Logowww.mari-language.com:ENGLISH | МАРЛА | ПО-РУССКИ
Main page » Corpus Tool » Keč́e šoč́eš jüdβelə̑šte » 1. JÜDVeL ÜŽeŠ / THE NORTH CALLS

Corpus Tool Demo - Keč́e šoč́eš jüdβelə̑šte - 1. JÜDVeL ÜŽeŠ / THE NORTH CALLS

Cyrillic | UPA | IPA

Previous Chapter | Next Chapter

[Instructions]

Ik keč́ə̑n me, kok marij žurnalist, kužu kornə̑š — «oksan» Jüdβelə̑š — tarβanə̑šna.
«Tetla tə̑ge ilaš ok lij, — manna.
— Šoč́mo Marij Elna memnam ə̑š eβetle gə̑n, ala jot elə̑šte pialə̑m muə̑na.
Kajena.
Ala nə̑lle ijə̑m ertə̑meke da pač́erlan oksam ə̑štena».
Takšə̑m meže Marij Mlandə̑nam peš jöratena, ulo č́onna dene, pašamat tə̑ršenak, lijžak manə̑n ə̑štə̑šna, da ala-molan də̑r tudlan utə̑š lekna.
A tarβanennaže Č́ukotkə̑š, kontinentə̑škə̑žat ogə̑l, Arktika serə̑š — Peβek olaš.
Tuleč́ βara mlandə̑žat tetla uke.
Küškə̑žö — Erβel-Sibiŕ teŋə̑z, βaraže Jüdβel Ijan okean, a eše umbakə̑že — Jüdβel pol'us.
Tə̑gaj ola ulmo nergen ala-kunam kolaltə̑n ə̑le izišak.
No Anadə̑ŕ gə̑č́ lač́ tide olaš pašaš tolaš temlə̑man serə̑šə̑m nalmek (tə̑leč́ onč́ə̑č́šo mə̑j Jüdβelə̑se nə̑l olaš pašam kə̑č́alman serə̑šə̑m koltenam ə̑le: iktə̑žə̑m — Anadə̑ŕə̑š), kartə̑šte onč́al'ə̑m gə̑n, šinč́amat karaltə̑šə̑m: č́ə̑nak — tüńa tür, tetla niguš kajaš.
Onč́alat kartə̑š da βiskalet: Peβek deč́ Č́ukotka aβtonomnə̑j okrugə̑n stolicə̑že Anadə̑ŕ marteže mogaj kutə̑š?!
Anadə̑ŕ deč́ en lišə̑l rüdö ola-βlak Magadan, Petropaβloβsk-Kamč́atskij ulə̑t.
No nine ola kokla Mosko gə̑č́ Irkutsk marte gaj kutə̑šə̑š šueš!
Serə̑šemlan βašmut gə̑č́ rašeme: «tüńa türə̑sö» izdatel'stβe-redakcijə̑š kok pašajeŋ küleš: «Krajnij Seβer» izdatel'stβə̑n filialžə̑n direktoržo-«Pol'arnaja zβezda» gazetə̑n redaktoržo da korrespondent.
— Nu mo, Gennadij, kajet mo? — jodam kužu kornə̑š pə̑rl'a pogə̑nə̑mo nergen mutlanen kelšə̑me marij poet Gennadij Sabanceβ deč́!
— Mə̑j keč́ sarə̑š kajaš jamde ulam,— maneš sadet.
— Sarə̑škə̑žak ok kül, tušto puštə̑n kertə̑t.
No Peβekat — tür deč́ tür!
Umbakə̑že ošmaska da Seβernə̑j pol'us gə̑na! — βoštə̑lam.
— Sadak kajem! — toβatla joltašem.
Kelšə̑šna.
Tə̑gajak βašmutə̑m puə̑šna.
Seren kodə̑mo sade mutlanə̑maš deč́ ik ij βara otpuskə̑š mijə̑še Gennadij Sabanceβə̑n «Onč́ə̑ko» žurnallan (2004 ij, 9 №) puə̑mo interβ'juž gə̑č́ užašə̑m temlə̑nemak.
Manmə̑la, istorijə̑m lugaš ogeš lij.
Interβ'jum nalše Jurij Gal'utin tə̑gaj jodə̑šə̑m pua: «Tür Jüdjə̑mak kajaš, Peβek olaške, Jüdjə̑mal Ijan okean türə̑š mijen šinč́aš, možo βara tə̑jə̑m taratə̑š, Gennadij tos?»
A Gennadijže tə̑gerak βašešta: «Mə̑j ik žap esogə̑l šokšo toč́kə̑lase iktaž βojnaškat kajaš rat ulam ə̑le.
Ješem pukšaš-jüktaš küleš!
Tə̑šte pisatel' da žurnalist somə̑l dene küleš semə̑n onč́aš nimogaj jön kodə̑n ogə̑l, kuš ot onč́al — to parə̑m, to nalogə̑n poč́ə̑n šə̑ndə̑me rož, tülə̑šaš, tülə̑šaš, tülə̑šaš...
A βatemže, a joč́amže?!
Surtə̑m kuč́ə̑man adak, nu, pač́erə̑m.
Sarə̑škə̑že kajaš šuč́kə̑rak də̑r, šonaltə̑šə̑m.
Ikana «Marij El» gazetə̑šte ə̑štə̑me godə̑m Jurij Soloβ'jeβ dene kutə̑ralten koltə̑šə̑m: ala, manam, pialə̑m kə̑č́alaš kajen onč́aš?
Tə̑j βet palet marij jomakə̑m, tə̑gak manalteš: «Kuze marij pialə̑m kə̑č́alə̑n».
Jüdβelə̑šte žurnalist pašam kə̑č́al onč́aš Jurij Il'ič́ könə̑š da ške ümbakše nale.
Šotlan lekte βet!
Anadə̑ŕ ola gə̑č́ βašmut tol'o.
Č́ukotkə̑n ik rajonə̑škə̑žo, lač́ə̑m ojlaš gə̑n, Č́aun rajonə̑što Peβek olaške žurnalist da direktor-redaktor küleš ulmaš».
Tə̑šte ala interβ'jum puə̑šə̑žo onč́ə̑krak lekneže ulmaš, ala interβ'jum nalšə̑že raš umə̑len šukten ogə̑l, om pale.
No koktə̑nat izišak joŋə̑lə̑š lijə̑nə̑t.
Č́ukotkə̑so ilə̑š nergen sajə̑nrak palen nalaš manə̑n, Internetə̑škat purem, no tušto uβer šagal da adakšə̑m «č́onan» ogə̑l.
Sadlan teleβizorə̑mat onč́em, programmə̑šte sade mlande nergen kalaskalə̑še peredač́ə̑m kə̑č́alam.
Uke.
No ikana ušə̑škem ala-kuze eše ümaštak, nojabŕə̑šte č́aj, onč́ə̑ktə̑mo da βaražə̑m ške semə̑nem βoštə̑lalme teleuβer tolə̑n purə̑š: peredač́e Č́ukotkə̑što škol-βlakə̑n telə̑lan kuzerak jamdə̑laltme nergen rašemden.
Pört-βlak jə̑rβaš lum purgə̑žə̑što jomə̑n pə̑tenə̑t, kalə̑k poran deč́ šə̑laš tolaša, šüšaštə̑m nölten, βujge kapeš jomə̑n oškə̑leš, püč́ö-βlak kudalə̑štə̑t...
Muč́ašlan diktor tə̑gerak iktešla: βaške Č́ukotkə̑što tele tüŋaleš...
Ale βara kə̑zə̑t gə̑na telə̑m ogə̑l onč́ə̑ktə̑št?
Örmaš...
Joltaš-βlak, Gena dene koktə̑n Č́ukotkə̑š tarβanə̑mə̑na nergen palen nalmek, türlə̑žə̑mat ojlə̑štaš tüŋal'ə̑č́.
Iktə̑že «nunə̑m ondalenə̑t» maneš.
Vesə̑že tə̑gerak šokta: «Orade-šamə̑č́, armijə̑štat lijə̑n ogə̑tə̑l.
Kuš tarβanenə̑t, ala?» Tide, βekat... ala-mogaj də̑r jə̑lmanže.
A kumšə̑žo tunə̑ktaš pižə̑n: «Pelenda šokšo βurgemə̑m šukə̑rak nalza.
Tulupə̑m mojn...
Uke gə̑n ij komə̑l'aš saβə̑rnen βozə̑da.
Kušto ilaš tüŋalmə̑da nergen paleda uke?
Šondanže uremə̑štak ogə̑l də̑r?
Paleda anekdotə̑m, č́ukč́an šondan omsaštə̑že kuze βozə̑mo?
«Šal'ə̑č́ — ijsüsetə̑m lukə̑š šogalte».
Tə̑gajžak ə̑nže lij».
A eše βesə̑že, U Torjal gə̑č́ mə̑skarač́e marij (šoč́ə̑nžo Šernur-Kuknur βel gə̑č́) Valerij Kitkajeβ tə̑gerak ojla: «Tə̑j, Jura, palem, šolaške koštdə̑mo ulat kojo.
Kö pala, ala takšə̑m jə̑štrakə̑n kuržtalat?
Keč́-mo gə̑nat eskeralte tušto.
Č́ukč́a deke unala mijə̑met godə̑mžo ozaže βatə̑žə̑m temlaš tüŋaleš gə̑n, pešə̑žak toreš it lij.
Č́ukč́a-šamə̑č́ unalan en ondak pelašə̑štə̑m pagalə̑maš semə̑n temlat βet.
Jülašt tə̑gaj.
Toreš lijaš ok lij.
Kelša mo tə̑lat, mutlan, unala tolšo joltašetə̑n temlə̑me č́arka deč́ toreš lijmə̑že?
Pagalə̑də̑maš tide.
Č́ukč́alanat tə̑gak ə̑nde...»
Č́ə̑lan türlö mogə̑rə̑m «tunə̑ktat».
Pujto nuno pel ümə̑rə̑štə̑m Č́ukotkə̑što ilen ertarenə̑t.
Mə̑j gə̑na nimom om pale.
Konešne, tušto lijə̑n omə̑l də̑k...
— A palet,— adakat βese kalaskala,— mə̑j tə̑gaj istorijə̑m kolə̑nam.
Ikana, maneš, č́ukč́a kornə̑štə̑žo ošmaskam βašlijə̑n.
Tunam sade č́ukč́at pisə̑n gə̑na pušeŋge βujə̑š küzen šinč́ə̑n.
A pušeŋge βujə̑što βes maska šinč́en ulmaš.
Užə̑n kolten sade č́ukč́at ošmaskatə̑m da lüdmə̑ž dene tudə̑n munə̑žə̑m rualten.
Maskan ört lektə̑n, βigak mlandümbake šüm šogalə̑n kamβozə̑n.
— Ala-mom kuktə̑štat, — ojlem mə̑skarač́ə̑lan.
— Ošmaska ilə̑me kundemə̑šte mogaj pušeŋge kuškeš, orade?
— Ala də̑r ə̑nde.
Užə̑n omə̑l.
Tušto ilaš püren ogə̑l.
No mə̑j rašə̑mak kolə̑nam: maskan, manə̑t, en luškə̑do βer — munə̑žo.
Sadlan tə̑jə̑m sade maskat aβə̑rə̑me godə̑m šə̑lə̑n ot šukto gə̑n, tudə̑m en ondak munə̑ž gə̑č́ rualtaš tə̑rše, munə̑ž gə̑č́ak!..
Pütə̑ral tudə̑m sajə̑nrak.
Tə̑godə̑m maskan šümžö βigak šeleš, manə̑t.
Palem mə̑j, kolə̑nam...
Adak βese ojla: «Kolə̑nat, Jura, č́ukč́a nergen tə̑gaj anekdotə̑m?
Č́ukč́a Moskoško mijen.
Möŋgə̑žö pörtə̑lə̑nat, kalaskala: «Č́ukč́a Moskošto lijə̑n, č́ukč́a ušan lijə̑n, ə̑nde tudo č́ə̑la pala.
Karl, Marks, Fridriχ, Engel's nə̑l jeŋ ogə̑l, a kokə̑t ulmaš, a «slaβa KPSS» — βoopše ajdeme ogə̑l».
Ale βese: «Jeβrej den č́ukč́a ikana kinom onč́aš kajenə̑t.
Kinon ik scenə̑štə̑že ik üdə̑ramaš βitlə̑mše pač́aš gə̑č́ törštaš jamdə̑lalteš.
Tə̑godə̑m č́ukč́a jeβrejlan ojla: «Töršta ale uke — ajda šüdö teŋgelan üč́ašena.
Mə̑j manam, ok törštö».
«Töršta», — maneš jeβrej.
Üč́ašat.
Śužet poč́eš üdə̑ramaš sodə̑ki töršta da lapašə̑š saβə̑rna.
Jeβrej, konešne, seŋə̑šə̑š lekteš, no oksa deč́ toreš liješ: «Umə̑let, mə̑j üdə̑ramašə̑n törštə̑mə̑žə̑m onč́ə̑č́ak palenam, βet mə̑j tide kinom kokə̑mšo gana onč́em».
«Mə̑jat kokə̑mšo gana onč́em, — βašešta č́ukč́a.
— No, šonə̑šə̑m, ə̑nde ušə̑m nalə̑n, molan kokə̑mšo gana törštaš?..»
Vot tə̑gaj tomaša...


