Logowww.mari-language.com:ENGLISH | МАРЛА | ПО-РУССКИ
Main page » Corpus Tool » Элнет » 1-1-6

Corpus Tool Demo - Элнет - 1-1-6

Cyrillic | UPA | IPA

Previous Chapter | Next Chapter

[Instructions]

Кодшо кеҥежым Чачи ачаж дене коктын Лопнурыш Чужган Осып дек шияш, терыс кышкаш полшаш миеныт.
Скипидар заводыш шупшыктымо скипидаржым шотлыкташ миймыж годым Яшайлан Чужган кугыза тыге каласыш:
— Шияш, терыс кышкаш тол, иктаж пуд уржам кӱсын пуэм.
Нужна еҥлан эн йӧсӧ жап — кинде шумо деч ончычсо жап.
Пазарыштат тунам кинде эн шерге лиеш.
Чужган кугызан кумылжо пеш келшыш.
Яшай шкеж дене пырля Чачимат наҥгайыш.
Поян еҥлан пашаче кид нигунамат уто огыл.
«Коктын миет гын, ала утларак пуа, — шона Яшай.
— У кинде шумеке, кӱсын налме киндым мӧҥгӧ пуыде ок лий.
Уке гын, Чужган кугыза кӱсын вара нигунамат ок пу, паша ыштымат так кая, но паша ыштыме годым пукша, йӱкта...
Тидыжат пеш шерге».
Чужган кугызан ныл эргыже уло.
Кугуракше сурт кокла пашам вуйлата, пашам ончен ыштыкта.
Кокымшыжо эртак скипидар заводышто ила.
Чужган кугызан скипидар заводшо ял деч иктаж пел меҥге ӧрдыжтӧ.
Тиде заводышко шем скипидар йырваш толеш.
Чужган кугыза нужна-влаклан шыжым оксам пуэда.
Смола заводлык билетым сулаш, подым ачалыкташ, скипидар пучлан вӱргеньым налаш нужна еҥ кеҥежым оксам кушто муэш?
Чужган кугыза дек кайде ок лий, Чужган кугыза луктын ок кудалте, оксам пуа, только шыман гына пелешта: «Кӧ ончылгоч оксам налеш, скипидар акше моло деч шымурлан шулдырак лиеш».
Нужна-влак тидлан тореш огытыл.
Чылт такланак поян еҥ кунам оксам луктын пуа!
Руш, суас поян-влак оксам пуат гын, процентым налыт, маныт.
Чужган кугыза нимогай процентымат ок нал.
Лачак, йӱктет гын, аракам йӱэш.
Окса пуышылан аракам кузе от йӱктӧ?
Подлан черпыт арака шуко мо?
Лу-лучко под улмаште Чужган кугыза дек шыже тӱҥалтыш годым лу-лучко черпыт арака толеш, иктаж кок арня эртак пайрем лиеш.
Тидым кӧ шотла?
Адак шошым пуышаш-налшашым шотлаш завод ыштыше-влак погынат гын, кугу пайрем лиеш.
Чужган кугыза шыжым авансым пуа, вара смола шолтышо-влак тудлан теле гоч скипидарым шупшыктат.
Чужганын кокымшо эргыже эре возен веле шога.
Мо кӱлешымат кевыт гыч пуат.
Шошым, завод шолтен чарнымеке, расчетым ыштат...
Кумшо эргыже Озаҥышке коштеш.
Озаҥышке икганаште коло-кумло ула дене скипидарым наҥгая.
Нылымше, Макарже, кевытыште шогылтеш да урем воктен коштеш, моло пашаже уке.
Макарлан коло ик ий темын гынат, Чужган кува тудым але эре изилан шотла: «Але тудын ешыже уке, модын коштеш гынат, келша», — манеш...
Чачим ачаже Чужган кугыза дек намиен пуртыш гын, Чачи чылт ӧрӧ...
Кудвече урем могырыш изиш тайыл, Урем тӱрыштӧ, капка ик велне, куд угылан пӧрт, уремышке — куд кугу окна.
Пӧрт ваштареш — кок пачашан клат.
Капка вес велне, уремышкыла — омсан кевыт.
Кевыт шеҥгелне — вес пӧрт, шурно клат.
Шеҥгел оралтыжат пеш кӱкшӧ улыт...
Кудвечыште, леваш йымалне, еҥ куткыла шолеш.
Южыжо кӧргӧ вӱта гыч терысым луктын кышкат, южыжо орвашке оптат.
Кок-кум орва почела лектын кая, кок-кум орва почела толын шогалеш.
Чужган кугыза, Яшай ден ӱдыржӧ толмым ала-кушеч ужын, лектынат шуо:
— Кечывал марте терыс кышкаш полшеда, кечывал деч вара шияш каеда, — мане...
Пакчаш лекмеке, Чачи адакат чотрак ӧрӧ: идым пече тич — эртак каван.
Аркамбалын шыжымат уло ялжынат тынар каван ок лий ала-мо!
Адак каванже могай улыт: кажныже — Чачимыт пӧрт дечын кугурак...
Идымыштат еҥ куткыла шолеш.
Икганаште вич шаремым шияш тӱҥальыч.
Шарем кужу гынат, шукын шиймаште вашке-вашке веле лектын возыт.
Шийын пытарымек, пуалташ, арвам нумалаш тӱҥалыт.
Кырыме кылтажым пакчашак каваныш оптат.
Тынар шуко шиймаште арважат, пырчыжат шуко лектеш.
Арважым, керем дене пидын-пидын, вигак сарайыш нумалыт.
Сарайыш пакча гычла вигак кӱзаш лиеш.
Оҥа дене кӱвар гайым ыштыме.
Сарай аҥыште — капка гай кугу омса.
Пырчыжым, идымешак пудапка дене висен-висен, кӧлан кунар пуаш каласыме — мешакыш оптат.
Уржа налше нужна-влак, Чужган кугызалан таум ыштен-ыштен, кӧ ик пудым, кӧ кок пудым, кӧ кумытым нумал-нумал каят...
Яра кеҥежым Чужган кок каваным шийын шалата.
Ӱдаш монь тудын шийын толашышаш уке, кӱсын пуымыжым мӧҥгӧ погымыжак сита.
Лачак телым кинде ак кӱза гын, иктаж каваным шиеш, адак Озаҥ олаште пайдале подрядым налеш гын, шийыкта.
Тыгыдын, ик пудын, кок пудын, Чужган шагал ужала.
Лачак смола завод пайщик-влаклан скипидар акеш шотлен пуэда.
Чачи кылтам нумалшыжла да шарем шарышыжла ик ӱдыр дене пеш келшыш.
Ӱдыр «Лопнурак улам» мане.
Лӱмжат ала-мо тӱрлӧ оҥайсыр: Сандыр.
Тиде ӱдыр пеш талын шиеш гынат, шке эре Чужган-влакым вурса:
— Нуно шарашыже пушкыдын шарат, да тоҥедашыже кӱым тоҥедыктат.
Теве кызыт тынар калык погынен шиеш.
Чужган кугыза пеш пушкыдо кумылан, шонат.
Теат уна тунар меҥге кокла гыч «поро еҥ» дек толын улыда.
Кӧ шинча, ала тудо поро кумылан, ала тудо шкежак шкенжым поро кумыланлан шотла, калыклан сайым ыштем, шона?
Но тудын порылыкшо шканже веле пайдам конда.
Тудын поро кумылжо мемнан ялыште шукыжым кӱчаш колтен.
— Осып кугыза тынар осал гын, молан вара тый тудлан шияш толынат?
— Чачи йодеш.
— Чумыр мландынам тудо поген налын гын, илаш моло йӧн уке гын, кушко кает?
Пӱйым пурлат да толат.
Тидым мый тыланет молан ойлем — тый тидым садыгак от умыло.
Кернакак, Чачи Сандыр ойлыма гыч нимомат ыш умыло.
Толмо кечыште Чужган кугыза Яшайлан уржам ыш пу.
Вес кече паша ышташ кодаш логале.
Эрлашыжым Сандыр эре Чачи воктен кошто.
Сандыр веле огыл, кече мучко Чачи ӱмбач вес еҥат шинчажым ыш кудалте.
Тиде еҥ — Макар ыле.
Шийын пытарымеке, теҥгечысылак южыжо кышылым чумыраш, южыжо пуалташ тӱҥальыч, южыжо кырыме кылтам нумалыт.
Сандыр ден Чачи арвам, керем дене пидын, сарайышке нумалыт.
Пытартыш гана нумал кӱзыктымек, Чачи ала-кузе, шкат.
ок шинче, Сандыр деч изиш вараш кодын.
Сандыр сарай гыч ончычрак волен каен.
Арвам ястарен, Чачин сарай капка дек шушашыже годым тудым ала-кӧ шеҥгечше руалтен кучыш, капка шеҥгек шупшылын, арвашке йӧрыктен шуыш.
Чачи нимом ыҥленат ыш шукто, мелгандраже кӱрльӧ, чара оҥыштыжо еҥ кидым шиже.
Чачин могырышкыжо кишке тӱкнымыла чучо.
Чачи, уло вийжым поген, кучышо еҥым шӱкал колтыш, кынел шогале, воктенже Чужган Макарым ужо.
Чачи сарай омса дек кок йол тошкалтышымат ыштен ыш керт, Макар тудым руалтен кучыш, адак йӧрыктен шуыш.
Ындыже Макарын кидше ала-кушко тӱкна ыле (Чачи лӱдын-вожылмыж дене кычкырашат монден), ала-кӧ Макарым ӧрдыжкӧ шупшыл шуыш, Чачим, кид гыч кучен, кынелтен шогалтыш, сарай гыч вӱден лукто.
Чачин тунам иже ушыжо пурыш.
Ончылныжо Сандыр шога.
— Ия, мо жапыште кӱзен шуын, мый эре эскерен коштым-ыс.
Тудо тыйым теҥгечсек ваҥа...
Яра кийшыжла тудын кояже чыгылтеш...
У-у, ия вуй, мый але тыланет ушым пуртем, — мушкындыжым Сандыр сарай век рӱзалтыш.
Тидым шоналтат, Чачин шӱмжылан кызытат шуй веле чучеш.


Admin login:

[Search]

1-1-6-1


Кодшо кеҥежым Чачи ачаж дене коктын Лопнурыш Чужган Осып дек шияш, терыс кышкаш полшаш миеныт.

Кодшо
Кодшо
кодшо
last
ad/no
Кодшо
Код-шо
код-шЕ
stay-PTCP.ACT
vb1-ad
Кодшо
Код-шо
код-жЕ
code-3SG
no-poss
Кодшо
Код-шо
код-жЕ
stay-IMP.3SG
vb1-mood.pers
Кодшо
Код-Ø-шо
код-Ø-жЕ
stay-CNG-3SG
vb1-conn-poss
Кодшо
Код-Ø-шо
код-Ø-жЕ
stay-CVB-3SG
vb1-adv-poss
кеҥежым
кеҥежым
кеҥежым
in.the.summer
av
кеҥежым
кеҥеж-ым
кеҥеж-м
summer-ACC
no-case
Чачи
Чачи
Чачи
Chachi
na
ачаж
ача-ж
ача-жЕ
father-3SG
no-poss
дене
дене
дене
with
po
коктын
коктын
коктын
as.a.pair
av
Лопнурыш
Лопнурыш
Лопнурыш
Lopnurysh
na
Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
Осып
Осып
Осып
Osyp
na
дек
дек
дек
to
po
шияш,
ши[й]-[а]ш
ший-аш
thresh-INF
vb1-inf
шияш,
ши[й]-[а]ш
ший-аш
blow-INF
vb1-inf
терыс
терыс
терыс
manure
no
терыс
тер-ыс
тер-с
sled-STR
no-enc
кышкаш
кышк-аш
кышке-аш
throw-INF
vb2-inf
полшаш
полш-аш
полшо-аш
help-INF
vb2-inf
миеныт.
ми[й]-ен-ыт
мие-ен-ыт
come-PST2-3PL
vb2-tense-pers



1-1-6-2


Скипидар заводыш шупшыктымо скипидаржым шотлыкташ миймыж годым Яшайлан Чужган кугыза тыге каласыш:

Скипидар
Скипидар
скипидар
turpentine
no
заводыш
завод-ыш
завод-ш
factory-ILL
no-case
шупшыктымо
шупшыктымо
шупшыктымо
transport
ad
шупшыктымо
шупшыкты-мо
шупшыкто-мЕ
transport-PTCP.PASS
vb2-ad
шупшыктымо
шупш-ыкты-мо
шупш-ктЕ-мЕ
pull-CAUS-PTCP.PASS
vb1-deriv.v-ad
скипидаржым
скипидар-жы-м
скипидар-жЕ-м
turpentine-3SG-ACC
no-poss-case
шотлыкташ
шотлы-кт-аш
шотло-ктЕ-аш
count-CAUS-INF
vb2-deriv.v-inf
миймыж
***
***
***
***
годым
годым
годым
during
po
Яшайлан
Яшайлан
Яшайлан
Yashaylan
na
Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
кугыза
кугыза
кугыза
old.man
no
тыге
тыге
тыге
so
av/pa/pr
каласыш:
каласы-ш-Ø
каласе-ш-Ø
say-PST1-3SG
vb2-tense-pers



1-1-6-3


— Шияш, терыс кышкаш тол, иктаж пуд уржам кӱсын пуэм.

Шияш,
Ши[й]-[а]ш
ший-аш
thresh-INF
vb1-inf
Шияш,
Ши[й]-[а]ш
ший-аш
blow-INF
vb1-inf
терыс
терыс
терыс
manure
no
терыс
тер-ыс
тер-с
sled-STR
no-enc
кышкаш
кышк-аш
кышке-аш
throw-INF
vb2-inf
тол,
тол-Ø
тол-Ø
come-IMP.2SG
vb1-mood.pers
тол,
тол-Ø
тол-Ø
come-CNG
vb1-conn
тол,
тол-Ø
тол-Ø
come-CVB
vb1-adv
иктаж
иктаж
иктаж
somebody
av/pr
пуд
пуд
пуд
pood
no
уржам
уржа-м
уржа-м
rye-ACC
no-case
уржам
уржа-м
уржа-ем
rye-1SG
no-poss
уржам
уржа-м-Ø
уржа-ем-Ø
rye-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
уржам
уржа-м-Ø
уржа-ем-Ø
rye-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
уржам
уржа-м-Ø
уржа-ем-Ø
rye-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
кӱсын
кӱсын
кӱсын
on.loan
av/no
кӱсын
кӱсы-н
кӱсӧ-н
debt-GEN
no-case
кӱсын
кӱсы-н
кӱсӧ-н
[X]-GEN
no-case
кӱсын
кӱ-сы-н
кӱ-сЕ-н
stone-ADJ-GEN
no-deriv.ad-case
пуэм.
пуэм
пуэм
bagpipe.mouthpiece
no
пуэм.
пу-эм
пу-ем
wood-1SG
no-poss
пуэм.
пу}-эм
пуо-ем
give-1SG
vb2-pers
пуэм.
пу}-эм
пуо-ем
blow-1SG
vb2-pers
пуэм.
пу-эм-Ø
пу-ем-Ø
wood-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
пуэм.
пу-эм-Ø
пу-ем-Ø
wood-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
пуэм.
пу-эм-Ø
пу-ем-Ø
wood-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv



1-1-6-4


Нужна еҥлан эн йӧсӧ жап — кинде шумо деч ончычсо жап.

Нужна
Нужна
нужна
poor
ad/no
Нужна
Нуж-на
нуж-на
nettle-1PL
no-poss
Нужна
Нуж-на
нуж-на
pike-1PL
no-poss
еҥлан
еҥ-лан
еҥ-лан
person-DAT
ad/no-case
еҥлан
еҥ-ла-н
еҥ-ла-н
person-PL-GEN
ad/no-num-case
эн
эн
эн
SUP
pa
йӧсӧ
йӧсӧ
йӧсӧ
difficult
ad/no
йӧсӧ
йӧсӧ-Ø
йӧсӧ-Ø
regret-IMP.2SG
vb2-mood.pers
йӧсӧ
йӧсӧ-Ø
йӧсӧ-Ø
regret-CNG
vb2-conn
жап —
жап
жап
time
no
кинде
кинде
кинде
bread
no
шумо
шу-мо
шу-мЕ
reach-PTCP.PASS
vb1-ad
шумо
шу-мо
шу-мЕ
ferment-PTCP.PASS
vb1-ad
шумо
шу-мо
шу-мЕ
whittle-PTCP.PASS
vb1-ad
шумо
шумо-Ø
шумо-Ø
sharpen-IMP.2SG
vb2-mood.pers
шумо
шум-о
шум-Е
tire-PST1.3SG
vb1-tense.pers
шумо
шумо-Ø
шумо-Ø
sharpen-CNG
vb2-conn
деч
деч
деч
from
po
ончычсо
ончычсо
ончычсо
former
ad
жап.
жап
жап
time
no



1-1-6-5


Пазарыштат тунам кинде эн шерге лиеш.

Пазарыштат
Пазар-ышт-ат
пазар-шт-ат
marketplace-3PL-and
ad/no-poss-enc
Пазарыштат
Пазар-ышт-ат
пазар-штЕ-ат
marketplace-INE-and
ad/no-case-enc
тунам
тунам
тунам
then
av
тунам
туна-м
туна-м
heifer-ACC
no-case
тунам
туна-м
туна-ем
heifer-1SG
no-poss
тунам
ту-на-м
ту-на-м
that-1PL-ACC
pr-poss-case
тунам
ту-на-м
ту-на-м
gland-1PL-ACC
no-poss-case
тунам
ту-на-м
ту-на-м
banner-1PL-ACC
no-poss-case
тунам
туна-м-Ø
туна-ем-Ø
heifer-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
тунам
туна-м-Ø
туна-ем-Ø
heifer-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
тунам
туна-м-Ø
туна-ем-Ø
heifer-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
кинде
кинде
кинде
bread
no
эн
эн
эн
SUP
pa
шерге
шерге
шерге
expensive
ad
шерге
шерге
шерге
comb
no
шерге
шер-ге
шер-ге
bead-COM
no-case
шерге
шер-ге
шер-ге
pulse-COM
no-case
шерге
шер-ге
шер-ге
need-COM
no-case
шерге
шерге-Ø
шерге-Ø
look.over-IMP.2SG
vb2-mood.pers
шерге
шерге-Ø
шерге-Ø
look.over-CNG
vb2-conn
лиеш.
лиеш
лиеш
soon
pa
лиеш.
ли[й]-еш
лий-еш
be-3SG
vb1-pers



1-1-6-6


Чужган кугызан кумылжо пеш келшыш.

Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
кугызан
кугыза-н
кугыза-ан
old.man-with
no-deriv.ad
кугызан
кугыза-н
кугыза-н
old.man-GEN
no-case
кумылжо
кумыл-жо
кумыл-жЕ
mood-3SG
no-poss
пеш
пеш
пеш
very
av
келшыш.
келшы-ш-Ø
келше-ш-Ø
appeal.to-PST1-3SG
vb2-tense-pers
келшыш.
кел-шы-ш
кел-шЕ-ш
step-PTCP.ACT-ILL
vb1-ad-case



1-1-6-7


Яшай шкеж дене пырля Чачимат наҥгайыш.

