Logowww.mari-language.com:ENGLISH | МАРЛА | ПО-РУССКИ
Main page » Corpus Tool » Элнет » 1-1-5

Corpus Tool Demo - Элнет - 1-1-5

Cyrillic | UPA | IPA

Previous Chapter | Next Chapter

[Instructions]

Чачи корно мучко Сакарым шонен кайыш.
Заводышко миен шуо гынат, Сакар ушыж гыч ок лек.
Ачаж дене мутлана гынат, подым луктеш гынат, скипидарым йоктара гынат, смолам ойыра гынат, ушыштыжо эртак Сакар.
«Эй, ораде улам, молан «кусо улат, лӱмет кузе?» манын шым йод», — шона.
Сакар тудлан чылт Нӧнчык-патырла чучеш.
Шыжым смола пу руаш толшо ик еҥ «Нӧнчык-патыр» шоям шойышто .
Нӧнчык-патыр нерген шоя пеш оҥай.
...Ожно иленыт ик кугыза ден куваже.
Нунын икшывышт уке улмаш.
Икана куваже лашкам нӧштыл шинчен.
Кугызаже ойла: «Кува, икшывына уке, кеч нӧнчык дене ыштем ыле».
Кува кугызажын мутшым колыштеш, нӧнчык дене изи аза гайым ышта.
Коҥга ӱмбак пышта, нӧнчык аза чонаҥеш.
Кугыза ден кува пеш куанат, аза семынак ончаш тӱҥалыт.
Нӧнчык аза пуэн овартымыла кушкаш тӱҥалеш.
Кум кече гыч кум ияш гай, а индеш кече гыч тугай лиеш — нимоланат ӧрат.
Уремышке модаш лектеш: кӧм кид гыч куча — кидым кӱрлеш, йол гыч куча — йолым кӱрлеш.
Калык кува ден кугызалан сырат, вурсаш тӱҥалыт.
Кува ден кугыза нимоланат ӧрыт:
— Эргым, тый чодырашке кае, тушто Тумо-патыр ден Пӱнчӧ-патыр илат.
Нунын дене мод, — маныт.
— Йӧра, — манеш Нӧнчык-патыр, — только те мыланем кӱртньӧ кестеным ыштен пуыза.
Кугыза апшатыш кая да кум пудан кестеным ыштыктен конда.
Нӧнчык-патыр кучен онча: «Тиде ок йӧрӧ, кугурак кӱлеш», — манеш.
Кугыза апшатыш кая, куд пудан кестеным ыштыктен конда.
Нӧнчык-патыр кӱшкӧ шуа, пел кид денак руалтен куча: «Тиде ок йӧрӧ, кугурак кӱлеш», — манеш.
Кугыза адак апшатыш кая, индеш пудан кестеным ыштыктен конда.
Нӧнчык-патыр кучен нӧлталеш: «Ну, тидыже йӧра», — манеш, вара ачаж ден аваж дечын лектын кая.
Кая, кая, Тумо-патырым поктен шуэш.
— Тый кӧ улат, куш кает?
— манын йодеш.
— Теве шем чодыра шеҥгелне ола уло, тушко еҥ кочшо Опкын кошташ тунемын.
Тудым ваҥаш каем.
Мый Тумо-патыр улам, — манеш Тумо-патыр.
— Мыят пырля мием, — манеш Нӧнчык-патыр.
— Йӧра, — манеш Тумо-патыр.
Каят, каят, Пӱнчӧ-патырым поктен шуыт.
— Тый кӧ улат?
Куш кает?
— маныт.
— Мый Пӱнчӧ-патыр улам.
Теве тушто, пӱнчӧ чодыра вес могырышто, ола уло.
Тушко айдеме кочшо Опкын кошташ тунемын.
Мый тудым ваҥаш каем, — манеш Пӱнчӧ-патыр.
— Тугеже меат пырля миена, — маныт Тумо-патыр ден Нӧнчык-патыр.
— Йӧра, — манеш Пӱнчӧ-патыр.
Каят, каят, чодыра тӱрыш лектыт.
Изиш умбалнырак пеш чапле ола коеш.
— Теве тышак шогалына, илашна омашым ыштена, — манеш Пӱнчӧ-патыр.
— Йӧра, — маныт Нӧнчык-патыр ден Тумо-патыр.
Омашым ыштат, илаш тӱҥалыт.
Опкыным ваҥаш первый кече Нӧнчык-патыр ден Тумо-патыр каят.
Пӱнчӧ-патыр кочкаш шолташ кодеш.
Патырлан кочкашыжат патырлык кӱлеш.
Пӱнчӧ-патыр талукаш ӱшкыжым кучен конда, шӱшкылеш, шолташ тӱҥалеш.
Шӱр кӱын шумо годым Опкын толеш — шкеже кынер кутыш, вуйжо сыра под гай, пондашыже важык кутыш...
— Шӱрет пуэт але шкендым пуэт?
— манеш.
Пӱнчӧ-патырым туге ончалеш — Пӱнчӧ-патыр лӱдын туртеш.
Опкын ик под шӱрым срӧ-ӧп подылеш, ӱшкыж шылым икганаште нелеш да кая.
Пӱнчӧ-патыр адак ик ӱшкыжым конда, кочкаш шолташ тӱҥалеш.
Шӱр шолаш веле пура, Нӧнчык-патыр ден Тумо-патыр толын шуыт.
— Алят шӱр кӱын огыл?
— Вашке кӱэш, — манеш Пӱнчӧ-патыр, Опкын кочкын каймым ок ойло.
Эрлашыжым кочкаш шолташ Тумо-патыр кодеш.
Кок ияш ӱшкыжым конден шӱшкылеш, шолташ тӱҥалеш.
Шӱр кӱын шумо годым Опкын толеш — шкеже кынер кутыш, вуйжо сыра под гай, пондашыже важык кутыш...
— Шӱретым пуэт але шкендым пуэт?
— манеш.
Тумо-патырым туге ончалеш — Тумо-патыр лӱдын туртеш.
Опкын ик под шӱрым срӧ-ӧп подылеш, шылым икганаште нелеш да кая.
Тумо-патыр угыч ӱшкыжым конда, шолташ тӱҥалеш.
Шӱр шолаш веле пура, Нӧнчык-патыр ден Пӱнчӧ-патыр толынат шуыт.
— Алят шӱр кӱын огыл?
— Вашке кӱэш, — манеш Тумо-патыр, Опкын кочкын каймым ок ойло.
Кумшо кечын кочкаш шолташ Нӧнчык-патыр кодеш.
Кум ияш ӱшкыжым конда, шӱшкылеш, шолташ тӱҥалеш.
Шӱр кӱын шумо годым Опкын толеш, — шкеже кынер кутыш, вуйжо сыра под гай, пондашыже важык кутыш...
— Шӱретым пуэт але шкендым пуэт?
— манеш.
— Шӱремат ом пу, шкемымат ом пу, — манеш Нӧнчык-патыр.
— А тый тыгай улат!
— манеш Опкын, Нӧнчык-патыр дек кучедалаш пижеш.
Ну кучедалыт, ну кучедалыт.
Нӧнчык-патыр Опкыным сеҥа, якте тумо вожыным шелеш, Опкынын пондашыжым ишыктен шында.
Омашышкыже кая.
Тыгодым Тумо-патыр ден Пӱнчӧ-патыр толыт.
— Ну, йолташ-влак, — манеш Нӧнчык-патыр, — мый декем шӱр кочкаш Опкын тольо.
— Вара кочко?
— йодыт Тумо-патыр ден Пӱнчӧ-патыр.
— Уке, шым пу, шкенжым пондашыж гыч тумо вожынеш ишыктен сакышым, — манеш Нӧнчык-патыр.
— Кай!
— маныт, огыт ӱшане Тумо-патыр ден Пӱнчӧ-патыр.
— Огыда ӱшане гын, кочмек, наҥгаен ончыктем.
Патыр-влак кочкыт, йӱыт, вара Опкыным ончаш каят.
Мият, ончат: Опкын пондашыжым вож гычак кӱрлын коден да вӱрым йоктарен-йоктарен каен.
Патыр-влак вӱр йоген кайме кыша дене каят.
Каят, каят, мланде рож дек шуыт: Опкын мланде кӧргыш пурен.
— Опкын почеш кӧ пура?
— йодеш Нӧнчык-патыр.
Молышт йӱкымат огыт пу.
— Йӧра, — манеш Нӧнчык-патыр, — пурем, только шымлу шым шӱлян вӱраҥым шымытым пунаш кӱлеш...
Патыр-влак шымлу шым шӱлян шым вӱраҥым пунат.
Нӧнчык-патыр индеш пудан кестенжым налеш, вӱраҥеш кылдалтеш да волаш тӱҥалеш.
Ик вӱраҥ кутышым вола — ок шу, вес вӱраҥ кутышым вола — уке.
Шым вӱраҥым шуйымеке иже волен шуэш.
Мланде йымалнат калык тыгак илат.
Вӱр йогымо кыша дене кая, ик ялышке шуэш.
Ик пӧртышкӧ пура, тушто вате шӱвылжӧ дене лашкам нӧштыл шинча.
— Молан тыге, шӱвылет дене нӧртен, нӧштыл шинчет?
— йодеш Нӧнчык-патыр.
— Памашыште кум вуян кишке ила, вӱдым ок пу, — манеш вате.
— Атым пуыза, мый шке миен толам, — манеш Нӧнчык-патыр, атым налеш, вӱд дек кая.
Памаш тӱрыш шуэш, кишке чушлаш тӱҥалеш:
— Кӧ толеш-ш?
Мо кӱлеш-ш?
— Мый, Нӧнчык-патыр...
Ик ате вӱдым пу.
— Уналан кӧра ик атым пуышаш, — манеш кишке.
Нӧнчык-патыр ик ате тичак вӱдым нумал толеш.
Кошкен кийше-влак погынат, икганаште ик ведрам йӱыт.
Вӱд пытен кая.
Нӧнчык-патыр адак вӱд дек кая.
— Кӧ толеш-ш?
Мо кӱлеш-ш?
— кишке чушла.
— Мый, Нӧнчык-патыр...
Ик ате вӱдым пу.
— Ик ганалан уна, вес ганалан тушман, — манеш кишке, кум вуйжымат икганаште нӧлта, Нӧнчык-патырым чӱҥгалаш шона.
Нӧнчык-патыр индеш пудан кестенже дене перен колта, кум вуйге икганаште лаштырта.
Нӧнчык-патыр ик ате вӱдым нумал толеш, калыклан каласа:
— Кишкыдам пуштым, — манеш.
Ялыште тугай куанымаш лиеш, каласен мошташат ок лий.
Кум кече эртак пайремым ыштат.
Кум кече эртат, Нӧнчык-патыр йодеш:
— Шкеже кынер кутыш, вуйжо сыра под гай, пондашыже важык кутыш — тыгай Опкын илыме верым кӧ шинча?
Ик кугыза Нӧнчык-патырлан виктара:
— Пуштмо кишкет тудын шольыжо ыле.
Изаже умбалнырак, курык вес могырышто, ила.
Кугызан ойлымо корно дене Нӧнчык-патыр кая.
Кая, кая, чапле полат дек шуэш.
Окна почылтеш.
Окнаште йытыра ӱдыр шинча.
— Тый кӧ улат?
— йодеш Нӧнчык-патыр.
— Мый мланде ӱмбалнысе ӱдыр улам, мыйым тыш Опкын конден, ни ок коч, ни ок колто, — манеш ӱдыр.
— Кызыт Опкынжо кушто?
— Полатыштыже мала, тудо мланде ӱмбалан пондашыжым кӱрлын коден, а тудын вийже пондашыштыже ыле, — умылтара ӱдыр.
— Мыйым тый пурто, мый тыйым утарем, — манеш Нӧнчык-патыр.
Ӱдыр порсын кандрам колта.
Нӧнчык-патыр порсын кандра дене Опкынын полатышкыже кӱза.
Ик пӧлемыш мия — Опкын, чара оҥылашыжым шогалтен, мален кия.
Нӧнчык-патыр тудым тушакынак кестенже дене перен лаштырта.
Ӱдырым налын, пурымо рожшо дек мия.
Первый ӱдырым кӱзыктен колта.
Вара шке кӱзаш тӱҥалеш.
Кӱзен шумыж годым Пӱнчӧ-патыр ден Тумо-патыр вӱраҥым руал колтат.
Нӧнчык-патыр вес тӱняшке мӧҥгеш пӧрдын вола.
— Илышашем уло гын, тӧшак лийже, колышашем уло гын, кӱ лийже, — манеш.
«Вушт!» шоктен, тӧшакышке волен возеш.
Кынелеш да саде ялышкыже кая.
Кугызам кычал муэш.
Мо лиймыжым рат дене ойла.
— Тугай ош кайык уло, тудо тыйым ош тӱняшке луктын кертеш.
Только тудлан шӱлалтымыже еда мушкындо гай шыл моклака кӱлеш.
Мемнан чодыраште ир ӱшкыж уло, тый ир ӱшкыжым пушт, вара кайык дек кае, — кугыза туныктен колта.
Кугызан туныктымо семын, Мӧнчык-патыр ӱшкыжым пуштеш, шылжым руэн, мешакыш опта, вара ош кайык деке кая.
Ош кайык Нӧнчык-патырым ош тӱняшке лукташ келша.
Нӧнчык-патыр ош кайыкын тупышкыжо кӱзен шинчеш, шӱлалтымыж еда тудлан ик моклака шылым пуа.
Кӱза, кӱза — ош тӱня кояш тӱҥалеш.
Лачак тунам шыл пытен кая.
Ош кайык ярнаш тӱҥалеш.
Мом ышташ?
Нӧнчык-патыр коҥлайымачше ик моклака шылым пӱчкын луктеш, ош кайыклан пуа.
Ош кайык кенета Нӧнчык-патырым мланде ӱмбак луктын шогалта.
— Пытартыш кок моклакаже пеш тамле ыле.
Тудо шыл могай вольыкын?
— йодеш ош кайык.
— Тудо мыйын шылем ыле, уна тышечем пӱчкын пуышым, — коҥлайымалжым ончыкта Нӧнчык-патыр...
— Ну, шым шинче, тыйым мланде ӱмбак ом лук ыле.
Мланде ӱмбалне тыланет мыйын вий ок шуто, — манеш да ош кайык мланде рожыш пурен кая.
Нӧнчык-патыр олашке кая.
Ола мӱгыралт шинча.
Пӱнчӧ-патыр ден Тумо-патыр ӱдырым тавален кучедалыт.
Ӱдыр ден ачаже-аваже, оласе калык, кӧ талырак лиеш манын, ончен шогат.
Нӧнчык-патыр ӱдыр дек мия.
Нӧнчык-патырым ужын, ӱдыр пеш куана.
Ачажлан-аважлан, калыклан каласа:
— Мыйым утарыше, Опкыным пытарыше — уна тиде патыр.
Калык Нӧнчык-патыр йыр погына.
Ӱдырын ачаж ден аваже ӱдырым Нӧнчык-патырлан марлан пуаш келшат.
Ӱдырын ачаже олаште кугу тӧра улмаш.
Пӱнчӧ-патыр ден Тумо-патыр пеш вожылыт.
Нӧнчык-патырын сӱаныштыжат огыт шого, чодырашкышт каят.
Нӧнчык-патыр мотор ватыж дене олаште илаш тӱҥалеш.
Тудын тукымжо кугун шарла.
Огыда инане гын, коҥлайымалдам ниялтен ончыза.
Коҥлайымалныда лаке уло гын, теат тудын тукым улыда...
Шоя шойыштшын пытартыш Мутшым колын, колыштшо-влак коҥлайымалыштым ниялтен ончышт.
Чылаштынат коҥлайымалнышт лаке уло.
— Кернак уло, — мане ик тӱлыжгырак шинчан марий.
— Шойыштам, шонеда мо?
Мый керым ойлем, — мане шоя шойыштшо.
Кастене, малаш вочмеке, Чачиат коҥлайымалжым ниялтен ончыш, тудынат коҥлайымалныже лаке уло.
«Вара мыят Нӧнчык-патыр тукым улам мо?» — шоналтыш Чачи.
Молан вара Чачи, Нӧнчык-патырла, кӧм кучен, тудым сеҥен ок керт?
Кернак, Чачи шке ийготшылан, ӱдырамаш улмыжлан ятырак виян: пу пӱчкаш нимогай пӧръеҥ дечат ок чакне.
Пу сорымжымат ятыр кугумак нумалеш.
Но кеҥежым, шияш миймыж годым, Чужган Макарым сеҥен ыш керт.
Макарым кӱкшӧ сарай гычше вигак унчыли шуаш кӱлеш ыле.
Теве чодырасе марий тунам тушто лиеш ыле гын, Макарым ала-куш шуа ыле.
Тудо кернакак Нӧнчык-патыр тукым...
Чодырасе марийым шоналтымыже еда Чачин шӱмжӧ чӱчкыдын кыраш тӱҥалеш.
Патыр марийын тӱсшӧ Чачин шинчаончыкыжо илыше гай толын шогалеш.
Але марте Чачи ик пӧръеҥ рвезе нергенат тыге шонен огыл ыле.
Лачак Григорий Петровичым, шке ял учительжым, ужеш гын, Чачин шӱмжылан ала-мо ыҥлыдымын сай чучеш ыле.
Григорий Петрович ялысе моло еҥ гай огыл, чиймыжат ару, ойлашат пеш мастар, койышыжат тыматле.
Але марте Чачилан Григорий Петрович деч сай еҥ укела чучын гын, ынде, чодырасе марий дене таҥастарымаште, тудын тӱсшӧ вишкыдемеш, шула, тудын олмеш, пеҥгыдын, рашемын, вес тӱс шогалеш.
Кернак, тудо, Григорий Петрович дене таҥастарымаште, пеш келшыше, Григорий Петрович дечат мӧҥгӧ огыл...
Мом ыштет?
Ӱдырын каче нерген шонымо жапше шуын.
Таҥастарыде, ойыркалыде ок лий...
Григорий Петрович деч, чодырасе марий деч савырнен, Чачин шонымашыже Чужган Макар дек миен перныш...


Admin login:

[Search]

1-1-5-1


Чачи корно мучко Сакарым шонен кайыш.

Чачи
Чачи
Чачи
Chachi
na
корно
корно
корно
road
no
мучко
мучко
мучко
completely
av/po
Сакарым
Сакарым
Сакарым
Sakarym
na
шонен
шонен
шонен
deliberately
av
шонен
шон-ен-Ø
шоно-ен-Ø
think-PST2-3SG
vb2-tense-pers
шонен
шон-ен
шоно-ен
think-CVB
vb2-adv
кайыш.
кай-ыш
кай-ш
aftergrass-ILL
no-case
кайыш.
кайы-ш-Ø
кае-ш-Ø
go-PST1-3SG
vb2-tense-pers



1-1-5-2


Заводышко миен шуо гынат, Сакар ушыж гыч ок лек.

Заводышко
Завод-ышко
завод-шкЕ
factory-ILL
no-case
миен
ми[й]-ен-Ø
мие-ен-Ø
come-PST2-3SG
vb2-tense-pers
миен
ми[й]-ен
мие-ен
come-CVB
vb2-adv
шуо
шу-о
шу-Е
reach-PST1.3SG
vb1-tense.pers
шуо
шу-о
шу-Е
ferment-PST1.3SG
vb1-tense.pers
шуо
шу-о
шу-Е
whittle-PST1.3SG
vb1-tense.pers
гынат,
гынат
гынат
even.though
co/pa
гынат,
гына-т
гына-ат
only-and
pa-enc
гынат,
гын-ат
гын-ат
if-and
co/pa-enc
Сакар
Сакар
Сакар
Sakar
na
ушыж
уш-ыж
уш-жЕ
mind-3SG
no-poss
ушыж
у-ш-ыж
у-ш-жЕ
new-ILL-3SG
ad/no-case-poss
ушыж
ушы-Ø-ж
ушо-Ø-жЕ
join-CNG-3SG
vb2-conn-poss
ушыж
ушы-Ø-ж
ушо-Ø-жЕ
order-CNG-3SG
vb2-conn-poss
гыч
гыч
гыч
from
po
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
лек.
лек-Ø
лект-Ø
go-IMP.2SG
vb1-mood.pers
лек.
лек-Ø
лект-Ø
go-CNG
vb1-conn
лек.
лек-Ø
лект-Ø
go-CVB
vb1-adv



1-1-5-3


Ачаж дене мутлана гынат, подым луктеш гынат, скипидарым йоктара гынат, смолам ойыра гынат, ушыштыжо эртак Сакар.

Ачаж
Ача-ж
ача-жЕ
father-3SG
no-poss
дене
дене
дене
with
po
мутлана
мутлан-а
мутлане-а
talk-3SG
vb2-pers
мутлана
мут-ла-на
мут-ла-на
word-COMP-1PL
no-case-poss
мутлана
мут-ла-на
мут-ла-на
word-PL-1PL
no-num-poss
гынат,
гынат
гынат
even.though
co/pa
гынат,
гына-т
гына-ат
only-and
pa-enc
гынат,
гын-ат
гын-ат
if-and
co/pa-enc
подым
под-ым
под-м
pot-ACC
no-case
луктеш
лукт-еш
лукт-еш
lead.out-3SG
vb1-pers
гынат,
гынат
гынат
even.though
co/pa
гынат,
гына-т
гына-ат
only-and
pa-enc
гынат,
гын-ат
гын-ат
if-and
co/pa-enc
скипидарым
скипидар-ым
скипидар-м
turpentine-ACC
no-case
йоктара
йоктар-а
йоктаре-а
pour-3SG
vb2-pers
гынат,
гынат
гынат
even.though
co/pa
гынат,
гына-т
гына-ат
only-and
pa-enc
гынат,
гын-ат
гын-ат
if-and
co/pa-enc
смолам
смола-м
смола-м
pitch-ACC
no-case
смолам
смола-м
смола-ем
pitch-1SG
no-poss
смолам
смола-м-Ø
смола-ем-Ø
pitch-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
смолам
смола-м-Ø
смола-ем-Ø
pitch-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
смолам
смола-м-Ø
смола-ем-Ø
pitch-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
ойыра
ойыр-а
ойыро-а
separate-3SG
vb2-pers
гынат,
гынат
гынат
even.though
co/pa
гынат,
гына-т
гына-ат
only-and
pa-enc
гынат,
гын-ат
гын-ат
if-and
co/pa-enc
ушыштыжо
уш-ышты-жо
уш-штЕ-жЕ
mind-INE-3SG
no-case-poss
эртак
эртак
эртак
always
av
эртак
эрт-а-к
эрте-а-ак
pass-3SG-STR
vb2-pers-enc
эртак
эрт-Ø-ак
эрте-Ø-ак
pass-CNG-STR
vb2-conn-enc
Сакар.
Сакар
Сакар
Sakar
na



1-1-5-4


«Эй, ораде улам, молан «кусо улат, лӱмет кузе?» манын шым йод», — шона.

«Эй,
Эй
эй
hey
in/pa
ораде
ораде
ораде
fool
ad/no
улам,
ула-м
ула-м
cart-ACC
no-case
улам,
ула-м
ула-ем
cart-1SG
no-poss
улам,
ул-ам
ул-ам
be-1SG
vb1-pers
улам,
у-ла-м
у-ла-м
new-PL-ACC
ad/no-num-case
улам,
у-ла-м
у-ла-ем
new-COMP-1SG
ad/no-case-poss
улам,
у-ла-м
у-ла-ем
new-PL-1SG
ad/no-num-poss
улам,
ула-м-Ø
ула-ем-Ø
cart-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
улам,
ула-м-Ø
ула-ем-Ø
cart-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
улам,
ула-м-Ø
ула-ем-Ø
cart-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
молан
молан
молан
for.what
av/pr
молан
мол-ан
моло-ан
other-with
no/pr-deriv.ad
молан
мо-лан
мо-лан
what-DAT
ad/av/pa/pr-case
молан
мо-ла-н
мо-ла-н
what-PL-GEN
ad/av/pa/pr-num-case
«кусо
кусо
кусо
from.where
ad/pr
улат,
ула-т
ула-ет
cart-2SG
no-poss
улат,
ула-т
ула-ат
cart-and
no-enc
улат,
ул-ат
уло-ат
is-and
ad/no/vb-enc
улат,
ул-ат
ул-ат
be-2SG
vb1-pers
улат,
у-ла-т
у-ла-ет
new-COMP-2SG
ad/no-case-poss
улат,
у-ла-т
у-ла-ет
new-PL-2SG
ad/no-num-poss
улат,
у-ла-т
у-ла-ат
new-COMP-and
ad/no-case-enc
улат,
у-ла-т
у-ла-ат
new-PL-and
ad/no-num-enc
улат,
ул-Ø-ат
ул-Ø-ат
be-CNG-and
vb1-conn-enc
улат,
ул-Ø-ат
ул-Ø-ат
be-CVB-and
vb1-adv-enc
лӱмет
лӱм-ет
лӱм-ет
name-2SG
no-poss
лӱмет
лӱм-ет
лӱмӧ-ет
sore-2SG
no-poss
лӱмет
лӱм-ет
лӱмӧ-ет
glue-2SG
no-poss
кузе?»
кузе
кузе
how
av/co/no/pa
манын
манын
манын
that
co
манын
ман-ын-Ø
ман-н-Ø
say-PST2-3SG
vb1-tense-pers
манын
ман-ын
ман-н
say-CVB
vb1-adv
шым
Ø-ш-ым
ы-ш-ым
NEG-PST-1SG
vb-tense-pers
шым
шым
шым
seven
nm
йод», —
йод
йод
iodine
no
йод», —
йод-Ø
йод-Ø
ask-IMP.2SG
vb1-mood.pers
йод», —
йод-Ø
йод-Ø
ask-CNG
vb1-conn
йод», —
йод-Ø
йод-Ø
ask-CVB
vb1-adv
шона.
шон-а
шоно-а
think-3SG
vb2-pers



1-1-5-5


Сакар тудлан чылт Нӧнчык-патырла чучеш.

Сакар
Сакар
Сакар
Sakar
na
тудлан
туд-лан
тудо-лан
3SG-DAT
pr-case
чылт
чылт
чылт
completely
av/pa
Нӧнчык-патырла
Нӧнчык-патырла
нӧнчыкпатырла
doughheroically
no/poav
Нӧнчык-патырла
Нӧнчык-патыр-ла
нӧнчыкпатыр-ла
doughstrongman-COMP
no/poad/no-case
Нӧнчык-патырла
Нӧнчык-патыр-ла
нӧнчыкпатыр-ла
doughstrongman-PL
no/poad/no-num
Нӧнчык-патырла
Нӧнчык-патыр-ла
нӧнчыкпатыр-ла
doughstrongman-STR
no/poad/no-enc
Нӧнчык-патырла
Нӧнчык-патырл-а
нӧнчыкпатырле-а
doughfight-3SG
no/povb2-pers
чучеш.
чуч-еш
чуч-еш
seem-3SG
vb1-pers



1-1-5-6


Шыжым смола пу руаш толшо ик еҥ «Нӧнчык-патыр» шоям шойышто .

Шыжым
Шыжым
шыжым
in.autumn
av
Шыжым
Шыжы-м
шыже-м
autumn-ACC
no-case
смола
смола
смола
pitch
no
пу
пу
пу
wood
no
пу
пу-Ø
пуо-Ø
give-IMP.2SG
vb2-mood.pers
пу
пу-Ø
пуо-Ø
blow-IMP.2SG
vb2-mood.pers
пу
пу-Ø
пуо-Ø
give-CNG
vb2-conn
пу
пу-Ø
пуо-Ø
blow-CNG
vb2-conn
руаш
руаш
руаш
dough
no
руаш
ру-аш
руо-аш
chop-INF
vb2-inf
толшо
толшо
толшо
coming
ad/no
толшо
тол-шо
тол-шЕ
come-PTCP.ACT
vb1-ad
ик
ик
ик
one
ad/nm/pa/pr
еҥ
еҥ
еҥ
person
ad/no
«Нӧнчык-патыр»
Нӧнчык-патыр
нӧнчыкпатыр
doughstrongman
no/poad/no
шоям
шоя-м
шоя-м
lie-ACC
ad/no-case
шоям
шоя-м
шоя-ем
lie-1SG
ad/no-poss
шоям
шоя-м-Ø
шоя-ем-Ø
lie-TRANS-IMP.2SG
ad/no-deriv.v-mood.pers
шоям
шоя-м-Ø
шоя-ем-Ø
lie-TRANS-CNG
ad/no-deriv.v-conn
шоям
шоя-м-Ø
шоя-ем-Ø
lie-TRANS-CVB
ad/no-deriv.v-adv
шойышто .
шой-ышто
шой-штЕ
birch.bark.shoe.edging-INE
no-case
шойышто .
шойыш-то
шойыш-штЕ
cover-INE
no-case
шойышто .
шойышто-Ø
шойышто-Ø
block.out-IMP.2SG
vb2-mood.pers
шойышто .
шойышт-о
шойышт-Е
lie-PST1.3SG
vb1-tense.pers
шойышто .
шойышто-Ø
шойышто-Ø
block.out-CNG
vb2-conn



1-1-5-7


Нӧнчык-патыр нерген шоя пеш оҥай.

Нӧнчык-патыр
Нӧнчык-патыр
нӧнчыкпатыр
doughstrongman
no/poad/no
нерген
нерген
нерген
about
po
нерген
нерге-н
нерге-н
cold-GEN
no-case
нерген
нерге-н
нерге-н
badger-GEN
no-case
нерген
нерге-н
нерге-н
order-GEN
no-case
шоя
шоя
шоя
lie
ad/no
пеш
пеш
пеш
very
av
оҥай.
оҥай
оҥай
interesting
ad/av



1-1-5-8


...Ожно иленыт ик кугыза ден куваже.

...Ожно
Ожно
ожно
once
av/po
иленыт
ил-ен-ыт
иле-ен-ыт
live-PST2-3PL
vb2-tense-pers
ик
ик
ик
one
ad/nm/pa/pr
кугыза
кугыза
кугыза
old.man
no
ден
ден
ден
and
co
куваже.
кува-же
кува-жЕ
old.woman-3SG
no-poss
куваже.
кува-же
кува-жЕ
reddish-brown-3SG
ad-poss



1-1-5-9


Нунын икшывышт уке улмаш.

Нунын
Нунын
нунын
their
pr
Нунын
нуно-н
нуно-н
3PL-GEN
pr-case
икшывышт
икшывы-шт
икшыве-шт
child-3PL
no-poss
уке
уке
уке
no
ad/no/pa
улмаш.
улмаш
улмаш
being
no/pa/vb
улмаш.
ул-маш
ул-маш
be-NMLZ
vb1-deriv.n



1-1-5-10


Икана куваже лашкам нӧштыл шинчен.

Икана
Икана
икана
once
av
куваже
кува-же
кува-жЕ
old.woman-3SG
no-poss
куваже
кува-же
кува-жЕ
reddish-brown-3SG
ad-poss
лашкам
лашка-м
лашка-м
dumpling-ACC
no-case
лашкам
лашка-м
лашка-ем
dumpling-1SG
no-poss
лашкам
лашка-м-Ø
лашка-ем-Ø
dumpling-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
лашкам
лашка-м-Ø
лашка-ем-Ø
dumpling-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
лашкам
лашка-м-Ø
лашка-ем-Ø
dumpling-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
нӧштыл
нӧштыл-Ø
нӧштыл-Ø
knead-IMP.2SG
vb1-mood.pers
нӧштыл
нӧштыл-Ø
нӧштыл-Ø
knead-CNG
vb1-conn
нӧштыл
нӧштыл-Ø
нӧштыл-Ø
knead-CVB
vb1-adv
шинчен.
шинч-ен-Ø
шинче-ен-Ø
sit-PST2-3SG
vb2-tense-pers
шинчен.
шинч-ен-Ø
шинче-ен-Ø
know-PST2-3SG
vb2-tense-pers
шинчен.
шинч-ен
шинче-ен
sit-CVB
vb2-adv
шинчен.
шинч-ен
шинче-ен
know-CVB
vb2-adv



1-1-5-11


Кугызаже ойла: «Кува, икшывына уке, кеч нӧнчык дене ыштем ыле».

Кугызаже
Кугыза-же
кугыза-жЕ
old.man-3SG
no-poss
ойла:
ой-ла
ой-ла
opinion-COMP
no-case
ойла:
ой-ла
ой-ла
opinion-PL
no-num
ойла:
ой-ла
ой-ла
opinion-STR
no-enc
ойла:
ой-ла
ой-ла
oh-STR
in-enc
ойла:
ойл-а
ойло-а
talk-3SG
vb2-pers
ойла:
ой-Ø-ла
ойо-Ø-ла
fast-CNG-STR
vb2-conn-enc
ойла:
ой-Ø-ла
ойо-Ø-ла
fear-CNG-STR
vb2-conn-enc
«Кува,
Кува
кува
old.woman
no
«Кува,
Кува
кува
reddish-brown
ad
икшывына
икшывы-на
икшыве-на
child-1PL
no-poss
уке,
уке
уке
no
ad/no/pa
кеч
кеч
кеч
even.if
co/pa
нӧнчык
нӧнчык
нӧнчык
dough
no/po
дене
дене
дене
with
po
ыштем
ышт-ем
ыште-ем
do-1SG
vb2-pers
ыле».
ыл-'е
ул-Е
be-PST1.3SG
vb1-tense.pers



1-1-5-12


Кува кугызажын мутшым колыштеш, нӧнчык дене изи аза гайым ышта.

Кува
Кува
кува
old.woman
no
Кува
Кува
кува
reddish-brown
ad
кугызажын
кугыза-жы-н
кугыза-жЕ-н
old.man-3SG-GEN
no-poss-case
мутшым
мут-шы-м
мут-жЕ-м
word-3SG-ACC
no-poss-case
колыштеш,
колышт-еш
колышт-еш
listen-3SG
vb1-pers
нӧнчык
нӧнчык
нӧнчык
dough
no/po
дене
дене
дене
with
po
изи
изи
изи
small
ad/no
аза
аза
аза
baby
no
аза
аз-а
азе-а
spread-3SG
vb2-pers
гайым
гай-ым
гай-м
like-ACC
ad/av/pa/po-case
ышта.
ышт-а
ыште-а
do-3SG
vb2-pers



1-1-5-13


Коҥга ӱмбак пышта, нӧнчык аза чонаҥеш.

Коҥга
Коҥга
коҥга
stove
no
ӱмбак
ӱмбак
ӱмбак
the.top
av/po
пышта,
пышт-а
пыште-а
put-3SG
vb2-pers
нӧнчык
нӧнчык
нӧнчык
dough
no/po
аза
аза
аза
baby
no
аза
аз-а
азе-а
spread-3SG
vb2-pers
чонаҥеш.
чонаҥ-еш
чонаҥ-еш
come.to.life-3SG
vb1-pers
чонаҥеш.
чон-аҥ-еш
чон-аҥ-еш
soul-TRANS-3SG
no-deriv.v-pers



1-1-5-14


Кугыза ден кува пеш куанат, аза семынак ончаш тӱҥалыт.

Кугыза
Кугыза
кугыза
old.man
no
ден
ден
ден
and
co
кува
кува
кува
old.woman
no
кува
кува
кува
reddish-brown
ad
пеш
пеш
пеш
very
av
куанат,
куан-ат
куан-ат
joy-and
no-enc
куанат,
куан-ат
куане-ат
rejoice-3PL
vb2-pers
куанат,
куан-а-т
куане-а-ат
rejoice-3SG-and
vb2-pers-enc
куанат,
куан-Ø-ат
куане-Ø-ат
rejoice-CNG-and
vb2-conn-enc
аза
аза
аза
baby
no
аза
аз-а
азе-а
spread-3SG
vb2-pers
семынак
семын-ак
семын-ак
like-STR
po-enc
семынак
сем-ын-ак
сем-н-ак
melody-GEN-STR
no-case-enc
семынак
сем-ын-ак
сем-н-ак
sense-GEN-STR
no-case-enc
ончаш
онч-аш
ончо-аш
look-INF
vb2-inf
тӱҥалыт.
тӱҥал-ыт
тӱҥал-ыт
start-3PL
vb1-pers



1-1-5-15


Нӧнчык аза пуэн овартымыла кушкаш тӱҥалеш.

