Corpus Tool Demo - Оҥай марий йылме - 19: Озанлык вуйлатышым мо тургыжландара?
Cyrillic | UPA | IPA
Previous Chapter | Next Chapter
[Instructions]
Сергей: - Салам лийже, Иван Петрович!
Мый «Марий Эл» газетын журналистше Сапаев Сергей Николаевич улам.
Тендан озанлыкда да пашада нерген газетыш возаш сомыл дене толынам.
Икмыняр йодышлан вашмутым пуаш тореш огыда лий?
«У илыш» лӱман озанлыкым те шукерте огыл вуйлатеда.
Кузерак вара Те кӱчык жапыште лушкыдо озанлыкым йол ӱмбаке шогалтен кертында?
Иван: - Почеш кодшо озанлыкым йол ӱмбаке шогалташ куштылго огыл.
Эн ончыч ме озанлыкым вияҥдыме да пашаш у йӧным пуртымо нерген йодышым терген налынна.
Пашам ыштымаште подряд да коопераций йӧным кумдан шарен колташ лийна.
Кучылтмо у йӧн мыланна ялозанлык лектышым кугемдаш полшен.
Сергей: - Пытартыш ийлаште кресаньык-влак мландылан оза улмыштым монденыт, садлан паша кумылышт волен.
Тиде шотышто тендан проблеме уло?
Иван: - Да, тиде чын.
Ожно ыштышаш пашам: кунам да мыняр куралаш, могай пырчым ӱдаш, мо дене мландым ӱяҥдаш, мыняр вуй вольыкым ашнаш да молымат – кӱшыч ончыктен пуат ыле.
Кресаньык шкевуя шонымыжым монден.
Ме озанлыкыштына у системе почеш пашам ыштыме дене кресаньыкым мланде деке пӧртылтышна.
Сергей: - Шуко озанлыкыште ял гыч кайымылан кӧра пашаеҥ огеш сите.
А тендан озанлыкыште кузерак?
Иван: - Ожно мемнан денат пашаеҥ ситен огыл.
Кызыт арендыш куснымо дене паша вийым кучылтмо шотышто проблеме лектын.
Мутлан, ончыч мланде пашам 50 гыч 70 марте еҥ шуктен гын, ынде тиде пашам 20 еҥ ышта.
Тыгак вольык ончышо-влакат утеныт.
Ынде нунылан пашам ситарыман.
Сергей: - Кушто нунылан пашам муаш шонеда?
Иван: - Мемнан ик йӧн гына – подсобный озанлык.
Но тудо кызыт марте мемнан дене пеш начарын вияҥын.
Поснак ӱдыр-влаклан паша вер шагал.
Садлан огыл мо мемнан дене тачысе кечылан 70 наре качымарий уло, а ӱдыр-влакым парня денат шотлен лекташ лиеш?
Теве чоҥалтше кок пачашан пӧртыштӧ вургем ургымо цехым почына.
Сергей: - Кызыт калыкым изи ял проблеме чот тургыжландара.
Тендан озанлыкыште изи ялым арален кодашлан мо ышталтеш?
Иван: - Мемнан озанлыкыште изи ял проблеме уке.
Ме икмыняр ий ончыч асфальт корно дене чыла ялым ушышна, кажне ялеш кевытым, клубым чоҥышна, кажне пӧртыш пуч дене вӱдым, газым пуртышна.
Паша верат ситышын уло.
Сергей: - Вашмутланда пеш кугу тау, Иван Петрович.
Тетла мый тендан жапдам налаш ом тошт.
Умбакыжат чыла шотыштат у сеҥымашке шуаш тыланем.
Вескана ужмешке чеверын.
Иван: - Чеверын.
[Search]
19: Озанлык вуйлатышым мо тургыжландара? - 1
Сергей: - Салам лийже, Иван Петрович!
| Сергей: - |
| Сергей |
| Сергей |
| Sergey |
| na |
|
| Салам |
| Салам |
| салам |
| greeting |
| in/no |
| Салам |
| Са | -ла | -м |
| са | -ла | -м |
| scythe | -PL | -ACC |
| no | -num | -case |
| Салам |
| Са | -ла | -м |
| са | -ла | -ем |
| scythe | -COMP | -1SG |
| no | -case | -poss |
| Салам |
| Са | -ла | -м |
| са | -ла | -ем |
| scythe | -PL | -1SG |
| no | -num | -poss |
|
| лийже, |
| лийже |
| лийже |
| let's.imagine |
| pa |
| лийже, |
| лий | -же |
| лий | -жЕ |
| be | -IMP.3SG |
| vb1 | -mood.pers |
| лийже, |
| лий | -Ø | -же |
| лий | -Ø | -жЕ |
| be | -CNG | -3SG |
| vb1 | -conn | -poss |
| лийже, |
| лий | -Ø | -же |
| лий | -Ø | -жЕ |
| be | -CVB | -3SG |
| vb1 | -adv | -poss |
|
|
| Петрович! |
| Петрович |
| Петрович |
| Petrovich |
| na |
|
Sergey: Good day, Ivan Petrovich!
19: Озанлык вуйлатышым мо тургыжландара? - 2
Мый «Марий Эл» газетын журналистше Сапаев Сергей Николаевич улам.
|
|
| «Марий |
| Марий |
| марий |
| Mari |
| no |
|
|
| газетын |
| газет | -ын |
| газет | -н |
| newspaper | -GEN |
| no | -case |
| газетын |
| газ | -ет | -ын |
| газ | -ет | -н |
| gas | -2SG | -GEN |
| no | -poss | -case |
| газетын |
| газ | -ет | -ын |
| газ | -ет | -н |
| gauze | -2SG | -GEN |
| no | -poss | -case |
|
| журналистше |
| журналист | -ше |
| журналист | -жЕ |
| journalist | -3SG |
| no | -poss |
|
| Сапаев |
| Сапаев |
| Сапаев |
| Sapayev |
| na |
|
| Сергей |
| Сергей |
| Сергей |
| Sergey |
| na |
|
| Николаевич |
| Николаевич |
| Николаевич |
| Nikolayevich |
| na |
|
| улам. |
| ула | -м |
| ула | -м |
| cart | -ACC |
| no | -case |
| улам. |
| ула | -м |
| ула | -ем |
| cart | -1SG |
| no | -poss |
| улам. |
| ул | -ам |
| ул | -ам |
| be | -1SG |
| vb1 | -pers |
| улам. |
| у | -ла | -м |
| у | -ла | -м |
| new | -PL | -ACC |
| ad/no | -num | -case |
| улам. |
| у | -ла | -м |
| у | -ла | -ем |
| new | -COMP | -1SG |
| ad/no | -case | -poss |
| улам. |
| у | -ла | -м |
| у | -ла | -ем |
| new | -PL | -1SG |
| ad/no | -num | -poss |
| улам. |
| ула | -м | -Ø |
| ула | -ем | -Ø |
| cart | -TRANS | -IMP.2SG |
| no | -deriv.v | -mood.pers |
| улам. |
| ула | -м | -Ø |
| ула | -ем | -Ø |
| cart | -TRANS | -CNG |
| no | -deriv.v | -conn |
| улам. |
| ула | -м | -Ø |
| ула | -ем | -Ø |
| cart | -TRANS | -CVB |
| no | -deriv.v | -adv |
|
I'm Sergey Nikolayevich Sapayev, a journalist with the newspaper "Mari El".
19: Озанлык вуйлатышым мо тургыжландара? - 3
Тендан озанлыкда да пашада нерген газетыш возаш сомыл дене толынам.
| Тендан |
| тен | -да | -н |
| те | -да | -н |
| 2PL | -2PL | -GEN |
| pr | -poss | -case |
|
| озанлыкда |
| озанлык |
-да |
| озанлык |
-да |
| enterprise |
-2PL |
| no |
-poss |
|
|
| пашада |
| паша | -да |
| паша | -да |
| work | -2PL |
| no | -poss |
|
| нерген |
| нерген |
| нерген |
| about |
| po |
|
| газетыш |
| газет | -ыш |
| газет | -ш |
| newspaper | -ILL |
| no | -case |
|
| возаш |
| возаш |
| возаш |
| a.cartload |
| ad |
| возаш |
| воз | -аш |
| воз | -аш |
| lie.down | -INF |
| vb1 | -inf |
| возаш |
| воз | -аш |
| возо | -аш |
| write | -INF |
| vb2 | -inf |
|
| сомыл |
| сомыл |
| сомыл |
| work |
| no |
|
|
| толынам. |
| тол | -ын | -ам |
| тол | -н | -ам |
| come | -PST2 | -1SG |
| vb1 | -tense | -pers |
|
I've come to write about your enterprise and your work for the newspaper.