Admin login:

[Search]

1 — 1


Ik keč́ə̑n me, kok marij žurnalist, kužu kornə̑š — «oksan» Jüdβelə̑š — tarβanə̑šna.

Ik
Ik
ik
one
nm
keč́ə̑n
keč́ə̑n
keč́ə̑n
daily
av
me,
me
me
1PL
pr
kok
kok
kok
two
nm
marij
marij
marij
Mari
no
žurnalist,
žurnalist
žurnalist
journalist
no
kužu
kužu
kužu
long
ad
kornə̑š —
kornə̑-š
korno-š
road-ILL
no-case
«oksan»
oksa-n
oksa-an
money-with
no-deriv.ad
Jüdβelə̑š —
Jüdβel-ə̑š
jüdβel-š
north-ILL
no-case
tarβanə̑šna.
tarβanə̑-š-na
tarβane-š-na
move-PST1-1PL
vb2-tense-pers

One day we, two Mari journalists, set off on a long journey to the rich North.

1 — 2


«Tetla tə̑ge ilaš ok lij, — manna.

«Tetla
Tetla
tetla
any.more
av
tə̑ge
tə̑ge
tə̑ge
so
av
ilaš
il-aš
ile-aš
live-INF
vb2-inf
ok
ok-Ø
ok-Ø
NEG-3SG
vb-pers
lij, —
lij-Ø
lij-Ø
be-CNG
vb1-conn
manna.
man-na
man-na
say-PST1.1PL
vb1-tense.pers

We can't live like this anymore, we said

1 — 3


— Šoč́mo Marij Elna memnam ə̑š eβetle gə̑n, ala jot elə̑šte pialə̑m muə̑na.

Šoč́mo
Šoč́-mo
šoč́-me
be.born-PTCP.PASS
vb1-ad
Marij
Marij
marij
Mari
no
Elna
El-na
el-na
land-1PL
no-poss
memnam
mem-na-m
me-na-m
1PL-1PL-ACC
pr-poss-case
ə̑š
ə̑-š-Ø
ə̑-š-Ø
NEG-PST-3SG
vb-tense-pers
eβetle
eβetle
eβetle
fussy
ad
gə̑n,
gə̑n
gə̑n
if
co
ala
ala
ala
maybe
pa
jot
jot
jot
unfamiliar
ad
elə̑šte
el-ə̑šte
el-šte
land-INE
no-case
pialə̑m
pial-ə̑m
pial-m
happiness-ACC
no-case
muə̑na.
mu-ə̑na
mu-na
find-1PL
vb1-pers

If our homeland our Mari El doesn't feed or nourish us, maybe we will go find happinesss in a foreign land

1 — 4


Kajena.

Kajena.
Kaj-ena
kaje-ena
go-1PL
vb2-pers

Let's go.

1 — 5


Ala nə̑lle ijə̑m ertə̑meke da pač́erlan oksam ə̑štena».

Ala
Ala
ala
maybe
pa
nə̑lle
nə̑lle
nə̑lle
forty
nm
ijə̑m
ij-ə̑m
ij-m
year-ACC
no-case
ertə̑meke
ertə̑-meke
erte-meke
pass-CVB.PRI
vb2-adv
da
da
da
and
co
pač́erlan
pač́er-lan
pač́er-lan
flat-DAT
no-case
oksam
oksa-m
oksa-m
money-ACC
no-case
ə̑štena».
ə̑št-ena
ə̑šte-ena
do-1PL
vb2-pers

Maybe after 40 years have passed, we will make enough money for an appartment.

1 — 6


Takšə̑m meže Marij Mlandə̑nam peš jöratena, ulo č́onna dene, pašamat tə̑ršenak, lijžak manə̑n ə̑štə̑šna, da ala-molan də̑r tudlan utə̑š lekna.

Takšə̑m
Takšə̑m
takšə̑m
generally
av
meže
me-že
me-že
1PL-3SG
pr-poss
Marij
Marij
marij
Mari
no
Mlandə̑nam
Mlandə̑-na-m
mlande-na-m
land-1PL-ACC
no-poss-case
peš
peš
peš
very
av
jöratena,
jörat-ena
jörate-ena
love-1PL
vb2-pers
ulo
ulo
ulo
whole
ad
č́onna
č́on-na
č́on-na
soul-1PL
no-poss
dene,
dene
dene
with
po
pašamat
paša-m-at
paša-m-at
work-ACC-and
no-case-enc
tə̑ršenak,
tə̑rš-en-ak
tə̑rše-en-ak
try-CVB-STR
vb2-adv-enc
lijžak
lij -ž -ak
lij -že -ak
be -IMP.3SG-STR
vb1 -mood.pers-enc
manə̑n
man-ə̑n
man-n
say-CVB
vb1-adv
ə̑štə̑šna,
ə̑štə̑-š-na
ə̑šte-š-na
do-PST1-1PL
vb2-tense-pers
da
da
da
and
co
ala-molan
ala-mo -lan
ala-mo -lan
something -DAT
pr -case
də̑r
də̑r
də̑r
probably
pa
tudlan
tud-lan
tudo-lan
3SG-DAT
pr-case
utə̑š
utə̑ -š
uto -š
excess -ILL
no -case
lekna.
lek-na
lekt-na
go-PST1.1PL
vb1-tense.pers

All in all we loved our Mari El very much with all our heart, we did our work with great effort, and for some reason it was not enough (we became unnecessary to it).

1 — 7


A tarβanennaže Č́ukotkə̑š, kontinentə̑škə̑žat ogə̑l, Arktika serə̑š — Peβek olaš.

A
A
a
and
co
tarβanennaže
tarβan-en-na-že
tarβane-en-na-že
move-PST2-1PL-3SG
vb2-tense-pers-poss
Č́ukotkə̑š,
Č́ukotkə̑ -š
Č́ukotka -š
Chukotka -ILL
na -case
kontinentə̑škə̑žat
kontinent-ə̑škə̑-ž-at
kontinent-ške-že-at
continent-ILL-3SG-and
no-case-poss-enc
ogə̑l,
og-Ø-ə̑l-Ø
og-Ø-ul-Ø
NEG-3SG-be-CNG
vb-pers-vb-conn
Arktika
Arktika
Arktika
Arktika
na
serə̑š —
ser-ə̑š
ser-š
shore-ILL
no-case
Peβek
Peβek
Peβek
Pevek
na
olaš.
ola-š
ola-š
city-ILL
no-case

And we moved to Chukotka not to the continent but to the shores of the Arctic to the city of Pevek.

1 — 8


Tuleč́ βara mlandə̑žat tetla uke.

Tuleč́
Tuleč́
tuleč́
from.that
av
βara
βara
βara
then
av
mlandə̑žat
mlandə̑-ž-at
mlande-že-at
land-3SG-and
no-poss-enc
tetla
tetla
tetla
any.more
av
uke.
uke
uke
no
pa

After that there is not even land anymore

1 — 9


Küškə̑žö — Erβel-Sibiŕ teŋə̑z, βaraže Jüdβel Ijan okean, a eše umbakə̑že — Jüdβel pol'us.

Küškə̑žö —
Küškə̑ -žö
küškö -že
up -3SG
av -poss
Erβel-Sibiŕ
Erβel-Sibiŕ
erβelSibiŕ
eastSiberia
nopn
teŋə̑z,
teŋə̑z
teŋə̑z
sea
no
βaraže
βara-že
βara-že
pole-3SG
no-poss
Jüdβel
Jüdβel
jüdβel
north
no
Ijan
Ij-an
ij-an
ice-with
no-deriv.ad
okean,
okean
okean
ocean
no
a
a
a
and
co
eše
eše
eše
yet
av
umbakə̑že —
umbakə̑-že
umbake-že
far-3SG
av-poss
Jüdβel
Jüdβel
jüdβel
north
no
pol'us.
pol'us
pol'us
pole
no

Above that - the Eastern Siberian Sea - the Northern Icy ~ Arctic Ocean and even further the North Pole.

1 — 10


Tə̑gaj ola ulmo nergen ala-kunam kolaltə̑n ə̑le izišak.

Tə̑gaj
Tə̑gaj
tə̑gaj
such
ad
ola
ola
ola
city
no
ulmo
ul-mo
ul-me
be-PTCP.PASS
vb1-ad
nergen
nergen
nergen
about
po
ala-kunam
ala-kunam
ala-kunam
sometime
av
kolaltə̑n
kol-alt-ə̑n-Ø
kol-alt-n-Ø
hear-REF-PST2-3SG
vb1-deriv.v-tense-pers
ə̑le
ə̑l-'e
ul-Je
be-PST1.3SG
vb1-tense.pers
izišak.
izi -š -ak
izi -š -ak
small -ILL-STR
ad -case-enc

At some point something was heard ~ said about the existence of this city.

1 — 11


No Anadə̑ŕ gə̑č́ lač́ tide olaš pašaš tolaš temlə̑man serə̑šə̑m nalmek (tə̑leč́ onč́ə̑č́šo mə̑j Jüdβelə̑se nə̑l olaš pašam kə̑č́alman serə̑šə̑m koltenam ə̑le: iktə̑žə̑m — Anadə̑ŕə̑š), kartə̑šte onč́al'ə̑m gə̑n, šinč́amat karaltə̑šə̑m: č́ə̑nak — tüńa tür, tetla niguš kajaš.

No
No
no
but
co
Anadə̑ŕ
Anadə̑ŕ
Anadə̑ŕ
Anadyŕ
na
gə̑č́
gə̑č́
gə̑č́
from
po
lač́
lač́
lač́
just
pa
tide
tide
tide
this
pr
olaš
ola-š
ola-š
city-ILL
no-case
pašaš
paša-š
paša-š
work-ILL
no-case
tolaš
tol-aš
tol-aš
come-INF
vb1-inf
temlə̑man
temlə̑-m-an
temle-me-an
offer-PTCP.PASS-with
vb2-ad-deriv.ad
serə̑šə̑m
serə̑š-ə̑m
serə̑š-m
letter-ACC
no-case
nalmek
nal-mek
nal-mek
take-CVB.PRI
vb1-adv
(tə̑leč́
tə̑leč́
tə̑leč́
from.this
av
onč́ə̑č́šo
onč́ə̑č́ -šo
onč́ə̑č́ -že
from.in.front.of -3SG
av -poss
mə̑j
mə̑j
mə̑j
1SG
pr
Jüdβelə̑se
Jüdβel-ə̑se
jüdβel-se
north-ADJ
no-deriv.ad
nə̑l
nə̑l
nə̑l
four
nm
olaš
ola-š
ola-š
city-ILL
no-case
pašam
paša-m
paša-m
work-ACC
no-case
kə̑č́alman
kə̑č́al-m-an
kə̑č́al-me-an
search-PTCP.PASS-with
vb1-ad-deriv.ad
serə̑šə̑m
serə̑š-ə̑m
serə̑š-m
letter-ACC
no-case
koltenam
kolt-en-am
kolto-en-am
send-PST2-1SG
vb2-tense-pers
ə̑le:
ə̑l-'e
ul-Je
be-PST1.3SG
vb1-tense.pers
iktə̑žə̑m —
iktə̑ -žə̑ -m
ikte -že -m
one -3SG-ACC
nm -poss-case
Anadə̑ŕə̑š),
Anadə̑ŕ -ə̑š
Anadə̑ŕ -ške
Anadyŕ -ILL
na -case
kartə̑šte
kart-ə̑šte
kart-šte
map-INE
no-case
onč́al'ə̑m
onč́al-'ə̑m
onč́al-ə̑m
look-PST1.1SG
vb1-tense.pers
gə̑n,
gə̑n
gə̑n
if
co
šinč́amat
šinč́a-m-at
šinč́a-m-at
eye-ACC-and
no-case-enc
karaltə̑šə̑m:
karaltə̑-š-ə̑m
karalte-š-ə̑m
open.wide-PST1-1SG
vb2-tense-pers
č́ə̑nak —
č́ə̑n -ak
č́ə̑n -ak
truth -STR
no -enc
tüńa
tüńa
tüńa
world
no
tür,
tür
tür
edge
no
tetla
tetla
tetla
any.more
av
niguš
ńiguš
ńiguš
nowhere
av
kajaš.
kaj-aš
kaje-aš
go-INF
vb2-inf

After we had received a letter from Anadyr with an offer to come to the city to work (before this I had sent letters to four Northern cities where I asked for work) one of them to Anadyr) if I looked at the map, my eyes opened wide, really the edge of the world, one cannot go any further.

1 — 12


Onč́alat kartə̑š da βiskalet: Peβek deč́ Č́ukotka aβtonomnə̑j okrugə̑n stolicə̑že Anadə̑ŕ marteže mogaj kutə̑š?!