Нӧнчык
Нӧнчык
нӧнчык
dough
no/po
аза
аза
аза
baby
no
аза
аз-а
азе-а
spread-3SG
vb2-pers
пуэн
пу}-эн-Ø
пуо-ен-Ø
give-PST2-3SG
vb2-tense-pers
пуэн
пу}-эн-Ø
пуо-ен-Ø
blow-PST2-3SG
vb2-tense-pers
пуэн
пу}-эн
пуо-ен
give-CVB
vb2-adv
пуэн
пу}-эн
пуо-ен
blow-CVB
vb2-adv
овартымыла
оварты-мыла
оварте-мыла
inflate-INF.FUT
vb2-inf
овартымыла
оварты-мы-ла
оварте-мЕ-ла
inflate-PTCP.PASS-COMP
vb2-ad-case
овартымыла
оварты-мы-ла
оварте-мЕ-ла
inflate-PTCP.PASS-PL
vb2-ad-num
овартымыла
оварты-мы-ла
оварте-мЕ-ла
inflate-PTCP.PASS-STR
vb2-ad-enc
кушкаш
кушк-аш
кушк-аш
grow-INF
vb1-inf
тӱҥалеш.
тӱҥал-еш
тӱҥал-еш
start-3SG
vb1-pers



1-1-5-16


Кум кече гыч кум ияш гай, а индеш кече гыч тугай лиеш — нимоланат ӧрат.

Кум
Кум
кум
godfather.of.one's.child
no
Кум
Кум
кум
three
nm
кече
кече
кече
sun
no
кече
кече-Ø
кече-Ø
hang-IMP.2SG
vb2-mood.pers
кече
кече-Ø
кече-Ø
hang-CNG
vb2-conn
гыч
гыч
гыч
from
po
кум
кум
кум
godfather.of.one's.child
no
кум
кум
кум
three
nm
ияш
ияш
ияш
annual
ad
ияш
ия-ш
ия-ш
devil-ILL
in/no-case
ияш
ия-ш
ия-еш
devil-LAT
in/no-case
ияш
и[й]-[а]ш
ий-аш
swim-INF
vb1-inf
гай,
гай
гай
like
ad/av/pa/po
а
а
а
and
co
а
а
а
so
pa
а
а
а
oh
in
индеш
индеш
индеш
nine
nm
кече
кече
кече
sun
no
кече
кече-Ø
кече-Ø
hang-IMP.2SG
vb2-mood.pers
кече
кече-Ø
кече-Ø
hang-CNG
vb2-conn
гыч
гыч
гыч
from
po
тугай
тугай
тугай
such
ad/av/pr
лиеш —
лиеш
лиеш
soon
pa
лиеш —
ли[й]-еш
лий-еш
be-3SG
vb1-pers
нимоланат
н'имолан-ат
н'имолан-ат
for.no.reason-and
in/pr-enc
нимоланат
н'имо-лан-ат
н'имо-лан-ат
nothing-DAT-and
ad/av/pr-case-enc
нимоланат
н'имо-ла-на-т
н'имо-ла-на-ат
nothing-COMP-1PL-and
ad/av/pr-case-poss-enc
нимоланат
н'имо-ла-на-т
н'имо-ла-на-ат
nothing-PL-1PL-and
ad/av/pr-num-poss-enc
нимоланат
н'имо-ла-н-ат
н'имо-ла-н-ат
nothing-PL-GEN-and
ad/av/pr-num-case-enc
ӧрат.
ӧр-ат
ӧр-ат
slope-and
no-enc
ӧрат.
ӧр-ат
ӧрӧ-ат
groove-and
no-enc
ӧрат.
ӧр-ат
ӧр-ат
be.surprised-2SG
vb1-pers
ӧрат.
ӧр-Ø-ат
ӧр-Ø-ат
be.surprised-CNG-and
vb1-conn-enc
ӧрат.
ӧр-Ø-ат
ӧр-Ø-ат
be.surprised-CVB-and
vb1-adv-enc
ӧрат.
ӧр--ат
ӧр-Е-ат
be.surprised-PST1.3SG-and
vb1-tense.pers-enc



1-1-5-17


Уремышке модаш лектеш: кӧм кид гыч куча — кидым кӱрлеш, йол гыч куча — йолым кӱрлеш.

Уремышке
Урем-ышке
урем-шкЕ
street-ILL
no-case
модаш
мод-аш
мод-аш
play-INF
vb1-inf
лектеш:
лект-еш
лект-еш
go-3SG
vb1-pers
кӧм
кӧм
кӧм
whom
pr
кӧм
кӧ-м
кӧ-м
who-ACC
pr-case
кид
кид
кид
hand
no
гыч
гыч
гыч
from
po
куча —
куча
куча
residue
no
куча —
куч-а
кучо-а
hold-3SG
vb2-pers
кидым
кид-ым
кид-м
hand-ACC
no-case
кӱрлеш,
кӱрл-еш
кӱрл-еш
tear.off-3SG
vb1-pers
йол
йол
йол
foot
no
гыч
гыч
гыч
from
po
куча —
куча
куча
residue
no
куча —
куч-а
кучо-а
hold-3SG
vb2-pers
йолым
йол-ым
йол-м
foot-ACC
no-case
кӱрлеш.
кӱрл-еш
кӱрл-еш
tear.off-3SG
vb1-pers



1-1-5-18


Калык кува ден кугызалан сырат, вурсаш тӱҥалыт.

Калык
Калык
калык
people
no
кува
кува
кува
old.woman
no
кува
кува
кува
reddish-brown
ad
ден
ден
ден
and
co
кугызалан
кугыза-лан
кугыза-лан
old.man-DAT
no-case
кугызалан
кугыза-ла-н
кугыза-ла-н
old.man-PL-GEN
no-num-case
сырат,
сыра-т
сыра-ет
beer-2SG
no-poss
сырат,
сыра-т
сыра-ат
beer-and
no-enc
сырат,
сыр-ат
сыр-ат
cheese-and
no-enc
сырат,
сыр-ат
сыр-ат
[X]-and
no-enc
сырат,
сыр-ат
сыре-ат
get.angry-3PL
vb2-pers
сырат,
сыр-а-т
сыре-а-ат
get.angry-3SG-and
vb2-pers-enc
сырат,
сыр-Ø-ат
сыре-Ø-ат
get.angry-CNG-and
vb2-conn-enc
вурсаш
вурс-аш
вурсо-аш
scold-INF
vb2-inf
тӱҥалыт.
тӱҥал-ыт
тӱҥал-ыт
start-3PL
vb1-pers



1-1-5-19


Кува ден кугыза нимоланат ӧрыт:

Кува
Кува
кува
old.woman
no
Кува
Кува
кува
reddish-brown
ad
ден
ден
ден
and
co
кугыза
кугыза
кугыза
old.man
no
нимоланат
н'имолан-ат
н'имолан-ат
for.no.reason-and
in/pr-enc
нимоланат
н'имо-лан-ат
н'имо-лан-ат
nothing-DAT-and
ad/av/pr-case-enc
нимоланат
н'имо-ла-на-т
н'имо-ла-на-ат
nothing-COMP-1PL-and
ad/av/pr-case-poss-enc
нимоланат
н'имо-ла-на-т
н'имо-ла-на-ат
nothing-PL-1PL-and
ad/av/pr-num-poss-enc
нимоланат
н'имо-ла-н-ат
н'имо-ла-н-ат
nothing-PL-GEN-and
ad/av/pr-num-case-enc
ӧрыт:
ӧр-ыт
ӧр-ыт
be.surprised-3PL
vb1-pers



1-1-5-20


— Эргым, тый чодырашке кае, тушто Тумо-патыр ден Пӱнчӧ-патыр илат.

Эргым,
Эргым
эргым
my.son
no
Эргым,
Эргы-м
эрге-м
son-ACC
no-case
тый
тый
тый
2SG
pr
чодырашке
чодыра-шке
чодыра-шкЕ
forest-ILL
no-case
чодырашке
чодыра-шке
чодыра-шкЕ
coarse-ILL
ad-case
кае,
кае-Ø
кае-Ø
go-IMP.2SG
vb2-mood.pers
кае,
кае-Ø
кае-Ø
go-CNG
vb2-conn
тушто
тушто
тушто
there
av/pa/pr
тушто
тушто
тушто
riddle
no
тушто
ту-што
ту-штЕ
that-INE
pr-case
тушто
ту-што
ту-штЕ
gland-INE
no-case
тушто
ту-што
ту-штЕ
banner-INE
no-case
тушто
туш-то
туш-штЕ
seed-INE
no-case
тушто
туш-то
туш-штЕ
flourish-INE
no-case
тушто
туш-то
туш-штЕ
there-INE
av/pr-case
тушто
тушто-Ø
тушто-Ø
ask-IMP.2SG
vb2-mood.pers
тушто
тушто-Ø
тушто-Ø
ask-CNG
vb2-conn
Тумо-патыр
Тумо-патыр
тумопатыр
oakstrongman
noad/no
ден
ден
ден
and
co
Пӱнчӧ-патыр
Пӱнчӧ-патыр
пӱнчӧпатыр
pinestrongman
noad/no
Пӱнчӧ-патыр
Пӱнчӧ-Ø-патыр
пӱнчӧ-Øпатыр
notch-IMP.2SGstrongman
vb2-mood.persad/no
Пӱнчӧ-патыр
Пӱнчӧ-Ø-патыр
пӱнчӧ-Øпатыр
notch-CNGstrongman
vb2-connad/no
илат.
ил-ат
иле-ат
live-3PL
vb2-pers
илат.
ил-а-т
иле-а-ат
live-3SG-and
vb2-pers-enc
илат.
ил-Ø-ат
иле-Ø-ат
live-CNG-and
vb2-conn-enc



1-1-5-21


Нунын дене мод, — маныт.

Нунын
Нунын
нунын
their
pr
Нунын
нуно-н
нуно-н
3PL-GEN
pr-case
дене
дене
дене
with
po
мод, —
мод-Ø
мод-Ø
play-IMP.2SG
vb1-mood.pers
мод, —
мод-Ø
мод-Ø
play-CNG
vb1-conn
мод, —
мод-Ø
мод-Ø
play-CVB
vb1-adv
маныт.
ман-ыт
ман-ыт
say-3PL
vb1-pers



1-1-5-22


— Йӧра, — манеш Нӧнчык-патыр, — только те мыланем кӱртньӧ кестеным ыштен пуыза.

Йӧра, —
Йӧра
йӧра
good
pa
Йӧра, —
Йӧр-а
йӧрӧ-а
roll-3SG
vb2-pers
Йӧра, —
Йӧр-а
йӧрӧ-а
mix-3SG
vb2-pers
Йӧра, —
Йӧр-а
йӧрӧ-а
go.out-3SG
vb2-pers
Йӧра, —
Йӧр-а
йӧрӧ-а
be.satisfying-3SG
vb2-pers
манеш —
манеш
манеш
it.is.said
av
манеш —
ман-еш
ман-еш
say-3SG
vb1-pers
Нӧнчык-патыр, —
Нӧнчык-патыр
нӧнчыкпатыр
doughstrongman
no/poad/no
только
только
только
but
co/pa
те
те
те
2PL
pr
мыланем
мы-лан-ем
мый-лан-ем
1SG-DAT-1SG
pr-case-poss
кӱртньӧ
кӱртньӧ
кӱртньӧ
iron
no
кестеным
кестен-ым
кестен-м
bludgeon-ACC
no-case
ыштен
ышт-ен-Ø
ыште-ен-Ø
do-PST2-3SG
vb2-tense-pers
ыштен
ышт-ен
ыште-ен
do-CVB
vb2-adv
пуыза.
пуы-за
пуо-за
give-IMP.2PL
vb2-mood.pers
пуыза.
пуы-за
пуо-за
blow-IMP.2PL
vb2-mood.pers



1-1-5-23


Кугыза апшатыш кая да кум пудан кестеным ыштыктен конда.

Кугыза
Кугыза
кугыза
old.man
no
апшатыш
апшат-ыш
апшат-ш
blacksmith-ILL
no-case
кая
ка[й]-[а]
кае-а
go-3SG
vb2-pers
да
да
да
and
co
да
да
да
yes
pa
кум
кум
кум
godfather.of.one's.child
no
кум
кум
кум
three
nm
пудан
пудан
пудан
pood
ad
пудан
пуда-н
пуда-ан
nail-with
no-deriv.ad
пудан
пуд-ан
пуд-ан
pood-with
no-deriv.ad
пудан
пуда-н
пуда-н
nail-GEN
no-case
пудан
пу-да-н
пу-да-н
wood-2PL-GEN
no-poss-case
кестеным
кестен-ым
кестен-м
bludgeon-ACC
no-case
ыштыктен
ыштыкт-ен-Ø
ыштыкте-ен-Ø
make.somebody.do.something-PST2-3SG
vb2-tense-pers
ыштыктен
ыштыкт-ен
ыштыкте-ен
make.somebody.do.something-CVB
vb2-adv
ыштыктен
ышты-кт-ен-Ø
ыште-ктЕ-ен-Ø
do-CAUS-PST2-3SG
vb2-deriv.v-tense-pers
ыштыктен
ышты-кт-ен
ыште-ктЕ-ен
do-CAUS-CVB
vb2-deriv.v-adv
конда.
кон-да
кон-да
kitty-2PL
no-poss
конда.
кон-да
кон-да
alkali-2PL
no-poss
конда.
конд-а
кондо-а
bring-3SG
vb2-pers



1-1-5-24


Нӧнчык-патыр кучен онча: «Тиде ок йӧрӧ, кугурак кӱлеш», — манеш.

Нӧнчык-патыр
Нӧнчык-патыр
нӧнчыкпатыр
doughstrongman
no/poad/no
кучен
куч-ен-Ø
кучо-ен-Ø
hold-PST2-3SG
vb2-tense-pers
кучен
куч-ен
кучо-ен
hold-CVB
vb2-adv
онча:
онч-а
ончо-а
look-3SG
vb2-pers
«Тиде
Тиде
тиде
this
pr
«Тиде
Тиде-Ø
тиде-Ø
drop.into.boiling.water-IMP.2SG
vb2-mood.pers
«Тиде
Тиде-Ø
тиде-Ø
drop.into.boiling.water-CNG
vb2-conn
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
йӧрӧ,
йӧрӧ-Ø
йӧрӧ-Ø
roll-IMP.2SG
vb2-mood.pers
йӧрӧ,
йӧрӧ-Ø
йӧрӧ-Ø
mix-IMP.2SG
vb2-mood.pers
йӧрӧ,
йӧрӧ-Ø
йӧрӧ-Ø
go.out-IMP.2SG
vb2-mood.pers
йӧрӧ,
йӧрӧ-Ø
йӧрӧ-Ø
be.satisfying-IMP.2SG
vb2-mood.pers
йӧрӧ,
йӧрӧ-Ø
йӧрӧ-Ø
roll-CNG
vb2-conn
йӧрӧ,
йӧрӧ-Ø
йӧрӧ-Ø
mix-CNG
vb2-conn
йӧрӧ,
йӧрӧ-Ø
йӧрӧ-Ø
go.out-CNG
vb2-conn
йӧрӧ,
йӧрӧ-Ø
йӧрӧ-Ø
be.satisfying-CNG
vb2-conn
кугурак
кугурак
кугурак
bigger
ad
кугурак
кугу-рак
кугу-рак
big-COMP
ad/no-deg
кӱлеш», —
кӱлеш
кӱлеш
need
ad/no
кӱлеш», —
кӱл-еш
кӱл-еш
be.necessary-3SG
vb1-pers
манеш.
манеш
манеш
it.is.said
av
манеш.
ман-еш
ман-еш
say-3SG
vb1-pers



1-1-5-25


Кугыза апшатыш кая, куд пудан кестеным ыштыктен конда.

Кугыза
Кугыза
кугыза
old.man
no
апшатыш
апшат-ыш
апшат-ш
blacksmith-ILL
no-case
кая,
ка[й]-[а]
кае-а
go-3SG
vb2-pers
куд
куд
куд
six
nm
пудан
пудан
пудан
pood
ad
пудан
пуда-н
пуда-ан
nail-with
no-deriv.ad
пудан
пуд-ан
пуд-ан
pood-with
no-deriv.ad
пудан
пуда-н
пуда-н
nail-GEN
no-case
пудан
пу-да-н
пу-да-н
wood-2PL-GEN
no-poss-case
кестеным
кестен-ым
кестен-м
bludgeon-ACC
no-case
ыштыктен
ыштыкт-ен-Ø
ыштыкте-ен-Ø
make.somebody.do.something-PST2-3SG
vb2-tense-pers
ыштыктен
ыштыкт-ен
ыштыкте-ен
make.somebody.do.something-CVB
vb2-adv
ыштыктен
ышты-кт-ен-Ø
ыште-ктЕ-ен-Ø
do-CAUS-PST2-3SG
vb2-deriv.v-tense-pers
ыштыктен
ышты-кт-ен
ыште-ктЕ-ен
do-CAUS-CVB
vb2-deriv.v-adv
конда.
кон-да
кон-да
kitty-2PL
no-poss
конда.
кон-да
кон-да
alkali-2PL
no-poss
конда.
конд-а
кондо-а
bring-3SG
vb2-pers



1-1-5-26


Нӧнчык-патыр кӱшкӧ шуа, пел кид денак руалтен куча: «Тиде ок йӧрӧ, кугурак кӱлеш», — манеш.

Нӧнчык-патыр
Нӧнчык-патыр
нӧнчыкпатыр
doughstrongman
no/poad/no
кӱшкӧ
кӱшкӧ
кӱшкӧ
[X]
av
кӱшкӧ
кӱ-шкӧ
кӱ-шкЕ
stone-ILL
no-case
шуа,
шу-а
шуо-а
throw-3SG
vb2-pers
пел
пел
пел
half
no
пел
пел-Ø
пел-Ø
burn-IMP.2SG
vb1-mood.pers
пел
пел-Ø
пел-Ø
burn-CNG
vb1-conn
пел
пел-Ø
пел-Ø
burn-CVB
vb1-adv
кид
кид
кид
hand
no
денак
ден-ак
ден-ак
and-STR
co-enc
денак
ден-ак
дене-ак
with-STR
po-enc
руалтен
руалт-ен-Ø
руалте-ен-Ø
grab-PST2-3SG
vb2-tense-pers
руалтен
руалт-ен
руалте-ен
grab-CVB
vb2-adv
куча:
куча
куча
residue
no
куча:
куч-а
кучо-а
hold-3SG
vb2-pers
«Тиде
Тиде
тиде
this
pr
«Тиде
Тиде-Ø
тиде-Ø
drop.into.boiling.water-IMP.2SG
vb2-mood.pers
«Тиде
Тиде-Ø
тиде-Ø
drop.into.boiling.water-CNG
vb2-conn
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
йӧрӧ,
йӧрӧ-Ø
йӧрӧ-Ø
roll-IMP.2SG
vb2-mood.pers
йӧрӧ,
йӧрӧ-Ø
йӧрӧ-Ø
mix-IMP.2SG
vb2-mood.pers
йӧрӧ,
йӧрӧ-Ø
йӧрӧ-Ø
go.out-IMP.2SG
vb2-mood.pers
йӧрӧ,
йӧрӧ-Ø
йӧрӧ-Ø
be.satisfying-IMP.2SG
vb2-mood.pers
йӧрӧ,
йӧрӧ-Ø
йӧрӧ-Ø
roll-CNG
vb2-conn
йӧрӧ,
йӧрӧ-Ø
йӧрӧ-Ø
mix-CNG
vb2-conn
йӧрӧ,
йӧрӧ-Ø
йӧрӧ-Ø
go.out-CNG
vb2-conn
йӧрӧ,
йӧрӧ-Ø
йӧрӧ-Ø
be.satisfying-CNG
vb2-conn
кугурак
кугурак
кугурак
bigger
ad
кугурак
кугу-рак
кугу-рак
big-COMP
ad/no-deg
кӱлеш», —
кӱлеш
кӱлеш
need
ad/no
кӱлеш», —
кӱл-еш
кӱл-еш
be.necessary-3SG
vb1-pers
манеш.
манеш
манеш
it.is.said
av
манеш.
ман-еш
ман-еш
say-3SG
vb1-pers



1-1-5-27


Кугыза адак апшатыш кая, индеш пудан кестеным ыштыктен конда.

Кугыза
Кугыза
кугыза
old.man
no
адак
адак
адак
again
av
апшатыш
апшат-ыш
апшат-ш
blacksmith-ILL
no-case
кая,
ка[й]-[а]
кае-а
go-3SG
vb2-pers
индеш
индеш
индеш
nine
nm
пудан
пудан
пудан
pood
ad
пудан
пуда-н
пуда-ан
nail-with
no-deriv.ad
пудан
пуд-ан
пуд-ан
pood-with
no-deriv.ad
пудан
пуда-н
пуда-н
nail-GEN
no-case
пудан
пу-да-н
пу-да-н
wood-2PL-GEN
no-poss-case
кестеным
кестен-ым
кестен-м
bludgeon-ACC
no-case
ыштыктен
ыштыкт-ен-Ø
ыштыкте-ен-Ø
make.somebody.do.something-PST2-3SG
vb2-tense-pers
ыштыктен
ыштыкт-ен
ыштыкте-ен
make.somebody.do.something-CVB
vb2-adv
ыштыктен
ышты-кт-ен-Ø
ыште-ктЕ-ен-Ø
do-CAUS-PST2-3SG
vb2-deriv.v-tense-pers
ыштыктен
ышты-кт-ен
ыште-ктЕ-ен
do-CAUS-CVB
vb2-deriv.v-adv
конда.
кон-да
кон-да
kitty-2PL
no-poss
конда.
кон-да
кон-да
alkali-2PL
no-poss
конда.
конд-а
кондо-а
bring-3SG
vb2-pers



1-1-5-28


Нӧнчык-патыр кучен нӧлталеш: «Ну, тидыже йӧра», — манеш, вара ачаж ден аваж дечын лектын кая.

Нӧнчык-патыр
Нӧнчык-патыр
нӧнчыкпатыр
doughstrongman
no/poad/no
кучен
куч-ен-Ø
кучо-ен-Ø
hold-PST2-3SG
vb2-tense-pers
кучен
куч-ен
кучо-ен
hold-CVB
vb2-adv
нӧлталеш:
нӧлтал-еш
нӧлтал-еш
raise-3SG
vb1-pers
«Ну,
Ну
ну
well
in/pa
тидыже
тиды-же
тиде-жЕ
this-3SG
pr-poss
тидыже
тиды-же
тиде-жЕ
drop.into.boiling.water-IMP.3SG
vb2-mood.pers
тидыже
тиды-Ø-же
тиде-Ø-жЕ
drop.into.boiling.water-CNG-3SG
vb2-conn-poss
йӧра», —
йӧра
йӧра
good
pa
йӧра», —
йӧр-а
йӧрӧ-а
roll-3SG
vb2-pers
йӧра», —
йӧр-а
йӧрӧ-а
mix-3SG
vb2-pers
йӧра», —
йӧр-а
йӧрӧ-а
go.out-3SG
vb2-pers
йӧра», —
йӧр-а
йӧрӧ-а
be.satisfying-3SG
vb2-pers
манеш,
манеш
манеш
it.is.said
av
манеш,
ман-еш
ман-еш
say-3SG
vb1-pers
вара
вара
вара
then
av/pa
вара
вара
вара
pole
no
вара
вар-а
варе-а
mix-3SG
vb2-pers
ачаж
ача-ж
ача-жЕ
father-3SG
no-poss
ден
ден
ден
and
co
аваж
ава-ж
ава-жЕ
mother-3SG
no-poss
аваж
ав-а-ж
аве-а-жЕ
cut-3SG-3SG
vb2-pers-poss
дечын
дечын
дечын
from
po
лектын
лект-ын-Ø
лект-н-Ø
go-PST2-3SG
vb1-tense-pers
лектын
лект-ын
лект-н
go-CVB
vb1-adv
кая.
ка[й]-[а]
кае-а
go-3SG
vb2-pers



1-1-5-29


Кая, кая, Тумо-патырым поктен шуэш.

Кая,
Ка[й]-[а]
кае-а
go-3SG
vb2-pers
кая,
ка[й]-[а]
кае-а
go-3SG
vb2-pers
Тумо-патырым
Тумо-патыр-ым
тумопатыр-м
oakstrongman-ACC
noad/no-case
поктен
покт-ен-Ø
покто-ен-Ø
drive-PST2-3SG
vb2-tense-pers
поктен
покт-ен
покто-ен
drive-CVB
vb2-adv
шуэш.
шуэ-ш
шуэ-ш
thin-ILL
ad-case
шуэш.
шуэ-ш
шуэ-ш
anthill-ILL
no-case
шуэш.
шуэ-ш
шуэ-еш
thin-LAT
ad-case
шуэш.
шуэ-ш
шуэ-еш
anthill-LAT
no-case
шуэш.
шу-эш
шу-еш
bran-LAT
no-case
шуэш.
шу-эш
шу-еш
bristle-LAT
no-case
шуэш.
шу-эш
шу-еш
eye-LAT
no-case
шуэш.
шу-эш
шу-еш
spring.water-LAT
no-case
шуэш.
шу-эш
шу-еш
reach-3SG
vb1-pers
шуэш.
шу-эш
шу-еш
ferment-3SG
vb1-pers
шуэш.
шу-эш
шу-еш
whittle-3SG
vb1-pers



1-1-5-30


— Тый кӧ улат, куш кает?

Тый
тый
тый
2SG
pr
кӧ
кӧ
кӧ
who
pr
улат,
ула-т
ула-ет
cart-2SG
no-poss
улат,
ула-т
ула-ат
cart-and
no-enc
улат,
ул-ат
уло-ат
is-and
ad/no/vb-enc
улат,
ул-ат
ул-ат
be-2SG
vb1-pers
улат,
у-ла-т
у-ла-ет
new-COMP-2SG
ad/no-case-poss
улат,
у-ла-т
у-ла-ет
new-PL-2SG
ad/no-num-poss
улат,
у-ла-т
у-ла-ат
new-COMP-and
ad/no-case-enc
улат,
у-ла-т
у-ла-ат
new-PL-and
ad/no-num-enc
улат,
ул-Ø-ат
ул-Ø-ат
be-CNG-and
vb1-conn-enc
улат,
ул-Ø-ат
ул-Ø-ат
be-CVB-and
vb1-adv-enc
куш
куш
куш
where
av/co/pr
куш
куш-Ø
кушк-Ø
grow-IMP.2SG
vb1-mood.pers
куш
куш-Ø
кушк-Ø
grow-CNG
vb1-conn
куш
куш-Ø
кушк-Ø
grow-CVB
vb1-adv
кает?
ка[й]-ет
кай-ет
aftergrass-2SG
no-poss
кает?
ка[й]-ет
кае-ет
go-2SG
vb2-pers



1-1-5-31


— манын йодеш.

манын
манын
манын
that
co
манын
ман-ын-Ø
ман-н-Ø
say-PST2-3SG
vb1-tense-pers
манын
ман-ын
ман-н
say-CVB
vb1-adv
йодеш.
йод-еш
йод-еш
iodine-LAT
no-case
йодеш.
йод-еш
йод-еш
ask-3SG
vb1-pers



1-1-5-32


— Теве шем чодыра шеҥгелне ола уло, тушко еҥ кочшо Опкын кошташ тунемын.

Теве
Теве
теве
here
av/co/pa
Теве
Теве
теве
[X]
pa
шем
шем
шем
black
ad
чодыра
чодыра
чодыра
forest
no
чодыра
чодыра
чодыра
coarse
ad
шеҥгелне
шеҥгелне
шеҥгелне
behind
av/po
ола
ола
ола
city
no
ола
ола
ола
motley
ad
ола
о-ла
о-ла
oh-STR
in-enc
уло,
уло
уло
is
ad/no/vb
тушко
тушко
тушко
[X]
av/pr
тушко
ту-шко
ту-шкЕ
that-ILL
pr-case
тушко
ту-шко
ту-шкЕ
gland-ILL
no-case
тушко
ту-шко
ту-шкЕ
banner-ILL
no-case
тушко
туш-ко
туш-шкЕ
seed-ILL
no-case
тушко
туш-ко
туш-шкЕ
flourish-ILL
no-case
тушко
туш-ко
туш-шкЕ
there-ILL
av/pr-case
тушко
тушко-Ø
тушко-Ø
model-IMP.2SG
vb2-mood.pers
тушко
тушко-Ø
тушко-Ø
model-CNG
vb2-conn
еҥ
еҥ
еҥ
person
ad/no
кочшо
кочшо
кочшо
eating
ad/no
кочшо
коч-шо
кочк-шЕ
eat-PTCP.ACT
vb1-ad
кочшо
коч-шо
кочк-жЕ
eat-IMP.3SG
vb1-mood.pers
кочшо
коч-Ø-шо
кочк-Ø-жЕ
eat-CNG-3SG
vb1-conn-poss
кочшо
коч-Ø-шо
кочк-Ø-жЕ
eat-CVB-3SG
vb1-adv-poss
Опкын
Опкын
опкын
greedy.person
ad/no
кошташ
кошт-аш
кошт-аш
go-INF
vb1-inf
кошташ
кошт-аш
кошто-аш
dry-INF
vb2-inf
тунемын.
тунем-ын-Ø
тунем-н-Ø
learn-PST2-3SG
vb1-tense-pers
тунемын.
тунем-ын
тунем-н
learn-CVB
vb1-adv
тунемын.
ту-н-ем-ын
ту-н-ем-н
that-GEN-1SG-GEN
pr-case-poss-case
тунемын.
ту-н-ем-ын
ту-н-ем-н
gland-GEN-1SG-GEN
no-case-poss-case
тунемын.
ту-н-ем-ын
ту-н-ем-н
banner-GEN-1SG-GEN
no-case-poss-case



1-1-5-33


Тудым ваҥаш каем.

Тудым
Тудым
тудым
him/her
pr
Тудым
тудо-м
тудо-м
3SG-ACC
pr-case
ваҥаш
ваҥ-аш
ваҥе-аш
guard-INF
vb2-inf
каем.
ка[й]-ем
кай-ем
aftergrass-1SG
no-poss
каем.
ка[й]-ем
кае-ем
go-1SG
vb2-pers
каем.
ка[й]-ем-Ø
кай-ем-Ø
aftergrass-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
каем.
ка[й]-ем-Ø
кай-ем-Ø
aftergrass-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
каем.
ка[й]-ем-Ø
кай-ем-Ø
aftergrass-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv



1-1-5-34


Мый Тумо-патыр улам, — манеш Тумо-патыр.

Мый
мый
мый
1SG
pr
Тумо-патыр
Тумо-патыр
тумопатыр
oakstrongman
noad/no
улам, —
ула-м
ула-м
cart-ACC
no-case
улам, —
ула-м
ула-ем
cart-1SG
no-poss
улам, —
ул-ам
ул-ам
be-1SG
vb1-pers
улам, —
у-ла-м
у-ла-м
new-PL-ACC
ad/no-num-case
улам, —
у-ла-м
у-ла-ем
new-COMP-1SG
ad/no-case-poss
улам, —
у-ла-м
у-ла-ем
new-PL-1SG
ad/no-num-poss
улам, —
ула-м-Ø
ула-ем-Ø
cart-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
улам, —
ула-м-Ø
ула-ем-Ø
cart-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
улам, —
ула-м-Ø
ула-ем-Ø
cart-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
манеш
манеш
манеш
it.is.said
av
манеш
ман-еш
ман-еш
say-3SG
vb1-pers
Тумо-патыр.
Тумо-патыр
тумопатыр
oakstrongman
noad/no



1-1-5-35


— Мыят пырля мием, — манеш Нӧнчык-патыр.

Мыят
мый-[а]т
мый-ат
1SG-and
pr-enc
пырля
пырля
пырля
together
ad/av
мием, —
ми[й]-ем
мие-ем
come-1SG
vb2-pers
манеш
манеш
манеш
it.is.said
av
манеш
ман-еш
ман-еш
say-3SG
vb1-pers
Нӧнчык-патыр.
Нӧнчык-патыр
нӧнчыкпатыр
doughstrongman
no/poad/no



1-1-5-36


— Йӧра, — манеш Тумо-патыр.

Йӧра, —
Йӧра
йӧра
good
pa
Йӧра, —
Йӧр-а
йӧрӧ-а
roll-3SG
vb2-pers
Йӧра, —
Йӧр-а
йӧрӧ-а
mix-3SG
vb2-pers
Йӧра, —
Йӧр-а
йӧрӧ-а
go.out-3SG
vb2-pers
Йӧра, —
Йӧр-а
йӧрӧ-а
be.satisfying-3SG
vb2-pers
манеш
манеш
манеш
it.is.said
av
манеш
ман-еш
ман-еш
say-3SG
vb1-pers
Тумо-патыр.
Тумо-патыр
тумопатыр
oakstrongman
noad/no



1-1-5-37


Каят, каят, Пӱнчӧ-патырым поктен шуыт.

Каят,
Ка[й]-[а]т
кай-ат
[X]-and
in-enc
Каят,
Ка[й]-[а]т
кай-ат
aftergrass-and
no-enc
Каят,
Ка[й]-[а]т
кае-ат
go-3PL
vb2-pers
Каят,
Ка[й]-[а]-т
кае-а-ат
go-3SG-and
vb2-pers-enc
каят,
ка[й]-[а]т
кай-ат
[X]-and
in-enc
каят,
ка[й]-[а]т
кай-ат
aftergrass-and
no-enc
каят,
ка[й]-[а]т
кае-ат
go-3PL
vb2-pers
каят,
ка[й]-[а]-т
кае-а-ат
go-3SG-and
vb2-pers-enc
Пӱнчӧ-патырым
Пӱнчӧ-патыр-ым
пӱнчӧпатыр-м
pinestrongman-ACC
noad/no-case
Пӱнчӧ-патырым
Пӱнчӧ-Ø-патыр-ым
пӱнчӧ-Øпатыр-м
notch-IMP.2SGstrongman-ACC
vb2-mood.persad/no-case
Пӱнчӧ-патырым
Пӱнчӧ-Ø-патыр-ым
пӱнчӧ-Øпатыр-м
notch-CNGstrongman-ACC
vb2-connad/no-case
поктен
покт-ен-Ø
покто-ен-Ø
drive-PST2-3SG
vb2-tense-pers
поктен
покт-ен
покто-ен
drive-CVB
vb2-adv
шуыт.
шу-ыт
шу-ыт
reach-3PL
vb1-pers
шуыт.
шу-ыт
шу-ыт
ferment-3PL
vb1-pers
шуыт.
шу-ыт
шу-ыт
whittle-3PL
vb1-pers



1-1-5-38


— Тый кӧ улат?

Тый
тый
тый
2SG
pr
кӧ
кӧ
кӧ
who
pr
улат?
ула-т
ула-ет
cart-2SG
no-poss
улат?
ула-т
ула-ат
cart-and
no-enc
улат?
ул-ат
уло-ат
is-and
ad/no/vb-enc
улат?
ул-ат
ул-ат
be-2SG
vb1-pers
улат?
у-ла-т
у-ла-ет
new-COMP-2SG
ad/no-case-poss
улат?
у-ла-т
у-ла-ет
new-PL-2SG
ad/no-num-poss
улат?
у-ла-т
у-ла-ат
new-COMP-and
ad/no-case-enc
улат?
у-ла-т
у-ла-ат
new-PL-and
ad/no-num-enc
улат?
ул-Ø-ат
ул-Ø-ат
be-CNG-and
vb1-conn-enc
улат?
ул-Ø-ат
ул-Ø-ат
be-CVB-and
vb1-adv-enc



1-1-5-39


Куш кает?

Куш
Куш
куш
where
av/co/pr
Куш
Куш-Ø
кушк-Ø
grow-IMP.2SG
vb1-mood.pers
Куш
Куш-Ø
кушк-Ø
grow-CNG
vb1-conn
Куш
Куш-Ø
кушк-Ø
grow-CVB
vb1-adv
кает?
ка[й]-ет
кай-ет
aftergrass-2SG
no-poss
кает?
ка[й]-ет
кае-ет
go-2SG
vb2-pers



1-1-5-40


— маныт.

маныт.
ман-ыт
ман-ыт
say-3PL
vb1-pers



1-1-5-41


— Мый Пӱнчӧ-патыр улам.