Яшай
Яшай
Яшай
Yashay
na
шкеж
шке-ж
шке-жЕ
REFL-3SG
pr-poss
дене
дене
дене
with
po
пырля
пырля
пырля
together
ad/av
Чачимат
Чачимат
Чачимат
Chachimat
na
наҥгайыш.
наҥгайы-ш-Ø
наҥгае-ш-Ø
take-PST1-3SG
vb2-tense-pers



1-1-6-8


Поян еҥлан пашаче кид нигунамат уто огыл.

Поян
Поян
поян
rich
ad/av/no
еҥлан
еҥ-лан
еҥ-лан
person-DAT
ad/no-case
еҥлан
еҥ-ла-н
еҥ-ла-н
person-PL-GEN
ad/no-num-case
пашаче
пашаче
пашаче
hard-working
ad/no
кид
кид
кид
hand
no
нигунамат
н'игунамат
н'игунамат
in.no.case
av/pr
нигунамат
н'игунам-ат
н'игунам-ат
never-and
av/pr-enc
уто
уто
уто
extra
ad/no
уто
уто-Ø
уто-Ø
become.superfluous-IMP.2SG
vb2-mood.pers
уто
уто-Ø
уто-Ø
hurt-IMP.2SG
vb2-mood.pers
уто
уто-Ø
уто-Ø
become.superfluous-CNG
vb2-conn
уто
уто-Ø
уто-Ø
hurt-CNG
vb2-conn
огыл.
ог-Ø-ыл-Ø
ог-Ø-ул-Ø
NEG-3SG-be-CNG
vb-pers-vb-conn



1-1-6-9


«Коктын миет гын, ала утларак пуа, — шона Яшай.

«Коктын
Коктын
коктын
as.a.pair
av
миет
ми[й]-ет
мие-ет
come-2SG
vb2-pers
гын,
гын
гын
if
co/pa
ала
ала
ала
maybe
co/pa
ала
ала
ала
pitch
no
ала
а-ла
а-ла
and-STR
co-enc
ала
а-ла
а-ла
so-STR
pa-enc
ала
а-ла
а-ла
oh-STR
in-enc
ала
ал-а
але-а
soften.bast-3SG
vb2-pers
утларак
утларак
утларак
more
av
утларак
утла-рак
утла-рак
more-COMP
av/po-deg
утларак
утл-а-рак
утло-а-рак
escape-3SG-COMP
vb2-pers-deg
пуа, —
пу-а
пуо-а
give-3SG
vb2-pers
пуа, —
пу-а
пуо-а
blow-3SG
vb2-pers
шона
шон-а
шоно-а
think-3SG
vb2-pers
Яшай.
Яшай
Яшай
Yashay
na



1-1-6-10


— У кинде шумеке, кӱсын налме киндым мӧҥгӧ пуыде ок лий.

У
У
у
new
ad/no
У
У
у
oh
in
кинде
кинде
кинде
bread
no
шумеке,
шу-меке
шу-меке
reach-CVB.PRI
vb1-adv
шумеке,
шу-меке
шу-меке
ferment-CVB.PRI
vb1-adv
шумеке,
шу-меке
шу-меке
whittle-CVB.PRI
vb1-adv
кӱсын
кӱсын
кӱсын
on.loan
av/no
кӱсын
кӱсы-н
кӱсӧ-н
debt-GEN
no-case
кӱсын
кӱсы-н
кӱсӧ-н
[X]-GEN
no-case
кӱсын
кӱ-сы-н
кӱ-сЕ-н
stone-ADJ-GEN
no-deriv.ad-case
налме
налме
налме
purchasing
ad
налме
нал-ме
нал-мЕ
take-PTCP.PASS
vb1-ad
киндым
кинды-м
кинде-м
bread-ACC
no-case
мӧҥгӧ
мӧҥгӧ
мӧҥгӧ
home
av/no/po
пуыде
пуы-де
пуо-де
give-CVB.NEG
vb2-adv
пуыде
пуы-де
пуо-де
blow-CVB.NEG
vb2-adv
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
лий.
лий-Ø
лий-Ø
be-IMP.2SG
vb1-mood.pers
лий.
лий-Ø
лий-Ø
be-CNG
vb1-conn
лий.
лий-Ø
лий-Ø
be-CVB
vb1-adv



1-1-6-11


Уке гын, Чужган кугыза кӱсын вара нигунамат ок пу, паша ыштымат так кая, но паша ыштыме годым пукша, йӱкта...

Уке
Уке
уке
no
ad/no/pa
гын,
гын
гын
if
co/pa
Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
кугыза
кугыза
кугыза
old.man
no
кӱсын
кӱсын
кӱсын
on.loan
av/no
кӱсын
кӱсы-н
кӱсӧ-н
debt-GEN
no-case
кӱсын
кӱсы-н
кӱсӧ-н
[X]-GEN
no-case
кӱсын
кӱ-сы-н
кӱ-сЕ-н
stone-ADJ-GEN
no-deriv.ad-case
вара
вара
вара
then
av/pa
вара
вара
вара
pole
no
вара
вар-а
варе-а
mix-3SG
vb2-pers
нигунамат
н'игунамат
н'игунамат
in.no.case
av/pr
нигунамат
н'игунам-ат
н'игунам-ат
never-and
av/pr-enc
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
пу,
пу
пу
wood
no
пу,
пу-Ø
пуо-Ø
give-IMP.2SG
vb2-mood.pers
пу,
пу-Ø
пуо-Ø
blow-IMP.2SG
vb2-mood.pers
пу,
пу-Ø
пуо-Ø
give-CNG
vb2-conn
пу,
пу-Ø
пуо-Ø
blow-CNG
vb2-conn
паша
паша
паша
work
no
ыштымат
ыштым-ат
ыштыме-ат
done-and
ad-enc
ыштымат
ышты-м-ат
ыште-мЕ-ат
do-PTCP.PASS-and
vb2-ad-enc
так
так
так
like.that
av/co/pa
кая,
ка[й]-[а]
кае-а
go-3SG
vb2-pers
но
но
но
but
co/no/pa
но
но
но
gee.up
in
паша
паша
паша
work
no
ыштыме
ыштыме
ыштыме
done
ad
ыштыме
ышты-ме
ыште-мЕ
do-PTCP.PASS
vb2-ad
годым
годым
годым
during
po
пукша,
пукш-а
пукшо-а
feed-3SG
vb2-pers
йӱкта...
йӱкт-а
йӱктӧ-а
give.to.drink-3SG
vb2-pers
йӱкта...
йӱкт-а
йӱктӧ-а
read.out.loud-3SG
vb2-pers
йӱкта...
йӱ-кт-а
йӱ-ктЕ-а
drink-CAUS-3SG
vb1-deriv.v-pers



1-1-6-12


Тидыжат пеш шерге».

Тидыжат
Тиды-ж-ат
тиде-жЕ-ат
this-3SG-and
pr-poss-enc
Тидыжат
Тиды-Ø-ж-ат
тиде-Ø-жЕ-ат
drop.into.boiling.water-CNG-3SG-and
vb2-conn-poss-enc
пеш
пеш
пеш
very
av
шерге».
шерге
шерге
expensive
ad
шерге».
шерге
шерге
comb
no
шерге».
шер-ге
шер-ге
bead-COM
no-case
шерге».
шер-ге
шер-ге
pulse-COM
no-case
шерге».
шер-ге
шер-ге
need-COM
no-case
шерге».
шерге-Ø
шерге-Ø
look.over-IMP.2SG
vb2-mood.pers
шерге».
шерге-Ø
шерге-Ø
look.over-CNG
vb2-conn



1-1-6-13


Чужган кугызан ныл эргыже уло.

Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
кугызан
кугыза-н
кугыза-ан
old.man-with
no-deriv.ad
кугызан
кугыза-н
кугыза-н
old.man-GEN
no-case
ныл
ныл
ныл
four
nm
эргыже
эргы-же
эрге-жЕ
son-3SG
no-poss
эргыже
эргы-же
эрге-жЕ
warp-IMP.3SG
vb2-mood.pers
эргыже
эргы-же
эрге-жЕ
reap-IMP.3SG
vb2-mood.pers
эргыже
эргы-Ø-же
эрге-Ø-жЕ
warp-CNG-3SG
vb2-conn-poss
эргыже
эргы-Ø-же
эрге-Ø-жЕ
reap-CNG-3SG
vb2-conn-poss
уло.
уло
уло
is
ad/no/vb



1-1-6-14


Кугуракше сурт кокла пашам вуйлата, пашам ончен ыштыкта.

Кугуракше
Кугурак-ше
кугурак-жЕ
bigger-3SG
ad-poss
Кугуракше
Кугу-рак-ше
кугу-рак-жЕ
big-COMP-3SG
ad/no-deg-poss
сурт
сурт
сурт
farmstead
no
кокла
кокла
кокла
distance
ad/no
кокла
кок-ла
кок-ла
cook-COMP
no-case
кокла
кок-ла
кок-ла
two-COMP
nm-case
кокла
кок-ла
кок-ла
cook-PL
no-num
кокла
кок-ла
кок-ла
two-PL
nm-num
кокла
кок-ла
кок-ла
cook-STR
no-enc
кокла
кок-ла
кок-ла
two-STR
nm-enc
пашам
паша-м
паша-м
work-ACC
no-case
пашам
паша-м
паша-ем
work-1SG
no-poss
пашам
паша-м-Ø
паша-ем-Ø
work-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
пашам
паша-м-Ø
паша-ем-Ø
work-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
пашам
паша-м-Ø
паша-ем-Ø
work-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
вуйлата,
вуйлат-а
вуйлате-а
lead-3SG
vb2-pers
пашам
паша-м
паша-м
work-ACC
no-case
пашам
паша-м
паша-ем
work-1SG
no-poss
пашам
паша-м-Ø
паша-ем-Ø
work-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
пашам
паша-м-Ø
паша-ем-Ø
work-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
пашам
паша-м-Ø
паша-ем-Ø
work-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
ончен
онч-ен-Ø
ончо-ен-Ø
look-PST2-3SG
vb2-tense-pers
ончен
онч-ен
ончо-ен
look-CVB
vb2-adv
ыштыкта.
ыштыкт-а
ыштыкте-а
make.somebody.do.something-3SG
vb2-pers
ыштыкта.
ышты-кт-а
ыште-ктЕ-а
do-CAUS-3SG
vb2-deriv.v-pers



1-1-6-15


Кокымшыжо эртак скипидар заводышто ила.

Кокымшыжо
Кокымшы-жо
кокымшо-жЕ
second-3SG
nm-poss
эртак
эртак
эртак
always
av
эртак
эрт-а-к
эрте-а-ак
pass-3SG-STR
vb2-pers-enc
эртак
эрт-Ø-ак
эрте-Ø-ак
pass-CNG-STR
vb2-conn-enc
скипидар
скипидар
скипидар
turpentine
no
заводышто
завод-ышто
завод-штЕ
factory-INE
no-case
ила.
и-ла
и-ла
and-STR
co-enc
ила.
и-ла
и-ла
[X]-STR
pa-enc
ила.
ил-а
иле-а
live-3SG
vb2-pers



1-1-6-16


Чужган кугызан скипидар заводшо ял деч иктаж пел меҥге ӧрдыжтӧ.

Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
кугызан
кугыза-н
кугыза-ан
old.man-with
no-deriv.ad
кугызан
кугыза-н
кугыза-н
old.man-GEN
no-case
скипидар
скипидар
скипидар
turpentine
no
заводшо
завод-шо
завод-жЕ
factory-3SG
no-poss
ял
ял
ял
village
no
деч
деч
деч
from
po
иктаж
иктаж
иктаж
somebody
av/pr
пел
пел
пел
half
no
пел
пел-Ø
пел-Ø
burn-IMP.2SG
vb1-mood.pers
пел
пел-Ø
пел-Ø
burn-CNG
vb1-conn
пел
пел-Ø
пел-Ø
burn-CVB
vb1-adv
меҥге
меҥге
меҥге
post
no
меҥге
меҥ-ге
меҥ-ге
birthmark-COM
no-case
ӧрдыжтӧ.
ӧрдыжтӧ
ӧрдыжтӧ
at.the.side
av/po
ӧрдыжтӧ.
ӧрдыжтӧ-Ø
ӧрдыжтӧ-Ø
heel-IMP.2SG
vb2-mood.pers
ӧрдыжтӧ.
ӧрдыжтӧ-Ø
ӧрдыжтӧ-Ø
heel-CNG
vb2-conn



1-1-6-17


Тиде заводышко шем скипидар йырваш толеш.

Тиде
Тиде
тиде
this
pr
Тиде
Тиде-Ø
тиде-Ø
drop.into.boiling.water-IMP.2SG
vb2-mood.pers
Тиде
Тиде-Ø
тиде-Ø
drop.into.boiling.water-CNG
vb2-conn
заводышко
завод-ышко
завод-шкЕ
factory-ILL
no-case
шем
шем
шем
black
ad
скипидар
скипидар
скипидар
turpentine
no
йырваш
йырваш
йырваш
around
av
толеш.
тол[ь]-еш
толь-еш
tarred.roofing.paper-LAT
no-case
толеш.
тол-еш
тол-еш
come-3SG
vb1-pers



1-1-6-18


Чужган кугыза нужна-влаклан шыжым оксам пуэда.

Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
кугыза
кугыза
кугыза
old.man
no
нужна-влаклан
нужна-влак-лан
нужна-влак-лан
poor-PL-DAT
ad/no-num-case
нужна-влаклан
нуж-на-влак-лан
нуж-на-влак-лан
nettle-1PL-PL-DAT
no-poss-num-case
нужна-влаклан
нуж-на-влак-лан
нуж-на-влак-лан
pike-1PL-PL-DAT
no-poss-num-case
шыжым
шыжым
шыжым
in.autumn
av
шыжым
шыжы-м
шыже-м
autumn-ACC
no-case
оксам
окса-м
окса-м
money-ACC
no-case
оксам
окса-м
окса-ем
money-1SG
no-poss
оксам
окса-м-Ø
окса-ем-Ø
money-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
оксам
окса-м-Ø
окса-ем-Ø
money-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
оксам
окса-м-Ø
окса-ем-Ø
money-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
пуэда.
пуэд-а
пуэде-а
give-3SG
vb2-pers
пуэда.
пу}-эда
пуо-еда
give-2PL
vb2-pers
пуэда.
пу}-эда
пуо-еда
blow-2PL
vb2-pers



1-1-6-19


Смола заводлык билетым сулаш, подым ачалыкташ, скипидар пучлан вӱргеньым налаш нужна еҥ кеҥежым оксам кушто муэш?

Смола
Смола
смола
pitch
no
заводлык
завод-лык
завод-лык
factory-ABSTR
no-deriv.n
билетым
билет-ым
билет-м
ticket-ACC
no-case
сулаш,
сул-аш
суло-аш
redeem.something-INF
vb2-inf
подым
под-ым
под-м
pot-ACC
no-case
ачалыкташ,
ачалыкт-аш
ачалыкте-аш
ask.to.repair-INF
vb2-inf
ачалыкташ,
ачалы-кт-аш
ачале-ктЕ-аш
repair-CAUS-INF
vb2-deriv.v-inf
скипидар
скипидар
скипидар
turpentine
no
пучлан
пучла-н
пучла-ан
dishes-with
no-deriv.ad
пучлан
пучла-н
пучла-н
dishes-GEN
no-case
пучлан
пуч-лан
пуч-лан
stem-DAT
no-case
пучлан
пуч-ла-н
пуч-ла-н
stem-PL-GEN
no-num-case
вӱргеньым
вӱрген'ьы-м
вӱрген'е-м
copper-ACC
no-case
налаш
нал-аш
нал-аш
take-INF
vb1-inf
нужна
нужна
нужна
poor
ad/no
нужна
нуж-на
нуж-на
nettle-1PL
no-poss
нужна
нуж-на
нуж-на
pike-1PL
no-poss
еҥ
еҥ
еҥ
person
ad/no
кеҥежым
кеҥежым
кеҥежым
in.the.summer
av
кеҥежым
кеҥеж-ым
кеҥеж-м
summer-ACC
no-case
оксам
окса-м
окса-м
money-ACC
no-case
оксам
окса-м
окса-ем
money-1SG
no-poss
оксам
окса-м-Ø
окса-ем-Ø
money-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
оксам
окса-м-Ø
окса-ем-Ø
money-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
оксам
окса-м-Ø
окса-ем-Ø
money-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
кушто
кушто
кушто
where
av/co/pr
кушто
куш-то
куш-штЕ
where-INE
av/co/pr-case
кушто
кушто-Ø
кушто-Ø
grow-IMP.2SG
vb2-mood.pers
кушто
кушто-Ø
кушто-Ø
dance-IMP.2SG
vb2-mood.pers
кушто
кушто-Ø
кушто-Ø
grow-CNG
vb2-conn
кушто
кушто-Ø
кушто-Ø
dance-CNG
vb2-conn
муэш?
му-эш
му-еш
find-3SG
vb1-pers



1-1-6-20


Чужган кугыза дек кайде ок лий, Чужган кугыза луктын ок кудалте, оксам пуа, только шыман гына пелешта: «Кӧ ончылгоч оксам налеш, скипидар акше моло деч шымурлан шулдырак лиеш».

Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
кугыза
кугыза
кугыза
old.man
no
дек
дек
дек
to
po
кайде
***
***
***
***
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
лий,
лий-Ø
лий-Ø
be-IMP.2SG
vb1-mood.pers
лий,
лий-Ø
лий-Ø
be-CNG
vb1-conn
лий,
лий-Ø
лий-Ø
be-CVB
vb1-adv
Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
кугыза
кугыза
кугыза
old.man
no
луктын
лукт-ын-Ø
лукт-н-Ø
lead.out-PST2-3SG
vb1-tense-pers
луктын
лукт-ын
лукт-н
lead.out-CVB
vb1-adv
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
кудалте,
кудалте-Ø
кудалте-Ø
throw-IMP.2SG
vb2-mood.pers
кудалте,
кудалте-Ø
кудалте-Ø
throw-CNG
vb2-conn
оксам
окса-м
окса-м
money-ACC
no-case
оксам
окса-м
окса-ем
money-1SG
no-poss
оксам
окса-м-Ø
окса-ем-Ø
money-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
оксам
окса-м-Ø
окса-ем-Ø
money-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
оксам
окса-м-Ø
окса-ем-Ø
money-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
пуа,
пу-а
пуо-а
give-3SG
vb2-pers
пуа,
пу-а
пуо-а
blow-3SG
vb2-pers
только
только
только
but
co/pa
шыман
шыман
шыман
gently
av
шыман
шыма-н
шыма-ан
gentle-with
ad-deriv.ad
шыман
шым-ан
шым-ан
seven-with
nm-deriv.ad
шыман
шыма-н
шыма-н
gentle-GEN
ad-case
гына
гына
гына
only
pa
пелешта:
пелешт-а
пелеште-а
say-3SG
vb2-pers
«Кӧ
Кӧ
кӧ
who
pr
ончылгоч
ончылгоч
ончылгоч
beforehand
av
оксам
окса-м
окса-м
money-ACC
no-case
оксам
окса-м
окса-ем
money-1SG
no-poss
оксам
окса-м-Ø
окса-ем-Ø
money-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
оксам
окса-м-Ø
окса-ем-Ø
money-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
оксам
окса-м-Ø
окса-ем-Ø
money-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
налеш,
нал[ь]-еш
нал'е-еш
soft.red.clay-LAT
no-case
налеш,
нал-еш
нал-еш
take-3SG
vb1-pers
скипидар
скипидар
скипидар
turpentine
no
акше
ак-ше
ак-жЕ
price-3SG
no-poss
моло
моло
моло
other
no/pr
деч
деч
деч
from
po
шымурлан
***
***
***
***
шулдырак
шулды-рак
шулдо-рак
cheap-COMP
ad-deg
шулдырак
шулдыр-ак
шулдыр-ак
wing-STR
no-enc
лиеш».
лиеш
лиеш
soon
pa
лиеш».
ли[й]-еш
лий-еш
be-3SG
vb1-pers



1-1-6-21


Нужна-влак тидлан тореш огытыл.