Onč́alat
Onč́al-at
onč́al-at
look-2SG
vb1-pers
kartə̑š
kart-ə̑š
kart-š
priest-ILL
no-case
da
da
da
and
co
βiskalet:
βiskal-et
βiskale-et
measure-2SG
vb2-pers
Peβek
Peβek
Peβek
Pevek
na
deč́
deč́
deč́
from
po
Č́ukotka
Č́ukotka
Č́ukotka
Chukotka
na
aβtonomnə̑j
aβtonomnə̑j
aβtonomnə̑j
autonomous
ad
okrugə̑n
okrug-ə̑n
okrug-n
okrug-GEN
no-case
stolicə̑že
stolicə̑-že
stolice-že
capital-3SG
no-poss
Anadə̑ŕ
Anadə̑ŕ
Anadə̑ŕ
Anadyŕ
na
marteže
marte-že
marte-že
up.to-3SG
po-poss
mogaj
mogaj
mogaj
what.sort.of
ad
kutə̑š?!
kut -ə̑š
kut -š
length -ILL
no -case

You look at the map and you measure from Pevek to the capital of the Chukotka autonomous okrug, anadyr, how far would that be?

1 — 13


Anadə̑ŕ deč́ en lišə̑l rüdö ola-βlak Magadan, Petropaβloβsk-Kamč́atskij ulə̑t.

Anadə̑ŕ
Anadə̑ŕ
Anadə̑ŕ
Anadyŕ
na
deč́
deč́
deč́
from
po
en
en
en
SUP
pa
lišə̑l
lišə̑l
lišə̑l
close
ad
rüdö
rüdö
rüdö
center
no
ola-βlak
ola-βlak
ola-βlak
city-PL
no-num
Magadan,
Magadan
Magadan
Magadan
na
Petropaβloβsk-Kamč́atskij
Petropaβloβsk- Kamč́atskij
Petropaβloβsk Kamč́atskij
Petropavlovsk Kamchatskiy
na na
ulə̑t.
ul-ə̑t
ul-ə̑t
be-3PL
vb1-pers

The municipal center closest to Anadyr are Magadan, Petropavlosk-Kamchatskiy.

1 — 14


No nine ola kokla Mosko gə̑č́ Irkutsk marte gaj kutə̑šə̑š šueš!

No
No
no
but
co
nine
nine
nine
these
pr
ola
ola
ola
city
no
kokla
kokla
kokla
distance
no
Mosko
Mosko
Mosko
Moscow
pn
gə̑č́
gə̑č́
gə̑č́
from
po
Irkutsk
Irkutsk
Irkutsk
Irkutsk
na
marte
marte
marte
up.to
po
gaj
gaj
gaj
like
po
kutə̑šə̑š
kutə̑š -ə̑š
kutə̑š -š
length -ILL
no -case
šueš!
šu-eš
šu-eš
reach-3SG
vb1-pers

But the distance between these cities is like the distance between Moscow and Irkutsk.

1 — 15


Serə̑šemlan βašmut gə̑č́ rašeme: «tüńa türə̑sö» izdatel'stβe-redakcijə̑š kok pašajeŋ küleš: «Krajnij Seβer» izdatel'stβə̑n filialžə̑n direktoržo-«Pol'arnaja zβezda» gazetə̑n redaktoržo da korrespondent.

Serə̑šemlan
Serə̑š-em-lan
serə̑š-em-lan
letter-1SG-DAT
no-poss-case
βašmut
βašmut
βašmut
answer
no
gə̑č́
gə̑č́
gə̑č́
from
po
rašeme:
raš -em -e
raš -em -Je
clear -TRANS-PST1.3SG
ad -deriv.v-tense.pers
«tüńa
tüńa
tüńa
world
no
türə̑sö»
tür-ə̑sö
tür-se
edge-ADJ
no-deriv.ad
izdatel'stβe-redakcijə̑š
izdatel'stβe-redakcij-ə̑š
izdatel'stβeredakcij-š
publishing.houseediting-ILL
nono-case
kok
kok
kok
two
nm
pašajeŋ
pašajeŋ
pašajeŋ
worker
no
küleš:
kül-eš
kül-eš
be.necessary-3SG
vb1-pers
«Krajnij
Krajnij
Krajnij
Krayniy
na
Seβer»
Seβer
Seβer
Sever
na
izdatel'stβə̑n
izdatel'stβə̑-n
izdatel'stβe-n
publishing.house-GEN
no-case
filialžə̑n
filial-žə̑-n
filial-že-n
subsidiary-3SG-GEN
no-poss-case
direktoržo-«Pol'arnaja
direktor-žo- Pol'arnaja
direktor-že Pol'arnaja
director-3SG Pol'arnaya
no-poss na
zβezda»
zβezda
zβezda
star
no
gazetə̑n
gazet-ə̑n
gazet-n
newspaper-GEN
no-case
redaktoržo
redaktor-žo
redaktor-že
editor-3SG
no-poss
da
da
da
and
co
korrespondent.
korrespondent
korrespondent
correspondent
no

It became clear from the answer to my letter two workers were needed for the publishing house and editorial office "edge of the world": director of the branch of the publishing house "Krainiy Sever" and a editor and correspondent of the newspaper "Polyarnaya zvezda ~ Northern Star".

1 — 16


— Nu mo, Gennadij, kajet mo? — jodam kužu kornə̑š pə̑rl'a pogə̑nə̑mo nergen mutlanen kelšə̑me marij poet Gennadij Sabanceβ deč́!

Nu
Nu
nu
well
pa
mo,
mo
mo
INT
pa
Gennadij,
Gennadij
Gennadij
Gennadiy
na
kajet
kaj-et
kaje-et
go-2SG
vb2-pers
mo? —
mo
mo
INT
pa
jodam
jod-am
jod-am
ask-1SG
vb1-pers
kužu
kužu
kužu
long
ad
kornə̑š
kornə̑-š
korno-š
road-ILL
no-case
pə̑rl'a
pə̑rl'a
pə̑rl'a
together
av
pogə̑nə̑mo
pogə̑nə̑-mo
pogə̑no-me
gather-PTCP.PASS
vb2-ad
nergen
nergen
nergen
about
po
mutlanen
mutlan-en
mutlane-en
talk-CVB
vb2-adv
kelšə̑me
kelšə̑-me
kelše-me
appeal.to-PTCP.PASS
vb2-ad
marij
marij
marij
Mari
no
poet
poet
poet
poet
no
Gennadij
Gennadij
Gennadij
Gennadiy
na
Sabanceβ
Sabanceβ
Sabanceβ
Sabancev
na
deč́!
deč́
deč́
from
po

'"So then, Gennadiy, you going" I ask from the Mari poet Gennadiy Sabatsev who had agreed to join me on this long journey together.

1 — 17


— Mə̑j keč́ sarə̑š kajaš jamde ulam,— maneš sadet.

Mə̑j
mə̑j
mə̑j
1SG
pr
keč́
keč́
keč́
even.if
co
sarə̑š
sar-ə̑š
sar-š
war-ILL
no-case
kajaš
kaj-aš
kaje-aš
go-INF
vb2-inf
jamde
jamde
jamde
ready
ad
ulam,—
ul-am
ul-am
be-1SG
vb1-pers
maneš
man-eš
man-eš
say-3SG
vb1-pers
sadet.
sad-et
sade-et
that-2SG
pr-poss

'"I am ready to even go to war", he said.

1 — 18


— Sarə̑škə̑žak ok kül, tušto puštə̑n kertə̑t.

Sarə̑škə̑žak
Sar-ə̑škə̑-ž-ak
sar-ške-že-ak
war-ILL-3SG-STR
no-case-poss-enc
ok
ok-Ø
ok-Ø
NEG-3SG
vb-pers
kül,
kül-Ø
kül-Ø
be.necessary-CNG
vb1-conn
tušto
tušto
tušto
there
av
puštə̑n
pušt-ə̑n
pušt-n
kill-CVB
vb1-adv
kertə̑t.
kert-ə̑t
kert-ə̑t
be.able.to-3PL
vb1-pers

You don't have to go to war, you could be killed there.

1 — 19


No Peβekat — tür deč́ tür!

No
No
no
but
co
Peβekat —
Peβek -at
Peβek -at
Pevek -and
na -enc
tür
tür
tür
edge
no
deč́
deč́
deč́
from
po
tür!
tür
tür
edge
no

But even Pevek is the very edge!

1 — 20


Umbakə̑že ošmaska da Seβernə̑j pol'us gə̑na! — βoštə̑lam.

Umbakə̑že
Umbakə̑-že
umbake-že
far-3SG
av-poss
ošmaska
ošmaska
ošmaska
polar.bear
no
da
da
da
and
co
Seβernə̑j
Seβernə̑j
Seβernə̑j
Severnyy
na
pol'us
pol'us
pol'us
pole
no
gə̑na! —
gə̑na
gə̑na
only
pa
βoštə̑lam.
βoštə̑l-am
βoštə̑l-am
laugh-1SG
vb1-pers

Beyond that there are only polar bears and the North Pole, I laugh.

1 — 21


— Sadak kajem! — toβatla joltašem.

Sadak
Sadak
sadak
all.the.same
pa
kajem! —
kaj-em
kaje-em
go-1SG
vb2-pers
toβatla
toβatl-a
toβatle-a
swear-3SG
vb2-pers
joltašem.
joltaš-em
joltaš-em
friend-1SG
no-poss

I go all the same my friend, I promise.

1 — 22


Kelšə̑šna.

Kelšə̑šna.
Kelšə̑-š-na
kelše-š-na
appeal.to-PST1-1PL
vb2-tense-pers

We agreed

1 — 23


Tə̑gajak βašmutə̑m puə̑šna.

Tə̑gajak
Tə̑gaj -ak
tə̑gaj -ak
such -STR
ad -enc
βašmutə̑m
βašmut-ə̑m
βašmut-m
answer-ACC
no-case
puə̑šna.
puə̑-š-na
puo-š-na
give-PST1-1PL
vb2-tense-pers

And we replied like that.

1 — 24


Seren kodə̑mo sade mutlanə̑maš deč́ ik ij βara otpuskə̑š mijə̑še Gennadij Sabanceβə̑n «Onč́ə̑ko» žurnallan (2004 ij, 9 №) puə̑mo interβ'juž gə̑č́ užašə̑m temlə̑nemak.

Seren
Ser-en
sere-en
write-CVB
vb2-adv
kodə̑mo
kodə̑-mo
kodo-me
leave-PTCP.PASS
vb2-ad
sade
sade
sade
that
pr
mutlanə̑maš
mutlanə̑-maš
mutlane-maš
talk-NMLZ
vb2-deriv.n
deč́
deč́
deč́
from
po
ik
ik
ik
one
nm
ij
ij
ij
year
no
βara
βara
βara
then
av
otpuskə̑š
otpusk-ə̑š
otpusk-š
vacation-ILL
no-case
mijə̑še
mijə̑-še
mije-še
come-PTCP.ACT
vb2-ad
Gennadij
Gennadij
Gennadij
Gennadiy
na
Sabanceβə̑n
Sabanceβ -ə̑n
Sabanceβ -n
Sabancev -GEN
na -case
«Onč́ə̑ko»
Onč́ə̑ko
onč́ə̑ko
forward
av
žurnallan
žurnal-lan
žurnal-lan
magazine-DAT
no-case
(2004
2004
2004
2004
nm
ij,
ij
ij
year
no
9 №)
9
9
9
nm
puə̑mo
puə̑-mo
puo-me
give-PTCP.PASS
vb2-ad
interβ'juž
interβ'ju-ž
interβ'ju-že
interview-3SG
no-poss
gə̑č́
gə̑č́
gə̑č́
from
po
užašə̑m
užaš-ə̑m
užaš-m
part-ACC
no-case
temlə̑nemak.
temlə̑-ne-m-ak
temle-ne-m-ak
offer-DES-1SG-STR
vb2-mood-pers-enc

I would like to offer a part of an interview that G. S. who had gone on leave one year after this conversation that was written down here which he gave to the magazine "Onchyko" (year 2004, #9).

1 — 25


Manmə̑la, istorijə̑m lugaš ogeš lij.

Manmə̑la,
Man-mə̑-la
man-me-la
say-PTCP.PASS-COMP
vb1-ad-case
istorijə̑m
istorij-ə̑m
istorij-m
history-ACC
no-case
lugaš
lug-aš
lugo-aš
mix-INF
vb2-inf
ogeš
og-eš
og-eš
NEG-3SG
vb-pers
lij.
lij-Ø
lij-Ø
be-CNG
vb1-conn

As one says, one shouldn't mix up stories.

1 — 26


Interβ'jum nalše Jurij Gal'utin tə̑gaj jodə̑šə̑m pua: «Tür Jüdjə̑mak kajaš, Peβek olaške, Jüdjə̑mal Ijan okean türə̑š mijen šinč́aš, možo βara tə̑jə̑m taratə̑š, Gennadij tos?»