Мый
мый
мый
1SG
pr
Пӱнчӧ-патыр
Пӱнчӧ-патыр
пӱнчӧпатыр
pinestrongman
noad/no
Пӱнчӧ-патыр
Пӱнчӧ-Ø-патыр
пӱнчӧ-Øпатыр
notch-IMP.2SGstrongman
vb2-mood.persad/no
Пӱнчӧ-патыр
Пӱнчӧ-Ø-патыр
пӱнчӧ-Øпатыр
notch-CNGstrongman
vb2-connad/no
улам.
ула-м
ула-м
cart-ACC
no-case
улам.
ула-м
ула-ем
cart-1SG
no-poss
улам.
ул-ам
ул-ам
be-1SG
vb1-pers
улам.
у-ла-м
у-ла-м
new-PL-ACC
ad/no-num-case
улам.
у-ла-м
у-ла-ем
new-COMP-1SG
ad/no-case-poss
улам.
у-ла-м
у-ла-ем
new-PL-1SG
ad/no-num-poss
улам.
ула-м-Ø
ула-ем-Ø
cart-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
улам.
ула-м-Ø
ула-ем-Ø
cart-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
улам.
ула-м-Ø
ула-ем-Ø
cart-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv



1-1-5-42


Теве тушто, пӱнчӧ чодыра вес могырышто, ола уло.

Теве
Теве
теве
here
av/co/pa
Теве
Теве
теве
[X]
pa
тушто,
тушто
тушто
there
av/pa/pr
тушто,
тушто
тушто
riddle
no
тушто,
ту-што
ту-штЕ
that-INE
pr-case
тушто,
ту-што
ту-штЕ
gland-INE
no-case
тушто,
ту-што
ту-штЕ
banner-INE
no-case
тушто,
туш-то
туш-штЕ
seed-INE
no-case
тушто,
туш-то
туш-штЕ
flourish-INE
no-case
тушто,
туш-то
туш-штЕ
there-INE
av/pr-case
тушто,
тушто-Ø
тушто-Ø
ask-IMP.2SG
vb2-mood.pers
тушто,
тушто-Ø
тушто-Ø
ask-CNG
vb2-conn
пӱнчӧ
пӱнчӧ
пӱнчӧ
pine
no
пӱнчӧ
пӱнчӧ-Ø
пӱнчӧ-Ø
notch-IMP.2SG
vb2-mood.pers
пӱнчӧ
пӱнчӧ-Ø
пӱнчӧ-Ø
notch-CNG
vb2-conn
чодыра
чодыра
чодыра
forest
no
чодыра
чодыра
чодыра
coarse
ad
вес
вес
вес
different
ad/pr
могырышто,
могырышто
могырышто
on.the.side
po
могырышто,
могыр-ышто
могыр-штЕ
body-INE
no-case
ола
ола
ола
city
no
ола
ола
ола
motley
ad
ола
о-ла
о-ла
oh-STR
in-enc
уло.
уло
уло
is
ad/no/vb



1-1-5-43


Тушко айдеме кочшо Опкын кошташ тунемын.

Тушко
Тушко
тушко
[X]
av/pr
Тушко
Ту-шко
ту-шкЕ
that-ILL
pr-case
Тушко
Ту-шко
ту-шкЕ
gland-ILL
no-case
Тушко
Ту-шко
ту-шкЕ
banner-ILL
no-case
Тушко
Туш-ко
туш-шкЕ
seed-ILL
no-case
Тушко
Туш-ко
туш-шкЕ
flourish-ILL
no-case
Тушко
Туш-ко
туш-шкЕ
there-ILL
av/pr-case
Тушко
Тушко-Ø
тушко-Ø
model-IMP.2SG
vb2-mood.pers
Тушко
Тушко-Ø
тушко-Ø
model-CNG
vb2-conn
айдеме
айдеме
айдеме
human
no
кочшо
кочшо
кочшо
eating
ad/no
кочшо
коч-шо
кочк-шЕ
eat-PTCP.ACT
vb1-ad
кочшо
коч-шо
кочк-жЕ
eat-IMP.3SG
vb1-mood.pers
кочшо
коч-Ø-шо
кочк-Ø-жЕ
eat-CNG-3SG
vb1-conn-poss
кочшо
коч-Ø-шо
кочк-Ø-жЕ
eat-CVB-3SG
vb1-adv-poss
Опкын
Опкын
опкын
greedy.person
ad/no
кошташ
кошт-аш
кошт-аш
go-INF
vb1-inf
кошташ
кошт-аш
кошто-аш
dry-INF
vb2-inf
тунемын.
тунем-ын-Ø
тунем-н-Ø
learn-PST2-3SG
vb1-tense-pers
тунемын.
тунем-ын
тунем-н
learn-CVB
vb1-adv
тунемын.
ту-н-ем-ын
ту-н-ем-н
that-GEN-1SG-GEN
pr-case-poss-case
тунемын.
ту-н-ем-ын
ту-н-ем-н
gland-GEN-1SG-GEN
no-case-poss-case
тунемын.
ту-н-ем-ын
ту-н-ем-н
banner-GEN-1SG-GEN
no-case-poss-case



1-1-5-44


Мый тудым ваҥаш каем, — манеш Пӱнчӧ-патыр.

Мый
мый
мый
1SG
pr
тудым
тудым
тудым
him/her
pr
тудым
тудо-м
тудо-м
3SG-ACC
pr-case
ваҥаш
ваҥ-аш
ваҥе-аш
guard-INF
vb2-inf
каем, —
ка[й]-ем
кай-ем
aftergrass-1SG
no-poss
каем, —
ка[й]-ем
кае-ем
go-1SG
vb2-pers
каем, —
ка[й]-ем-Ø
кай-ем-Ø
aftergrass-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
каем, —
ка[й]-ем-Ø
кай-ем-Ø
aftergrass-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
каем, —
ка[й]-ем-Ø
кай-ем-Ø
aftergrass-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
манеш
манеш
манеш
it.is.said
av
манеш
ман-еш
ман-еш
say-3SG
vb1-pers
Пӱнчӧ-патыр.
Пӱнчӧ-патыр
пӱнчӧпатыр
pinestrongman
noad/no
Пӱнчӧ-патыр.
Пӱнчӧ-Ø-патыр
пӱнчӧ-Øпатыр
notch-IMP.2SGstrongman
vb2-mood.persad/no
Пӱнчӧ-патыр.
Пӱнчӧ-Ø-патыр
пӱнчӧ-Øпатыр
notch-CNGstrongman
vb2-connad/no



1-1-5-45


— Тугеже меат пырля миена, — маныт Тумо-патыр ден Нӧнчык-патыр.

Тугеже
Тугеже
тугеже
so
av/pa/pr
Тугеже
Туге-же
туге-жЕ
so-3SG
av/pa-poss
Тугеже
Ту-ге-же
ту-ге-жЕ
that-COM-3SG
pr-case-poss
Тугеже
Ту-ге-же
ту-ге-жЕ
gland-COM-3SG
no-case-poss
Тугеже
Ту-ге-же
ту-ге-жЕ
banner-COM-3SG
no-case-poss
меат
ме-ат
ме-ат
1PL-and
pr-enc
пырля
пырля
пырля
together
ad/av
миена, —
ми[й]-ена
мие-ена
come-1PL
vb2-pers
маныт
ман-ыт
ман-ыт
say-3PL
vb1-pers
Тумо-патыр
Тумо-патыр
тумопатыр
oakstrongman
noad/no
ден
ден
ден
and
co
Нӧнчык-патыр.
Нӧнчык-патыр
нӧнчыкпатыр
doughstrongman
no/poad/no



1-1-5-46


— Йӧра, — манеш Пӱнчӧ-патыр.

Йӧра, —
Йӧра
йӧра
good
pa
Йӧра, —
Йӧр-а
йӧрӧ-а
roll-3SG
vb2-pers
Йӧра, —
Йӧр-а
йӧрӧ-а
mix-3SG
vb2-pers
Йӧра, —
Йӧр-а
йӧрӧ-а
go.out-3SG
vb2-pers
Йӧра, —
Йӧр-а
йӧрӧ-а
be.satisfying-3SG
vb2-pers
манеш
манеш
манеш
it.is.said
av
манеш
ман-еш
ман-еш
say-3SG
vb1-pers
Пӱнчӧ-патыр.
Пӱнчӧ-патыр
пӱнчӧпатыр
pinestrongman
noad/no
Пӱнчӧ-патыр.
Пӱнчӧ-Ø-патыр
пӱнчӧ-Øпатыр
notch-IMP.2SGstrongman
vb2-mood.persad/no
Пӱнчӧ-патыр.
Пӱнчӧ-Ø-патыр
пӱнчӧ-Øпатыр
notch-CNGstrongman
vb2-connad/no



1-1-5-47


Каят, каят, чодыра тӱрыш лектыт.

Каят,
Ка[й]-[а]т
кай-ат
[X]-and
in-enc
Каят,
Ка[й]-[а]т
кай-ат
aftergrass-and
no-enc
Каят,
Ка[й]-[а]т
кае-ат
go-3PL
vb2-pers
Каят,
Ка[й]-[а]-т
кае-а-ат
go-3SG-and
vb2-pers-enc
каят,
ка[й]-[а]т
кай-ат
[X]-and
in-enc
каят,
ка[й]-[а]т
кай-ат
aftergrass-and
no-enc
каят,
ка[й]-[а]т
кае-ат
go-3PL
vb2-pers
каят,
ка[й]-[а]-т
кае-а-ат
go-3SG-and
vb2-pers-enc
чодыра
чодыра
чодыра
forest
no
чодыра
чодыра
чодыра
coarse
ad
тӱрыш
тӱр-ыш
тӱр-ш
edge-ILL
no-case
тӱрыш
тӱр-ыш
тӱр-ш
embroidery-ILL
no-case
лектыт.
лект-ыт
лект-ыт
go-3PL
vb1-pers



1-1-5-48


Изиш умбалнырак пеш чапле ола коеш.

Изиш
Изиш
изиш
a.bit
av
Изиш
Изи-ш
изи-ш
small-ILL
ad/no-case
умбалнырак
умбалнырак
умбалнырак
a.bit.further.away
av
умбалнырак
умбалны-рак
умбалне-рак
at.a.distance-COMP
av-deg
пеш
пеш
пеш
very
av
чапле
чапле
чапле
glorious
ad
чапле
чапле-Ø
чапле-Ø
glorify-IMP.2SG
vb2-mood.pers
чапле
чапле-Ø
чапле-Ø
glorify-CNG
vb2-conn
ола
ола
ола
city
no
ола
ола
ола
motley
ad
ола
о-ла
о-ла
oh-STR
in-enc
коеш.
коеш
коеш
it.seems
pa
коеш.
ко[й]-еш
кой-еш
be.visible-3SG
vb1-pers



1-1-5-49


— Теве тышак шогалына, илашна омашым ыштена, — манеш Пӱнчӧ-патыр.

Теве
Теве
теве
here
av/co/pa
Теве
Теве
теве
[X]
pa
тышак
тышак
тышак
here
av/pr
тышак
тыш-ак
тыш-ак
here-STR
av/pr-enc
шогалына,
шогал-ына
шогал-на
stand.up-1PL
vb1-pers
илашна
ил-аш-на
иле-аш-на
live-INF-1PL
vb2-inf-poss
омашым
омаш-ым
омаш-м
brushwood.shelter-ACC
no-case
ыштена, —
ышт-ена
ыште-ена
do-1PL
vb2-pers
манеш
манеш
манеш
it.is.said
av
манеш
ман-еш
ман-еш
say-3SG
vb1-pers
Пӱнчӧ-патыр.
Пӱнчӧ-патыр
пӱнчӧпатыр
pinestrongman
noad/no
Пӱнчӧ-патыр.
Пӱнчӧ-Ø-патыр
пӱнчӧ-Øпатыр
notch-IMP.2SGstrongman
vb2-mood.persad/no
Пӱнчӧ-патыр.
Пӱнчӧ-Ø-патыр
пӱнчӧ-Øпатыр
notch-CNGstrongman
vb2-connad/no



1-1-5-50


— Йӧра, — маныт Нӧнчык-патыр ден Тумо-патыр.

Йӧра, —
Йӧра
йӧра
good
pa
Йӧра, —
Йӧр-а
йӧрӧ-а
roll-3SG
vb2-pers
Йӧра, —
Йӧр-а
йӧрӧ-а
mix-3SG
vb2-pers
Йӧра, —
Йӧр-а
йӧрӧ-а
go.out-3SG
vb2-pers
Йӧра, —
Йӧр-а
йӧрӧ-а
be.satisfying-3SG
vb2-pers
маныт
ман-ыт
ман-ыт
say-3PL
vb1-pers
Нӧнчык-патыр
Нӧнчык-патыр
нӧнчыкпатыр
doughstrongman
no/poad/no
ден
ден
ден
and
co
Тумо-патыр.
Тумо-патыр
тумопатыр
oakstrongman
noad/no



1-1-5-51


Омашым ыштат, илаш тӱҥалыт.

Омашым
Омаш-ым
омаш-м
brushwood.shelter-ACC
no-case
ыштат,
ы-ш-т-ат
ы-ш-т-ат
NEG-PST-3PL-and
vb-tense-pers-enc
ыштат,
ышт-ат
ыште-ат
do-3PL
vb2-pers
ыштат,
ышт-а-т
ыште-а-ат
do-3SG-and
vb2-pers-enc
ыштат,
ышт-Ø-ат
ыште-Ø-ат
do-CNG-and
vb2-conn-enc
илаш
ил-аш
иле-аш
live-INF
vb2-inf
тӱҥалыт.
тӱҥал-ыт
тӱҥал-ыт
start-3PL
vb1-pers



1-1-5-52


Опкыным ваҥаш первый кече Нӧнчык-патыр ден Тумо-патыр каят.

Опкыным
Опкын-ым
опкын-м
greedy.person-ACC
ad/no-case
ваҥаш
ваҥ-аш
ваҥе-аш
guard-INF
vb2-inf
первый
первый
первый
first
ad/av/nm
кече
кече
кече
sun
no
кече
кече-Ø
кече-Ø
hang-IMP.2SG
vb2-mood.pers
кече
кече-Ø
кече-Ø
hang-CNG
vb2-conn
Нӧнчык-патыр
Нӧнчык-патыр
нӧнчыкпатыр
doughstrongman
no/poad/no
ден
ден
ден
and
co
Тумо-патыр
Тумо-патыр
тумопатыр
oakstrongman
noad/no
каят.
ка[й]-[а]т
кай-ат
[X]-and
in-enc
каят.
ка[й]-[а]т
кай-ат
aftergrass-and
no-enc
каят.
ка[й]-[а]т
кае-ат
go-3PL
vb2-pers
каят.
ка[й]-[а]-т
кае-а-ат
go-3SG-and
vb2-pers-enc



1-1-5-53


Пӱнчӧ-патыр кочкаш шолташ кодеш.

Пӱнчӧ-патыр
Пӱнчӧ-патыр
пӱнчӧпатыр
pinestrongman
noad/no
Пӱнчӧ-патыр
Пӱнчӧ-Ø-патыр
пӱнчӧ-Øпатыр
notch-IMP.2SGstrongman
vb2-mood.persad/no
Пӱнчӧ-патыр
Пӱнчӧ-Ø-патыр
пӱнчӧ-Øпатыр
notch-CNGstrongman
vb2-connad/no
кочкаш
кочк-аш
кочк-аш
eat-INF
vb1-inf
шолташ
шолт-аш
шолто-аш
boil-INF
vb2-inf
кодеш.
код-еш
код-еш
code-LAT
no-case
кодеш.
код-еш
код-еш
stay-3SG
vb1-pers



1-1-5-54


Патырлан кочкашыжат патырлык кӱлеш.

Патырлан
Патырл-ан
патырле-ан
heroic-with
ad-deriv.ad
Патырлан
Патыр-лан
патыр-лан
strongman-DAT
ad/no-case
Патырлан
Патыр-ла-н
патыр-ла-н
strongman-PL-GEN
ad/no-num-case
кочкашыжат
кочк-аш-ыж-ат
кочк-аш-жЕ-ат
eat-INF-3SG-and
vb1-inf-poss-enc
патырлык
патырлык
патырлык
strength
ad/no
патырлык
патыр-лык
патыр-лык
strongman-for
ad/no-deriv.ad
кӱлеш.
кӱлеш
кӱлеш
need
ad/no
кӱлеш.
кӱл-еш
кӱл-еш
be.necessary-3SG
vb1-pers



1-1-5-55


Пӱнчӧ-патыр талукаш ӱшкыжым кучен конда, шӱшкылеш, шолташ тӱҥалеш.

Пӱнчӧ-патыр
Пӱнчӧ-патыр
пӱнчӧпатыр
pinestrongman
noad/no
Пӱнчӧ-патыр
Пӱнчӧ-Ø-патыр
пӱнчӧ-Øпатыр
notch-IMP.2SGstrongman
vb2-mood.persad/no
Пӱнчӧ-патыр
Пӱнчӧ-Ø-патыр
пӱнчӧ-Øпатыр
notch-CNGstrongman
vb2-connad/no
талукаш
талукаш
талукаш
year-old
ad
ӱшкыжым
ӱшкыж-ым
ӱшкыж-м
bull-ACC
no-case
кучен
куч-ен-Ø
кучо-ен-Ø
hold-PST2-3SG
vb2-tense-pers
кучен
куч-ен
кучо-ен
hold-CVB
vb2-adv
конда,
кон-да
кон-да
kitty-2PL
no-poss
конда,
кон-да
кон-да
alkali-2PL
no-poss
конда,
конд-а
кондо-а
bring-3SG
vb2-pers
шӱшкылеш,
шӱшкыл-еш
шӱшкыл-еш
slaughter-3SG
vb1-pers
шолташ
шолт-аш
шолто-аш
boil-INF
vb2-inf
тӱҥалеш.
тӱҥал-еш
тӱҥал-еш
start-3SG
vb1-pers



1-1-5-56


Шӱр кӱын шумо годым Опкын толеш — шкеже кынер кутыш, вуйжо сыра под гай, пондашыже важык кутыш...

Шӱр
Шӱр
шӱр
soup
no
кӱын
кӱ-ын
кӱ-н
stone-GEN
no-case
кӱын
кӱ-ын-Ø
кӱ-н-Ø
ripen-PST2-3SG
vb1-tense-pers
кӱын
кӱ-ын
кӱ-н
ripen-CVB
vb1-adv
шумо
шу-мо
шу-мЕ
reach-PTCP.PASS
vb1-ad
шумо
шу-мо
шу-мЕ
ferment-PTCP.PASS
vb1-ad
шумо
шу-мо
шу-мЕ
whittle-PTCP.PASS
vb1-ad
шумо
шумо-Ø
шумо-Ø
sharpen-IMP.2SG
vb2-mood.pers
шумо
шум-о
шум-Е
tire-PST1.3SG
vb1-tense.pers
шумо
шумо-Ø
шумо-Ø
sharpen-CNG
vb2-conn
годым
годым
годым
during
po
Опкын
Опкын
опкын
greedy.person
ad/no
толеш —
тол[ь]-еш
толь-еш
tarred.roofing.paper-LAT
no-case
толеш —
тол-еш
тол-еш
come-3SG
vb1-pers
шкеже
шке-же
шке-жЕ
REFL-3SG
pr-poss
кынер
кын'ер
кын'ер
elbow
no
кутыш,
кутыш
кутыш
length
no/po
кутыш,
кут-ыш
кут-ш
length-ILL
no/po-case
кутыш,
кут-ыш
кут-ш
soul-ILL
no-case
вуйжо
вуй-жо
вуй-жЕ
head-3SG
no-poss
сыра
сыра
сыра
beer
no
сыра
сыр-а
сыре-а
get.angry-3SG
vb2-pers
под
под
под
pot
no
гай,
гай
гай
like
ad/av/pa/po
пондашыже
пондаш-ыже
пондаш-жЕ
beard-3SG
no-poss
важык
важык
важык
crooked
ad/av/no
кутыш...
кутыш
кутыш
length
no/po
кутыш...
кут-ыш
кут-ш
length-ILL
no/po-case
кутыш...
кут-ыш
кут-ш
soul-ILL
no-case



1-1-5-57


— Шӱрет пуэт але шкендым пуэт?

Шӱрет
Шӱр-ет
шӱр-ет
soup-2SG
no-poss
Шӱрет
Шӱре-т
шӱре-ет
harrow-2SG
no-poss
Шӱрет
Шӱре-т
шӱре-ет
drone-2SG
no-poss
Шӱрет
Шӱре-т
шӱре-ет
sieve-2SG
no-poss
Шӱрет
Шӱр-ет
шӱрӧ-ет
spread-2SG
vb2-pers
Шӱрет
Шӱр-ет
шӱрӧ-ет
strain-2SG
vb2-pers
Шӱрет
Шӱр-ет
шӱрӧ-ет
fish-2SG
vb2-pers
Шӱрет
Шӱр-ет
шӱрӧ-ет
harrow-2SG
vb2-pers
пуэт
пу-эт
пу-ет
wood-2SG
no-poss
пуэт
пу}-эт
пуо-ет
give-2SG
vb2-pers
пуэт
пу}-эт
пуо-ет
blow-2SG
vb2-pers
але
ал'е
ал'е
or
av/co/pa
але
але-Ø
але-Ø
soften.bast-IMP.2SG
vb2-mood.pers
але
але-Ø
але-Ø
soften.bast-CNG
vb2-conn
шкендым
шкен-д-ым
шке-д-м
REFL-2SG-ACC
pr-poss-case
пуэт?
пу-эт
пу-ет
wood-2SG
no-poss
пуэт?
пу}-эт
пуо-ет
give-2SG
vb2-pers
пуэт?
пу}-эт
пуо-ет
blow-2SG
vb2-pers



1-1-5-58


— манеш.

манеш.
манеш
манеш
it.is.said
av
манеш.
ман-еш
ман-еш
say-3SG
vb1-pers



1-1-5-59


Пӱнчӧ-патырым туге ончалеш — Пӱнчӧ-патыр лӱдын туртеш.

Пӱнчӧ-патырым
Пӱнчӧ-патыр-ым
пӱнчӧпатыр-м
pinestrongman-ACC
noad/no-case
Пӱнчӧ-патырым
Пӱнчӧ-Ø-патыр-ым
пӱнчӧ-Øпатыр-м
notch-IMP.2SGstrongman-ACC
vb2-mood.persad/no-case
Пӱнчӧ-патырым
Пӱнчӧ-Ø-патыр-ым
пӱнчӧ-Øпатыр-м
notch-CNGstrongman-ACC
vb2-connad/no-case
туге
туге
туге
so
av/pa
туге
ту-ге
ту-ге
that-COM
pr-case
туге
ту-ге
ту-ге
gland-COM
no-case
туге
ту-ге
ту-ге
banner-COM
no-case
ончалеш —
ончал-еш
ончал-еш
look-3SG
vb1-pers
Пӱнчӧ-патыр
Пӱнчӧ-патыр
пӱнчӧпатыр
pinestrongman
noad/no
Пӱнчӧ-патыр
Пӱнчӧ-Ø-патыр
пӱнчӧ-Øпатыр
notch-IMP.2SGstrongman
vb2-mood.persad/no
Пӱнчӧ-патыр
Пӱнчӧ-Ø-патыр
пӱнчӧ-Øпатыр
notch-CNGstrongman
vb2-connad/no
лӱдын
лӱдын
лӱдын
timidly
av
лӱдын
лӱд-ын-Ø
лӱд-н-Ø
be.afraid.of-PST2-3SG
vb1-tense-pers
лӱдын
лӱд-ын
лӱд-н
be.afraid.of-CVB
vb1-adv
туртеш.
турт-еш
турт-еш
huddle.up-3SG
vb1-pers



1-1-5-60


Опкын ик под шӱрым срӧ-ӧп подылеш, ӱшкыж шылым икганаште нелеш да кая.

Опкын
Опкын
опкын
greedy.person
ad/no
ик
ик
ик
one
ad/nm/pa/pr
под
под
под
pot
no
шӱрым
шӱр-ым
шӱр-м
soup-ACC
no-case
срӧ-ӧп
***
***
***
***
подылеш,
подыл-еш
подыл-еш
sip-3SG
vb1-pers
ӱшкыж
ӱшкыж
ӱшкыж
bull
no
ӱшкыж
ӱш-кы-ж
ӱш-шкЕ-жЕ
club-ILL-3SG
no-case-poss
шылым
шыл-ым
шыл-м
meat-ACC
no-case
икганаште
***
***
***
***
нелеш
нел-еш
неле-еш
heavy-LAT
ad/no-case
нелеш
нел-еш
нел-еш
swallow-3SG
vb1-pers
да
да
да
and
co
да
да
да
yes
pa
кая.
ка[й]-[а]
кае-а
go-3SG
vb2-pers



1-1-5-61


Пӱнчӧ-патыр адак ик ӱшкыжым конда, кочкаш шолташ тӱҥалеш.

Пӱнчӧ-патыр
Пӱнчӧ-патыр
пӱнчӧпатыр
pinestrongman
noad/no
Пӱнчӧ-патыр
Пӱнчӧ-Ø-патыр
пӱнчӧ-Øпатыр
notch-IMP.2SGstrongman
vb2-mood.persad/no
Пӱнчӧ-патыр
Пӱнчӧ-Ø-патыр
пӱнчӧ-Øпатыр
notch-CNGstrongman
vb2-connad/no
адак
адак
адак
again
av
ик
ик
ик
one
ad/nm/pa/pr
ӱшкыжым
ӱшкыж-ым
ӱшкыж-м
bull-ACC
no-case
конда,
кон-да
кон-да
kitty-2PL
no-poss
конда,
кон-да
кон-да
alkali-2PL
no-poss
конда,
конд-а
кондо-а
bring-3SG
vb2-pers
кочкаш
кочк-аш
кочк-аш
eat-INF
vb1-inf
шолташ
шолт-аш
шолто-аш
boil-INF
vb2-inf
тӱҥалеш.
тӱҥал-еш
тӱҥал-еш
start-3SG
vb1-pers



1-1-5-62


Шӱр шолаш веле пура, Нӧнчык-патыр ден Тумо-патыр толын шуыт.

Шӱр
Шӱр
шӱр
soup
no
шолаш
шолаш
шолаш
the.left
av
шолаш
шола-ш
шола-ш
left-ILL
ad/no-case
шолаш
шола-ш
шола-еш
left-LAT
ad/no-case
шолаш
шол-аш
шол-аш
boil-INF
vb1-inf
шолаш
шол-аш
шоло-аш
throw-INF
vb2-inf
веле
веле
веле
only
pa
веле
веле-Ø
веле-Ø
spill-IMP.2SG
vb2-mood.pers
веле
вел-'е
вел-Е
spill-PST1.3SG
vb1-tense.pers
веле
веле-Ø
веле-Ø
spill-CNG
vb2-conn
пура,
пура
пура
home-made.kvass
no
пура,
пура
пура
framework
no
пура,
пур-а
пуро-а
go.in-3SG
vb2-pers
Нӧнчык-патыр
Нӧнчык-патыр
нӧнчыкпатыр
doughstrongman
no/poad/no
ден
ден
ден
and
co
Тумо-патыр
Тумо-патыр
тумопатыр
oakstrongman
noad/no
толын
тол-ын-Ø
тол-н-Ø
come-PST2-3SG
vb1-tense-pers
толын
тол-ын
тол-н
come-CVB
vb1-adv
шуыт.
шу-ыт
шу-ыт
reach-3PL
vb1-pers
шуыт.
шу-ыт
шу-ыт
ferment-3PL
vb1-pers
шуыт.
шу-ыт
шу-ыт
whittle-3PL
vb1-pers



1-1-5-63


— Алят шӱр кӱын огыл?

Алят
Алят
алят
still
pa
Алят
Ал[ь]-[а]т
ал'е-ат
or-and
av/co/pa-enc
шӱр
шӱр
шӱр
soup
no
кӱын
кӱ-ын
кӱ-н
stone-GEN
no-case
кӱын
кӱ-ын-Ø
кӱ-н-Ø
ripen-PST2-3SG
vb1-tense-pers
кӱын
кӱ-ын
кӱ-н
ripen-CVB
vb1-adv
огыл?
ог-Ø-ыл-Ø
ог-Ø-ул-Ø
NEG-3SG-be-CNG
vb-pers-vb-conn



1-1-5-64


— Вашке кӱэш, — манеш Пӱнчӧ-патыр, Опкын кочкын каймым ок ойло.

Вашке
Вашке
вашке
soon
ad/av/no
Вашке
Вашке-Ø
вашке-Ø
hurry-IMP.2SG
vb2-mood.pers
Вашке
Вашке-Ø
вашке-Ø
hurry-CNG
vb2-conn
кӱэш, —
кӱ-эш
кӱ-еш
stone-LAT
no-case
кӱэш, —
кӱ-эш
кӱ-еш
ripen-3SG
vb1-pers
манеш
манеш
манеш
it.is.said
av
манеш
ман-еш
ман-еш
say-3SG
vb1-pers
Пӱнчӧ-патыр,
Пӱнчӧ-патыр
пӱнчӧпатыр
pinestrongman
noad/no
Пӱнчӧ-патыр,
Пӱнчӧ-Ø-патыр
пӱнчӧ-Øпатыр
notch-IMP.2SGstrongman
vb2-mood.persad/no
Пӱнчӧ-патыр,
Пӱнчӧ-Ø-патыр
пӱнчӧ-Øпатыр
notch-CNGstrongman
vb2-connad/no
Опкын
Опкын
опкын
greedy.person
ad/no
кочкын
кочк-ын-Ø
кочк-н-Ø
eat-PST2-3SG
vb1-tense-pers
кочкын
кочк-ын
кочк-н
eat-CVB
vb1-adv
каймым
***
***
***
***
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
ойло.
ойло-Ø
ойло-Ø
talk-IMP.2SG
vb2-mood.pers
ойло.
ойло-Ø
ойло-Ø
talk-CNG
vb2-conn



1-1-5-65


Эрлашыжым кочкаш шолташ Тумо-патыр кодеш.

Эрлашыжым
Эрлашыжым
эрлашыжым
on.the.next.day
av
кочкаш
кочк-аш
кочк-аш
eat-INF
vb1-inf
шолташ
шолт-аш
шолто-аш
boil-INF
vb2-inf
Тумо-патыр
Тумо-патыр
тумопатыр
oakstrongman
noad/no
кодеш.
код-еш
код-еш
code-LAT
no-case
кодеш.
код-еш
код-еш
stay-3SG
vb1-pers



1-1-5-66


Кок ияш ӱшкыжым конден шӱшкылеш, шолташ тӱҥалеш.

Кок
Кок
кок
cook
no
Кок
Кок
кок
two
nm
ияш
ияш
ияш
annual
ad
ияш
ия-ш
ия-ш
devil-ILL
in/no-case
ияш
ия-ш
ия-еш
devil-LAT
in/no-case
ияш
и[й]-[а]ш
ий-аш
swim-INF
vb1-inf
ӱшкыжым
ӱшкыж-ым
ӱшкыж-м
bull-ACC
no-case
конден
конд-ен-Ø
кондо-ен-Ø
bring-PST2-3SG
vb2-tense-pers
конден
конд-ен
кондо-ен
bring-CVB
vb2-adv
шӱшкылеш,
шӱшкыл-еш
шӱшкыл-еш
slaughter-3SG
vb1-pers
шолташ
шолт-аш
шолто-аш
boil-INF
vb2-inf
тӱҥалеш.
тӱҥал-еш
тӱҥал-еш
start-3SG
vb1-pers



1-1-5-67


Шӱр кӱын шумо годым Опкын толеш — шкеже кынер кутыш, вуйжо сыра под гай, пондашыже важык кутыш...

Шӱр
Шӱр
шӱр
soup
no
кӱын
кӱ-ын
кӱ-н
stone-GEN
no-case
кӱын
кӱ-ын-Ø
кӱ-н-Ø
ripen-PST2-3SG
vb1-tense-pers
кӱын
кӱ-ын
кӱ-н
ripen-CVB
vb1-adv
шумо
шу-мо
шу-мЕ
reach-PTCP.PASS
vb1-ad
шумо
шу-мо
шу-мЕ
ferment-PTCP.PASS
vb1-ad
шумо
шу-мо
шу-мЕ
whittle-PTCP.PASS
vb1-ad
шумо
шумо-Ø
шумо-Ø
sharpen-IMP.2SG
vb2-mood.pers
шумо
шум-о
шум-Е
tire-PST1.3SG
vb1-tense.pers
шумо
шумо-Ø
шумо-Ø
sharpen-CNG
vb2-conn
годым
годым
годым
during
po
Опкын
Опкын
опкын
greedy.person
ad/no
толеш —
тол[ь]-еш
толь-еш
tarred.roofing.paper-LAT
no-case
толеш —
тол-еш
тол-еш
come-3SG
vb1-pers
шкеже
шке-же
шке-жЕ
REFL-3SG
pr-poss
кынер
кын'ер
кын'ер
elbow
no
кутыш,
кутыш
кутыш
length
no/po
кутыш,
кут-ыш
кут-ш
length-ILL
no/po-case
кутыш,
кут-ыш
кут-ш
soul-ILL
no-case
вуйжо
вуй-жо
вуй-жЕ
head-3SG
no-poss
сыра
сыра
сыра
beer
no
сыра
сыр-а
сыре-а
get.angry-3SG
vb2-pers
под
под
под
pot
no
гай,
гай
гай
like
ad/av/pa/po
пондашыже
пондаш-ыже
пондаш-жЕ
beard-3SG
no-poss
важык
важык
важык
crooked
ad/av/no
кутыш...
кутыш
кутыш
length
no/po
кутыш...
кут-ыш
кут-ш
length-ILL
no/po-case
кутыш...
кут-ыш
кут-ш
soul-ILL
no-case



1-1-5-68


— Шӱретым пуэт але шкендым пуэт?

Шӱретым
Шӱр-ет-ым
шӱр-ет-м
soup-2SG-ACC
no-poss-case
Шӱретым
Шӱре-т-ым
шӱре-ет-м
harrow-2SG-ACC
no-poss-case
Шӱретым
Шӱре-т-ым
шӱре-ет-м
drone-2SG-ACC
no-poss-case
Шӱретым
Шӱре-т-ым
шӱре-ет-м
sieve-2SG-ACC
no-poss-case
пуэт
пу-эт
пу-ет
wood-2SG
no-poss
пуэт
пу}-эт
пуо-ет
give-2SG
vb2-pers
пуэт
пу}-эт
пуо-ет
blow-2SG
vb2-pers
але
ал'е
ал'е
or
av/co/pa
але
але-Ø
але-Ø
soften.bast-IMP.2SG
vb2-mood.pers
але
але-Ø
але-Ø
soften.bast-CNG
vb2-conn
шкендым
шкен-д-ым
шке-д-м
REFL-2SG-ACC
pr-poss-case
пуэт?
пу-эт
пу-ет
wood-2SG
no-poss
пуэт?
пу}-эт
пуо-ет
give-2SG
vb2-pers
пуэт?
пу}-эт
пуо-ет
blow-2SG
vb2-pers



1-1-5-69


— манеш.

манеш.
манеш
манеш
it.is.said
av
манеш.
ман-еш
ман-еш
say-3SG
vb1-pers



1-1-5-70


Тумо-патырым туге ончалеш — Тумо-патыр лӱдын туртеш.

Тумо-патырым
Тумо-патыр-ым
тумопатыр-м
oakstrongman-ACC
noad/no-case
туге
туге
туге
so
av/pa
туге
ту-ге
ту-ге
that-COM
pr-case
туге
ту-ге
ту-ге
gland-COM
no-case
туге
ту-ге
ту-ге
banner-COM
no-case
ончалеш —
ончал-еш
ончал-еш
look-3SG
vb1-pers
Тумо-патыр
Тумо-патыр
тумопатыр
oakstrongman
noad/no
лӱдын
лӱдын
лӱдын
timidly
av
лӱдын
лӱд-ын-Ø
лӱд-н-Ø
be.afraid.of-PST2-3SG
vb1-tense-pers
лӱдын
лӱд-ын
лӱд-н
be.afraid.of-CVB
vb1-adv
туртеш.
турт-еш
турт-еш
huddle.up-3SG
vb1-pers



1-1-5-71


Опкын ик под шӱрым срӧ-ӧп подылеш, шылым икганаште нелеш да кая.