Нужна-влак
Нужна-влак
нужна-влак
poor-PL
ad/no-num
Нужна-влак
Нуж-на-влак
нуж-на-влак
nettle-1PL-PL
no-poss-num
Нужна-влак
Нуж-на-влак
нуж-на-влак
pike-1PL-PL
no-poss-num
тидлан
тид-лан
тиде-лан
this-DAT
pr-case
тореш
тореш
тореш
crosspiece
ad/av/no/po
тореш
тор-еш
тор-еш
trash-LAT
ad/no-case
тореш
тор-еш
тор-еш
bay-LAT
ad-case
тореш
тор-еш
тор-еш
forest-LAT
no-case
тореш
тор-еш
тор-еш
demand-LAT
no-case
огытыл.
ог-ыт-ыл-Ø
ог-ыт-ул-Ø
NEG-3PL-be-CNG
vb-pers-vb-conn



1-1-6-22


Чылт такланак поян еҥ кунам оксам луктын пуа!

Чылт
Чылт
чылт
completely
av/pa
такланак
таклан-ак
таклан-ак
in.vain-STR
av-enc
поян
поян
поян
rich
ad/av/no
еҥ
еҥ
еҥ
person
ad/no
кунам
кунам
кунам
when
av/co/pa/pr
оксам
окса-м
окса-м
money-ACC
no-case
оксам
окса-м
окса-ем
money-1SG
no-poss
оксам
окса-м-Ø
окса-ем-Ø
money-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
оксам
окса-м-Ø
окса-ем-Ø
money-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
оксам
окса-м-Ø
окса-ем-Ø
money-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
луктын
лукт-ын-Ø
лукт-н-Ø
lead.out-PST2-3SG
vb1-tense-pers
луктын
лукт-ын
лукт-н
lead.out-CVB
vb1-adv
пуа!
пу-а
пуо-а
give-3SG
vb2-pers
пуа!
пу-а
пуо-а
blow-3SG
vb2-pers



1-1-6-23


Руш, суас поян-влак оксам пуат гын, процентым налыт, маныт.

Руш,
Руш
руш
Russian
no
Руш,
Ру-ш
ру-ш
leaven-ILL
no-case
суас
суас
суас
Tatar
no
поян-влак
поян-влак
поян-влак
rich-PL
ad/av/no-num
оксам
окса-м
окса-м
money-ACC
no-case
оксам
окса-м
окса-ем
money-1SG
no-poss
оксам
окса-м-Ø
окса-ем-Ø
money-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
оксам
окса-м-Ø
окса-ем-Ø
money-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
оксам
окса-м-Ø
окса-ем-Ø
money-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
пуат
пу-ат
пу-ат
wood-and
no-enc
пуат
пу-ат
пуо-ат
give-3PL
vb2-pers
пуат
пу-ат
пуо-ат
blow-3PL
vb2-pers
пуат
пу-а-т
пуо-а-ат
give-3SG-and
vb2-pers-enc
пуат
пу-а-т
пуо-а-ат
blow-3SG-and
vb2-pers-enc
пуат
пу-Ø-ат
пуо-Ø-ат
give-CNG-and
vb2-conn-enc
пуат
пу-Ø-ат
пуо-Ø-ат
blow-CNG-and
vb2-conn-enc
гын,
гын
гын
if
co/pa
процентым
процент-ым
процент-м
percent-ACC
no-case
налыт,
нал-ыт
нал-ыт
take-3PL
vb1-pers
маныт.
ман-ыт
ман-ыт
say-3PL
vb1-pers



1-1-6-24


Чужган кугыза нимогай процентымат ок нал.

Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
кугыза
кугыза
кугыза
old.man
no
нимогай
н'имогай
н'имогай
no
ad/pr
процентымат
процент-ым-ат
процент-м-ат
percent-ACC-and
no-case-enc
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
нал.
нал-Ø
нал-Ø
take-IMP.2SG
vb1-mood.pers
нал.
нал-Ø
нал-Ø
take-CNG
vb1-conn
нал.
нал-Ø
нал-Ø
take-CVB
vb1-adv



1-1-6-25


Лачак, йӱктет гын, аракам йӱэш.

Лачак,
Лачак
лачак
[X]
av
Лачак,
Лач-ак
лач-ак
just-STR
av/no/pa-enc
Лачак,
Лач-ак
лач-ак
swim.bladder-STR
no-enc
Лачак,
Лач-ак
лаче-ак
basket-STR
no-enc
Лачак,
Лач-ак
лаче-ак
roller-STR
no-enc
йӱктет
йӱкт-ет
йӱктӧ-ет
give.to.drink-2SG
vb2-pers
йӱктет
йӱкт-ет
йӱктӧ-ет
read.out.loud-2SG
vb2-pers
йӱктет
йӱ-кт-ет
йӱ-ктЕ-ет
drink-CAUS-2SG
vb1-deriv.v-pers
гын,
гын
гын
if
co/pa
аракам
арака-м
арака-м
vodka-ACC
no-case
аракам
арака-м
арака-ем
vodka-1SG
no-poss
аракам
арака-м-Ø
арака-ем-Ø
vodka-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
аракам
арака-м-Ø
арака-ем-Ø
vodka-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
аракам
арака-м-Ø
арака-ем-Ø
vodka-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
йӱэш.
йӱ-эш
йӱ-еш
drink-3SG
vb1-pers



1-1-6-26


Окса пуышылан аракам кузе от йӱктӧ?

Окса
Окса
окса
money
no
пуышылан
пуышы-лан
пуышо-лан
giver-DAT
no-case
пуышылан
пуышы-лан
пуышо-лан
blowing-DAT
ad/no-case
пуышылан
пуышы-ла-н
пуышо-ла-н
giver-PL-GEN
no-num-case
пуышылан
пуышы-ла-н
пуышо-ла-н
blowing-PL-GEN
ad/no-num-case
пуышылан
пуы-шы-лан
пуо-шЕ-лан
give-PTCP.ACT-DAT
vb2-ad-case
пуышылан
пуы-шы-лан
пуо-шЕ-лан
blow-PTCP.ACT-DAT
vb2-ad-case
пуышылан
пуы-шы-ла-н
пуо-шЕ-ла-н
give-PTCP.ACT-PL-GEN
vb2-ad-num-case
пуышылан
пуы-шы-ла-н
пуо-шЕ-ла-н
blow-PTCP.ACT-PL-GEN
vb2-ad-num-case
аракам
арака-м
арака-м
vodka-ACC
no-case
аракам
арака-м
арака-ем
vodka-1SG
no-poss
аракам
арака-м-Ø
арака-ем-Ø
vodka-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
аракам
арака-м-Ø
арака-ем-Ø
vodka-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
аракам
арака-м-Ø
арака-ем-Ø
vodka-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
кузе
кузе
кузе
how
av/co/no/pa
от
о-т
о-т
NEG-2SG
vb-pers
йӱктӧ?
йӱктӧ-Ø
йӱктӧ-Ø
give.to.drink-IMP.2SG
vb2-mood.pers
йӱктӧ?
йӱктӧ-Ø
йӱктӧ-Ø
read.out.loud-IMP.2SG
vb2-mood.pers
йӱктӧ?
йӱктӧ-Ø
йӱктӧ-Ø
give.to.drink-CNG
vb2-conn
йӱктӧ?
йӱктӧ-Ø
йӱктӧ-Ø
read.out.loud-CNG
vb2-conn
йӱктӧ?
йӱ-ктӧ-Ø
йӱ-ктЕ-Ø
drink-CAUS-IMP.2SG
vb1-deriv.v-mood.pers
йӱктӧ?
йӱ-ктӧ-Ø
йӱ-ктЕ-Ø
drink-CAUS-CNG
vb1-deriv.v-conn



1-1-6-27


Подлан черпыт арака шуко мо?

Подлан
Под-лан
под-лан
pot-DAT
no-case
Подлан
Под-ла-н
под-ла-н
pot-PL-GEN
no-num-case
черпыт
черпыт
черпыт
quarter.cup
no
арака
арака
арака
vodka
no
шуко
шуко
шуко
a.lot
ad/av/no
мо?
мо
мо
what
ad/av/pa/pr



1-1-6-28


Лу-лучко под улмаште Чужган кугыза дек шыже тӱҥалтыш годым лу-лучко черпыт арака толеш, иктаж кок арня эртак пайрем лиеш.

Лу-лучко
Лу-лучко
лу-лучко
ten.to.fifteen
nm
под
под
под
pot
no
улмаште
улмаште
улмаште
in.presence.of
po
улмаште
улмаш-те
улмаш-штЕ
being-INE
no/pa/vb-case
улмаште
ул-маш-те
ул-маш-штЕ
be-NMLZ-INE
vb1-deriv.n-case
Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
кугыза
кугыза
кугыза
old.man
no
дек
дек
дек
to
po
шыже
шыже
шыже
autumn
no
шыже
шыже-Ø
шыже-Ø
drizzle-IMP.2SG
vb2-mood.pers
шыже
шыже-Ø
шыже-Ø
drizzle-CNG
vb2-conn
тӱҥалтыш
тӱҥалтыш
тӱҥалтыш
beginning
ad/no
годым
годым
годым
during
po
лу-лучко
лу-лучко
лу-лучко
ten.to.fifteen
nm
черпыт
черпыт
черпыт
quarter.cup
no
арака
арака
арака
vodka
no
толеш,
тол[ь]-еш
толь-еш
tarred.roofing.paper-LAT
no-case
толеш,
тол-еш
тол-еш
come-3SG
vb1-pers
иктаж
иктаж
иктаж
somebody
av/pr
кок
кок
кок
cook
no
кок
кок
кок
two
nm
арня
арня
арня
week
no
эртак
эртак
эртак
always
av
эртак
эрт-а-к
эрте-а-ак
pass-3SG-STR
vb2-pers-enc
эртак
эрт-Ø-ак
эрте-Ø-ак
pass-CNG-STR
vb2-conn-enc
пайрем
пайрем
пайрем
holiday
no
лиеш.
лиеш
лиеш
soon
pa
лиеш.
ли[й]-еш
лий-еш
be-3SG
vb1-pers



1-1-6-29


Тидым кӧ шотла?

Тидым
Тиды-м
тиде-м
this-ACC
pr-case
кӧ
кӧ
кӧ
who
pr
шотла?
шот-ла
шот-ла
use-COMP
no-case
шотла?
шот-ла
шот-ла
use-PL
no-num
шотла?
шот-ла
шот-ла
use-STR
no-enc
шотла?
шотл-а
шотло-а
count-3SG
vb2-pers



1-1-6-30


Адак шошым пуышаш-налшашым шотлаш завод ыштыше-влак погынат гын, кугу пайрем лиеш.

Адак
Адак
адак
again
av
шошым
шошым
шошым
in.spring
av
шошым
шошы-м
шошо-м
spring-ACC
no-case
пуышаш-налшашым
пуышаш-налшаш-ым
пуышашналшаш-м
having.to.givedebt-ACC
noad/no-case
пуышаш-налшашым
пуышаш-нал-шаш-ым
пуышашнал-шаш-м
having.to.givetake-PTCP.FUT-ACC
novb1-ad-case
пуышаш-налшашым
пуы-шаш-налшаш-ым
пуо-шашналшаш-м
give-PTCP.FUTdebt-ACC
vb2-adad/no-case
пуышаш-налшашым
пуы-шаш-нал-шаш-ым
пуо-шашнал-шаш-м
give-PTCP.FUTtake-PTCP.FUT-ACC
vb2-advb1-ad-case
пуышаш-налшашым
пуы-шаш-налшаш-ым
пуо-шашналшаш-м
blow-PTCP.FUTdebt-ACC
vb2-adad/no-case
пуышаш-налшашым
пуы-шаш-нал-шаш-ым
пуо-шашнал-шаш-м
blow-PTCP.FUTtake-PTCP.FUT-ACC
vb2-advb1-ad-case
шотлаш
шотл-аш
шотло-аш
count-INF
vb2-inf
шотлаш
шот-ла-ш
шот-ла-ш
use-PL-ILL
no-num-case
шотлаш
шот-ла-ш
шот-ла-еш
use-PL-LAT
no-num-case
завод
завод
завод
factory
no
ыштыше-влак
ыштыше-влак
ыштыше-влак
doer-PL
ad/no-num
ыштыше-влак
ышты-ше-влак
ыште-шЕ-влак
do-PTCP.ACT-PL
vb2-ad-num
погынат
погын-ат
погын-ат
congress-and
no-enc
погынат
погын-ат
погыно-ат
gather-3PL
vb2-pers
погынат
погы-на-т
пого-на-ат
belongings-1PL-and
no-poss-enc
погынат
погын-а-т
погыно-а-ат
gather-3SG-and
vb2-pers-enc
погынат
погы-н-ат
пого-н-ат
belongings-GEN-and
no-case-enc
погынат
погын-Ø-ат
погыно-Ø-ат
gather-CNG-and
vb2-conn-enc
гын,
гын
гын
if
co/pa
кугу
кугу
кугу
big
ad/no
пайрем
пайрем
пайрем
holiday
no
лиеш.
лиеш
лиеш
soon
pa
лиеш.
ли[й]-еш
лий-еш
be-3SG
vb1-pers



1-1-6-31


Чужган кугыза шыжым авансым пуа, вара смола шолтышо-влак тудлан теле гоч скипидарым шупшыктат.

Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
кугыза
кугыза
кугыза
old.man
no
шыжым
шыжым
шыжым
in.autumn
av
шыжым
шыжы-м
шыже-м
autumn-ACC
no-case
авансым
аванс-ым
аванс-м
advance.payment-ACC
no-case
пуа,
пу-а
пуо-а
give-3SG
vb2-pers
пуа,
пу-а
пуо-а
blow-3SG
vb2-pers
вара
вара
вара
then
av/pa
вара
вара
вара
pole
no
вара
вар-а
варе-а
mix-3SG
vb2-pers
смола
смола
смола
pitch
no
шолтышо-влак
шолтышо-влак
шолтышо-влак
cook-PL
no-num
шолтышо-влак
шолты-шо-влак
шолто-шЕ-влак
boil-PTCP.ACT-PL
vb2-ad-num
тудлан
туд-лан
тудо-лан
3SG-DAT
pr-case
теле
теле
теле
winter
no
гоч
гоч
гоч
over
po
скипидарым
скипидар-ым
скипидар-м
turpentine-ACC
no-case
шупшыктат.
шупшыкт-ат
шупшыкто-ат
transport-3PL
vb2-pers
шупшыктат.
шупшыкт-а-т
шупшыкто-а-ат
transport-3SG-and
vb2-pers-enc
шупшыктат.
шупшыкт-Ø-ат
шупшыкто-Ø-ат
transport-CNG-and
vb2-conn-enc
шупшыктат.
шупш-ыкт-ат
шупш-ктЕ-ат
pull-CAUS-3PL
vb1-deriv.v-pers
шупшыктат.
шупш-ыкт-а-т
шупш-ктЕ-а-ат
pull-CAUS-3SG-and
vb1-deriv.v-pers-enc
шупшыктат.
шупш-ыкт-Ø-ат
шупш-ктЕ-Ø-ат
pull-CAUS-CNG-and
vb1-deriv.v-conn-enc



1-1-6-32


Чужганын кокымшо эргыже эре возен веле шога.

Чужганын
Чужга-н-ын
чужга-ан-н
coarse-with-GEN
ad-deriv.ad-case
Чужганын
Чужга-н-ын
чужга-н-н
coarse-GEN-GEN
ad-case-case
кокымшо
кокымшо
кокымшо
second
nm
эргыже
эргы-же
эрге-жЕ
son-3SG
no-poss
эргыже
эргы-же
эрге-жЕ
warp-IMP.3SG
vb2-mood.pers
эргыже
эргы-же
эрге-жЕ
reap-IMP.3SG
vb2-mood.pers
эргыже
эргы-Ø-же
эрге-Ø-жЕ
warp-CNG-3SG
vb2-conn-poss
эргыже
эргы-Ø-же
эрге-Ø-жЕ
reap-CNG-3SG
vb2-conn-poss
эре
эре
эре
always
av/po
эре
эре
эре
clean
ad
возен
воз-ен-Ø
возо-ен-Ø
write-PST2-3SG
vb2-tense-pers
возен
воз-ен
возо-ен
write-CVB
vb2-adv
веле
веле
веле
only
pa
веле
веле-Ø
веле-Ø
spill-IMP.2SG
vb2-mood.pers
веле
вел-'е
вел-Е
spill-PST1.3SG
vb1-tense.pers
веле
веле-Ø
веле-Ø
spill-CNG
vb2-conn
шога.
шога
шога
plough
no
шога.
шог-а
шого-а
stand-3SG
vb2-pers



1-1-6-33


Мо кӱлешымат кевыт гыч пуат.

Мо
Мо
мо
what
ad/av/pa/pr
кӱлешымат
кӱлеш-ым-ат
кӱлеш-м-ат
need-ACC-and
ad/no-case-enc
кевыт
кевыт
кевыт
shop
no
гыч
гыч
гыч
from
po
пуат.
пу-ат
пу-ат
wood-and
no-enc
пуат.
пу-ат
пуо-ат
give-3PL
vb2-pers
пуат.
пу-ат
пуо-ат
blow-3PL
vb2-pers
пуат.
пу-а-т
пуо-а-ат
give-3SG-and
vb2-pers-enc
пуат.
пу-а-т
пуо-а-ат
blow-3SG-and
vb2-pers-enc
пуат.
пу-Ø-ат
пуо-Ø-ат
give-CNG-and
vb2-conn-enc
пуат.
пу-Ø-ат
пуо-Ø-ат
blow-CNG-and
vb2-conn-enc



1-1-6-34


Шошым, завод шолтен чарнымеке, расчетым ыштат...

