Logowww.mari-language.com:ENGLISH | МАРЛА | ПО-РУССКИ
Main page » Corpus Tool » Keč́e šoč́eš jüdβelə̑šte » 4. JOŠKAR-OLA — MOSKO / YOSHKAR-OLA — MOSCOW

Corpus Tool Demo - Keč́e šoč́eš jüdβelə̑šte - 4. JOŠKAR-OLA — MOSKO / YOSHKAR-OLA — MOSCOW

Cyrillic | UPA | IPA

Previous Chapter | Next Chapter

[Instructions]

Tə̑ge me 11 aβgustə̑što, eše kud šagat erdene kornə̑š tarβanə̑me nergen šonaltaš toštdə̑mo kok marij, Joškar-Ola — Mosko pojezdə̑š lekna.
Kürtńə̑gorno βokzalə̑š mə̑jə̑m pelašem den Igoŕ ergə̑m, L'uba akam užataš lektə̑č́.
Marij kugə̑žanə̑š uniβersitetə̑šte tunemše studentka üdə̑rem tide keč́ə̑n pašaš lektə̑n ə̑le.
Kumšo keč́ə̑m βele ə̑štat, βigak jodə̑n kajaš jöndə̑mö lije.
Sadlan mə̑j tudə̑n dene onč́ə̑č́ak č́eβerlasə̑šə̑m.
Č́eβerlasə̑mə̑že-možo, βašlijna me tudə̑m aβaž dene koktə̑n rüdö pazar βaštareš (firmə̑že lač́ak pazar kundemə̑šte βerlanen), a tudo šketə̑n ogə̑l ulmaš, βoktenə̑že βožə̑l pə̑tə̑še kač́e šoga.
Mə̑lanemže ešeat č́ot jöndə̑mö lijə̑n koltə̑š: üdə̑rem kač́e dene kelšašat kuškə̑n šuə̑n aman!..
— Üdə̑rem, č́eβerlasaš tolə̑nam.
Tač́e Mosko pojezd dene tora kornə̑š kajem, — mańə̑m.
— Škendə̑m sajə̑n kuč́o, aβatə̑m kolə̑št, polšo tudlan, arale tudə̑m...
— Nu βə̑ dajete!
Er šüdö kandašlu graduslan saβə̑rnə̑š!..
Kač́e onč́ə̑lno šoč́mo padə̑rašə̑m nə̑ öndalmem, nə̑ šupšalmem...
Tə̑gak šomak dene gə̑na č́eβerlasə̑šna.
Varažə̑m škemə̑m nu βursem də̑k: βet tə̑gaj kužu kornə̑š tarβanenat...
Mo tə̑lanet kač́e?!
Takšə̑m mom ə̑nde βurset, žapə̑m möŋgeš ot saβə̑re βet.
Igeč́e peš motor šoga, keč́e onč́a.
Sumka jə̑r šogalə̑nnat, Gennadijə̑m peš βuč́ena, mom ojlen šuktə̑də̑mə̑m šerə̑na.
Teβe toraštat ogə̑l V'ač́eslaβ Abukajeβ kojə̑laltə̑š.
Vujžə̑m küškö nöltalə̑n, tə̑š-tuš onč́ə̑šteš, memnamak kə̑č́aleš.
Užə̑n šuktə̑š.
Lišeme.
Joltašemə̑n tolmə̑žlan motkoč́ jə̑βə̑rtenam.
— Kušto βes marij-č́ukč́aže? — jodeš.
— Teβe nunak tolə̑t ala-mo, — šeklanen šuktə̑š Aleβtina.
Pelašemə̑n kid lupšalme mogə̑rə̑š onč́al'ə̑m, Gena jə̑r č́ə̑gan arβə̑l' nare kalə̑k oškə̑leš.
Vekat, kornə̑š šketə̑n gə̑na lektə̑n ogə̑l, šonaltə̑šə̑m ondak.
No uke.
Č́ə̑lanat Genam užatat ulmaš, kum kugu sumkam numalə̑t.
Tuštak eše nə̑lə̑mše izirak sumka koješ.
— Gena, — mə̑j č́ə̑lt örə̑n kudaltə̑šə̑m, — tide č́ə̑la tə̑jə̑n sumkat mo?
Mom tə̑narže šüškə̑nat?
— Utə̑žo nimat uke gaj, — ə̑štaleš sadet.
— Takšə̑m βatem opten.
Mom optə̑mə̑žə̑m omat pale.
— Kornə̑štə̑žo kuze numalaš tüŋalat?
Kidetše βet kokə̑t βelə̑s, — manam.
— Tidə̑m tə̑ge nalam, tudə̑m βač́ə̑š sakaltem, kumšə̑m...
— Tə̑š-tuš onč́ə̑šteš.
— Püjə̑šket nalat mo? — βoštə̑lam.
Gena βujžə̑m udə̑rale.
— Aj, jöra, iktaž-mom šonen muə̑na, — lupšale kidšə̑m.
— Jöra ə̑nde, tə̑landa Kazanskij βokzal deč́ sadak taksi dene kajə̑man.
Kuze-gə̑nat da taksi šogə̑mo βerə̑ške mijen šuə̑da, — šə̑matat Genam užataš lekše kokla gə̑č́.
Teβe Mosko pojezd tolə̑n šogale.
Tarβanə̑me marte žap peš šagal kodə̑n.
Me pisə̑n gə̑na biletə̑šte onč́ə̑ktə̑mo βernam muna, sumkanam jašlə̑k-polkə̑š pogə̑staren pə̑štə̑šna.
Užataš tolšo-βlak šukə̑nžo uremə̑štak kodə̑č́.
Lektə̑n č́eβerlasen ə̑žna šukto.
Vagon oza uto jeŋə̑m lektašat üžeš.
Teβe Gennadij pelašə̑žə̑m «č́mok-č́mok» šupšale da tambur βelə̑š užatə̑š, mə̑jat Aleβtinam šokšə̑n, jöraten da tunamak motkoč́ č́ot č́amanen öndal'ə̑m:
«Č́ə̑te, Al'a.
Logaleš tə̑lat šketetlan».
Aleβtina βagon gə̑č́ lekte.
Ik-kok minut gə̑č́ pojezd tarβanə̑šaš.
Oknaš kütem.
Teβe kakši kužu kapə̑m pogə̑šo ergə̑m oŋ pelenže kidšə̑m ə̑reslen šoga.
Mə̑ńar gana ojlenam, tə̑ge it ə̑šte, ške deket ojgə̑m šupšat.
Uke, samə̑rə̑klan č́ə̑lažat nipoč́em.
A tudo — sə̑lne tə̑gaj marij.
Eše izišak č́ogašə̑lə̑m poget gə̑n, oj, sə̑lne kač́e lijat, ergə̑m!
No nimat ogə̑l, tidə̑m žap törlata.
Vet tə̑lze gə̑č́ latkandaš ijə̑m temet.
Voktekə̑že, βagon gə̑č́ lektə̑n, jöratə̑me pelašem, Aleβtina, tolə̑n šogale.
Oj, kuze žalə̑n č́uč́ə̑n koltə̑št nuno mə̑lanem.
Mo ilena Aleβtina dene, ere ilaš gə̑na tüŋalə̑na.
«Pialnam pijak koč́kə̑n ala-mo» manmemlan, Al'a mə̑ńar gana mə̑jə̑m tə̑ge šə̑maten:
«Tə̑jə̑n kok ikšə̑βet ulo, tə̑ršen tunemə̑t, ač́a-aβam pagalat, mogaj-gə̑nat da ilaš βeret ulo.
Tek, tek šondan uremə̑šte, pölem šə̑gə̑r, tüška kuχńo...
No tudo tə̑jə̑n!..
Č́ə̑lažat memnan eše onč́ə̑lno!
Č́ə̑lažat memnan saj liješ!..»
A mə̑ńar me pač́erlan tolašə̑šna, kooperatiβə̑škat puren onč́ə̑šna.
Kok pöleman pač́erlan pə̑štə̑me oksanam 1998 ijə̑se defolt manmet uškal gajak nulal nale.
Oksam nigö ə̑š pörtə̑ltö.
Pujto č́ə̑lažat tə̑gak lijšaš.
Pujto ilə̑š — kartla modə̑š: šuktenat — jöra, uke gə̑n — βaraš kodə̑nat.
Varažə̑m Marij El Prezident V'ač́eslaβ Aleksandroβič́ Kislicə̑n kok ij nare sörə̑š-üšandarə̑š.
Mə̑ńar mə̑lanem polšə̑neže ə̑le Marij El Prezidentə̑n apparatə̑štə̑že tə̑ršə̑še, motkoč́ak poro ajdeme Vladimir Petroβič́ Rassanoβ (kijə̑me mlandə̑že mamə̑k gaj puškə̑do lijže) — uke, nimat ə̑š lij.
Južo godə̑mžo en lišə̑l joltaš-βlakə̑n «polšə̑mə̑št» denak, šojaže-namə̑sdə̑mə̑lə̑kše, osalže-č́ojaže denak, nə̑lle ij temə̑meškat, samə̑rə̑k pagə̑tna ereak šə̑gə̑rə̑šte, laska ilə̑š deč́ posnak ertə̑š.
Eχ, joltaš-βlak, joltaši (tide «Jamde lij» gazet redaktorə̑n, Lidija Semenoβan, jöratə̑me šomakše), pujto kok ilə̑šə̑m ilena.
Mə̑ńar gana ojlenam, jumonč́ə̑lno, tide šomakem motkoč́ č́ə̑n, mom mə̑lanna pajlaš?
Keč́ ik ümə̑ržə̑m ajdeme šot dene, βaš-βaš pagalen, umə̑len, polšen ilə̑za-la!
A me ere βaš-βaš pij den pə̑rə̑sla opten-udə̑rkalen, βuj gə̑č́ tošken ilaš tə̑ršena, βaš-βaš küleš-okküllanak kə̑č́kə̑rkalena, kumə̑lə̑m βoltena, igə̑ltə̑na.
A βara, lijže iktaž-mogaj šoč́mo keč́e pajrem, jubilej ale pə̑tartə̑š kornə̑š užatə̑me keč́e: ogə̑nat βožə̑l, šoja poro mutə̑m türgoč́ ojlena.
Eχ, marij ...-βlak!
Uke!
Namə̑s jomə̑n, šot uke...
A mə̑jə̑m šotdə̑mo ilə̑š ə̑nde tora Jüdβelə̑š pokta.
Keč́ Jumə̑žo gə̑na polšenak, jönə̑mak ə̑šten šogə̑žo...
A takšə̑m mo mə̑j ške nergenem gə̑na.
Šagal mo marij tüńašte mə̑jə̑n gajže?
Šagal mo olase marij-βlak ilat ümə̑rə̑št muč́ko tüškagudə̑lašte, kommunalkə̑lašte?!
Kul'tur pašajeŋ-βlakə̑mak nalaš, žurnalist polkə̑mak...
Vijβal ümə̑r muč́ko kinde šultə̑š da ilə̑me βer nergen šonə̑mek, βujə̑što kumda šonə̑mašlan mə̑ńarrak βerže kodeš gə̑n?
Tide jodə̑šak βaš-βaš užmə̑šudə̑mə̑lə̑kə̑m, tumam tarβata.
Kunam č́ə̑lažat törlana?
Ikte raš: marij βerč́ šogaš, nacional'nə̑j jodə̑šə̑m βorandaren koltaš praβitel'stβə̑n kumə̑l uke gə̑n, tə̑gaj ilə̑š oj! mə̑ńar eše šujnaš tüŋaleš.
Ə̑nde tə̑gak βele kalasaš kodeš ala-mo: «Marijə̑n pialžə̑m pijak koč́kə̑n».
Tə̑ge manam da poškudo č́uβaš da tatar kalə̑kə̑m šarnaltem.
Teβe nunə̑n č́ə̑lažat šot-rat dene.
Esogə̑l uke-uke da Rossij Prezidentat nunə̑n deke unala tolə̑n kaja.
A Marij Elə̑šte jöršə̑n βes süret.
Pojezd tarβanə̑š, šinč́aβüdə̑m üštə̑lšö pelašemə̑m, βuč́ə̑də̑mə̑n tüsdə̑mö č́urijanə̑š saβə̑rnə̑še ergə̑mə̑m šeklanen, kumə̑lem todə̑lalte...
Vuč́ə̑za mə̑jə̑m, en lišə̑l jöratə̑mem-βlak!