19: Озанлык вуйлатышым мо тургыжландара? - 4
Икмыняр йодышлан вашмутым пуаш тореш огыда лий?
| Икмыняр |
| Икмыняр |
| икмыняр |
| some |
| ad/av/nm/pr |
|
| йодышлан |
| йодыш | -лан |
| йодыш | -лан |
| question | -DAT |
| no | -case |
| йодышлан |
| йодыш | -ла | -н |
| йодыш | -ла | -н |
| question | -PL | -GEN |
| no | -num | -case |
|
| вашмутым |
| вашмут | -ым |
| вашмут | -м |
| answer | -ACC |
| no | -case |
|
| пуаш |
| пу | -аш |
| пуо | -аш |
| give | -INF |
| vb2 | -inf |
| пуаш |
| пу | -аш |
| пуо | -аш |
| blow | -INF |
| vb2 | -inf |
|
| тореш |
| тореш |
| тореш |
| crosspiece |
| ad/av/no/po |
| тореш |
| тор | -еш |
| тор | -еш |
| trash | -LAT |
| ad/no | -case |
| тореш |
| тор | -еш |
| тор | -еш |
| bay | -LAT |
| ad | -case |
| тореш |
| тор | -еш |
| тор | -еш |
| forest | -LAT |
| no | -case |
| тореш |
| тор | -еш |
| тор | -еш |
| demand | -LAT |
| no | -case |
|
| огыда |
| ог | -ыда |
| ог | -ыда |
| NEG | -2PL |
| vb | -pers |
|
| лий? |
| лий | -Ø |
| лий | -Ø |
| be | -IMP.2SG |
| vb1 | -mood.pers |
| лий? |
| лий | -Ø |
| лий | -Ø |
| be | -CNG |
| vb1 | -conn |
| лий? |
| лий | -Ø |
| лий | -Ø |
| be | -CVB |
| vb1 | -adv |
|
Would you be opposed to answering a few questions?
19: Озанлык вуйлатышым мо тургыжландара? - 5
«У илыш» лӱман озанлыкым те шукерте огыл вуйлатеда.
|
|
| илыш» |
| илы | -ш | -Ø |
| иле | -ш | -Ø |
| live | -PST1 | -3SG |
| vb2 | -tense | -pers |
|
| лӱман |
| лӱман |
| лӱман |
| named |
| ad |
| лӱман |
| лӱман |
| лӱман |
| scabby |
| ad |
| лӱман |
| лӱман |
| лӱман |
| with.glue |
| ad |
| лӱман |
| лӱм | -ан |
| лӱм | -ан |
| name | -with |
| no | -deriv.ad |
| лӱман |
| лӱм | -ан |
| лӱмӧ | -ан |
| sore | -with |
| no | -deriv.ad |
| лӱман |
| лӱм | -ан |
| лӱмӧ | -ан |
| glue | -with |
| no | -deriv.ad |
|
| озанлыкым |
| озанлык | -ым |
| озанлык | -м |
| economy | -ACC |
| no | -case |
| озанлыкым |
| оза | -н | -лык | -ым |
| оза | -ан | -лык | -м |
| owner | -with | -for | -ACC |
| no | -deriv.ad | -deriv.ad | -case |
|
|
| шукерте |
| шукерте |
| шукерте |
| long.ago |
| av |
|
| огыл |
| ог | -Ø | -ыл | -Ø |
| ог | -Ø | -ул | -Ø |
| NEG | -3SG | -be | -CNG |
| vb | -pers | -vb | -conn |
|
| вуйлатеда. |
| вуйлат | -еда |
| вуйлате | -еда |
| lead | -2PL |
| vb2 | -pers |
|
You haven't been in charge of the enterprise "New Life" for long.
19: Озанлык вуйлатышым мо тургыжландара? - 6
Кузерак вара Те кӱчык жапыште лушкыдо озанлыкым йол ӱмбаке шогалтен кертында?
| Кузерак |
| Кузерак |
| кузерак |
| how |
| av |
| Кузерак |
| Кузе | -рак |
| кузе | -рак |
| how | -COMP |
| av/co/no/pa | -deg |
|
| вара |
| вара |
| вара |
| then |
| av/pa |
| вара |
| вар | -а |
| варе | -а |
| mix | -3SG |
| vb2 | -pers |
|
|
| кӱчык |
| кӱчык |
| кӱчык |
| short |
| ad/no |
|
| жапыште |
| жапыште |
| жапыште |
| in.time |
| av/po |
| жапыште |
| жап | -ыште |
| жап | -штЕ |
| time | -INE |
| no | -case |
|
| лушкыдо |
| лушкыдо |
| лушкыдо |
| loose |
| ad/no |
|
| озанлыкым |
| озанлык | -ым |
| озанлык | -м |
| economy | -ACC |
| no | -case |
| озанлыкым |
| оза | -н | -лык | -ым |
| оза | -ан | -лык | -м |
| owner | -with | -for | -ACC |
| no | -deriv.ad | -deriv.ad | -case |
|
|
| ӱмбаке |
| ӱмбаке |
| ӱмбаке |
| the.top |
| av/po |
|
| шогалтен |
| шогалт | -ен | -Ø |
| шогалте | -ен | -Ø |
| put | -PST2 | -3SG |
| vb2 | -tense | -pers |
| шогалтен |
| шогалт | -ен |
| шогалте | -ен |
| put | -CVB |
| vb2 | -adv |
|
| кертында? |
| керт | -ын | -да |
| керт | -н | -да |
| be.able.to | -PST2 | -2PL |
| vb1 | -tense | -pers |
| кертында? |
| керт | -ын | -да |
| керт | -н | -да |
| swaddle | -PST2 | -2PL |
| vb1 | -tense | -pers |
|
How could you get a weak enterprise back on its feet in such a short time?
19: Озанлык вуйлатышым мо тургыжландара? - 7
Иван: - Почеш кодшо озанлыкым йол ӱмбаке шогалташ куштылго огыл.
| Иван: - |
| Иван |
| Иван |
| Ivan |
| na |
|
| Почеш |
| Почеш |
| почеш |
| recent |
| ad/av/po |
| Почеш |
| Поч | -еш |
| поч | -еш |
| tail | -LAT |
| no | -case |
| Почеш |
| Поч | -еш |
| поч | -еш |
| open | -3SG |
| vb1 | -pers |
|
| кодшо |
| кодшо |
| кодшо |
| last |
| ad/no |
| кодшо |
| код | -шо |
| код | -шЕ |
| stay | -PTCP.ACT |
| vb1 | -ad |
| кодшо |
| код | -шо |
| код | -жЕ |
| code | -3SG |
| no | -poss |
| кодшо |
| код | -шо |
| код | -жЕ |
| stay | -IMP.3SG |
| vb1 | -mood.pers |
| кодшо |
| код | -Ø | -шо |
| код | -Ø | -жЕ |
| stay | -CNG | -3SG |
| vb1 | -conn | -poss |
| кодшо |
| код | -Ø | -шо |
| код | -Ø | -жЕ |
| stay | -CVB | -3SG |
| vb1 | -adv | -poss |
|
| озанлыкым |
| озанлык | -ым |
| озанлык | -м |
| economy | -ACC |
| no | -case |
| озанлыкым |
| оза | -н | -лык | -ым |
| оза | -ан | -лык | -м |
| owner | -with | -for | -ACC |
| no | -deriv.ad | -deriv.ad | -case |
|
|
| ӱмбаке |
| ӱмбаке |
| ӱмбаке |
| the.top |
| av/po |
|
| шогалташ |
| шогалт | -аш |
| шогалте | -аш |
| put | -INF |
| vb2 | -inf |
| шогалташ |
| шог | -алт | -аш |
| шого | -алт | -аш |
| stand | -REF | -INF |
| vb2 | -deriv.v | -inf |
|
| куштылго |
| куштылго |
| куштылго |
| light |
| ad/no |
|
| огыл. |
| ог | -Ø | -ыл | -Ø |
| ог | -Ø | -ул | -Ø |
| NEG | -3SG | -be | -CNG |
| vb | -pers | -vb | -conn |
|
Ivan: Getting an enterprise that has fallen behind back on its feet isn't easy.
19: Озанлык вуйлатышым мо тургыжландара? - 8
Эн ончыч ме озанлыкым вияҥдыме да пашаш у йӧным пуртымо нерген йодышым терген налынна.
|
|
| ончыч |
| ончыч |
| ончыч |
| from.in.front.of |
| av/po |
|
|
| озанлыкым |
| озанлык |
-ым |
| озанлык |
-м |
| enterprise |
-ACC |
| no |
-case |
|
| вияҥдыме |
| вияҥды | -ме |
| вияҥде | -мЕ |
| develop | -PTCP.PASS |
| vb2 | -ad |
|
|
| пашаш |
| паша | -ш |
| паша | -ш |
| work | -ILL |
| no | -case |
|
|
| йӧным |
| йӧн | -ым |
| йӧн | -м |
| method | -ACC |
| no | -case |
|
| пуртымо |
| пурты | -мо |
| пурто | -мЕ |
| bring.in | -PTCP.PASS |
| vb2 | -ad |
|
| нерген |
| нерген |
| нерген |
| about |
| po |
|
| йодышым |
| йодыш | -ым |
| йодыш | -м |
| question | -ACC |
| no | -case |
|
| терген |
| терг | -ен |
| терге | -ен |
| check | -CVB |
| vb2 | -adv |
|
| налынна. |
| нал | -ын | -на |
| нал | -н | -на |
| take | -PST2 | -1PL |
| vb1 | -tense | -pers |
|
At the very beginning we had to look into matters of introducing new methods into work, and developing the enterprise.