Interβ'jum
Interβ'ju-m
interβ'ju-m
interview-ACC
no-case
nalše
nal-še
nal-še
take-PTCP.ACT
vb1-ad
Jurij
Jurij
Jurij
Yuriy
na
Gal'utin
Gal'utin
Gal'utin
Gal'utin
na
tə̑gaj
tə̑gaj
tə̑gaj
such
ad
jodə̑šə̑m
jodə̑š-ə̑m
jodə̑š-m
question-ACC
no-case
pua:
pu-a
puo-a
give-3SG
vb2-pers
«Tür
Tür
tür
edge
no
Jüdjə̑mak
Jüdjə̑mak
jüdjə̑mak
into.the.north
av
kajaš,
kaj-aš
kaje-aš
go-INF
vb2-inf
Peβek
Peβek
Peβek
Pevek
na
olaške,
ola-ške
ola-ške
city-ILL
no-case
Jüdjə̑mal
Jüdjə̑mal
jüdjə̑mal
north
no
Ijan
Ij-an
ij-an
ice-with
no-deriv.ad
okean
okean
okean
ocean
no
türə̑š
tür-ə̑š
tür-š
edge-ILL
no-case
mijen
mij-en
mije-en
come-CVB
vb2-adv
šinč́aš,
šinč́-aš
šinč́-aš
sit.down-INF
vb1-inf
možo
mo -žo
mo -že
what -3SG
pr -poss
βara
βara
βara
then
av
tə̑jə̑m
tə̑j-ə̑m
tə̑j-m
2SG-ACC
pr-case
taratə̑š,
taratə̑-š-Ø
tarate-š-Ø
incline.to-PST1-3SG
vb2-tense-pers
Gennadij
Gennadij
Gennadij
Gennadiy
na
tos?»
tos
tos
friend
no

The person giving the interview Y. G. asked the following question: My friend Gennadiy, what motivated you to go to the Far North to the city of Pevek on the shores of the Arctic Ocean?

1 — 27


A Gennadijže tə̑gerak βašešta: «Mə̑j ik žap esogə̑l šokšo toč́kə̑lase iktaž βojnaškat kajaš rat ulam ə̑le.

A
A
a
and
co
Gennadijže
Gennadij -že
Gennadij -že
Gennadiy -3SG
na -poss
tə̑gerak
tə̑ge -rak
tə̑ge -rak
so -COMP
av -deg
βašešta:
βašešt-a
βašešte-a
answer-3SG
vb2-pers
«Mə̑j
mə̑j
mə̑j
1SG
pr
ik
ik
ik
one
nm
žap
žap
žap
time
no
esogə̑l
esogə̑l
esogə̑l
even
pa
šokšo
šokšo
šokšo
hot
ad
toč́kə̑lase
toč́kə̑-la-se
toč́ko-la-se
spot-PL-ADJ
no-num-deriv.ad
iktaž
iktaž
iktaž
somebody
pr
βojnaškat
βojna-šk-at
βojna-ške-at
war-ILL-and
no-case-enc
kajaš
kaj-aš
kaje-aš
go-INF
vb2-inf
rat
rat
rat
happy
av
ulam
ul-am
ul-am
be-1SG
vb1-pers
ə̑le.
ə̑l-'e
ul-Je
be-PST1.3SG
vb1-tense.pers

And Gennadiy answered as follows: I would be happy for some time to evengo to some kind of war in hot spots ~ hot regions ~ unruly places.

1 — 28


Ješem pukšaš-jüktaš küleš!

Ješem
Ješ-em
ješ-em
family-1SG
no-poss
pukšaš-jüktaš
pukš-aš-jü-kt-aš
pukšo-ašjü-kte-aš
feed-INFdrink-CAUS-INF
vb2-infvb1-deriv.v-inf
küleš!
kül-eš
kül-eš
be.necessary-3SG
vb1-pers

I need to feed my family

1 — 29


Tə̑šte pisatel' da žurnalist somə̑l dene küleš semə̑n onč́aš nimogaj jön kodə̑n ogə̑l, kuš ot onč́al — to parə̑m, to nalogə̑n poč́ə̑n šə̑ndə̑me rož, tülə̑šaš, tülə̑šaš, tülə̑šaš...

Tə̑šte
Tə̑šte
tə̑šte
here
av
pisatel'
pisatel'
pisatel'
writer
no
da
da
da
and
co
žurnalist
žurnalist
žurnalist
journalist
no
somə̑l
somə̑l
somə̑l
work
no
dene
dene
dene
with
po
küleš
kül-eš
kül-eš
be.necessary-3SG
vb1-pers
semə̑n
semə̑n
semə̑n
like
po
onč́aš
onč́-aš
onč́o-aš
look-INF
vb2-inf
nimogaj
ńimogaj
ńimogaj
no
ad
jön
jön
jön
method
no
kodə̑n
kod-ə̑n
kod-n
stay-CVB
vb1-adv
ogə̑l,
og-Ø-ə̑l-Ø
og-Ø-ul-Ø
NEG-3SG-be-CNG
vb-pers-vb-conn
kuš
kuš
kuš
where
av
ot
o-t
o-t
NEG-2SG
vb-pers
onč́al —
onč́al-Ø
onč́al-Ø
look-CNG
vb1-conn
to
to
to
then
co
parə̑m,
parə̑m
parə̑m
duty
no
to
to
to
then
co
nalogə̑n
nalog-ə̑n
nalog-n
tax-GEN
no-case
poč́ə̑n
poč́-ə̑n
poč́-n
open-CVB
vb1-adv
šə̑ndə̑me
šə̑ndə̑-me
šə̑nde-me
put-PTCP.PASS
vb2-ad
rož,
rož
rož
hole
no
tülə̑šaš,
tülə̑-šaš
tülö-šaš
pay-PTCP.FUT
vb2-ad
tülə̑šaš,
tülə̑-šaš
tülö-šaš
pay-PTCP.FUT
vb2-ad
tülə̑šaš...
tülə̑-šaš
tülö-šaš
pay-PTCP.FUT
vb2-ad

Here, no kinds of means are available for the work of a writer and journalist, wherever you look, there are debts and taxes, you have to pay, pay, pay...

1 — 30


A βatemže, a joč́amže?!

A
A
a
and
co
βatemže,
βat-em-že
βate-em-že
wife-1SG-3SG
no-poss-poss
a
a
a
and
co
joč́amže?!
joč́a-m-že
joč́a-em-že
child-1SG-3SG
no-poss-poss

What about my wife and my child?!

1 — 31


Surtə̑m kuč́ə̑man adak, nu, pač́erə̑m.

Surtə̑m
Surt-ə̑m
surt-m
farmstead-ACC
no-case
kuč́ə̑man
kuč́ə̑-man
kuč́o-man
hold-INF.NEC
vb2-inf
adak,
adak
adak
again
av
nu,
nu
nu
well
pa
pač́erə̑m.
pač́er-ə̑m
pač́er-m
flat-ACC
no-case

I have to keep the farmstead and the appartment

1 — 32


Sarə̑škə̑že kajaš šuč́kə̑rak də̑r, šonaltə̑šə̑m.

Sarə̑škə̑že
Sar-ə̑škə̑-že
sar-ške-že
war-ILL-3SG
no-case-poss
kajaš
kaj-aš
kaje-aš
go-INF
vb2-inf
šuč́kə̑rak
šuč́kə̑-rak
šuč́ko-rak
terrifying-COMP
ad-deg
də̑r,
də̑r
də̑r
probably
pa
šonaltə̑šə̑m.
šonaltə̑-š-ə̑m
šonalte-š-ə̑m
think-PST1-1SG
vb2-tense-pers

Going to war would probably be more terrible

1 — 33


Ikana «Marij El» gazetə̑šte ə̑štə̑me godə̑m Jurij Soloβ'jeβ dene kutə̑ralten koltə̑šə̑m: ala, manam, pialə̑m kə̑č́alaš kajen onč́aš?

Ikana
Ikana
ikana
once
av
«Marij
Marij
marij
Mari
no
El»
El
el
land
no
gazetə̑šte
gazet-ə̑šte
gazet-šte
newspaper-INE
no-case
ə̑štə̑me
ə̑štə̑-me
ə̑šte-me
do-PTCP.PASS
vb2-ad
godə̑m
godə̑m
godə̑m
during
po
Jurij
Jurij
Jurij
Yuriy
na
Soloβ'jeβ
Soloβ'jeβ
Soloβ'jeβ
Solov'yev
na
dene
dene
dene
with
po
kutə̑ralten
kutə̑ralt-en
kutə̑ralte-en
talk-CVB
vb2-adv
koltə̑šə̑m:
koltə̑-š-ə̑m
kolto-š-ə̑m
send-PST1-1SG
vb2-tense-pers
ala,
ala
ala
maybe
pa
manam,
man-am
man-am
say-1SG
vb1-pers
pialə̑m
pial-ə̑m
pial-m
happiness-ACC
no-case
kə̑č́alaš
kə̑č́al-aš
kə̑č́al-aš
search-INF
vb1-inf
kajen
kaj-en
kaje-en
go-CVB
vb2-adv
onč́aš?
onč́-aš
onč́o-aš
look-INF
vb2-inf

One time when working at the newspaper Mari El, I was having a chat with Y. S.: perhaps, I say, we should go look for our fortune?

1 — 34


Tə̑j βet palet marij jomakə̑m, tə̑gak manalteš: «Kuze marij pialə̑m kə̑č́alə̑n».

Tə̑j
tə̑j
tə̑j
2SG
pr
βet
βet
βet
so
pa
palet
pal-et
pale-et
know-2SG
vb2-pers
marij
marij
marij
Mari
no
jomakə̑m,
jomak-ə̑m
jomak-m
tale-ACC
no-case
tə̑gak
tə̑gak
tə̑gak
like.this
av
manalteš:
man-alt-eš
man-alt-eš
say-REF-3SG
vb1-deriv.v-pers
«Kuze
Kuze
kuze
how
av
marij
marij
marij
Mari
no
pialə̑m
pial-ə̑m
pial-m
happiness-ACC
no-case
kə̑č́alə̑n».
kə̑č́al-ə̑n-Ø
kə̑č́al-n-Ø
search-PST2-3SG
vb1-tense-pers

After all you know the Mari tale called as follows: how the Maris search for happiness.

1 — 35


Jüdβelə̑šte žurnalist pašam kə̑č́al onč́aš Jurij Il'ič́ könə̑š da ške ümbakše nale.

Jüdβelə̑šte
Jüdβel-ə̑šte
jüdβel-šte
north-INE
no-case
žurnalist
žurnalist
žurnalist
journalist
no
pašam
paša-m
paša-m
work-ACC
no-case
kə̑č́al
kə̑č́al-Ø
kə̑č́al-Ø
search-CVB
vb1-adv
onč́aš
onč́-aš
onč́o-aš
look-INF
vb2-inf
Jurij
Jurij
Jurij
Yuriy
na
Il'ič́
Il'ič́
Il'ič́
Il'ich
na
könə̑š
könə̑-š-Ø
könö-š-Ø
agree-PST1-3SG
vb2-tense-pers
da
da
da
and
co
ške
ške
ške
REFL
pr
ümbakše
ümbak -še
ümbak -že
to.the.top -3SG
po -poss
nale.
nal-'e
nal-Je
take-PST1.3SG
vb1-tense.pers

Yuriy Ilyich agreed to look for journalist work in the North and took the task upon himself

1 — 36


Šotlan lekte βet!

Šotlan
Šot-lan
šot-lan
use-DAT
no-case
lekte
lekt-e
lekt-Je
go-PST1.3SG
vb1-tense.pers
βet!
βet
βet
so
pa

And it came together!

1 — 37


Anadə̑ŕ ola gə̑č́ βašmut tol'o.

Anadə̑ŕ
Anadə̑ŕ
Anadə̑ŕ
Anadyŕ
na
ola
ola
ola
city
no
gə̑č́
gə̑č́
gə̑č́
from
po
βašmut
βašmut
βašmut
answer
no
tol'o.
tol-'o
tol-Je
come-PST1.3SG
vb1-tense.pers

A reply came from the city of Anadyr.

1 — 38


Č́ukotkə̑n ik rajonə̑škə̑žo, lač́ə̑m ojlaš gə̑n, Č́aun rajonə̑što Peβek olaške žurnalist da direktor-redaktor küleš ulmaš».

Č́ukotkə̑n
Č́ukotkə̑ -n
Č́ukotka -n
Chukotka -GEN
na -case
ik
ik
ik
one
nm
rajonə̑škə̑žo,
rajon-ə̑škə̑-žo
rajon-ške-že
district-ILL-3SG
no-case-poss
lač́ə̑m
lač́ -ə̑m
lač́ -m
truth -ACC
no -case
ojlaš
ojl-aš
ojlo-aš
talk-INF
vb2-inf
gə̑n,
gə̑n
gə̑n
if
co
Č́aun
Č́aun
Č́aun
Chaun
na
rajonə̑što
rajon-ə̑što
rajon-šte
district-INE
no-case
Peβek
Peβek
Peβek
Pevek
na
olaške
ola-ške
ola-ške
city-ILL
no-case
žurnalist
žurnalist
žurnalist
journalist
no
da
da
da
and
co
direktor-redaktor
direktor-redaktor
direktorredaktor
directoreditor
nono
küleš
kül-eš
kül-eš
be.necessary-3SG
vb1-pers
ulmaš».
ulmaš
ulmaš
be.PST2.3SG
vb

In one region of Chukotka, to be precise in the Chaun region in the city of Pevek, a journalist and editor-in-chief were needed.

1 — 39


Tə̑šte ala interβ'jum puə̑šə̑žo onč́ə̑krak lekneže ulmaš, ala interβ'jum nalšə̑že raš umə̑len šukten ogə̑l, om pale.