Admin login:

[Search]

4 — 1


Tə̑ge me 11 aβgustə̑što, eše kud šagat erdene kornə̑š tarβanə̑me nergen šonaltaš toštdə̑mo kok marij, Joškar-Ola — Mosko pojezdə̑š lekna.

Tə̑ge
Tə̑ge
tə̑ge
so
av
me
me
me
1PL
pr
11
11
11
11
nm
aβgustə̑što,
aβgust-ə̑što
aβgust-šte
August-INE
no-case
eše
eše
eše
yet
av
kud
kud
kud
six
nm
šagat
šagat
šagat
hour
no
erdene
erdene
erdene
in.the.morning
av
kornə̑š
kornə̑-š
korno-š
road-ILL
no-case
tarβanə̑me
tarβanə̑-me
tarβane-me
move-PTCP.PASS
vb2-ad
nergen
nergen
nergen
about
po
šonaltaš
šonalt-aš
šonalte-aš
think-INF
vb2-inf
toštdə̑mo
tošt-də̑mo
tošt-də̑me
dare-PTCP.NEG
vb1-ad
kok
kok
kok
two
nm
marij,
marij
marij
Mari
no
Joškar-Ola —
Joškar-Ola
Joškar-Ola
Yoshkar-Ola
pn
Mosko
Mosko
Mosko
Moscow
pn
pojezdə̑š
pojezd-ə̑š
pojezd-š
train-ILL
no-case
lekna.
lek-na
lekt-na
go-PST1.1PL
vb1-tense.pers

And so, on 11 August, we two Maris who at 6 in the morning hadn't even dared about leaving, left for the train going from Yoshkar-Ola to Moscow.

4 — 2


Kürtńə̑gorno βokzalə̑š mə̑jə̑m pelašem den Igoŕ ergə̑m, L'uba akam užataš lektə̑č́.

Kürtńə̑gorno
Kürtńə̑gorno
kürtńə̑gorno
railroad
no
βokzalə̑š
βokzal-ə̑š
βokzal-š
station-ILL
no-case
mə̑jə̑m
mə̑j-ə̑m
mə̑j-m
1SG-ACC
pr-case
pelašem
pelaš -em
pelaš -em
spouse -1SG
no -poss
den
den
den
and
co
Igoŕ
Igoŕ
Igoŕ
Igoŕ
na
ergə̑m,
ergə̑m
ergə̑m
my.son
no
L'uba
L'uba
L'uba
L'uba
na
akam
aka-m
aka-em
older.sister-1SG
no-poss
užataš
užat-aš
užate-aš
accompany-INF
vb2-inf
lektə̑č́.
lekt-ə̑č́
lekt-ə̑č́
go-PST1.3PL
vb1-tense.pers

My wife, my son Igor and my elder sister Lyuba came to see me off to the railway station.

4 — 3


Marij kugə̑žanə̑š uniβersitetə̑šte tunemše studentka üdə̑rem tide keč́ə̑n pašaš lektə̑n ə̑le.

Marij
Marij
marij
Mari
no
kugə̑žanə̑š
kugə̑žanə̑š
kugə̑žanə̑š
state
no
uniβersitetə̑šte
uniβersitet-ə̑šte
uniβersitet-šte
university-INE
no-case
tunemše
tunem-še
tunem-še
learn-PTCP.ACT
vb1-ad
studentka
studentka
studentka
female.student
no
üdə̑rem
üdə̑r-em
üdə̑r-em
daughter-1SG
no-poss
tide
tide
tide
this
pr
keč́ə̑n
keč́ə̑-n
keč́e-n
sun-GEN
no-case
pašaš
paša-š
paša-š
work-ILL
no-case
lektə̑n
lekt-ə̑n-Ø
lekt-n-Ø
go-PST2-3SG
vb1-tense-pers
ə̑le.
ə̑l-'e
ul-Je
be-PST1.3SG
vb1-tense.pers

My daughter, a student at Mari State University, had already left for work.

4 — 4


Kumšo keč́ə̑m βele ə̑štat, βigak jodə̑n kajaš jöndə̑mö lije.

Kumšo
Kumšo
kumšo
third
nm
keč́ə̑m
keč́ə̑-m
keč́e-m
sun-ACC
no-case
βele
βele
βele
only
pa
ə̑štat,
ə̑št-at
ə̑šte-at
do-3PL
vb2-pers
βigak
βigak
βigak
immediately
av
jodə̑n
jod-ə̑n
jod-n
ask-CVB
vb1-adv
kajaš
kaj-aš
kaje-aš
go-INF
vb2-inf
jöndə̑mö
jön-də̑mö
jön-də̑me
method-without
no-deriv.ad
lije.
lij-e
lij-Je
be-PST1.3SG
vb1-tense.pers

It was only the third day of work, so it seemed inappropriate to ask.

4 — 5


Sadlan mə̑j tudə̑n dene onč́ə̑č́ak č́eβerlasə̑šə̑m.

Sadlan
Sadlan
sadlan
therefore
co
mə̑j
mə̑j
mə̑j
1SG
pr
tudə̑n
tudo-n
tudo-n
3SG-GEN
pr-case
dene
dene
dene
with
po
onč́ə̑č́ak
onč́ə̑č́ -ak
onč́ə̑č́ -ak
at.first -STR
av -enc
č́eβerlasə̑šə̑m.
č́eβerlasə̑-šə̑-m
č́eβerlase-še-m
say.goodbye-PTCP.ACT-ACC
vb2-ad-case

So I said goodbye to her earlier.

4 — 6


Č́eβerlasə̑mə̑že-možo, βašlijna me tudə̑m aβaž dene koktə̑n rüdö pazar βaštareš (firmə̑že lač́ak pazar kundemə̑šte βerlanen), a tudo šketə̑n ogə̑l ulmaš, βoktenə̑že βožə̑l pə̑tə̑še kač́e šoga.

Č́eβerlasə̑mə̑že-možo,
Č́eβerlasə̑ -mə̑ -že- mo -žo
č́eβerlase -me -že mo -že
say.goodbye -PTCP.PASS-3SGwhat-3SG
vb2 -ad-posspr-poss
βašlijna
βašlij-na
βašlij-na
meet-PST1.1PL
vb1-tense.pers
me
me
me
1PL
pr
tudə̑m
tudo-m
tudo-m
3SG-ACC
pr-case
aβaž
aβa-ž
aβa-že
mother-3SG
no-poss
dene
dene
dene
with
po
koktə̑n
koktə̑n
koktə̑n
as.a.pair
av
rüdö
rüdö
rüdö
center
no
pazar
pazar
pazar
market
no
βaštareš
βaštareš
βaštareš
toward
po
(firmə̑že
firmə̑-že
firme-že
firm-3SG
no-poss
lač́ak
lač́ -ak
lač́ -ak
just -STR
av -enc
pazar
pazar
pazar
market
no
kundemə̑šte
kundem-ə̑šte
kundem-šte
region-INE
no-case
βerlanen),
βerlan-en-Ø
βerlane-en-Ø
settle-PST2-3SG
vb2-tense-pers
a
a
a
and
co
tudo
tudo
tudo
3SG
pr
šketə̑n
šket -ə̑n
šket -n
alone -GEN
ad -case
ogə̑l
og-Ø-ə̑l-Ø
og-Ø-ul-Ø
NEG-3SG-be-CNG
vb-pers-vb-conn
ulmaš,
ulmaš
ulmaš
be.PST2.3SG
vb
βoktenə̑že
βoktenə̑ -že
βoktene -že
beside -3SG
po -poss
βožə̑l
βožə̑l-Ø
βožə̑l-Ø
be.ashamed-CVB
vb1-adv
pə̑tə̑še
pə̑tə̑-še
pə̑te-še
end-PTCP.ACT
vb2-ad
kač́e
kač́e
kač́e
bridegroom
no
šoga.
šog-a
šogo-a
stand-3SG
vb2-pers

Eh, saying goodbye, I met her together with her mother across the street from the central market (her company is right in the market area), but she wasn't alone, beside her stands an embarrassed young man.

4 — 7


Mə̑lanemže ešeat č́ot jöndə̑mö lijə̑n koltə̑š: üdə̑rem kač́e dene kelšašat kuškə̑n šuə̑n aman!..

Mə̑lanemže
mə̑-lan-em-že
mə̑j-lan-em-že
1SG-DAT-1SG-3SG
pr-case-poss-poss
ešeat
eše-at
eše-at
yet-and
av-enc
č́ot
č́ot
č́ot
very
av
jöndə̑mö
jön-də̑mö
jön-də̑me
method-without
no-deriv.ad
lijə̑n
lij-ə̑n
lij-n
be-CVB
vb1-adv
koltə̑š:
koltə̑-š-Ø
kolto-š-Ø
send-PST1-3SG
vb2-tense-pers
üdə̑rem
üdə̑r-em
üdə̑r-em
daughter-1SG
no-poss
kač́e
kač́e
kač́e
bridegroom
no
dene
dene
dene
with
po
kelšašat
kelš-aš-at
kelše-aš-at
appeal.to-INF-and
vb2-inf-enc
kuškə̑n
kušk-ə̑n
kušk-n
grow-CVB
vb1-adv
šuə̑n
šu-ə̑n-Ø
šu-n-Ø
reach-PST2-3SG
vb1-tense-pers
aman!..
aman
aman
apparently
pa

So that felt even more uncomfortable: turns out my daughter had grown old enough to hang out with boys!...

4 — 8


— Üdə̑rem, č́eβerlasaš tolə̑nam.

Üdə̑rem,
Üdə̑r-em
üdə̑r-em
daughter-1SG
no-poss
č́eβerlasaš
č́eβerlas-aš
č́eβerlase-aš
say.goodbye-INF
vb2-inf
tolə̑nam.
tol-ə̑n-am
tol-n-am
come-PST2-1SG
vb1-tense-pers

'- My daughter, I came to say goodbye.

4 — 9


Tač́e Mosko pojezd dene tora kornə̑š kajem, — mańə̑m.

Tač́e
Tač́e
tač́e
today
av
Mosko
Mosko
Mosko
Moscow
pn
pojezd
pojezd
pojezd
train
no
dene
dene
dene
with
po
tora
tora
tora
distant
ad
kornə̑š
kornə̑-š
korno-š
road-ILL
no-case
kajem, —
kaj-em
kaje-em
go-1SG
vb2-pers
mańə̑m.
man-'ə̑m
man-ə̑m
say-PST1.1SG
vb1-tense.pers

Today I'm going on a long journey on the Moscow train - I said.

4 — 10


— Škendə̑m sajə̑n kuč́o, aβatə̑m kolə̑št, polšo tudlan, arale tudə̑m...

Škendə̑m
šken-d-ə̑m
ške-d-m
REFL-2SG-ACC
pr-poss-case
sajə̑n
saj -ə̑n
saj -n
good -GEN
ad -case
kuč́o,
kuč́o-Ø
kuč́o-Ø
hold-IMP.2SG
vb2-mood.pers
aβatə̑m
aβa-t-ə̑m
aβa-et-m
mother-2SG-ACC
no-poss-case
kolə̑št,
kolə̑št-Ø
kolə̑št-Ø
listen-IMP.2SG
vb1-mood.pers
polšo
polšo-Ø
polšo-Ø
help-IMP.2SG
vb2-mood.pers
tudlan,
tud-lan
tudo-lan
3SG-DAT
pr-case
arale
arale-Ø
arale-Ø
defend-IMP.2SG
vb2-mood.pers
tudə̑m...
tudo-m
tudo-m
3SG-ACC
pr-case

'- Behave yourself, listen to your mother, help her, take care of her ...

4 — 11


— Nu βə̑ dajete!

Nu
Nu
nu
well
pa
βə̑
βə̑
βə̑
you(RUS)
pr
dajete!
dajete
dajete
you.give(RUS)
vb

'- Good job!

4 — 12


Er šüdö kandašlu graduslan saβə̑rnə̑š!..