19: Озанлык вуйлатышым мо тургыжландара? - 9
Пашам ыштымаште подряд да коопераций йӧным кумдан шарен колташ лийна.
| Пашам |
| Паша | -м |
| паша | -м |
| work | -ACC |
| no | -case |
| Пашам |
| Паша | -м |
| паша | -ем |
| work | -1SG |
| no | -poss |
| Пашам |
| Паша | -м | -Ø |
| паша | -ем | -Ø |
| work | -TRANS | -IMP.2SG |
| no | -deriv.v | -mood.pers |
| Пашам |
| Паша | -м | -Ø |
| паша | -ем | -Ø |
| work | -TRANS | -CNG |
| no | -deriv.v | -conn |
| Пашам |
| Паша | -м | -Ø |
| паша | -ем | -Ø |
| work | -TRANS | -CVB |
| no | -deriv.v | -adv |
|
| ыштымаште |
| ыштымаш | -те |
| ыштымаш | -штЕ |
| doing | -INE |
| no | -case |
| ыштымаште |
| ышты | -маш | -те |
| ыште | -маш | -штЕ |
| do | -NMLZ | -INE |
| vb2 | -deriv.n | -case |
|
| подряд |
| подряд |
| подряд |
| contract |
| no |
|
|
| коопераций |
| коопераций |
| коопераций |
| cooperation |
| no |
|
| йӧным |
| йӧн | -ым |
| йӧн | -м |
| method | -ACC |
| no | -case |
|
| кумдан |
| кумдан |
| кумдан |
| widely |
| av |
| кумдан |
| кумда | -н |
| кумда | -ан |
| wide | -with |
| ad | -deriv.ad |
| кумдан |
| кумда | -н |
| кумда | -н |
| wide | -GEN |
| ad | -case |
| кумдан |
| кум | -да | -н |
| кум | -да | -н |
| godfather.of.one's.child | -2PL | -GEN |
| no | -poss | -case |
| кумдан |
| кум | -да | -н |
| кум | -да | -н |
| three | -2PL | -GEN |
| nm | -poss | -case |
|
| шарен |
| шар | -ен | -Ø |
| шаре | -ен | -Ø |
| spread.out | -PST2 | -3SG |
| vb2 | -tense | -pers |
| шарен |
| шар | -ен |
| шаре | -ен |
| spread.out | -CVB |
| vb2 | -adv |
|
| колташ |
| колт | -аш |
| колто | -аш |
| send | -INF |
| vb2 | -inf |
|
| лийна. |
| лий | -на |
| лий | -на |
| be | -PST1.1PL |
| vb1 | -tense.pers |
|
We decided to make wide usage of contract and cooperation methods in work.
19: Озанлык вуйлатышым мо тургыжландара? - 10
Кучылтмо у йӧн мыланна ялозанлык лектышым кугемдаш полшен.
| Кучылтмо |
| Кучылтмо |
| кучылтмо |
| usage |
| ad |
| Кучылтмо |
| Кучылт | -мо |
| кучылт | -мЕ |
| hold | -PTCP.PASS |
| vb1 | -ad |
|
| у |
| у | -Ø |
| уо | -Ø |
| take.care.of | -IMP.2SG |
| vb2 | -mood.pers |
| у |
| у | -Ø |
| уо | -Ø |
| stroke | -IMP.2SG |
| vb2 | -mood.pers |
| у |
| у | -Ø |
| уо | -Ø |
| take.care.of | -CNG |
| vb2 | -conn |
| у |
| у | -Ø |
| уо | -Ø |
| stroke | -CNG |
| vb2 | -conn |
|
|
| мыланна |
| мы | -лан | -на |
| ме | -лан | -на |
| 1PL | -DAT | -1PL |
| pr | -case | -poss |
|
| ялозанлык |
| ялозанлык |
| ялозанлык |
| agriculture |
| no |
|
| лектышым |
| лектыш | -ым |
| лектыш | -м |
| harvest | -ACC |
| no | -case |
|
| кугемдаш |
| кугемд | -аш |
| кугемде | -аш |
| increase | -INF |
| vb2 | -inf |
|
| полшен. |
| полш | -ен | -Ø |
| полшо | -ен | -Ø |
| help | -PST2 | -3SG |
| vb2 | -tense | -pers |
| полшен. |
| полш | -ен |
| полшо | -ен |
| help | -CVB |
| vb2 | -adv |
|
The new method used helped us increase the agricultural yield.
19: Озанлык вуйлатышым мо тургыжландара? - 11
Сергей: - Пытартыш ийлаште кресаньык-влак мландылан оза улмыштым монденыт, садлан паша кумылышт волен.
| Сергей: - |
| Сергей |
| Сергей |
| Sergey |
| na |
|
| Пытартыш |
| Пытартыш |
| пытартыш |
| last |
| ad/no |
|
| ийлаште |
| ий | -ла | -ште |
| ий | -ла | -штЕ |
| year | -PL | -INE |
| no | -num | -case |
| ийлаште |
| ий | -ла | -ште |
| ий | -ла | -штЕ |
| ice | -PL | -INE |
| no | -num | -case |
| ийлаште |
| ий | -ла | -ште |
| ий | -ла | -штЕ |
| chisel | -PL | -INE |
| no | -num | -case |
|
| кресаньык-влак |
| кресаньык | -влак |
| кресаньык | -влак |
| peasant | -PL |
| no | -num |
|
| мландылан |
| мланды | -лан |
| мланде | -лан |
| land | -DAT |
| no | -case |
| мландылан |
| мланды | -лан |
| мланде | -лан |
| Earth | -DAT |
| pn | -case |
| мландылан |
| мланды | -ла | -н |
| мланде | -ла | -н |
| land | -PL | -GEN |
| no | -num | -case |
| мландылан |
| мланды | -ла | -н |
| мланде | -ла | -н |
| Earth | -PL | -GEN |
| pn | -num | -case |
|
|
| улмыштым |
| улмы | -шт | -ым |
| улмо | -шт | -м |
| being | -3PL | -ACC |
| ad | -poss | -case |
| улмыштым |
| ул | -мы | -шт | -ым |
| ул | -мЕ | -шт | -м |
| be | -PTCP.PASS | -3PL | -ACC |
| vb1 | -ad | -poss | -case |
|
| монденыт, |
| монд | -ен | -ыт |
| мондо | -ен | -ыт |
| forget | -PST2 | -3PL |
| vb2 | -tense | -pers |
|
| садлан |
| садлан |
| садлан |
| therefore |
| co |
| садлан |
| сад | -лан |
| сад | -лан |
| garden | -DAT |
| no | -case |
| садлан |
| сад | -ла | -н |
| сад | -ла | -н |
| garden | -PL | -GEN |
| no | -num | -case |
|
|
| кумылышт |
| кумыл | -ышт |
| кумыл | -шт |
| mood | -3PL |
| no | -poss |
|
| волен. |
| вол | -ен | -Ø |
| воло | -ен | -Ø |
| descend | -PST2 | -3SG |
| vb2 | -tense | -pers |
| волен. |
| вол | -ен |
| воло | -ен |
| descend | -CVB |
| vb2 | -adv |
|
Sergey: In the last few years, the farmers have forgotten that they are the masters of the land, so their desire to work has sunk.
19: Озанлык вуйлатышым мо тургыжландара? - 12
Тиде шотышто тендан проблеме уло?
| Тиде |
| Тиде | -Ø |
| тиде | -Ø |
| drop.into.boiling.water | -IMP.2SG |
| vb2 | -mood.pers |
| Тиде |
| Тиде | -Ø |
| тиде | -Ø |
| drop.into.boiling.water | -CNG |
| vb2 | -conn |
|
| шотышто |
| шотышто |
| шотышто |
| regarding |
| po |
| шотышто |
| шот | -ышто |
| шот | -штЕ |
| use | -INE |
| no | -case |
|
| тендан |
| тен | -да | -н |
| те | -да | -н |
| 2PL | -2PL | -GEN |
| pr | -poss | -case |
| тендан |
| те | -н | -да | -н |
| те | -н | -да | -н |
| 2PL | -GEN | -2PL | -GEN |
| pr | -case | -poss | -case |
|
| проблеме |
| проблеме |
| проблеме |
| problem |
| no |
|
|
Do you have problems in this respect?
19: Озанлык вуйлатышым мо тургыжландара? - 13
Иван: - Да, тиде чын.
| Иван: - |
| Иван |
| Иван |
| Ivan |
| na |
|
|
|
| чын. |
| чын |
| чын |
| truth |
| ad/av/no |
|
Ivan: Yes, this is true.