Tə̑šte
Tə̑šte
tə̑šte
here
av
ala
ala
ala
maybe
pa
interβ'jum
interβ'ju-m
interβ'ju-m
interview-ACC
no-case
puə̑šə̑žo
puə̑-šə̑-žo
puo-še-že
give-PTCP.ACT-3SG
vb2-ad-poss
onč́ə̑krak
onč́ə̑k -rak
onč́ə̑k -rak
forward -COMP
av -deg
lekneže
lek-ne-že
lekt-ne-že
go-DES-3SG
vb1-mood-pers
ulmaš,
ulmaš
ulmaš
be.PST2.3SG
vb1
ala
ala
ala
maybe
pa
interβ'jum
interβ'ju-m
interβ'ju-m
interview-ACC
no-case
nalšə̑že
nal-šə̑-že
nal-še-že
take-PTCP.ACT-3SG
vb1-ad-poss
raš
raš
raš
clearly
av
umə̑len
umə̑l-en
umə̑lo-en
understand-CVB
vb2-adv
šukten
šu-kt-en
šu-kte-en
reach-CAUS-CVB
vb1-deriv.v-adv
ogə̑l,
og-Ø-ə̑l-Ø
og-Ø-ul-Ø
NEG-3SG-be-CNG
vb-pers-vb-conn
om
o-m
o-m
NEG-1SG
vb-pers
pale.
pale-Ø
pale-Ø
know-CNG
vb2-conn

Maybe the interviewee had wanted to go earlier, maybe the interviewer had not understood it correctly, I don't know.

1 — 40


No koktə̑nat izišak joŋə̑lə̑š lijə̑nə̑t.

No
No
no
but
co
koktə̑nat
koktə̑n-at
koktə̑n-at
as.a.pair-and
av-enc
izišak
izi -š -ak
izi -š -ak
small -ILL-STR
ad -case-enc
joŋə̑lə̑š
joŋə̑lə̑š
joŋə̑lə̑š
wrong
ad
lijə̑nə̑t.
lij-ə̑n-ə̑t
lij-n-ə̑t
be-PST2-3PL
vb1-tense-pers

But both were a little wrong.

1 — 41


Č́ukotkə̑so ilə̑š nergen sajə̑nrak palen nalaš manə̑n, Internetə̑škat purem, no tušto uβer šagal da adakšə̑m «č́onan» ogə̑l.

Č́ukotkə̑so
Č́ukotkə̑ -se
Č́ukotka -se
Chukotka -ADJ
na -deriv.ad
ilə̑š
ilə̑š
ilə̑š
life
no
nergen
nergen
nergen
about
po
sajə̑nrak
saj -ə̑n -rak
saj -n -rak
good -GEN-COMP
ad -case-deg
palen
pal-en
pale-en
know-CVB
vb2-adv
nalaš
nal-aš
nal-aš
take-INF
vb1-inf
manə̑n,
man-ə̑n
man-n
say-CVB
vb1-adv
Internetə̑škat
Internet-ə̑šk-at
internet-ške-at
internet-ILL-and
no-case-enc
purem,
pur-em
puro-em
go.in-1SG
vb2-pers
no
no
no
but
co
tušto
tušto
tušto
there
av
uβer
uβer
uβer
news
no
šagal
šagal
šagal
little
ad
da
da
da
and
co
adakšə̑m
adakšə̑m
adakšə̑m
again
av
«č́onan»
č́on-an
č́on-an
soul-with
no-deriv.ad
ogə̑l.
og-Ø-ə̑l-Ø
og-Ø-ul-Ø
NEG-3SG-be-CNG
vb-pers-vb-conn

To find out more about life in Chukotka, I go online, but there is little information and it's not very alive.

1 — 42


Sadlan teleβizorə̑mat onč́em, programmə̑šte sade mlande nergen kalaskalə̑še peredač́ə̑m kə̑č́alam.

Sadlan
Sadlan
sadlan
therefore
co
teleβizorə̑mat
teleβizor-ə̑m-at
teleβizor-m-at
television.set-ACC-and
no-case-enc
onč́em,
onč́-em
onč́o-em
look-1SG
vb2-pers
programmə̑šte
programmə̑-šte
programme-šte
program-INE
no-case
sade
sade
sade
that
pr
mlande
mlande
mlande
land
no
nergen
nergen
nergen
about
po
kalaskalə̑še
kalaskalə̑-še
kalaskale-še
talk-PTCP.ACT
vb2-ad
peredač́ə̑m
peredač́ə̑-m
peredač́e-m
broadcast-ACC
no-case
kə̑č́alam.
kə̑č́al-am
kə̑č́al-am
search-1SG
vb1-pers

So I watched some TV and looked for a broadcast that is telling me about this place in the program .

1 — 43


Uke.

Uke.
Uke
uke
no
pa

Yes.

1 — 44


No ikana ušə̑škem ala-kuze eše ümaštak, nojabŕə̑šte č́aj, onč́ə̑ktə̑mo da βaražə̑m ške semə̑nem βoštə̑lalme teleuβer tolə̑n purə̑š: peredač́e Č́ukotkə̑što škol-βlakə̑n telə̑lan kuzerak jamdə̑laltme nergen rašemden.

No
No
no
but
co
ikana
ikana
ikana
once
av
ušə̑škem
uš-ə̑šk-em
uš-ške-em
mind-ILL-1SG
no-case-poss
ala-kuze
ala-kuze
ala-kuze
somehow
av
eše
eše
eše
yet
av
ümaštak,
ümašt-ak
ümašte-ak
last.year-STR
av-enc
nojabŕə̑šte
nojabŕ-ə̑šte
nojabŕ-šte
November-INE
no-case
č́aj,
č́aj
č́aj
probably
pa
onč́ə̑ktə̑mo
onč́ə̑-ktə̑-mo
onč́o-kte-me
look-CAUS-PTCP.PASS
vb2-deriv.v-ad
da
da
da
and
co
βaražə̑m
βaražə̑m
βaražə̑m
then
av
ške
ške
ške
REFL
pr
semə̑nem
semə̑n-em
semə̑n-em
like-1SG
po-poss
βoštə̑lalme
βoštə̑lal-me
βoštə̑lal-me
smile-PTCP.PASS
vb1-ad
teleuβer
teleuβer
teleuβer
tv.programme
no
tolə̑n
tol-ə̑n
tol-n
come-CVB
vb1-adv
purə̑š:
purə̑-š-Ø
puro-š-Ø
go.in-PST1-3SG
vb2-tense-pers
peredač́e
peredač́e
peredač́e
broadcast
no
Č́ukotkə̑što
Č́ukotkə̑ -što
Č́ukotka -šte
Chukotka -INE
na
škol-βlakə̑n
škol-βlak-ə̑n
škol-βlak-n
school-PL-GEN
no-num-case
telə̑lan
telə̑-lan
tele-lan
winter-DAT
no-case
kuzerak
kuze -rak
kuze -rak
how -COMP
av -deg
jamdə̑laltme
jamdə̑l-alt-me
jamdə̑le-alt-me
prepare-REF-PTCP.PASS
vb2-deriv.v-ad
nergen
nergen
nergen
about
po
rašemden.
raš -em -d -en -Ø
raš -em -de -en -Ø
clear -TRANS-CAUS-PST2-3SG
ad -deriv.v-deriv.v-tense-pers

But one day, somehow some television news came to my mind, which was already shown last year, probably somewhere in November, and which at that time came to my mind: The television news explained how schools in Chukotka should prepare for the winter.

1 — 45


Pört-βlak jə̑rβaš lum purgə̑žə̑što jomə̑n pə̑tenə̑t, kalə̑k poran deč́ šə̑laš tolaša, šüšaštə̑m nölten, βujge kapeš jomə̑n oškə̑leš, püč́ö-βlak kudalə̑štə̑t...

Pört-βlak
Pört-βlak
pört-βlak
house-PL
no-num
jə̑rβaš
jə̑rβaš
jə̑rβaš
around
av
lum
lum
lum
snow
no
purgə̑žə̑što
purgə̑ž-ə̑što
purgə̑ž-šte
snowdrift-INE
no-case
jomə̑n
jom-ə̑n
jom-n
disappear-CVB
vb1-adv
pə̑tenə̑t,
pə̑t-en-ə̑t
pə̑te-en-ə̑t
end-PST2-3PL
vb2-tense-pers
kalə̑k
kalə̑k
kalə̑k
people
no
poran
poran
poran
snowstorm
no
deč́
deč́
deč́
from
po
šə̑laš
šə̑l-aš
šə̑l-aš
hide-INF
vb1-inf
tolaša,
tolaš-a
tolaše-a
try-3SG
vb2-pers
šüšaštə̑m
šüša-št-ə̑m
šüša-št-m
collar-3PL-ACC
no-poss-case
nölten,
nölt-en-Ø
nöltö-en-Ø
lift-PST2-3SG
vb2-tense-pers
βujge
βuj-ge
βuj-ge
head-COM
no-case
kapeš
kap-eš
kap-eš
body-LAT
no-case
jomə̑n
jom-ə̑n
jom-n
disappear-CVB
vb1-adv
oškə̑leš,
oškə̑l-eš
oškə̑l-eš
step-3SG
vb1-pers
püč́ö-βlak
püč́ö-βlak
püč́ö-βlak
deer-PL
no-num
kudalə̑štə̑t...
kudalə̑št-ə̑t
kudalə̑št-ə̑t
run.around-3PL
vb1-pers

Houses disappeared into the snow banks, people are trying to hide from the snow storm, collars were lifted, their heads tucked into their bodies and deer were running around.

1 — 46


Muč́ašlan diktor tə̑gerak iktešla: βaške Č́ukotkə̑što tele tüŋaleš...

Muč́ašlan
Muč́aš-lan
muč́aš-lan
end-DAT
no-case
diktor
diktor
diktor
announcer
no
tə̑gerak
tə̑ge -rak
tə̑ge -rak
so -COMP
av -deg
iktešla:
iktešl-a
iktešle-a
merge-3SG
vb2-pers
βaške
βaške
βaške
soon
av
Č́ukotkə̑što
Č́ukotkə̑ -što
Č́ukotka -šte
Chukotka -INE
na
tele
tele
tele
winter
no
tüŋaleš...
tüŋal-eš
tüŋal-eš
start-3SG
vb1-pers

In the end the narrator concluded the following. Soon winter is starting in Chukotka....

1 — 47


Ale βara kə̑zə̑t gə̑na telə̑m ogə̑l onč́ə̑ktə̑št?

Ale
Ale
ale
or
co
βara
βara
βara
then
av
kə̑zə̑t
kə̑zə̑t
kə̑zə̑t
now
av
gə̑na
gə̑na
gə̑na
only
pa
telə̑m
telə̑-m
tele-m
winter-ACC
no-case
ogə̑l
og-Ø-ə̑l-Ø
og-Ø-ul-Ø
NEG-3SG-be-CNG
vb-pers-vb-conn
onč́ə̑ktə̑št?
onč́ə̑-ktə̑-š-t
onč́o-kte-š-t
look-CAUS-PST1-3PL
vb2-deriv.v-tense-pers

So what they were showing now isn't winter?

1 — 48


Örmaš...

Örmaš...
Ör-maš
ör-maš
be.surprised-NMLZ
vb1-deriv.n

Strange...

1 — 49


Joltaš-βlak, Gena dene koktə̑n Č́ukotkə̑š tarβanə̑mə̑na nergen palen nalmek, türlə̑žə̑mat ojlə̑štaš tüŋal'ə̑č́.

Joltaš-βlak,
Joltaš-βlak
joltaš-βlak
friend-PL
no-num
Gena
Gena
Gena
Gena
na
dene
dene
dene
with
po
koktə̑n
koktə̑n
koktə̑n
as.a.pair
av
Č́ukotkə̑š
Č́ukotkə̑ -š
Č́ukotka -ške
Chukotka -ILL
na -case
tarβanə̑mə̑na
tarβanə̑-mə̑-na
tarβane-me-na
move-PTCP.PASS-1PL
vb2-ad-poss
nergen
nergen
nergen
about
po
palen
pal-en
pale-en
know-CVB
vb2-adv
nalmek,
nal-mek
nal-mek
take-CVB.PRI
vb1-adv
türlə̑žə̑mat
türlə̑ -žə̑ -m -at
türlö -že -m -at
different -3SG-ACC-and
no -poss-case-enc
ojlə̑štaš
ojlə̑št-aš
ojlə̑št-aš
babble-INF
vb1-inf
tüŋal'ə̑č́.
tüŋal-'ə̑č́
tüŋal-ə̑č́
start-PST1.3PL
vb1-tense.pers

After they learned that Gena and I would be moving to Chukotka, our friends started saying different things.

1 — 50


Iktə̑že «nunə̑m ondalenə̑t» maneš.

Iktə̑že
Iktə̑ -že
ikte -že
one -3SG
nm -poss
«nunə̑m
nuno-m
nuno-m
3PL-ACC
pr-case
ondalenə̑t»
ondal-en-ə̑t
ondale-en-ə̑t
deceive-PST2-3PL
vb2-tense-pers
maneš.
man-eš
man-eš
say-3SG
vb1-pers

One of them said they are cheating you.

1 — 51


Vesə̑že tə̑gerak šokta: «Orade-šamə̑č́, armijə̑štat lijə̑n ogə̑tə̑l.