Er
Er
er
morning
av
šüdö
šüdö
šüdö
hundred
nm
kandašlu
kandašlu
kandašle
eighty
nm
graduslan
gradus-lan
gradus-lan
degree-DAT
no-case
saβə̑rnə̑š!..
saβə̑rnə̑-š-Ø
saβə̑rne-š-Ø
turn-PST1-3SG
vb2-tense-pers

The morning had turned by 180 degrees!..

4 — 13


Kač́e onč́ə̑lno šoč́mo padə̑rašə̑m nə̑ öndalmem, nə̑ šupšalmem...

Kač́e
Kač́e
kač́e
bridegroom
no
onč́ə̑lno
onč́ə̑lno
onč́ə̑lno
in.front
po
šoč́mo
šoč́-mo
šoč́-me
be.born-PTCP.PASS
vb1-ad
padə̑rašə̑m
padə̑raš-ə̑m
padə̑raš-m
bit-ACC
no-case
nə̑
nə̑
nə̑
neither.....nor
co
öndalmem,
öndal-m-em
öndal-me-em
embrace-PTCP.PASS-1SG
vb1-ad-poss
nə̑
nə̑
nə̑
neither.....nor
co
šupšalmem...
šupšal-m-em
šupšal-me-em
kiss-PTCP.PASS-1SG
vb1-ad-poss

In front of the boyfriend I neither wanted to hug or kiss my baby...

4 — 14


Tə̑gak šomak dene gə̑na č́eβerlasə̑šna.

Tə̑gak
Tə̑gak
tə̑gak
like.this
av
šomak
šomak
šomak
word
no
dene
dene
dene
with
po
gə̑na
gə̑na
gə̑na
only
pa
č́eβerlasə̑šna.
č́eβerlasə̑-š-na
č́eβerlase-š-na
say.goodbye-PST1-1PL
vb2-tense-pers

So we said goodbye with words only.

4 — 15


Varažə̑m škemə̑m nu βursem də̑k: βet tə̑gaj kužu kornə̑š tarβanenat...

Varažə̑m
Varažə̑m
βaražə̑m
then
av
škemə̑m
ške-m-ə̑m
ške-em-m
REFL-1SG-ACC
pr-poss-case
nu
nu
nu
well
pa
βursem
βurs-em
βurso-em
scold-1SG
vb2-pers
də̑k:
də̑k
də̑k
well
pa
βet
βet
βet
so
pa
tə̑gaj
tə̑gaj
tə̑gaj
such
ad
kužu
kužu
kužu
long
ad
kornə̑š
kornə̑-š
korno-š
road-ILL
no-case
tarβanenat...
tarβan-en-at
tarβane-en-at
move-PST2-2SG
vb2-tense-pers

But then later I could have scolded myself: but you left on such a long journey ...

4 — 16


Mo tə̑lanet kač́e?!

Mo
Mo
mo
what
pr
tə̑lanet
tə̑-lan-et
tə̑j-lan-et
2SG-DAT-2SG
pr-case-poss
kač́e?!
kač́e
kač́e
bridegroom
no

What do you care about the guy?!

4 — 17


Takšə̑m mom ə̑nde βurset, žapə̑m möŋgeš ot saβə̑re βet.

Takšə̑m
Takšə̑m
takšə̑m
generally
av
mom
mo -m
mo -m
what -ACC
pr -case
ə̑nde
ə̑nde
ə̑nde
now
av
βurset,
βurs-et
βurso-et
scold-2SG
vb2-pers
žapə̑m
žap-ə̑m
žap-m
time-ACC
no-case
möŋgeš
möŋgeš
möŋgeš
back
av
ot
o-t
o-t
NEG-2SG
vb-pers
saβə̑re
saβə̑re-Ø
saβə̑re-Ø
make-CNG
vb2-conn
βet.
βet
βet
so
pa

But then what are you scolding yourself, you can't turn back time.

4 — 18


Igeč́e peš motor šoga, keč́e onč́a.

Igeč́e
Igeč́e
igeč́e
weather
no
peš
peš
peš
very
av
motor
motor
motor
beautifully
av
šoga,
šog-a
šogo-a
stand-3SG
vb2-pers
keč́e
keč́e
keč́e
sun
no
onč́a.
onč́-a
onč́o-a
look-3SG
vb2-pers

The weather is very nice, the sun is shining.

4 — 19


Sumka jə̑r šogalə̑nnat, Gennadijə̑m peš βuč́ena, mom ojlen šuktə̑də̑mə̑m šerə̑na.

Sumka
Sumka
sumka
bag
no
jə̑r
jə̑r
jə̑r
around
po
šogalə̑nnat,
šogal-ə̑n-na-t
šogal-n-na-at
stand.up-PST2-1PL-and
vb1-tense-pers-enc
Gennadijə̑m
Gennadij -ə̑m
Gennadij -m
Gennadiy -ACC
na -case
peš
peš
peš
very
av
βuč́ena,
βuč́-ena
βuč́o-ena
wait-1PL
vb2-pers
mom
mo -m
mo -m
what -ACC
pr -case
ojlen
ojl-en
ojlo-en
talk-CVB
vb2-adv
šuktə̑də̑mə̑m
šu-ktə̑-də̑mə̑-m
šu-kte-də̑me-m
reach-CAUS-PTCP.NEG-ACC
vb1-deriv.v-ad-case
šerə̑na.
šer-ə̑na
šer-na
comb-1PL
vb1-pers

We were standing around our bags, we were really waiting for Gennady, going through the things we had not managed to say.

4 — 20


Teβe toraštat ogə̑l V'ač́eslaβ Abukajeβ kojə̑laltə̑š.

Teβe
Teβe
teβe
here
pa
toraštat
tora -št -at
tora -šte -at
distance -INE-and
no -case-enc
ogə̑l
og-Ø-ə̑l-Ø
og-Ø-ul-Ø
NEG-3SG-be-CNG
vb-pers-vb-conn
V'ač́eslaβ
V'ač́eslaβ
V'ač́eslaβ
V'acheslav
na
Abukajeβ
Abukajeβ
Abukajeβ
Abukayev
na
kojə̑laltə̑š.
kojə̑laltə̑-š-Ø
kojə̑lalte-š-Ø
appear-PST1-3SG
vb2-tense-pers

And then Vyacheslav Abukayev appeared not far in the distance.

4 — 21


Vujžə̑m küškö nöltalə̑n, tə̑š-tuš onč́ə̑šteš, memnamak kə̑č́aleš.

Vujžə̑m
Vuj-žə̑-m
βuj-že-m
head-3SG-ACC
no-poss-case
küškö
küškö
küškö
up
av
nöltalə̑n,
nöltal-ə̑n-Ø
nöltal-n-Ø
raise-PST2-3SG
vb1-tense-pers
tə̑š-tuš
tə̑š-tuš
tə̑š-tuš
back.and.forth
av
onč́ə̑šteš,
onč́ə̑št-eš
onč́ə̑št-eš
look-3SG
vb1-pers
memnamak
mem-na-m-ak
me-na-m-ak
1PL-1PL-ACC-STR
pr-poss-case-enc
kə̑č́aleš.
kə̑č́al-eš
kə̑č́al-eš
search-3SG
vb1-pers

He lifted his head, he looks back and forth, he is looking for us.

4 — 22


Užə̑n šuktə̑š.

Užə̑n
Už-ə̑n
už-n
see-CVB
vb1-adv
šuktə̑š.
šu-ktə̑-š-Ø
šu-kte-š-Ø
reach-CAUS-PST1-3SG
vb1-deriv.v-tense-pers

And he saw us.

4 — 23


Lišeme.

Lišeme.
Lišem-e
lišem-Je
go.closer.to-PST1.3SG
vb1-tense.pers

He came closer.

4 — 24


Joltašemə̑n tolmə̑žlan motkoč́ jə̑βə̑rtenam.

Joltašemə̑n
Joltaš-em-ə̑n
joltaš-em-n
friend-1SG-GEN
no-poss-case
tolmə̑žlan
tol-mə̑-ž-lan
tol-me-že-lan
come-PTCP.PASS-3SG-DAT
vb1-ad-poss-case
motkoč́
motkoč́
motkoč́
exceedingly
av
jə̑βə̑rtenam.
jə̑βə̑rt-en-am
jə̑βə̑rte-en-am
be.happy-PST2-1SG
vb2-tense-pers

I was very happy that my friend came.

4 — 25


— Kušto βes marij-č́ukč́aže? — jodeš.

Kušto
Kušto
kušto
where
av
βes
βes
βes
different
ad
marij-č́ukč́aže? —
marij- č́ukč́a -že
marij č́ukč́a -že
Mari Chukchi-3SG
no no-poss
jodeš.
jod-eš
jod-eš
ask-3SG
vb1-pers

Where's that other Mari-Chukchi? - He asks.

4 — 26


— Teβe nunak tolə̑t ala-mo, — šeklanen šuktə̑š Aleβtina.

Teβe
Teβe
teβe
here
pa
nunak
nuno-ak
nuno-ak
3PL-STR
pr-enc
tolə̑t
tol-ə̑t
tol-ə̑t
come-3PL
vb1-pers
ala-mo, —
ala-mo
ala-mo
apparently
pa
šeklanen
šeklan-en
šeklane-en
look.after-CVB
vb2-adv
šuktə̑š
šu-ktə̑-š-Ø
šu-kte-š-Ø
reach-CAUS-PST1-3SG
vb1-deriv.v-tense-pers
Aleβtina.
Aleβtina
Aleβtina
Alevtina
na

'- So there they are coming it seems - noticed Alevtina.

4 — 27


Pelašemə̑n kid lupšalme mogə̑rə̑š onč́al'ə̑m, Gena jə̑r č́ə̑gan arβə̑l' nare kalə̑k oškə̑leš.

Pelašemə̑n
Pelaš -em -ə̑n
pelaš -em -n
spouse -1SG-GEN
no -poss-case
kid
kid
kid
hand
no
lupšalme
lupšal-me
lupšal-me
whip-PTCP.PASS
vb1-ad
mogə̑rə̑š
mogə̑r-ə̑š
mogə̑r-š
body-ILL
no-case
onč́al'ə̑m,
onč́al-'ə̑m
onč́al-ə̑m
look-PST1.1SG
vb1-tense.pers
Gena
Gena
Gena
Gena
na
jə̑r
jə̑r
jə̑r
around
po
č́ə̑gan
č́ə̑gan
č́ə̑gan
Romani
no
arβə̑l'
arβə̑l'
arβə̑le
group
no
nare
nare
nare
about
po
kalə̑k
kalə̑k
kalə̑k
people
no
oškə̑leš.
oškə̑l-eš
oškə̑l-eš
step-3SG
vb1-pers

I looked where my wife was pointing her hand, a group of people like a band of gypsies is walking with Gena.

4 — 28


Vekat, kornə̑š šketə̑n gə̑na lektə̑n ogə̑l, šonaltə̑šə̑m ondak.

Vekat,
Vek-at
βek-at
at.all-and
av-enc
kornə̑š
kornə̑-š
korno-š
road-ILL
no-case
šketə̑n
šket -ə̑n
šket -n
alone -GEN
ad -case
gə̑na
gə̑na
gə̑na
only
pa
lektə̑n
lekt-ə̑n
lekt-n
go-CVB
vb1-adv
ogə̑l,
og-Ø-ə̑l-Ø
og-Ø-ul-Ø
NEG-3SG-be-CNG
vb-pers-vb-conn
šonaltə̑šə̑m
šonaltə̑-š-ə̑m
šonalte-š-ə̑m
think-PST1-1SG
vb2-tense-pers
ondak.
ondak
ondak
at.first
av

Seems like he didn't hit the road alone, I thought at first.

4 — 29


No uke.

No
No
no
but
co
uke.
uke
uke
no
pa

But no.

4 — 30


Č́ə̑lanat Genam užatat ulmaš, kum kugu sumkam numalə̑t.

Č́ə̑lanat
Č́ə̑la -n -at
č́ə̑la -an -at
everything -with-and
pr -deriv.ad-enc
Genam
Gena -m
Gena -m
Gena -ACC
na -case
užatat
užat-at
užate-at
accompany-3PL
vb2-pers
ulmaš,
ulmaš
ulmaš
be.PST2.3SG
vb1
kum
kum
kum
three
nm
kugu
kugu
kugu
big
ad
sumkam
sumka-m
sumka-m
bag-ACC
no-case
numalə̑t.
numal-ə̑t
numal-ə̑t
carry-3PL
vb1-pers

They had all come to see Gena off, carrying three heavy bags.