Шошым,
Шошым
шошым
in.spring
av
Шошым,
Шошы-м
шошо-м
spring-ACC
no-case
завод
завод
завод
factory
no
шолтен
шолт-ен-Ø
шолто-ен-Ø
boil-PST2-3SG
vb2-tense-pers
шолтен
шолт-ен
шолто-ен
boil-CVB
vb2-adv
чарнымеке,
чарны-меке
чарне-меке
stop-CVB.PRI
vb2-adv
расчетым
расчет-ым
расчет-м
calculation-ACC
no-case
ыштат...
ы-ш-т-ат
ы-ш-т-ат
NEG-PST-3PL-and
vb-tense-pers-enc
ыштат...
ышт-ат
ыште-ат
do-3PL
vb2-pers
ыштат...
ышт-а-т
ыште-а-ат
do-3SG-and
vb2-pers-enc
ыштат...
ышт-Ø-ат
ыште-Ø-ат
do-CNG-and
vb2-conn-enc



1-1-6-35


Кумшо эргыже Озаҥышке коштеш.

Кумшо
Кумшо
кумшо
third
av/nm
эргыже
эргы-же
эрге-жЕ
son-3SG
no-poss
эргыже
эргы-же
эрге-жЕ
warp-IMP.3SG
vb2-mood.pers
эргыже
эргы-же
эрге-жЕ
reap-IMP.3SG
vb2-mood.pers
эргыже
эргы-Ø-же
эрге-Ø-жЕ
warp-CNG-3SG
vb2-conn-poss
эргыже
эргы-Ø-же
эрге-Ø-жЕ
reap-CNG-3SG
vb2-conn-poss
Озаҥышке
Озаҥ-ышке
Озаҥ-шкЕ
Kazan-ILL
pn-case
коштеш.
кошт-еш
кошт-еш
go-3SG
vb1-pers



1-1-6-36


Озаҥышке икганаште коло-кумло ула дене скипидарым наҥгая.

Озаҥышке
Озаҥ-ышке
Озаҥ-шкЕ
Kazan-ILL
pn-case
икганаште
***
***
***
***
коло-кумло
коло-кумло
коло-кумло
twenty.to.thirty
nm
ула
ула
ула
cart
no
ула
у-ла
у-ла
new-COMP
ad/no-case
ула
у-ла
у-ла
new-PL
ad/no-num
ула
у-ла
у-ла
new-STR
ad/no-enc
ула
у-ла
у-ла
oh-STR
in-enc
ула
у-Ø-ла
уо-Ø-ла
take.care.of-CNG-STR
vb2-conn-enc
ула
у-Ø-ла
уо-Ø-ла
stroke-CNG-STR
vb2-conn-enc
дене
дене
дене
with
po
скипидарым
скипидар-ым
скипидар-м
turpentine-ACC
no-case
наҥгая.
наҥга[й]-[а]
наҥгае-а
take-3SG
vb2-pers



1-1-6-37


Нылымше, Макарже, кевытыште шогылтеш да урем воктен коштеш, моло пашаже уке.

Нылымше,
Нылымше
нылымше
fourth
av/nm
Макарже,
Макарже
Макарже
Makarzhe
na
кевытыште
кевыт-ыште
кевыт-штЕ
shop-INE
no-case
шогылтеш
шогылт-еш
шогылт-еш
stand-3SG
vb1-pers
да
да
да
and
co
да
да
да
yes
pa
урем
урем
урем
street
no
урем
ур-ем
ур-ем
squirrel-1SG
no-poss
урем
ур-ем
уро-ем
bury-1SG
vb2-pers
урем
ур-ем-Ø
ур-ем-Ø
squirrel-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
урем
ур-ем-Ø
ур-ем-Ø
squirrel-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
урем
ур-ем-Ø
ур-ем-Ø
squirrel-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
воктен
воктен
воктен
beside
av/po
воктен
вокт-ен-Ø
вокто-ен-Ø
strip.bark-PST2-3SG
vb2-tense-pers
воктен
вокт-ен
вокто-ен
strip.bark-CVB
vb2-adv
коштеш,
кошт-еш
кошт-еш
go-3SG
vb1-pers
моло
моло
моло
other
no/pr
пашаже
паша-же
паша-жЕ
work-3SG
no-poss
уке.
уке
уке
no
ad/no/pa



1-1-6-38


Макарлан коло ик ий темын гынат, Чужган кува тудым але эре изилан шотла: «Але тудын ешыже уке, модын коштеш гынат, келша», — манеш...

Макарлан
Макарлан
Макарлан
Makarlan
na
коло
коло
коло
twenty
nm
коло
коло-Ø
коло-Ø
die-IMP.2SG
vb2-mood.pers
коло
коло-Ø
коло-Ø
die-CNG
vb2-conn
ик
ик
ик
one
ad/nm/pa/pr
ий
ий
ий
year
no
ий
ий
ий
ice
no
ий
ий
ий
chisel
no
ий
ий-Ø
ий-Ø
swim-IMP.2SG
vb1-mood.pers
ий
ий-Ø
ий-Ø
swim-CNG
vb1-conn
ий
ий-Ø
ий-Ø
swim-CVB
vb1-adv
темын
темын
темын
filling.everything
av
темын
темы-н
теме-н
subject-GEN
no-case
темын
тем-ын-Ø
тем-н-Ø
fill.up-PST2-3SG
vb1-tense-pers
темын
тем-ын
тем-н
fill.up-CVB
vb1-adv
темын
те-м-ын
те-ем-н
2PL-1SG-GEN
pr-poss-case
темын
те-м-ын-Ø
те-ем-н-Ø
you-TRANS-PST2-3SG
pr-deriv.v-tense-pers
темын
те-м-ын
те-ем-н
you-TRANS-CVB
pr-deriv.v-adv
гынат,
гынат
гынат
even.though
co/pa
гынат,
гына-т
гына-ат
only-and
pa-enc
гынат,
гын-ат
гын-ат
if-and
co/pa-enc
Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
кува
кува
кува
old.woman
no
кува
кува
кува
reddish-brown
ad
тудым
тудым
тудым
him/her
pr
тудым
тудо-м
тудо-м
3SG-ACC
pr-case
але
ал'е
ал'е
or
av/co/pa
але
але-Ø
але-Ø
soften.bast-IMP.2SG
vb2-mood.pers
але
але-Ø
але-Ø
soften.bast-CNG
vb2-conn
эре
эре
эре
always
av/po
эре
эре
эре
clean
ad
изилан
изи-лан
изи-лан
small-DAT
ad/no-case
изилан
изи-ла-н
изи-ла-н
small-PL-GEN
ad/no-num-case
шотла:
шот-ла
шот-ла
use-COMP
no-case
шотла:
шот-ла
шот-ла
use-PL
no-num
шотла:
шот-ла
шот-ла
use-STR
no-enc
шотла:
шотл-а
шотло-а
count-3SG
vb2-pers
«Але
Але
але
or
av/co/pa
«Але
Але-Ø
але-Ø
soften.bast-IMP.2SG
vb2-mood.pers
«Але
Але-Ø
але-Ø
soften.bast-CNG
vb2-conn
тудын
тудын
тудын
his/her
pr
тудын
тудо-н
тудо-н
3SG-GEN
pr-case
ешыже
еш-ыже
еш-жЕ
family-3SG
no-poss
уке,
уке
уке
no
ad/no/pa
модын
моды-н
модо-н
blueberry-GEN
no-case
модын
моды-н
модо-н
fashion-GEN
no-case
модын
мод-ын-Ø
мод-н-Ø
play-PST2-3SG
vb1-tense-pers
модын
мод-ын
мод-н
play-CVB
vb1-adv
коштеш
кошт-еш
кошт-еш
go-3SG
vb1-pers
гынат,
гынат
гынат
even.though
co/pa
гынат,
гына-т
гына-ат
only-and
pa-enc
гынат,
гын-ат
гын-ат
if-and
co/pa-enc
келша», —
келш-а
келше-а
appeal.to-3SG
vb2-pers
манеш...
манеш
манеш
it.is.said
av
манеш...
ман-еш
ман-еш
say-3SG
vb1-pers



1-1-6-39


Чачим ачаже Чужган кугыза дек намиен пуртыш гын, Чачи чылт ӧрӧ...

Чачим
Чачим
Чачим
Chachim
na
ачаже
ачаже
ачаже
my.dear
no
ачаже
ача-же
ача-жЕ
father-3SG
no-poss
Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
кугыза
кугыза
кугыза
old.man
no
дек
дек
дек
to
po
намиен
нами[й]-ен-Ø
намие-ен-Ø
bring-PST2-3SG
vb2-tense-pers
намиен
нами[й]-ен
намие-ен
bring-CVB
vb2-adv
пуртыш
пурты-ш-Ø
пурто-ш-Ø
bring.in-PST1-3SG
vb2-tense-pers
гын,
гын
гын
if
co/pa
Чачи
Чачи
Чачи
Chachi
na
чылт
чылт
чылт
completely
av/pa
ӧрӧ...
ӧрӧ
ӧрӧ
groove
no
ӧрӧ...
ӧр-ӧ
ӧр-Е
be.surprised-PST1.3SG
vb1-tense.pers



1-1-6-40


Кудвече урем могырыш изиш тайыл, Урем тӱрыштӧ, капка ик велне, куд угылан пӧрт, уремышке — куд кугу окна.

Кудвече
Кудвече
Кудвече
Kudveche
na
урем
урем
урем
street
no
урем
ур-ем
ур-ем
squirrel-1SG
no-poss
урем
ур-ем
уро-ем
bury-1SG
vb2-pers
урем
ур-ем-Ø
ур-ем-Ø
squirrel-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
урем
ур-ем-Ø
ур-ем-Ø
squirrel-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
урем
ур-ем-Ø
ур-ем-Ø
squirrel-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
могырыш
могырыш
могырыш
in.the.direction.of
po
могырыш
могыр-ыш
могыр-ш
body-ILL
no-case
изиш
изиш
изиш
a.bit
av
изиш
изи-ш
изи-ш
small-ILL
ad/no-case
тайыл,
тайыл
тайыл
slope
no
Урем
Урем
урем
street
no
Урем
Ур-ем
ур-ем
squirrel-1SG
no-poss
Урем
Ур-ем
уро-ем
bury-1SG
vb2-pers
Урем
Ур-ем-Ø
ур-ем-Ø
squirrel-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
Урем
Ур-ем-Ø
ур-ем-Ø
squirrel-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
Урем
Ур-ем-Ø
ур-ем-Ø
squirrel-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
тӱрыштӧ,
тӱр-ыштӧ
тӱр-штЕ
edge-INE
no-case
тӱрыштӧ,
тӱр-ыштӧ
тӱр-штЕ
embroidery-INE
no-case
капка
капка
капка
gate
no
ик
ик
ик
one
ad/nm/pa/pr
велне,
велне
велне
on.the.side
po
куд
куд
куд
six
nm
угылан
угылан
угылан
cornered
ad
угылан
угыл-ан
угыл-ан
corner-with
no-deriv.ad
пӧрт,
пӧрт
пӧрт
house
no
уремышке —
урем-ышке
урем-шкЕ
street-ILL
no-case
куд
куд
куд
six
nm
кугу
кугу
кугу
big
ad/no
окна.
окна
окна
window
no



1-1-6-41


Пӧрт ваштареш — кок пачашан клат.

Пӧрт
Пӧрт
пӧрт
house
no
ваштареш —
ваштареш
ваштареш
toward
ad/av/po
ваштареш —
ваштар-еш
ваштар-еш
maple-LAT
no-case
кок
кок
кок
cook
no
кок
кок
кок
two
nm
пачашан
пачашан
пачашан
with.a.floor
ad
пачашан
пачаш-ан
пачаш-ан
floor-with
no/po-deriv.ad
пачашан
пачаш-ан
пачаш-ан
[X]-with
ad-deriv.ad
клат.
клат
клат
storage
no



1-1-6-42


Капка вес велне, уремышкыла — омсан кевыт.

Капка
Капка
капка
gate
no
вес
вес
вес
different
ad/pr
велне,
велне
велне
on.the.side
po
уремышкыла —
урем-ышкы-ла
урем-шкЕ-ла
street-ILL-STR
no-case-enc
омсан
омсан
омсан
with.a.door
ad
омсан
омса-н
омса-ан
door-with
no-deriv.ad
омсан
омса-н
омса-н
door-GEN
no-case
кевыт.
кевыт
кевыт
shop
no



1-1-6-43


Кевыт шеҥгелне — вес пӧрт, шурно клат.

Кевыт
Кевыт
кевыт
shop
no
шеҥгелне —
шеҥгелне
шеҥгелне
behind
av/po
вес
вес
вес
different
ad/pr
пӧрт,
пӧрт
пӧрт
house
no
шурно
шурно
шурно
crops
no
клат.
клат
клат
storage
no



1-1-6-44


Шеҥгел оралтыжат пеш кӱкшӧ улыт...

Шеҥгел
Шеҥгел
шеҥгел
back
ad/no
оралтыжат
оралты-ж-ат
оралте-жЕ-ат
outbuildings-3SG-and
no-poss-enc
оралтыжат
ор-алт-ы-ж-ат
оро-алт-Е-жЕ-ат
rage-REF-PST1.3SG-3SG-and
vb2-deriv.v-tense.pers-poss-enc
пеш
пеш
пеш
very
av
кӱкшӧ
кӱкшӧ
кӱкшӧ
high
ad
улыт...
ул-ыт
ул-ыт
be-3PL
vb1-pers



1-1-6-45


Кудвечыште, леваш йымалне, еҥ куткыла шолеш.

Кудвечыште,
Кудвечыште
Кудвечыште
Kudvechyshte
na
леваш
леваш
леваш
shed
no
леваш
лев-аш
леве-аш
melt-INF
vb2-inf
йымалне,
йымалне
йымалне
at.the.bottom
av/po
еҥ
еҥ
еҥ
person
ad/no
куткыла
куткы-ла
кутко-ла
ant-COMP
no-case
куткыла
куткы-ла
кутко-ла
ant-PL
no-num
куткыла
куткы-ла
кутко-ла
ant-STR
no-enc
шолеш.
шол-еш
шол-еш
bracelet-LAT
no-case
шолеш.
шол-еш
шоло-еш
gut-LAT
no-case
шолеш.
шол-еш
шоло-еш
elm-LAT
no-case
шолеш.
шол-еш
шоло-еш
raft-LAT
no-case
шолеш.
шол-еш
шоло-еш
slippery.place-LAT
no-case
шолеш.
шол-еш
шоло-еш
secret-LAT
no-case
шолеш.
шол-еш
шоло-еш
thief-LAT
no-case
шолеш.
шол[ь]-еш
шольо-еш
little.brother-LAT
no-case
шолеш.
шол-еш
шол-еш
boil-3SG
vb1-pers



1-1-6-46


Южыжо кӧргӧ вӱта гыч терысым луктын кышкат, южыжо орвашке оптат.

Южыжо
Южыжо
южыжо
some
pr
Южыжо
Южы-жо
южо-жЕ
some-3SG
pr-poss
Южыжо
Ю-жы-жо
ю-жЕ-жЕ
magic-3SG-3SG
no-poss-poss
Южыжо
Ю-жы-жо
ю-жЕ-жЕ
cool-3SG-3SG
no-poss-poss
кӧргӧ
кӧргӧ
кӧргӧ
inside
ad/no
вӱта
вӱта
вӱта
shed
no
гыч
гыч
гыч
from
po
терысым
терыс-ым
терыс-м
manure-ACC
no-case
терысым
терысы-м
терысе-м
on.a.sled-ACC
ad-case
терысым
тер-ысы-м
тер-сЕ-м
sled-ADJ-ACC
no-deriv.ad-case
луктын
лукт-ын-Ø
лукт-н-Ø
lead.out-PST2-3SG
vb1-tense-pers
луктын
лукт-ын
лукт-н
lead.out-CVB
vb1-adv
кышкат,
кышк-ат
кышке-ат
throw-3PL
vb2-pers
кышкат,
кышк-а-т
кышке-а-ат
throw-3SG-and
vb2-pers-enc
кышкат,
кышк-Ø-ат
кышке-Ø-ат
throw-CNG-and
vb2-conn-enc
южыжо
южыжо
южыжо
some
pr
южыжо
южы-жо
южо-жЕ
some-3SG
pr-poss
южыжо
ю-жы-жо
ю-жЕ-жЕ
magic-3SG-3SG
no-poss-poss
южыжо
ю-жы-жо
ю-жЕ-жЕ
cool-3SG-3SG
no-poss-poss
орвашке
орва-шке
орва-шкЕ
cart-ILL
no-case
оптат.
опт-ат
опто-ат
put-3PL
vb2-pers
оптат.
опт-ат
опто-ат
bark-3PL
vb2-pers
оптат.
опт-а-т
опто-а-ат
put-3SG-and
vb2-pers-enc
оптат.
опт-а-т
опто-а-ат
bark-3SG-and
vb2-pers-enc
оптат.
опт-Ø-ат
опто-Ø-ат
put-CNG-and
vb2-conn-enc
оптат.
опт-Ø-ат
опто-Ø-ат
bark-CNG-and
vb2-conn-enc



1-1-6-47


Кок-кум орва почела лектын кая, кок-кум орва почела толын шогалеш.

Кок-кум
Кок-кум
кок-кум
two.or.three
nm
орва
орва
орва
cart
no
почела
почела
почела
one.after.another
ad/av/po
почела
поче-ла
поче-ла
one.after.another-STR
av/po-enc
лектын
лект-ын-Ø
лект-н-Ø
go-PST2-3SG
vb1-tense-pers
лектын
лект-ын
лект-н
go-CVB
vb1-adv
кая,
ка[й]-[а]
кае-а
go-3SG
vb2-pers
кок-кум
кок-кум
кок-кум
two.or.three
nm
орва
орва
орва
cart
no
почела
почела
почела
one.after.another
ad/av/po
почела
поче-ла
поче-ла
one.after.another-STR
av/po-enc
толын
тол-ын-Ø
тол-н-Ø
come-PST2-3SG
vb1-tense-pers
толын
тол-ын
тол-н
come-CVB
vb1-adv
шогалеш.
шогал-еш
шогал-еш
stand.up-3SG
vb1-pers



1-1-6-48


Чужган кугыза, Яшай ден ӱдыржӧ толмым ала-кушеч ужын, лектынат шуо:

Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
кугыза,
кугыза
кугыза
old.man
no
Яшай
Яшай
Яшай
Yashay
na
ден
ден
ден
and
co
ӱдыржӧ
ӱдыр-жӧ
ӱдыр-жЕ
daughter-3SG
no-poss
ӱдыржӧ
ӱдыр-жӧ
ӱдыр-жЕ
Virgo-3SG
no-poss
толмым
толмы-м
толмо-м
arrival-ACC
ad-case
толмым
тол-мы-м
тол-мЕ-м
come-PTCP.PASS-ACC
vb1-ad-case
ала-кушеч
ала-кушеч
ала-кушеч
from.somewhere
av/pr
ужын,
уж-ын-Ø
уж-н-Ø
see-PST2-3SG
vb1-tense-pers
ужын,
уж-ын
уж-н
see-CVB
vb1-adv
ужын,
у-жы-н
у-жЕ-н
new-3SG-GEN
ad/no-poss-case
лектынат
лект-ын-ат
лект-н-ат
go-PST2-2SG
vb1-tense-pers
лектынат
лект-ына-т
лект-на-ат
go-1PL-and
vb1-pers-enc
лектынат
лект-ын-Ø-ат
лект-н-Ø-ат
go-PST2-3SG-and
vb1-tense-pers-enc
лектынат
лект-ын-ат
лект-н-ат
go-CVB-and
vb1-adv-enc
шуо:
шу-о
шу-Е
reach-PST1.3SG
vb1-tense.pers
шуо:
шу-о
шу-Е
ferment-PST1.3SG
vb1-tense.pers
шуо:
шу-о
шу-Е
whittle-PST1.3SG
vb1-tense.pers



1-1-6-49


— Кечывал марте терыс кышкаш полшеда, кечывал деч вара шияш каеда, — мане...