Опкын
Опкын
опкын
greedy.person
ad/no
ик
ик
ик
one
ad/nm/pa/pr
под
под
под
pot
no
шӱрым
шӱр-ым
шӱр-м
soup-ACC
no-case
срӧ-ӧп
***
***
***
***
подылеш,
подыл-еш
подыл-еш
sip-3SG
vb1-pers
шылым
шыл-ым
шыл-м
meat-ACC
no-case
икганаште
***
***
***
***
нелеш
нел-еш
неле-еш
heavy-LAT
ad/no-case
нелеш
нел-еш
нел-еш
swallow-3SG
vb1-pers
да
да
да
and
co
да
да
да
yes
pa
кая.
ка[й]-[а]
кае-а
go-3SG
vb2-pers



1-1-5-72


Тумо-патыр угыч ӱшкыжым конда, шолташ тӱҥалеш.

Тумо-патыр
Тумо-патыр
тумопатыр
oakstrongman
noad/no
угыч
угыч
угыч
again
av
ӱшкыжым
ӱшкыж-ым
ӱшкыж-м
bull-ACC
no-case
конда,
кон-да
кон-да
kitty-2PL
no-poss
конда,
кон-да
кон-да
alkali-2PL
no-poss
конда,
конд-а
кондо-а
bring-3SG
vb2-pers
шолташ
шолт-аш
шолто-аш
boil-INF
vb2-inf
тӱҥалеш.
тӱҥал-еш
тӱҥал-еш
start-3SG
vb1-pers



1-1-5-73


Шӱр шолаш веле пура, Нӧнчык-патыр ден Пӱнчӧ-патыр толынат шуыт.

Шӱр
Шӱр
шӱр
soup
no
шолаш
шолаш
шолаш
the.left
av
шолаш
шола-ш
шола-ш
left-ILL
ad/no-case
шолаш
шола-ш
шола-еш
left-LAT
ad/no-case
шолаш
шол-аш
шол-аш
boil-INF
vb1-inf
шолаш
шол-аш
шоло-аш
throw-INF
vb2-inf
веле
веле
веле
only
pa
веле
веле-Ø
веле-Ø
spill-IMP.2SG
vb2-mood.pers
веле
вел-'е
вел-Е
spill-PST1.3SG
vb1-tense.pers
веле
веле-Ø
веле-Ø
spill-CNG
vb2-conn
пура,
пура
пура
home-made.kvass
no
пура,
пура
пура
framework
no
пура,
пур-а
пуро-а
go.in-3SG
vb2-pers
Нӧнчык-патыр
Нӧнчык-патыр
нӧнчыкпатыр
doughstrongman
no/poad/no
ден
ден
ден
and
co
Пӱнчӧ-патыр
Пӱнчӧ-патыр
пӱнчӧпатыр
pinestrongman
noad/no
Пӱнчӧ-патыр
Пӱнчӧ-Ø-патыр
пӱнчӧ-Øпатыр
notch-IMP.2SGstrongman
vb2-mood.persad/no
Пӱнчӧ-патыр
Пӱнчӧ-Ø-патыр
пӱнчӧ-Øпатыр
notch-CNGstrongman
vb2-connad/no
толынат
тол-ын-ат
тол-н-ат
come-PST2-2SG
vb1-tense-pers
толынат
тол-ына-т
тол-на-ат
come-1PL-and
vb1-pers-enc
толынат
тол-ын-Ø-ат
тол-н-Ø-ат
come-PST2-3SG-and
vb1-tense-pers-enc
толынат
тол-ын-ат
тол-н-ат
come-CVB-and
vb1-adv-enc
шуыт.
шу-ыт
шу-ыт
reach-3PL
vb1-pers
шуыт.
шу-ыт
шу-ыт
ferment-3PL
vb1-pers
шуыт.
шу-ыт
шу-ыт
whittle-3PL
vb1-pers



1-1-5-74


— Алят шӱр кӱын огыл?

Алят
Алят
алят
still
pa
Алят
Ал[ь]-[а]т
ал'е-ат
or-and
av/co/pa-enc
шӱр
шӱр
шӱр
soup
no
кӱын
кӱ-ын
кӱ-н
stone-GEN
no-case
кӱын
кӱ-ын-Ø
кӱ-н-Ø
ripen-PST2-3SG
vb1-tense-pers
кӱын
кӱ-ын
кӱ-н
ripen-CVB
vb1-adv
огыл?
ог-Ø-ыл-Ø
ог-Ø-ул-Ø
NEG-3SG-be-CNG
vb-pers-vb-conn



1-1-5-75


— Вашке кӱэш, — манеш Тумо-патыр, Опкын кочкын каймым ок ойло.

Вашке
Вашке
вашке
soon
ad/av/no
Вашке
Вашке-Ø
вашке-Ø
hurry-IMP.2SG
vb2-mood.pers
Вашке
Вашке-Ø
вашке-Ø
hurry-CNG
vb2-conn
кӱэш, —
кӱ-эш
кӱ-еш
stone-LAT
no-case
кӱэш, —
кӱ-эш
кӱ-еш
ripen-3SG
vb1-pers
манеш
манеш
манеш
it.is.said
av
манеш
ман-еш
ман-еш
say-3SG
vb1-pers
Тумо-патыр,
Тумо-патыр
тумопатыр
oakstrongman
noad/no
Опкын
Опкын
опкын
greedy.person
ad/no
кочкын
кочк-ын-Ø
кочк-н-Ø
eat-PST2-3SG
vb1-tense-pers
кочкын
кочк-ын
кочк-н
eat-CVB
vb1-adv
каймым
***
***
***
***
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
ойло.
ойло-Ø
ойло-Ø
talk-IMP.2SG
vb2-mood.pers
ойло.
ойло-Ø
ойло-Ø
talk-CNG
vb2-conn



1-1-5-76


Кумшо кечын кочкаш шолташ Нӧнчык-патыр кодеш.

Кумшо
Кумшо
кумшо
third
av/nm
кечын
кечын
кечын
daily
av
кечын
кечы-н
кече-н
sun-GEN
no-case
кочкаш
кочк-аш
кочк-аш
eat-INF
vb1-inf
шолташ
шолт-аш
шолто-аш
boil-INF
vb2-inf
Нӧнчык-патыр
Нӧнчык-патыр
нӧнчыкпатыр
doughstrongman
no/poad/no
кодеш.
код-еш
код-еш
code-LAT
no-case
кодеш.
код-еш
код-еш
stay-3SG
vb1-pers



1-1-5-77


Кум ияш ӱшкыжым конда, шӱшкылеш, шолташ тӱҥалеш.

Кум
Кум
кум
godfather.of.one's.child
no
Кум
Кум
кум
three
nm
ияш
ияш
ияш
annual
ad
ияш
ия-ш
ия-ш
devil-ILL
in/no-case
ияш
ия-ш
ия-еш
devil-LAT
in/no-case
ияш
и[й]-[а]ш
ий-аш
swim-INF
vb1-inf
ӱшкыжым
ӱшкыж-ым
ӱшкыж-м
bull-ACC
no-case
конда,
кон-да
кон-да
kitty-2PL
no-poss
конда,
кон-да
кон-да
alkali-2PL
no-poss
конда,
конд-а
кондо-а
bring-3SG
vb2-pers
шӱшкылеш,
шӱшкыл-еш
шӱшкыл-еш
slaughter-3SG
vb1-pers
шолташ
шолт-аш
шолто-аш
boil-INF
vb2-inf
тӱҥалеш.
тӱҥал-еш
тӱҥал-еш
start-3SG
vb1-pers



1-1-5-78


Шӱр кӱын шумо годым Опкын толеш, — шкеже кынер кутыш, вуйжо сыра под гай, пондашыже важык кутыш...

Шӱр
Шӱр
шӱр
soup
no
кӱын
кӱ-ын
кӱ-н
stone-GEN
no-case
кӱын
кӱ-ын-Ø
кӱ-н-Ø
ripen-PST2-3SG
vb1-tense-pers
кӱын
кӱ-ын
кӱ-н
ripen-CVB
vb1-adv
шумо
шу-мо
шу-мЕ
reach-PTCP.PASS
vb1-ad
шумо
шу-мо
шу-мЕ
ferment-PTCP.PASS
vb1-ad
шумо
шу-мо
шу-мЕ
whittle-PTCP.PASS
vb1-ad
шумо
шумо-Ø
шумо-Ø
sharpen-IMP.2SG
vb2-mood.pers
шумо
шум-о
шум-Е
tire-PST1.3SG
vb1-tense.pers
шумо
шумо-Ø
шумо-Ø
sharpen-CNG
vb2-conn
годым
годым
годым
during
po
Опкын
Опкын
опкын
greedy.person
ad/no
толеш, —
тол[ь]-еш
толь-еш
tarred.roofing.paper-LAT
no-case
толеш, —
тол-еш
тол-еш
come-3SG
vb1-pers
шкеже
шке-же
шке-жЕ
REFL-3SG
pr-poss
кынер
кын'ер
кын'ер
elbow
no
кутыш,
кутыш
кутыш
length
no/po
кутыш,
кут-ыш
кут-ш
length-ILL
no/po-case
кутыш,
кут-ыш
кут-ш
soul-ILL
no-case
вуйжо
вуй-жо
вуй-жЕ
head-3SG
no-poss
сыра
сыра
сыра
beer
no
сыра
сыр-а
сыре-а
get.angry-3SG
vb2-pers
под
под
под
pot
no
гай,
гай
гай
like
ad/av/pa/po
пондашыже
пондаш-ыже
пондаш-жЕ
beard-3SG
no-poss
важык
важык
важык
crooked
ad/av/no
кутыш...
кутыш
кутыш
length
no/po
кутыш...
кут-ыш
кут-ш
length-ILL
no/po-case
кутыш...
кут-ыш
кут-ш
soul-ILL
no-case



1-1-5-79


— Шӱретым пуэт але шкендым пуэт?

Шӱретым
Шӱр-ет-ым
шӱр-ет-м
soup-2SG-ACC
no-poss-case
Шӱретым
Шӱре-т-ым
шӱре-ет-м
harrow-2SG-ACC
no-poss-case
Шӱретым
Шӱре-т-ым
шӱре-ет-м
drone-2SG-ACC
no-poss-case
Шӱретым
Шӱре-т-ым
шӱре-ет-м
sieve-2SG-ACC
no-poss-case
пуэт
пу-эт
пу-ет
wood-2SG
no-poss
пуэт
пу}-эт
пуо-ет
give-2SG
vb2-pers
пуэт
пу}-эт
пуо-ет
blow-2SG
vb2-pers
але
ал'е
ал'е
or
av/co/pa
але
але-Ø
але-Ø
soften.bast-IMP.2SG
vb2-mood.pers
але
але-Ø
але-Ø
soften.bast-CNG
vb2-conn
шкендым
шкен-д-ым
шке-д-м
REFL-2SG-ACC
pr-poss-case
пуэт?
пу-эт
пу-ет
wood-2SG
no-poss
пуэт?
пу}-эт
пуо-ет
give-2SG
vb2-pers
пуэт?
пу}-эт
пуо-ет
blow-2SG
vb2-pers



1-1-5-80


— манеш.

манеш.
манеш
манеш
it.is.said
av
манеш.
ман-еш
ман-еш
say-3SG
vb1-pers



1-1-5-81


— Шӱремат ом пу, шкемымат ом пу, — манеш Нӧнчык-патыр.

Шӱремат
Шӱрем-ат
шӱрем-ат
cold-and
no-enc
Шӱремат
Шӱре-м-ат
шӱре-м-ат
harrow-ACC-and
no-case-enc
Шӱремат
Шӱре-м-ат
шӱре-м-ат
drone-ACC-and
no-case-enc
Шӱремат
Шӱре-м-ат
шӱре-м-ат
sieve-ACC-and
no-case-enc
Шӱремат
Шӱр-ем-ат
шӱр-ем-ат
soup-1SG-and
no-poss-enc
Шӱремат
Шӱре-м-ат
шӱре-ем-ат
harrow-1SG-and
no-poss-enc
Шӱремат
Шӱре-м-ат
шӱре-ем-ат
drone-1SG-and
no-poss-enc
Шӱремат
Шӱре-м-ат
шӱре-ем-ат
sieve-1SG-and
no-poss-enc
Шӱремат
Шӱр-ем-ат
шӱрӧ-ем-ат
spread-1SG-and
vb2-pers-enc
Шӱремат
Шӱр-ем-ат
шӱрӧ-ем-ат
strain-1SG-and
vb2-pers-enc
Шӱремат
Шӱр-ем-ат
шӱрӧ-ем-ат
fish-1SG-and
vb2-pers-enc
Шӱремат
Шӱр-ем-ат
шӱрӧ-ем-ат
harrow-1SG-and
vb2-pers-enc
Шӱремат
Шӱр-ем-ат
шӱр-ем-ат
soup-TRANS-2SG
no-deriv.v-pers
Шӱремат
Шӱре-м-ат
шӱре-ем-ат
harrow-TRANS-2SG
no-deriv.v-pers
Шӱремат
Шӱре-м-ат
шӱре-ем-ат
drone-TRANS-2SG
no-deriv.v-pers
Шӱремат
Шӱре-м-ат
шӱре-ем-ат
sieve-TRANS-2SG
no-deriv.v-pers
Шӱремат
Шӱр-ем-ат
шӱр-ем-ат
soup-TRANS-3PL
no-deriv.v-pers
Шӱремат
Шӱре-м-ат
шӱре-ем-ат
harrow-TRANS-3PL
no-deriv.v-pers
Шӱремат
Шӱре-м-ат
шӱре-ем-ат
drone-TRANS-3PL
no-deriv.v-pers
Шӱремат
Шӱре-м-ат
шӱре-ем-ат
sieve-TRANS-3PL
no-deriv.v-pers
Шӱремат
Шӱр-ем-а-т
шӱр-ем-а-ат
soup-TRANS-3SG-and
no-deriv.v-pers-enc
Шӱремат
Шӱре-м-а-т
шӱре-ем-а-ат
harrow-TRANS-3SG-and
no-deriv.v-pers-enc
Шӱремат
Шӱре-м-а-т
шӱре-ем-а-ат
drone-TRANS-3SG-and
no-deriv.v-pers-enc
Шӱремат
Шӱре-м-а-т
шӱре-ем-а-ат
sieve-TRANS-3SG-and
no-deriv.v-pers-enc
Шӱремат
Шӱр-ем-Ø-ат
шӱр-ем-Ø-ат
soup-TRANS-CNG-and
no-deriv.v-conn-enc
Шӱремат
Шӱре-м-Ø-ат
шӱре-ем-Ø-ат
harrow-TRANS-CNG-and
no-deriv.v-conn-enc
Шӱремат
Шӱре-м-Ø-ат
шӱре-ем-Ø-ат
drone-TRANS-CNG-and
no-deriv.v-conn-enc
Шӱремат
Шӱре-м-Ø-ат
шӱре-ем-Ø-ат
sieve-TRANS-CNG-and
no-deriv.v-conn-enc
Шӱремат
Шӱр-ем-Ø-ат
шӱр-ем-Ø-ат
soup-TRANS-CVB-and
no-deriv.v-adv-enc
Шӱремат
Шӱре-м-Ø-ат
шӱре-ем-Ø-ат
harrow-TRANS-CVB-and
no-deriv.v-adv-enc
Шӱремат
Шӱре-м-Ø-ат
шӱре-ем-Ø-ат
drone-TRANS-CVB-and
no-deriv.v-adv-enc
Шӱремат
Шӱре-м-Ø-ат
шӱре-ем-Ø-ат
sieve-TRANS-CVB-and
no-deriv.v-adv-enc
Шӱремат
Шӱр-ем--ат
шӱр-ем-Е-ат
soup-TRANS-PST1.3SG-and
no-deriv.v-tense.pers-enc
Шӱремат
Шӱре-м--ат
шӱре-ем-Е-ат
harrow-TRANS-PST1.3SG-and
no-deriv.v-tense.pers-enc
Шӱремат
Шӱре-м--ат
шӱре-ем-Е-ат
drone-TRANS-PST1.3SG-and
no-deriv.v-tense.pers-enc
Шӱремат
Шӱре-м--ат
шӱре-ем-Е-ат
sieve-TRANS-PST1.3SG-and
no-deriv.v-tense.pers-enc
ом
о-м
о-м
NEG-1SG
vb-pers
ом
ом
ом
ohm
no
пу,
пу
пу
wood
no
пу,
пу-Ø
пуо-Ø
give-IMP.2SG
vb2-mood.pers
пу,
пу-Ø
пуо-Ø
blow-IMP.2SG
vb2-mood.pers
пу,
пу-Ø
пуо-Ø
give-CNG
vb2-conn
пу,
пу-Ø
пуо-Ø
blow-CNG
vb2-conn
шкемымат
шкемым-ат
шкемым-ат
myself-and
pr-enc
шкемымат
шкем-ым-ат
шкем-м-ат
oneself-ACC-and
pr-case-enc
шкемымат
шке-м-ым-ат
шке-ем-м-ат
REFL-1SG-ACC-and
pr-poss-case-enc
шкемымат
шке-м-ым-ат
шке-ем-ым-ат
oneself-TRANS-PST1.1SG-and
ad/av/pr-deriv.v-tense.pers-enc
ом
о-м
о-м
NEG-1SG
vb-pers
ом
ом
ом
ohm
no
пу, —
пу
пу
wood
no
пу, —
пу-Ø
пуо-Ø
give-IMP.2SG
vb2-mood.pers
пу, —
пу-Ø
пуо-Ø
blow-IMP.2SG
vb2-mood.pers
пу, —
пу-Ø
пуо-Ø
give-CNG
vb2-conn
пу, —
пу-Ø
пуо-Ø
blow-CNG
vb2-conn
манеш
манеш
манеш
it.is.said
av
манеш
ман-еш
ман-еш
say-3SG
vb1-pers
Нӧнчык-патыр.
Нӧнчык-патыр
нӧнчыкпатыр
doughstrongman
no/poad/no



1-1-5-82


— А тый тыгай улат!

А
А
а
and
co
А
А
а
so
pa
А
А
а
oh
in
тый
тый
тый
2SG
pr
тыгай
тыгай
тыгай
such
ad/av/no/pr
улат!
ула-т
ула-ет
cart-2SG
no-poss
улат!
ула-т
ула-ат
cart-and
no-enc
улат!
ул-ат
уло-ат
is-and
ad/no/vb-enc
улат!
ул-ат
ул-ат
be-2SG
vb1-pers
улат!
у-ла-т
у-ла-ет
new-COMP-2SG
ad/no-case-poss
улат!
у-ла-т
у-ла-ет
new-PL-2SG
ad/no-num-poss
улат!
у-ла-т
у-ла-ат
new-COMP-and
ad/no-case-enc
улат!
у-ла-т
у-ла-ат
new-PL-and
ad/no-num-enc
улат!
ул-Ø-ат
ул-Ø-ат
be-CNG-and
vb1-conn-enc
улат!
ул-Ø-ат
ул-Ø-ат
be-CVB-and
vb1-adv-enc



1-1-5-83


— манеш Опкын, Нӧнчык-патыр дек кучедалаш пижеш.

манеш
манеш
манеш
it.is.said
av
манеш
ман-еш
ман-еш
say-3SG
vb1-pers
Опкын,
Опкын
опкын
greedy.person
ad/no
Нӧнчык-патыр
Нӧнчык-патыр
нӧнчыкпатыр
doughstrongman
no/poad/no
дек
дек
дек
to
po
кучедалаш
кучедал-аш
кучедал-аш
fight-INF
vb1-inf
пижеш.
пиж-еш
пиж-еш
mitten-LAT
no-case
пижеш.
пиж-еш
пиж-еш
stick-3SG
vb1-pers



1-1-5-84


Ну кучедалыт, ну кучедалыт.

Ну
Ну
ну
well
in/pa
кучедалыт,
кучедал-ыт
кучедал-ыт
fight-3PL
vb1-pers
ну
ну
ну
well
in/pa
кучедалыт.
кучедал-ыт
кучедал-ыт
fight-3PL
vb1-pers



1-1-5-85


Нӧнчык-патыр Опкыным сеҥа, якте тумо вожыным шелеш, Опкынын пондашыжым ишыктен шында.

Нӧнчык-патыр
Нӧнчык-патыр
нӧнчыкпатыр
doughstrongman
no/poad/no
Опкыным
Опкын-ым
опкын-м
greedy.person-ACC
ad/no-case
сеҥа,
сеҥ-а
сеҥе-а
defeat-3SG
vb2-pers
якте
якте
якте
pine.tree
no
тумо
тумо
тумо
oak
no
вожыным
вожын-ым
вожын-м
forked-ACC
ad/no-case
вожыным
вож-ын-ым
вож-н-м
root-GEN-ACC
no-case-case
шелеш,
шел-еш
шел-еш
fat-LAT
no-case
шелеш,
шел-еш
шел-еш
break-3SG
vb1-pers
Опкынын
Опкын-ын
опкын-н
greedy.person-GEN
ad/no-case
пондашыжым
пондаш-ыжы-м
пондаш-жЕ-м
beard-3SG-ACC
no-poss-case
ишыктен
ишыкт-ен-Ø
ишыкте-ен-Ø
press-PST2-3SG
vb2-tense-pers
ишыктен
ишыкт-ен
ишыкте-ен
press-CVB
vb2-adv
ишыктен
ишы-кт-ен-Ø
ише-ктЕ-ен-Ø
press-CAUS-PST2-3SG
vb2-deriv.v-tense-pers
ишыктен
ишы-кт-ен
ише-ктЕ-ен
press-CAUS-CVB
vb2-deriv.v-adv
шында.
шынд-а
шынде-а
put-3SG
vb2-pers



1-1-5-86


Омашышкыже кая.

Омашышкыже
Омаш-ышкы-же
омаш-шкЕ-жЕ
brushwood.shelter-ILL-3SG
no-case-poss
кая.
ка[й]-[а]
кае-а
go-3SG
vb2-pers



1-1-5-87


Тыгодым Тумо-патыр ден Пӱнчӧ-патыр толыт.

Тыгодым
Тыгодым
тыгодым
at.this.time
av/pr
Тумо-патыр
Тумо-патыр
тумопатыр
oakstrongman
noad/no
ден
ден
ден
and
co
Пӱнчӧ-патыр
Пӱнчӧ-патыр
пӱнчӧпатыр
pinestrongman
noad/no
Пӱнчӧ-патыр
Пӱнчӧ-Ø-патыр
пӱнчӧ-Øпатыр
notch-IMP.2SGstrongman
vb2-mood.persad/no
Пӱнчӧ-патыр
Пӱнчӧ-Ø-патыр
пӱнчӧ-Øпатыр
notch-CNGstrongman
vb2-connad/no
толыт.
тол-ыт
тол-ыт
come-3PL
vb1-pers



1-1-5-88


— Ну, йолташ-влак, — манеш Нӧнчык-патыр, — мый декем шӱр кочкаш Опкын тольо.

Ну,
Ну
ну
well
in/pa
йолташ-влак, —
йолташ-влак
йолташ-влак
friend-PL
no-num
манеш —
манеш
манеш
it.is.said
av
манеш —
ман-еш
ман-еш
say-3SG
vb1-pers
Нӧнчык-патыр, —
Нӧнчык-патыр
нӧнчыкпатыр
doughstrongman
no/poad/no
мый
мый
мый
1SG
pr
декем
дек-ем
дек-ем
to-1SG
po-poss
декем
дек-ем
деке-ем
to-1SG
po-poss
шӱр
шӱр
шӱр
soup
no
кочкаш
кочк-аш
кочк-аш
eat-INF
vb1-inf
Опкын
Опкын
опкын
greedy.person
ad/no
тольо.
тол-ьо
тол-Е
come-PST1.3SG
vb1-tense.pers



1-1-5-89


— Вара кочко?

Вара
Вара
вара
then
av/pa
Вара
Вара
вара
pole
no
Вара
Вар-а
варе-а
mix-3SG
vb2-pers
кочко?
кочк-о
кочк-Е
eat-PST1.3SG
vb1-tense.pers



1-1-5-90


— йодыт Тумо-патыр ден Пӱнчӧ-патыр.

йодыт
йод-ыт
йод-ыт
ask-3PL
vb1-pers
Тумо-патыр
Тумо-патыр
тумопатыр
oakstrongman
noad/no
ден
ден
ден
and
co
Пӱнчӧ-патыр.
Пӱнчӧ-патыр
пӱнчӧпатыр
pinestrongman
noad/no
Пӱнчӧ-патыр.
Пӱнчӧ-Ø-патыр
пӱнчӧ-Øпатыр
notch-IMP.2SGstrongman
vb2-mood.persad/no
Пӱнчӧ-патыр.
Пӱнчӧ-Ø-патыр
пӱнчӧ-Øпатыр
notch-CNGstrongman
vb2-connad/no



1-1-5-91


— Уке, шым пу, шкенжым пондашыж гыч тумо вожынеш ишыктен сакышым, — манеш Нӧнчык-патыр.

Уке,
Уке
уке
no
ad/no/pa
шым
Ø-ш-ым
ы-ш-ым
NEG-PST-1SG
vb-tense-pers
шым
шым
шым
seven
nm
пу,
пу
пу
wood
no
пу,
пу-Ø
пуо-Ø
give-IMP.2SG
vb2-mood.pers
пу,
пу-Ø
пуо-Ø
blow-IMP.2SG
vb2-mood.pers
пу,
пу-Ø
пуо-Ø
give-CNG
vb2-conn
пу,
пу-Ø
пуо-Ø
blow-CNG
vb2-conn
шкенжым
шкен-жы-м
шке-жЕ-м
REFL-3SG-ACC
pr-poss-case
шкенжым
шкен-жы-м
шкен-жЕ-м
private-3SG-ACC
ad-poss-case
шкенжым
шке-н-жы-м
шке-н-жЕ-м
REFL-GEN-3SG-ACC
pr-case-poss-case
пондашыж
пондаш-ыж
пондаш-жЕ
beard-3SG
no-poss
гыч
гыч
гыч
from
po
тумо
тумо
тумо
oak
no
вожынеш
вожын-еш
вожын-еш
forked-LAT
ad/no-case
вожынеш
вож-ын-еш
вож-н-еш
root-GEN-LAT
no-case-case
ишыктен
ишыкт-ен-Ø
ишыкте-ен-Ø
press-PST2-3SG
vb2-tense-pers
ишыктен
ишыкт-ен
ишыкте-ен
press-CVB
vb2-adv
ишыктен
ишы-кт-ен-Ø
ише-ктЕ-ен-Ø
press-CAUS-PST2-3SG
vb2-deriv.v-tense-pers
ишыктен
ишы-кт-ен
ише-ктЕ-ен
press-CAUS-CVB
vb2-deriv.v-adv
сакышым, —
сакыш-ым
сакыш-м
curtain-ACC
no-case
сакышым, —
сакы-ш-ым
саке-ш-ым
hang.up-PST1-1SG
vb2-tense-pers
сакышым, —
сакы-шы-м
саке-шЕ-м
hang.up-PTCP.ACT-ACC
vb2-ad-case
манеш
манеш
манеш
it.is.said
av
манеш
ман-еш
ман-еш
say-3SG
vb1-pers
Нӧнчык-патыр.
Нӧнчык-патыр
нӧнчыкпатыр
doughstrongman
no/poad/no



1-1-5-92


— Кай!

Кай!
Кай
кай
[X]
in
Кай!
Кай
кай
aftergrass
no
Кай!
Кай-Ø
кае-Ø
go-IMP.2SG
vb2-mood.pers
Кай!
Кай-Ø
кае-Ø
go-CNG
vb2-conn



1-1-5-93


— маныт, огыт ӱшане Тумо-патыр ден Пӱнчӧ-патыр.

маныт,
ман-ыт
ман-ыт
say-3PL
vb1-pers
огыт
ог-ыт
ог-ыт
NEG-3PL
vb-pers
огыт
ог-ыт
ог-ыт
NEG-2SG
vb-pers
ӱшане
ӱшане-Ø
ӱшане-Ø
believe-IMP.2SG
vb2-mood.pers
ӱшане
ӱшане-Ø
ӱшане-Ø
believe-CNG
vb2-conn
Тумо-патыр
Тумо-патыр
тумопатыр
oakstrongman
noad/no
ден
ден
ден
and
co
Пӱнчӧ-патыр.
Пӱнчӧ-патыр
пӱнчӧпатыр
pinestrongman
noad/no
Пӱнчӧ-патыр.
Пӱнчӧ-Ø-патыр
пӱнчӧ-Øпатыр
notch-IMP.2SGstrongman
vb2-mood.persad/no
Пӱнчӧ-патыр.
Пӱнчӧ-Ø-патыр
пӱнчӧ-Øпатыр
notch-CNGstrongman
vb2-connad/no



1-1-5-94


— Огыда ӱшане гын, кочмек, наҥгаен ончыктем.

Огыда
ог-ыда
ог-ыда
NEG-2PL
vb-pers
ӱшане
ӱшане-Ø
ӱшане-Ø
believe-IMP.2SG
vb2-mood.pers
ӱшане
ӱшане-Ø
ӱшане-Ø
believe-CNG
vb2-conn
гын,
гын
гын
if
co/pa
кочмек,
коч-мек
кочк-мек
eat-CVB.PRI
vb1-adv
наҥгаен
наҥга[й]-ен-Ø
наҥгае-ен-Ø
take-PST2-3SG
vb2-tense-pers
наҥгаен
наҥга[й]-ен
наҥгае-ен
take-CVB
vb2-adv
ончыктем.
ончыкт-ем
ончыкто-ем
show-1SG
vb2-pers
ончыктем.
ончы-кт-ем
ончо-ктЕ-ем
look-CAUS-1SG
vb2-deriv.v-pers



1-1-5-95


Патыр-влак кочкыт, йӱыт, вара Опкыным ончаш каят.

Патыр-влак
Патыр-влак
патыр-влак
strongman-PL
ad/no-num
кочкыт,
кочк-ыт
кочк-ыт
eat-3PL
vb1-pers
йӱыт,
йӱ-ыт
йӱ-ыт
drink-3PL
vb1-pers
вара
вара
вара
then
av/pa
вара
вара
вара
pole
no
вара
вар-а
варе-а
mix-3SG
vb2-pers
Опкыным
Опкын-ым
опкын-м
greedy.person-ACC
ad/no-case
ончаш
онч-аш
ончо-аш
look-INF
vb2-inf
каят.
ка[й]-[а]т
кай-ат
[X]-and
in-enc
каят.
ка[й]-[а]т
кай-ат
aftergrass-and
no-enc
каят.
ка[й]-[а]т
кае-ат
go-3PL
vb2-pers
каят.
ка[й]-[а]-т
кае-а-ат
go-3SG-and
vb2-pers-enc



1-1-5-96


Мият, ончат: Опкын пондашыжым вож гычак кӱрлын коден да вӱрым йоктарен-йоктарен каен.

Мият,
Ми[й]-[а]т
мие-ат
come-3PL
vb2-pers
Мият,
Ми[й]-[а]-т
мие-а-ат
come-3SG-and
vb2-pers-enc
ончат:
онч-ат
ончо-ат
look-3PL
vb2-pers
ончат:
онч-а-т
ончо-а-ат
look-3SG-and
vb2-pers-enc
ончат:
онч-Ø-ат
ончо-Ø-ат
look-CNG-and
vb2-conn-enc
Опкын
Опкын
опкын
greedy.person
ad/no
пондашыжым
пондаш-ыжы-м
пондаш-жЕ-м
beard-3SG-ACC
no-poss-case
вож
вож
вож
root
no
гычак
гыч-ак
гыч-ак
from-STR
po-enc
кӱрлын
кӱрлын
кӱрлын
finally
av
кӱрлын
кӱрл-ын-Ø
кӱрл-н-Ø
tear.off-PST2-3SG
vb1-tense-pers
кӱрлын
кӱрл-ын
кӱрл-н
tear.off-CVB
vb1-adv
коден
код-ен-Ø
кодо-ен-Ø
leave-PST2-3SG
vb2-tense-pers
коден
код-ен
кодо-ен
leave-CVB
vb2-adv
да
да
да
and
co
да
да
да
yes
pa
вӱрым
вӱр-ым
вӱр-м
blood-ACC
no-case
йоктарен-йоктарен
йоктар-ен-Ø-йоктар-ен-Ø
йоктаре-ен-Øйоктаре-ен-Ø
pour-PST2-3SGpour-PST2-3SG
vb2-tense-persvb2-tense-pers
йоктарен-йоктарен
йоктар-ен-Ø-йоктар-ен
йоктаре-ен-Øйоктаре-ен
pour-PST2-3SGpour-CVB
vb2-tense-persvb2-adv
йоктарен-йоктарен
йоктар-ен-йоктар-ен-Ø
йоктаре-енйоктаре-ен-Ø
pour-CVBpour-PST2-3SG
vb2-advvb2-tense-pers
йоктарен-йоктарен
йоктар-ен-йоктар-ен
йоктаре-енйоктаре-ен
pour-CVBpour-CVB
vb2-advvb2-adv
каен.
ка[й]-ен-Ø
кае-ен-Ø
go-PST2-3SG
vb2-tense-pers
каен.
ка[й]-ен
кае-ен
go-CVB
vb2-adv



1-1-5-97


Патыр-влак вӱр йоген кайме кыша дене каят.

Патыр-влак
Патыр-влак
патыр-влак
strongman-PL
ad/no-num
вӱр
вӱр
вӱр
blood
no
йоген
йог-ен-Ø
його-ен-Ø
flow-PST2-3SG
vb2-tense-pers
йоген
йог-ен
його-ен
flow-CVB
vb2-adv
кайме
***
***
***
***
кыша
кыша
кыша
tracks
no
дене
дене
дене
with
po
каят.
ка[й]-[а]т
кай-ат
[X]-and
in-enc
каят.
ка[й]-[а]т
кай-ат
aftergrass-and
no-enc
каят.
ка[й]-[а]т
кае-ат
go-3PL
vb2-pers
каят.
ка[й]-[а]-т
кае-а-ат
go-3SG-and
vb2-pers-enc



1-1-5-98


Каят, каят, мланде рож дек шуыт: Опкын мланде кӧргыш пурен.

Каят,
Ка[й]-[а]т
кай-ат
[X]-and
in-enc
Каят,
Ка[й]-[а]т
кай-ат
aftergrass-and
no-enc
Каят,
Ка[й]-[а]т
кае-ат
go-3PL
vb2-pers
Каят,
Ка[й]-[а]-т
кае-а-ат
go-3SG-and
vb2-pers-enc
каят,
ка[й]-[а]т
кай-ат
[X]-and
in-enc
каят,
ка[й]-[а]т
кай-ат
aftergrass-and
no-enc
каят,
ка[й]-[а]т
кае-ат
go-3PL
vb2-pers
каят,
ка[й]-[а]-т
кае-а-ат
go-3SG-and
vb2-pers-enc
мланде
мланде
мланде
land
no
мланде
мланде
мланде
Earth
pn
рож
рож
рож
hole
no
дек
дек
дек
to
po
шуыт:
шу-ыт
шу-ыт
reach-3PL
vb1-pers
шуыт:
шу-ыт
шу-ыт
ferment-3PL
vb1-pers
шуыт:
шу-ыт
шу-ыт
whittle-3PL
vb1-pers
Опкын
Опкын
опкын
greedy.person
ad/no
мланде
мланде
мланде
land
no
мланде
мланде
мланде
Earth
pn
кӧргыш
кӧргыш
кӧргыш
into
av/po
кӧргыш
кӧргы-ш
кӧргӧ-ш
inside-ILL
ad/no-case
пурен.
пур-ен-Ø
пуро-ен-Ø
go.in-PST2-3SG
vb2-tense-pers
пурен.
пур-ен
пуро-ен
go.in-CVB
vb2-adv



1-1-5-99


— Опкын почеш кӧ пура?

Опкын
Опкын
опкын
greedy.person
ad/no
почеш
почеш
почеш
recent
ad/av/po
почеш
поч-еш
поч-еш
tail-LAT
no-case
почеш
поч-еш
поч-еш
open-3SG
vb1-pers
кӧ
кӧ
кӧ
who
pr
пура?
пура
пура
home-made.kvass
no
пура?
пура
пура
framework
no
пура?
пур-а
пуро-а
go.in-3SG
vb2-pers



1-1-5-100


— йодеш Нӧнчык-патыр.

йодеш
йод-еш
йод-еш
iodine-LAT
no-case
йодеш
йод-еш
йод-еш
ask-3SG
vb1-pers
Нӧнчык-патыр.
Нӧнчык-патыр
нӧнчыкпатыр
doughstrongman
no/poad/no



1-1-5-101


Молышт йӱкымат огыт пу.