19: Озанлык вуйлатышым мо тургыжландара? - 14
Ожно ыштышаш пашам: кунам да мыняр куралаш, могай пырчым ӱдаш, мо дене мландым ӱяҥдаш, мыняр вуй вольыкым ашнаш да молымат – кӱшыч ончыктен пуат ыле.
| Ожно |
| Ожно |
| ожно |
| once |
| av/po |
|
| ыштышаш |
| ыштышаш |
| ыштышаш |
| be.done |
| ad |
| ыштышаш |
| ышты | -шаш |
| ыште | -шаш |
| do | -PTCP.FUT |
| vb2 | -ad |
|
| пашам: |
| паша | -м |
| паша | -м |
| work | -ACC |
| no | -case |
| пашам: |
| паша | -м |
| паша | -ем |
| work | -1SG |
| no | -poss |
| пашам: |
| паша | -м | -Ø |
| паша | -ем | -Ø |
| work | -TRANS | -IMP.2SG |
| no | -deriv.v | -mood.pers |
| пашам: |
| паша | -м | -Ø |
| паша | -ем | -Ø |
| work | -TRANS | -CNG |
| no | -deriv.v | -conn |
| пашам: |
| паша | -м | -Ø |
| паша | -ем | -Ø |
| work | -TRANS | -CVB |
| no | -deriv.v | -adv |
|
| кунам |
| кунам |
| кунам |
| when |
| av |
|
|
| мыняр |
| мыняр |
| мыняр |
| how.many |
| pr |
|
| куралаш, |
| курал | -аш |
| курал | -аш |
| plough | -INF |
| vb1 | -inf |
|
| могай |
| могай |
| могай |
| what.sort.of |
| ad |
|
| пырчым |
| пырчы | -м |
| пырче | -м |
| grain | -ACC |
| no | -case |
|
| ӱдаш, |
| ӱд | -аш |
| ӱдӧ | -аш |
| sow | -INF |
| vb2 | -inf |
|
| мо |
| мо |
| мо |
| what |
| ad/av/pa/pr |
|
|
| мландым |
| мланды | -м |
| мланде | -м |
| land | -ACC |
| no | -case |
| мландым |
| мланды | -м |
| мланде | -м |
| Earth | -ACC |
| pn | -case |
|
| ӱяҥдаш, |
| ӱяҥд | -аш |
| ӱяҥде | -аш |
| add.oil.to | -INF |
| vb2 | -inf |
|
| мыняр |
| мыняр |
| мыняр |
| how.many |
| pr |
|
|
| вольыкым |
| вольык | -ым |
| вольык | -м |
| cattle | -ACC |
| no | -case |
|
| ашнаш |
| ашн | -аш |
| ашне | -аш |
| keep | -INF |
| vb2 | -inf |
|
|
| молымат – |
| молы | -м | -ат |
| моло | -м | -ат |
| other | -ACC | -and |
| no/pr | -case | -enc |
|
| кӱшыч |
| кӱшыч |
| кӱшыч |
| from.above |
| av |
|
| ончыктен |
| ончыкт | -ен | -Ø |
| ончыкто | -ен | -Ø |
| show | -PST2 | -3SG |
| vb2 | -tense | -pers |
| ончыктен |
| ончыкт | -ен |
| ончыкто | -ен |
| show | -CVB |
| vb2 | -adv |
| ончыктен |
| ончы | -кт | -ен | -Ø |
| ончо | -ктЕ | -ен | -Ø |
| look | -CAUS | -PST2 | -3SG |
| vb2 | -deriv.v | -tense | -pers |
| ончыктен |
| ончы | -кт | -ен |
| ончо | -ктЕ | -ен |
| look | -CAUS | -CVB |
| vb2 | -deriv.v | -adv |
|
| пуат |
| пу | -ат |
| пу | -ат |
| wood | -and |
| no | -enc |
| пуат |
| пу | -ат |
| пуо | -ат |
| give | -3PL |
| vb2 | -pers |
| пуат |
| пу | -ат |
| пуо | -ат |
| blow | -3PL |
| vb2 | -pers |
| пуат |
| пу | -а | -т |
| пуо | -а | -ат |
| give | -3SG | -and |
| vb2 | -pers | -enc |
| пуат |
| пу | -а | -т |
| пуо | -а | -ат |
| blow | -3SG | -and |
| vb2 | -pers | -enc |
| пуат |
| пу | -Ø | -ат |
| пуо | -Ø | -ат |
| give | -CNG | -and |
| vb2 | -conn | -enc |
| пуат |
| пу | -Ø | -ат |
| пуо | -Ø | -ат |
| blow | -CNG | -and |
| vb2 | -conn | -enc |
|
| ыле. |
| ыл | -'е |
| ул | -Е |
| be | -PST1.3SG |
| vb1 | -tense.pers |
|
In the old days, the work to be done: When and how much to plough, which seeds to sow, what to use to fertilize the soil, how mean head of cattle to keep and other things - were dictated from above.
19: Озанлык вуйлатышым мо тургыжландара? - 15
Кресаньык шкевуя шонымыжым монден.
| Кресаньык |
| Кресаньык |
| кресаньык |
| peasant |
| no |
|
| шкевуя |
| шкевуя |
| шкевуя |
| oneself |
| av |
|
| шонымыжым |
| шонымы | -жы | -м |
| шонымо | -жЕ | -м |
| desired | -3SG | -ACC |
| ad | -poss | -case |
| шонымыжым |
| шоны | -мы | -жы | -м |
| шоно | -мЕ | -жЕ | -м |
| think | -PTCP.PASS | -3SG | -ACC |
| vb2 | -ad | -poss | -case |
|
| монден. |
| монд | -ен | -Ø |
| мондо | -ен | -Ø |
| forget | -PST2 | -3SG |
| vb2 | -tense | -pers |
| монден. |
| монд | -ен |
| мондо | -ен |
| forget | -CVB |
| vb2 | -adv |
|
Farmers forgot how to think on their own.
19: Озанлык вуйлатышым мо тургыжландара? - 16
Ме озанлыкыштына у системе почеш пашам ыштыме дене кресаньыкым мланде деке пӧртылтышна.
|
|
| озанлыкыштына |
| озанлык | -ышты | -на |
| озанлык | -штЕ | -на |
| economy | -INE | -1PL |
| no | -case | -poss |
| озанлыкыштына |
| оза | -н | -лык | -ышты | -на |
| оза | -ан | -лык | -штЕ | -на |
| owner | -with | -for | -INE | -1PL |
| no | -deriv.ad | -deriv.ad | -case | -poss |
|
| у |
| у | -Ø |
| уо | -Ø |
| take.care.of | -IMP.2SG |
| vb2 | -mood.pers |
| у |
| у | -Ø |
| уо | -Ø |
| stroke | -IMP.2SG |
| vb2 | -mood.pers |
| у |
| у | -Ø |
| уо | -Ø |
| take.care.of | -CNG |
| vb2 | -conn |
| у |
| у | -Ø |
| уо | -Ø |
| stroke | -CNG |
| vb2 | -conn |
|
| системе |
| системе |
| системе |
| system |
| no |
|
| почеш |
| почеш |
| почеш |
| recent |
| ad/av/po |
| почеш |
| поч | -еш |
| поч | -еш |
| tail | -LAT |
| no | -case |
| почеш |
| поч | -еш |
| поч | -еш |
| open | -3SG |
| vb1 | -pers |
|
| пашам |
| паша | -м |
| паша | -м |
| work | -ACC |
| no | -case |
| пашам |
| паша | -м |
| паша | -ем |
| work | -1SG |
| no | -poss |
| пашам |
| паша | -м | -Ø |
| паша | -ем | -Ø |
| work | -TRANS | -IMP.2SG |
| no | -deriv.v | -mood.pers |
| пашам |
| паша | -м | -Ø |
| паша | -ем | -Ø |
| work | -TRANS | -CNG |
| no | -deriv.v | -conn |
| пашам |
| паша | -м | -Ø |
| паша | -ем | -Ø |
| work | -TRANS | -CVB |
| no | -deriv.v | -adv |
|
| ыштыме |
| ыштыме |
| ыштыме |
| done |
| ad |
| ыштыме |
| ышты | -ме |
| ыште | -мЕ |
| do | -PTCP.PASS |
| vb2 | -ad |
|
|
| кресаньыкым |
| кресаньык | -ым |
| кресаньык | -м |
| peasant | -ACC |
| no | -case |
|
| мланде |
| мланде |
| мланде |
| land |
| no |
| мланде |
| мланде |
| мланде |
| Earth |
| pn |
|
|
| пӧртылтышна. |
| пӧртылтыш | -на |
| пӧртылтыш | -на |
| restitution | -1PL |
| no | -poss |
| пӧртылтышна. |
| пӧртылты | -ш | -на |
| пӧртылтӧ | -ш | -на |
| return | -PST1 | -1PL |
| vb2 | -tense | -pers |
|
With our work according to a new system in our enterprise we returned the farmers to the land.
19: Озанлык вуйлатышым мо тургыжландара? - 17
Сергей: - Шуко озанлыкыште ял гыч кайымылан кӧра пашаеҥ огеш сите.
| Сергей: - |
| Сергей |
| Сергей |
| Sergey |
| na |
|
| Шуко |
| Шуко |
| шуко |
| a.lot |
| ad/av/no |
|
| озанлыкыште |
| озанлык | -ыште |
| озанлык | -штЕ |
| economy | -INE |
| no | -case |
| озанлыкыште |
| оза | -н | -лык | -ыште |
| оза | -ан | -лык | -штЕ |
| owner | -with | -for | -INE |
| no | -deriv.ad | -deriv.ad | -case |
|
|
|
| кайымылан |
| кайымы | -лан |
| кайыме | -лан |
| walking | -DAT |
| ad | -case |
| кайымылан |
| кайымы | -ла | -н |
| кайыме | -ла | -н |
| walking | -PL | -GEN |
| ad | -num | -case |
| кайымылан |
| кайы | -мы | -лан |
| кае | -мЕ | -лан |
| go | -PTCP.PASS | -DAT |
| vb2 | -ad | -case |
| кайымылан |
| кайы | -мы | -ла | -н |
| кае | -мЕ | -ла | -н |
| go | -PTCP.PASS | -PL | -GEN |
| vb2 | -ad | -num | -case |
|
| кӧра |
| кӧра |
| кӧра |
| because.of |
| po |
|
| пашаеҥ |
| пашаеҥ |
| пашаеҥ |
| worker |
| no |
|
| огеш |
| ог | -еш |
| ог | -еш |
| NEG | -3SG |
| vb | -pers |
|
| сите. |
| сите | -Ø |
| сите | -Ø |
| suffice | -IMP.2SG |
| vb2 | -mood.pers |
| сите. |
| сите | -Ø |
| сите | -Ø |
| suffice | -CNG |
| vb2 | -conn |
|
Serge: A lot of enterprises don't have enough workers because of rural depopulation.