Vesə̑že
Vesə̑ -že
βese -že
different -3SG
no -poss
tə̑gerak
tə̑ge -rak
tə̑ge -rak
so -COMP
av -deg
šokta:
šokt-a
šokto-a
be.heard-3SG
vb2-pers
«Orade-šamə̑č́,
Orade -šamə̑č́
orade -šamə̑č́
fool -PL
no -num
armijə̑štat
armij-ə̑št-at
armij-šte-at
army-INE-and
no-case-enc
lijə̑n
lij-ə̑n
lij-n
be-CVB
vb1-adv
ogə̑tə̑l.
og-ə̑t-ə̑l-Ø
og-ə̑t-ul-Ø
NEG-3PL-be-CNG
vb-pers-vb-conn

Another one was saying: Idiots, they haven't even been to the army.

1 — 52


Kuš tarβanenə̑t, ala?» Tide, βekat... ala-mogaj də̑r jə̑lmanže.

Kuš
Kuš
kuš
where
av
tarβanenə̑t,
tarβan-en-ə̑t
tarβane-en-ə̑t
move-PST2-3PL
vb2-tense-pers
ala?»
ala
ala
maybe
pa
Tide,
Tide
tide
this
pr
βekat...
βek-at
βek-at
at.all-and
av-enc
ala-mogaj
ala-mogaj
ala-mogaj
some
ad
də̑r
də̑r
də̑r
probably
pa
jə̑lmanže.
jə̑lm-an-že
jə̑lme-an-že
tongue-with-3SG
no-deriv.ad-poss

Where did they go then?" This, probably ... for some reason it was sharp-tongued.

1 — 53


A kumšə̑žo tunə̑ktaš pižə̑n: «Pelenda šokšo βurgemə̑m šukə̑rak nalza.

A
A
a
and
co
kumšə̑žo
kumšə̑ -žo
kumšo -že
third -3SG
nm -poss
tunə̑ktaš
tunə̑kt-aš
tunə̑kto-aš
teach-INF
vb2-inf
pižə̑n:
piž-ə̑n-Ø
piž-n-Ø
stick-PST2-3SG
vb1-tense-pers
«Pelenda
Pelen -da
pelen -da
along -2PL
po -poss
šokšo
šokšo
šokšo
hot
ad
βurgemə̑m
βurgem-ə̑m
βurgem-m
clothes-ACC
no-case
šukə̑rak
šukə̑ -rak
šuko -rak
a.lot -COMP
av -deg
nalza.
nal-za
nal-za
take-IMP.2PL
vb1-mood.pers

And the third person started to preach. Better take more warm clothes with you.

1 — 54


Tulupə̑m mojn...

Tulupə̑m
Tulup-ə̑m
tulup-m
sheepskin.coat-ACC
no-case
mojn...
mojn
moń
and.the.like
pa

Take a sheep skin, coat and such.

1 — 55


Uke gə̑n ij komə̑l'aš saβə̑rnen βozə̑da.

Uke
Uke
uke
no
pa
gə̑n
gə̑n
gə̑n
if
co
ij
ij
ij
ice
no
komə̑l'aš
komə̑l'a-š
komə̑l'a-š
lump-ILL
no-case
saβə̑rnen
saβə̑rn-en
saβə̑rne-en
turn-CVB
vb2-adv
βozə̑da.
βoz-ə̑da
βoz-da
lie.down-2PL
vb1-pers

If you don't you'll turn into a block of ice.

1 — 56


Kušto ilaš tüŋalmə̑da nergen paleda uke?

Kušto
Kušto
kušto
where
av
ilaš
il-aš
ile-aš
live-INF
vb2-inf
tüŋalmə̑da
tüŋal-mə̑-da
tüŋal-me-da
start-PTCP.PASS-2PL
vb1-ad-poss
nergen
nergen
nergen
about
po
paleda
pal-eda
pale-eda
know-2PL
vb2-pers
uke?
uke
uke
no
pa

Don't you know where you're going to live.

1 — 57


Šondanže uremə̑štak ogə̑l də̑r?

Šondanže
Šondan-že
šondan-že
toilet-3SG
no-poss
uremə̑štak
urem-ə̑št-ak
urem-šte-ak
street-INE-STR
no-case-enc
ogə̑l
og-Ø-ə̑l-Ø
og-Ø-ul-Ø
NEG-3SG-be-CNG
vb-pers-vb-conn
də̑r?
də̑r
də̑r
probably
pa

Isn't even the toilet outside?

1 — 58


Paleda anekdotə̑m, č́ukč́an šondan omsaštə̑že kuze βozə̑mo?

Paleda
Pal-eda
pale-eda
know-2PL
vb2-pers
anekdotə̑m,
anekdot-ə̑m
anekdot-m
anecdote-ACC
no-case
č́ukč́an
č́ukč́-an
č́ukč́o-an
Chukchi-with
no-deriv.ad
šondan
šondan
šondan
toilet
no
omsaštə̑že
omsa-štə̑-že
omsa-šte-že
door-INE-3SG
no-case-poss
kuze
kuze
kuze
how
av
βozə̑mo?
βozə̑-mo
βozo-me
write-PTCP.PASS
vb2-ad

Do you know the joke about what's written on a Chukchi toilet door?

1 — 59


«Šal'ə̑č́ — ijsüsetə̑m lukə̑š šogalte».

«Šal'ə̑č́ —
Šal-'ə̑č́
šal-ə̑č́
urinate-PST1.2SG
vb1-tense.pers
ijsüsetə̑m
ijsüs-et-ə̑m
ijsüs-et-m
icicle-2SG-ACC
no-poss-case
lukə̑š
luk-ə̑š
luk-š
corner-ILL
no-case
šogalte».
šogalte-Ø
šogalte-Ø
put-IMP.2SG
vb2-mood.pers

'"after you've peed put your icicle in the corner"

1 — 60


Tə̑gajžak ə̑nže lij».

Tə̑gajžak
Tə̑gaj -ž -ak
tə̑gaj -že -ak
such -3SG-STR
ad -poss-enc
ə̑nže
ə̑n-že
ə̑n-že
NEG-IMP.3SG
vb-mood.pers
lij».
lij-Ø
lij-Ø
be-CNG
vb1-conn

I hope it isn't actually like that".

1 — 61


A eše βesə̑že, U Torjal gə̑č́ mə̑skarač́e marij (šoč́ə̑nžo Šernur-Kuknur βel gə̑č́) Valerij Kitkajeβ tə̑gerak ojla: «Tə̑j, Jura, palem, šolaške koštdə̑mo ulat kojo.

A
A
a
and
co
eše
eše
eše
yet
av
βesə̑že,
βesə̑ -že
βese -že
different -3SG
no -poss
U
U
u
new
ad
Torjal
Torjal
Torjal
Toryal
na
gə̑č́
gə̑č́
gə̑č́
from
po
mə̑skarač́e
mə̑skarač́e
mə̑skarač́e
joker
no
marij
marij
marij
Mari
no
(šoč́ə̑nžo
šoč́-ə̑n-žo
šoč́-n-že
be.born-CVB-3SG
vb1-adv-poss
Šernur-Kuknur
Šernur- Kuknur
Šernur Kuknur
Sernur Kuknur
pn na
βel
βel
βel
side
no
gə̑č́)
gə̑č́
gə̑č́
from
po
Valerij
Valerij
Valerij
Valeriy
na
Kitkajeβ
Kitkajeβ
Kitkajeβ
Kitkayev
na
tə̑gerak
tə̑ge -rak
tə̑ge -rak
so -COMP
av -deg
ojla:
ojl-a
ojlo-a
talk-3SG
vb2-pers
«Tə̑j,
tə̑j
tə̑j
2SG
pr
Jura,
Jura
Jura
Yura
na
palem,
pal-em
pale-em
know-1SG
vb2-pers
šolaške
šola -ške
šola -ške
left -ILL
ad -case
koštdə̑mo
košt-də̑mo
košt-də̑me
go-PTCP.NEG
vb1-ad
ulat
ul-at
ul-at
be-2SG
vb1-pers
kojo.
koj-o
koj-Je
be.visible-PST1.3SG
vb1-tense.pers

An another, a joker from U Toryal (originally from the Shernur-Kuknur district) said it like this: "You, Yura, I know, you haven't cheated your partner right.

1 — 62


Kö pala, ala takšə̑m jə̑štrakə̑n kuržtalat?

Kö
Kö
kö
who
pr
pala,
pal-a
pale-a
know-3SG
vb2-pers
ala
ala
ala
maybe
pa
takšə̑m
takšə̑m
takšə̑m
generally
av
jə̑štrakə̑n
jə̑št -rak -ə̑n
jə̑št -rak -n
jə̑št -COMP-GEN
av -deg-case
kuržtalat?
kuržtal-at
kuržtal-at
run-2SG
vb1-pers

Who knows, maybe you're trying to skedaddle?

1 — 63


Keč́-mo gə̑nat eskeralte tušto.

Keč́-mo
Keč́-mo
keč́-mo
whatever
pr
gə̑nat
gə̑n -at
gə̑n -at
if -and
co -enc
eskeralte
eskeralte-Ø
eskeralte-Ø
keep.an.eye.on-IMP.2SG
vb2-mood.pers
tušto.
tušto
tušto
there
av

Whatever, watch out there.

1 — 64


Č́ukč́a deke unala mijə̑met godə̑mžo ozaže βatə̑žə̑m temlaš tüŋaleš gə̑n, pešə̑žak toreš it lij.

Č́ukč́a
Č́ukč́a
Č́ukč́a
Chukchi
no
deke
deke
deke
to
po
unala
una-la
una-la
guest-COMP
no-case
mijə̑met
mijə̑-m-et
mije-me-et
come-PTCP.PASS-2SG
vb2-ad-poss
godə̑mžo
godə̑m-žo
godə̑m-že
during-3SG
po-poss
ozaže
oza-že
oza-že
owner-3SG
no-poss
βatə̑žə̑m
βatə̑-žə̑-m
βate-že-m
wife-3SG-ACC
no-poss-case
temlaš
teml-aš
temle-aš
offer-INF
vb2-inf
tüŋaleš
tüŋal-eš
tüŋal-eš
start-3SG
vb1-pers
gə̑n,
gə̑n
gə̑n
if
co
pešə̑žak
peš-ə̑ž-ak
peš-že-ak
very-3SG-STR
av-poss-enc
toreš
toreš
toreš
against
po
it
it
it
NEG.IMP.2SG
vb.mood.pers
lij.
lij-Ø
lij-Ø
be-CNG
vb1-conn

If while visiting a Chukchi family the host offers his wife, don't do much against it.

1 — 65


Č́ukč́a-šamə̑č́ unalan en ondak pelašə̑štə̑m pagalə̑maš semə̑n temlat βet.

Č́ukč́a-šamə̑č́
Č́ukč́a -šamə̑č́
Č́ukč́a -šamə̑č́
Chukcha -PL
no -num
unalan
una-lan
una-lan
guest-DAT
no-case
en
en
en
SUP
pa
ondak
ondak
ondak
at.first
av
pelašə̑štə̑m
pelaš -ə̑št -ə̑m
pelaš -št -m
spouse -3PL-ACC
no -poss-case
pagalə̑maš
pagalə̑-maš
pagale-maš
respect-NMLZ
vb2-deriv.n
semə̑n
semə̑n
semə̑n
like
po
temlat
teml-at
temle-at
offer-3PL
vb2-pers
βet.
βet
βet
so
pa

Before anything else the Chukchi offer their spouses as a sign of respect.

1 — 66


Jülašt tə̑gaj.

Jülašt
Jüla-št
jüla-št
custom-3PL
no-poss
tə̑gaj.
tə̑gaj
tə̑gaj
such
ad

That's their custom.

1 — 67


Toreš lijaš ok lij.

Toreš
Toreš
toreš
against
av
lijaš
lij-aš
lij-aš
be-INF
vb1-inf
ok
ok-Ø
ok-Ø
NEG-3SG
vb-pers
lij.
lij-Ø
lij-Ø
be-CVB
vb1-adv

You can't reject it.

1 — 68


Kelša mo tə̑lat, mutlan, unala tolšo joltašetə̑n temlə̑me č́arka deč́ toreš lijmə̑že?

Kelša
Kelš-a
kelše-a
appeal.to-3SG
vb2-pers
mo
mo
mo
what
pr
tə̑lat,
tə̑-la-t
tə̑j-lan-et
2SG-DAT-2SG
pr-case-poss
mutlan,
mut-lan
mut-lan
word-DAT
no-case
unala
una-la
una-la
guest-COMP
no-case
tolšo
tol-šo
tol-še
come-PTCP.ACT
vb1-ad
joltašetə̑n
joltaš-et-ə̑n
joltaš-et-n
friend-2SG-GEN
no-poss-case
temlə̑me
temlə̑-me
temle-me
offer-PTCP.PASS
vb2-ad
č́arka
č́arka
č́arka
glass
no
deč́
deč́
deč́
from
po
toreš
toreš
toreš
against
po
lijmə̑že?
lij-mə̑-že
lij-me-že
be-PTCP.PASS-3SG
vb1-ad-poss

Do you like it, for example, when a guest turns down a glass you offer them?

1 — 69


Pagalə̑də̑maš tide.