4 — 31


Tuštak eše nə̑lə̑mše izirak sumka koješ.

Tuštak
Tušt -ak
tušto -ak
there -STR
av -enc
eše
eše
eše
yet
av
nə̑lə̑mše
nə̑lə̑mše
nə̑lə̑mše
fourth
nm
izirak
izi -rak
izi -rak
small -COMP
ad -deg
sumka
sumka
sumka
bag
no
koješ.
koj-eš
koj-eš
be.visible-3SG
vb1-pers

And there a fourth little bag appears too.

4 — 32


— Gena, — mə̑j č́ə̑lt örə̑n kudaltə̑šə̑m, — tide č́ə̑la tə̑jə̑n sumkat mo?

Gena, —
Gena
Gena
Gena
na
mə̑j
mə̑j
mə̑j
1SG
pr
č́ə̑lt
č́ə̑lt
č́ə̑lt
completely
av
örə̑n
ör-ə̑n
ör-n
be.surprised-CVB
vb1-adv
kudaltə̑šə̑m, —
kudaltə̑-š-ə̑m
kudalte-š-ə̑m
throw-PST1-1SG
vb2-tense-pers
tide
tide
tide
this
pr
č́ə̑la
č́ə̑la
č́ə̑la
everything
pr
tə̑jə̑n
tə̑j-ə̑n
tə̑j-n
2SG-GEN
pr-case
sumkat
sumka-t
sumka-et
bag-2SG
no-poss
mo?
mo
mo
INT
pa

'- Gena - I am completely taken aback - these are all your bags?

4 — 33


Mom tə̑narže šüškə̑nat?

Mom
Mo -m
mo -m
what -ACC
pr -case
tə̑narže
tə̑nar -že
tə̑nar -že
that.much -3SG
av -poss
šüškə̑nat?
šüšk-ə̑n-at
šüšk-n-at
shove-PST2-2SG
vb1-tense-pers

What did you pack so much?

4 — 34


— Utə̑žo nimat uke gaj, — ə̑štaleš sadet.

Utə̑žo
Utə̑ -žo
uto -že
extra -3SG
no -poss
nimat
ńimat
ńimat
nothing
pr
uke
uke
uke
no
pa
gaj, —
gaj
gaj
like
po
ə̑štaleš
ə̑štal-eš
ə̑štal-eš
do-3SG
vb1-pers
sadet.
sad-et
sade-et
that-2SG
pr-poss

He's like: - There's nothing unnecessary there

4 — 35


— Takšə̑m βatem opten.

Takšə̑m
Takšə̑m
takšə̑m
generally
av
βatem
βat-em
βate-em
wife-1SG
no-poss
opten.
opt-en-Ø
opto-en-Ø
put-PST2-3SG
vb2-tense-pers

'-Actually my wife did the packing.

4 — 36


Mom optə̑mə̑žə̑m omat pale.

Mom
Mo -m
mo -m
what -ACC
pr -case
optə̑mə̑žə̑m
optə̑-mə̑-žə̑-m
opto-me-že-m
put-PTCP.PASS-3SG-ACC
vb2-ad-poss-case
omat
o-m-at
o-m-at
NEG-1SG-and
vb-pers-enc
pale.
pale-Ø
pale-Ø
know-IMP.2SG
vb2-mood.pers

I don't even know what she packed.

4 — 37


— Kornə̑štə̑žo kuze numalaš tüŋalat?

Kornə̑štə̑žo
Kornə̑-štə̑-žo
korno-šte-že
road-INE-3SG
no-case-poss
kuze
kuze
kuze
how
av
numalaš
numal-aš
numal-aš
carry-INF
vb1-inf
tüŋalat?
tüŋal-at
tüŋal-at
start-2SG
vb1-pers

'- How are you going to carry that on the way?

4 — 38


Kidetše βet kokə̑t βelə̑s, — manam.

Kidetše
Kid-et-še
kid-et-že
hand-2SG-3SG
no-poss-poss
βet
βet
βet
so
pa
kokə̑t
kokə̑t
kokə̑t
two
nm
βelə̑s, —
βelə̑-s
βele-s
only-STR
pa-enc
manam.
man-am
man-am
say-1SG
vb1-pers

You've only got two hands at hand - I say.

4 — 39


— Tidə̑m tə̑ge nalam, tudə̑m βač́ə̑š sakaltem, kumšə̑m...

Tidə̑m
Tidə̑-m
tide-m
this-ACC
pr-case
tə̑ge
tə̑ge
tə̑ge
so
av
nalam,
nal-am
nal-am
take-1SG
vb1-pers
tudə̑m
tudo-m
tudo-m
3SG-ACC
pr-case
βač́ə̑š
βač́ə̑-š
βač́e-š
shoulder-ILL
no-case
sakaltem,
sakalt-em
sakalte-em
hang.up-1SG
vb2-pers
kumšə̑m...
kumšə̑ -m
kumšo -m
third -ACC
nm -case

'- This one I'll take like this, that one I'll put over my shoulder, the third one ...

4 — 40


— Tə̑š-tuš onč́ə̑šteš.

Tə̑š-tuš
Tə̑š-tuš
tə̑š-tuš
back.and.forth
av
onč́ə̑šteš.
onč́ə̑št-eš
onč́ə̑št-eš
look-3SG
vb1-pers

'- He looks back and forth.

4 — 41


— Püjə̑šket nalat mo? — βoštə̑lam.

Püjə̑šket
Püj-ə̑šk-et
püj-ške-et
tooth-ILL-2SG
no-case-poss
nalat
nal-at
nal-at
take-2SG
vb1-pers
mo? —
mo
mo
INT
pa
βoštə̑lam.
βoštə̑l-am
βoštə̑l-am
laugh-1SG
vb1-pers

'- Are you going to take it between your teeth? - I laugh.

4 — 42


Gena βujžə̑m udə̑rale.

Gena
Gena
Gena
Gena
na
βujžə̑m
βuj-žə̑-m
βuj-že-m
head-3SG-ACC
no-poss-case
udə̑rale.
udə̑ral-'e
udə̑ral-Je
strike-PST1.3SG
vb1-tense.pers

Gena scratched his head.

4 — 43


— Aj, jöra, iktaž-mom šonen muə̑na, — lupšale kidšə̑m.

Aj,
Aj
aj
oh
in
jöra,
jör-a
jörö-a
be.satisfying-3SG
vb2-pers
iktaž-mom
iktaž-mo -m
iktaž-mo -m
anything -ACC
pr -case
šonen
šon-en
šono-en
think-CVB
vb2-adv
muə̑na, —
mu-ə̑na
mu-na
find-1PL
vb1-pers
lupšale
lupšal-'e
lupšal-Je
whip-PST1.3SG
vb1-tense.pers
kidšə̑m.
kid-šə̑-m
kid-že-m
hand-3SG-ACC
no-poss-case

'- Oh, okay, we'll figure something out, - he threw up his hands.

4 — 44


— Jöra ə̑nde, tə̑landa Kazanskij βokzal deč́ sadak taksi dene kajə̑man.

Jöra
Jör-a
jörö-a
be.satisfying-3SG
vb2-pers
ə̑nde,
ə̑nde
ə̑nde
now
av
tə̑landa
tə̑-lan-da
te-lan-da
2PL-DAT-2PL
pr-case-poss
Kazanskij
Kazanskij
Kazanskij
Kazanskiy
na
βokzal
βokzal
βokzal
station
no
deč́
deč́
deč́
from
po
sadak
sadak
sadak
all.the.same
pa
taksi
taksi
taksi
taxi
no
dene
dene
dene
with
po
kajə̑man.
kajə̑-man
kaje-man
go-INF.NEC
vb2-inf

'- Okay then, now you'll definitely need to go from the Kazan Railway Station by taxi.

4 — 45


Kuze-gə̑nat da taksi šogə̑mo βerə̑ške mijen šuə̑da, — šə̑matat Genam užataš lekše kokla gə̑č́.

Kuze-gə̑nat
Kuze-gə̑nat
kuze-gə̑nat
anyhow
av
da
da
da
and
co
taksi
taksi
taksi
taxi
no
šogə̑mo
šogə̑-mo
šogo-me
stand-PTCP.PASS
vb2-ad
βerə̑ške
βer-ə̑ške
βer-ške
place-ILL
no-case
mijen
mij-en
mije-en
come-CVB
vb2-adv
šuə̑da, —
šu-ə̑da
šu-da
reach-2PL
vb1-pers
šə̑matat
šə̑mat-at
šə̑mate-at
comfort-3PL
vb2-pers
Genam
Gena -m
Gena -m
Gena -ACC
na -case
užataš
užat-aš
užate-aš
accompany-INF
vb2-inf
lekše
lek-še
lekt-še
go-PTCP.ACT
vb1-ad
kokla
kokla
kokla
distance
no
gə̑č́.
gə̑č́
gə̑č́
from
po

Somehow you'll get to the taxi stand - somebody is reassuring from among Gena's entourage.

4 — 46


Teβe Mosko pojezd tolə̑n šogale.

Teβe
Teβe
teβe
here
pa
Mosko
Mosko
Mosko
Moscow
pn
pojezd
pojezd
pojezd
train
no
tolə̑n
tol-ə̑n
tol-n
come-CVB
vb1-adv
šogale.
šogal-'e
šogal-Je
stand.up-PST1.3SG
vb1-tense.pers

And then the Moscow train arrived.

4 — 47


Tarβanə̑me marte žap peš šagal kodə̑n.

Tarβanə̑me
Tarβanə̑-me
tarβane-me
move-PTCP.PASS
vb2-ad
marte
marte
marte
up.to
po
žap
žap
žap
time
no
peš
peš
peš
very
av
šagal
šagal
šagal
little
ad
kodə̑n.
kod-ə̑n-Ø
kod-n-Ø
stay-PST2-3SG
vb1-tense-pers

There was very little time until its departure.

4 — 48


Me pisə̑n gə̑na biletə̑šte onč́ə̑ktə̑mo βernam muna, sumkanam jašlə̑k-polkə̑š pogə̑staren pə̑štə̑šna.

Me
me
me
1PL
pr
pisə̑n
pisə̑-n
pise-n
quick-GEN
ad-case
gə̑na
gə̑na
gə̑na
only
pa
biletə̑šte
bilet-ə̑šte
bilet-šte
ticket-INE
no-case
onč́ə̑ktə̑mo
onč́ə̑-ktə̑-mo
onč́o-kte-me
look-CAUS-PTCP.PASS
vb2-deriv.v-ad
βernam
βer-na-m
βer-na-m
place-1PL-ACC
no-poss-case
muna,
mu-na
mu-na
find-PST1.1PL
vb1-tense.pers
sumkanam
sumka-na-m
sumka-na-m
bag-1PL-ACC
no-poss-case
jašlə̑k-polkə̑š
jašlə̑k-polkə̑-š
jašlə̑kpolko-š
boxshelf-ILL
nono-case
pogə̑staren
pogə̑star-en
pogə̑stare-en
collect-CVB
vb2-adv
pə̑štə̑šna.
pə̑štə̑-š-na
pə̑šte-š-na
put-PST1-1PL
vb2-tense-pers

We quickly found the places shown on our tickets, piled up our bags on the shelves.

4 — 49


Užataš tolšo-βlak šukə̑nžo uremə̑štak kodə̑č́.

Užataš
Užat-aš
užate-aš
accompany-INF
vb2-inf
tolšo-βlak
tol-šo-βlak
tol-še-βlak
come-PTCP.ACT-PL
vb1-ad-num
šukə̑nžo
šukə̑ -n -žo
šuko -n -že
a.lot -GEN-3SG
no -case-poss
uremə̑štak
urem-ə̑št-ak
urem-šte-ak
street-INE-STR
no-case-enc
kodə̑č́.
kod-ə̑č́
kod-ə̑č́
stay-PST1.3PL
vb1-tense.pers

A lot of those that came to see us off were still standing outside.