Кечывал
Кечывал
кечывал
midday
no
марте
марте
марте
up.to
po
терыс
терыс
терыс
manure
no
терыс
тер-ыс
тер-с
sled-STR
no-enc
кышкаш
кышк-аш
кышке-аш
throw-INF
vb2-inf
полшеда,
полш-еда
полшо-еда
help-2PL
vb2-pers
кечывал
кечывал
кечывал
midday
no
деч
деч
деч
from
po
вара
вара
вара
then
av/pa
вара
вара
вара
pole
no
вара
вар-а
варе-а
mix-3SG
vb2-pers
шияш
ши[й]-[а]ш
ший-аш
thresh-INF
vb1-inf
шияш
ши[й]-[а]ш
ший-аш
blow-INF
vb1-inf
каеда, —
ка[й]-еда
кае-еда
go-2PL
vb2-pers
мане...
ман-'е
ман-Е
say-PST1.3SG
vb1-tense.pers



1-1-6-50


Пакчаш лекмеке, Чачи адакат чотрак ӧрӧ: идым пече тич — эртак каван.

Пакчаш
Пакча-ш
пакча-ш
garden-ILL
no-case
Пакчаш
Пакча-ш
пакча-еш
garden-LAT
no-case
лекмеке,
лек-меке
лект-меке
go-CVB.PRI
vb1-adv
Чачи
Чачи
Чачи
Chachi
na
адакат
адакат
адакат
still
av
адакат
адак-ат
адак-ат
again-and
av-enc
чотрак
чот-рак
чот-рак
very-COMP
av-deg
чотрак
чот-рак
чот-рак
number-COMP
no-deg
ӧрӧ:
ӧрӧ
ӧрӧ
groove
no
ӧрӧ:
ӧр-ӧ
ӧр-Е
be.surprised-PST1.3SG
vb1-tense.pers
идым
идым
идым
threshing.floor
no
пече
пече
пече
fence
no
пече
пече
пече
outrunner
no
пече
пече-Ø
пече-Ø
fence.in-IMP.2SG
vb2-mood.pers
пече
пече-Ø
пече-Ø
fence.in-CNG
vb2-conn
тич —
тич
тич
full
ad/av/po
эртак
эртак
эртак
always
av
эртак
эрт-а-к
эрте-а-ак
pass-3SG-STR
vb2-pers-enc
эртак
эрт-Ø-ак
эрте-Ø-ак
pass-CNG-STR
vb2-conn-enc
каван.
каван
каван
stack
no
каван.
кава-н
кава-ан
sky-with
no-deriv.ad
каван.
кава-н
кава-ан
lower.abdomen-with
no-deriv.ad
каван.
кава-н
кава-ан
weight-with
no-deriv.ad
каван.
кава-н
кава-н
sky-GEN
no-case
каван.
кава-н
кава-н
lower.abdomen-GEN
no-case
каван.
кава-н
кава-н
weight-GEN
no-case



1-1-6-51


Аркамбалын шыжымат уло ялжынат тынар каван ок лий ала-мо!

Аркамбалын
Аркамбал-ын
аркамбал-н
hill-GEN
no-case
шыжымат
шыжым-ат
шыжым-ат
in.autumn-and
av-enc
шыжымат
шыжы-м-ат
шыже-м-ат
autumn-ACC-and
no-case-enc
шыжымат
шыжы-м-ат
шыже-мЕ-ат
drizzle-PTCP.PASS-and
vb2-ad-enc
уло
уло
уло
is
ad/no/vb
ялжынат
ял-жы-н-ат
ял-жЕ-н-ат
village-3SG-GEN-and
no-poss-case-enc
тынар
тынар
тынар
that.much
av/pr
каван
каван
каван
stack
no
каван
кава-н
кава-ан
sky-with
no-deriv.ad
каван
кава-н
кава-ан
lower.abdomen-with
no-deriv.ad
каван
кава-н
кава-ан
weight-with
no-deriv.ad
каван
кава-н
кава-н
sky-GEN
no-case
каван
кава-н
кава-н
lower.abdomen-GEN
no-case
каван
кава-н
кава-н
weight-GEN
no-case
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
лий
лий-Ø
лий-Ø
be-IMP.2SG
vb1-mood.pers
лий
лий-Ø
лий-Ø
be-CNG
vb1-conn
лий
лий-Ø
лий-Ø
be-CVB
vb1-adv
ала-мо!
ала-мо
ала-мо
something
pa/pr



1-1-6-52


Адак каванже могай улыт: кажныже — Чачимыт пӧрт дечын кугурак...

Адак
Адак
адак
again
av
каванже
каван-же
каван-жЕ
stack-3SG
no-poss
каванже
кава-н-же
кава-ан-жЕ
sky-with-3SG
no-deriv.ad-poss
каванже
кава-н-же
кава-ан-жЕ
lower.abdomen-with-3SG
no-deriv.ad-poss
каванже
кава-н-же
кава-ан-жЕ
weight-with-3SG
no-deriv.ad-poss
каванже
кава-н-же
кава-н-жЕ
sky-GEN-3SG
no-case-poss
каванже
кава-н-же
кава-н-жЕ
lower.abdomen-GEN-3SG
no-case-poss
каванже
кава-н-же
кава-н-жЕ
weight-GEN-3SG
no-case-poss
могай
могай
могай
what.sort.of
ad/pa/pr
улыт:
ул-ыт
ул-ыт
be-3PL
vb1-pers
кажныже —
кажны-же
кажне-жЕ
each-3SG
pr-poss
Чачимыт
Чачимыт
Чачимыт
Chachimyt
na
пӧрт
пӧрт
пӧрт
house
no
дечын
дечын
дечын
from
po
кугурак...
кугурак
кугурак
bigger
ad
кугурак...
кугу-рак
кугу-рак
big-COMP
ad/no-deg



1-1-6-53


Идымыштат еҥ куткыла шолеш.

Идымыштат
Идым-ышт-ат
идым-шт-ат
threshing.floor-3PL-and
no-poss-enc
Идымыштат
Идым-ышт-ат
идым-штЕ-ат
threshing.floor-INE-and
no-case-enc
еҥ
еҥ
еҥ
person
ad/no
куткыла
куткы-ла
кутко-ла
ant-COMP
no-case
куткыла
куткы-ла
кутко-ла
ant-PL
no-num
куткыла
куткы-ла
кутко-ла
ant-STR
no-enc
шолеш.
шол-еш
шол-еш
bracelet-LAT
no-case
шолеш.
шол-еш
шоло-еш
gut-LAT
no-case
шолеш.
шол-еш
шоло-еш
elm-LAT
no-case
шолеш.
шол-еш
шоло-еш
raft-LAT
no-case
шолеш.
шол-еш
шоло-еш
slippery.place-LAT
no-case
шолеш.
шол-еш
шоло-еш
secret-LAT
no-case
шолеш.
шол-еш
шоло-еш
thief-LAT
no-case
шолеш.
шол[ь]-еш
шольо-еш
little.brother-LAT
no-case
шолеш.
шол-еш
шол-еш
boil-3SG
vb1-pers



1-1-6-54


Икганаште вич шаремым шияш тӱҥальыч.

Икганаште
Икганаште
Икганаште
Ikganashte
na
вич
вич
вич
five
nm
шаремым
шарем-ым
шарем-м
sheaves-ACC
no-case
шаремым
шар-ем-ым
шар-ем-м
sphere-1SG-ACC
no-poss-case
шаремым
шар-ем-ым
шар-ем-м
horsehair-1SG-ACC
no-poss-case
шаремым
шар-ем-ым
шар-ем-ым
sphere-TRANS-PST1.1SG
no-deriv.v-tense.pers
шаремым
шар-ем-ым
шар-ем-ым
horsehair-TRANS-PST1.1SG
no-deriv.v-tense.pers
шияш
ши[й]-[а]ш
ший-аш
thresh-INF
vb1-inf
шияш
ши[й]-[а]ш
ший-аш
blow-INF
vb1-inf
тӱҥальыч.
тӱҥал-ьыч
тӱҥал-ыч
start-PST1.2SG
vb1-tense.pers
тӱҥальыч.
тӱҥал-ьыч
тӱҥал-ыч
start-PST1.3PL
vb1-tense.pers



1-1-6-55


Шарем кужу гынат, шукын шиймаште вашке-вашке веле лектын возыт.

Шарем
Шарем
шарем
sheaves
no
Шарем
Шар-ем
шар-ем
sphere-1SG
no-poss
Шарем
Шар-ем
шар-ем
horsehair-1SG
no-poss
Шарем
Шар-ем
шаре-ем
spread.out-1SG
vb2-pers
Шарем
Шар-ем-Ø
шар-ем-Ø
sphere-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
Шарем
Шар-ем-Ø
шар-ем-Ø
horsehair-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
Шарем
Шар-ем-Ø
шар-ем-Ø
sphere-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
Шарем
Шар-ем-Ø
шар-ем-Ø
horsehair-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
Шарем
Шар-ем-Ø
шар-ем-Ø
sphere-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
Шарем
Шар-ем-Ø
шар-ем-Ø
horsehair-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
кужу
кужу
кужу
long
ad
гынат,
гынат
гынат
even.though
co/pa
гынат,
гына-т
гына-ат
only-and
pa-enc
гынат,
гын-ат
гын-ат
if-and
co/pa-enc
шукын
шукын
шукын
a.lot
av
шукын
шукы-н
шуко-н
a.lot-GEN
ad/av/no-case
шиймаште
шиймаш-те
шиймаш-штЕ
threshing-INE
no-case
шиймаште
ший-маш-те
ший-маш-штЕ
thresh-NMLZ-INE
vb1-deriv.n-case
шиймаште
ший-маш-те
ший-маш-штЕ
blow-NMLZ-INE
vb1-deriv.n-case
вашке-вашке
вашке-вашке
вашкевашке
soonsoon
ad/av/noad/av/no
вашке-вашке
вашке-вашке-Ø
вашкевашке-Ø
soonhurry-IMP.2SG
ad/av/novb2-mood.pers
вашке-вашке
вашке-вашке-Ø
вашкевашке-Ø
soonhurry-CNG
ad/av/novb2-conn
вашке-вашке
вашке-Ø-вашке
вашке-Øвашке
hurry-IMP.2SGsoon
vb2-mood.persad/av/no
вашке-вашке
вашке-Ø-вашке-Ø
вашке-Øвашке-Ø
hurry-IMP.2SGhurry-IMP.2SG
vb2-mood.persvb2-mood.pers
вашке-вашке
вашке-Ø-вашке-Ø
вашке-Øвашке-Ø
hurry-IMP.2SGhurry-CNG
vb2-mood.persvb2-conn
вашке-вашке
вашке-Ø-вашке
вашке-Øвашке
hurry-CNGsoon
vb2-connad/av/no
вашке-вашке
вашке-Ø-вашке-Ø
вашке-Øвашке-Ø
hurry-CNGhurry-IMP.2SG
vb2-connvb2-mood.pers
вашке-вашке
вашке-Ø-вашке-Ø
вашке-Øвашке-Ø
hurry-CNGhurry-CNG
vb2-connvb2-conn
веле
веле
веле
only
pa
веле
веле-Ø
веле-Ø
spill-IMP.2SG
vb2-mood.pers
веле
вел-'е
вел-Е
spill-PST1.3SG
vb1-tense.pers
веле
веле-Ø
веле-Ø
spill-CNG
vb2-conn
лектын
лект-ын-Ø
лект-н-Ø
go-PST2-3SG
vb1-tense-pers
лектын
лект-ын
лект-н
go-CVB
vb1-adv
возыт.
воз-ыт
воз-ыт
lie.down-3PL
vb1-pers



1-1-6-56


Шийын пытарымек, пуалташ, арвам нумалаш тӱҥалыт.

Шийын
Шийын
шийын
silver
av
Шийын
Ший-ын
ший-н
silver-GEN
ad/no-case
Шийын
Ший-ын
ший-н
tree.ring-GEN
no-case
Шийын
Ший-ын-Ø
ший-н-Ø
thresh-PST2-3SG
vb1-tense-pers
Шийын
Ший-ын-Ø
ший-н-Ø
blow-PST2-3SG
vb1-tense-pers
Шийын
Ший-ын
ший-н
thresh-CVB
vb1-adv
Шийын
Ший-ын
ший-н
blow-CVB
vb1-adv
пытарымек,
пытары-мек
пытаре-мек
finish-CVB.PRI
vb2-adv
пуалташ,
пуалт-аш
пуалт-аш
be.given-INF
vb1-inf
пуалташ,
пуалт-аш
пуалте-аш
winnow-INF
vb2-inf
пуалташ,
пу-алт-аш
пуо-алт-аш
give-REF-INF
vb2-deriv.v-inf
пуалташ,
пу-алт-аш
пуо-алт-аш
blow-REF-INF
vb2-deriv.v-inf
арвам
арва-м
арва-м
chaff-ACC
no-case
арвам
арва-м
арва-ем
chaff-1SG
no-poss
арвам
арва-м-Ø
арва-ем-Ø
chaff-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
арвам
арва-м-Ø
арва-ем-Ø
chaff-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
арвам
арва-м-Ø
арва-ем-Ø
chaff-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
нумалаш
нумал-аш
нумал-аш
carry-INF
vb1-inf
тӱҥалыт.
тӱҥал-ыт
тӱҥал-ыт
start-3PL
vb1-pers



1-1-6-57


Кырыме кылтажым пакчашак каваныш оптат.

Кырыме
Кыры-ме
кыре-мЕ
beat-PTCP.PASS
vb2-ad
кылтажым
кылта-жы-м
кылта-жЕ-м
sheaf-3SG-ACC
no-poss-case
пакчашак
пакча-ш-ак
пакча-ш-ак
garden-ILL-STR
no-case-enc
пакчашак
пакча-ш-ак
пакча-еш-ак
garden-LAT-STR
no-case-enc
каваныш
каван-ыш
каван-ш
stack-ILL
no-case
каваныш
кава-н-ыш
кава-ан-ш
sky-with-ILL
no-deriv.ad-case
каваныш
кава-н-ыш
кава-ан-ш
lower.abdomen-with-ILL
no-deriv.ad-case
каваныш
кава-н-ыш
кава-ан-ш
weight-with-ILL
no-deriv.ad-case
каваныш
кава-н-ыш
кава-н-ш
sky-GEN-ILL
no-case-case
каваныш
кава-н-ыш
кава-н-ш
lower.abdomen-GEN-ILL
no-case-case
каваныш
кава-н-ыш
кава-н-ш
weight-GEN-ILL
no-case-case
оптат.
опт-ат
опто-ат
put-3PL
vb2-pers
оптат.
опт-ат
опто-ат
bark-3PL
vb2-pers
оптат.
опт-а-т
опто-а-ат
put-3SG-and
vb2-pers-enc
оптат.
опт-а-т
опто-а-ат
bark-3SG-and
vb2-pers-enc
оптат.
опт-Ø-ат
опто-Ø-ат
put-CNG-and
vb2-conn-enc
оптат.
опт-Ø-ат
опто-Ø-ат
bark-CNG-and
vb2-conn-enc



1-1-6-58


Тынар шуко шиймаште арважат, пырчыжат шуко лектеш.

Тынар
Тынар
тынар
that.much
av/pr
шуко
шуко
шуко
a.lot
ad/av/no
шиймаште
шиймаш-те
шиймаш-штЕ
threshing-INE
no-case
шиймаште
ший-маш-те
ший-маш-штЕ
thresh-NMLZ-INE
vb1-deriv.n-case
шиймаште
ший-маш-те
ший-маш-штЕ
blow-NMLZ-INE
vb1-deriv.n-case
арважат,
арва-ж-ат
арва-жЕ-ат
chaff-3SG-and
no-poss-enc
пырчыжат
пырчы-ж-ат
пырче-жЕ-ат
grain-3SG-and
no-poss-enc
шуко
шуко
шуко
a.lot
ad/av/no
лектеш.
лект-еш
лект-еш
go-3SG
vb1-pers



1-1-6-59


Арважым, керем дене пидын-пидын, вигак сарайыш нумалыт.

Арважым,
Арва-жы-м
арва-жЕ-м
chaff-3SG-ACC
no-poss-case
керем
керем
керем
rope
no
керем
керем
керем
personal.plot.of.land
no
керем
кер-ем
кере-ем
truth-1SG
ad/no-poss
керем
кер-ем-Ø
кере-ем-Ø
truth-TRANS-IMP.2SG
ad/no-deriv.v-mood.pers
керем
кер-ем-Ø
кере-ем-Ø
truth-TRANS-CNG
ad/no-deriv.v-conn
керем
кер-ем-Ø
кере-ем-Ø
truth-TRANS-CVB
ad/no-deriv.v-adv
дене
дене
дене
with
po
пидын-пидын,
пид-ын-Ø-пид-ын-Ø
пид-н-Øпид-н-Ø
tie-PST2-3SGtie-PST2-3SG
vb1-tense-persvb1-tense-pers
пидын-пидын,
пид-ын-Ø-пид-ын
пид-н-Øпид-н
tie-PST2-3SGtie-CVB
vb1-tense-persvb1-adv
пидын-пидын,
пид-ын-пид-ын-Ø
пид-нпид-н-Ø
tie-CVBtie-PST2-3SG
vb1-advvb1-tense-pers
пидын-пидын,
пид-ын-пид-ын
пид-нпид-н
tie-CVBtie-CVB
vb1-advvb1-adv
вигак
вигак
вигак
immediately
av
сарайыш
сарай-ыш
сарай-ш
shed-ILL
no-case
нумалыт.
нумал-ыт
нумал-ыт
carry-3PL
vb1-pers



1-1-6-60


Сарайыш пакча гычла вигак кӱзаш лиеш.

Сарайыш
Сарай-ыш
сарай-ш
shed-ILL
no-case
пакча
пакча
пакча
garden
no
гычла
гыч-ла
гыч-ла
from-STR
po-enc
вигак
вигак
вигак
immediately
av
кӱзаш
кӱз-аш
кӱзӧ-аш
go.up-INF
vb2-inf
лиеш.
лиеш
лиеш
soon
pa
лиеш.
ли[й]-еш
лий-еш
be-3SG
vb1-pers



1-1-6-61


Оҥа дене кӱвар гайым ыштыме.

Оҥа
Оҥа
оҥа
board
no
дене
дене
дене
with
po
кӱвар
кӱвар
кӱвар
floor
no
гайым
гай-ым
гай-м
like-ACC
ad/av/pa/po-case
ыштыме.
ыштыме
ыштыме
done
ad
ыштыме.
ышты-ме
ыште-мЕ
do-PTCP.PASS
vb2-ad



1-1-6-62


Сарай аҥыште — капка гай кугу омса.