Pagalə̑də̑maš
Pagalə̑-də̑maš
pagale-də̑maš
respect-NMLZ.NEG
vb2-deriv.n
tide.
tide
tide
this
pr

That would be disrespectful.

1 — 70


Č́ukč́alanat tə̑gak ə̑nde...»

Č́ukč́alanat
Č́ukč́a -lan -at
Č́ukč́a -lan -at
Chukchi -DAT-and
no -case-enc
tə̑gak
tə̑gak
tə̑gak
like.this
av
ə̑nde...»
ə̑nde
ə̑nde
now
av

And for the Chukchi it's the same ..."

1 — 71


Č́ə̑lan türlö mogə̑rə̑m «tunə̑ktat».

Č́ə̑lan
Č́ə̑la -n
č́ə̑la -n
everything -GEN
pr -case
türlö
türlö
türlö
different
ad
mogə̑rə̑m
mogə̑rə̑m
mogə̑rə̑m
from.a.side
po
«tunə̑ktat».
tunə̑kt-at
tunə̑kto-at
teach-3PL
vb2-pers

Everyone from all sides is "teaching".

1 — 72


Pujto nuno pel ümə̑rə̑štə̑m Č́ukotkə̑što ilen ertarenə̑t.

Pujto
Pujto
pujto
as.if
co
nuno
nuno
nuno
3PL
pr
pel
pel
pel
half
no
ümə̑rə̑štə̑m
ümə̑r-ə̑št-ə̑m
ümə̑r-št-m
life-3PL-ACC
no-poss-case
Č́ukotkə̑što
Č́ukotkə̑ -što
Č́ukotka -šte
Chukotka -INE
na
ilen
il-en
ile-en
live-CVB
vb2-adv
ertarenə̑t.
ertar-en-ə̑t
ertare-en-ə̑t
spend-PST2-3PL
vb2-tense-pers

As if they had lived half of their lives in Chukotka.

1 — 73


Mə̑j gə̑na nimom om pale.

Mə̑j
mə̑j
mə̑j
1SG
pr
gə̑na
gə̑na
gə̑na
only
pa
nimom
ńimo -m
ńimo -m
nothing -ACC
pr -case
om
o-m
o-m
NEG-1SG
vb-pers
pale.
pale-Ø
pale-Ø
know-CNG
vb2-conn

Only I know nothing.

1 — 74


Konešne, tušto lijə̑n omə̑l də̑k...

Konešne,
Konešne
konešne
of.course
pa
tušto
tušto
tušto
there
av
lijə̑n
lij-ə̑n
lij-n
be-CVB
vb1-adv
omə̑l
o-m-ə̑l-Ø
o-m-ul-Ø
NEG-1SG-be-CNG
vb-pers-vb-conn
də̑k...
də̑k
də̑k
so
pa

Obviously, I haven't been there ...

1 — 75


— A palet,— adakat βese kalaskala,— mə̑j tə̑gaj istorijə̑m kolə̑nam.

A
A
a
and
co
palet,—
pal-et
pale-et
know-2SG
vb2-pers
adakat
adak-at
adak-at
again-and
av-enc
βese
βese
βese
different
ad
kalaskala,—
kalaskal-a
kalaskale-a
talk-3SG
vb2-pers
mə̑j
mə̑j
mə̑j
1SG
pr
tə̑gaj
tə̑gaj
tə̑gaj
such
ad
istorijə̑m
istorij-ə̑m
istorij-m
history-ACC
no-case
kolə̑nam.
kol-ə̑n-am
kol-n-am
hear-PST2-1SG
vb1-tense-pers

'- Do you know, - another one again says - I heard such a story

1 — 76


Ikana, maneš, č́ukč́a kornə̑štə̑žo ošmaskam βašlijə̑n.

Ikana,
Ikana
ikana
once
av
maneš,
man-eš
man-eš
say-3SG
vb1-pers
č́ukč́a
č́ukč́a
č́ukč́a
Chukchi
no
kornə̑štə̑žo
kornə̑-štə̑-žo
korno-šte-že
road-INE-3SG
no-case-poss
ošmaskam
ošmaska-m
ošmaska-m
polar.bear-ACC
no-case
βašlijə̑n.
βašlij-ə̑n-Ø
βašlij-n-Ø
meet-PST2-3SG
vb1-tense-pers

Once, they say, a Chukchi met a polar bear on the road.

1 — 77


Tunam sade č́ukč́at pisə̑n gə̑na pušeŋge βujə̑š küzen šinč́ə̑n.

Tunam
Tunam
tunam
then
av
sade
sade
sade
that
pr
č́ukč́at
č́ukč́-at
č́ukč́o-at
Chukchi-and
no-enc
pisə̑n
pisə̑-n
pise-n
quick-GEN
ad-case
gə̑na
gə̑na
gə̑na
only
pa
pušeŋge
pušeŋge
pušeŋge
tree
no
βujə̑š
βuj-ə̑š
βuj-š
head-ILL
no-case
küzen
küz-en
küzö-en
go.up-CVB
vb2-adv
šinč́ə̑n.
šinč́-ə̑n-Ø
šinč́-n-Ø
sit.down-PST2-3SG
vb1-tense-pers

Then that Chukchi quickly climbed up a tree.

1 — 78


A pušeŋge βujə̑što βes maska šinč́en ulmaš.

A
A
a
and
co
pušeŋge
pušeŋge
pušeŋge
tree
no
βujə̑što
βuj-ə̑što
βuj-šte
head-INE
no-case
βes
βes
βes
different
ad
maska
maska
maska
bear
no
šinč́en
šinč́-en-Ø
šinč́e-en-Ø
sit-PST2-3SG
vb2-tense-pers
ulmaš.
ulmaš
ulmaš
be.PST2.3SG
vb

But at the top of the tree another bear was sitting, it turns out.

1 — 79


Užə̑n kolten sade č́ukč́at ošmaskatə̑m da lüdmə̑ž dene tudə̑n munə̑žə̑m rualten.

Užə̑n
Už-ə̑n
už-n
see-CVB
vb1-adv
kolten
kolt-en
kolto-en
send-CVB
vb2-adv
sade
sade
sade
that
pr
č́ukč́at
č́ukč́-at
č́ukč́o-at
Chukchi-and
no-enc
ošmaskatə̑m
ošmaska-t-ə̑m
ošmaska-et-m
polar.bear-2SG-ACC
no-poss-case
da
da
da
and
co
lüdmə̑ž
lüd-mə̑-ž
lüd-me-že
be.afraid.of-PTCP.PASS-3SG
vb1-ad-poss
dene
dene
dene
with
po
tudə̑n
tudo-n
tudo-n
3SG-GEN
pr-case
munə̑žə̑m
munə̑-žə̑-m
muno-že-m
egg-3SG-ACC
no-poss-case
rualten.
rualt-en-Ø
rualte-en-Ø
grab-PST2-3SG
vb2-tense-pers

Having seen the polar bear this Chukchi, in his fear, grabbed it by the balls.

1 — 80


Maskan ört lektə̑n, βigak mlandümbake šüm šogalə̑n kamβozə̑n.

Maskan
Maska-n
maska-n
bear-GEN
no-case
ört
ört
ört
spirit
no
lektə̑n,
lekt-ə̑n-Ø
lekt-n-Ø
go-PST2-3SG
vb1-tense-pers
βigak
βigak
βigak
immediately
av
mlandümbake
mlandümbake
mlandümbake
onto.the.surface.of.the.Earth
av
šüm
šüm
šüm
heart
no
šogalə̑n
šogal-ə̑n
šogal-n
stand.up-CVB
vb1-adv
kamβozə̑n.
kamβoz-ə̑n-Ø
kamβoz-n-Ø
fall-PST2-3SG
vb1-tense-pers

The bear was shook to the bone, its heart stopped and it fell to the ground.

1 — 81


— Ala-mom kuktə̑štat, — ojlem mə̑skarač́ə̑lan.

Ala-mom
Ala-mo -m
ala-mo -m
something -ACC
pr -case
kuktə̑štat, —
kuktə̑št-at
kuktə̑št-at
tangle.up-2SG
vb1-pers
ojlem
ojl-em
ojlo-em
talk-1SG
vb2-pers
mə̑skarač́ə̑lan.
mə̑skarač́ə̑ -lan
mə̑skarač́e -lan
joker -DAT
no -case

'- You're getting something messed up - I tell the joker.

1 — 82


— Ošmaska ilə̑me kundemə̑šte mogaj pušeŋge kuškeš, orade?

Ošmaska
Ošmaska
ošmaska
polar.bear
no
ilə̑me
ilə̑-me
ile-me
live-PTCP.PASS
vb2-ad
kundemə̑šte
kundem-ə̑šte
kundem-šte
region-INE
no-case
mogaj
mogaj
mogaj
what.sort.of
ad
pušeŋge
pušeŋge
pušeŋge
tree
no
kuškeš,
kušk-eš
kušk-eš
grow-3SG
vb1-pers
orade?
orade
orade
fool
no

'- Which trees grow in the land of the polar bears, you fool?

1 — 83


— Ala də̑r ə̑nde.

Ala
Ala
ala
maybe
pa
də̑r
də̑r
də̑r
probably
pa
ə̑nde.
ə̑nde
ə̑nde
now
av

'- Whatever.

1 — 84


Užə̑n omə̑l.

Užə̑n
Už-ə̑n
už-n
see-CVB
vb1-adv
omə̑l.
o-m-ə̑l-Ø
o-m-ul-Ø
NEG-1SG-be-CNG
vb-pers-vb-conn

I didn't see it.

1 — 85


Tušto ilaš püren ogə̑l.

Tušto
Tušto
tušto
there
av
ilaš
il-aš
ile-aš
live-INF
vb2-inf
püren
pür-en
pürö-en
be.destined-CVB
vb2-adv
ogə̑l.
og-Ø-ə̑l-Ø
og-Ø-ul-Ø
NEG-3SG-be-CNG
vb-pers-vb-conn

I wasn't destined to live there.

1 — 86


No mə̑j rašə̑mak kolə̑nam: maskan, manə̑t, en luškə̑do βer — munə̑žo.

No
No
no
but
co
mə̑j
mə̑j
mə̑j
1SG
pr
rašə̑mak
raš -ə̑m -ak
raš -m -ak
clear -ACC-STR
ad -case-enc
kolə̑nam:
kol-ə̑n-am
kol-n-am
hear-PST2-1SG
vb1-tense-pers
maskan,
maska-n
maska-n
bear-GEN
no-case
manə̑t,
man-ə̑t
man-ə̑t
say-3PL
vb1-pers
en
en
en
SUP
pa
luškə̑do
luškə̑do
luškə̑do
weak
ad
βer —
βer
βer
place
no
munə̑žo.
munə̑-žo
muno-že
egg-3SG
no-poss

But I clearly heard: a bear's softest spot are his balls, they say.

1 — 87


Sadlan tə̑jə̑m sade maskat aβə̑rə̑me godə̑m šə̑lə̑n ot šukto gə̑n, tudə̑m en ondak munə̑ž gə̑č́ rualtaš tə̑rše, munə̑ž gə̑č́ak!..

Sadlan
Sadlan
sadlan
therefore
co
tə̑jə̑m
tə̑j-ə̑m
tə̑j-m
2SG-ACC
pr-case
sade
sade
sade
that
pr
maskat
maska-t
maska-et
bear-2SG
no-poss
aβə̑rə̑me
aβə̑rə̑-me
aβə̑re-me
surround-PTCP.PASS
vb2-ad
godə̑m
godə̑m
godə̑m
during
po
šə̑lə̑n
šə̑l-ə̑n
šə̑l-n
hide-CVB
vb1-adv
ot
o-t
o-t
NEG-2SG
vb-pers
šukto
šu-kto-Ø
šu-kte-Ø
reach-CAUS-CNG
vb1-deriv.v-conn
gə̑n,
gə̑n
gə̑n
if
co
tudə̑m
tudo-m
tudo-m
3SG-ACC
pr-case
en
en
en
SUP
pa
ondak
ondak
ondak
at.first
av
munə̑ž
munə̑-ž
muno-že
egg-3SG
no-poss
gə̑č́
gə̑č́
gə̑č́
from
po
rualtaš
rualt-aš
rualte-aš
grab-INF
vb2-inf
tə̑rše,
tə̑rše-Ø
tə̑rše-Ø
try-IMP.2SG
vb2-mood.pers
munə̑ž
munə̑-ž
muno-že
egg-3SG
no-poss
gə̑č́ak!..
gə̑č́-ak
gə̑č́-ak
from-STR
po-enc

So when this bear is grasping you you don't manage to hide away, den try to grab him by the balls, by the balls!

1 — 88


Pütə̑ral tudə̑m sajə̑nrak.

Pütə̑ral
Pütə̑ral-Ø
pütə̑ral-Ø
turn-IMP.2SG
vb1-mood.pers
tudə̑m
tudo-m
tudo-m
3SG-ACC
pr-case
sajə̑nrak.
saj -ə̑n -rak
saj -n -rak
good -GEN-COMP
ad -case-deg

Give them a good twist.

1 — 89


Tə̑godə̑m maskan šümžö βigak šeleš, manə̑t.