Молышт
Молы-шт
моло-шт
other-3PL
no/pr-poss
йӱкымат
йӱк-ым-ат
йӱк-м-ат
voice-ACC-and
no-case-enc
огыт
ог-ыт
ог-ыт
NEG-3PL
vb-pers
огыт
ог-ыт
ог-ыт
NEG-2SG
vb-pers
пу.
пу
пу
wood
no
пу.
пу-Ø
пуо-Ø
give-IMP.2SG
vb2-mood.pers
пу.
пу-Ø
пуо-Ø
blow-IMP.2SG
vb2-mood.pers
пу.
пу-Ø
пуо-Ø
give-CNG
vb2-conn
пу.
пу-Ø
пуо-Ø
blow-CNG
vb2-conn



1-1-5-102


— Йӧра, — манеш Нӧнчык-патыр, — пурем, только шымлу шым шӱлян вӱраҥым шымытым пунаш кӱлеш...

Йӧра, —
Йӧра
йӧра
good
pa
Йӧра, —
Йӧр-а
йӧрӧ-а
roll-3SG
vb2-pers
Йӧра, —
Йӧр-а
йӧрӧ-а
mix-3SG
vb2-pers
Йӧра, —
Йӧр-а
йӧрӧ-а
go.out-3SG
vb2-pers
Йӧра, —
Йӧр-а
йӧрӧ-а
be.satisfying-3SG
vb2-pers
манеш —
манеш
манеш
it.is.said
av
манеш —
ман-еш
ман-еш
say-3SG
vb1-pers
Нӧнчык-патыр, —
Нӧнчык-патыр
нӧнчыкпатыр
doughstrongman
no/poad/no
пурем,
пур-ем
пуро-ем
go.in-1SG
vb2-pers
только
только
только
but
co/pa
шымлу
***
***
***
***
шым
Ø-ш-ым
ы-ш-ым
NEG-PST-1SG
vb-tense-pers
шым
шым
шым
seven
nm
шӱлян
шӱл[ь]-[а]н
шӱльӧ-ан
oats-with
no-deriv.ad
вӱраҥым
вӱраҥ-ым
вӱраҥ-м
tie-ACC
no-case
вӱраҥым
вӱраҥ-ым
вӱраҥ-ым
become.bloody-PST1.1SG
vb1-tense.pers
вӱраҥым
вӱр-аҥ-ым
вӱр-аҥ-ым
blood-TRANS-PST1.1SG
no-deriv.v-tense.pers
шымытым
шымыт-ым
шымыт-м
seven-ACC
nm-case
пунаш
пун-аш
пуно-аш
twine-INF
vb2-inf
кӱлеш...
кӱлеш
кӱлеш
need
ad/no
кӱлеш...
кӱл-еш
кӱл-еш
be.necessary-3SG
vb1-pers



1-1-5-103


Патыр-влак шымлу шым шӱлян шым вӱраҥым пунат.

Патыр-влак
Патыр-влак
патыр-влак
strongman-PL
ad/no-num
шымлу
***
***
***
***
шым
Ø-ш-ым
ы-ш-ым
NEG-PST-1SG
vb-tense-pers
шым
шым
шым
seven
nm
шӱлян
шӱл[ь]-[а]н
шӱльӧ-ан
oats-with
no-deriv.ad
шым
Ø-ш-ым
ы-ш-ым
NEG-PST-1SG
vb-tense-pers
шым
шым
шым
seven
nm
вӱраҥым
вӱраҥ-ым
вӱраҥ-м
tie-ACC
no-case
вӱраҥым
вӱраҥ-ым
вӱраҥ-ым
become.bloody-PST1.1SG
vb1-tense.pers
вӱраҥым
вӱр-аҥ-ым
вӱр-аҥ-ым
blood-TRANS-PST1.1SG
no-deriv.v-tense.pers
пунат.
пун-ат
пун-ат
hair-and
no-enc
пунат.
пун-ат
пуно-ат
twine-3PL
vb2-pers
пунат.
пу-на-т
пу-на-ат
wood-1PL-and
no-poss-enc
пунат.
пун-а-т
пуно-а-ат
twine-3SG-and
vb2-pers-enc
пунат.
пу-н-ат
пу-н-ат
wood-GEN-and
no-case-enc
пунат.
пун-Ø-ат
пуно-Ø-ат
twine-CNG-and
vb2-conn-enc



1-1-5-104


Нӧнчык-патыр индеш пудан кестенжым налеш, вӱраҥеш кылдалтеш да волаш тӱҥалеш.

Нӧнчык-патыр
Нӧнчык-патыр
нӧнчыкпатыр
doughstrongman
no/poad/no
индеш
индеш
индеш
nine
nm
пудан
пудан
пудан
pood
ad
пудан
пуда-н
пуда-ан
nail-with
no-deriv.ad
пудан
пуд-ан
пуд-ан
pood-with
no-deriv.ad
пудан
пуда-н
пуда-н
nail-GEN
no-case
пудан
пу-да-н
пу-да-н
wood-2PL-GEN
no-poss-case
кестенжым
кестен-жы-м
кестен-жЕ-м
bludgeon-3SG-ACC
no-poss-case
налеш,
нал[ь]-еш
нал'е-еш
soft.red.clay-LAT
no-case
налеш,
нал-еш
нал-еш
take-3SG
vb1-pers
вӱраҥеш
вӱраҥ-еш
вӱраҥ-еш
tie-LAT
no-case
вӱраҥеш
вӱраҥ-еш
вӱраҥ-еш
become.bloody-3SG
vb1-pers
вӱраҥеш
вӱр-аҥ-еш
вӱр-аҥ-еш
blood-TRANS-3SG
no-deriv.v-pers
кылдалтеш
кылдалт-еш
кылдалт-еш
be.tied.up-3SG
vb1-pers
кылдалтеш
кылд-алт-еш
кылде-алт-еш
tie.up-REF-3SG
vb2-deriv.v-pers
да
да
да
and
co
да
да
да
yes
pa
волаш
вол-аш
воло-аш
descend-INF
vb2-inf
тӱҥалеш.
тӱҥал-еш
тӱҥал-еш
start-3SG
vb1-pers



1-1-5-105


Ик вӱраҥ кутышым вола — ок шу, вес вӱраҥ кутышым вола — уке.

Ик
Ик
ик
one
ad/nm/pa/pr
вӱраҥ
вӱраҥ
вӱраҥ
tie
no
вӱраҥ
вӱраҥ-Ø
вӱраҥ-Ø
become.bloody-IMP.2SG
vb1-mood.pers
вӱраҥ
вӱраҥ-Ø
вӱраҥ-Ø
become.bloody-CNG
vb1-conn
вӱраҥ
вӱраҥ-Ø
вӱраҥ-Ø
become.bloody-CVB
vb1-adv
вӱраҥ
вӱр-аҥ-Ø
вӱр-аҥ-Ø
blood-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
вӱраҥ
вӱр-аҥ-Ø
вӱр-аҥ-Ø
blood-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
вӱраҥ
вӱр-аҥ-Ø
вӱр-аҥ-Ø
blood-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
кутышым
кутыш-ым
кутыш-м
length-ACC
no/po-case
вола —
вол-а
воло-а
descend-3SG
vb2-pers
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
шу,
шу
шу
bran
no
шу,
шу
шу
bristle
no
шу,
шу
шу
eye
no
шу,
шу
шу
spring.water
no
шу,
шу-Ø
шу-Ø
reach-IMP.2SG
vb1-mood.pers
шу,
шу-Ø
шу-Ø
ferment-IMP.2SG
vb1-mood.pers
шу,
шу-Ø
шу-Ø
whittle-IMP.2SG
vb1-mood.pers
шу,
шу-Ø
шуо-Ø
throw-IMP.2SG
vb2-mood.pers
шу,
шу-Ø
шу-Ø
reach-CNG
vb1-conn
шу,
шу-Ø
шу-Ø
ferment-CNG
vb1-conn
шу,
шу-Ø
шу-Ø
whittle-CNG
vb1-conn
шу,
шу-Ø
шуо-Ø
throw-CNG
vb2-conn
шу,
шу-Ø
шу-Ø
reach-CVB
vb1-adv
шу,
шу-Ø
шу-Ø
ferment-CVB
vb1-adv
шу,
шу-Ø
шу-Ø
whittle-CVB
vb1-adv
вес
вес
вес
different
ad/pr
вӱраҥ
вӱраҥ
вӱраҥ
tie
no
вӱраҥ
вӱраҥ-Ø
вӱраҥ-Ø
become.bloody-IMP.2SG
vb1-mood.pers
вӱраҥ
вӱраҥ-Ø
вӱраҥ-Ø
become.bloody-CNG
vb1-conn
вӱраҥ
вӱраҥ-Ø
вӱраҥ-Ø
become.bloody-CVB
vb1-adv
вӱраҥ
вӱр-аҥ-Ø
вӱр-аҥ-Ø
blood-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
вӱраҥ
вӱр-аҥ-Ø
вӱр-аҥ-Ø
blood-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
вӱраҥ
вӱр-аҥ-Ø
вӱр-аҥ-Ø
blood-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
кутышым
кутыш-ым
кутыш-м
length-ACC
no/po-case
вола —
вол-а
воло-а
descend-3SG
vb2-pers
уке.
уке
уке
no
ad/no/pa



1-1-5-106


Шым вӱраҥым шуйымеке иже волен шуэш.

Шым
Ø-ш-ым
ы-ш-ым
NEG-PST-1SG
vb-tense-pers
Шым
Шым
шым
seven
nm
вӱраҥым
вӱраҥ-ым
вӱраҥ-м
tie-ACC
no-case
вӱраҥым
вӱраҥ-ым
вӱраҥ-ым
become.bloody-PST1.1SG
vb1-tense.pers
вӱраҥым
вӱр-аҥ-ым
вӱр-аҥ-ым
blood-TRANS-PST1.1SG
no-deriv.v-tense.pers
шуйымеке
шу[й]-меке
шуйо-меке
stretch.out-CVB.PRI
vb2-adv
иже
иже
иже
not.until
av/pa
иже
и-же
и-жЕ
and-3SG
co-poss
иже
и-же
и-жЕ
[X]-3SG
pa-poss
волен
вол-ен-Ø
воло-ен-Ø
descend-PST2-3SG
vb2-tense-pers
волен
вол-ен
воло-ен
descend-CVB
vb2-adv
шуэш.
шуэ-ш
шуэ-ш
thin-ILL
ad-case
шуэш.
шуэ-ш
шуэ-ш
anthill-ILL
no-case
шуэш.
шуэ-ш
шуэ-еш
thin-LAT
ad-case
шуэш.
шуэ-ш
шуэ-еш
anthill-LAT
no-case
шуэш.
шу-эш
шу-еш
bran-LAT
no-case
шуэш.
шу-эш
шу-еш
bristle-LAT
no-case
шуэш.
шу-эш
шу-еш
eye-LAT
no-case
шуэш.
шу-эш
шу-еш
spring.water-LAT
no-case
шуэш.
шу-эш
шу-еш
reach-3SG
vb1-pers
шуэш.
шу-эш
шу-еш
ferment-3SG
vb1-pers
шуэш.
шу-эш
шу-еш
whittle-3SG
vb1-pers



1-1-5-107


Мланде йымалнат калык тыгак илат.

Мланде
Мланде
мланде
land
no
Мланде
Мланде
Мланде
Earth
pn
йымалнат
йымалн-ат
йымалне-ат
at.the.bottom-and
av/po-enc
йымалнат
йымал-на-т
йымал-на-ат
bottom-1PL-and
ad/no-poss-enc
калык
калык
калык
people
no
тыгак
тыгак
тыгак
like.this
ad/av/co/pa/pr
илат.
ил-ат
иле-ат
live-3PL
vb2-pers
илат.
ил-а-т
иле-а-ат
live-3SG-and
vb2-pers-enc
илат.
ил-Ø-ат
иле-Ø-ат
live-CNG-and
vb2-conn-enc



1-1-5-108


Вӱр йогымо кыша дене кая, ик ялышке шуэш.

Вӱр
Вӱр
вӱр
blood
no
йогымо
йогымо
йогымо
streaming
ad
йогымо
йогы-мо
його-мЕ
flow-PTCP.PASS
vb2-ad
кыша
кыша
кыша
tracks
no
дене
дене
дене
with
po
кая,
ка[й]-[а]
кае-а
go-3SG
vb2-pers
ик
ик
ик
one
ad/nm/pa/pr
ялышке
ял-ышке
ял-шкЕ
village-ILL
no-case
шуэш.
шуэ-ш
шуэ-ш
thin-ILL
ad-case
шуэш.
шуэ-ш
шуэ-ш
anthill-ILL
no-case
шуэш.
шуэ-ш
шуэ-еш
thin-LAT
ad-case
шуэш.
шуэ-ш
шуэ-еш
anthill-LAT
no-case
шуэш.
шу-эш
шу-еш
bran-LAT
no-case
шуэш.
шу-эш
шу-еш
bristle-LAT
no-case
шуэш.
шу-эш
шу-еш
eye-LAT
no-case
шуэш.
шу-эш
шу-еш
spring.water-LAT
no-case
шуэш.
шу-эш
шу-еш
reach-3SG
vb1-pers
шуэш.
шу-эш
шу-еш
ferment-3SG
vb1-pers
шуэш.
шу-эш
шу-еш
whittle-3SG
vb1-pers



1-1-5-109


Ик пӧртышкӧ пура, тушто вате шӱвылжӧ дене лашкам нӧштыл шинча.

Ик
Ик
ик
one
ad/nm/pa/pr
пӧртышкӧ
пӧрт-ышкӧ
пӧрт-шкЕ
house-ILL
no-case
пӧртышкӧ
пӧртыш-кӧ
пӧртыш-шкЕ
coenurosis-ILL
no-case
пура,
пура
пура
home-made.kvass
no
пура,
пура
пура
framework
no
пура,
пур-а
пуро-а
go.in-3SG
vb2-pers
тушто
тушто
тушто
there
av/pa/pr
тушто
тушто
тушто
riddle
no
тушто
ту-што
ту-штЕ
that-INE
pr-case
тушто
ту-што
ту-штЕ
gland-INE
no-case
тушто
ту-што
ту-штЕ
banner-INE
no-case
тушто
туш-то
туш-штЕ
seed-INE
no-case
тушто
туш-то
туш-штЕ
flourish-INE
no-case
тушто
туш-то
туш-штЕ
there-INE
av/pr-case
тушто
тушто-Ø
тушто-Ø
ask-IMP.2SG
vb2-mood.pers
тушто
тушто-Ø
тушто-Ø
ask-CNG
vb2-conn
вате
вате
вате
wife
no
вате
вате
вате
absorbent.cotton
no
шӱвылжӧ
шӱвыл-жӧ
шӱвыл-жЕ
spit-3SG
no-poss
дене
дене
дене
with
po
лашкам
лашка-м
лашка-м
dumpling-ACC
no-case
лашкам
лашка-м
лашка-ем
dumpling-1SG
no-poss
лашкам
лашка-м-Ø
лашка-ем-Ø
dumpling-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
лашкам
лашка-м-Ø
лашка-ем-Ø
dumpling-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
лашкам
лашка-м-Ø
лашка-ем-Ø
dumpling-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
нӧштыл
нӧштыл-Ø
нӧштыл-Ø
knead-IMP.2SG
vb1-mood.pers
нӧштыл
нӧштыл-Ø
нӧштыл-Ø
knead-CNG
vb1-conn
нӧштыл
нӧштыл-Ø
нӧштыл-Ø
knead-CVB
vb1-adv
шинча.
шинча
шинча
eye
no
шинча.
шинч-а
шинче-а
sit-3SG
vb2-pers
шинча.
шинч-а
шинче-а
know-3SG
vb2-pers



1-1-5-110


— Молан тыге, шӱвылет дене нӧртен, нӧштыл шинчет?

Молан
Молан
молан
for.what
av/pr
Молан
Мол-ан
моло-ан
other-with
no/pr-deriv.ad
Молан
Мо-лан
мо-лан
what-DAT
ad/av/pa/pr-case
Молан
Мо-ла-н
мо-ла-н
what-PL-GEN
ad/av/pa/pr-num-case
тыге,
тыге
тыге
so
av/pa/pr
шӱвылет
шӱвыл-ет
шӱвыл-ет
spit-2SG
no-poss
дене
дене
дене
with
po
нӧртен,
нӧрт-ен-Ø
нӧртӧ-ен-Ø
wet-PST2-3SG
vb2-tense-pers
нӧртен,
нӧрт-ен
нӧртӧ-ен
wet-CVB
vb2-adv
нӧштыл
нӧштыл-Ø
нӧштыл-Ø
knead-IMP.2SG
vb1-mood.pers
нӧштыл
нӧштыл-Ø
нӧштыл-Ø
knead-CNG
vb1-conn
нӧштыл
нӧштыл-Ø
нӧштыл-Ø
knead-CVB
vb1-adv
шинчет?
шинч-ет
шинче-ет
sit-2SG
vb2-pers
шинчет?
шинч-ет
шинче-ет
know-2SG
vb2-pers



1-1-5-111


— йодеш Нӧнчык-патыр.

йодеш
йод-еш
йод-еш
iodine-LAT
no-case
йодеш
йод-еш
йод-еш
ask-3SG
vb1-pers
Нӧнчык-патыр.
Нӧнчык-патыр
нӧнчыкпатыр
doughstrongman
no/poad/no



1-1-5-112


— Памашыште кум вуян кишке ила, вӱдым ок пу, — манеш вате.

Памашыште
Памаш-ыште
памаш-штЕ
spring-INE
no-case
кум
кум
кум
godfather.of.one's.child
no
кум
кум
кум
three
nm
вуян
вуян
вуян
headed
ad
вуян
ву[й]-[а]н
вуй-ан
head-with
no-deriv.ad
кишке
кишке
кишке
snake
no
кишке
киш-ке
киш-шкЕ
resin-ILL
no-case
ила,
и-ла
и-ла
and-STR
co-enc
ила,
и-ла
и-ла
[X]-STR
pa-enc
ила,
ил-а
иле-а
live-3SG
vb2-pers
вӱдым
вӱд-ым
вӱд-м
water-ACC
no-case
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
пу, —
пу
пу
wood
no
пу, —
пу-Ø
пуо-Ø
give-IMP.2SG
vb2-mood.pers
пу, —
пу-Ø
пуо-Ø
blow-IMP.2SG
vb2-mood.pers
пу, —
пу-Ø
пуо-Ø
give-CNG
vb2-conn
пу, —
пу-Ø
пуо-Ø
blow-CNG
vb2-conn
манеш
манеш
манеш
it.is.said
av
манеш
ман-еш
ман-еш
say-3SG
vb1-pers
вате.
вате
вате
wife
no
вате.
вате
вате
absorbent.cotton
no



1-1-5-113


— Атым пуыза, мый шке миен толам, — манеш Нӧнчык-патыр, атым налеш, вӱд дек кая.

Атым
Аты-м
ате-м
vessel-ACC
no-case
пуыза,
пуы-за
пуо-за
give-IMP.2PL
vb2-mood.pers
пуыза,
пуы-за
пуо-за
blow-IMP.2PL
vb2-mood.pers
мый
мый
мый
1SG
pr
шке
шке
шке
REFL
pr
миен
ми[й]-ен-Ø
мие-ен-Ø
come-PST2-3SG
vb2-tense-pers
миен
ми[й]-ен
мие-ен
come-CVB
vb2-adv
толам, —
тол-ам
тол-ам
come-1SG
vb1-pers
манеш
манеш
манеш
it.is.said
av
манеш
ман-еш
ман-еш
say-3SG
vb1-pers
Нӧнчык-патыр,
Нӧнчык-патыр
нӧнчыкпатыр
doughstrongman
no/poad/no
атым
аты-м
ате-м
vessel-ACC
no-case
налеш,
нал[ь]-еш
нал'е-еш
soft.red.clay-LAT
no-case
налеш,
нал-еш
нал-еш
take-3SG
vb1-pers
вӱд
вӱд
вӱд
water
no
дек
дек
дек
to
po
кая.
ка[й]-[а]
кае-а
go-3SG
vb2-pers



1-1-5-114


Памаш тӱрыш шуэш, кишке чушлаш тӱҥалеш:

Памаш
Памаш
памаш
spring
no
тӱрыш
тӱр-ыш
тӱр-ш
edge-ILL
no-case
тӱрыш
тӱр-ыш
тӱр-ш
embroidery-ILL
no-case
шуэш,
шуэ-ш
шуэ-ш
thin-ILL
ad-case
шуэш,
шуэ-ш
шуэ-ш
anthill-ILL
no-case
шуэш,
шуэ-ш
шуэ-еш
thin-LAT
ad-case
шуэш,
шуэ-ш
шуэ-еш
anthill-LAT
no-case
шуэш,
шу-эш
шу-еш
bran-LAT
no-case
шуэш,
шу-эш
шу-еш
bristle-LAT
no-case
шуэш,
шу-эш
шу-еш
eye-LAT
no-case
шуэш,
шу-эш
шу-еш
spring.water-LAT
no-case
шуэш,
шу-эш
шу-еш
reach-3SG
vb1-pers
шуэш,
шу-эш
шу-еш
ferment-3SG
vb1-pers
шуэш,
шу-эш
шу-еш
whittle-3SG
vb1-pers
кишке
кишке
кишке
snake
no
кишке
киш-ке
киш-шкЕ
resin-ILL
no-case
чушлаш
чушл-аш
чушло-аш
hiss-INF
vb2-inf
тӱҥалеш:
тӱҥал-еш
тӱҥал-еш
start-3SG
vb1-pers



1-1-5-115


— Кӧ толеш-ш?

Кӧ
Кӧ
кӧ
who
pr
толеш-ш?
***
***
***
***



1-1-5-116


Мо кӱлеш-ш?

Мо
Мо
мо
what
ad/av/pa/pr
кӱлеш-ш?
***
***
***
***



1-1-5-117


— Мый, Нӧнчык-патыр...

Мый,
мый
мый
1SG
pr
Нӧнчык-патыр...
Нӧнчык-патыр
нӧнчыкпатыр
doughstrongman
no/poad/no



1-1-5-118


Ик ате вӱдым пу.

Ик
Ик
ик
one
ad/nm/pa/pr
ате
ате
ате
vessel
no
вӱдым
вӱд-ым
вӱд-м
water-ACC
no-case
пу.
пу
пу
wood
no
пу.
пу-Ø
пуо-Ø
give-IMP.2SG
vb2-mood.pers
пу.
пу-Ø
пуо-Ø
blow-IMP.2SG
vb2-mood.pers
пу.
пу-Ø
пуо-Ø
give-CNG
vb2-conn
пу.
пу-Ø
пуо-Ø
blow-CNG
vb2-conn



1-1-5-119


— Уналан кӧра ик атым пуышаш, — манеш кишке.

Уналан
Уна-лан
уна-лан
guest-DAT
no-case
Уналан
Уна-ла-н
уна-ла-н
guest-PL-GEN
no-num-case
Уналан
У-на-лан
у-на-лан
new-1PL-DAT
ad/no-poss-case
Уналан
У-на-ла-н
у-на-ла-н
new-1PL-PL-GEN
ad/no-poss-num-case
кӧра
кӧра
кӧра
because.of
po
ик
ик
ик
one
ad/nm/pa/pr
атым
аты-м
ате-м
vessel-ACC
no-case
пуышаш, —
пуышаш
пуышаш
having.to.give
no
пуышаш, —
пуы-шаш
пуо-шаш
give-PTCP.FUT
vb2-ad
пуышаш, —
пуы-шаш
пуо-шаш
blow-PTCP.FUT
vb2-ad
манеш
манеш
манеш
it.is.said
av
манеш
ман-еш
ман-еш
say-3SG
vb1-pers
кишке.
кишке
кишке
snake
no
кишке.
киш-ке
киш-шкЕ
resin-ILL
no-case



1-1-5-120


Нӧнчык-патыр ик ате тичак вӱдым нумал толеш.

Нӧнчык-патыр
Нӧнчык-патыр
нӧнчыкпатыр
doughstrongman
no/poad/no
ик
ик
ик
one
ad/nm/pa/pr
ате
ате
ате
vessel
no
тичак
тичак
тичак
in.full
av
тичак
тич-ак
тич-ак
full-STR
ad/av/po-enc
вӱдым
вӱд-ым
вӱд-м
water-ACC
no-case
нумал
нумал-Ø
нумал-Ø
carry-IMP.2SG
vb1-mood.pers
нумал
нумал-Ø
нумал-Ø
carry-CNG
vb1-conn
нумал
нумал-Ø
нумал-Ø
carry-CVB
vb1-adv
толеш.
тол[ь]-еш
толь-еш
tarred.roofing.paper-LAT
no-case
толеш.
тол-еш
тол-еш
come-3SG
vb1-pers



1-1-5-121


Кошкен кийше-влак погынат, икганаште ик ведрам йӱыт.

Кошкен
Кошк-ен-Ø
кошко-ен-Ø
dry-PST2-3SG
vb2-tense-pers
Кошкен
Кошк-ен
кошко-ен
dry-CVB
vb2-adv
кийше-влак
***
***
***
***
погынат,
погын-ат
погын-ат
congress-and
no-enc
погынат,
погын-ат
погыно-ат
gather-3PL
vb2-pers
погынат,
погы-на-т
пого-на-ат
belongings-1PL-and
no-poss-enc
погынат,
погын-а-т
погыно-а-ат
gather-3SG-and
vb2-pers-enc
погынат,
погы-н-ат
пого-н-ат
belongings-GEN-and
no-case-enc
погынат,
погын-Ø-ат
погыно-Ø-ат
gather-CNG-and
vb2-conn-enc
икганаште
***
***
***
***
ик
ик
ик
one
ad/nm/pa/pr
ведрам
ведра-м
ведра-м
bucket-ACC
no-case
ведрам
ведра-м
ведра-ем
bucket-1SG
no-poss
ведрам
ведра-м-Ø
ведра-ем-Ø
bucket-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
ведрам
ведра-м-Ø
ведра-ем-Ø
bucket-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
ведрам
ведра-м-Ø
ведра-ем-Ø
bucket-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
йӱыт.
йӱ-ыт
йӱ-ыт
drink-3PL
vb1-pers



1-1-5-122


Вӱд пытен кая.

Вӱд
Вӱд
вӱд
water
no
пытен
пыт-ен-Ø
пыте-ен-Ø
end-PST2-3SG
vb2-tense-pers
пытен
пыт-ен
пыте-ен
end-CVB
vb2-adv
кая.
ка[й]-[а]
кае-а
go-3SG
vb2-pers



1-1-5-123


Нӧнчык-патыр адак вӱд дек кая.

Нӧнчык-патыр
Нӧнчык-патыр
нӧнчыкпатыр
doughstrongman
no/poad/no
адак
адак
адак
again
av
вӱд
вӱд
вӱд
water
no
дек
дек
дек
to
po
кая.
ка[й]-[а]
кае-а
go-3SG
vb2-pers



1-1-5-124


— Кӧ толеш-ш?

Кӧ
Кӧ
кӧ
who
pr
толеш-ш?
***
***
***
***



1-1-5-125


Мо кӱлеш-ш?

Мо
Мо
мо
what
ad/av/pa/pr
кӱлеш-ш?
***
***
***
***



1-1-5-126


— кишке чушла.

кишке
кишке
кишке
snake
no
кишке
киш-ке
киш-шкЕ
resin-ILL
no-case
чушла.
чушл-а
чушло-а
hiss-3SG
vb2-pers



1-1-5-127


— Мый, Нӧнчык-патыр...

Мый,
мый
мый
1SG
pr
Нӧнчык-патыр...
Нӧнчык-патыр
нӧнчыкпатыр
doughstrongman
no/poad/no



1-1-5-128


Ик ате вӱдым пу.

Ик
Ик
ик
one
ad/nm/pa/pr
ате
ате
ате
vessel
no
вӱдым
вӱд-ым
вӱд-м
water-ACC
no-case
пу.
пу
пу
wood
no
пу.
пу-Ø
пуо-Ø
give-IMP.2SG
vb2-mood.pers
пу.
пу-Ø
пуо-Ø
blow-IMP.2SG
vb2-mood.pers
пу.
пу-Ø
пуо-Ø
give-CNG
vb2-conn
пу.
пу-Ø
пуо-Ø
blow-CNG
vb2-conn



1-1-5-129


— Ик ганалан уна, вес ганалан тушман, — манеш кишке, кум вуйжымат икганаште нӧлта, Нӧнчык-патырым чӱҥгалаш шона.

Ик
Ик
ик
one
ad/nm/pa/pr
ганалан
ганалан
ганалан
time
av
ганалан
гана-лан
гана-лан
times-DAT
no/po-case
ганалан
гана-ла-н
гана-ла-н
times-PL-GEN
no/po-num-case
уна,
уна
уна
guest
no
уна,
уна
уна
there
pa
уна,
у-на
у-на
new-1PL
ad/no-poss
вес
вес
вес
different
ad/pr
ганалан
ганалан
ганалан
time
av
ганалан
гана-лан
гана-лан
times-DAT
no/po-case
ганалан
гана-ла-н
гана-ла-н
times-PL-GEN
no/po-num-case
тушман, —
тушман
тушман
enemy
no
манеш
манеш
манеш
it.is.said
av
манеш
ман-еш
ман-еш
say-3SG
vb1-pers
кишке,
кишке
кишке
snake
no
кишке,
киш-ке
киш-шкЕ
resin-ILL
no-case
кум
кум
кум
godfather.of.one's.child
no
кум
кум
кум
three
nm
вуйжымат
вуй-жы-м-ат
вуй-жЕ-м-ат
head-3SG-ACC-and
no-poss-case-enc
икганаште
***
***
***
***
нӧлта,
нӧлт-а
нӧлтӧ-а
lift-3SG
vb2-pers
Нӧнчык-патырым
Нӧнчык-патыр-ым
нӧнчыкпатыр-м
doughstrongman-ACC
no/poad/no-case
чӱҥгалаш
чӱҥгал-аш
чӱҥгал-аш
peck-INF
vb1-inf
шона.
шон-а
шоно-а
think-3SG
vb2-pers



1-1-5-130


Нӧнчык-патыр индеш пудан кестенже дене перен колта, кум вуйге икганаште лаштырта.

Нӧнчык-патыр
Нӧнчык-патыр
нӧнчыкпатыр
doughstrongman
no/poad/no
индеш
индеш
индеш
nine
nm
пудан
пудан
пудан
pood
ad
пудан
пуда-н
пуда-ан
nail-with
no-deriv.ad
пудан
пуд-ан
пуд-ан
pood-with
no-deriv.ad
пудан
пуда-н
пуда-н
nail-GEN
no-case
пудан
пу-да-н
пу-да-н
wood-2PL-GEN
no-poss-case
кестенже
кестен-же
кестен-жЕ
bludgeon-3SG
no-poss
дене
дене
дене
with
po
перен
пер-ен-Ø
пере-ен-Ø
hit-PST2-3SG
vb2-tense-pers
перен
пер-ен
пере-ен
hit-CVB
vb2-adv
колта,
колт-а
колто-а
send-3SG
vb2-pers
кум
кум
кум
godfather.of.one's.child
no
кум
кум
кум
three
nm
вуйге
вуйге
вуйге
totally
av
вуйге
вуй-ге
вуй-ге
head-COM
no-case
икганаште
***
***
***
***
лаштырта.
лаштырт-а
лаштырте-а
flatten-3SG
vb2-pers



1-1-5-131


Нӧнчык-патыр ик ате вӱдым нумал толеш, калыклан каласа:

Нӧнчык-патыр
Нӧнчык-патыр
нӧнчыкпатыр
doughstrongman
no/poad/no
ик
ик
ик
one
ad/nm/pa/pr
ате
ате
ате
vessel
no
вӱдым
вӱд-ым
вӱд-м
water-ACC
no-case
нумал
нумал-Ø
нумал-Ø
carry-IMP.2SG
vb1-mood.pers
нумал
нумал-Ø
нумал-Ø
carry-CNG
vb1-conn
нумал
нумал-Ø
нумал-Ø
carry-CVB
vb1-adv
толеш,
тол[ь]-еш
толь-еш
tarred.roofing.paper-LAT
no-case
толеш,
тол-еш
тол-еш
come-3SG
vb1-pers
калыклан
калыкл-ан
калыкле-ан
national-with
ad-deriv.ad
калыклан
калык-лан
калык-лан
people-DAT
no-case
калыклан
калык-ла-н
калык-ла-н
people-PL-GEN
no-num-case
каласа:
калас-а
каласе-а
say-3SG
vb2-pers



1-1-5-132


— Кишкыдам пуштым, — манеш.

Кишкыдам
Кишкы-да-м
кишке-да-м
snake-2PL-ACC
no-poss-case
пуштым, —
пушты-м
пушто-м
oat.flour-ACC
no-case
пуштым, —
пушты-м
пушто-м
stomach-ACC
no-case
пуштым, —
пушт-ым
пушт-ым
kill-PST1.1SG
vb1-tense.pers
пуштым, —
пу-шт-ым
пу-шт-м
wood-3PL-ACC
no-poss-case
манеш.
манеш
манеш
it.is.said
av
манеш.
ман-еш
ман-еш
say-3SG
vb1-pers



1-1-5-133


Ялыште тугай куанымаш лиеш, каласен мошташат ок лий.

Ялыште
Ял-ыште
ял-штЕ
village-INE
no-case
тугай
тугай
тугай
such
ad/av/pr
куанымаш
куанымаш
куанымаш
joy
no
куанымаш
куаны-маш
куане-маш
rejoice-NMLZ
vb2-deriv.n
лиеш,
лиеш
лиеш
soon
pa
лиеш,
ли[й]-еш
лий-еш
be-3SG
vb1-pers
каласен
калас-ен-Ø
каласе-ен-Ø
say-PST2-3SG
vb2-tense-pers
каласен
калас-ен
каласе-ен
say-CVB
vb2-adv
мошташат
мошт-аш-ат
мошто-аш-ат
be.able.to-INF-and
vb2-inf-enc
мошташат
мошт-аш-ат
мошто-аш-ат
become.tired-INF-and
vb2-inf-enc
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
лий.
лий-Ø
лий-Ø
be-IMP.2SG
vb1-mood.pers
лий.
лий-Ø
лий-Ø
be-CNG
vb1-conn
лий.
лий-Ø
лий-Ø
be-CVB
vb1-adv



1-1-5-134


Кум кече эртак пайремым ыштат.

Кум
Кум
кум
godfather.of.one's.child
no
Кум
Кум
кум
three
nm
кече
кече
кече
sun
no
кече
кече-Ø
кече-Ø
hang-IMP.2SG
vb2-mood.pers
кече
кече-Ø
кече-Ø
hang-CNG
vb2-conn
эртак
эртак
эртак
always
av
эртак
эрт-а-к
эрте-а-ак
pass-3SG-STR
vb2-pers-enc
эртак
эрт-Ø-ак
эрте-Ø-ак
pass-CNG-STR
vb2-conn-enc
пайремым
пайрем-ым
пайрем-м
holiday-ACC
no-case
ыштат.
ы-ш-т-ат
ы-ш-т-ат
NEG-PST-3PL-and
vb-tense-pers-enc
ыштат.
ышт-ат
ыште-ат
do-3PL
vb2-pers
ыштат.
ышт-а-т
ыште-а-ат
do-3SG-and
vb2-pers-enc
ыштат.
ышт-Ø-ат
ыште-Ø-ат
do-CNG-and
vb2-conn-enc



1-1-5-135


Кум кече эртат, Нӧнчык-патыр йодеш:

Кум
Кум
кум
godfather.of.one's.child
no
Кум
Кум
кум
three
nm
кече
кече
кече
sun
no
кече
кече-Ø
кече-Ø
hang-IMP.2SG
vb2-mood.pers
кече
кече-Ø
кече-Ø
hang-CNG
vb2-conn
эртат,
эрт-ат
эрте-ат
pass-3PL
vb2-pers
эртат,
эрт-а-т
эрте-а-ат
pass-3SG-and
vb2-pers-enc
эртат,
эрт-Ø-ат
эрте-Ø-ат
pass-CNG-and
vb2-conn-enc
Нӧнчык-патыр
Нӧнчык-патыр
нӧнчыкпатыр
doughstrongman
no/poad/no
йодеш:
йод-еш
йод-еш
iodine-LAT
no-case
йодеш:
йод-еш
йод-еш
ask-3SG
vb1-pers



1-1-5-136


— Шкеже кынер кутыш, вуйжо сыра под гай, пондашыже важык кутыш — тыгай Опкын илыме верым кӧ шинча?