4 — 50


Lektə̑n č́eβerlasen ə̑žna šukto.

Lektə̑n
Lekt-ə̑n
lekt-n
go-CVB
vb1-adv
č́eβerlasen
č́eβerlas-en
č́eβerlase-en
say.goodbye-CVB
vb2-adv
ə̑žna
ə̑ -ž -na
ə̑ -š -na
NEG -PST-1PL
vb -tense-pers
šukto.
šu-kto-Ø
šu-kte-Ø
reach-CAUS-CNG
vb1-deriv.v-conn

We didn't have time to say our farewells when leaving.

4 — 51


Vagon oza uto jeŋə̑m lektašat üžeš.

Vagon
Vagon
βagon
railroad.car
no
oza
oza
oza
owner
no
uto
uto
uto
extra
ad
jeŋə̑m
jeŋ -ə̑m
jeŋ -m
person -ACC
no -case
lektašat
lekt-aš-at
lekt-aš-at
go-INF-and
vb1-inf-enc
üžeš.
üž-eš
üž-eš
call-3SG
vb1-pers

The conductor asks those who aren't travelling to leave.

4 — 52


Teβe Gennadij pelašə̑žə̑m «č́mok-č́mok» šupšale da tambur βelə̑š užatə̑š, mə̑jat Aleβtinam šokšə̑n, jöraten da tunamak motkoč́ č́ot č́amanen öndal'ə̑m:

Teβe
Teβe
teβe
here
pa
Gennadij
Gennadij
Gennadij
Gennadiy
na
pelašə̑žə̑m
pelaš -ə̑žə̑ -m
pelaš -že -m
spouse -3SG-ACC
no -poss-case
«č́mok-č́mok»
č́mok-č́mok
č́mok-č́mok
smooch
de
šupšale
šupšal-'e
šupšal-Je
kiss-PST1.3SG
vb1-tense.pers
da
da
da
and
co
tambur
tambur
tambur
platform
no
βelə̑š
βel-ə̑š
βel-š
side-ILL
no-case
užatə̑š,
užatə̑-š-Ø
užate-š-Ø
accompany-PST1-3SG
vb2-tense-pers
mə̑jat
mə̑j-at
mə̑j-at
1SG-and
pr-enc
Aleβtinam
Aleβtina -m
Aleβtina -m
Alevtina -ACC
na -case
šokšə̑n,
šokšə̑ -n
šokšo -n
hot -GEN
ad -case
jöraten
jörat-en
jörate-en
love-CVB
vb2-adv
da
da
da
and
co
tunamak
tunam-ak
tunam-ak
then-STR
av-enc
motkoč́
motkoč́
motkoč́
exceedingly
av
č́ot
č́ot
č́ot
very
av
č́amanen
č́aman-en
č́amane-en
pity-CVB
vb2-adv
öndal'ə̑m:
öndal-'ə̑m
öndal-ə̑m
embrace-PST1.1SG
vb1-tense.pers

So Gennady smooched his wife goodbye and saw her off to the platform; I also hugged Alevtina warmly, loving and also with a lot of longing:

4 — 53


«Č́ə̑te, Al'a.

«Č́ə̑te,
Č́ə̑te-Ø
č́ə̑te-Ø
tolerate-IMP.2SG
vb2-mood.pers
Al'a.
Al'a
Al'a
Al'a
na

'"Hang in there, Alya.

4 — 54


Logaleš tə̑lat šketetlan».

Logaleš
Logal-eš
logal-eš
touch-3SG
vb1-pers
tə̑lat
tə̑-la-t
tə̑j-lan-et
2SG-DAT-2SG
pr-case-poss
šketetlan».
šket -et -lan
šket -et -lan
alone -2SG-DAT
av -poss-case

You've got to do it on your own now."

4 — 55


Aleβtina βagon gə̑č́ lekte.

Aleβtina
Aleβtina
Aleβtina
Alevtina
na
βagon
βagon
βagon
railroad.car
no
gə̑č́
gə̑č́
gə̑č́
from
po
lekte.
lekt-e
lekt-Je
go-PST1.3SG
vb1-tense.pers

Alevtina left the wagon.

4 — 56


Ik-kok minut gə̑č́ pojezd tarβanə̑šaš.

Ik-kok
Ik-kok
ik-kok
one.or.two
nm
minut
minut
minut
minute
no
gə̑č́
gə̑č́
gə̑č́
from
po
pojezd
pojezd
pojezd
train
no
tarβanə̑šaš.
tarβanə̑-šaš
tarβane-šaš
move-PTCP.FUT
vb2-ad

The train was supposed to start moving in one or two minutes.

4 — 57


Oknaš kütem.

Oknaš
Okna-š
okna-š
window-ILL
no-case
kütem.
küt-em
kütö-em
herd-1SG
vb2-pers

I look out the window.

4 — 58


Teβe kakši kužu kapə̑m pogə̑šo ergə̑m oŋ pelenže kidšə̑m ə̑reslen šoga.

Teβe
Teβe
teβe
here
pa
kakši
kakši
kakšij
skinny
ad
kužu
kužu
kužu
long
ad
kapə̑m
kap-ə̑m
kap-m
body-ACC
no-case
pogə̑šo
pogə̑-šo
pogo-še
gather-PTCP.ACT
vb2-ad
ergə̑m
ergə̑m
ergə̑m
my.son
no
oŋ
oŋ
oŋ
chest
no
pelenže
pelen -že
pelen -že
to -3SG
po -poss
kidšə̑m
kid-šə̑-m
kid-že-m
hand-3SG-ACC
no-poss-case
ə̑reslen
ə̑resl-en
ə̑resle-en
make.the.sign.of.the.cross.over.something-CVB
vb2-adv
šoga.
šog-a
šogo-a
stand-3SG
vb2-pers

There my lanky, growing son is standing with his arms in a cross across his chest.

4 — 59


Mə̑ńar gana ojlenam, tə̑ge it ə̑šte, ške deket ojgə̑m šupšat.

Mə̑ńar
Mə̑ńar
mə̑ńar
how.many
pr
gana
gana
gana
times
po
ojlenam,
ojl-en-am
ojlo-en-am
talk-PST2-1SG
vb2-tense-pers
tə̑ge
tə̑ge
tə̑ge
so
av
it
it
it
NEG.IMP.2SG
vb.mood.pers
ə̑šte,
ə̑šte-Ø
ə̑šte-Ø
do-CNG
vb2-conn
ške
ške
ške
REFL
pr
deket
dek-et
dek-et
to-2SG
po-poss
ojgə̑m
ojgə̑-m
ojgo-m
grief-ACC
no-case
šupšat.
šupš-at
šupš-at
pull-2SG
vb1-pers

How often had I told him not to do this, you will bring sorrow upon yourself.

4 — 60


Uke, samə̑rə̑klan č́ə̑lažat nipoč́em.

Uke,
Uke
uke
no
pa
samə̑rə̑klan
samə̑rə̑k -lan
samə̑rə̑k -lan
young -DAT
no -case
č́ə̑lažat
č́ə̑la -ž -at
č́ə̑la -že -at
everything -3SG-and
pr -poss-enc
nipoč́em.
nipoč́em
nipoč́em
for.nothing(RUS)
pa

No, the youth doesn't give a damn.

4 — 61


A tudo — sə̑lne tə̑gaj marij.

A
A
a
and
co
tudo —
tudo
tudo
3SG
pr
sə̑lne
sə̑lne
sə̑lne
beautiful
ad
tə̑gaj
tə̑gaj
tə̑gaj
such
ad
marij.
marij
marij
Mari
no

But he is such a handsome man.

4 — 62


Eše izišak č́ogašə̑lə̑m poget gə̑n, oj, sə̑lne kač́e lijat, ergə̑m!

Eše
Eše
eše
yet
av
izišak
izi -š -ak
izi -š -ak
small -ILL-STR
ad -case-enc
č́ogašə̑lə̑m
č́ogašə̑l-ə̑m
č́ogašə̑l-m
muscle-ACC
no-case
poget
pog-et
pogo-et
gather-2SG
vb2-pers
gə̑n,
gə̑n
gə̑n
if
co
oj,
oj
oj
oh
in
sə̑lne
sə̑lne
sə̑lne
beautiful
ad
kač́e
kač́e
kač́e
bridegroom
no
lijat,
lij-at
lij-at
be-2SG
vb1-pers
ergə̑m!
ergə̑m
ergə̑m
my.son
no

Get yourself some muscles and what a beautiful man you could be, my son!

4 — 63


No nimat ogə̑l, tidə̑m žap törlata.

No
No
no
but
co
nimat
ńimat
ńimat
nothing
pr
ogə̑l,
og-Ø-ə̑l-Ø
og-Ø-ul-Ø
NEG-3SG-be-CNG
vb-pers-vb-conn
tidə̑m
tidə̑-m
tide-m
this-ACC
pr-case
žap
žap
žap
time
no
törlata.
törlat-a
törlate-a
fix-3SG
vb2-pers

But whatever, time will take care of this.

4 — 64


Vet tə̑lze gə̑č́ latkandaš ijə̑m temet.

Vet
Vet
βet
so
pa
tə̑lze
tə̑lze
tə̑lze
moon
no
gə̑č́
gə̑č́
gə̑č́
from
po
latkandaš
latkandaš
latkandaš
eighteen
nm
ijə̑m
ij-ə̑m
ij-m
year-ACC
no-case
temet.
tem-et
teme-et
fill-2SG
vb2-pers

I mean, in a month you'll turn 18:

4 — 65


Voktekə̑že, βagon gə̑č́ lektə̑n, jöratə̑me pelašem, Aleβtina, tolə̑n šogale.

Voktekə̑že,
Voktekə̑ -že
βokteke -že
closer -3SG
po -poss
βagon
βagon
βagon
railroad.car
no
gə̑č́
gə̑č́
gə̑č́
from
po
lektə̑n,
lekt-ə̑n
lekt-n
go-CVB
vb1-adv
jöratə̑me
jöratə̑-me
jörate-me
love-PTCP.PASS
vb2-ad
pelašem,
pelaš -em
pelaš -em
spouse -1SG
no -poss
Aleβtina,
Aleβtina
Aleβtina
Alevtina
na
tolə̑n
tol-ə̑n
tol-n
come-CVB
vb1-adv
šogale.
šogal-'e
šogal-Je
stand.up-PST1.3SG
vb1-tense.pers

My beloved wife Alevtina came beside him, getting off the train.

4 — 66


Oj, kuze žalə̑n č́uč́ə̑n koltə̑št nuno mə̑lanem.

Oj,
Oj
oj
oh
in
kuze
kuze
kuze
how
av
žalə̑n
žalə̑n
žalə̑n
pitifully
av
č́uč́ə̑n
č́uč́-ə̑n
č́uč́-n
seem-CVB
vb1-adv
koltə̑št
koltə̑-š-t
kolto-š-t
send-PST1-3PL
vb2-tense-pers
nuno
nuno
nuno
3PL
pr
mə̑lanem.
mə̑-lan-em
mə̑j-lan-em
1SG-DAT-1SG
pr-case-poss

Oh, how sorry they felt for me.

4 — 67


Mo ilena Aleβtina dene, ere ilaš gə̑na tüŋalə̑na.

Mo
Mo
mo
what
pr
ilena
il-ena
ile-ena
live-1PL
vb2-pers
Aleβtina
Aleβtina
Aleβtina
Alevtina
na
dene,
dene
dene
with
po
ere
ere
ere
always
av
ilaš
il-aš
ile-aš
live-INF
vb2-inf
gə̑na
gə̑na
gə̑na
only
pa
tüŋalə̑na.
tüŋal-ə̑na
tüŋal-na
start-1PL
vb1-pers

Living with Alevtina, it always seemed like we were just starting to live.