19: Озанлык вуйлатышым мо тургыжландара? - 18
А тендан озанлыкыште кузерак?
|
|
| тендан |
| тен | -да | -н |
| те | -да | -н |
| 2PL | -2PL | -GEN |
| pr | -poss | -case |
| тендан |
| те | -н | -да | -н |
| те | -н | -да | -н |
| 2PL | -GEN | -2PL | -GEN |
| pr | -case | -poss | -case |
|
| озанлыкыште |
| озанлык | -ыште |
| озанлык | -штЕ |
| economy | -INE |
| no | -case |
| озанлыкыште |
| оза | -н | -лык | -ыште |
| оза | -ан | -лык | -штЕ |
| owner | -with | -for | -INE |
| no | -deriv.ad | -deriv.ad | -case |
|
| кузерак? |
| кузерак |
| кузерак |
| how |
| av |
| кузерак? |
| кузе | -рак |
| кузе | -рак |
| how | -COMP |
| av/co/no/pa | -deg |
|
What's it like in your enterprise?
19: Озанлык вуйлатышым мо тургыжландара? - 19
Иван: - Ожно мемнан денат пашаеҥ ситен огыл.
| Иван: - |
| Иван |
| Иван |
| Ivan |
| na |
|
| Ожно |
| Ожно |
| ожно |
| once |
| av/po |
|
| мемнан |
| мем | -на | -н |
| ме | -на | -н |
| 1PL | -1PL | -GEN |
| pr | -poss | -case |
|
| денат |
| ден | -ат |
| ден | -ат |
| and | -and |
| co | -enc |
| денат |
| ден | -ат |
| дене | -ат |
| with | -and |
| po | -enc |
|
| пашаеҥ |
| пашаеҥ |
| пашаеҥ |
| worker |
| no |
|
| ситен |
| сит | -ен | -Ø |
| сите | -ен | -Ø |
| suffice | -PST2 | -3SG |
| vb2 | -tense | -pers |
| ситен |
| сит | -ен |
| сите | -ен |
| suffice | -CVB |
| vb2 | -adv |
|
| огыл. |
| ог | -Ø | -ыл | -Ø |
| ог | -Ø | -ул | -Ø |
| NEG | -3SG | -be | -CNG |
| vb | -pers | -vb | -conn |
|
Ivan: We used to not have enough workers.
19: Озанлык вуйлатышым мо тургыжландара? - 20
Кызыт арендыш куснымо дене паша вийым кучылтмо шотышто проблеме лектын.
|
|
| арендыш |
| аренды | -ш |
| аренде | -ш |
| rent | -ILL |
| no | -case |
|
| куснымо |
| кусны | -мо |
| кусно | -мЕ |
| move | -PTCP.PASS |
| vb2 | -ad |
|
|
|
| вийым |
| вий | -ым |
| вий | -м |
| power | -ACC |
| no | -case |
|
| кучылтмо |
| кучылтмо |
| кучылтмо |
| usage |
| ad |
| кучылтмо |
| кучылт | -мо |
| кучылт | -мЕ |
| hold | -PTCP.PASS |
| vb1 | -ad |
|
| шотышто |
| шотышто |
| шотышто |
| regarding |
| po |
| шотышто |
| шот | -ышто |
| шот | -штЕ |
| use | -INE |
| no | -case |
|
| проблеме |
| проблеме |
| проблеме |
| problem |
| no |
|
| лектын. |
| лект | -ын | -Ø |
| лект | -н | -Ø |
| go | -PST2 | -3SG |
| vb1 | -tense | -pers |
| лектын. |
| лект | -ын |
| лект | -н |
| go | -CVB |
| vb1 | -adv |
|
Now problems have come up regarding the usage of work force with the transition to a rental system.
19: Озанлык вуйлатышым мо тургыжландара? - 21
Мутлан, ончыч мланде пашам 50 гыч 70 марте еҥ шуктен гын, ынде тиде пашам 20 еҥ ышта.
| Мутлан, |
| Мутлан |
| мутлан |
| for.example |
| pa |
| Мутлан, |
| Мут | -лан |
| мут | -лан |
| word | -DAT |
| no | -case |
| Мутлан, |
| Мут | -ла | -н |
| мут | -ла | -н |
| word | -PL | -GEN |
| no | -num | -case |
|
| ончыч |
| ончыч |
| ончыч |
| from.in.front.of |
| av/po |
|
| мланде |
| мланде |
| мланде |
| land |
| no |
| мланде |
| мланде |
| мланде |
| Earth |
| pn |
|
| пашам |
| паша | -м |
| паша | -м |
| work | -ACC |
| no | -case |
| пашам |
| паша | -м |
| паша | -ем |
| work | -1SG |
| no | -poss |
| пашам |
| паша | -м | -Ø |
| паша | -ем | -Ø |
| work | -TRANS | -IMP.2SG |
| no | -deriv.v | -mood.pers |
| пашам |
| паша | -м | -Ø |
| паша | -ем | -Ø |
| work | -TRANS | -CNG |
| no | -deriv.v | -conn |
| пашам |
| паша | -м | -Ø |
| паша | -ем | -Ø |
| work | -TRANS | -CVB |
| no | -deriv.v | -adv |
|
|
|
|
| марте |
| марте |
| марте |
| up.to |
| po |
|
|
| шуктен |
| шукт | -ен | -Ø |
| шукто | -ен | -Ø |
| succeed.in | -PST2 | -3SG |
| vb2 | -tense | -pers |
| шуктен |
| шукт | -ен |
| шукто | -ен |
| succeed.in | -CVB |
| vb2 | -adv |
| шуктен |
| шу | -кт | -ен | -Ø |
| шу | -ктЕ | -ен | -Ø |
| reach | -CAUS | -PST2 | -3SG |
| vb1 | -deriv.v | -tense | -pers |
| шуктен |
| шу | -кт | -ен | -Ø |
| шу | -ктЕ | -ен | -Ø |
| ferment | -CAUS | -PST2 | -3SG |
| vb1 | -deriv.v | -tense | -pers |
| шуктен |
| шу | -кт | -ен | -Ø |
| шу | -ктЕ | -ен | -Ø |
| whittle | -CAUS | -PST2 | -3SG |
| vb1 | -deriv.v | -tense | -pers |
| шуктен |
| шу | -кт | -ен |
| шу | -ктЕ | -ен |
| reach | -CAUS | -CVB |
| vb1 | -deriv.v | -adv |
| шуктен |
| шу | -кт | -ен |
| шу | -ктЕ | -ен |
| ferment | -CAUS | -CVB |
| vb1 | -deriv.v | -adv |
| шуктен |
| шу | -кт | -ен |
| шу | -ктЕ | -ен |
| whittle | -CAUS | -CVB |
| vb1 | -deriv.v | -adv |
|
|
|
|
| пашам |
| паша | -м |
| паша | -м |
| work | -ACC |
| no | -case |
| пашам |
| паша | -м |
| паша | -ем |
| work | -1SG |
| no | -poss |
| пашам |
| паша | -м | -Ø |
| паша | -ем | -Ø |
| work | -TRANS | -IMP.2SG |
| no | -deriv.v | -mood.pers |
| пашам |
| паша | -м | -Ø |
| паша | -ем | -Ø |
| work | -TRANS | -CNG |
| no | -deriv.v | -conn |
| пашам |
| паша | -м | -Ø |
| паша | -ем | -Ø |
| work | -TRANS | -CVB |
| no | -deriv.v | -adv |
|
|
|
| ышта. |
| ышт | -а |
| ыште | -а |
| do | -3SG |
| vb2 | -pers |
|
For example, if earlier 50 to 70 people did agricultural work, now 20 people do this work.
19: Озанлык вуйлатышым мо тургыжландара? - 22
Тыгак вольык ончышо-влакат утеныт.
| Тыгак |
| Тыгак |
| тыгак |
| like.this |
| ad/av/co/pa/pr |
|
| вольык |
| вольык |
| вольык |
| cattle |
| no |
|
| ончышо-влакат |
| ончышо | -влак | -ат |
| ончышо | -влак | -ат |
| viewer | -PL | -and |
| no | -num | -enc |
| ончышо-влакат |
| ончы | -шо | -влак | -ат |
| ончо | -шЕ | -влак | -ат |
| look | -PTCP.ACT | -PL | -and |
| vb2 | -ad | -num | -enc |
|
| утеныт. |
| ут | -ен | -ыт |
| уто | -ен | -ыт |
| become.superfluous | -PST2 | -3PL |
| vb2 | -tense | -pers |
| утеныт. |
| ут | -ен | -ыт |
| уто | -ен | -ыт |
| hurt | -PST2 | -3PL |
| vb2 | -tense | -pers |
|
Like this cattle hearders have become superfluous.