Шкеже
шке-же
шке-жЕ
REFL-3SG
pr-poss
кынер
кын'ер
кын'ер
elbow
no
кутыш,
кутыш
кутыш
length
no/po
кутыш,
кут-ыш
кут-ш
length-ILL
no/po-case
кутыш,
кут-ыш
кут-ш
soul-ILL
no-case
вуйжо
вуй-жо
вуй-жЕ
head-3SG
no-poss
сыра
сыра
сыра
beer
no
сыра
сыр-а
сыре-а
get.angry-3SG
vb2-pers
под
под
под
pot
no
гай,
гай
гай
like
ad/av/pa/po
пондашыже
пондаш-ыже
пондаш-жЕ
beard-3SG
no-poss
важык
важык
важык
crooked
ad/av/no
кутыш —
кутыш
кутыш
length
no/po
кутыш —
кут-ыш
кут-ш
length-ILL
no/po-case
кутыш —
кут-ыш
кут-ш
soul-ILL
no-case
тыгай
тыгай
тыгай
such
ad/av/no/pr
Опкын
Опкын
опкын
greedy.person
ad/no
илыме
илыме
илыме
living
ad
илыме
илы-ме
иле-мЕ
live-PTCP.PASS
vb2-ad
верым
вер-ым
вер-м
place-ACC
no-case
кӧ
кӧ
кӧ
who
pr
шинча?
шинча
шинча
eye
no
шинча?
шинч-а
шинче-а
sit-3SG
vb2-pers
шинча?
шинч-а
шинче-а
know-3SG
vb2-pers



1-1-5-137


Ик кугыза Нӧнчык-патырлан виктара:

Ик
Ик
ик
one
ad/nm/pa/pr
кугыза
кугыза
кугыза
old.man
no
Нӧнчык-патырлан
Нӧнчык-патырл-ан
нӧнчыкпатырле-ан
doughheroic-with
no/poad-deriv.ad
Нӧнчык-патырлан
Нӧнчык-патыр-лан
нӧнчыкпатыр-лан
doughstrongman-DAT
no/poad/no-case
Нӧнчык-патырлан
Нӧнчык-патыр-ла-н
нӧнчыкпатыр-ла-н
doughstrongman-PL-GEN
no/poad/no-num-case
виктара:
виктар-а
виктаре-а
stretch.out-3SG
vb2-pers



1-1-5-138


— Пуштмо кишкет тудын шольыжо ыле.

Пуштмо
Пуштмо
пуштмо
killed
ad
Пуштмо
Пушт-мо
пушт-мЕ
kill-PTCP.PASS
vb1-ad
кишкет
кишк-ет
кишке-ет
snake-2SG
no-poss
кишкет
киш-к-ет
киш-шкЕ-ет
resin-ILL-2SG
no-case-poss
тудын
тудын
тудын
his/her
pr
тудын
тудо-н
тудо-н
3SG-GEN
pr-case
шольыжо
шольы-жо
шольо-жЕ
little.brother-3SG
no-poss
шольыжо
шол-ьы-жо
шол-Е-жЕ
boil-PST1.3SG-3SG
vb1-tense.pers-poss
ыле.
ыл-'е
ул-Е
be-PST1.3SG
vb1-tense.pers



1-1-5-139


Изаже умбалнырак, курык вес могырышто, ила.

Изаже
Иза-же
иза-жЕ
older.brother-3SG
no-poss
умбалнырак,
умбалнырак
умбалнырак
a.bit.further.away
av
умбалнырак,
умбалны-рак
умбалне-рак
at.a.distance-COMP
av-deg
курык
курык
курык
mountain
no
вес
вес
вес
different
ad/pr
могырышто,
могырышто
могырышто
on.the.side
po
могырышто,
могыр-ышто
могыр-штЕ
body-INE
no-case
ила.
и-ла
и-ла
and-STR
co-enc
ила.
и-ла
и-ла
[X]-STR
pa-enc
ила.
ил-а
иле-а
live-3SG
vb2-pers



1-1-5-140


Кугызан ойлымо корно дене Нӧнчык-патыр кая.

Кугызан
Кугыза-н
кугыза-ан
old.man-with
no-deriv.ad
Кугызан
Кугыза-н
кугыза-н
old.man-GEN
no-case
ойлымо
ойлымо
ойлымо
speech
ad
ойлымо
ойлы-мо
ойло-мЕ
talk-PTCP.PASS
vb2-ad
корно
корно
корно
road
no
дене
дене
дене
with
po
Нӧнчык-патыр
Нӧнчык-патыр
нӧнчыкпатыр
doughstrongman
no/poad/no
кая.
ка[й]-[а]
кае-а
go-3SG
vb2-pers



1-1-5-141


Кая, кая, чапле полат дек шуэш.

Кая,
Ка[й]-[а]
кае-а
go-3SG
vb2-pers
кая,
ка[й]-[а]
кае-а
go-3SG
vb2-pers
чапле
чапле
чапле
glorious
ad
чапле
чапле-Ø
чапле-Ø
glorify-IMP.2SG
vb2-mood.pers
чапле
чапле-Ø
чапле-Ø
glorify-CNG
vb2-conn
полат
полат
полат
palace
no
полат
пол-ат
поло-ат
polo-and
no-enc
дек
дек
дек
to
po
шуэш.
шуэ-ш
шуэ-ш
thin-ILL
ad-case
шуэш.
шуэ-ш
шуэ-ш
anthill-ILL
no-case
шуэш.
шуэ-ш
шуэ-еш
thin-LAT
ad-case
шуэш.
шуэ-ш
шуэ-еш
anthill-LAT
no-case
шуэш.
шу-эш
шу-еш
bran-LAT
no-case
шуэш.
шу-эш
шу-еш
bristle-LAT
no-case
шуэш.
шу-эш
шу-еш
eye-LAT
no-case
шуэш.
шу-эш
шу-еш
spring.water-LAT
no-case
шуэш.
шу-эш
шу-еш
reach-3SG
vb1-pers
шуэш.
шу-эш
шу-еш
ferment-3SG
vb1-pers
шуэш.
шу-эш
шу-еш
whittle-3SG
vb1-pers



1-1-5-142


Окна почылтеш.

Окна
Окна
окна
window
no
почылтеш.
почылт-еш
почылт-еш
open-3SG
vb1-pers



1-1-5-143


Окнаште йытыра ӱдыр шинча.

Окнаште
Окна-ште
окна-штЕ
window-INE
no-case
йытыра
йытыра
йытыра
beautiful
ad
ӱдыр
ӱдыр
ӱдыр
daughter
no
ӱдыр
ӱдыр
ӱдыр
Virgo
no
шинча.
шинча
шинча
eye
no
шинча.
шинч-а
шинче-а
sit-3SG
vb2-pers
шинча.
шинч-а
шинче-а
know-3SG
vb2-pers



1-1-5-144


— Тый кӧ улат?

Тый
тый
тый
2SG
pr
кӧ
кӧ
кӧ
who
pr
улат?
ула-т
ула-ет
cart-2SG
no-poss
улат?
ула-т
ула-ат
cart-and
no-enc
улат?
ул-ат
уло-ат
is-and
ad/no/vb-enc
улат?
ул-ат
ул-ат
be-2SG
vb1-pers
улат?
у-ла-т
у-ла-ет
new-COMP-2SG
ad/no-case-poss
улат?
у-ла-т
у-ла-ет
new-PL-2SG
ad/no-num-poss
улат?
у-ла-т
у-ла-ат
new-COMP-and
ad/no-case-enc
улат?
у-ла-т
у-ла-ат
new-PL-and
ad/no-num-enc
улат?
ул-Ø-ат
ул-Ø-ат
be-CNG-and
vb1-conn-enc
улат?
ул-Ø-ат
ул-Ø-ат
be-CVB-and
vb1-adv-enc



1-1-5-145


— йодеш Нӧнчык-патыр.

йодеш
йод-еш
йод-еш
iodine-LAT
no-case
йодеш
йод-еш
йод-еш
ask-3SG
vb1-pers
Нӧнчык-патыр.
Нӧнчык-патыр
нӧнчыкпатыр
doughstrongman
no/poad/no



1-1-5-146


— Мый мланде ӱмбалнысе ӱдыр улам, мыйым тыш Опкын конден, ни ок коч, ни ок колто, — манеш ӱдыр.

Мый
мый
мый
1SG
pr
мланде
мланде
мланде
land
no
мланде
мланде
мланде
Earth
pn
ӱмбалнысе
ӱмбалнысе
ӱмбалнысе
upper
ad/po
ӱдыр
ӱдыр
ӱдыр
daughter
no
ӱдыр
ӱдыр
ӱдыр
Virgo
no
улам,
ула-м
ула-м
cart-ACC
no-case
улам,
ула-м
ула-ем
cart-1SG
no-poss
улам,
ул-ам
ул-ам
be-1SG
vb1-pers
улам,
у-ла-м
у-ла-м
new-PL-ACC
ad/no-num-case
улам,
у-ла-м
у-ла-ем
new-COMP-1SG
ad/no-case-poss
улам,
у-ла-м
у-ла-ем
new-PL-1SG
ad/no-num-poss
улам,
ула-м-Ø
ула-ем-Ø
cart-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
улам,
ула-м-Ø
ула-ем-Ø
cart-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
улам,
ула-м-Ø
ула-ем-Ø
cart-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
мыйым
мыйым
мыйым
me
pr
мыйым
мый-ым
мый-м
1SG-ACC
pr-case
тыш
тыш
тыш
here
av/pr
Опкын
Опкын
опкын
greedy.person
ad/no
конден,
конд-ен-Ø
кондо-ен-Ø
bring-PST2-3SG
vb2-tense-pers
конден,
конд-ен
кондо-ен
bring-CVB
vb2-adv
ни
ни
ни
neither.....nor
co/pa
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
коч,
коч-Ø
кочк-Ø
eat-IMP.2SG
vb1-mood.pers
коч,
коч-Ø
кочк-Ø
eat-CNG
vb1-conn
коч,
коч-Ø
кочк-Ø
eat-CVB
vb1-adv
ни
ни
ни
neither.....nor
co/pa
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
колто, —
колто-Ø
колто-Ø
send-IMP.2SG
vb2-mood.pers
колто, —
колто-Ø
колто-Ø
send-CNG
vb2-conn
манеш
манеш
манеш
it.is.said
av
манеш
ман-еш
ман-еш
say-3SG
vb1-pers
ӱдыр.
ӱдыр
ӱдыр
daughter
no
ӱдыр.
ӱдыр
ӱдыр
Virgo
no



1-1-5-147


— Кызыт Опкынжо кушто?

Кызыт
Кызыт
кызыт
now
av
Опкынжо
Опкын-жо
опкын-жЕ
greedy.person-3SG
ad/no-poss
кушто?
кушто
кушто
where
av/co/pr
кушто?
куш-то
куш-штЕ
where-INE
av/co/pr-case
кушто?
кушто-Ø
кушто-Ø
grow-IMP.2SG
vb2-mood.pers
кушто?
кушто-Ø
кушто-Ø
dance-IMP.2SG
vb2-mood.pers
кушто?
кушто-Ø
кушто-Ø
grow-CNG
vb2-conn
кушто?
кушто-Ø
кушто-Ø
dance-CNG
vb2-conn



1-1-5-148


— Полатыштыже мала, тудо мланде ӱмбалан пондашыжым кӱрлын коден, а тудын вийже пондашыштыже ыле, — умылтара ӱдыр.

Полатыштыже
Полат-ышты-же
полат-штЕ-жЕ
palace-INE-3SG
no-case-poss
мала,
ма-ла
ма-ла
whether-STR
co/pa-enc
мала,
мал-а
мале-а
sleep-3SG
vb2-pers
тудо
тудо
тудо
3SG
pr
мланде
мланде
мланде
land
no
мланде
мланде
мланде
Earth
pn
ӱмбалан
ӱмбалан
ӱмбалан
up
av/po
ӱмбалан
ӱмбалан
ӱмбалан
with.a.surface
ad
ӱмбалан
ӱмбала-н
ӱмбала-ан
one.on.another-with
ad/av-deriv.ad
ӱмбалан
ӱмбал-ан
ӱмбал-ан
top-with
ad/no/po-deriv.ad
ӱмбалан
ӱмбала-н
ӱмбала-н
one.on.another-GEN
ad/av-case
пондашыжым
пондаш-ыжы-м
пондаш-жЕ-м
beard-3SG-ACC
no-poss-case
кӱрлын
кӱрлын
кӱрлын
finally
av
кӱрлын
кӱрл-ын-Ø
кӱрл-н-Ø
tear.off-PST2-3SG
vb1-tense-pers
кӱрлын
кӱрл-ын
кӱрл-н
tear.off-CVB
vb1-adv
коден,
код-ен-Ø
кодо-ен-Ø
leave-PST2-3SG
vb2-tense-pers
коден,
код-ен
кодо-ен
leave-CVB
vb2-adv
а
а
а
and
co
а
а
а
so
pa
а
а
а
oh
in
тудын
тудын
тудын
his/her
pr
тудын
тудо-н
тудо-н
3SG-GEN
pr-case
вийже
вий-же
вий-жЕ
power-3SG
no-poss
вийже
вий-Ø-же
вие-Ø-жЕ
justify.oneself-CNG-3SG
vb2-conn-poss
пондашыштыже
пондаш-ышты-же
пондаш-штЕ-жЕ
beard-INE-3SG
no-case-poss
ыле, —
ыл-'е
ул-Е
be-PST1.3SG
vb1-tense.pers
умылтара
умылтар-а
умылтаре-а
explain-3SG
vb2-pers
ӱдыр.
ӱдыр
ӱдыр
daughter
no
ӱдыр.
ӱдыр
ӱдыр
Virgo
no



1-1-5-149


— Мыйым тый пурто, мый тыйым утарем, — манеш Нӧнчык-патыр.

Мыйым
Мыйым
мыйым
me
pr
Мыйым
мый-ым
мый-м
1SG-ACC
pr-case
тый
тый
тый
2SG
pr
пурто,
пурто-Ø
пурто-Ø
bring.in-IMP.2SG
vb2-mood.pers
пурто,
пурто-Ø
пурто-Ø
bring.in-CNG
vb2-conn
мый
мый
мый
1SG
pr
тыйым
тыйым
тыйым
you
pr
тыйым
тый-ым
тый-м
2SG-ACC
pr-case
утарем, —
утар-ем
утаре-ем
save-1SG
vb2-pers
манеш
манеш
манеш
it.is.said
av
манеш
ман-еш
ман-еш
say-3SG
vb1-pers
Нӧнчык-патыр.
Нӧнчык-патыр
нӧнчыкпатыр
doughstrongman
no/poad/no



1-1-5-150


Ӱдыр порсын кандрам колта.

Ӱдыр
Ӱдыр
ӱдыр
daughter
no
Ӱдыр
Ӱдыр
Ӱдыр
Virgo
no
порсын
порсын
порсын
silk
no
кандрам
***
***
***
***
колта.
колт-а
колто-а
send-3SG
vb2-pers



1-1-5-151


Нӧнчык-патыр порсын кандра дене Опкынын полатышкыже кӱза.

Нӧнчык-патыр
Нӧнчык-патыр
нӧнчыкпатыр
doughstrongman
no/poad/no
порсын
порсын
порсын
silk
no
кандра
***
***
***
***
дене
дене
дене
with
po
Опкынын
Опкын-ын
опкын-н
greedy.person-GEN
ad/no-case
полатышкыже
полат-ышкы-же
полат-шкЕ-жЕ
palace-ILL-3SG
no-case-poss
кӱза.
кӱз-а
кӱзӧ-а
go.up-3SG
vb2-pers
кӱза.
кӱ-за
кӱ-за
ripen-IMP.2PL
vb1-mood.pers



1-1-5-152


Ик пӧлемыш мия — Опкын, чара оҥылашыжым шогалтен, мален кия.

Ик
Ик
ик
one
ad/nm/pa/pr
пӧлемыш
пӧлем-ыш
пӧлем-ш
room-ILL
no-case
мия —
ми[й]-[а]
мие-а
come-3SG
vb2-pers
Опкын,
Опкын
опкын
greedy.person
ad/no
чара
чара
чара
glade
ad/no
чара
чар-а
чаре-а
prohibit-3SG
vb2-pers
оҥылашыжым
оҥылаш-ыжы-м
оҥылаш-жЕ-м
chin-3SG-ACC
no-poss-case
шогалтен,
шогалт-ен-Ø
шогалте-ен-Ø
put-PST2-3SG
vb2-tense-pers
шогалтен,
шогалт-ен
шогалте-ен
put-CVB
vb2-adv
мален
мал-ен-Ø
мале-ен-Ø
sleep-PST2-3SG
vb2-tense-pers
мален
мал-ен
мале-ен
sleep-CVB
vb2-adv
кия.
ки[й]-[а]
кие-а
lie-3SG
vb2-pers



1-1-5-153


Нӧнчык-патыр тудым тушакынак кестенже дене перен лаштырта.

Нӧнчык-патыр
Нӧнчык-патыр
нӧнчыкпатыр
doughstrongman
no/poad/no
тудым
тудым
тудым
him/her
pr
тудым
тудо-м
тудо-м
3SG-ACC
pr-case
тушакынак
тушакын-ак
тушакын-ак
there-STR
av/pr-enc
тушакынак
тушак-ын-ак
тушак-н-ак
there-GEN-STR
av/pr-case-enc
кестенже
кестен-же
кестен-жЕ
bludgeon-3SG
no-poss
дене
дене
дене
with
po
перен
пер-ен-Ø
пере-ен-Ø
hit-PST2-3SG
vb2-tense-pers
перен
пер-ен
пере-ен
hit-CVB
vb2-adv
лаштырта.
лаштырт-а
лаштырте-а
flatten-3SG
vb2-pers



1-1-5-154


Ӱдырым налын, пурымо рожшо дек мия.

Ӱдырым
Ӱдыр-ым
ӱдыр-м
daughter-ACC
no-case
Ӱдырым
Ӱдыр-ым
Ӱдыр-м
Virgo-ACC
no-case
налын,
нал-ын-Ø
нал-н-Ø
take-PST2-3SG
vb1-tense-pers
налын,
нал-ын
нал-н
take-CVB
vb1-adv
пурымо
пурымо
пурымо
entrance
ad
пурымо
пуры-мо
пуро-мЕ
go.in-PTCP.PASS
vb2-ad
рожшо
рож-шо
рож-жЕ
hole-3SG
no-poss
дек
дек
дек
to
po
мия.
ми[й]-[а]
мие-а
come-3SG
vb2-pers



1-1-5-155


Первый ӱдырым кӱзыктен колта.

Первый
Первый
первый
first
ad/av/nm
ӱдырым
ӱдыр-ым
ӱдыр-м
daughter-ACC
no-case
ӱдырым
ӱдыр-ым
ӱдыр-м
Virgo-ACC
no-case
кӱзыктен
кӱзыкт-ен-Ø
кӱзыктӧ-ен-Ø
raise-PST2-3SG
vb2-tense-pers
кӱзыктен
кӱзыкт-ен
кӱзыктӧ-ен
raise-CVB
vb2-adv
кӱзыктен
кӱзы-кт-ен-Ø
кӱзӧ-ктЕ-ен-Ø
go.up-CAUS-PST2-3SG
vb2-deriv.v-tense-pers
кӱзыктен
кӱзы-кт-ен
кӱзӧ-ктЕ-ен
go.up-CAUS-CVB
vb2-deriv.v-adv
колта.
колт-а
колто-а
send-3SG
vb2-pers



1-1-5-156


Вара шке кӱзаш тӱҥалеш.

Вара
Вара
вара
then
av/pa
Вара
Вара
вара
pole
no
Вара
Вар-а
варе-а
mix-3SG
vb2-pers
шке
шке
шке
REFL
pr
кӱзаш
кӱз-аш
кӱзӧ-аш
go.up-INF
vb2-inf
тӱҥалеш.
тӱҥал-еш
тӱҥал-еш
start-3SG
vb1-pers



1-1-5-157


Кӱзен шумыж годым Пӱнчӧ-патыр ден Тумо-патыр вӱраҥым руал колтат.

Кӱзен
Кӱз-ен-Ø
кӱзӧ-ен-Ø
go.up-PST2-3SG
vb2-tense-pers
Кӱзен
Кӱз-ен
кӱзӧ-ен
go.up-CVB
vb2-adv
шумыж
шу-мы-ж
шу-мЕ-жЕ
reach-PTCP.PASS-3SG
vb1-ad-poss
шумыж
шу-мы-ж
шу-мЕ-жЕ
ferment-PTCP.PASS-3SG
vb1-ad-poss
шумыж
шу-мы-ж
шу-мЕ-жЕ
whittle-PTCP.PASS-3SG
vb1-ad-poss
шумыж
шум-ы-ж
шум-Е-жЕ
tire-PST1.3SG-3SG
vb1-tense.pers-poss
шумыж
шумы-Ø-ж
шумо-Ø-жЕ
sharpen-CNG-3SG
vb2-conn-poss
годым
годым
годым
during
po
Пӱнчӧ-патыр
Пӱнчӧ-патыр
пӱнчӧпатыр
pinestrongman
noad/no
Пӱнчӧ-патыр
Пӱнчӧ-Ø-патыр
пӱнчӧ-Øпатыр
notch-IMP.2SGstrongman
vb2-mood.persad/no
Пӱнчӧ-патыр
Пӱнчӧ-Ø-патыр
пӱнчӧ-Øпатыр
notch-CNGstrongman
vb2-connad/no
ден
ден
ден
and
co
Тумо-патыр
Тумо-патыр
тумопатыр
oakstrongman
noad/no
вӱраҥым
вӱраҥ-ым
вӱраҥ-м
tie-ACC
no-case
вӱраҥым
вӱраҥ-ым
вӱраҥ-ым
become.bloody-PST1.1SG
vb1-tense.pers
вӱраҥым
вӱр-аҥ-ым
вӱр-аҥ-ым
blood-TRANS-PST1.1SG
no-deriv.v-tense.pers
руал
руал-Ø
руал-Ø
chop-IMP.2SG
vb1-mood.pers
руал
руал-Ø
руал-Ø
chop-CNG
vb1-conn
руал
руал-Ø
руал-Ø
chop-CVB
vb1-adv
колтат.
колт-ат
колт-ат
[X]-and
de-enc
колтат.
колт-ат
колто-ат
send-3PL
vb2-pers
колтат.
колт-а-т
колто-а-ат
send-3SG-and
vb2-pers-enc
колтат.
колт-Ø-ат
колто-Ø-ат
send-CNG-and
vb2-conn-enc



1-1-5-158


Нӧнчык-патыр вес тӱняшке мӧҥгеш пӧрдын вола.

Нӧнчык-патыр
Нӧнчык-патыр
нӧнчыкпатыр
doughstrongman
no/poad/no
вес
вес
вес
different
ad/pr
тӱняшке
тӱня-шке
тӱня-шкЕ
world-ILL
no-case
мӧҥгеш
мӧҥгеш
мӧҥгеш
back
ad/av
мӧҥгеш
мӧҥг-еш
мӧҥгӧ-еш
home-LAT
av/no/po-case
пӧрдын
пӧрд-ын-Ø
пӧрд-н-Ø
turn-PST2-3SG
vb1-tense-pers
пӧрдын
пӧрд-ын
пӧрд-н
turn-CVB
vb1-adv
вола.
вол-а
воло-а
descend-3SG
vb2-pers



1-1-5-159


— Илышашем уло гын, тӧшак лийже, колышашем уло гын, кӱ лийже, — манеш.

Илышашем
Илы-шаш-ем
иле-шаш-ем
live-PTCP.FUT-1SG
vb2-ad-poss
Илышашем
Илы-шаш-ем-Ø
иле-шаш-ем-Ø
live-PTCP.FUT-TRANS-IMP.2SG
vb2-ad-deriv.v-mood.pers
Илышашем
Илы-шаш-ем-Ø
иле-шаш-ем-Ø
live-PTCP.FUT-TRANS-CNG
vb2-ad-deriv.v-conn
Илышашем
Илы-шаш-ем-Ø
иле-шаш-ем-Ø
live-PTCP.FUT-TRANS-CVB
vb2-ad-deriv.v-adv
уло
уло
уло
is
ad/no/vb
гын,
гын
гын
if
co/pa
тӧшак
тӧшак
тӧшак
feather.bed
no
лийже,
лийже
лийже
let's.imagine
pa
лийже,
лий-же
лий-жЕ
be-IMP.3SG
vb1-mood.pers
лийже,
лий-Ø-же
лий-Ø-жЕ
be-CNG-3SG
vb1-conn-poss
лийже,
лий-Ø-же
лий-Ø-жЕ
be-CVB-3SG
vb1-adv-poss
колышашем
колышаш-ем
колышаш-ем
mortal-1SG
ad-poss
колышашем
колы-шаш-ем
коло-шаш-ем
die-PTCP.FUT-1SG
vb2-ad-poss
колышашем
колышаш-ем-Ø
колышаш-ем-Ø
mortal-TRANS-IMP.2SG
ad-deriv.v-mood.pers
колышашем
колышаш-ем-Ø
колышаш-ем-Ø
mortal-TRANS-CNG
ad-deriv.v-conn
колышашем
колышаш-ем-Ø
колышаш-ем-Ø
mortal-TRANS-CVB
ad-deriv.v-adv
колышашем
колы-шаш-ем-Ø
коло-шаш-ем-Ø
die-PTCP.FUT-TRANS-IMP.2SG
vb2-ad-deriv.v-mood.pers
колышашем
колы-шаш-ем-Ø
коло-шаш-ем-Ø
die-PTCP.FUT-TRANS-CNG
vb2-ad-deriv.v-conn
колышашем
колы-шаш-ем-Ø
коло-шаш-ем-Ø
die-PTCP.FUT-TRANS-CVB
vb2-ad-deriv.v-adv
уло
уло
уло
is
ad/no/vb
гын,
гын
гын
if
co/pa
кӱ
кӱ
кӱ
stone
no
кӱ
кӱ-Ø
кӱ-Ø
ripen-IMP.2SG
vb1-mood.pers
кӱ
кӱ-Ø
кӱ-Ø
ripen-CNG
vb1-conn
кӱ
кӱ-Ø
кӱ-Ø
ripen-CVB
vb1-adv
лийже, —
лийже
лийже
let's.imagine
pa
лийже, —
лий-же
лий-жЕ
be-IMP.3SG
vb1-mood.pers
лийже, —
лий-Ø-же
лий-Ø-жЕ
be-CNG-3SG
vb1-conn-poss
лийже, —
лий-Ø-же
лий-Ø-жЕ
be-CVB-3SG
vb1-adv-poss
манеш.
манеш
манеш
it.is.said
av
манеш.
ман-еш
ман-еш
say-3SG
vb1-pers



1-1-5-160


«Вушт!» шоктен, тӧшакышке волен возеш.

«Вушт!»
Вушт
вушт
[X]
de
шоктен,
шокте-н
шокте-н
sieve-GEN
no-case
шоктен,
шокт-ен-Ø
шокто-ен-Ø
be.heard-PST2-3SG
vb2-tense-pers
шоктен,
шокт-ен
шокто-ен
be.heard-CVB
vb2-adv
тӧшакышке
тӧшак-ышке
тӧшак-шкЕ
feather.bed-ILL
no-case
волен
вол-ен-Ø
воло-ен-Ø
descend-PST2-3SG
vb2-tense-pers
волен
вол-ен
воло-ен
descend-CVB
vb2-adv
возеш.
воз-еш
воз-еш
cart-LAT
no-case
возеш.
воз-еш
воз-еш
lie.down-3SG
vb1-pers



1-1-5-161


Кынелеш да саде ялышкыже кая.

Кынелеш
Кынел-еш
кынел-еш
get.up-3SG
vb1-pers
да
да
да
and
co
да
да
да
yes
pa
саде
саде
саде
that
pr
ялышкыже
ял-ышкы-же
ял-шкЕ-жЕ
village-ILL-3SG
no-case-poss
кая.
ка[й]-[а]
кае-а
go-3SG
vb2-pers



1-1-5-162


Кугызам кычал муэш.

Кугызам
Кугыза-м
кугыза-м
old.man-ACC
no-case
Кугызам
Кугыза-м
кугыза-ем
old.man-1SG
no-poss
Кугызам
Кугыза-м-Ø
кугыза-ем-Ø
old.man-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
Кугызам
Кугыза-м-Ø
кугыза-ем-Ø
old.man-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
Кугызам
Кугыза-м-Ø
кугыза-ем-Ø
old.man-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
кычал
кычал-Ø
кычал-Ø
search-IMP.2SG
vb1-mood.pers
кычал
кычал-Ø
кычал-Ø
search-CNG
vb1-conn
кычал
кычал-Ø
кычал-Ø
search-CVB
vb1-adv
муэш.
му-эш
му-еш
find-3SG
vb1-pers



1-1-5-163


Мо лиймыжым рат дене ойла.

Мо
Мо
мо
what
ad/av/pa/pr
лиймыжым
лиймы-жы-м
лийме-жЕ-м
happening-3SG-ACC
ad-poss-case
лиймыжым
лий-мы-жы-м
лий-мЕ-жЕ-м
be-PTCP.PASS-3SG-ACC
vb1-ad-poss-case
рат
рат
рат
row
no
рат
рат
рат
happy
av
рат
р-ат
ре-ат
D-and
no-enc
дене
дене
дене
with
po
ойла.
ой-ла
ой-ла
opinion-COMP
no-case
ойла.
ой-ла
ой-ла
opinion-PL
no-num
ойла.
ой-ла
ой-ла
opinion-STR
no-enc
ойла.
ой-ла
ой-ла
oh-STR
in-enc
ойла.
ойл-а
ойло-а
talk-3SG
vb2-pers
ойла.
ой-Ø-ла
ойо-Ø-ла
fast-CNG-STR
vb2-conn-enc
ойла.
ой-Ø-ла
ойо-Ø-ла
fear-CNG-STR
vb2-conn-enc



1-1-5-164


— Тугай ош кайык уло, тудо тыйым ош тӱняшке луктын кертеш.

Тугай
Тугай
тугай
such
ad/av/pr
ош
ош
ош
white
ad
кайык
кайык
кайык
bird
no
уло,
уло
уло
is
ad/no/vb
тудо
тудо
тудо
3SG
pr
тыйым
тыйым
тыйым
you
pr
тыйым
тый-ым
тый-м
2SG-ACC
pr-case
ош
ош
ош
white
ad
тӱняшке
тӱня-шке
тӱня-шкЕ
world-ILL
no-case
луктын
лукт-ын-Ø
лукт-н-Ø
lead.out-PST2-3SG
vb1-tense-pers
луктын
лукт-ын
лукт-н
lead.out-CVB
vb1-adv
кертеш.
керт-еш
керт-еш
be.able.to-3SG
vb1-pers
кертеш.
керт-еш
керт-еш
swaddle-3SG
vb1-pers



1-1-5-165


Только тудлан шӱлалтымыже еда мушкындо гай шыл моклака кӱлеш.

Только
Только
только
but
co/pa
тудлан
туд-лан
тудо-лан
3SG-DAT
pr-case
шӱлалтымыже
шӱлалты-мы-же
шӱлалте-мЕ-жЕ
breathe-PTCP.PASS-3SG
vb2-ad-poss
еда
еда
еда
each
po
мушкындо
мушкындо
мушкындо
fist
no
мушкындо
мушкындо-Ø
мушкындо-Ø
hit.with.one's.fist-IMP.2SG
vb2-mood.pers
мушкындо
мушкындо-Ø
мушкындо-Ø
hit.with.one's.fist-CNG
vb2-conn
гай
гай
гай
like
ad/av/pa/po
шыл
шыл
шыл
meat
no
шыл
шыл-Ø
шыл-Ø
hide-IMP.2SG
vb1-mood.pers
шыл
шыл-Ø
шыл-Ø
hide-CNG
vb1-conn
шыл
шыл-Ø
шыл-Ø
hide-CVB
vb1-adv
моклака
моклака
моклака
lump
no
кӱлеш.
кӱлеш
кӱлеш
need
ad/no
кӱлеш.
кӱл-еш
кӱл-еш
be.necessary-3SG
vb1-pers



1-1-5-166


Мемнан чодыраште ир ӱшкыж уло, тый ир ӱшкыжым пушт, вара кайык дек кае, — кугыза туныктен колта.

Мемнан
мем-на-н
ме-на-н
1PL-1PL-GEN
pr-poss-case
чодыраште
чодыра-ште
чодыра-штЕ
forest-INE
no-case
чодыраште
чодыра-ште
чодыра-штЕ
coarse-INE
ad-case
ир
ир
ир
wild
ad
ӱшкыж
ӱшкыж
ӱшкыж
bull
no
ӱшкыж
ӱш-кы-ж
ӱш-шкЕ-жЕ
club-ILL-3SG
no-case-poss
уло,
уло
уло
is
ad/no/vb
тый
тый
тый
2SG
pr
ир
ир
ир
wild
ad
ӱшкыжым
ӱшкыж-ым
ӱшкыж-м
bull-ACC
no-case
пушт,
пу-шт
пу-шт
wood-3PL
no-poss
пушт,
пушт-Ø
пушт-Ø
kill-IMP.2SG
vb1-mood.pers
пушт,
пушт-Ø
пушт-Ø
kill-CNG
vb1-conn
пушт,
пушт-Ø
пушт-Ø
kill-CVB
vb1-adv
вара
вара
вара
then
av/pa
вара
вара
вара
pole
no
вара
вар-а
варе-а
mix-3SG
vb2-pers
кайык
кайык
кайык
bird
no
дек
дек
дек
to
po
кае, —
кае-Ø
кае-Ø
go-IMP.2SG
vb2-mood.pers
кае, —
кае-Ø
кае-Ø
go-CNG
vb2-conn
кугыза
кугыза
кугыза
old.man
no
туныктен
туныкт-ен-Ø
туныкто-ен-Ø
teach-PST2-3SG
vb2-tense-pers
туныктен
туныкт-ен
туныкто-ен
teach-CVB
vb2-adv
колта.
колт-а
колто-а
send-3SG
vb2-pers



1-1-5-167


Кугызан туныктымо семын, Мӧнчык-патыр ӱшкыжым пуштеш, шылжым руэн, мешакыш опта, вара ош кайык деке кая.

Кугызан
Кугыза-н
кугыза-ан
old.man-with
no-deriv.ad
Кугызан
Кугыза-н
кугыза-н
old.man-GEN
no-case
туныктымо
туныктымо
туныктымо
educated
ad
туныктымо
туныкты-мо
туныкто-мЕ
teach-PTCP.PASS
vb2-ad
семын,
семын
семын
like
po
семын,
сем-ын
сем-н
melody-GEN
no-case
семын,
сем-ын
сем-н
sense-GEN
no-case
Мӧнчык-патыр
Мӧнчык-патыр
Мӧнчыкпатыр
Mönchykstrongman
naad/no
ӱшкыжым
ӱшкыж-ым
ӱшкыж-м
bull-ACC
no-case
пуштеш,
пушт-еш
пушто-еш
oat.flour-LAT
no-case
пуштеш,
пушт-еш
пушто-еш
stomach-LAT
no-case
пуштеш,
пушт-еш
пушт-еш
kill-3SG
vb1-pers
шылжым
шыл-жы-м
шыл-жЕ-м
meat-3SG-ACC
no-poss-case
руэн,
ру}-эн-Ø
руо-ен-Ø
chop-PST2-3SG
vb2-tense-pers
руэн,
ру}-эн
руо-ен
chop-CVB
vb2-adv
мешакыш
мешак-ыш
мешак-ш
bag-ILL
no-case
опта,
опт-а
опто-а
put-3SG
vb2-pers
опта,
опт-а
опто-а
bark-3SG
vb2-pers
вара
вара
вара
then
av/pa
вара
вара
вара
pole
no
вара
вар-а
варе-а
mix-3SG
vb2-pers
ош
ош
ош
white
ad
кайык
кайык
кайык
bird
no
деке
деке
деке
to
po
кая.
ка[й]-[а]
кае-а
go-3SG
vb2-pers



1-1-5-168


Ош кайык Нӧнчык-патырым ош тӱняшке лукташ келша.