4 — 68


«Pialnam pijak koč́kə̑n ala-mo» manmemlan, Al'a mə̑ńar gana mə̑jə̑m tə̑ge šə̑maten:

«Pialnam
Pial-na-m
pial-na-m
happiness-1PL-ACC
no-poss-case
pijak
pij-ak
pij-ak
dog-STR
no-enc
koč́kə̑n
koč́k-ə̑n-Ø
koč́k-n-Ø
eat-PST2-3SG
vb1-tense-pers
ala-mo»
ala-mo
ala-mo
apparently
pa
manmemlan,
man-m-em-lan
man-me-em-lan
say-PTCP.PASS-1SG-DAT
vb1-ad-poss-case
Al'a
Al'a
Al'a
Al'a
na
mə̑ńar
mə̑ńar
mə̑ńar
how.many
pr
gana
gana
gana
times
po
mə̑jə̑m
mə̑j-ə̑m
mə̑j-m
1SG-ACC
pr-case
tə̑ge
tə̑ge
tə̑ge
so
av
šə̑maten:
šə̑mat-en-Ø
šə̑mate-en-Ø
comfort-PST2-3SG
vb2-tense-pers

When I said that "A dog ate our happiness", how often Alevtina comforted me with these words:

4 — 69


«Tə̑jə̑n kok ikšə̑βet ulo, tə̑ršen tunemə̑t, ač́a-aβam pagalat, mogaj-gə̑nat da ilaš βeret ulo.

«Tə̑jə̑n
tə̑j-ə̑n
tə̑j-n
2SG-GEN
pr-case
kok
kok
kok
two
nm
ikšə̑βet
ikšə̑β-et
ikšə̑βe-et
child-2SG
no-poss
ulo,
ulo
ulo
is
vb
tə̑ršen
tə̑rš-en
tə̑rše-en
try-CVB
vb2-adv
tunemə̑t,
tunem-ə̑t
tunem-ə̑t
learn-3PL
vb1-pers
ač́a-aβam
ač́a-aβa-m
ač́a-aβa-m
parents-ACC
no-case
pagalat,
pagal-at
pagale-at
respect-3PL
vb2-pers
mogaj-gə̑nat
mogaj-gə̑nat
mogaj-gə̑nat
some.kind.of
ad
da
da
da
and
co
ilaš
il-aš
ile-aš
live-INF
vb2-inf
βeret
βer-et
βer-et
place-2SG
no-poss
ulo.
ulo
ulo
is
vb

'"You have two children, they study hard, they respect their parents, and you have some kind of place to live.

4 — 70


Tek, tek šondan uremə̑šte, pölem šə̑gə̑r, tüška kuχńo...

Tek,
Tek
tek
let
pa
tek
tek
tek
let
pa
šondan
šondan
šondan
toilet
no
uremə̑šte,
urem-ə̑šte
urem-šte
street-INE
no-case
pölem
pölem
pölem
room
no
šə̑gə̑r,
šə̑gə̑r
šə̑gə̑r
crowded
ad
tüška
tüška
tüška
group
no
kuχńo...
kuχńo
kuχńo
kitchen
no

Yes, yes, the toilet is outside, the room is crowded, it's a communal kitchen ...

4 — 71


No tudo tə̑jə̑n!..

No
No
no
but
co
tudo
tudo
tudo
3SG
pr
tə̑jə̑n!..
tə̑j-ə̑n
tə̑j-n
2SG-GEN
pr-case

But it's yours!..

4 — 72


Č́ə̑lažat memnan eše onč́ə̑lno!

Č́ə̑lažat
Č́ə̑la -ž -at
č́ə̑la -že -at
everything -3SG-and
pr -poss-enc
memnan
mem-na-n
me-na-n
1PL-1PL-GEN
pr-poss-case
eše
eše
eše
yet
av
onč́ə̑lno!
onč́ə̑lno
onč́ə̑lno
in.front
po

It's all still ahead of us!

4 — 73


Č́ə̑lažat memnan saj liješ!..»

Č́ə̑lažat
Č́ə̑la -ž -at
č́ə̑la -že -at
everything -3SG-and
pr -poss-enc
memnan
mem-na-n
me-na-n
1PL-1PL-GEN
pr-poss-case
saj
saj
saj
good
ad
liješ!..»
lij-eš
lij-eš
be-3SG
vb1-pers

Everything will work out!.."

4 — 74


A mə̑ńar me pač́erlan tolašə̑šna, kooperatiβə̑škat puren onč́ə̑šna.

A
A
a
and
co
mə̑ńar
mə̑ńar
mə̑ńar
how.many
av
me
me
me
1PL
pr
pač́erlan
pač́er-lan
pač́er-lan
flat-DAT
no-case
tolašə̑šna,
tolašə̑-š-na
tolaše-š-na
try-PST1-1PL
vb2-tense-pers
kooperatiβə̑škat
kooperatiβ-ə̑šk-at
kooperatiβ-ške-at
cooperative-ILL-and
no-case-enc
puren
pur-en
puro-en
go.in-CVB
vb2-adv
onč́ə̑šna.
onč́ə̑-š-na
onč́o-š-na
look-PST1-1PL
vb2-tense-pers

But what efforts we made for an apartment, we tried to get into a cooperative.

4 — 75


Kok pöleman pač́erlan pə̑štə̑me oksanam 1998 ijə̑se defolt manmet uškal gajak nulal nale.

Kok
Kok
kok
two
nm
pöleman
pölem-an
pölem-an
room-with
no-deriv.ad
pač́erlan
pač́er-lan
pač́er-lan
flat-DAT
no-case
pə̑štə̑me
pə̑štə̑-me
pə̑šte-me
put-PTCP.PASS
vb2-ad
oksanam
oksa-na-m
oksa-na-m
money-1PL-ACC
no-poss-case
1998
1998
1998
1998
nm
ijə̑se
ij-ə̑se
ij-se
year-ADJ
no-deriv.ad
defolt
defolt
defolt
default
no
manmet
man-m-et
man-me-et
say-PTCP.PASS-2SG
vb1-ad-poss
uškal
uškal
uškal
cow
no
gajak
gaj -ak
gaj -ak
like -STR
po -enc
nulal
nulal-Ø
nulal-Ø
lick-CVB
vb1-adv
nale.
nal-'e
nal-Je
take-PST1.3SG
vb1-tense.pers

The money we had saved for a two-room apartment, you could say that it's like a cow licked away and swallowed it in the default of 1998.

4 — 76


Oksam nigö ə̑š pörtə̑ltö.

Oksam
Oksa-m
oksa-m
money-ACC
no-case
nigö
ńigö
ńigö
nobody
pr
ə̑š
ə̑-š-Ø
ə̑-š-Ø
NEG-PST-3SG
vb-tense-pers
pörtə̑ltö.
pörtə̑ltö-Ø
pörtə̑ltö-Ø
return-CNG
vb2-conn

Nobody returned the money.

4 — 77


Pujto č́ə̑lažat tə̑gak lijšaš.

Pujto
Pujto
pujto
as.if
co
č́ə̑lažat
č́ə̑la -ž -at
č́ə̑la -že -at
everything -3SG-and
pr -poss-enc
tə̑gak
tə̑gak
tə̑gak
like.this
av
lijšaš.
lij-šaš
lij-šaš
be-PTCP.FUT
vb1-ad

As if evertyhing should be this way.

4 — 78


Pujto ilə̑š — kartla modə̑š: šuktenat — jöra, uke gə̑n — βaraš kodə̑nat.

Pujto
Pujto
pujto
as.if
co
ilə̑š —
ilə̑š
ilə̑š
life
no
kartla
kart-la
kart-la
priest-COMP
no-case
modə̑š:
modə̑š
modə̑š
game
no
šuktenat —
šu-kt-en-at
šu-kte-en-at
reach-CAUS-PST2-2SG
vb1-deriv.v-tense-pers
jöra,
jör-a
jörö-a
be.satisfying-3SG
vb2-pers
uke
uke
uke
no
pa
gə̑n —
gə̑n
gə̑n
if
co
βaraš
βaraš
βaraš
late
av
kodə̑nat.
kod-ə̑n-at
kod-n-at
stay-PST2-2SG
vb1-tense-pers

As if life was a game of cards: if you win, great, if not, you're left behind.

4 — 79


Varažə̑m Marij El Prezident V'ač́eslaβ Aleksandroβič́ Kislicə̑n kok ij nare sörə̑š-üšandarə̑š.

Varažə̑m
Varažə̑m
βaražə̑m
then
av
Marij
Marij
marij
Mari
no
El
El
el
land
no
Prezident
Prezident
prezident
president
no
V'ač́eslaβ
V'ač́eslaβ
V'ač́eslaβ
V'acheslav
na
Aleksandroβič́
Aleksandroβič́
Aleksandroβič́
Aleksandrovich
na
Kislicə̑n
Kislicə̑n
Kislicə̑n
Kislicyn
na
kok
kok
kok
two
nm
ij
ij
ij
year
no
nare
nare
nare
about
po
sörə̑š-üšandarə̑š.
sörə̑-š-Ø-üšandarə̑-š-Ø
sörö-š-Øüšandare-š-Ø
promise-PST1-3SGassure-PST1-3SG
vb2-tense-persvb2-tense-pers

Later the president of Mari El, Vyacheslav Aleksdrovich Kislitsyn, kept promising things for about two years.

4 — 80


Mə̑ńar mə̑lanem polšə̑neže ə̑le Marij El Prezidentə̑n apparatə̑štə̑že tə̑ršə̑še, motkoč́ak poro ajdeme Vladimir Petroβič́ Rassanoβ (kijə̑me mlandə̑že mamə̑k gaj puškə̑do lijže) — uke, nimat ə̑š lij.

Mə̑ńar
Mə̑ńar
mə̑ńar
how.many
av
mə̑lanem
mə̑-lan-em
mə̑j-lan-em
1SG-DAT-1SG
pr-case-poss
polšə̑neže
polšə̑-ne-že
polšo-ne-že
help-DES-3SG
vb2-mood-pers
ə̑le
ə̑l-'e
ul-Je
be-PST1.3SG
vb1-tense.pers
Marij
Marij
marij
Mari
no
El
El
el
land
no
Prezidentə̑n
Prezident-ə̑n
prezident-n
president-GEN
no-case
apparatə̑štə̑že
apparat-ə̑štə̑-že
apparat-šte-že
apparatus-INE-3SG
no-case-poss
tə̑ršə̑še,
tə̑ršə̑-še
tə̑rše-še
try-PTCP.ACT
vb2-ad
motkoč́ak
motkoč́-ak
motkoč́-ak
exceedingly-STR
av-enc
poro
poro
poro
good
ad
ajdeme
ajdeme
ajdeme
human
no
Vladimir
Vladimir
Vladimir
Vladimir
na
Petroβič́
Petroβič́
Petroβič́
Petrovich
na
Rassanoβ
Rassanoβ
Rassanoβ
Rassanov
na
(kijə̑me
kijə̑-me
kije-me
lie-PTCP.PASS
vb2-ad
mlandə̑že
mlandə̑-že
mlande-že
land-3SG
no-poss
mamə̑k
mamə̑k
mamə̑k
down
no
gaj
gaj
gaj
like
po
puškə̑do
puškə̑do
puškə̑do
soft
ad
lijže) —
lij-že
lij-že
be-IMP.3SG
vb1-mood.pers
uke,
uke
uke
no
pa
nimat
ńimat
ńimat
nothing
pr
ə̑š
ə̑-š-Ø
ə̑-š-Ø
NEG-PST-3SG
vb-tense-pers
lij.
lij-Ø
lij-Ø
be-CNG
vb1-conn

Oh how this very kind man that worked in the government of the president of Mari El, Vladimir Petrovich Rassanov (may God rest his soul) tried to help us, but nothing came of it.

4 — 81


Južo godə̑mžo en lišə̑l joltaš-βlakə̑n «polšə̑mə̑št» denak, šojaže-namə̑sdə̑mə̑lə̑kše, osalže-č́ojaže denak, nə̑lle ij temə̑meškat, samə̑rə̑k pagə̑tna ereak šə̑gə̑rə̑šte, laska ilə̑š deč́ posnak ertə̑š.