19: Озанлык вуйлатышым мо тургыжландара? - 23
Ынде нунылан пашам ситарыман.
|
|
| нунылан |
| нунылан |
| нунылан |
| them |
| av |
| нунылан |
| нуно | -лан |
| нуно | -лан |
| 3PL | -DAT |
| pr | -case |
| нунылан |
| нуны | -ла | -н |
| нуно | -ла | -н |
| they | -PL | -GEN |
| pr | -num | -case |
|
| пашам |
| паша | -м |
| паша | -м |
| work | -ACC |
| no | -case |
| пашам |
| паша | -м |
| паша | -ем |
| work | -1SG |
| no | -poss |
| пашам |
| паша | -м | -Ø |
| паша | -ем | -Ø |
| work | -TRANS | -IMP.2SG |
| no | -deriv.v | -mood.pers |
| пашам |
| паша | -м | -Ø |
| паша | -ем | -Ø |
| work | -TRANS | -CNG |
| no | -deriv.v | -conn |
| пашам |
| паша | -м | -Ø |
| паша | -ем | -Ø |
| work | -TRANS | -CVB |
| no | -deriv.v | -adv |
|
| ситарыман. |
| ситары | -ман |
| ситаре | -ман |
| gather | -INF.NEC |
| vb2 | -inf |
| ситарыман. |
| ситары | -м | -ан |
| ситаре | -мЕ | -ан |
| gather | -PTCP.PASS | -with |
| vb2 | -ad | -deriv.ad |
|
Now they need to be provided with work.
19: Озанлык вуйлатышым мо тургыжландара? - 24
Сергей: - Кушто нунылан пашам муаш шонеда?
| Сергей: - |
| Сергей |
| Сергей |
| Sergey |
| na |
|
| Кушто |
| Кушто |
| кушто |
| where |
| av/co/pr |
| Кушто |
| Куш | -то |
| куш | -штЕ |
| where | -INE |
| av/co/pr | -case |
| Кушто |
| Кушто | -Ø |
| кушто | -Ø |
| grow | -IMP.2SG |
| vb2 | -mood.pers |
| Кушто |
| Кушто | -Ø |
| кушто | -Ø |
| dance | -IMP.2SG |
| vb2 | -mood.pers |
| Кушто |
| Кушто | -Ø |
| кушто | -Ø |
| grow | -CNG |
| vb2 | -conn |
| Кушто |
| Кушто | -Ø |
| кушто | -Ø |
| dance | -CNG |
| vb2 | -conn |
|
| нунылан |
| нунылан |
| нунылан |
| them |
| av |
| нунылан |
| нуно | -лан |
| нуно | -лан |
| 3PL | -DAT |
| pr | -case |
| нунылан |
| нуны | -ла | -н |
| нуно | -ла | -н |
| they | -PL | -GEN |
| pr | -num | -case |
|
| пашам |
| паша | -м |
| паша | -м |
| work | -ACC |
| no | -case |
| пашам |
| паша | -м |
| паша | -ем |
| work | -1SG |
| no | -poss |
| пашам |
| паша | -м | -Ø |
| паша | -ем | -Ø |
| work | -TRANS | -IMP.2SG |
| no | -deriv.v | -mood.pers |
| пашам |
| паша | -м | -Ø |
| паша | -ем | -Ø |
| work | -TRANS | -CNG |
| no | -deriv.v | -conn |
| пашам |
| паша | -м | -Ø |
| паша | -ем | -Ø |
| work | -TRANS | -CVB |
| no | -deriv.v | -adv |
|
| муаш |
| му | -аш |
| му | -аш |
| find | -INF |
| vb1 | -inf |
|
| шонеда? |
| шон | -еда |
| шоно | -еда |
| think | -2PL |
| vb2 | -pers |
|
Sergey: Where do you think to find work for them?
19: Озанлык вуйлатышым мо тургыжландара? - 25
Иван: - Мемнан ик йӧн гына – подсобный озанлык.
| Иван: - |
| Иван |
| Иван |
| Ivan |
| na |
|
| Мемнан |
| мем | -на | -н |
| ме | -на | -н |
| 1PL | -1PL | -GEN |
| pr | -poss | -case |
|
|
|
|
| подсобный |
| подсобный |
| подсобный |
| subsidiary |
| ad |
|
| озанлык. |
| озанлык |
| озанлык |
| economy |
| no |
| озанлык. |
| оза | -н | -лык |
| оза | -ан | -лык |
| owner | -with | -for |
| no | -deriv.ad | -deriv.ad |
|
Ivan: we only have one method: part-time farming,
19: Озанлык вуйлатышым мо тургыжландара? - 26
Но тудо кызыт марте мемнан дене пеш начарын вияҥын.
|
|
|
|
| марте |
| марте |
| марте |
| up.to |
| po |
|
| мемнан |
| мем | -на | -н |
| ме | -на | -н |
| 1PL | -1PL | -GEN |
| pr | -poss | -case |
|
|
|
| начарын |
| начарын |
| начарын |
| poorly |
| av |
| начарын |
| начар | -ын |
| начар | -н |
| weak | -GEN |
| ad/av | -case |
|
| вияҥын. |
| вияҥ | -ын | -Ø |
| вияҥ | -н | -Ø |
| grow.stronger | -PST2 | -3SG |
| vb1 | -tense | -pers |
| вияҥын. |
| вияҥ | -ын |
| вияҥ | -н |
| grow.stronger | -CVB |
| vb1 | -adv |
| вияҥын. |
| ви[й] | -[а]ҥ | -ын | -Ø |
| вий | -аҥ | -н | -Ø |
| power | -TRANS | -PST2 | -3SG |
| no | -deriv.v | -tense | -pers |
| вияҥын. |
| ви[й] | -[а]ҥ | -ын |
| вий | -аҥ | -н |
| power | -TRANS | -CVB |
| no | -deriv.v | -adv |
|
But it is quite poorly developed for us till now.
19: Озанлык вуйлатышым мо тургыжландара? - 27
Поснак ӱдыр-влаклан паша вер шагал.
| Поснак |
| Поснак |
| поснак |
| especially |
| av |
| Поснак |
| Посна | -к |
| посна | -ак |
| isolated | -STR |
| ad/av | -enc |
|
| ӱдыр-влаклан |
| ӱдыр | -влак | -лан |
| ӱдыр | -влак | -лан |
| daughter | -PL | -DAT |
| no | -num | -case |
| ӱдыр-влаклан |
| ӱдыр | -влак | -лан |
| ӱдыр | -влак | -лан |
| Virgo | -PL | -DAT |
| no | -num | -case |
|
|
|
| шагал. |
| шагал |
| шагал |
| little |
| ad/av/no |
|
There are few jobs for girls in particular.
19: Озанлык вуйлатышым мо тургыжландара? - 28
Садлан огыл мо мемнан дене тачысе кечылан 70 наре качымарий уло, а ӱдыр-влакым парня денат шотлен лекташ лиеш?
| Садлан |
| Садлан |
| садлан |
| therefore |
| co |
| Садлан |
| Сад | -лан |
| сад | -лан |
| garden | -DAT |
| no | -case |
| Садлан |
| Сад | -ла | -н |
| сад | -ла | -н |
| garden | -PL | -GEN |
| no | -num | -case |
|
| огыл |
| ог | -Ø | -ыл | -Ø |
| ог | -Ø | -ул | -Ø |
| NEG | -3SG | -be | -CNG |
| vb | -pers | -vb | -conn |
|
| мо |
| мо |
| мо |
| what |
| ad/av/pa/pr |
|
| мемнан |
| мем | -на | -н |
| ме | -на | -н |
| 1PL | -1PL | -GEN |
| pr | -poss | -case |
|
|
| тачысе |
| тачысе |
| тачысе |
| today's |
| ad |
| тачысе |
| тачы | -се |
| таче | -сЕ |
| today | -ADJ |
| ad/av | -deriv.ad |
|
| кечылан |
| кечы | -лан |
| кече | -лан |
| sun | -DAT |
| no | -case |
| кечылан |
| кечы | -ла | -н |
| кече | -ла | -н |
| sun | -PL | -GEN |
| no | -num | -case |
|
|
|
| качымарий |
| качымарий |
| качымарий |
| bridegroom |
| no |
|
|
|
| ӱдыр-влакым |
| ӱдыр | -влак | -ым |
| ӱдыр | -влак | -м |
| daughter | -PL | -ACC |
| no | -num | -case |
| ӱдыр-влакым |
| ӱдыр | -влак | -ым |
| ӱдыр | -влак | -м |
| Virgo | -PL | -ACC |
| no | -num | -case |
|
| парня |
| парня |
| парня |
| finger |
| no |
|
| денат |
| ден | -ат |
| ден | -ат |
| and | -and |
| co | -enc |
| денат |
| ден | -ат |
| дене | -ат |
| with | -and |
| po | -enc |
|
| шотлен |
| шотл | -ен | -Ø |
| шотло | -ен | -Ø |
| count | -PST2 | -3SG |
| vb2 | -tense | -pers |
| шотлен |
| шотл | -ен |
| шотло | -ен |
| count | -CVB |
| vb2 | -adv |
|
| лекташ |
| лект | -аш |
| лект | -аш |
| go | -INF |
| vb1 | -inf |
|
| лиеш? |
| ли[й] | -еш |
| лий | -еш |
| be | -3SG |
| vb1 | -pers |
|
Isn't that why we currently have 70 young men, but can count the girls with our fingers?