Сарай
Сарай
сарай
shed
no
аҥыште —
аҥ-ыште
аҥ-штЕ
hole-INE
no-case
аҥыште —
аҥ-ыште
аҥ-штЕ
width-INE
no-case
капка
капка
капка
gate
no
гай
гай
гай
like
ad/av/pa/po
кугу
кугу
кугу
big
ad/no
омса.
омса
омса
door
no



1-1-6-63


Пырчыжым, идымешак пудапка дене висен-висен, кӧлан кунар пуаш каласыме — мешакыш оптат.

Пырчыжым,
Пырчы-жы-м
пырче-жЕ-м
grain-3SG-ACC
no-poss-case
идымешак
идым-еш-ак
идым-еш-ак
threshing.floor-LAT-STR
no-case-enc
пудапка
пудапка
пудапка
vessel.holding.one.pood
no
дене
дене
дене
with
po
висен-висен,
вис-ен-Ø-вис-ен-Ø
висе-ен-Øвисе-ен-Ø
weigh-PST2-3SGweigh-PST2-3SG
vb2-tense-persvb2-tense-pers
висен-висен,
вис-ен-Ø-вис-ен
висе-ен-Øвисе-ен
weigh-PST2-3SGweigh-CVB
vb2-tense-persvb2-adv
висен-висен,
вис-ен-вис-ен-Ø
висе-енвисе-ен-Ø
weigh-CVBweigh-PST2-3SG
vb2-advvb2-tense-pers
висен-висен,
вис-ен-вис-ен
висе-енвисе-ен
weigh-CVBweigh-CVB
vb2-advvb2-adv
кӧлан
кӧлан
кӧлан
whom
pr
кӧлан
кӧ-лан
кӧ-лан
who-DAT
pr-case
кӧлан
кӧ-ла-н
кӧ-ла-н
who-PL-GEN
pr-num-case
кунар
кунар
кунар
how.many
av/co/pr
пуаш
пу-аш
пуо-аш
give-INF
vb2-inf
пуаш
пу-аш
пуо-аш
blow-INF
vb2-inf
каласыме —
каласыме
каласыме
spoken
ad
каласыме —
каласы-ме
каласе-мЕ
say-PTCP.PASS
vb2-ad
мешакыш
мешак-ыш
мешак-ш
bag-ILL
no-case
оптат.
опт-ат
опто-ат
put-3PL
vb2-pers
оптат.
опт-ат
опто-ат
bark-3PL
vb2-pers
оптат.
опт-а-т
опто-а-ат
put-3SG-and
vb2-pers-enc
оптат.
опт-а-т
опто-а-ат
bark-3SG-and
vb2-pers-enc
оптат.
опт-Ø-ат
опто-Ø-ат
put-CNG-and
vb2-conn-enc
оптат.
опт-Ø-ат
опто-Ø-ат
bark-CNG-and
vb2-conn-enc



1-1-6-64


Уржа налше нужна-влак, Чужган кугызалан таум ыштен-ыштен, кӧ ик пудым, кӧ кок пудым, кӧ кумытым нумал-нумал каят...

Уржа
Уржа
уржа
rye
no
налше
налше
налше
buyer
no
налше
нал-ше
нал-шЕ
take-PTCP.ACT
vb1-ad
нужна-влак,
нужна-влак
нужна-влак
poor-PL
ad/no-num
нужна-влак,
нуж-на-влак
нуж-на-влак
nettle-1PL-PL
no-poss-num
нужна-влак,
нуж-на-влак
нуж-на-влак
pike-1PL-PL
no-poss-num
Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
кугызалан
кугыза-лан
кугыза-лан
old.man-DAT
no-case
кугызалан
кугыза-ла-н
кугыза-ла-н
old.man-PL-GEN
no-num-case
таум
тау-м
тау-м
thanks-ACC
in/no-case
ыштен-ыштен,
ышт-ен-Ø-ышт-ен-Ø
ыште-ен-Øыште-ен-Ø
do-PST2-3SGdo-PST2-3SG
vb2-tense-persvb2-tense-pers
ыштен-ыштен,
ышт-ен-Ø-ышт-ен
ыште-ен-Øыште-ен
do-PST2-3SGdo-CVB
vb2-tense-persvb2-adv
ыштен-ыштен,
ышт-ен-ышт-ен-Ø
ыште-еныште-ен-Ø
do-CVBdo-PST2-3SG
vb2-advvb2-tense-pers
ыштен-ыштен,
ышт-ен-ышт-ен
ыште-еныште-ен
do-CVBdo-CVB
vb2-advvb2-adv
кӧ
кӧ
кӧ
who
pr
ик
ик
ик
one
ad/nm/pa/pr
пудым,
пуд-ым
пуд-м
pood-ACC
no-case
кӧ
кӧ
кӧ
who
pr
кок
кок
кок
cook
no
кок
кок
кок
two
nm
пудым,
пуд-ым
пуд-м
pood-ACC
no-case
кӧ
кӧ
кӧ
who
pr
кумытым
кумыт-ым
кумыт-м
three-ACC
nm-case
нумал-нумал
нумал-Ø-нумал-Ø
нумал-Øнумал-Ø
carry-IMP.2SGcarry-IMP.2SG
vb1-mood.persvb1-mood.pers
нумал-нумал
нумал-Ø-нумал-Ø
нумал-Øнумал-Ø
carry-IMP.2SGcarry-CNG
vb1-mood.persvb1-conn
нумал-нумал
нумал-Ø-нумал-Ø
нумал-Øнумал-Ø
carry-IMP.2SGcarry-CVB
vb1-mood.persvb1-adv
нумал-нумал
нумал-Ø-нумал-Ø
нумал-Øнумал-Ø
carry-CNGcarry-IMP.2SG
vb1-connvb1-mood.pers
нумал-нумал
нумал-Ø-нумал-Ø
нумал-Øнумал-Ø
carry-CNGcarry-CNG
vb1-connvb1-conn
нумал-нумал
нумал-Ø-нумал-Ø
нумал-Øнумал-Ø
carry-CNGcarry-CVB
vb1-connvb1-adv
нумал-нумал
нумал-Ø-нумал-Ø
нумал-Øнумал-Ø
carry-CVBcarry-IMP.2SG
vb1-advvb1-mood.pers
нумал-нумал
нумал-Ø-нумал-Ø
нумал-Øнумал-Ø
carry-CVBcarry-CNG
vb1-advvb1-conn
нумал-нумал
нумал-Ø-нумал-Ø
нумал-Øнумал-Ø
carry-CVBcarry-CVB
vb1-advvb1-adv
каят...
ка[й]-[а]т
кай-ат
[X]-and
in-enc
каят...
ка[й]-[а]т
кай-ат
aftergrass-and
no-enc
каят...
ка[й]-[а]т
кае-ат
go-3PL
vb2-pers
каят...
ка[й]-[а]-т
кае-а-ат
go-3SG-and
vb2-pers-enc



1-1-6-65


Яра кеҥежым Чужган кок каваным шийын шалата.

Яра
Яра
яра
empty
ad/av/no
Яра
Яр-а
яре-а
catch.someone-3SG
vb2-pers
Яра
Яр-а
яре-а
take.up-3SG
vb2-pers
кеҥежым
кеҥежым
кеҥежым
in.the.summer
av
кеҥежым
кеҥеж-ым
кеҥеж-м
summer-ACC
no-case
Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
кок
кок
кок
cook
no
кок
кок
кок
two
nm
каваным
каван-ым
каван-м
stack-ACC
no-case
каваным
кава-н-ым
кава-ан-м
sky-with-ACC
no-deriv.ad-case
каваным
кава-н-ым
кава-ан-м
lower.abdomen-with-ACC
no-deriv.ad-case
каваным
кава-н-ым
кава-ан-м
weight-with-ACC
no-deriv.ad-case
каваным
кава-н-ым
кава-н-м
sky-GEN-ACC
no-case-case
каваным
кава-н-ым
кава-н-м
lower.abdomen-GEN-ACC
no-case-case
каваным
кава-н-ым
кава-н-м
weight-GEN-ACC
no-case-case
шийын
шийын
шийын
silver
av
шийын
ший-ын
ший-н
silver-GEN
ad/no-case
шийын
ший-ын
ший-н
tree.ring-GEN
no-case
шийын
ший-ын-Ø
ший-н-Ø
thresh-PST2-3SG
vb1-tense-pers
шийын
ший-ын-Ø
ший-н-Ø
blow-PST2-3SG
vb1-tense-pers
шийын
ший-ын
ший-н
thresh-CVB
vb1-adv
шийын
ший-ын
ший-н
blow-CVB
vb1-adv
шалата.
шалат-а
шалате-а
scatter-3SG
vb2-pers



1-1-6-66


Ӱдаш монь тудын шийын толашышаш уке, кӱсын пуымыжым мӧҥгӧ погымыжак сита.

Ӱдаш
Ӱд-аш
ӱдӧ-аш
sow-INF
vb2-inf
монь
монь
монь
and.the.like
pa
тудын
тудын
тудын
his/her
pr
тудын
тудо-н
тудо-н
3SG-GEN
pr-case
шийын
шийын
шийын
silver
av
шийын
ший-ын
ший-н
silver-GEN
ad/no-case
шийын
ший-ын
ший-н
tree.ring-GEN
no-case
шийын
ший-ын-Ø
ший-н-Ø
thresh-PST2-3SG
vb1-tense-pers
шийын
ший-ын-Ø
ший-н-Ø
blow-PST2-3SG
vb1-tense-pers
шийын
ший-ын
ший-н
thresh-CVB
vb1-adv
шийын
ший-ын
ший-н
blow-CVB
vb1-adv
толашышаш
толашы-шаш
толаше-шаш
try-PTCP.FUT
vb2-ad
уке,
уке
уке
no
ad/no/pa
кӱсын
кӱсын
кӱсын
on.loan
av/no
кӱсын
кӱсы-н
кӱсӧ-н
debt-GEN
no-case
кӱсын
кӱсы-н
кӱсӧ-н
[X]-GEN
no-case
кӱсын
кӱ-сы-н
кӱ-сЕ-н
stone-ADJ-GEN
no-deriv.ad-case
пуымыжым
пуымы-жы-м
пуымо-жЕ-м
given-3SG-ACC
ad-poss-case
пуымыжым
пуы-мы-жы-м
пуо-мЕ-жЕ-м
give-PTCP.PASS-3SG-ACC
vb2-ad-poss-case
пуымыжым
пуы-мы-жы-м
пуо-мЕ-жЕ-м
blow-PTCP.PASS-3SG-ACC
vb2-ad-poss-case
мӧҥгӧ
мӧҥгӧ
мӧҥгӧ
home
av/no/po
погымыжак
погымы-ж-ак
погымо-жЕ-ак
storage-3SG-STR
ad-poss-enc
погымыжак
погы-мы-ж-ак
пого-мЕ-жЕ-ак
gather-PTCP.PASS-3SG-STR
vb2-ad-poss-enc
сита.
сита
сита
enough
in/vb
сита.
сита
сита
sieve
no
сита.
сит-а
сите-а
suffice-3SG
vb2-pers



1-1-6-67


Лачак телым кинде ак кӱза гын, иктаж каваным шиеш, адак Озаҥ олаште пайдале подрядым налеш гын, шийыкта.

Лачак
Лачак
лачак
[X]
av
Лачак
Лач-ак
лач-ак
just-STR
av/no/pa-enc
Лачак
Лач-ак
лач-ак
swim.bladder-STR
no-enc
Лачак
Лач-ак
лаче-ак
basket-STR
no-enc
Лачак
Лач-ак
лаче-ак
roller-STR
no-enc
телым
телым
телым
in.winter
av
телым
телы-м
теле-м
winter-ACC
no-case
кинде
кинде
кинде
bread
no
ак
ак
ак
price
no
кӱза
кӱз-а
кӱзӧ-а
go.up-3SG
vb2-pers
кӱза
кӱ-за
кӱ-за
ripen-IMP.2PL
vb1-mood.pers
гын,
гын
гын
if
co/pa
иктаж
иктаж
иктаж
somebody
av/pr
каваным
каван-ым
каван-м
stack-ACC
no-case
каваным
кава-н-ым
кава-ан-м
sky-with-ACC
no-deriv.ad-case
каваным
кава-н-ым
кава-ан-м
lower.abdomen-with-ACC
no-deriv.ad-case
каваным
кава-н-ым
кава-ан-м
weight-with-ACC
no-deriv.ad-case
каваным
кава-н-ым
кава-н-м
sky-GEN-ACC
no-case-case
каваным
кава-н-ым
кава-н-м
lower.abdomen-GEN-ACC
no-case-case
каваным
кава-н-ым
кава-н-м
weight-GEN-ACC
no-case-case
шиеш,
ши[й]-еш
ший-еш
silver-LAT
ad/no-case
шиеш,
ши[й]-еш
ший-еш
tree.ring-LAT
no-case
шиеш,
ши[й]-еш
ший-еш
thresh-3SG
vb1-pers
шиеш,
ши[й]-еш
ший-еш
blow-3SG
vb1-pers
адак
адак
адак
again
av
Озаҥ
Озаҥ
Озаҥ
Kazan
pn
Озаҥ
Озаҥ-Ø
озаҥ-Ø
get.an.owner-IMP.2SG
vb1-mood.pers
Озаҥ
Озаҥ-Ø
озаҥ-Ø
get.an.owner-CNG
vb1-conn
Озаҥ
Озаҥ-Ø
озаҥ-Ø
get.an.owner-CVB
vb1-adv
Озаҥ
Оза-ҥ-Ø
оза-аҥ-Ø
owner-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
Озаҥ
Оза-ҥ-Ø
оза-аҥ-Ø
owner-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
Озаҥ
Оза-ҥ-Ø
оза-аҥ-Ø
owner-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
олаште
ола-ште
ола-штЕ
city-INE
no-case
олаште
ола-ште
ола-штЕ
motley-INE
ad-case
пайдале
пайдале
пайдале
useful
ad
подрядым
подряд-ым
подряд-м
contract-ACC
no-case
налеш
нал[ь]-еш
нал'е-еш
soft.red.clay-LAT
no-case
налеш
нал-еш
нал-еш
take-3SG
vb1-pers
гын,
гын
гын
if
co/pa
шийыкта.
ший-ыкт-а
ший-ктЕ-а
thresh-CAUS-3SG
vb1-deriv.v-pers
шийыкта.
ший-ыкт-а
ший-ктЕ-а
blow-CAUS-3SG
vb1-deriv.v-pers



1-1-6-68


Тыгыдын, ик пудын, кок пудын, Чужган шагал ужала.

Тыгыдын,
Тыгыдын
тыгыдын
finely
av
Тыгыдын,
Тыгыды-н
тыгыде-н
fine-GEN
ad/no-case
ик
ик
ик
one
ad/nm/pa/pr
пудын,
пуд-ын
пуд-н
pood-GEN
no-case
кок
кок
кок
cook
no
кок
кок
кок
two
nm
пудын,
пуд-ын
пуд-н
pood-GEN
no-case
Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
шагал
шагал
шагал
little
ad/av/no
ужала.
ужал-а
ужале-а
sell-3SG
vb2-pers



1-1-6-69


Лачак смола завод пайщик-влаклан скипидар акеш шотлен пуэда.

Лачак
Лачак
лачак
[X]
av
Лачак
Лач-ак
лач-ак
just-STR
av/no/pa-enc
Лачак
Лач-ак
лач-ак
swim.bladder-STR
no-enc
Лачак
Лач-ак
лаче-ак
basket-STR
no-enc
Лачак
Лач-ак
лаче-ак
roller-STR
no-enc
смола
смола
смола
pitch
no
завод
завод
завод
factory
no
пайщик-влаклан
пайщик-влак-лан
пайщик-влак-лан
shareholder-PL-DAT
no-num-case
скипидар
скипидар
скипидар
turpentine
no
акеш
ак-еш
ак-еш
price-LAT
no-case
шотлен
шотл-ен-Ø
шотло-ен-Ø
count-PST2-3SG
vb2-tense-pers
шотлен
шотл-ен
шотло-ен
count-CVB
vb2-adv
пуэда.
пуэд-а
пуэде-а
give-3SG
vb2-pers
пуэда.
пу}-эда
пуо-еда
give-2PL
vb2-pers
пуэда.
пу}-эда
пуо-еда
blow-2PL
vb2-pers



1-1-6-70


Чачи кылтам нумалшыжла да шарем шарышыжла ик ӱдыр дене пеш келшыш.

Чачи
Чачи
Чачи
Chachi
na
кылтам
кылта-м
кылта-м
sheaf-ACC
no-case
кылтам
кылта-м
кылта-ем
sheaf-1SG
no-poss
кылтам
кылта-м-Ø
кылта-ем-Ø
sheaf-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
кылтам
кылта-м-Ø
кылта-ем-Ø
sheaf-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
кылтам
кылта-м-Ø
кылта-ем-Ø
sheaf-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
нумалшыжла
нумал-шыжла
нумал-шыжла
carry-CVB.SIM.3SG
vb1-adv.pers
нумалшыжла
нумалшы-ж-ла
нумалше-жЕ-ла
porter-3SG-COMP
no-poss-case
нумалшыжла
нумалшы-ж-ла
нумалше-жЕ-ла
porter-3SG-PL
no-poss-num
нумалшыжла
нумалшы-ж-ла
нумалше-жЕ-ла
porter-3SG-STR
no-poss-enc
нумалшыжла
нумал-шы-ж-ла
нумал-шЕ-жЕ-ла
carry-PTCP.ACT-3SG-COMP
vb1-ad-poss-case
нумалшыжла
нумал-шы-ж-ла
нумал-шЕ-жЕ-ла
carry-PTCP.ACT-3SG-PL
vb1-ad-poss-num
нумалшыжла
нумал-шы-ж-ла
нумал-шЕ-жЕ-ла
carry-PTCP.ACT-3SG-STR
vb1-ad-poss-enc
да
да
да
and
co
да
да
да
yes
pa
шарем
шарем
шарем
sheaves
no
шарем
шар-ем
шар-ем
sphere-1SG
no-poss
шарем
шар-ем
шар-ем
horsehair-1SG
no-poss
шарем
шар-ем
шаре-ем
spread.out-1SG
vb2-pers
шарем
шар-ем-Ø
шар-ем-Ø
sphere-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
шарем
шар-ем-Ø
шар-ем-Ø
horsehair-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
шарем
шар-ем-Ø
шар-ем-Ø
sphere-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
шарем
шар-ем-Ø
шар-ем-Ø
horsehair-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
шарем
шар-ем-Ø
шар-ем-Ø
sphere-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
шарем
шар-ем-Ø
шар-ем-Ø
horsehair-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
шарышыжла
шары-шыжла
шаре-шыжла
spread.out-CVB.SIM.3SG
vb2-adv.pers
шарышыжла
шарыш-ыж-ла
шарыш-жЕ-ла
flooring-3SG-COMP
no-poss-case
шарышыжла
шарыш-ыж-ла
шарыш-жЕ-ла
flooring-3SG-PL
no-poss-num
шарышыжла
шарыш-ыж-ла
шарыш-жЕ-ла
flooring-3SG-STR
no-poss-enc
шарышыжла
шары-шы-ж-ла
шаре-шЕ-жЕ-ла
spread.out-PTCP.ACT-3SG-COMP
vb2-ad-poss-case
шарышыжла
шары-шы-ж-ла
шаре-шЕ-жЕ-ла
spread.out-PTCP.ACT-3SG-PL
vb2-ad-poss-num
шарышыжла
шары-шы-ж-ла
шаре-шЕ-жЕ-ла
spread.out-PTCP.ACT-3SG-STR
vb2-ad-poss-enc
шарышыжла
шар-ыш-ыж-ла
шар-ш-жЕ-ла
sphere-ILL-3SG-STR
no-case-poss-enc
шарышыжла
шар-ыш-ыж-ла
шар-ш-жЕ-ла
horsehair-ILL-3SG-STR
no-case-poss-enc
шарышыжла
шары-ш-Ø-ыж-ла
шаре-ш-Ø-жЕ-ла
spread.out-PST1-3SG-3SG-STR
vb2-tense-pers-poss-enc
ик
ик
ик
one
ad/nm/pa/pr
ӱдыр
ӱдыр
ӱдыр
daughter
no
ӱдыр
ӱдыр
ӱдыр
Virgo
no
дене
дене
дене
with
po
пеш
пеш
пеш
very
av
келшыш.
келшы-ш-Ø
келше-ш-Ø
appeal.to-PST1-3SG
vb2-tense-pers
келшыш.
кел-шы-ш
кел-шЕ-ш
step-PTCP.ACT-ILL
vb1-ad-case



1-1-6-71


Ӱдыр «Лопнурак улам» мане.