Tə̑godə̑m
Tə̑godə̑m
tə̑godə̑m
at.this.time
av
maskan
maska-n
maska-n
bear-GEN
no-case
šümžö
šüm-žö
šüm-že
heart-3SG
no-poss
βigak
βigak
βigak
immediately
av
šeleš,
šel-eš
šel-eš
break-3SG
vb1-pers
manə̑t.
man-ə̑t
man-ə̑t
say-3PL
vb1-pers

Then the bear's heart will break right away, they say.

1 — 90


Palem mə̑j, kolə̑nam...

Palem
Pal-em
pale-em
know-1SG
vb2-pers
mə̑j,
mə̑j
mə̑j
1SG
pr
kolə̑nam...
kol-ə̑n-am
kol-n-am
hear-PST2-1SG
vb1-tense-pers

I know, I've heard that ...

1 — 91


Adak βese ojla: «Kolə̑nat, Jura, č́ukč́a nergen tə̑gaj anekdotə̑m?

Adak
Adak
adak
again
av
βese
βese
βese
different
ad
ojla:
ojl-a
ojlo-a
talk-3SG
vb2-pers
«Kolə̑nat,
Kol-ə̑n-at
kol-n-at
hear-PST2-2SG
vb1-tense-pers
Jura,
Jura
Jura
Yura
na
č́ukč́a
č́ukč́a
č́ukč́a
Chukchi
no
nergen
nergen
nergen
about
po
tə̑gaj
tə̑gaj
tə̑gaj
such
ad
anekdotə̑m?
anekdot-ə̑m
anekdot-m
anecdote-ACC
no-case

Another one say: "Yura, did you hear this joke about the Chukchi?

1 — 92


Č́ukč́a Moskoško mijen.

Č́ukč́a
Č́ukč́a
Č́ukč́a
Chukchi
no
Moskoško
Mosko-ško
Mosko-ške
Moscow-ILL
pn-case
mijen.
mij-en-Ø
mije-en-Ø
come-PST2-3SG
vb2-tense-pers

A Chukchi went to Moscow.

1 — 93


Möŋgə̑žö pörtə̑lə̑nat, kalaskala: «Č́ukč́a Moskošto lijə̑n, č́ukč́a ušan lijə̑n, ə̑nde tudo č́ə̑la pala.

Möŋgə̑žö
Möŋgə̑ -žö
möŋgö -že
home -3SG
av -poss
pörtə̑lə̑nat,
pörtə̑l-ə̑n-Ø-at
pörtə̑l-n-Ø-at
return-PST2-3SG-and
vb1-tense-pers-enc
kalaskala:
kalaskal-a
kalaskale-a
talk-3SG
vb2-pers
«Č́ukč́a
Č́ukč́a
Č́ukč́a
Chukchi
no
Moskošto
Mosko-što
Mosko-šte
Moscow-INE
pn-case
lijə̑n,
lij-ə̑n-Ø
lij-n-Ø
be-PST2-3SG
vb1-tense-pers
č́ukč́a
č́ukč́a
č́ukč́a
Chukchi
no
ušan
uš-an
uš-an
mind-with
no-deriv.ad
lijə̑n,
lij-ə̑n-Ø
lij-n-Ø
be-PST2-3SG
vb1-tense-pers
ə̑nde
ə̑nde
ə̑nde
now
av
tudo
tudo
tudo
3SG
pr
č́ə̑la
č́ə̑la
č́ə̑la
everything
pr
pala.
pal-a
pale-a
know-3SG
vb2-pers

He returns home and tells: "Chukchi was in Moscow, Chukchi got smart, now Chukchi knows everything.

1 — 94


Karl, Marks, Fridriχ, Engel's nə̑l jeŋ ogə̑l, a kokə̑t ulmaš, a «slaβa KPSS» — βoopše ajdeme ogə̑l».

Karl,
Karl
Karl
Karl
na
Marks,
Marks
Marks
Marx
na
Fridriχ,
Fridriχ
Fridriχ
Friedrich
na
Engel's
Engel's
Engel's
Engels
na
nə̑l
nə̑l
nə̑l
four
nm
jeŋ
jeŋ
jeŋ
person
no
ogə̑l,
og-Ø-ə̑l-Ø
og-Ø-ul-Ø
NEG-3SG-be-CNG
vb-pers-vb-conn
a
a
a
and
co
kokə̑t
kokə̑t
kokə̑t
two
nm
ulmaš,
ulmaš
ulmaš
be.PST2.3SG
vb1
a
a
a
and
co
«slaβa
slaβa
slaβa
glory(RUS)
no
KPSS» —
KPSS
KPSS
KPSS
na
βoopše
βoopše
βoopše
generally
av
ajdeme
ajdeme
ajdeme
human
no
ogə̑l».
og-Ø-ə̑l-Ø
og-Ø-ul-Ø
NEG-3SG-be-CNG
vb-pers-vb-conn

Karl, Marx, Friedrich, Engels are not four people, but two, and "Glory to the Communist Party" - isn't a person at all."

1 — 95


Ale βese: «Jeβrej den č́ukč́a ikana kinom onč́aš kajenə̑t.

Ale
Ale
ale
or
co
βese:
βese
βese
different
ad
«Jeβrej
Jeβrej
jeβrej
Jew
no
den
den
den
and
co
č́ukč́a
č́ukč́a
č́ukč́a
Chukchi
no
ikana
ikana
ikana
once
av
kinom
kino-m
kino-m
cinema-ACC
no-case
onč́aš
onč́-aš
onč́o-aš
look-INF
vb2-inf
kajenə̑t.
kaj-en-ə̑t
kaje-en-ə̑t
go-PST2-3PL
vb2-tense-pers

And another: "A Jew and a Chukchi once went to the cinema.

1 — 96


Kinon ik scenə̑štə̑že ik üdə̑ramaš βitlə̑mše pač́aš gə̑č́ törštaš jamdə̑lalteš.

Kinon
Kino-n
kino-n
cinema-GEN
no-case
ik
ik
ik
one
nm
scenə̑štə̑že
scenə̑-štə̑-že
scene-šte-že
stage-INE-3SG
no-case-poss
ik
ik
ik
one
nm
üdə̑ramaš
üdə̑ramaš
üdə̑ramaš
woman
no
βitlə̑mše
βitlə̑mše
βitlə̑mše
fiftieth
nm
pač́aš
pač́aš
pač́aš
floor
no
gə̑č́
gə̑č́
gə̑č́
from
po
törštaš
töršt-aš
törštö-aš
jump-INF
vb2-inf
jamdə̑lalteš.
jamdə̑l-alt-eš
jamdə̑le-alt-eš
prepare-REF-3SG
vb2-deriv.v-pers

In the movie, in one a scene a woman is getting ready to jump from the 50th floor.

1 — 97


Tə̑godə̑m č́ukč́a jeβrejlan ojla: «Töršta ale uke — ajda šüdö teŋgelan üč́ašena.

Tə̑godə̑m
Tə̑godə̑m
tə̑godə̑m
at.this.time
av
č́ukč́a
č́ukč́a
č́ukč́a
Chukchi
no
jeβrejlan
jeβrej-lan
jeβrej-lan
Jew-DAT
no-case
ojla:
ojl-a
ojlo-a
talk-3SG
vb2-pers
«Töršta
Töršt-a
törštö-a
jump-3SG
vb2-pers
ale
al'e
al'e
or
co
uke —
uke
uke
no
pa
ajda
ajda
ajda
let's.go
pa
šüdö
šüdö
šüdö
hundred
nm
teŋgelan
teŋge-lan
teŋge-lan
ruble-DAT
no-case
üč́ašena.
üč́aš-ena
üč́aše-ena
compete-1PL
vb2-pers

At this moment the Chukcha says to the Jew: "Will she jump or not - let's bet 100 rubles.

1 — 98


Mə̑j manam, ok törštö».

Mə̑j
mə̑j
mə̑j
1SG
pr
manam,
man-am
man-am
say-1SG
vb1-pers
ok
ok-Ø
ok-Ø
NEG-3SG
vb-pers
törštö».
törštö-Ø
törštö-Ø
jump-CNG
vb2-conn

I say, she won't jump."

1 — 99


«Töršta», — maneš jeβrej.

«Töršta», —
Töršt-a
törštö-a
jump-3SG
vb2-pers
maneš
man-eš
man-eš
say-3SG
vb1-pers
jeβrej.
jeβrej
jeβrej
Jew
no

'"She'll jump" - says the Jew.

1 — 100


Üč́ašat.

Üč́ašat.
Üč́aš-at
üč́aše-at
compete-3PL
vb2-pers

They make the bet.

1 — 101


Śužet poč́eš üdə̑ramaš sodə̑ki töršta da lapašə̑š saβə̑rna.

Śužet
Śužet
śužet
plot
no
poč́eš
poč́-eš
poč́-eš
tail-LAT
no-case
üdə̑ramaš
üdə̑ramaš
üdə̑ramaš
woman
no
sodə̑ki
sodə̑ki
sodə̑ki
all.the.same
pa
töršta
töršt-a
törštö-a
jump-3SG
vb2-pers
da
da
da
and
co
lapašə̑š
lapaš -ə̑š
lapaš -š
pap -ILL
no -case
saβə̑rna.
saβə̑rn-a
saβə̑rne-a
turn-3SG
vb2-pers

According to the plot the woman jumps and is turned into a flatcake.

1 — 102


Jeβrej, konešne, seŋə̑šə̑š lekteš, no oksa deč́ toreš liješ: «Umə̑let, mə̑j üdə̑ramašə̑n törštə̑mə̑žə̑m onč́ə̑č́ak palenam, βet mə̑j tide kinom kokə̑mšo gana onč́em».

Jeβrej,
Jeβrej
jeβrej
Jew
no
konešne,
końešne
końešne
of.course
pa
seŋə̑šə̑š
seŋə̑š-ə̑š
seŋə̑š-š
victory-ILL
no-case
lekteš,
lekt-eš
lekt-eš
go-3SG
vb1-pers
no
no
no
but
co
oksa
oksa
oksa
money
no
deč́
deč́
deč́
from
po
toreš
toreš
toreš
against
po
liješ:
lij-eš
lij-eš
be-3SG
vb1-pers
«Umə̑let,
Umə̑l-et
umə̑lo-et
understand-2SG
vb2-pers
mə̑j
mə̑j
mə̑j
1SG
pr
üdə̑ramašə̑n
üdə̑ramaš-ə̑n
üdə̑ramaš-n
woman-GEN
no-case
törštə̑mə̑žə̑m
törštə̑-mə̑-žə̑-m
törštö-me-že-m
jump-PTCP.PASS-3SG-ACC
vb2-ad-poss-case
onč́ə̑č́ak
onč́ə̑č́ -ak
onč́ə̑č́ -ak
at.first -STR
av -enc
palenam,
pal-en-am
pale-en-am
know-PST2-1SG
vb2-tense-pers
βet
βet
βet
so
pa
mə̑j
mə̑j
mə̑j
1SG
pr
tide
tide
tide
this
pr
kinom
kino-m
kino-m
cinema-ACC
no-case
kokə̑mšo
kokə̑mšo
kokə̑mšo
second
nm
gana
gana
gana
times
po
onč́em».
onč́-em
onč́o-em
look-1SG
vb2-pers

The Jew, of course, wins, but doesn't want to take the money: "You know, I already knew that the woman would jump, I'm seeing this move for the second time."

1 — 103


«Mə̑jat kokə̑mšo gana onč́em, — βašešta č́ukč́a.

«Mə̑jat
mə̑j-at
mə̑j-at
1SG-and
pr-enc
kokə̑mšo
kokə̑mšo
kokə̑mšo
second
nm
gana
gana
gana
times
po
onč́em, —
onč́-em
onč́o-em
look-1SG
vb2-pers
βašešta
βašešt-a
βašešte-a
answer-3SG
vb2-pers
č́ukč́a.
č́ukč́a
č́ukč́a
Chukchi
no

'"I'm also seeing for the second time, - answers the Chukchi

1 — 104


— No, šonə̑šə̑m, ə̑nde ušə̑m nalə̑n, molan kokə̑mšo gana törštaš?..»

No,
No
no
but
co
šonə̑šə̑m,
šonə̑-š-ə̑m
šono-š-ə̑m
think-PST1-1SG
vb2-tense-pers
ə̑nde
ə̑nde
ə̑nde
now
av
ušə̑m
uš-ə̑m
uš-m
mind-ACC
no-case
nalə̑n,
nal-ə̑n
nal-n
take-CVB
vb1-adv
molan
mo -lan
mo -lan
what -DAT
pr -case
kokə̑mšo
kokə̑mšo
kokə̑mšo
second
nm
gana
gana
gana
times
po
törštaš?..»
töršt-aš
törštö-aš
jump-INF
vb2-inf

'- But I thought, now she'd come to her senses, why jump again?..."

1 — 105


Vot tə̑gaj tomaša...

Vot
Vot
βot
there
pa
tə̑gaj
tə̑gaj
tə̑gaj
such
ad
tomaša...
tomaša
tomaša
commotion
no

Oh such a fuss ...

The Mari Web Project is primarily based at the Department of Finno-Ugric Studies at the University of Vienna. The second stage of the project is being funded by the Kone Foundation: The Mari Web Project: Phase 2. Some of our work is carried out at the Institute of Finno-Ugric and Uralic Studies at the Ludwig Maximilian University of Munich.
Last update: 8 June 2024