19: Озанлык вуйлатышым мо тургыжландара? - 29
Теве чоҥалтше кок пачашан пӧртыштӧ вургем ургымо цехым почына.
| Теве |
| Теве |
| теве |
| here |
| av/co/pa |
|
| чоҥалтше |
| чоҥалт | -ше |
| чоҥалт | -шЕ |
| be.built | -PTCP.ACT |
| vb1 | -ad |
| чоҥалтше |
| чоҥалт | -ше |
| чоҥалт | -жЕ |
| be.built | -IMP.3SG |
| vb1 | -mood.pers |
| чоҥалтше |
| чоҥ | -алт | -ше |
| чоҥо | -алт | -шЕ |
| build | -REF | -PTCP.ACT |
| vb2 | -deriv.v | -ad |
| чоҥалтше |
| чоҥалт | -Ø | -ше |
| чоҥалт | -Ø | -жЕ |
| be.built | -CNG | -3SG |
| vb1 | -conn | -poss |
| чоҥалтше |
| чоҥалт | -Ø | -ше |
| чоҥалт | -Ø | -жЕ |
| be.built | -CVB | -3SG |
| vb1 | -adv | -poss |
| чоҥалтше |
| чоҥ | -алт | -ше |
| чоҥо | -алт | -жЕ |
| build | -REF | -IMP.3SG |
| vb2 | -deriv.v | -mood.pers |
| чоҥалтше |
| чоҥ | -алт | -Ø | -ше |
| чоҥо | -алт | -Ø | -жЕ |
| build | -REF | -CNG | -3SG |
| vb2 | -deriv.v | -conn | -poss |
| чоҥалтше |
| чоҥ | -алт | -Ø | -ше |
| чоҥо | -алт | -Ø | -жЕ |
| build | -REF | -CVB | -3SG |
| vb2 | -deriv.v | -adv | -poss |
|
|
| пачашан |
| пачашан |
| пачашан |
| with.a.floor |
| ad |
| пачашан |
| пачаш | -ан |
| пачаш | -ан |
| floor | -with |
| no/po | -deriv.ad |
| пачашан |
| пачаш | -ан |
| пачаш | -ан |
| [X] | -with |
| ad | -deriv.ad |
|
| пӧртыштӧ |
| пӧрт | -ыштӧ |
| пӧрт | -штЕ |
| house | -INE |
| no | -case |
| пӧртыштӧ |
| пӧртыш | -тӧ |
| пӧртыш | -штЕ |
| coenurosis | -INE |
| no | -case |
|
| вургем |
| вургем |
| вургем |
| clothes |
| no |
| вургем |
| вург | -ем |
| вурго | -ем |
| stem | -1SG |
| no | -poss |
| вургем |
| вург | -ем |
| вурго | -ем |
| be.worried | -1SG |
| vb2 | -pers |
| вургем |
| вург | -ем | -Ø |
| вурго | -ем | -Ø |
| stem | -TRANS | -IMP.2SG |
| no | -deriv.v | -mood.pers |
| вургем |
| вург | -ем | -Ø |
| вурго | -ем | -Ø |
| stem | -TRANS | -CNG |
| no | -deriv.v | -conn |
| вургем |
| вург | -ем | -Ø |
| вурго | -ем | -Ø |
| stem | -TRANS | -CVB |
| no | -deriv.v | -adv |
|
| ургымо |
| ургымо |
| ургымо |
| sewn |
| ad |
| ургымо |
| ургы | -мо |
| урго | -мЕ |
| sew | -PTCP.PASS |
| vb2 | -ad |
|
| цехым |
| цех | -ым |
| цех | -м |
| work.hall | -ACC |
| no | -case |
|
| почына. |
| поч | -ына |
| поч | -на |
| open | -1PL |
| vb1 | -pers |
|
So we'll open a clothing sewing shop in the two-floor building that's being built.
19: Озанлык вуйлатышым мо тургыжландара? - 30
Сергей: - Кызыт калыкым изи ял проблеме чот тургыжландара.
| Сергей: - |
| Сергей |
| Сергей |
| Sergey |
| na |
|
|
| калыкым |
| калык | -ым |
| калык | -м |
| people | -ACC |
| no | -case |
|
|
|
| проблеме |
| проблеме |
| проблеме |
| problem |
| no |
|
|
| тургыжландара. |
| тургыжландар | -а |
| тургыжландаре | -а |
| worry | -3SG |
| vb2 | -pers |
|
Serge: the problems of small villages are worrying people a lot nowadays.
19: Озанлык вуйлатышым мо тургыжландара? - 31
Тендан озанлыкыште изи ялым арален кодашлан мо ышталтеш?
| Тендан |
| тен | -да | -н |
| те | -да | -н |
| 2PL | -2PL | -GEN |
| pr | -poss | -case |
| Тендан |
| те | -н | -да | -н |
| те | -н | -да | -н |
| 2PL | -GEN | -2PL | -GEN |
| pr | -case | -poss | -case |
|
| озанлыкыште |
| озанлык | -ыште |
| озанлык | -штЕ |
| economy | -INE |
| no | -case |
| озанлыкыште |
| оза | -н | -лык | -ыште |
| оза | -ан | -лык | -штЕ |
| owner | -with | -for | -INE |
| no | -deriv.ad | -deriv.ad | -case |
|
|
| ялым |
| ял | -ым |
| ял | -м |
| village | -ACC |
| no | -case |
|
| арален |
| арал | -ен | -Ø |
| арале | -ен | -Ø |
| defend | -PST2 | -3SG |
| vb2 | -tense | -pers |
| арален |
| арал | -ен |
| арале | -ен |
| defend | -CVB |
| vb2 | -adv |
|
| кодашлан |
| код | -аш | -лан |
| код | -аш | -лан |
| stay | -INF | -DAT |
| vb1 | -inf | -case |
| кодашлан |
| код | -аш | -лан |
| кодо | -аш | -лан |
| leave | -INF | -DAT |
| vb2 | -inf | -case |
|
| мо |
| мо |
| мо |
| what |
| ad/av/pa/pr |
|
| ышталтеш? |
| ышталт | -еш |
| ышталт | -еш |
| be.done | -3SG |
| vb1 | -pers |
| ышталтеш? |
| ышт | -алт | -еш |
| ыште | -алт | -еш |
| do | -REF | -3SG |
| vb2 | -deriv.v | -pers |
|
What is being done in your enterprise to preserve small villages?
19: Озанлык вуйлатышым мо тургыжландара? - 32
Иван: - Мемнан озанлыкыште изи ял проблеме уке.
| Иван: - |
| Иван |
| Иван |
| Ivan |
| na |
|
| Мемнан |
| мем | -на | -н |
| ме | -на | -н |
| 1PL | -1PL | -GEN |
| pr | -poss | -case |
|
| озанлыкыште |
| озанлык | -ыште |
| озанлык | -штЕ |
| economy | -INE |
| no | -case |
| озанлыкыште |
| оза | -н | -лык | -ыште |
| оза | -ан | -лык | -штЕ |
| owner | -with | -for | -INE |
| no | -deriv.ad | -deriv.ad | -case |
|
|
|
| проблеме |
| проблеме |
| проблеме |
| problem |
| no |
|
|
Ivan: There are no problems of small villages in our enterprise.
19: Озанлык вуйлатышым мо тургыжландара? - 33
Ме икмыняр ий ончыч асфальт корно дене чыла ялым ушышна, кажне ялеш кевытым, клубым чоҥышна, кажне пӧртыш пуч дене вӱдым, газым пуртышна.
|
|
| икмыняр |
| икмыняр |
| икмыняр |
| some |
| pr |
|
| ий |
| ий | -Ø |
| ий | -Ø |
| swim | -IMP.2SG |
| vb1 | -mood.pers |
| ий |
| ий | -Ø |
| ий | -Ø |
| swim | -CNG |
| vb1 | -conn |
| ий |
| ий | -Ø |
| ий | -Ø |
| swim | -CVB |
| vb1 | -adv |
|
| ончыч |
| ончыч |
| ончыч |
| from.in.front.of |
| av/po |
|
| асфальт |
| асфальт |
| асфальт |
| asphalt |
| no |
|
| корно |
| корно |
| корно |
| road |
| no |
|
|
| чыла |
| чыла |
| чыла |
| everything |
| ad/pa/pr |
|
| ялым |
| ял | -ым |
| ял | -м |
| village | -ACC |
| no | -case |
|
| ушышна, |
| ушы | -ш | -на |
| ушо | -ш | -на |
| join | -PST1 | -1PL |
| vb2 | -tense | -pers |
| ушышна, |
| ушы | -ш | -на |
| ушо | -ш | -на |
| order | -PST1 | -1PL |
| vb2 | -tense | -pers |
|
| кажне |
| кажне |
| кажне |
| each |
| pr |
|
| ялеш |
| ял | -еш |
| ял | -еш |
| village | -LAT |
| no | -case |
|
| кевытым, |
| кевыт | -ым |
| кевыт | -м |
| shop | -ACC |
| no | -case |
|
| клубым |
| клуб | -ым |
| клуб | -м |
| club | -ACC |
| no | -case |
|
| чоҥышна, |
| чоҥыш | -на |
| чоҥыш | -на |
| building | -1PL |
| no | -poss |
| чоҥышна, |
| чоҥы | -ш | -на |
| чоҥо | -ш | -на |
| build | -PST1 | -1PL |
| vb2 | -tense | -pers |
|
| кажне |
| кажне |
| кажне |
| each |
| pr |
|
| пӧртыш |
| пӧртыш |
| пӧртыш |
| coenurosis |
| no |
| пӧртыш |
| пӧрт | -ыш |
| пӧрт | -ш |
| house | -ILL |
| no | -case |
|
|
|
| вӱдым, |
| вӱд | -ым |
| вӱд | -м |
| water | -ACC |
| no | -case |
|
| газым |
| газ | -ым |
| газ | -м |
| gas | -ACC |
| no | -case |
| газым |
| газ | -ым |
| газ | -м |
| gauze | -ACC |
| no | -case |
|
| пуртышна. |
| пурты | -ш | -на |
| пурто | -ш | -на |
| bring.in | -PST1 | -1PL |
| vb2 | -tense | -pers |
|
A few years ago, we joined up all the villages with asphalt roads, we built a shop and a club in every village, we brought water and gas into all the houses with pipes.