Ош
Ош
ош
white
ad
кайык
кайык
кайык
bird
no
Нӧнчык-патырым
Нӧнчык-патыр-ым
нӧнчыкпатыр-м
doughstrongman-ACC
no/poad/no-case
ош
ош
ош
white
ad
тӱняшке
тӱня-шке
тӱня-шкЕ
world-ILL
no-case
лукташ
лукт-аш
лукт-аш
lead.out-INF
vb1-inf
келша.
келш-а
келше-а
appeal.to-3SG
vb2-pers



1-1-5-169


Нӧнчык-патыр ош кайыкын тупышкыжо кӱзен шинчеш, шӱлалтымыж еда тудлан ик моклака шылым пуа.

Нӧнчык-патыр
Нӧнчык-патыр
нӧнчыкпатыр
doughstrongman
no/poad/no
ош
ош
ош
white
ad
кайыкын
кайык-ын
кайык-н
bird-GEN
no-case
тупышкыжо
туп-ышкы-жо
туп-шкЕ-жЕ
back-ILL-3SG
no-case-poss
кӱзен
кӱз-ен-Ø
кӱзӧ-ен-Ø
go.up-PST2-3SG
vb2-tense-pers
кӱзен
кӱз-ен
кӱзӧ-ен
go.up-CVB
vb2-adv
шинчеш,
шинч-еш
шинч-еш
sit.down-3SG
vb1-pers
шӱлалтымыж
шӱлалты-мы-ж
шӱлалте-мЕ-жЕ
breathe-PTCP.PASS-3SG
vb2-ad-poss
еда
еда
еда
each
po
тудлан
туд-лан
тудо-лан
3SG-DAT
pr-case
ик
ик
ик
one
ad/nm/pa/pr
моклака
моклака
моклака
lump
no
шылым
шыл-ым
шыл-м
meat-ACC
no-case
пуа.
пу-а
пуо-а
give-3SG
vb2-pers
пуа.
пу-а
пуо-а
blow-3SG
vb2-pers



1-1-5-170


Кӱза, кӱза — ош тӱня кояш тӱҥалеш.

Кӱза,
Кӱз-а
кӱзӧ-а
go.up-3SG
vb2-pers
Кӱза,
Кӱ-за
кӱ-за
ripen-IMP.2PL
vb1-mood.pers
кӱза —
кӱз-а
кӱзӧ-а
go.up-3SG
vb2-pers
кӱза —
кӱ-за
кӱ-за
ripen-IMP.2PL
vb1-mood.pers
ош
ош
ош
white
ad
тӱня
тӱня
тӱня
world
no
кояш
коя-ш
коя-ш
fat-ILL
ad/no-case
кояш
коя-ш
коя-еш
fat-LAT
ad/no-case
кояш
ко[й]-[а]ш
кой-аш
be.visible-INF
vb1-inf
тӱҥалеш.
тӱҥал-еш
тӱҥал-еш
start-3SG
vb1-pers



1-1-5-171


Лачак тунам шыл пытен кая.

Лачак
Лачак
лачак
[X]
av
Лачак
Лач-ак
лач-ак
just-STR
av/no/pa-enc
Лачак
Лач-ак
лач-ак
swim.bladder-STR
no-enc
Лачак
Лач-ак
лаче-ак
basket-STR
no-enc
Лачак
Лач-ак
лаче-ак
roller-STR
no-enc
тунам
тунам
тунам
then
av
тунам
туна-м
туна-м
heifer-ACC
no-case
тунам
туна-м
туна-ем
heifer-1SG
no-poss
тунам
ту-на-м
ту-на-м
that-1PL-ACC
pr-poss-case
тунам
ту-на-м
ту-на-м
gland-1PL-ACC
no-poss-case
тунам
ту-на-м
ту-на-м
banner-1PL-ACC
no-poss-case
тунам
туна-м-Ø
туна-ем-Ø
heifer-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
тунам
туна-м-Ø
туна-ем-Ø
heifer-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
тунам
туна-м-Ø
туна-ем-Ø
heifer-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
шыл
шыл
шыл
meat
no
шыл
шыл-Ø
шыл-Ø
hide-IMP.2SG
vb1-mood.pers
шыл
шыл-Ø
шыл-Ø
hide-CNG
vb1-conn
шыл
шыл-Ø
шыл-Ø
hide-CVB
vb1-adv
пытен
пыт-ен-Ø
пыте-ен-Ø
end-PST2-3SG
vb2-tense-pers
пытен
пыт-ен
пыте-ен
end-CVB
vb2-adv
кая.
ка[й]-[а]
кае-а
go-3SG
vb2-pers



1-1-5-172


Ош кайык ярнаш тӱҥалеш.

Ош
Ош
ош
white
ad
кайык
кайык
кайык
bird
no
ярнаш
ярн-аш
ярне-аш
become.tired-INF
vb2-inf
ярнаш
ярн-аш
ярне-аш
believe-INF
vb2-inf
тӱҥалеш.
тӱҥал-еш
тӱҥал-еш
start-3SG
vb1-pers



1-1-5-173


Мом ышташ?

Мом
Мом
мом
what
pr
Мом
Мо-м
мо-м
what-ACC
ad/av/pa/pr-case
ышташ?
ышт-аш
ыште-аш
do-INF
vb2-inf



1-1-5-174


Нӧнчык-патыр коҥлайымачше ик моклака шылым пӱчкын луктеш, ош кайыклан пуа.

Нӧнчык-патыр
Нӧнчык-патыр
нӧнчыкпатыр
doughstrongman
no/poad/no
коҥлайымачше
коҥлайымач-ше
коҥлайымач-жЕ
from.under.one's.arm-3SG
av-poss
ик
ик
ик
one
ad/nm/pa/pr
моклака
моклака
моклака
lump
no
шылым
шыл-ым
шыл-м
meat-ACC
no-case
пӱчкын
пӱчк-ын-Ø
пӱчк-н-Ø
cut-PST2-3SG
vb1-tense-pers
пӱчкын
пӱчк-ын-Ø
пӱчк-н-Ø
sharpen-PST2-3SG
vb1-tense-pers
пӱчкын
пӱчк-ын
пӱчк-н
cut-CVB
vb1-adv
пӱчкын
пӱчк-ын
пӱчк-н
sharpen-CVB
vb1-adv
луктеш,
лукт-еш
лукт-еш
lead.out-3SG
vb1-pers
ош
ош
ош
white
ad
кайыклан
кайык-лан
кайык-лан
bird-DAT
no-case
кайыклан
кайык-ла-н
кайык-ла-н
bird-PL-GEN
no-num-case
пуа.
пу-а
пуо-а
give-3SG
vb2-pers
пуа.
пу-а
пуо-а
blow-3SG
vb2-pers



1-1-5-175


Ош кайык кенета Нӧнчык-патырым мланде ӱмбак луктын шогалта.

Ош
Ош
ош
white
ad
кайык
кайык
кайык
bird
no
кенета
кенета
кенета
suddenly
av
Нӧнчык-патырым
Нӧнчык-патыр-ым
нӧнчыкпатыр-м
doughstrongman-ACC
no/poad/no-case
мланде
мланде
мланде
land
no
мланде
мланде
мланде
Earth
pn
ӱмбак
ӱмбак
ӱмбак
the.top
av/po
луктын
лукт-ын-Ø
лукт-н-Ø
lead.out-PST2-3SG
vb1-tense-pers
луктын
лукт-ын
лукт-н
lead.out-CVB
vb1-adv
шогалта.
шогалт-а
шогалте-а
put-3SG
vb2-pers



1-1-5-176


— Пытартыш кок моклакаже пеш тамле ыле.

Пытартыш
Пытартыш
пытартыш
last
ad/no
кок
кок
кок
cook
no
кок
кок
кок
two
nm
моклакаже
моклака-же
моклака-жЕ
lump-3SG
no-poss
пеш
пеш
пеш
very
av
тамле
тамле
тамле
tasty
ad
тамле
тамле-Ø
тамле-Ø
taste-IMP.2SG
vb2-mood.pers
тамле
тамле-Ø
тамле-Ø
taste-CNG
vb2-conn
ыле.
ыл-'е
ул-Е
be-PST1.3SG
vb1-tense.pers



1-1-5-177


Тудо шыл могай вольыкын?

Тудо
тудо
тудо
3SG
pr
шыл
шыл
шыл
meat
no
шыл
шыл-Ø
шыл-Ø
hide-IMP.2SG
vb1-mood.pers
шыл
шыл-Ø
шыл-Ø
hide-CNG
vb1-conn
шыл
шыл-Ø
шыл-Ø
hide-CVB
vb1-adv
могай
могай
могай
what.sort.of
ad/pa/pr
вольыкын?
вольык-ын
вольык-н
cattle-GEN
no-case



1-1-5-178


— йодеш ош кайык.

йодеш
йод-еш
йод-еш
iodine-LAT
no-case
йодеш
йод-еш
йод-еш
ask-3SG
vb1-pers
ош
ош
ош
white
ad
кайык.
кайык
кайык
bird
no



1-1-5-179


— Тудо мыйын шылем ыле, уна тышечем пӱчкын пуышым, — коҥлайымалжым ончыкта Нӧнчык-патыр...

Тудо
тудо
тудо
3SG
pr
мыйын
мыйын
мыйын
my
pr
мыйын
мый-ын
мый-н
1SG-GEN
pr-case
шылем
шыл-ем
шыл-ем
meat-1SG
no-poss
шылем
шыл-ем-Ø
шыл-ем-Ø
meat-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
шылем
шыл-ем-Ø
шыл-ем-Ø
meat-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
шылем
шыл-ем-Ø
шыл-ем-Ø
meat-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
ыле,
ыл-'е
ул-Е
be-PST1.3SG
vb1-tense.pers
уна
уна
уна
guest
no
уна
уна
уна
there
pa
уна
у-на
у-на
new-1PL
ad/no-poss
тышечем
тышеч-ем
тышеч-ем
from.here-1SG
av/pr-poss
тышечем
тышеч-ем-Ø
тышеч-ем-Ø
from.here-TRANS-IMP.2SG
av/pr-deriv.v-mood.pers
тышечем
тышеч-ем-Ø
тышеч-ем-Ø
from.here-TRANS-CNG
av/pr-deriv.v-conn
тышечем
тышеч-ем-Ø
тышеч-ем-Ø
from.here-TRANS-CVB
av/pr-deriv.v-adv
пӱчкын
пӱчк-ын-Ø
пӱчк-н-Ø
cut-PST2-3SG
vb1-tense-pers
пӱчкын
пӱчк-ын-Ø
пӱчк-н-Ø
sharpen-PST2-3SG
vb1-tense-pers
пӱчкын
пӱчк-ын
пӱчк-н
cut-CVB
vb1-adv
пӱчкын
пӱчк-ын
пӱчк-н
sharpen-CVB
vb1-adv
пуышым, —
пуышы-м
пуышо-м
giver-ACC
no-case
пуышым, —
пуышы-м
пуышо-м
blowing-ACC
ad/no-case
пуышым, —
пуы-ш-ым
пуо-ш-ым
give-PST1-1SG
vb2-tense-pers
пуышым, —
пуы-ш-ым
пуо-ш-ым
blow-PST1-1SG
vb2-tense-pers
пуышым, —
пуы-шы-м
пуо-шЕ-м
give-PTCP.ACT-ACC
vb2-ad-case
пуышым, —
пуы-шы-м
пуо-шЕ-м
blow-PTCP.ACT-ACC
vb2-ad-case
коҥлайымалжым
коҥлайымал-жы-м
коҥлайымал-жЕ-м
armpit-3SG-ACC
no-poss-case
ончыкта
ончыкт-а
ончыкто-а
show-3SG
vb2-pers
ончыкта
ончы-кт-а
ончо-ктЕ-а
look-CAUS-3SG
vb2-deriv.v-pers
Нӧнчык-патыр...
Нӧнчык-патыр
нӧнчыкпатыр
doughstrongman
no/poad/no



1-1-5-180


— Ну, шым шинче, тыйым мланде ӱмбак ом лук ыле.

Ну,
Ну
ну
well
in/pa
шым
Ø-ш-ым
ы-ш-ым
NEG-PST-1SG
vb-tense-pers
шым
шым
шым
seven
nm
шинче,
шинче-Ø
шинче-Ø
sit-IMP.2SG
vb2-mood.pers
шинче,
шинче-Ø
шинче-Ø
know-IMP.2SG
vb2-mood.pers
шинче,
шинч-е
шинч-Е
sit.down-PST1.3SG
vb1-tense.pers
шинче,
шинче-Ø
шинче-Ø
sit-CNG
vb2-conn
шинче,
шинче-Ø
шинче-Ø
know-CNG
vb2-conn
тыйым
тыйым
тыйым
you
pr
тыйым
тый-ым
тый-м
2SG-ACC
pr-case
мланде
мланде
мланде
land
no
мланде
мланде
мланде
Earth
pn
ӱмбак
ӱмбак
ӱмбак
the.top
av/po
ом
о-м
о-м
NEG-1SG
vb-pers
ом
ом
ом
ohm
no
лук
лук
лук
corner
no
лук
лук
лук
[X]
no
лук
лук
лук
[X]
no
лук
лук-Ø
лукт-Ø
lead.out-IMP.2SG
vb1-mood.pers
лук
лук-Ø
лукт-Ø
lead.out-CNG
vb1-conn
лук
лук-Ø
лукт-Ø
lead.out-CVB
vb1-adv
ыле.
ыл-'е
ул-Е
be-PST1.3SG
vb1-tense.pers



1-1-5-181


Мланде ӱмбалне тыланет мыйын вий ок шуто, — манеш да ош кайык мланде рожыш пурен кая.

Мланде
Мланде
мланде
land
no
Мланде
Мланде
Мланде
Earth
pn
ӱмбалне
ӱмбалне
ӱмбалне
above
av/po
тыланет
ты-лан-ет
тый-лан-ет
2SG-DAT-2SG
pr-case-poss
тыланет
тылан-ет
тылан-ет
wish-2SG
no-poss
тыланет
тылан-ет
тылане-ет
wish-2SG
vb2-pers
тыланет
тыл-ан-ет
тыл-ан-ет
rear-with-2SG
no-deriv.ad-poss
мыйын
мыйын
мыйын
my
pr
мыйын
мый-ын
мый-н
1SG-GEN
pr-case
вий
вий
вий
power
no
вий
вий-Ø
вие-Ø
justify.oneself-IMP.2SG
vb2-mood.pers
вий
вий-Ø
вие-Ø
justify.oneself-CNG
vb2-conn
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
шуто, —
шуто-Ø
шуто-Ø
suffice-IMP.2SG
vb2-mood.pers
шуто, —
шуто-Ø
шуто-Ø
suffice-CNG
vb2-conn
манеш
манеш
манеш
it.is.said
av
манеш
ман-еш
ман-еш
say-3SG
vb1-pers
да
да
да
and
co
да
да
да
yes
pa
ош
ош
ош
white
ad
кайык
кайык
кайык
bird
no
мланде
мланде
мланде
land
no
мланде
мланде
мланде
Earth
pn
рожыш
рож-ыш
рож-ш
hole-ILL
no-case
пурен
пур-ен-Ø
пуро-ен-Ø
go.in-PST2-3SG
vb2-tense-pers
пурен
пур-ен
пуро-ен
go.in-CVB
vb2-adv
кая.
ка[й]-[а]
кае-а
go-3SG
vb2-pers



1-1-5-182


Нӧнчык-патыр олашке кая.

Нӧнчык-патыр
Нӧнчык-патыр
нӧнчыкпатыр
doughstrongman
no/poad/no
олашке
ола-шке
ола-шкЕ
city-ILL
no-case
олашке
ола-шке
ола-шкЕ
motley-ILL
ad-case
кая.
ка[й]-[а]
кае-а
go-3SG
vb2-pers



1-1-5-183


Ола мӱгыралт шинча.

Ола
Ола
ола
city
no
Ола
Ола
ола
motley
ad
Ола
О-ла
о-ла
oh-STR
in-enc
мӱгыралт
мӱгыралт-Ø
мӱгыралт-Ø
roar-IMP.2SG
vb1-mood.pers
мӱгыралт
мӱгыралт-Ø
мӱгыралт-Ø
roar-CNG
vb1-conn
мӱгыралт
мӱгыралт-Ø
мӱгыралт-Ø
roar-CVB
vb1-adv
мӱгыралт
мӱгыр-алт-Ø
мӱгырӧ-алт-Ø
roar-REF-IMP.2SG
vb2-deriv.v-mood.pers
мӱгыралт
мӱгыр-алт-Ø
мӱгырӧ-алт-Ø
roar-REF-CNG
vb2-deriv.v-conn
мӱгыралт
мӱгыр-алт-Ø
мӱгырӧ-алт-Ø
roar-REF-CVB
vb2-deriv.v-adv
шинча.
шинча
шинча
eye
no
шинча.
шинч-а
шинче-а
sit-3SG
vb2-pers
шинча.
шинч-а
шинче-а
know-3SG
vb2-pers



1-1-5-184


Пӱнчӧ-патыр ден Тумо-патыр ӱдырым тавален кучедалыт.

Пӱнчӧ-патыр
Пӱнчӧ-патыр
пӱнчӧпатыр
pinestrongman
noad/no
Пӱнчӧ-патыр
Пӱнчӧ-Ø-патыр
пӱнчӧ-Øпатыр
notch-IMP.2SGstrongman
vb2-mood.persad/no
Пӱнчӧ-патыр
Пӱнчӧ-Ø-патыр
пӱнчӧ-Øпатыр
notch-CNGstrongman
vb2-connad/no
ден
ден
ден
and
co
Тумо-патыр
Тумо-патыр
тумопатыр
oakstrongman
noad/no
ӱдырым
ӱдыр-ым
ӱдыр-м
daughter-ACC
no-case
ӱдырым
ӱдыр-ым
ӱдыр-м
Virgo-ACC
no-case
тавален
тавален
тавален
vying
av
тавален
тавал-ен-Ø
тавале-ен-Ø
challenge-PST2-3SG
vb2-tense-pers
тавален
тавал-ен
тавале-ен
challenge-CVB
vb2-adv
кучедалыт.
кучедал-ыт
кучедал-ыт
fight-3PL
vb1-pers



1-1-5-185


Ӱдыр ден ачаже-аваже, оласе калык, кӧ талырак лиеш манын, ончен шогат.

Ӱдыр
Ӱдыр
ӱдыр
daughter
no
Ӱдыр
Ӱдыр
Ӱдыр
Virgo
no
ден
ден
ден
and
co
ачаже-аваже,
ачаже-аваже
ачажеаваже
my.dearhoney
nono
ачаже-аваже,
ачаже-ава-же
ачажеава-жЕ
my.dearmother-3SG
nono-poss
ачаже-аваже,
ачаже-ав-а-же
ачажеаве-а-жЕ
my.dearcut-3SG-3SG
novb2-pers-poss
ачаже-аваже,
ача-же-аваже
ача-жЕаваже
father-3SGhoney
no-possno
ачаже-аваже,
ача-же-ава-же
ача-жЕава-жЕ
father-3SGmother-3SG
no-possno-poss
ачаже-аваже,
ача-же-ав-а-же
ача-жЕаве-а-жЕ
father-3SGcut-3SG-3SG
no-possvb2-pers-poss
оласе
оласе
оласе
urban
ad
оласе
ола-се
ола-сЕ
city-ADJ
no-deriv.ad
оласе
ола-се
ола-сЕ
motley-ADJ
ad-deriv.ad
калык,
калык
калык
people
no
кӧ
кӧ
кӧ
who
pr
талырак
талы-рак
тале-рак
bold-COMP
ad-deg
талырак
тал'ы-рак
тал'е-рак
glade-COMP
no-deg
лиеш
лиеш
лиеш
soon
pa
лиеш
ли[й]-еш
лий-еш
be-3SG
vb1-pers
манын,
манын
манын
that
co
манын,
ман-ын-Ø
ман-н-Ø
say-PST2-3SG
vb1-tense-pers
манын,
ман-ын
ман-н
say-CVB
vb1-adv
ончен
онч-ен-Ø
ончо-ен-Ø
look-PST2-3SG
vb2-tense-pers
ончен
онч-ен
ончо-ен
look-CVB
vb2-adv
шогат.
шога-т
шога-ет
plough-2SG
no-poss
шогат.
шога-т
шога-ат
plough-and
no-enc
шогат.
шог-ат
шого-ат
stop-and
vb-enc
шогат.
шог-ат
шого-ат
mute-and
ad-enc
шогат.
шог-ат
шого-ат
stand-3PL
vb2-pers
шогат.
шог-а-т
шого-а-ат
stand-3SG-and
vb2-pers-enc
шогат.
шог-Ø-ат
шого-Ø-ат
stand-CNG-and
vb2-conn-enc



1-1-5-186


Нӧнчык-патыр ӱдыр дек мия.

Нӧнчык-патыр
Нӧнчык-патыр
нӧнчыкпатыр
doughstrongman
no/poad/no
ӱдыр
ӱдыр
ӱдыр
daughter
no
ӱдыр
ӱдыр
ӱдыр
Virgo
no
дек
дек
дек
to
po
мия.
ми[й]-[а]
мие-а
come-3SG
vb2-pers



1-1-5-187


Нӧнчык-патырым ужын, ӱдыр пеш куана.

Нӧнчык-патырым
Нӧнчык-патыр-ым
нӧнчыкпатыр-м
doughstrongman-ACC
no/poad/no-case
ужын,
уж-ын-Ø
уж-н-Ø
see-PST2-3SG
vb1-tense-pers
ужын,
уж-ын
уж-н
see-CVB
vb1-adv
ужын,
у-жы-н
у-жЕ-н
new-3SG-GEN
ad/no-poss-case
ӱдыр
ӱдыр
ӱдыр
daughter
no
ӱдыр
ӱдыр
ӱдыр
Virgo
no
пеш
пеш
пеш
very
av
куана.
куан-а
куане-а
rejoice-3SG
vb2-pers



1-1-5-188


Ачажлан-аважлан, калыклан каласа:

Ачажлан-аважлан,
Ача-ж-лан-ава-ж-лан
ача-жЕ-ланава-жЕ-лан
father-3SG-DATmother-3SG-DAT
no-poss-caseno-poss-case
Ачажлан-аважлан,
Ача-ж-лан-ава-ж-ла-н
ача-жЕ-ланава-жЕ-ла-н
father-3SG-DATmother-3SG-PL-GEN
no-poss-caseno-poss-num-case
Ачажлан-аважлан,
Ача-ж-ла-н-ава-ж-лан
ача-жЕ-ла-нава-жЕ-лан
father-3SG-PL-GENmother-3SG-DAT
no-poss-num-caseno-poss-case
Ачажлан-аважлан,
Ача-ж-ла-н-ава-ж-ла-н
ача-жЕ-ла-нава-жЕ-ла-н
father-3SG-PL-GENmother-3SG-PL-GEN
no-poss-num-caseno-poss-num-case
калыклан
калыкл-ан
калыкле-ан
national-with
ad-deriv.ad
калыклан
калык-лан
калык-лан
people-DAT
no-case
калыклан
калык-ла-н
калык-ла-н
people-PL-GEN
no-num-case
каласа:
калас-а
каласе-а
say-3SG
vb2-pers



1-1-5-189


— Мыйым утарыше, Опкыным пытарыше — уна тиде патыр.

Мыйым
Мыйым
мыйым
me
pr
Мыйым
мый-ым
мый-м
1SG-ACC
pr-case
утарыше,
утарыше
утарыше
saving
ad/no
утарыше,
утары-ше
утаре-шЕ
save-PTCP.ACT
vb2-ad
Опкыным
Опкын-ым
опкын-м
greedy.person-ACC
ad/no-case
пытарыше —
пытарыше
пытарыше
graduate
no
пытарыше —
пытары-ше
пытаре-шЕ
finish-PTCP.ACT
vb2-ad
уна
уна
уна
guest
no
уна
уна
уна
there
pa
уна
у-на
у-на
new-1PL
ad/no-poss
тиде
тиде
тиде
this
pr
тиде
тиде-Ø
тиде-Ø
drop.into.boiling.water-IMP.2SG
vb2-mood.pers
тиде
тиде-Ø
тиде-Ø
drop.into.boiling.water-CNG
vb2-conn
патыр.
патыр
патыр
strongman
ad/no



1-1-5-190


Калык Нӧнчык-патыр йыр погына.

Калык
Калык
калык
people
no
Нӧнчык-патыр
Нӧнчык-патыр
нӧнчыкпатыр
doughstrongman
no/poad/no
йыр
йыр
йыр
around
ad/av/no/po
погына.
погы-на
пого-на
belongings-1PL
no-poss
погына.
погын-а
погыно-а
gather-3SG
vb2-pers



1-1-5-191


Ӱдырын ачаж ден аваже ӱдырым Нӧнчык-патырлан марлан пуаш келшат.

Ӱдырын
Ӱдыр-ын
ӱдыр-н
daughter-GEN
no-case
Ӱдырын
Ӱдыр-ын
Ӱдыр-н
Virgo-GEN
no-case
ачаж
ача-ж
ача-жЕ
father-3SG
no-poss
ден
ден
ден
and
co
аваже
аваже
аваже
honey
no
аваже
ава-же
ава-жЕ
mother-3SG
no-poss
аваже
ав-а-же
аве-а-жЕ
cut-3SG-3SG
vb2-pers-poss
ӱдырым
ӱдыр-ым
ӱдыр-м
daughter-ACC
no-case
ӱдырым
ӱдыр-ым
ӱдыр-м
Virgo-ACC
no-case
Нӧнчык-патырлан
Нӧнчык-патырл-ан
нӧнчыкпатырле-ан
doughheroic-with
no/poad-deriv.ad
Нӧнчык-патырлан
Нӧнчык-патыр-лан
нӧнчыкпатыр-лан
doughstrongman-DAT
no/poad/no-case
Нӧнчык-патырлан
Нӧнчык-патыр-ла-н
нӧнчыкпатыр-ла-н
doughstrongman-PL-GEN
no/poad/no-num-case
марлан
марлан
марлан
marrying
av
марлан
марла-н
марла-ан
Mari-with
ad/av-deriv.ad
марлан
марла-н
марла-н
Mari-GEN
ad/av-case
пуаш
пу-аш
пуо-аш
give-INF
vb2-inf
пуаш
пу-аш
пуо-аш
blow-INF
vb2-inf
келшат.
келш-ат
келше-ат
appeal.to-3PL
vb2-pers
келшат.
келш-а-т
келше-а-ат
appeal.to-3SG-and
vb2-pers-enc
келшат.
кел-ш-ат
кел-шЕ-ат
step-PTCP.ACT-and
vb1-ad-enc
келшат.
келш-Ø-ат
келше-Ø-ат
appeal.to-CNG-and
vb2-conn-enc



1-1-5-192


Ӱдырын ачаже олаште кугу тӧра улмаш.

Ӱдырын
Ӱдыр-ын
ӱдыр-н
daughter-GEN
no-case
Ӱдырын
Ӱдыр-ын
Ӱдыр-н
Virgo-GEN
no-case
ачаже
ачаже
ачаже
my.dear
no
ачаже
ача-же
ача-жЕ
father-3SG
no-poss
олаште
ола-ште
ола-штЕ
city-INE
no-case
олаште
ола-ште
ола-штЕ
motley-INE
ad-case
кугу
кугу
кугу
big
ad/no
тӧра
тӧра
тӧра
lord
no
улмаш.
улмаш
улмаш
being
no/pa/vb
улмаш.
ул-маш
ул-маш
be-NMLZ
vb1-deriv.n



1-1-5-193


Пӱнчӧ-патыр ден Тумо-патыр пеш вожылыт.

Пӱнчӧ-патыр
Пӱнчӧ-патыр
пӱнчӧпатыр
pinestrongman
noad/no
Пӱнчӧ-патыр
Пӱнчӧ-Ø-патыр
пӱнчӧ-Øпатыр
notch-IMP.2SGstrongman
vb2-mood.persad/no
Пӱнчӧ-патыр
Пӱнчӧ-Ø-патыр
пӱнчӧ-Øпатыр
notch-CNGstrongman
vb2-connad/no
ден
ден
ден
and
co
Тумо-патыр
Тумо-патыр
тумопатыр
oakstrongman
noad/no
пеш
пеш
пеш
very
av
вожылыт.
вожыл-ыт
вожыл-ыт
be.ashamed-3PL
vb1-pers



1-1-5-194


Нӧнчык-патырын сӱаныштыжат огыт шого, чодырашкышт каят.

Нӧнчык-патырын
Нӧнчык-патырын
нӧнчыкпатырын
doughstrongly
no/poav
Нӧнчык-патырын
Нӧнчык-патыр-ын
нӧнчыкпатыр-н
doughstrongman-GEN
no/poad/no-case
сӱаныштыжат
сӱан-ышты-ж-ат
сӱан-штЕ-жЕ-ат
wedding-INE-3SG-and
no-case-poss-enc
огыт
ог-ыт
ог-ыт
NEG-3PL
vb-pers
огыт
ог-ыт
ог-ыт
NEG-2SG
vb-pers
шого,
шого
шого
stop
vb
шого,
шого
шого
mute
ad
шого,
шого-Ø
шого-Ø
stand-IMP.2SG
vb2-mood.pers
шого,
шого-Ø
шого-Ø
stand-CNG
vb2-conn
чодырашкышт
чодыра-шкы-шт
чодыра-шкЕ-шт
forest-ILL-3PL
no-case-poss
чодырашкышт
чодыра-шкы-шт
чодыра-шкЕ-шт
coarse-ILL-3PL
ad-case-poss
каят.
ка[й]-[а]т
кай-ат
[X]-and
in-enc
каят.
ка[й]-[а]т
кай-ат
aftergrass-and
no-enc
каят.
ка[й]-[а]т
кае-ат
go-3PL
vb2-pers
каят.
ка[й]-[а]-т
кае-а-ат
go-3SG-and
vb2-pers-enc



1-1-5-195


Нӧнчык-патыр мотор ватыж дене олаште илаш тӱҥалеш.

Нӧнчык-патыр
Нӧнчык-патыр
нӧнчыкпатыр
doughstrongman
no/poad/no
мотор
мотор
мотор
beautiful
ad/av/no
мотор
мотор
мотор
motor
no
ватыж
ваты-ж
вате-жЕ
wife-3SG
no-poss
ватыж
ваты-ж
вате-жЕ
absorbent.cotton-3SG
no-poss
дене
дене
дене
with
po
олаште
ола-ште
ола-штЕ
city-INE
no-case
олаште
ола-ште
ола-штЕ
motley-INE
ad-case
илаш
ил-аш
иле-аш
live-INF
vb2-inf
тӱҥалеш.
тӱҥал-еш
тӱҥал-еш
start-3SG
vb1-pers



1-1-5-196


Тудын тукымжо кугун шарла.

Тудын
Тудын
тудын
his/her
pr
Тудын
тудо-н
тудо-н
3SG-GEN
pr-case
тукымжо
тукым-жо
тукым-жЕ
family-3SG
no-poss
кугун
кугун
кугун
a.lot
av
кугун
кугу-н
кугу-н
big-GEN
ad/no-case
шарла.
шар-ла
шар-ла
sphere-COMP
no-case
шарла.
шар-ла
шар-ла
horsehair-COMP
no-case
шарла.
шар-ла
шар-ла
sphere-PL
no-num
шарла.
шар-ла
шар-ла
horsehair-PL
no-num
шарла.
шар-ла
шар-ла
sphere-STR
no-enc
шарла.
шар-ла
шар-ла
horsehair-STR
no-enc
шарла.
шарл-а
шарле-а
widen-3SG
vb2-pers



1-1-5-197


Огыда инане гын, коҥлайымалдам ниялтен ончыза.

Огыда
ог-ыда
ог-ыда
NEG-2PL
vb-pers
инане
инане-Ø
инане-Ø
believe-IMP.2SG
vb2-mood.pers
инане
инане-Ø
инане-Ø
believe-CNG
vb2-conn
гын,
гын
гын
if
co/pa
коҥлайымалдам
коҥлайымал-да-м
коҥлайымал-да-м
armpit-2PL-ACC
no-poss-case
ниялтен
ниялт-ен-Ø
ниялте-ен-Ø
stroke-PST2-3SG
vb2-tense-pers
ниялтен
ниялт-ен
ниялте-ен
stroke-CVB
vb2-adv
ончыза.
ончы-за
ончо-за
look-IMP.2PL
vb2-mood.pers



1-1-5-198


Коҥлайымалныда лаке уло гын, теат тудын тукым улыда...

Коҥлайымалныда
Коҥлайымалныда
Коҥлайымалныда
Koŋlayymalnyda
na
лаке
лаке
лаке
hole
no
лаке
лаке-Ø
лаке-Ø
get.stuck-IMP.2SG
vb2-mood.pers
лаке
лаке-Ø
лаке-Ø
get.stuck-CNG
vb2-conn
уло
уло
уло
is
ad/no/vb
гын,
гын
гын
if
co/pa
теат
те-ат
те-ат
2PL-and
pr-enc
тудын
тудын
тудын
his/her
pr
тудын
тудо-н
тудо-н
3SG-GEN
pr-case
тукым
тукым
тукым
family
no
улыда...
улы-да
уло-да
is-2PL
ad/no/vb-poss
улыда...
ул-ыда
ул-да
be-2PL
vb1-pers



1-1-5-199


Шоя шойыштшын пытартыш Мутшым колын, колыштшо-влак коҥлайымалыштым ниялтен ончышт.

Шоя
Шоя
шоя
lie
ad/no
шойыштшын
шойыштшы-н
шойыштшо-н
liar-GEN
no-case
шойыштшын
шойышт-шы-н
шойышт-шЕ-н
lie-PTCP.ACT-GEN
vb1-ad-case
шойыштшын
шой-ышт-шы-н
шой-шт-жЕ-н
birch.bark.shoe.edging-3PL-3SG-GEN
no-poss-poss-case
пытартыш
пытартыш
пытартыш
last
ad/no
Мутшым
Мут-шы-м
мут-жЕ-м
word-3SG-ACC
no-poss-case
колын,
кол-ын
кол-н
fish-GEN
no-case
колын,
кол-ын
кол-н
Pisces-GEN
no-case
колын,
колы-н
коло-н
twenty-GEN
nm-case
колын,
кол-ын-Ø
кол-н-Ø
hear-PST2-3SG
vb1-tense-pers
колын,
кол-ын
кол-н
hear-CVB
vb1-adv
колыштшо-влак
колыштшо-влак
колыштшо-влак
obedient-PL
no-num
колыштшо-влак
колышт-шо-влак
колышт-шЕ-влак
listen-PTCP.ACT-PL
vb1-ad-num
колыштшо-влак
кол-ышт-шо-влак
кол-шт-жЕ-влак
fish-3PL-3SG-PL
no-poss-poss-num
колыштшо-влак
кол-ышт-шо-влак
кол-шт-жЕ-влак
Pisces-3PL-3SG-PL
no-poss-poss-num
колыштшо-влак
колы-шт-шо-влак
коло-шт-жЕ-влак
twenty-3PL-3SG-PL
nm-poss-poss-num
коҥлайымалыштым
коҥлайымал-ышт-ым
коҥлайымал-шт-м
armpit-3PL-ACC
no-poss-case
ниялтен
ниялт-ен-Ø
ниялте-ен-Ø
stroke-PST2-3SG
vb2-tense-pers
ниялтен
ниялт-ен
ниялте-ен
stroke-CVB
vb2-adv
ончышт.
ончышт-Ø
ончышт-Ø
look-IMP.2SG
vb1-mood.pers
ончышт.
ончы-шт
ончо-шт
look-IMP.3PL
vb2-mood.pers
ончышт.
ончы-ш-т
ончо-ш-т
look-PST1-3PL
vb2-tense-pers
ончышт.
ончышт-Ø
ончышт-Ø
look-CNG
vb1-conn
ончышт.
ончышт-Ø
ончышт-Ø
look-CVB
vb1-adv



1-1-5-200


Чылаштынат коҥлайымалнышт лаке уло.

Чылаштынат
Чылашт-ын-ат
чылашт-н-ат
all.of.them-GEN-and
pr-case-enc
Чылаштынат
Чыла-шты-на-т
чыла-штЕ-на-ат
everything-INE-1PL-and
ad/pa/pr-case-poss-enc
Чылаштынат
Чыла-шт-ын-ат
чыла-шт-н-ат
everything-3PL-GEN-and
ad/pa/pr-poss-case-enc
коҥлайымалнышт
***
***
***
***
лаке
лаке
лаке
hole
no
лаке
лаке-Ø
лаке-Ø
get.stuck-IMP.2SG
vb2-mood.pers
лаке
лаке-Ø
лаке-Ø
get.stuck-CNG
vb2-conn
уло.
уло
уло
is
ad/no/vb



1-1-5-201


— Кернак уло, — мане ик тӱлыжгырак шинчан марий.