Ӱдыр
Ӱдыр
ӱдыр
daughter
no
Ӱдыр
Ӱдыр
Ӱдыр
Virgo
no
«Лопнурак
Лопнурак
Лопнурак
Lopnurak
na
улам»
ула-м
ула-м
cart-ACC
no-case
улам»
ула-м
ула-ем
cart-1SG
no-poss
улам»
ул-ам
ул-ам
be-1SG
vb1-pers
улам»
у-ла-м
у-ла-м
new-PL-ACC
ad/no-num-case
улам»
у-ла-м
у-ла-ем
new-COMP-1SG
ad/no-case-poss
улам»
у-ла-м
у-ла-ем
new-PL-1SG
ad/no-num-poss
улам»
ула-м-Ø
ула-ем-Ø
cart-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
улам»
ула-м-Ø
ула-ем-Ø
cart-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
улам»
ула-м-Ø
ула-ем-Ø
cart-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
мане.
ман-'е
ман-Е
say-PST1.3SG
vb1-tense.pers



1-1-6-72


Лӱмжат ала-мо тӱрлӧ оҥайсыр: Сандыр.

Лӱмжат
Лӱм-ж-ат
лӱм-жЕ-ат
name-3SG-and
no-poss-enc
ала-мо
ала-мо
ала-мо
something
pa/pr
тӱрлӧ
тӱрлӧ
тӱрлӧ
different
ad/no/po
тӱрлӧ
тӱрлӧ-Ø
тӱрлӧ-Ø
embroider-IMP.2SG
vb2-mood.pers
тӱрлӧ
тӱрлӧ-Ø
тӱрлӧ-Ø
embroider-CNG
vb2-conn
оҥайсыр:
оҥайсыр
оҥайсыр
inconvenient
ad/av/no
Сандыр.
Сандыр
Сандыр
Sandyr
na



1-1-6-73


Тиде ӱдыр пеш талын шиеш гынат, шке эре Чужган-влакым вурса:

Тиде
Тиде
тиде
this
pr
Тиде
Тиде-Ø
тиде-Ø
drop.into.boiling.water-IMP.2SG
vb2-mood.pers
Тиде
Тиде-Ø
тиде-Ø
drop.into.boiling.water-CNG
vb2-conn
ӱдыр
ӱдыр
ӱдыр
daughter
no
ӱдыр
ӱдыр
ӱдыр
Virgo
no
пеш
пеш
пеш
very
av
талын
талын
талын
strongly
av
талын
талы-н
тале-н
bold-GEN
ad-case
шиеш
ши[й]-еш
ший-еш
silver-LAT
ad/no-case
шиеш
ши[й]-еш
ший-еш
tree.ring-LAT
no-case
шиеш
ши[й]-еш
ший-еш
thresh-3SG
vb1-pers
шиеш
ши[й]-еш
ший-еш
blow-3SG
vb1-pers
гынат,
гынат
гынат
even.though
co/pa
гынат,
гына-т
гына-ат
only-and
pa-enc
гынат,
гын-ат
гын-ат
if-and
co/pa-enc
шке
шке
шке
REFL
pr
эре
эре
эре
always
av/po
эре
эре
эре
clean
ad
Чужган-влакым
Чужга-н-влак-ым
чужга-ан-влак-м
coarse-with-PL-ACC
ad-deriv.ad-num-case
Чужган-влакым
Чужга-н-влак-ым
чужга-н-влак-м
coarse-GEN-PL-ACC
ad-case-num-case
вурса:
вурс-а
вурсо-а
scold-3SG
vb2-pers



1-1-6-74


— Нуно шарашыже пушкыдын шарат, да тоҥедашыже кӱым тоҥедыктат.

Нуно
нуно
нуно
3PL
pr
шарашыже
шара-ш-ыже
шара-еш-жЕ
bright-LAT-3SG
ad-case-poss
шарашыже
шара-ш-ыже
шара-еш-жЕ
extensive-LAT-3SG
ad-case-poss
шарашыже
шара-ш-ыже
шара-еш-жЕ
[X]-LAT-3SG
ad-case-poss
шарашыже
шара-ш-ыже
шара-еш-жЕ
glanders-LAT-3SG
no-case-poss
шарашыже
шар-аш-ыже
шаре-аш-жЕ
spread.out-INF-3SG
vb2-inf-poss
шарашыже
шара-ш-ыже
шара-ш-жЕ
bright-ILL-3SG
ad-case-poss
шарашыже
шара-ш-ыже
шара-ш-жЕ
extensive-ILL-3SG
ad-case-poss
шарашыже
шара-ш-ыже
шара-ш-жЕ
[X]-ILL-3SG
ad-case-poss
шарашыже
шара-ш-ыже
шара-ш-жЕ
glanders-ILL-3SG
no-case-poss
пушкыдын
пушкыдын
пушкыдын
softly
av
пушкыдын
пушкыды-н
пушкыдо-н
soft-GEN
ad-case
шарат,
шара-т
шара-ет
bright-2SG
ad-poss
шарат,
шара-т
шара-ет
extensive-2SG
ad-poss
шарат,
шара-т
шара-ет
[X]-2SG
ad-poss
шарат,
шара-т
шара-ет
glanders-2SG
no-poss
шарат,
шара-т
шара-ат
bright-and
ad-enc
шарат,
шара-т
шара-ат
extensive-and
ad-enc
шарат,
шара-т
шара-ат
[X]-and
ad-enc
шарат,
шара-т
шара-ат
glanders-and
no-enc
шарат,
шар-ат
шар-ат
sphere-and
no-enc
шарат,
шар-ат
шар-ат
horsehair-and
no-enc
шарат,
шар-ат
шаре-ат
spread.out-3PL
vb2-pers
шарат,
шар-а-т
шаре-а-ат
spread.out-3SG-and
vb2-pers-enc
шарат,
шар-Ø-ат
шаре-Ø-ат
spread.out-CNG-and
vb2-conn-enc
да
да
да
and
co
да
да
да
yes
pa
тоҥедашыже
тоҥед-аш-ыже
тоҥед-аш-жЕ
use.as.a.pillow-INF-3SG
vb1-inf-poss
кӱым
кӱ-ым
кӱ-м
stone-ACC
no-case
кӱым
кӱ-ым
кӱ-ым
ripen-PST1.1SG
vb1-tense.pers
тоҥедыктат.
тоҥед-ыкт-ат
тоҥед-ктЕ-ат
use.as.a.pillow-CAUS-3PL
vb1-deriv.v-pers
тоҥедыктат.
тоҥед-ыкт-а-т
тоҥед-ктЕ-а-ат
use.as.a.pillow-CAUS-3SG-and
vb1-deriv.v-pers-enc
тоҥедыктат.
тоҥед-ыкт-Ø-ат
тоҥед-ктЕ-Ø-ат
use.as.a.pillow-CAUS-CNG-and
vb1-deriv.v-conn-enc



1-1-6-75


Теве кызыт тынар калык погынен шиеш.

Теве
Теве
теве
here
av/co/pa
Теве
Теве
теве
[X]
pa
кызыт
кызыт
кызыт
now
av
тынар
тынар
тынар
that.much
av/pr
калык
калык
калык
people
no
погынен
погын-ен-Ø
погыно-ен-Ø
gather-PST2-3SG
vb2-tense-pers
погынен
погын-ен
погыно-ен
gather-CVB
vb2-adv
шиеш.
ши[й]-еш
ший-еш
silver-LAT
ad/no-case
шиеш.
ши[й]-еш
ший-еш
tree.ring-LAT
no-case
шиеш.
ши[й]-еш
ший-еш
thresh-3SG
vb1-pers
шиеш.
ши[й]-еш
ший-еш
blow-3SG
vb1-pers



1-1-6-76


Чужган кугыза пеш пушкыдо кумылан, шонат.

Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
кугыза
кугыза
кугыза
old.man
no
пеш
пеш
пеш
very
av
пушкыдо
пушкыдо
пушкыдо
soft
ad
кумылан,
кумылан
кумылан
sincere
ad
кумылан,
кумыл-ан
кумыл-ан
mood-with
no-deriv.ad
шонат.
шон-ат
шоно-ат
think-3PL
vb2-pers
шонат.
шон-а-т
шоно-а-ат
think-3SG-and
vb2-pers-enc
шонат.
шон-Ø-ат
шоно-Ø-ат
think-CNG-and
vb2-conn-enc



1-1-6-77


Теат уна тунар меҥге кокла гыч «поро еҥ» дек толын улыда.

Теат
те-ат
те-ат
2PL-and
pr-enc
уна
уна
уна
guest
no
уна
уна
уна
there
pa
уна
у-на
у-на
new-1PL
ad/no-poss
тунар
тунар
тунар
so.much
av
меҥге
меҥге
меҥге
post
no
меҥге
меҥ-ге
меҥ-ге
birthmark-COM
no-case
кокла
кокла
кокла
distance
ad/no
кокла
кок-ла
кок-ла
cook-COMP
no-case
кокла
кок-ла
кок-ла
two-COMP
nm-case
кокла
кок-ла
кок-ла
cook-PL
no-num
кокла
кок-ла
кок-ла
two-PL
nm-num
кокла
кок-ла
кок-ла
cook-STR
no-enc
кокла
кок-ла
кок-ла
two-STR
nm-enc
гыч
гыч
гыч
from
po
«поро
поро
поро
good
ad
еҥ»
еҥ
еҥ
person
ad/no
дек
дек
дек
to
po
толын
тол-ын-Ø
тол-н-Ø
come-PST2-3SG
vb1-tense-pers
толын
тол-ын
тол-н
come-CVB
vb1-adv
улыда.
улы-да
уло-да
is-2PL
ad/no/vb-poss
улыда.
ул-ыда
ул-да
be-2PL
vb1-pers



1-1-6-78


Кӧ шинча, ала тудо поро кумылан, ала тудо шкежак шкенжым поро кумыланлан шотла, калыклан сайым ыштем, шона?

Кӧ
Кӧ
кӧ
who
pr
шинча,
шинча
шинча
eye
no
шинча,
шинч-а
шинче-а
sit-3SG
vb2-pers
шинча,
шинч-а
шинче-а
know-3SG
vb2-pers
ала
ала
ала
maybe
co/pa
ала
ала
ала
pitch
no
ала
а-ла
а-ла
and-STR
co-enc
ала
а-ла
а-ла
so-STR
pa-enc
ала
а-ла
а-ла
oh-STR
in-enc
ала
ал-а
але-а
soften.bast-3SG
vb2-pers
тудо
тудо
тудо
3SG
pr
поро
поро
поро
good
ad
кумылан,
кумылан
кумылан
sincere
ad
кумылан,
кумыл-ан
кумыл-ан
mood-with
no-deriv.ad
ала
ала
ала
maybe
co/pa
ала
ала
ала
pitch
no
ала
а-ла
а-ла
and-STR
co-enc
ала
а-ла
а-ла
so-STR
pa-enc
ала
а-ла
а-ла
oh-STR
in-enc
ала
ал-а
але-а
soften.bast-3SG
vb2-pers
тудо
тудо
тудо
3SG
pr
шкежак
шкежак
шкежак
original
av/no
шкежак
шке-ж-ак
шке-жЕ-ак
REFL-3SG-STR
pr-poss-enc
шкенжым
шкен-жы-м
шке-жЕ-м
REFL-3SG-ACC
pr-poss-case
шкенжым
шкен-жы-м
шкен-жЕ-м
private-3SG-ACC
ad-poss-case
шкенжым
шке-н-жы-м
шке-н-жЕ-м
REFL-GEN-3SG-ACC
pr-case-poss-case
поро
поро
поро
good
ad
кумыланлан
кумылан-лан
кумылан-лан
sincere-DAT
ad-case
кумыланлан
кумылан-ла-н
кумылан-ла-н
sincere-PL-GEN
ad-num-case
кумыланлан
кумыл-ан-лан
кумыл-ан-лан
mood-with-DAT
no-deriv.ad-case
кумыланлан
кумыл-ан-ла-н
кумыл-ан-ла-н
mood-with-PL-GEN
no-deriv.ad-num-case
шотла,
шот-ла
шот-ла
use-COMP
no-case
шотла,
шот-ла
шот-ла
use-PL
no-num
шотла,
шот-ла
шот-ла
use-STR
no-enc
шотла,
шотл-а
шотло-а
count-3SG
vb2-pers
калыклан
калыкл-ан
калыкле-ан
national-with
ad-deriv.ad
калыклан
калык-лан
калык-лан
people-DAT
no-case
калыклан
калык-ла-н
калык-ла-н
people-PL-GEN
no-num-case
сайым
сай-ым
сай-м
good-ACC
ad/av-case
ыштем,
ышт-ем
ыште-ем
do-1SG
vb2-pers
шона?
шон-а
шоно-а
think-3SG
vb2-pers



1-1-6-79


Но тудын порылыкшо шканже веле пайдам конда.

Но
Но
но
but
co/no/pa
Но
Но
но
gee.up
in
тудын
тудын
тудын
his/her
pr
тудын
тудо-н
тудо-н
3SG-GEN
pr-case
порылыкшо
порылык-шо
порылык-жЕ
kindness-3SG
no-poss
порылыкшо
поры-лык-шо
поро-лык-жЕ
good-for-3SG
ad-deriv.ad-poss
шканже
шк-ан-же
шке-лан-же
REFL-DAT-3SG
pr-case-poss
шканже
шкан-же
шкан-жЕ
for.oneself-3SG
pr-poss
веле
веле
веле
only
pa
веле
веле-Ø
веле-Ø
spill-IMP.2SG
vb2-mood.pers
веле
вел-'е
вел-Е
spill-PST1.3SG
vb1-tense.pers
веле
веле-Ø
веле-Ø
spill-CNG
vb2-conn
пайдам
пайда-м
пайда-м
use-ACC
no-case
пайдам
пайда-м
пайда-ем
use-1SG
no-poss
пайдам
пай-да-м
пай-да-м
share-2PL-ACC
no-poss-case
пайдам
пай-да-м
пай-да-м
fried.meat-2PL-ACC
no-poss-case
пайдам
пайда-м-Ø
пайда-ем-Ø
use-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
пайдам
пайда-м-Ø
пайда-ем-Ø
use-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
пайдам
пайда-м-Ø
пайда-ем-Ø
use-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
конда.
кон-да
кон-да
kitty-2PL
no-poss
конда.
кон-да
кон-да
alkali-2PL
no-poss
конда.
конд-а
кондо-а
bring-3SG
vb2-pers



1-1-6-80


Тудын поро кумылжо мемнан ялыште шукыжым кӱчаш колтен.

Тудын
Тудын
тудын
his/her
pr
Тудын
тудо-н
тудо-н
3SG-GEN
pr-case
поро
поро
поро
good
ad
кумылжо
кумыл-жо
кумыл-жЕ
mood-3SG
no-poss
мемнан
мем-на-н
ме-на-н
1PL-1PL-GEN
pr-poss-case
ялыште
ял-ыште
ял-штЕ
village-INE
no-case
шукыжым
шукыжы-м
шукыжо-м
many.people-ACC
no-case
шукыжым
шукы-жы-м
шуко-жЕ-м
a.lot-3SG-ACC
ad/av/no-poss-case
кӱчаш
кӱч-аш
кӱчӧ-аш
request-INF
vb2-inf
колтен.
колт-ен-Ø
колто-ен-Ø
send-PST2-3SG
vb2-tense-pers
колтен.
колт-ен
колто-ен
send-CVB
vb2-adv



1-1-6-81


— Осып кугыза тынар осал гын, молан вара тый тудлан шияш толынат?

Осып
Осып
Осып
Osyp
na
кугыза
кугыза
кугыза
old.man
no
тынар
тынар
тынар
that.much
av/pr
осал
осал
осал
evil
ad/no
гын,
гын
гын
if
co/pa
молан
молан
молан
for.what
av/pr
молан
мол-ан
моло-ан
other-with
no/pr-deriv.ad
молан
мо-лан
мо-лан
what-DAT
ad/av/pa/pr-case
молан
мо-ла-н
мо-ла-н
what-PL-GEN
ad/av/pa/pr-num-case
вара
вара
вара
then
av/pa
вара
вара
вара
pole
no
вара
вар-а
варе-а
mix-3SG
vb2-pers
тый
тый
тый
2SG
pr
тудлан
туд-лан
тудо-лан
3SG-DAT
pr-case
шияш
ши[й]-[а]ш
ший-аш
thresh-INF
vb1-inf
шияш
ши[й]-[а]ш
ший-аш
blow-INF
vb1-inf
толынат?
тол-ын-ат
тол-н-ат
come-PST2-2SG
vb1-tense-pers
толынат?
тол-ына-т
тол-на-ат
come-1PL-and
vb1-pers-enc
толынат?
тол-ын-Ø-ат
тол-н-Ø-ат
come-PST2-3SG-and
vb1-tense-pers-enc
толынат?
тол-ын-ат
тол-н-ат
come-CVB-and
vb1-adv-enc



1-1-6-82


— Чачи йодеш.

Чачи
Чачи
Чачи
Chachi
na
йодеш.
йод-еш
йод-еш
iodine-LAT
no-case
йодеш.
йод-еш
йод-еш
ask-3SG
vb1-pers



1-1-6-83


— Чумыр мландынам тудо поген налын гын, илаш моло йӧн уке гын, кушко кает?