19: Озанлык вуйлатышым мо тургыжландара? - 34
Паша верат ситышын уло.
|
|
| верат |
| вера | -т |
| вера | -ет |
| belief | -2SG |
| no | -poss |
| верат |
| вера | -т |
| вера | -ат |
| belief | -and |
| no | -enc |
| верат |
| вер | -ат |
| вер | -ат |
| place | -and |
| no | -enc |
|
| ситышын |
| ситышын |
| ситышын |
| sufficiently |
| av |
| ситышын |
| ситыш | -ын |
| ситыш | -н |
| needs | -GEN |
| no | -case |
| ситышын |
| ситышы | -н |
| ситыше | -н |
| sufficient | -GEN |
| ad | -case |
| ситышын |
| ситы | -шы | -н |
| сите | -шЕ | -н |
| suffice | -PTCP.ACT | -GEN |
| vb2 | -ad | -case |
|
|
There are also enough jobs.
19: Озанлык вуйлатышым мо тургыжландара? - 35
Сергей: - Вашмутланда пеш кугу тау, Иван Петрович.
| Сергей: - |
| Сергей |
| Сергей |
| Sergey |
| na |
|
| Вашмутланда |
| Вашмут | -лан | -да |
| вашмут | -лан | -да |
| answer | -DAT | -2PL |
| no | -case | -poss |
|
|
|
| тау, |
| тау |
| тау |
| thanks |
| in/no |
|
|
| Петрович. |
| Петрович |
| Петрович |
| Petrovich |
| na |
|
Sergey: Thank you very much for your answers, Ivan Petrovich.
19: Озанлык вуйлатышым мо тургыжландара? - 36
Тетла мый тендан жапдам налаш ом тошт.
| Тетла |
| Тетла |
| тетла |
| any.more |
| av |
| Тетла |
| те | -т | -ла |
| те | -ет | -ла |
| 2PL | -2SG | -COMP |
| pr | -poss | -case |
| Тетла |
| Те | -т | -ла |
| те | -ет | -ла |
| you | -2SG | -PL |
| pr | -poss | -num |
| Тетла |
| Те | -т | -ла |
| те | -ет | -ла |
| you | -2SG | -STR |
| pr | -poss | -enc |
|
|
| тендан |
| тен | -да | -н |
| те | -да | -н |
| 2PL | -2PL | -GEN |
| pr | -poss | -case |
| тендан |
| те | -н | -да | -н |
| те | -н | -да | -н |
| 2PL | -GEN | -2PL | -GEN |
| pr | -case | -poss | -case |
|
| жапдам |
| жап | -да | -м |
| жап | -да | -м |
| time | -2PL | -ACC |
| no | -poss | -case |
|
| налаш |
| нал | -аш |
| нал | -аш |
| take | -INF |
| vb1 | -inf |
|
| ом |
| о | -м |
| о | -м |
| NEG | -1SG |
| vb | -pers |
|
| тошт. |
| тошт | -Ø |
| тошт | -Ø |
| dare | -IMP.2SG |
| vb1 | -mood.pers |
| тошт. |
| тошт | -Ø |
| тошт | -Ø |
| dare | -CNG |
| vb1 | -conn |
| тошт. |
| тошт | -Ø |
| тошт | -Ø |
| dare | -CVB |
| vb1 | -adv |
|
I don't dare to take up any more of your time.
19: Озанлык вуйлатышым мо тургыжландара? - 37
Умбакыжат чыла шотыштат у сеҥымашке шуаш тыланем.
| Умбакыжат |
| Умбакыж | -ат |
| умбакыже | -ат |
| onward | -and |
| av | -enc |
| Умбакыжат |
| Умбакы | -ж | -ат |
| умбаке | -жЕ | -ат |
| far | -3SG | -and |
| av | -poss | -enc |
|
| чыла |
| чыла |
| чыла |
| everything |
| ad/pa/pr |
|
| шотыштат |
| шотышт | -ат |
| шотышто | -ат |
| regarding | -and |
| po | -enc |
| шотыштат |
| шот | -ышт | -ат |
| шот | -шт | -ат |
| use | -3PL | -and |
| no | -poss | -enc |
| шотыштат |
| шот | -ышт | -ат |
| шот | -штЕ | -ат |
| use | -INE | -and |
| no | -case | -enc |
|
| у |
| у | -Ø |
| уо | -Ø |
| take.care.of | -IMP.2SG |
| vb2 | -mood.pers |
| у |
| у | -Ø |
| уо | -Ø |
| stroke | -IMP.2SG |
| vb2 | -mood.pers |
| у |
| у | -Ø |
| уо | -Ø |
| take.care.of | -CNG |
| vb2 | -conn |
| у |
| у | -Ø |
| уо | -Ø |
| stroke | -CNG |
| vb2 | -conn |
|
| сеҥымашке |
| сеҥымаш | -ке |
| сеҥымаш | -шкЕ |
| victory | -ILL |
| no | -case |
| сеҥымашке |
| сеҥы | -маш | -ке |
| сеҥе | -маш | -шкЕ |
| defeat | -NMLZ | -ILL |
| vb2 | -deriv.n | -case |
|
| шуаш |
| шуаш |
| шуаш |
| instead.of |
| po |
| шуаш |
| шу | -аш |
| шу | -аш |
| reach | -INF |
| vb1 | -inf |
| шуаш |
| шу | -аш |
| шу | -аш |
| ferment | -INF |
| vb1 | -inf |
| шуаш |
| шу | -аш |
| шу | -аш |
| whittle | -INF |
| vb1 | -inf |
| шуаш |
| шу | -аш |
| шуо | -аш |
| throw | -INF |
| vb2 | -inf |
|
| тыланем. |
| тылан | -ем |
| тылан | -ем |
| wish | -1SG |
| no | -poss |
| тыланем. |
| тылан | -ем |
| тылане | -ем |
| wish | -1SG |
| vb2 | -pers |
| тыланем. |
| тыл | -ан | -ем |
| тыл | -ан | -ем |
| rear | -with | -1SG |
| no | -deriv.ad | -poss |
| тыланем. |
| тылан | -ем | -Ø |
| тылан | -ем | -Ø |
| wish | -TRANS | -IMP.2SG |
| no | -deriv.v | -mood.pers |
| тыланем. |
| тылан | -ем | -Ø |
| тылан | -ем | -Ø |
| wish | -TRANS | -CNG |
| no | -deriv.v | -conn |
| тыланем. |
| тылан | -ем | -Ø |
| тылан | -ем | -Ø |
| wish | -TRANS | -CVB |
| no | -deriv.v | -adv |
| тыланем. |
| тыл | -ан | -ем | -Ø |
| тыл | -ан | -ем | -Ø |
| rear | -with | -TRANS | -IMP.2SG |
| no | -deriv.ad | -deriv.v | -mood.pers |
| тыланем. |
| тыл | -ан | -ем | -Ø |
| тыл | -ан | -ем | -Ø |
| rear | -with | -TRANS | -CNG |
| no | -deriv.ad | -deriv.v | -conn |
| тыланем. |
| тыл | -ан | -ем | -Ø |
| тыл | -ан | -ем | -Ø |
| rear | -with | -TRANS | -CVB |
| no | -deriv.ad | -deriv.v | -adv |
|
I hope you will reach new accomplishments in all respects in future.
19: Озанлык вуйлатышым мо тургыжландара? - 38
Вескана ужмешке чеверын.
| Вескана |
| Вескана |
| вескана |
| next.time |
| av |
|
| ужмешке |
| ужмешке |
| ужмешке |
| goodbye |
| in |
| ужмешке |
| уж | -мешке |
| уж | -мешке |
| see | -CVB.FUT |
| vb1 | -adv |
|
| чеверын. |
| чеверын |
| чеверын |
| beautifully |
| av/in |
| чеверын. |
| чевер | -ын |
| чевер | -н |
| beautiful | -GEN |
| ad/av/no | -case |
|
Till we meet again, goodbye.
19: Озанлык вуйлатышым мо тургыжландара? - 39
Иван: - Чеверын.
| Иван: - |
| Иван |
| Иван |
| Ivan |
| na |
|
| Чеверын. |
| Чеверын |
| чеверын |
| beautifully |
| av/in |
| Чеверын. |
| Чевер | -ын |
| чевер | -н |
| beautiful | -GEN |
| ad/av/no | -case |
|
Ivan: Goodbye.