Južo
Južo
južo
some
pr
godə̑mžo
godə̑m-žo
godə̑m-že
during-3SG
po-poss
en
en
en
SUP
pa
lišə̑l
lišə̑l
lišə̑l
close
ad
joltaš-βlakə̑n
joltaš-βlak-ə̑n
joltaš-βlak-n
friend-PL-GEN
no-num-case
«polšə̑mə̑št»
polšə̑-mə̑-št
polšo-me-št
help-PTCP.PASS-3PL
vb2-ad-poss
denak,
den-ak
dene-ak
with-STR
po-enc
šojaže-namə̑sdə̑mə̑lə̑kše,
šoja -že- namə̑s -də̑mə̑ -lə̑k -še
šoja -že namə̑s -də̑me -lə̑k -že
false -3SGshame-without-ABSTR -3SG
ad -possno-deriv.ad-deriv.n-poss
osalže-č́ojaže
osal -že- č́oja -že
osal -že č́oja -že
evil -3SGcunning-3SG
no -possno-poss
denak,
den-ak
dene-ak
with-STR
po-enc
nə̑lle
nə̑lle
nə̑lle
forty
nm
ij
ij
ij
year
no
temə̑meškat,
temə̑-meške-at
teme-meške-at
fill-CVB.FUT-and
vb2-adv-enc
samə̑rə̑k
samə̑rə̑k
samə̑rə̑k
young
ad
pagə̑tna
pagə̑t-na
pagə̑t-na
time-1PL
no-poss
ereak
ere -ak
ere -ak
always -STR
av -enc
šə̑gə̑rə̑šte,
šə̑gə̑r -ə̑šte
šə̑gə̑r -šte
impasse -INE
no -case
laska
laska
laska
affectionate
ad
ilə̑š
ilə̑š
ilə̑š
life
no
deč́
deč́
deč́
from
po
posnak
posna -k
posna -ak
isolated -STR
av -enc
ertə̑š.
ertə̑-š-Ø
erte-š-Ø
pass-PST1-3SG
vb2-tense-pers

Sometimes with the "help" of your closest friends, with lies, shamelessness, malice and cunning, before you even turn forty, our youth is stuck in a rut and has passed without us getting to enjoy a pleasant life.

4 — 82


Eχ, joltaš-βlak, joltaši (tide «Jamde lij» gazet redaktorə̑n, Lidija Semenoβan, jöratə̑me šomakše), pujto kok ilə̑šə̑m ilena.

Eχ,
Eχ
eχ
eh!
in
joltaš-βlak,
joltaš-βlak
joltaš-βlak
friend-PL
no-num
joltaši
joltaš -i
joltaš -i
friend -PL(RUS)
no -num
(tide
tide
tide
this
pr
«Jamde
Jamde
jamde
ready
ad
lij»
lij-Ø
lij-Ø
be-CNG
vb1-conn
gazet
gazet
gazet
newspaper
no
redaktorə̑n,
redaktor-ə̑n
redaktor-n
editor-GEN
no-case
Lidija
Lidija
Lidija
Lidiya
na
Semenoβan,
Semenoβa -n
Semenoβa -n
Semenova -GEN
na -case
jöratə̑me
jöratə̑-me
jörate-me
love-PTCP.PASS
vb2-ad
šomakše),
šomak-še
šomak-že
word-3SG
no-poss
pujto
pujto
pujto
as.if
co
kok
kok
kok
two
nm
ilə̑šə̑m
ilə̑š-ə̑m
ilə̑š-m
life-ACC
no-case
ilena.
il-ena
ile-ena
live-1PL
vb2-pers

Oh, friends, my amigos (that's the favorite word of Lidiya Semenova, the editor of the newspaper "Be prepared"), it's like we live two lives.

4 — 83


Mə̑ńar gana ojlenam, jumonč́ə̑lno, tide šomakem motkoč́ č́ə̑n, mom mə̑lanna pajlaš?

Mə̑ńar
Mə̑ńar
mə̑ńar
how.many
pr
gana
gana
gana
times
po
ojlenam,
ojl-en-am
ojlo-en-am
talk-PST2-1SG
vb2-tense-pers
jumonč́ə̑lno,
jumonč́ə̑lno
jumonč́ə̑lno
really!
av
tide
tide
tide
this
pr
šomakem
šomak-em
šomak-em
word-1SG
no-poss
motkoč́
motkoč́
motkoč́
exceedingly
av
č́ə̑n,
č́ə̑n
č́ə̑n
truth
av
mom
mo -m
mo -m
what -ACC
pr -case
mə̑lanna
mə̑-lan-na
me-lan-na
1PL-DAT-1PL
pr-case-poss
pajlaš?
pajl-aš
pajle-aš
divide-INF
vb2-inf

How often had I said, before God, these words of mine are quite true, what will fall upon us? (???)

4 — 84


Keč́ ik ümə̑ržə̑m ajdeme šot dene, βaš-βaš pagalen, umə̑len, polšen ilə̑za-la!

Keč́
Keč́
keč́
even.if
co
ik
ik
ik
one
nm
ümə̑ržə̑m
ümə̑r-žə̑-m
ümə̑r-že-m
life-3SG-ACC
no-poss-case
ajdeme
ajdeme
ajdeme
human
no
šot
šot
šot
use
no
dene,
dene
dene
with
po
βaš-βaš
βaš-βaš
βaš-βaš
mutually
av
pagalen,
pagal-en
pagale-en
respect-CVB
vb2-adv
umə̑len,
umə̑l-en
umə̑lo-en
understand-CVB
vb2-adv
polšen
polš-en
polšo-en
help-CVB
vb2-adv
ilə̑za-la!
ilə̑ -za -la
ile -za -la
live -IMP.2PL-STR
vb2 -mood.pers-enc

You should live one life with human dignity, respect, understanding, and helping one another!

4 — 85


A me ere βaš-βaš pij den pə̑rə̑sla opten-udə̑rkalen, βuj gə̑č́ tošken ilaš tə̑ršena, βaš-βaš küleš-okküllanak kə̑č́kə̑rkalena, kumə̑lə̑m βoltena, igə̑ltə̑na.

A
A
a
and
co
me
me
me
1PL
pr
ere
ere
ere
always
av
βaš-βaš
βaš-βaš
βaš-βaš
mutually
av
pij
pij
pij
dog
no
den
den
den
and
co
pə̑rə̑sla
pə̑rə̑s -la
pə̑rə̑s -la
cat -COMP
no -case
opten-udə̑rkalen,
opt-en-udə̑rkal-en
opto-enudə̑rkale-en
bark-CVBstrike.sharply-CVB
vb2-advvb2-adv
βuj
βuj
βuj
head
no
gə̑č́
gə̑č́
gə̑č́
from
po
tošken
tošk-en
toško-en
trample-CVB
vb2-adv
ilaš
il-aš
ile-aš
live-INF
vb2-inf
tə̑ršena,
tə̑rš-ena
tə̑rše-ena
try-1PL
vb2-pers
βaš-βaš
βaš-βaš
βaš-βaš
mutually
av
küleš-okküllanak
küleš-okkül -lan -ak
küleš-okkül -lan -ak
nonsense -DAT-STR
no -case-enc
kə̑č́kə̑rkalena,
kə̑č́kə̑rkal-ena
kə̑č́kə̑rkale-ena
cry-1PL
vb2-pers
kumə̑lə̑m
kumə̑l-ə̑m
kumə̑l-m
mood-ACC
no-case
βoltena,
βolt-ena
βolto-ena
lower-1PL
vb2-pers
igə̑ltə̑na.
igə̑lt-ə̑na
igə̑lt-na
mock-1PL
vb1-pers

But we always bark at and scratch each other like dogs and cats, we try to trample on each other's heads, we scream at each other for all kinds of trifles, we make each other miserable and torment each other.

4 — 86


A βara, lijže iktaž-mogaj šoč́mo keč́e pajrem, jubilej ale pə̑tartə̑š kornə̑š užatə̑me keč́e: ogə̑nat βožə̑l, šoja poro mutə̑m türgoč́ ojlena.

A
A
a
and
co
βara,
βara
βara
then
av
lijže
lij-že
lij-že
be-IMP.3SG
vb1-mood.pers
iktaž-mogaj
iktaž-mogaj
iktaž-mogaj
some
ad
šoč́mo
šoč́-mo
šoč́-me
be.born-PTCP.PASS
vb1-ad
keč́e
keč́e
keč́e
sun
no
pajrem,
pajrem
pajrem
holiday
no
jubilej
jubilej
jubilej
anniversary
no
ale
al'e
al'e
or
co
pə̑tartə̑š
pə̑tartə̑š
pə̑tartə̑š
last
ad
kornə̑š
kornə̑-š
korno-š
road-ILL
no-case
užatə̑me
užatə̑-me
užate-me
accompany-PTCP.PASS
vb2-ad
keč́e:
keč́e
keč́e
sun
no
ogə̑nat
og-ə̑na-t
og-ə̑na-at
NEG-1PL-and
vb-pers-enc
βožə̑l,
βožə̑l-Ø
βožə̑l-Ø
be.ashamed-CNG
vb1-conn
šoja
šoja
šoja
false
ad
poro
poro
poro
good
ad
mutə̑m
mut-ə̑m
mut-m
word-ACC
no-case
türgoč́
türgoč́
türgoč́
over.the.edge
av
ojlena.
ojl-ena
ojlo-ena
talk-1PL
vb2-pers

But then, at some kind of birthday party or anniversary or when we see somebody off on their last journey: we're not even ashamed and start excessively talking insincere good words.

4 — 87


Eχ, marij ...-βlak!

Eχ,
Eχ
eχ
eh!
in
marij
marij
marij
Mari
no
...-βlak!
... -βlak
... -βlak
... -PL
no -num

Oh, you Mari ...!

4 — 88


Uke!

Uke!
Uke
uke
no
pa

No!

4 — 89


Namə̑s jomə̑n, šot uke...

Namə̑s
Namə̑s
namə̑s
shame
no
jomə̑n,
jom-ə̑n
jom-n
disappear-CVB
vb1-adv
šot
šot
šot
use
no
uke...
uke
uke
no
pa

You've lost your shame, there's no rhyme or reason...

4 — 90


A mə̑jə̑m šotdə̑mo ilə̑š ə̑nde tora Jüdβelə̑š pokta.

A
A
a
and
co
mə̑jə̑m
mə̑j-ə̑m
mə̑j-m
1SG-ACC
pr-case
šotdə̑mo
šot-də̑mo
šot-də̑me
use-without
no-deriv.ad
ilə̑š
ilə̑š
ilə̑š
life
no
ə̑nde
ə̑nde
ə̑nde
now
av
tora
tora
tora
distant
ad
Jüdβelə̑š
Jüdβel-ə̑š
jüdβel-š
north-ILL
no-case
pokta.
pokt-a
pokto-a
drive-3SG
vb2-pers

And now this senseless life is chasing me to the far north.

4 — 91


Keč́ Jumə̑žo gə̑na polšenak, jönə̑mak ə̑šten šogə̑žo...

Keč́
Keč́
keč́
even.if
co
Jumə̑žo
Jumə̑ -žo
jumo -že
god -3SG
no -poss
gə̑na
gə̑na
gə̑na
only
pa
polšenak,
polš-en-ak
polšo-en-ak
help-CVB-STR
vb2-adv-enc
jönə̑mak
jön-ə̑m-ak
jön-m-ak
method-ACC-STR
no-case-enc
ə̑šten
ə̑št-en
ə̑šte-en
do-CVB
vb2-adv
šogə̑žo...
šogə̑-žo
šogo-že
stand-IMP.3SG
vb2-mood.pers

If only God would help me, would show me the path ...

4 — 92


A takšə̑m mo mə̑j ške nergenem gə̑na.

A
A
a
and
co
takšə̑m
takšə̑m
takšə̑m
generally
av
mo
mo
mo
what
pr
mə̑j
mə̑j
mə̑j
1SG
pr
ške
ške
ške
REFL
pr
nergenem
nergen-em
nergen-em
about-1SG
po-poss
gə̑na.
gə̑na
gə̑na
only
pa

But what am I only talking about myself.

4 — 93


Šagal mo marij tüńašte mə̑jə̑n gajže?

Šagal
Šagal
šagal
little
ad
mo
mo
mo
what
pr
marij
marij
marij
Mari
no
tüńašte
tüńa-šte
tüńa-šte
world-INE
no-case
mə̑jə̑n
mə̑j-ə̑n
mə̑j-n
1SG-GEN
pr-case
gajže?
gaj -že
gaj -že
like -3SG
po -poss

Are there not quite a few other Maris like me?

4 — 94


Šagal mo olase marij-βlak ilat ümə̑rə̑št muč́ko tüškagudə̑lašte, kommunalkə̑lašte?!