Кернак
Кернак
кернак
really
pa
Кернак
Кер-на-к
кер-на-ак
pass.through-PST1.1PL-STR
vb1-tense.pers-enc
уло, —
уло
уло
is
ad/no/vb
мане
ман-'е
ман-Е
say-PST1.3SG
vb1-tense.pers
ик
ик
ик
one
ad/nm/pa/pr
тӱлыжгырак
тӱлыжгы-рак
тӱлыжгӧ-рак
frail-COMP
ad-deg
тӱлыжгырак
тӱлыжгы-Ø-рак
тӱлыжгӧ-Ø-рак
grow.weak-CNG-COMP
vb2-conn-deg
шинчан
шинчан
шинчан
eyed
ad
шинчан
шинча-н
шинча-ан
eye-with
no-deriv.ad
шинчан
шинча-н
шинча-н
eye-GEN
no-case
марий.
марий
марий
Mari
no



1-1-5-202


— Шойыштам, шонеда мо?

Шойыштам,
Шойышт-ам
шойышт-ам
lie-1SG
vb1-pers
шонеда
шон-еда
шоно-еда
think-2PL
vb2-pers
мо?
мо
мо
what
ad/av/pa/pr



1-1-5-203


Мый керым ойлем, — мане шоя шойыштшо.

Мый
мый
мый
1SG
pr
керым
керы-м
кере-м
truth-ACC
ad/no-case
керым
кер-ым
кер-ым
pass.through-PST1.1SG
vb1-tense.pers
ойлем, —
ойл-ем
ойло-ем
talk-1SG
vb2-pers
мане
ман-'е
ман-Е
say-PST1.3SG
vb1-tense.pers
шоя
шоя
шоя
lie
ad/no
шойыштшо.
шойыштшо
шойыштшо
liar
no
шойыштшо.
шойышт-шо
шойышт-шЕ
lie-PTCP.ACT
vb1-ad
шойыштшо.
шойышт-шо
шойышт-жЕ
lie-IMP.3SG
vb1-mood.pers
шойыштшо.
шой-ышт-шо
шой-шт-жЕ
birch.bark.shoe.edging-3PL-3SG
no-poss-poss
шойыштшо.
шойышт-Ø-шо
шойышт-Ø-жЕ
lie-CNG-3SG
vb1-conn-poss
шойыштшо.
шойышт-Ø-шо
шойышт-Ø-жЕ
lie-CVB-3SG
vb1-adv-poss



1-1-5-204


Кастене, малаш вочмеке, Чачиат коҥлайымалжым ниялтен ончыш, тудынат коҥлайымалныже лаке уло.

Кастене,
Кастене
кастене
in.the.evening
ad
малаш
мал-аш
мале-аш
sleep-INF
vb2-inf
вочмеке,
воч-меке
воз-меке
lie.down-CVB.PRI
vb1-adv
Чачиат
Чачиат
Чачиат
Chachiat
na
коҥлайымалжым
коҥлайымал-жы-м
коҥлайымал-жЕ-м
armpit-3SG-ACC
no-poss-case
ниялтен
ниялт-ен-Ø
ниялте-ен-Ø
stroke-PST2-3SG
vb2-tense-pers
ниялтен
ниялт-ен
ниялте-ен
stroke-CVB
vb2-adv
ончыш,
ончы-ш-Ø
ончо-ш-Ø
look-PST1-3SG
vb2-tense-pers
тудынат
тудын-ат
тудын-ат
his/her-and
pr-enc
тудынат
тудо-на-т
тудо-на-ат
3SG-1PL-and
pr-poss-enc
тудынат
туды-н-ат
тудо-н-ат
(s)he-GEN-and
pa/pr-case-enc
коҥлайымалныже
коҥлайымалны-же
коҥлайымалне-жЕ
under.one's.arm-3SG
av-poss
лаке
лаке
лаке
hole
no
лаке
лаке-Ø
лаке-Ø
get.stuck-IMP.2SG
vb2-mood.pers
лаке
лаке-Ø
лаке-Ø
get.stuck-CNG
vb2-conn
уло.
уло
уло
is
ad/no/vb



1-1-5-205


«Вара мыят Нӧнчык-патыр тукым улам мо?» — шоналтыш Чачи.

«Вара
Вара
вара
then
av/pa
«Вара
Вара
вара
pole
no
«Вара
Вар-а
варе-а
mix-3SG
vb2-pers
мыят
мый-[а]т
мый-ат
1SG-and
pr-enc
Нӧнчык-патыр
Нӧнчык-патыр
нӧнчыкпатыр
doughstrongman
no/poad/no
тукым
тукым
тукым
family
no
улам
ула-м
ула-м
cart-ACC
no-case
улам
ула-м
ула-ем
cart-1SG
no-poss
улам
ул-ам
ул-ам
be-1SG
vb1-pers
улам
у-ла-м
у-ла-м
new-PL-ACC
ad/no-num-case
улам
у-ла-м
у-ла-ем
new-COMP-1SG
ad/no-case-poss
улам
у-ла-м
у-ла-ем
new-PL-1SG
ad/no-num-poss
улам
ула-м-Ø
ула-ем-Ø
cart-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
улам
ула-м-Ø
ула-ем-Ø
cart-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
улам
ула-м-Ø
ула-ем-Ø
cart-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
мо?» —
мо
мо
what
ad/av/pa/pr
шоналтыш
шоналты-ш-Ø
шоналте-ш-Ø
think-PST1-3SG
vb2-tense-pers
Чачи.
Чачи
Чачи
Chachi
na



1-1-5-206


Молан вара Чачи, Нӧнчык-патырла, кӧм кучен, тудым сеҥен ок керт?

Молан
Молан
молан
for.what
av/pr
Молан
Мол-ан
моло-ан
other-with
no/pr-deriv.ad
Молан
Мо-лан
мо-лан
what-DAT
ad/av/pa/pr-case
Молан
Мо-ла-н
мо-ла-н
what-PL-GEN
ad/av/pa/pr-num-case
вара
вара
вара
then
av/pa
вара
вара
вара
pole
no
вара
вар-а
варе-а
mix-3SG
vb2-pers
Чачи,
Чачи
Чачи
Chachi
na
Нӧнчык-патырла,
Нӧнчык-патырла
нӧнчыкпатырла
doughheroically
no/poav
Нӧнчык-патырла,
Нӧнчык-патыр-ла
нӧнчыкпатыр-ла
doughstrongman-COMP
no/poad/no-case
Нӧнчык-патырла,
Нӧнчык-патыр-ла
нӧнчыкпатыр-ла
doughstrongman-PL
no/poad/no-num
Нӧнчык-патырла,
Нӧнчык-патыр-ла
нӧнчыкпатыр-ла
doughstrongman-STR
no/poad/no-enc
Нӧнчык-патырла,
Нӧнчык-патырл-а
нӧнчыкпатырле-а
doughfight-3SG
no/povb2-pers
кӧм
кӧм
кӧм
whom
pr
кӧм
кӧ-м
кӧ-м
who-ACC
pr-case
кучен,
куч-ен-Ø
кучо-ен-Ø
hold-PST2-3SG
vb2-tense-pers
кучен,
куч-ен
кучо-ен
hold-CVB
vb2-adv
тудым
тудым
тудым
him/her
pr
тудым
тудо-м
тудо-м
3SG-ACC
pr-case
сеҥен
сеҥен
сеҥен
by.force
av
сеҥен
сеҥ-ен-Ø
сеҥе-ен-Ø
defeat-PST2-3SG
vb2-tense-pers
сеҥен
сеҥ-ен
сеҥе-ен
defeat-CVB
vb2-adv
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
керт?
керт-Ø
керт-Ø
be.able.to-IMP.2SG
vb1-mood.pers
керт?
керт-Ø
керт-Ø
swaddle-IMP.2SG
vb1-mood.pers
керт?
керт-Ø
керт-Ø
be.able.to-CNG
vb1-conn
керт?
керт-Ø
керт-Ø
swaddle-CNG
vb1-conn
керт?
керт-Ø
керт-Ø
be.able.to-CVB
vb1-adv
керт?
керт-Ø
керт-Ø
swaddle-CVB
vb1-adv



1-1-5-207


Кернак, Чачи шке ийготшылан, ӱдырамаш улмыжлан ятырак виян: пу пӱчкаш нимогай пӧръеҥ дечат ок чакне.

Кернак,
Кернак
кернак
really
pa
Кернак,
Кер-на-к
кер-на-ак
pass.through-PST1.1PL-STR
vb1-tense.pers-enc
Чачи
Чачи
Чачи
Chachi
na
шке
шке
шке
REFL
pr
ийготшылан,
ийгот-шы-лан
ийгот-жЕ-лан
age-3SG-DAT
no-poss-case
ийготшылан,
ийгот-шы-ла-н
ийгот-жЕ-ла-н
age-3SG-PL-GEN
no-poss-num-case
ӱдырамаш
ӱдырамаш
ӱдырамаш
woman
no
улмыжлан
улмы-ж-лан
улмо-жЕ-лан
being-3SG-DAT
ad-poss-case
улмыжлан
улмы-ж-ла-н
улмо-жЕ-ла-н
being-3SG-PL-GEN
ad-poss-num-case
улмыжлан
ул-мы-ж-лан
ул-мЕ-жЕ-лан
be-PTCP.PASS-3SG-DAT
vb1-ad-poss-case
улмыжлан
ул-мы-ж-ла-н
ул-мЕ-жЕ-ла-н
be-PTCP.PASS-3SG-PL-GEN
vb1-ad-poss-num-case
ятырак
ятыр-ак
ятыр-ак
much-STR
av/no/pr-enc
виян:
виян
виян
strong
ad/av
виян:
ви[й]-[а]н
вий-ан
power-with
no-deriv.ad
пу
пу
пу
wood
no
пу
пу-Ø
пуо-Ø
give-IMP.2SG
vb2-mood.pers
пу
пу-Ø
пуо-Ø
blow-IMP.2SG
vb2-mood.pers
пу
пу-Ø
пуо-Ø
give-CNG
vb2-conn
пу
пу-Ø
пуо-Ø
blow-CNG
vb2-conn
пӱчкаш
пӱчк-аш
пӱчк-аш
cut-INF
vb1-inf
пӱчкаш
пӱчк-аш
пӱчк-аш
sharpen-INF
vb1-inf
нимогай
н'имогай
н'имогай
no
ad/pr
пӧръеҥ
пӧръеҥ
пӧръеҥ
man
no
дечат
деч-ат
деч-ат
from-and
po-enc
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
чакне.
чакне-Ø
чакне-Ø
move.back-IMP.2SG
vb2-mood.pers
чакне.
чакне-Ø
чакне-Ø
move.back-CNG
vb2-conn



1-1-5-208


Пу сорымжымат ятыр кугумак нумалеш.

Пу
Пу
пу
wood
no
Пу
Пу-Ø
пуо-Ø
give-IMP.2SG
vb2-mood.pers
Пу
Пу-Ø
пуо-Ø
blow-IMP.2SG
vb2-mood.pers
Пу
Пу-Ø
пуо-Ø
give-CNG
vb2-conn
Пу
Пу-Ø
пуо-Ø
blow-CNG
vb2-conn
сорымжымат
сорым-жы-м-ат
сорым-жЕ-м-ат
block.of.wood-3SG-ACC-and
no-poss-case-enc
ятыр
ятыр
ятыр
much
av/no/pr
кугумак
кугу-м-ак
кугу-м-ак
big-ACC-STR
ad/no-case-enc
нумалеш.
нумал-еш
нумал-еш
carry-3SG
vb1-pers



1-1-5-209


Но кеҥежым, шияш миймыж годым, Чужган Макарым сеҥен ыш керт.

Но
Но
но
but
co/no/pa
Но
Но
но
gee.up
in
кеҥежым,
кеҥежым
кеҥежым
in.the.summer
av
кеҥежым,
кеҥеж-ым
кеҥеж-м
summer-ACC
no-case
шияш
ши[й]-[а]ш
ший-аш
thresh-INF
vb1-inf
шияш
ши[й]-[а]ш
ший-аш
blow-INF
vb1-inf
миймыж
***
***
***
***
годым,
годым
годым
during
po
Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
Макарым
Макарым
Макарым
Makarym
na
сеҥен
сеҥен
сеҥен
by.force
av
сеҥен
сеҥ-ен-Ø
сеҥе-ен-Ø
defeat-PST2-3SG
vb2-tense-pers
сеҥен
сеҥ-ен
сеҥе-ен
defeat-CVB
vb2-adv
ыш
ы-ш-Ø
ы-ш-Ø
NEG-PST-3SG
vb-tense-pers
керт.
керт-Ø
керт-Ø
be.able.to-IMP.2SG
vb1-mood.pers
керт.
керт-Ø
керт-Ø
swaddle-IMP.2SG
vb1-mood.pers
керт.
керт-Ø
керт-Ø
be.able.to-CNG
vb1-conn
керт.
керт-Ø
керт-Ø
swaddle-CNG
vb1-conn
керт.
керт-Ø
керт-Ø
be.able.to-CVB
vb1-adv
керт.
керт-Ø
керт-Ø
swaddle-CVB
vb1-adv



1-1-5-210


Макарым кӱкшӧ сарай гычше вигак унчыли шуаш кӱлеш ыле.

Макарым
Макарым
Макарым
Makarym
na
кӱкшӧ
кӱкшӧ
кӱкшӧ
high
ad
сарай
сарай
сарай
shed
no
гычше
гыч-ше
гыч-жЕ
from-3SG
po-poss
вигак
вигак
вигак
immediately
av
унчыли
унчыл'и
унчыл'и
upside.down
ad/av
шуаш
шуаш
шуаш
instead.of
po
шуаш
шу-аш
шу-аш
reach-INF
vb1-inf
шуаш
шу-аш
шу-аш
ferment-INF
vb1-inf
шуаш
шу-аш
шу-аш
whittle-INF
vb1-inf
шуаш
шу-аш
шуо-аш
throw-INF
vb2-inf
кӱлеш
кӱлеш
кӱлеш
need
ad/no
кӱлеш
кӱл-еш
кӱл-еш
be.necessary-3SG
vb1-pers
ыле.
ыл-'е
ул-Е
be-PST1.3SG
vb1-tense.pers



1-1-5-211


Теве чодырасе марий тунам тушто лиеш ыле гын, Макарым ала-куш шуа ыле.

Теве
Теве
теве
here
av/co/pa
Теве
Теве
теве
[X]
pa
чодырасе
чодырасе
чодырасе
forest
ad
чодырасе
чодыра-се
чодыра-сЕ
forest-ADJ
no-deriv.ad
чодырасе
чодыра-се
чодыра-сЕ
coarse-ADJ
ad-deriv.ad
марий
марий
марий
Mari
no
тунам
тунам
тунам
then
av
тунам
туна-м
туна-м
heifer-ACC
no-case
тунам
туна-м
туна-ем
heifer-1SG
no-poss
тунам
ту-на-м
ту-на-м
that-1PL-ACC
pr-poss-case
тунам
ту-на-м
ту-на-м
gland-1PL-ACC
no-poss-case
тунам
ту-на-м
ту-на-м
banner-1PL-ACC
no-poss-case
тунам
туна-м-Ø
туна-ем-Ø
heifer-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
тунам
туна-м-Ø
туна-ем-Ø
heifer-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
тунам
туна-м-Ø
туна-ем-Ø
heifer-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
тушто
тушто
тушто
there
av/pa/pr
тушто
тушто
тушто
riddle
no
тушто
ту-што
ту-штЕ
that-INE
pr-case
тушто
ту-што
ту-штЕ
gland-INE
no-case
тушто
ту-што
ту-штЕ
banner-INE
no-case
тушто
туш-то
туш-штЕ
seed-INE
no-case
тушто
туш-то
туш-штЕ
flourish-INE
no-case
тушто
туш-то
туш-штЕ
there-INE
av/pr-case
тушто
тушто-Ø
тушто-Ø
ask-IMP.2SG
vb2-mood.pers
тушто
тушто-Ø
тушто-Ø
ask-CNG
vb2-conn
лиеш
лиеш
лиеш
soon
pa
лиеш
ли[й]-еш
лий-еш
be-3SG
vb1-pers
ыле
ыл-'е
ул-Е
be-PST1.3SG
vb1-tense.pers
гын,
гын
гын
if
co/pa
Макарым
Макарым
Макарым
Makarym
na
ала-куш
ала-куш
ала-куш
somewhere
av/pr
шуа
шу-а
шуо-а
throw-3SG
vb2-pers
ыле.
ыл-'е
ул-Е
be-PST1.3SG
vb1-tense.pers



1-1-5-212


Тудо кернакак Нӧнчык-патыр тукым...

Тудо
тудо
тудо
3SG
pr
кернакак
кернакак
кернакак
really
pa
кернакак
кернак-ак
кернак-ак
really-STR
pa-enc
Нӧнчык-патыр
Нӧнчык-патыр
нӧнчыкпатыр
doughstrongman
no/poad/no
тукым...
тукым
тукым
family
no



1-1-5-213


Чодырасе марийым шоналтымыже еда Чачин шӱмжӧ чӱчкыдын кыраш тӱҥалеш.

Чодырасе
Чодырасе
чодырасе
forest
ad
Чодырасе
Чодыра-се
чодыра-сЕ
forest-ADJ
no-deriv.ad
Чодырасе
Чодыра-се
чодыра-сЕ
coarse-ADJ
ad-deriv.ad
марийым
марий-ым
марий-м
Mari-ACC
no-case
шоналтымыже
шоналты-мы-же
шоналте-мЕ-жЕ
think-PTCP.PASS-3SG
vb2-ad-poss
еда
еда
еда
each
po
Чачин
Чачин
Чачин
Chachin
na
шӱмжӧ
шӱм-жӧ
шӱм-жЕ
heart-3SG
no-poss
шӱмжӧ
шӱм-жӧ
шӱм-жЕ
feeling-3SG
no-poss
шӱмжӧ
шӱм-жӧ
шӱм-жЕ
bark-3SG
no-poss
чӱчкыдын
чӱчкыдын
чӱчкыдын
often
av
чӱчкыдын
чӱчкыды-н
чӱчкыдӧ-н
frequent-GEN
ad-case
кыраш
кыр-аш
кыре-аш
beat-INF
vb2-inf
тӱҥалеш.
тӱҥал-еш
тӱҥал-еш
start-3SG
vb1-pers



1-1-5-214


Патыр марийын тӱсшӧ Чачин шинчаончыкыжо илыше гай толын шогалеш.

Патыр
Патыр
патыр
strongman
ad/no
марийын
марий-ын
марий-н
Mari-GEN
no-case
тӱсшӧ
тӱс-шӧ
тӱс-жЕ
color-3SG
no-poss
Чачин
Чачин
Чачин
Chachin
na
шинчаончыкыжо
***
***
***
***
илыше
илыше
илыше
living
ad/no
илыше
илы-ше
иле-шЕ
live-PTCP.ACT
vb2-ad
гай
гай
гай
like
ad/av/pa/po
толын
тол-ын-Ø
тол-н-Ø
come-PST2-3SG
vb1-tense-pers
толын
тол-ын
тол-н
come-CVB
vb1-adv
шогалеш.
шогал-еш
шогал-еш
stand.up-3SG
vb1-pers



1-1-5-215


Але марте Чачи ик пӧръеҥ рвезе нергенат тыге шонен огыл ыле.

Але
Але
але
or
av/co/pa
Але
Але-Ø
але-Ø
soften.bast-IMP.2SG
vb2-mood.pers
Але
Але-Ø
але-Ø
soften.bast-CNG
vb2-conn
марте
марте
марте
up.to
po
Чачи
Чачи
Чачи
Chachi
na
ик
ик
ик
one
ad/nm/pa/pr
пӧръеҥ
пӧръеҥ
пӧръеҥ
man
no
рвезе
рвезе
рвезе
young.man
ad/no
нергенат
нерген-ат
нерген-ат
about-and
po-enc
нергенат
нерге-на-т
нерге-на-ат
cold-1PL-and
no-poss-enc
нергенат
нерге-на-т
нерге-на-ат
badger-1PL-and
no-poss-enc
нергенат
нерге-на-т
нерге-на-ат
order-1PL-and
no-poss-enc
нергенат
нерге-н-ат
нерге-н-ат
cold-GEN-and
no-case-enc
нергенат
нерге-н-ат
нерге-н-ат
badger-GEN-and
no-case-enc
нергенат
нерге-н-ат
нерге-н-ат
order-GEN-and
no-case-enc
тыге
тыге
тыге
so
av/pa/pr
шонен
шонен
шонен
deliberately
av
шонен
шон-ен-Ø
шоно-ен-Ø
think-PST2-3SG
vb2-tense-pers
шонен
шон-ен
шоно-ен
think-CVB
vb2-adv
огыл
ог-Ø-ыл-Ø
ог-Ø-ул-Ø
NEG-3SG-be-CNG
vb-pers-vb-conn
ыле.
ыл-'е
ул-Е
be-PST1.3SG
vb1-tense.pers



1-1-5-216


Лачак Григорий Петровичым, шке ял учительжым, ужеш гын, Чачин шӱмжылан ала-мо ыҥлыдымын сай чучеш ыле.

Лачак
Лачак
лачак
[X]
av
Лачак
Лач-ак
лач-ак
just-STR
av/no/pa-enc
Лачак
Лач-ак
лач-ак
swim.bladder-STR
no-enc
Лачак
Лач-ак
лаче-ак
basket-STR
no-enc
Лачак
Лач-ак
лаче-ак
roller-STR
no-enc
Григорий
Григорий
Григорий
Grigoriy
na
Петровичым,
Петровичым
Петровичым
Petrovichym
na
шке
шке
шке
REFL
pr
ял
ял
ял
village
no
учительжым,
учитель-жы-м
учитель-жЕ-м
teacher-3SG-ACC
no-poss-case
ужеш
уж-еш
уж-еш
see-3SG
vb1-pers
гын,
гын
гын
if
co/pa
Чачин
Чачин
Чачин
Chachin
na
шӱмжылан
шӱм-жы-лан
шӱм-жЕ-лан
heart-3SG-DAT
no-poss-case
шӱмжылан
шӱм-жы-лан
шӱм-жЕ-лан
feeling-3SG-DAT
no-poss-case
шӱмжылан
шӱм-жы-лан
шӱм-жЕ-лан
bark-3SG-DAT
no-poss-case
шӱмжылан
шӱм-жы-ла-н
шӱм-жЕ-ла-н
heart-3SG-PL-GEN
no-poss-num-case
шӱмжылан
шӱм-жы-ла-н
шӱм-жЕ-ла-н
feeling-3SG-PL-GEN
no-poss-num-case
шӱмжылан
шӱм-жы-ла-н
шӱм-жЕ-ла-н
bark-3SG-PL-GEN
no-poss-num-case
ала-мо
ала-мо
ала-мо
something
pa/pr
ыҥлыдымын
ыҥлыдымын
ыҥлыдымын
uncomprehendingly
av
ыҥлыдымын
ыҥлыдымы-н
ыҥлыдыме-н
slow-witted-GEN
ad-case
ыҥлыдымын
ыҥлы-дымы-н
ыҥле-дымЕ-н
understand-PTCP.NEG-GEN
vb2-ad-case
ыҥлыдымын
ыҥлы-дымы-н
ыҥле-дымЕ-н
clever-without-GEN
ad-deriv.ad-case
сай
сай
сай
good
ad/av
чучеш
чуч-еш
чуч-еш
seem-3SG
vb1-pers
ыле.
ыл-'е
ул-Е
be-PST1.3SG
vb1-tense.pers



1-1-5-217


Григорий Петрович ялысе моло еҥ гай огыл, чиймыжат ару, ойлашат пеш мастар, койышыжат тыматле.

Григорий
Григорий
Григорий
Grigoriy
na
Петрович
Петрович
Петрович
Petrovich
na
ялысе
ялысе
ялысе
village
ad/no
ялысе
ял-ысе
ял-сЕ
village-ADJ
no-deriv.ad
моло
моло
моло
other
no/pr
еҥ
еҥ
еҥ
person
ad/no
гай
гай
гай
like
ad/av/pa/po
огыл,
ог-Ø-ыл-Ø
ог-Ø-ул-Ø
NEG-3SG-be-CNG
vb-pers-vb-conn
чиймыжат
***
***
***
***
ару,
ару
ару
clean
ad
ойлашат
ойл-аш-ат
ойло-аш-ат
talk-INF-and
vb2-inf-enc
ойлашат
ой-ла-ш-ат
ой-ла-ш-ат
opinion-PL-ILL-and
no-num-case-enc
ойлашат
ой-ла-ш-ат
ой-ла-еш-ат
opinion-PL-LAT-and
no-num-case-enc
пеш
пеш
пеш
very
av
мастар,
мастар
мастар
craftsman
ad/no
койышыжат
койыш-ыж-ат
койыш-жЕ-ат
nature-3SG-and
no-poss-enc
тыматле.
тыматле
тыматле
modest
ad



1-1-5-218


Але марте Чачилан Григорий Петрович деч сай еҥ укела чучын гын, ынде, чодырасе марий дене таҥастарымаште, тудын тӱсшӧ вишкыдемеш, шула, тудын олмеш, пеҥгыдын, рашемын, вес тӱс шогалеш.

Але
Але
але
or
av/co/pa
Але
Але-Ø
але-Ø
soften.bast-IMP.2SG
vb2-mood.pers
Але
Але-Ø
але-Ø
soften.bast-CNG
vb2-conn
марте
марте
марте
up.to
po
Чачилан
Чачилан
Чачилан
Chachilan
na
Григорий
Григорий
Григорий
Grigoriy
na
Петрович
Петрович
Петрович
Petrovich
na
деч
деч
деч
from
po
сай
сай
сай
good
ad/av
еҥ
еҥ
еҥ
person
ad/no
укела
уке-ла
уке-ла
no-COMP
ad/no/pa-case
укела
уке-ла
уке-ла
no-PL
ad/no/pa-num
укела
уке-ла
уке-ла
no-STR
ad/no/pa-enc
чучын
чучын
чучын
perceptibly
av
чучын
чуч-ын-Ø
чуч-н-Ø
seem-PST2-3SG
vb1-tense-pers
чучын
чуч-ын
чуч-н
seem-CVB
vb1-adv
гын,
гын
гын
if
co/pa
ынде,
ынде
ынде
now
av/pa
чодырасе
чодырасе
чодырасе
forest
ad
чодырасе
чодыра-се
чодыра-сЕ
forest-ADJ
no-deriv.ad
чодырасе
чодыра-се
чодыра-сЕ
coarse-ADJ
ad-deriv.ad
марий
марий
марий
Mari
no
дене
дене
дене
with
po
таҥастарымаште,
таҥастарымаште
таҥастарымаште
compared.to
av
таҥастарымаште,
таҥастарымаш-те
таҥастарымаш-штЕ
comparison-INE
no-case
таҥастарымаште,
таҥастары-маш-те
таҥастаре-маш-штЕ
compare-NMLZ-INE
vb2-deriv.n-case
тудын
тудын
тудын
his/her
pr
тудын
тудо-н
тудо-н
3SG-GEN
pr-case
тӱсшӧ
тӱс-шӧ
тӱс-жЕ
color-3SG
no-poss
вишкыдемеш,
вишкыдем-еш
вишкыдем-еш
become.thin-3SG
vb1-pers
вишкыдемеш,
вишкыд-ем-еш
вишкыде-ем-еш
fluid-TRANS-3SG
ad/no-deriv.v-pers
шула,
шу-ла
шу-ла
bran-COMP
no-case
шула,
шу-ла
шу-ла
bristle-COMP
no-case
шула,
шу-ла
шу-ла
eye-COMP
no-case
шула,
шу-ла
шу-ла
spring.water-COMP
no-case
шула,
шу-ла
шу-ла
bran-PL
no-num
шула,
шу-ла
шу-ла
bristle-PL
no-num
шула,
шу-ла
шу-ла
eye-PL
no-num
шула,
шу-ла
шу-ла
spring.water-PL
no-num
шула,
шу-ла
шу-ла
bran-STR
no-enc
шула,
шу-ла
шу-ла
bristle-STR
no-enc
шула,
шу-ла
шу-ла
eye-STR
no-enc
шула,
шу-ла
шу-ла
spring.water-STR
no-enc
шула,
шул-а
шуло-а
melt-3SG
vb2-pers
шула,
шу-Ø-ла
шу-Ø-ла
reach-CNG-STR
vb1-conn-enc
шула,
шу-Ø-ла
шу-Ø-ла
ferment-CNG-STR
vb1-conn-enc
шула,
шу-Ø-ла
шу-Ø-ла
whittle-CNG-STR
vb1-conn-enc
шула,
шу-Ø-ла
шуо-Ø-ла
throw-CNG-STR
vb2-conn-enc
шула,
шу-Ø-ла
шу-Ø-ла
reach-CVB-STR
vb1-adv-enc
шула,
шу-Ø-ла
шу-Ø-ла
ferment-CVB-STR
vb1-adv-enc
шула,
шу-Ø-ла
шу-Ø-ла
whittle-CVB-STR
vb1-adv-enc
тудын
тудын
тудын
his/her
pr
тудын
тудо-н
тудо-н
3SG-GEN
pr-case
олмеш,
олмеш
олмеш
instead
po
олмеш,
олм-еш
олмо-еш
place-LAT
no-case
пеҥгыдын,
пеҥгыдын
пеҥгыдын
hard
av
пеҥгыдын,
пеҥгыды-н
пеҥгыде-н
hard-GEN
ad-case
рашемын,
рашем-ын-Ø
рашем-н-Ø
become.distinct-PST2-3SG
vb1-tense-pers
рашемын,
рашем-ын
рашем-н
become.distinct-CVB
vb1-adv
рашемын,
раш-ем-ын
раш-ем-н
clear-1SG-GEN
ad/av-poss-case
рашемын,
раш-ем-ын-Ø
раш-ем-н-Ø
clear-TRANS-PST2-3SG
ad/av-deriv.v-tense-pers
рашемын,
раш-ем-ын
раш-ем-н
clear-TRANS-CVB
ad/av-deriv.v-adv
вес
вес
вес
different
ad/pr
тӱс
тӱс
тӱс
color
no
шогалеш.
шогал-еш
шогал-еш
stand.up-3SG
vb1-pers



1-1-5-219


Кернак, тудо, Григорий Петрович дене таҥастарымаште, пеш келшыше, Григорий Петрович дечат мӧҥгӧ огыл...

Кернак,
Кернак
кернак
really
pa
Кернак,
Кер-на-к
кер-на-ак
pass.through-PST1.1PL-STR
vb1-tense.pers-enc
тудо,
тудо
тудо
3SG
pr
Григорий
Григорий
Григорий
Grigoriy
na
Петрович
Петрович
Петрович
Petrovich
na
дене
дене
дене
with
po
таҥастарымаште,
таҥастарымаште
таҥастарымаште
compared.to
av
таҥастарымаште,
таҥастарымаш-те
таҥастарымаш-штЕ
comparison-INE
no-case
таҥастарымаште,
таҥастары-маш-те
таҥастаре-маш-штЕ
compare-NMLZ-INE
vb2-deriv.n-case
пеш
пеш
пеш
very
av
келшыше,
келшыше
келшыше
fitting
ad
келшыше,
келшы-ше
келше-шЕ
appeal.to-PTCP.ACT
vb2-ad
Григорий
Григорий
Григорий
Grigoriy
na
Петрович
Петрович
Петрович
Petrovich
na
дечат
деч-ат
деч-ат
from-and
po-enc
мӧҥгӧ
мӧҥгӧ
мӧҥгӧ
home
av/no/po
огыл...
ог-Ø-ыл-Ø
ог-Ø-ул-Ø
NEG-3SG-be-CNG
vb-pers-vb-conn



1-1-5-220


Мом ыштет?

Мом
Мом
мом
what
pr
Мом
Мо-м
мо-м
what-ACC
ad/av/pa/pr-case
ыштет?
ышт-ет
ыште-ет
do-2SG
vb2-pers



1-1-5-221


Ӱдырын каче нерген шонымо жапше шуын.

Ӱдырын
Ӱдыр-ын
ӱдыр-н
daughter-GEN
no-case
Ӱдырын
Ӱдыр-ын
Ӱдыр-н
Virgo-GEN
no-case
каче
каче
каче
bridegroom
no
каче
каче
каче
scissors
no
каче
каче
каче
rafter
no
нерген
нерген
нерген
about
po
нерген
нерге-н
нерге-н
cold-GEN
no-case
нерген
нерге-н
нерге-н
badger-GEN
no-case
нерген
нерге-н
нерге-н
order-GEN
no-case
шонымо
шонымо
шонымо
desired
ad
шонымо
шоны-мо
шоно-мЕ
think-PTCP.PASS
vb2-ad
жапше
жап-ше
жап-жЕ
time-3SG
no-poss
шуын.
шуын
шуын
no.matter
pa
шуын.
шу-ын
шу-н
bran-GEN
no-case
шуын.
шу-ын
шу-н
bristle-GEN
no-case
шуын.
шу-ын
шу-н
eye-GEN
no-case
шуын.
шу-ын
шу-н
spring.water-GEN
no-case
шуын.
шу-ын-Ø
шу-н-Ø
reach-PST2-3SG
vb1-tense-pers
шуын.
шу-ын-Ø
шу-н-Ø
ferment-PST2-3SG
vb1-tense-pers
шуын.
шу-ын-Ø
шу-н-Ø
whittle-PST2-3SG
vb1-tense-pers
шуын.
шу-ын
шу-н
reach-CVB
vb1-adv
шуын.
шу-ын
шу-н
ferment-CVB
vb1-adv
шуын.
шу-ын
шу-н
whittle-CVB
vb1-adv



1-1-5-222


Таҥастарыде, ойыркалыде ок лий...

Таҥастарыде,
Таҥастары-де
таҥастаре-де
compare-CVB.NEG
vb2-adv
ойыркалыде
ойыркалы-де
ойыркале-де
separate-CVB.NEG
vb2-adv
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
лий...
лий-Ø
лий-Ø
be-IMP.2SG
vb1-mood.pers
лий...
лий-Ø
лий-Ø
be-CNG
vb1-conn
лий...
лий-Ø
лий-Ø
be-CVB
vb1-adv



1-1-5-223


Григорий Петрович деч, чодырасе марий деч савырнен, Чачин шонымашыже Чужган Макар дек миен перныш...

Григорий
Григорий
Григорий
Grigoriy
na
Петрович
Петрович
Петрович
Petrovich
na
деч,
деч
деч
from
po
чодырасе
чодырасе
чодырасе
forest
ad
чодырасе
чодыра-се
чодыра-сЕ
forest-ADJ
no-deriv.ad
чодырасе
чодыра-се
чодыра-сЕ
coarse-ADJ
ad-deriv.ad
марий
марий
марий
Mari
no
деч
деч
деч
from
po
савырнен,
савырн-ен-Ø
савырне-ен-Ø
turn-PST2-3SG
vb2-tense-pers
савырнен,
савырн-ен
савырне-ен
turn-CVB
vb2-adv
Чачин
Чачин
Чачин
Chachin
na
шонымашыже
шонымаш-ыже
шонымаш-жЕ
thought-3SG
no-poss
шонымашыже
шоны-маш-ыже
шоно-маш-жЕ
think-NMLZ-3SG
vb2-deriv.n-poss
Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
Макар
Макар
Макар
Makar
na
дек
дек
дек
to
po
миен
ми[й]-ен-Ø
мие-ен-Ø
come-PST2-3SG
vb2-tense-pers
миен
ми[й]-ен
мие-ен
come-CVB
vb2-adv
перныш...
перны-ш-Ø
перне-ш-Ø
strike.against-PST1-3SG
vb2-tense-pers



The Mari Web Project is primarily based at the Department of Finno-Ugric Studies at the University of Vienna. The second stage of the project is being funded by the Kone Foundation: The Mari Web Project: Phase 2. Some of our work is carried out at the Institute of Finno-Ugric and Uralic Studies at the Ludwig Maximilian University of Munich.
Last update: 10 August 2023