Šagal
Šagal
šagal
little
ad
mo
mo
mo
what
pr
olase
ola-se
ola-se
city-ADJ
no-deriv.ad
marij-βlak
marij-βlak
marij-βlak
Mari-PL
no-num
ilat
il-at
ile-at
live-3PL
vb2-pers
ümə̑rə̑št
ümə̑r-ə̑št
ümə̑r-št
life-3PL
no-poss
muč́ko
muč́ko
muč́ko
completely
po
tüškagudə̑lašte,
tüškagudə̑-la-šte
tüškagudo-la-šte
hostel-PL-INE
no-num-case
kommunalkə̑lašte?!
kommunalkə̑ -la -šte
kommunalka -la -šte
communal.apartment -PL-INE
no -num-CASE

Don't quite a few Maris in the city spend their whole lives in dormitories, in communal housing?!

4 — 95


Kul'tur pašajeŋ-βlakə̑mak nalaš, žurnalist polkə̑mak...

Kul'tur
Kul'tur
kul'tur
culture
no
pašajeŋ-βlakə̑mak
pašajeŋ-βlak-ə̑m-ak
pašajeŋ-βlak-m-ak
worker-PL-ACC-STR
no-num-case-enc
nalaš,
nal-aš
nal-aš
take-INF
vb1-inf
žurnalist
žurnalist
žurnalist
journalist
no
polkə̑mak...
polk-ə̑m-ak
polk-m-ak
regiment-ACC-STR
no-case-enc

Take people working in the cultural sector or in journalism ..

4 — 96


Vijβal ümə̑r muč́ko kinde šultə̑š da ilə̑me βer nergen šonə̑mek, βujə̑što kumda šonə̑mašlan mə̑ńarrak βerže kodeš gə̑n?

Vijβal
Vijβal
βijβal
healthy
ad
ümə̑r
ümə̑r
ümə̑r
life
no
muč́ko
muč́ko
muč́ko
completely
po
kinde
kinde
kinde
bread
no
šultə̑š
šultə̑š
šultə̑š
hunk
no
da
da
da
and
co
ilə̑me
ilə̑-me
ile-me
live-PTCP.PASS
vb2-ad
βer
βer
βer
place
no
nergen
nergen
nergen
about
po
šonə̑mek,
šonə̑-mek
šono-mek
think-CVB.PRI
vb2-adv
βujə̑što
βuj-ə̑što
βuj-šte
head-INE
no-case
kumda
kumda
kumda
wide
ad
šonə̑mašlan
šonə̑-maš-lan
šono-maš-lan
think-NMLZ-DAT
vb2-deriv.n-case
mə̑ńarrak
mə̑ńar -rak
mə̑ńar -rak
how.many -COMP
pr -deg
βerže
βer-že
βer-že
place-3SG
no-poss
kodeš
kod-eš
kod-eš
stay-3SG
vb1-pers
gə̑n?
gə̑n
gə̑n
if
co

After spending your prime thinking about slices of bread and where to live, how much space is left in your mind for larger thoughts?

4 — 97


Tide jodə̑šak βaš-βaš užmə̑šudə̑mə̑lə̑kə̑m, tumam tarβata.

Tide
Tide
tide
this
pr
jodə̑šak
jodə̑š-ak
jodə̑š-ak
question-STR
no-enc
βaš-βaš
βaš-βaš
βaš-βaš
mutually
av
užmə̑šudə̑mə̑lə̑kə̑m,
užmə̑šudə̑mə̑-lə̑k-ə̑m
užmə̑šudə̑mo-lə̑k-m
hated-ABSTR-ACC
ad-deriv.n-case
tumam
tuma-m
tuma-m
quarrel-ACC
no-case
tarβata.
tarβat-a
tarβate-a
move-3SG
vb2-pers

And this matter motivates reciprocal hatred and quarrels.

4 — 98


Kunam č́ə̑lažat törlana?

Kunam
Kunam
kunam
when
av
č́ə̑lažat
č́ə̑la -ž -at
č́ə̑la -že -at
everything -3SG-and
pr -poss-enc
törlana?
törlan-a
törlane-a
heal-3SG
vb2-pers

When will this all get better?

4 — 99


Ikte raš: marij βerč́ šogaš, nacional'nə̑j jodə̑šə̑m βorandaren koltaš praβitel'stβə̑n kumə̑l uke gə̑n, tə̑gaj ilə̑š oj! mə̑ńar eše šujnaš tüŋaleš.

Ikte
Ikte
ikte
one
nm
raš:
raš
raš
clear
ad
marij
marij
marij
Mari
no
βerč́
βerč́
βerč́
for
po
šogaš,
šog-aš
šogo-aš
stand-INF
vb2-inf
nacional'nə̑j
nacional'nə̑j
nacional'nə̑j
national
ad
jodə̑šə̑m
jodə̑š-ə̑m
jodə̑š-m
question-ACC
no-case
βorandaren
βorandar-en
βorandare-en
do.successfully-CVB
vb2-adv
koltaš
kolt-aš
kolto-aš
send-INF
vb2-inf
praβitel'stβə̑n
praβitel'stβə̑-n
praβitel'stβe-n
government-GEN
no-case
kumə̑l
kumə̑l
kumə̑l
mood
no
uke
uke
uke
no
pa
gə̑n,
gə̑n
gə̑n
if
co
tə̑gaj
tə̑gaj
tə̑gaj
such
ad
ilə̑š
ilə̑š
ilə̑š
life
no
oj!
oj
oj
oh
in
mə̑ńar
mə̑ńar
mə̑ńar
how.many
av
eše
eše
eše
yet
av
šujnaš
šujn-aš
šujno-aš
stretch.out-INF
vb2-inf
tüŋaleš.
tüŋal-eš
tüŋal-eš
start-3SG
vb1-pers

Oh thing is clear: if the government doesn't feel like standing up for the Maris and concerning itself with national matters, such a life, oh! it's really going drag on.

4 — 100


Ə̑nde tə̑gak βele kalasaš kodeš ala-mo: «Marijə̑n pialžə̑m pijak koč́kə̑n».

Ə̑nde
Ə̑nde
ə̑nde
now
av
tə̑gak
tə̑gak
tə̑gak
like.this
av
βele
βele
βele
only
pa
kalasaš
kalas-aš
kalase-aš
say-INF
vb2-inf
kodeš
kod-eš
kod-eš
stay-3SG
vb1-pers
ala-mo:
ala-mo
ala-mo
possibly
pa
«Marijə̑n
Marij-ə̑n
marij-n
Mari-GEN
no-case
pialžə̑m
pial-žə̑-m
pial-že-m
happiness-3SG-ACC
no-poss-case
pijak
pij-ak
pij-ak
dog-STR
no-enc
koč́kə̑n».
koč́k-ə̑n-Ø
koč́k-n-Ø
eat-PST2-3SG
vb1-tense-pers

All that's left to say now I guess: "It was a dog that ate the Mari's happiness."

4 — 101


Tə̑ge manam da poškudo č́uβaš da tatar kalə̑kə̑m šarnaltem.

Tə̑ge
Tə̑ge
tə̑ge
so
av
manam
man-am
man-am
say-1SG
vb1-pers
da
da
da
and
co
poškudo
poškudo
poškudo
neighbor
no
č́uβaš
č́uβaš
č́uβaš
Chuvash
no
da
da
da
and
co
tatar
tatar
tatar
Tatar
no
kalə̑kə̑m
kalə̑k-ə̑m
kalə̑k-m
people-ACC
no-case
šarnaltem.
šarnalt-em
šarnalte-em
remember-1SG
vb2-pers

I say this and I reminisce about our Chuvash and Tatar neighbours.

4 — 102


Teβe nunə̑n č́ə̑lažat šot-rat dene.

Teβe
Teβe
teβe
here
pa
nunə̑n
nuno-n
nuno-n
3PL-GEN
pr-case
č́ə̑lažat
č́ə̑la -ž -at
č́ə̑la -že -at
everything -3SG-and
pr -poss-enc
šot-rat
šot-rat
šot-rat
sense
no
dene.
dene
dene
with
po

For them everything is in order.

4 — 103


Esogə̑l uke-uke da Rossij Prezidentat nunə̑n deke unala tolə̑n kaja.

Esogə̑l
Esogə̑l
esogə̑l
even
pa
uke-uke
uke-uke
uke-uke
no-no
pa
da
da
da
and
co
Rossij
Rossij
Rossij
Russia
pn
Prezidentat
Prezident-at
prezident-at
president-and
no-enc
nunə̑n
nuno-n
nuno-n
3PL-GEN
pr-case
deke
deke
deke
to
po
unala
una-la
una-la
guest-COMP
no-case
tolə̑n
tol-ə̑n
tol-n
come-CVB
vb1-adv
kaja.
kaj-a
kaje-a
go-3SG
vb2-pers

Every once in a while even the President of Russia visits them.

4 — 104


A Marij Elə̑šte jöršə̑n βes süret.

A
A
a
and
co
Marij
Marij
marij
Mari
no
Elə̑šte
El-ə̑šte
el-šte
land-INE
no-case
jöršə̑n
jöršə̑n
jöršə̑n
totally
av
βes
βes
βes
different
ad
süret.
süret
süret
painting
no

But in Mari El it's a completely different picture.

4 — 105


Pojezd tarβanə̑š, šinč́aβüdə̑m üštə̑lšö pelašemə̑m, βuč́ə̑də̑mə̑n tüsdə̑mö č́urijanə̑š saβə̑rnə̑še ergə̑mə̑m šeklanen, kumə̑lem todə̑lalte...

Pojezd
Pojezd
pojezd
train
no
tarβanə̑š,
tarβanə̑-š-Ø
tarβane-š-Ø
move-PST1-3SG
vb2-tense-pers
šinč́aβüdə̑m
šinč́aβüd-ə̑m
šinč́aβüd-m
tear-ACC
no-case
üštə̑lšö
üštə̑l-šö
üštə̑l-še
sweep-PTCP.ACT
vb1-ad
pelašemə̑m,
pelaš -em -ə̑m
pelaš -em -m
spouse -1SG-ACC
no -poss-case
βuč́ə̑də̑mə̑n
βuč́ə̑-də̑mə̑-n
βuč́o-də̑me-n
wait-PTCP.NEG-GEN
vb2-ad-case
tüsdə̑mö
tüs-də̑mö
tüs-də̑me
color-without
no-deriv.ad
č́urijanə̑š
č́urij-an-ə̑š
č́urij-an-š
face-with-ILL
no-deriv.ad-case
saβə̑rnə̑še
saβə̑rnə̑-še
saβə̑rne-še
turn-PTCP.ACT
vb2-ad
ergə̑mə̑m
ergə̑m-ə̑m
ergə̑m-m
my.son-ACC
no-case
šeklanen,
šeklan-en
šeklane-en
look.after-CVB
vb2-adv
kumə̑lem
kumə̑l-em
kumə̑l-em
mood-1SG
no-poss
todə̑lalte...
todə̑l-alt-e
todə̑l-alt-Je
break-REF-PST1.3SG
vb1-deriv.v-tense.pers

The train set off, my wife wiped away tears, unexpectedly when seeing my son turning his pale face, I was deeply moved.

4 — 106


Vuč́ə̑za mə̑jə̑m, en lišə̑l jöratə̑mem-βlak!

Vuč́ə̑za
Vuč́ə̑-za
βuč́o-za
wait-IMP.2PL
vb2-mood.pers
mə̑jə̑m,
mə̑j-ə̑m
mə̑j-m
1SG-ACC
pr-case
en
en
en
SUP
pa
lišə̑l
lišə̑l
lišə̑l
close
ad
jöratə̑mem-βlak!
jöratə̑-m-em-βlak
jörate-me-em-βlak
love-PTCP.PASS-1SG-PL
vb2-ad-poss-num

Wait for me, my closest loved ones!

The Mari Web Project is primarily based at the Department of Finno-Ugric Studies at the University of Vienna. The second stage of the project is being funded by the Kone Foundation: The Mari Web Project: Phase 2. Some of our work is carried out at the Institute of Finno-Ugric and Uralic Studies at the Ludwig Maximilian University of Munich.
Last update: 10 August 2023