Чумыр
Чумыр
чумыр
all
ad/av/no/pr
мландынам
мланды-на-м
мланде-на-м
land-1PL-ACC
no-poss-case
мландынам
мланды-на-м
мланде-на-м
Earth-1PL-ACC
pn-poss-case
тудо
тудо
тудо
3SG
pr
поген
пог-ен-Ø
пого-ен-Ø
gather-PST2-3SG
vb2-tense-pers
поген
пог-ен
пого-ен
gather-CVB
vb2-adv
налын
нал-ын-Ø
нал-н-Ø
take-PST2-3SG
vb1-tense-pers
налын
нал-ын
нал-н
take-CVB
vb1-adv
гын,
гын
гын
if
co/pa
илаш
ил-аш
иле-аш
live-INF
vb2-inf
моло
моло
моло
other
no/pr
йӧн
йӧн
йӧн
method
no
уке
уке
уке
no
ad/no/pa
гын,
гын
гын
if
co/pa
кушко
кушко
кушко
where
av/pr
кушко
куш-ко
куш-шкЕ
where-ILL
av/co/pr-case
кушко
кушк-о
кушк-Е
grow-PST1.3SG
vb1-tense.pers
кает?
ка[й]-ет
кай-ет
aftergrass-2SG
no-poss
кает?
ка[й]-ет
кае-ет
go-2SG
vb2-pers



1-1-6-84


Пӱйым пурлат да толат.

Пӱйым
Пӱй-ым
пӱй-м
tooth-ACC
no-case
пурлат
пурла-т
пурла-ет
right-2SG
ad/no-poss
пурлат
пурла-т
пурла-ат
right-and
ad/no-enc
пурлат
пурл-ат
пурло-ат
bay-and
ad-enc
пурлат
пурл-ат
пурл-ат
bite-2SG
vb1-pers
пурлат
пурл-Ø-ат
пурл-Ø-ат
bite-CNG-and
vb1-conn-enc
пурлат
пурл-Ø-ат
пурл-Ø-ат
bite-CVB-and
vb1-adv-enc
да
да
да
and
co
да
да
да
yes
pa
толат.
тол-ат
тол-ат
come-2SG
vb1-pers
толат.
тол-ат
толо-ат
steal-3PL
vb2-pers
толат.
тол-а-т
толо-а-ат
steal-3SG-and
vb2-pers-enc
толат.
тол-Ø-ат
тол-Ø-ат
come-CNG-and
vb1-conn-enc
толат.
тол-Ø-ат
тол-Ø-ат
come-CVB-and
vb1-adv-enc
толат.
тол-Ø-ат
толо-Ø-ат
steal-CNG-and
vb2-conn-enc



1-1-6-85


Тидым мый тыланет молан ойлем — тый тидым садыгак от умыло.

Тидым
Тиды-м
тиде-м
this-ACC
pr-case
мый
мый
мый
1SG
pr
тыланет
ты-лан-ет
тый-лан-ет
2SG-DAT-2SG
pr-case-poss
тыланет
тылан-ет
тылан-ет
wish-2SG
no-poss
тыланет
тылан-ет
тылане-ет
wish-2SG
vb2-pers
тыланет
тыл-ан-ет
тыл-ан-ет
rear-with-2SG
no-deriv.ad-poss
молан
молан
молан
for.what
av/pr
молан
мол-ан
моло-ан
other-with
no/pr-deriv.ad
молан
мо-лан
мо-лан
what-DAT
ad/av/pa/pr-case
молан
мо-ла-н
мо-ла-н
what-PL-GEN
ad/av/pa/pr-num-case
ойлем —
ойл-ем
ойло-ем
talk-1SG
vb2-pers
тый
тый
тый
2SG
pr
тидым
тиды-м
тиде-м
this-ACC
pr-case
садыгак
садыгак
садыгак
all.the.same
av/pr
садыгак
садыг-ак
садыге-ак
so-STR
av/in-enc
от
о-т
о-т
NEG-2SG
vb-pers
умыло.
умыло-Ø
умыло-Ø
understand-IMP.2SG
vb2-mood.pers
умыло.
умыло-Ø
умыло-Ø
understand-CNG
vb2-conn



1-1-6-86


Кернакак, Чачи Сандыр ойлыма гыч нимомат ыш умыло.

Кернакак,
Кернакак
кернакак
really
pa
Кернакак,
Кернак-ак
кернак-ак
really-STR
pa-enc
Чачи
Чачи
Чачи
Chachi
na
Сандыр
Сандыр
Сандыр
Sandyr
na
ойлыма
***
***
***
***
гыч
гыч
гыч
from
po
нимомат
н'имом-ат
н'имом-ат
nothing-and
pr-enc
нимомат
н'имо-м-ат
н'имо-м-ат
nothing-ACC-and
ad/av/pr-case-enc
ыш
ы-ш-Ø
ы-ш-Ø
NEG-PST-3SG
vb-tense-pers
умыло.
умыло-Ø
умыло-Ø
understand-IMP.2SG
vb2-mood.pers
умыло.
умыло-Ø
умыло-Ø
understand-CNG
vb2-conn



1-1-6-87


Толмо кечыште Чужган кугыза Яшайлан уржам ыш пу.

Толмо
Толмо
толмо
arrival
ad
Толмо
Тол-мо
тол-мЕ
come-PTCP.PASS
vb1-ad
кечыште
кечы-ште
кече-штЕ
sun-INE
no-case
Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
кугыза
кугыза
кугыза
old.man
no
Яшайлан
Яшайлан
Яшайлан
Yashaylan
na
уржам
уржа-м
уржа-м
rye-ACC
no-case
уржам
уржа-м
уржа-ем
rye-1SG
no-poss
уржам
уржа-м-Ø
уржа-ем-Ø
rye-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
уржам
уржа-м-Ø
уржа-ем-Ø
rye-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
уржам
уржа-м-Ø
уржа-ем-Ø
rye-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
ыш
ы-ш-Ø
ы-ш-Ø
NEG-PST-3SG
vb-tense-pers
пу.
пу
пу
wood
no
пу.
пу-Ø
пуо-Ø
give-IMP.2SG
vb2-mood.pers
пу.
пу-Ø
пуо-Ø
blow-IMP.2SG
vb2-mood.pers
пу.
пу-Ø
пуо-Ø
give-CNG
vb2-conn
пу.
пу-Ø
пуо-Ø
blow-CNG
vb2-conn



1-1-6-88


Вес кече паша ышташ кодаш логале.

Вес
Вес
вес
different
ad/pr
кече
кече
кече
sun
no
кече
кече-Ø
кече-Ø
hang-IMP.2SG
vb2-mood.pers
кече
кече-Ø
кече-Ø
hang-CNG
vb2-conn
паша
паша
паша
work
no
ышташ
ышт-аш
ыште-аш
do-INF
vb2-inf
кодаш
код-аш
код-аш
stay-INF
vb1-inf
кодаш
код-аш
кодо-аш
leave-INF
vb2-inf
логале.
логал-'е
логал-Е
touch-PST1.3SG
vb1-tense.pers



1-1-6-89


Эрлашыжым Сандыр эре Чачи воктен кошто.

Эрлашыжым
Эрлашыжым
эрлашыжым
on.the.next.day
av
Сандыр
Сандыр
Сандыр
Sandyr
na
эре
эре
эре
always
av/po
эре
эре
эре
clean
ad
Чачи
Чачи
Чачи
Chachi
na
воктен
воктен
воктен
beside
av/po
воктен
вокт-ен-Ø
вокто-ен-Ø
strip.bark-PST2-3SG
vb2-tense-pers
воктен
вокт-ен
вокто-ен
strip.bark-CVB
vb2-adv
кошто.
кошто-Ø
кошто-Ø
dry-IMP.2SG
vb2-mood.pers
кошто.
кошт-о
кошт-Е
go-PST1.3SG
vb1-tense.pers
кошто.
кошто-Ø
кошто-Ø
dry-CNG
vb2-conn



1-1-6-90


Сандыр веле огыл, кече мучко Чачи ӱмбач вес еҥат шинчажым ыш кудалте.

Сандыр
Сандыр
Сандыр
Sandyr
na
веле
веле
веле
only
pa
веле
веле-Ø
веле-Ø
spill-IMP.2SG
vb2-mood.pers
веле
вел-'е
вел-Е
spill-PST1.3SG
vb1-tense.pers
веле
веле-Ø
веле-Ø
spill-CNG
vb2-conn
огыл,
ог-Ø-ыл-Ø
ог-Ø-ул-Ø
NEG-3SG-be-CNG
vb-pers-vb-conn
кече
кече
кече
sun
no
кече
кече-Ø
кече-Ø
hang-IMP.2SG
vb2-mood.pers
кече
кече-Ø
кече-Ø
hang-CNG
vb2-conn
мучко
мучко
мучко
completely
av/po
Чачи
Чачи
Чачи
Chachi
na
ӱмбач
ӱмбач
ӱмбач
from.above
av/po
вес
вес
вес
different
ad/pr
еҥат
еҥ-ат
еҥ-ат
person-and
ad/no-enc
шинчажым
шинча-жы-м
шинча-жЕ-м
eye-3SG-ACC
no-poss-case
ыш
ы-ш-Ø
ы-ш-Ø
NEG-PST-3SG
vb-tense-pers
кудалте.
кудалте-Ø
кудалте-Ø
throw-IMP.2SG
vb2-mood.pers
кудалте.
кудалте-Ø
кудалте-Ø
throw-CNG
vb2-conn



1-1-6-91


Тиде еҥ — Макар ыле.

Тиде
Тиде
тиде
this
pr
Тиде
Тиде-Ø
тиде-Ø
drop.into.boiling.water-IMP.2SG
vb2-mood.pers
Тиде
Тиде-Ø
тиде-Ø
drop.into.boiling.water-CNG
vb2-conn
еҥ —
еҥ
еҥ
person
ad/no
Макар
Макар
Макар
Makar
na
ыле.
ыл-'е
ул-Е
be-PST1.3SG
vb1-tense.pers



1-1-6-92


Шийын пытарымеке, теҥгечысылак южыжо кышылым чумыраш, южыжо пуалташ тӱҥальыч, южыжо кырыме кылтам нумалыт.

Шийын
Шийын
шийын
silver
av
Шийын
Ший-ын
ший-н
silver-GEN
ad/no-case
Шийын
Ший-ын
ший-н
tree.ring-GEN
no-case
Шийын
Ший-ын-Ø
ший-н-Ø
thresh-PST2-3SG
vb1-tense-pers
Шийын
Ший-ын-Ø
ший-н-Ø
blow-PST2-3SG
vb1-tense-pers
Шийын
Ший-ын
ший-н
thresh-CVB
vb1-adv
Шийын
Ший-ын
ший-н
blow-CVB
vb1-adv
пытарымеке,
пытары-меке
пытаре-меке
finish-CVB.PRI
vb2-adv
теҥгечысылак
теҥгечысы-ла-к
теҥгечысе-ла-ак
of.yesterday-COMP-STR
ad-case-enc
теҥгечысылак
теҥгечысы-ла-к
теҥгечысе-ла-ак
of.yesterday-PL-STR
ad-num-enc
южыжо
южыжо
южыжо
some
pr
южыжо
южы-жо
южо-жЕ
some-3SG
pr-poss
южыжо
ю-жы-жо
ю-жЕ-жЕ
magic-3SG-3SG
no-poss-poss
южыжо
ю-жы-жо
ю-жЕ-жЕ
cool-3SG-3SG
no-poss-poss
кышылым
кышыл-ым
кышыл-м
heap-ACC
no-case
чумыраш,
чумыраш
чумыраш
round
ad/no
чумыраш,
чумыр-аш
чумыро-аш
gather.in.a.pile-INF
vb2-inf
южыжо
южыжо
южыжо
some
pr
южыжо
южы-жо
южо-жЕ
some-3SG
pr-poss
южыжо
ю-жы-жо
ю-жЕ-жЕ
magic-3SG-3SG
no-poss-poss
южыжо
ю-жы-жо
ю-жЕ-жЕ
cool-3SG-3SG
no-poss-poss
пуалташ
пуалт-аш
пуалт-аш
be.given-INF
vb1-inf
пуалташ
пуалт-аш
пуалте-аш
winnow-INF
vb2-inf
пуалташ
пу-алт-аш
пуо-алт-аш
give-REF-INF
vb2-deriv.v-inf
пуалташ
пу-алт-аш
пуо-алт-аш
blow-REF-INF
vb2-deriv.v-inf
тӱҥальыч,
тӱҥал-ьыч
тӱҥал-ыч
start-PST1.2SG
vb1-tense.pers
тӱҥальыч,
тӱҥал-ьыч
тӱҥал-ыч
start-PST1.3PL
vb1-tense.pers
южыжо
южыжо
южыжо
some
pr
южыжо
южы-жо
южо-жЕ
some-3SG
pr-poss
южыжо
ю-жы-жо
ю-жЕ-жЕ
magic-3SG-3SG
no-poss-poss
южыжо
ю-жы-жо
ю-жЕ-жЕ
cool-3SG-3SG
no-poss-poss
кырыме
кыры-ме
кыре-мЕ
beat-PTCP.PASS
vb2-ad
кылтам
кылта-м
кылта-м
sheaf-ACC
no-case
кылтам
кылта-м
кылта-ем
sheaf-1SG
no-poss
кылтам
кылта-м-Ø
кылта-ем-Ø
sheaf-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
кылтам
кылта-м-Ø
кылта-ем-Ø
sheaf-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
кылтам
кылта-м-Ø
кылта-ем-Ø
sheaf-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
нумалыт.
нумал-ыт
нумал-ыт
carry-3PL
vb1-pers



1-1-6-93


Сандыр ден Чачи арвам, керем дене пидын, сарайышке нумалыт.

Сандыр
Сандыр
Сандыр
Sandyr
na
ден
ден
ден
and
co
Чачи
Чачи
Чачи
Chachi
na
арвам,
арва-м
арва-м
chaff-ACC
no-case
арвам,
арва-м
арва-ем
chaff-1SG
no-poss
арвам,
арва-м-Ø
арва-ем-Ø
chaff-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
арвам,
арва-м-Ø
арва-ем-Ø
chaff-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
арвам,
арва-м-Ø
арва-ем-Ø
chaff-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
керем
керем
керем
rope
no
керем
керем
керем
personal.plot.of.land
no
керем
кер-ем
кере-ем
truth-1SG
ad/no-poss
керем
кер-ем-Ø
кере-ем-Ø
truth-TRANS-IMP.2SG
ad/no-deriv.v-mood.pers
керем
кер-ем-Ø
кере-ем-Ø
truth-TRANS-CNG
ad/no-deriv.v-conn
керем
кер-ем-Ø
кере-ем-Ø
truth-TRANS-CVB
ad/no-deriv.v-adv
дене
дене
дене
with
po
пидын,
пид-ын-Ø
пид-н-Ø
tie-PST2-3SG
vb1-tense-pers
пидын,
пид-ын
пид-н
tie-CVB
vb1-adv
сарайышке
сарай-ышке
сарай-шкЕ
shed-ILL
no-case
нумалыт.
нумал-ыт
нумал-ыт
carry-3PL
vb1-pers



1-1-6-94


Пытартыш гана нумал кӱзыктымек, Чачи ала-кузе, шкат.

Пытартыш
Пытартыш
пытартыш
last
ad/no
гана
гана
гана
times
no/po
нумал
нумал-Ø
нумал-Ø
carry-IMP.2SG
vb1-mood.pers
нумал
нумал-Ø
нумал-Ø
carry-CNG
vb1-conn
нумал
нумал-Ø
нумал-Ø
carry-CVB
vb1-adv
кӱзыктымек,
кӱзыкты-мек
кӱзыктӧ-мек
raise-CVB.PRI
vb2-adv
кӱзыктымек,
кӱзы-кты-мек
кӱзӧ-ктЕ-мек
go.up-CAUS-CVB.PRI
vb2-deriv.v-adv
Чачи
Чачи
Чачи
Chachi
na
ала-кузе,
ала-кузе
ала-кузе
somehow
av/pr
шкат.
***
***
***
***



1-1-6-95


ок шинче, Сандыр деч изиш вараш кодын.

ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
шинче,
шинче-Ø
шинче-Ø
sit-IMP.2SG
vb2-mood.pers
шинче,
шинче-Ø
шинче-Ø
know-IMP.2SG
vb2-mood.pers
шинче,
шинч-е
шинч-Е
sit.down-PST1.3SG
vb1-tense.pers
шинче,
шинче-Ø
шинче-Ø
sit-CNG
vb2-conn
шинче,
шинче-Ø
шинче-Ø
know-CNG
vb2-conn
Сандыр
Сандыр
Сандыр
Sandyr
na
деч
деч
деч
from
po
изиш
изиш
изиш
a.bit
av
изиш
изи-ш
изи-ш
small-ILL
ad/no-case
вараш
вараш
вараш
hawk
no
вараш
вараш
вараш
late
av
вараш
вара-ш
вара-ш
pole-ILL
no-case
вараш
вара-ш
вара-еш
pole-LAT
no-case
вараш
вар-аш
варе-аш
mix-INF
vb2-inf
кодын.
кодын
кодын
with.delay
av
кодын.
код-ын
код-н
code-GEN
no-case
кодын.
код-ын-Ø
код-н-Ø
stay-PST2-3SG
vb1-tense-pers
кодын.
код-ын
код-н
stay-CVB
vb1-adv



1-1-6-96


Сандыр сарай гыч ончычрак волен каен.

Сандыр
Сандыр
Сандыр
Sandyr
na
сарай
сарай
сарай
shed
no
гыч
гыч
гыч
from
po
ончычрак
ончычрак
ончычрак
a.bit.early
av
ончычрак
ончыч-рак
ончыч-рак
from.in.front.of-COMP
av/po-deg
волен
вол-ен-Ø
воло-ен-Ø
descend-PST2-3SG
vb2-tense-pers
волен
вол-ен
воло-ен
descend-CVB
vb2-adv
каен.
ка[й]-ен-Ø
кае-ен-Ø
go-PST2-3SG
vb2-tense-pers
каен.
ка[й]-ен
кае-ен
go-CVB
vb2-adv



1-1-6-97


Арвам ястарен, Чачин сарай капка дек шушашыже годым тудым ала-кӧ шеҥгечше руалтен кучыш, капка шеҥгек шупшылын, арвашке йӧрыктен шуыш.

Арвам
Арва-м
арва-м
chaff-ACC
no-case
Арвам
Арва-м
арва-ем
chaff-1SG
no-poss
Арвам
Арва-м-Ø
арва-ем-Ø
chaff-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
Арвам
Арва-м-Ø
арва-ем-Ø
chaff-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
Арвам
Арва-м-Ø
арва-ем-Ø
chaff-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
ястарен,
ястар-ен-Ø
ястаре-ен-Ø
unload-PST2-3SG
vb2-tense-pers
ястарен,
ястар-ен
ястаре-ен
unload-CVB
vb2-adv
Чачин
Чачин
Чачин
Chachin
na
сарай
сарай
сарай
shed
no
капка
капка
капка
gate
no
дек
дек
дек
to
po
шушашыже
шушаш-ыже
шушаш-жЕ
next-3SG
ad-poss
шушашыже
шу-шаш-ыже
шу-шаш-жЕ
reach-PTCP.FUT-3SG
vb1-ad-poss
шушашыже
шу-шаш-ыже
шу-шаш-жЕ
ferment-PTCP.FUT-3SG
vb1-ad-poss
шушашыже
шу-шаш-ыже
шу-шаш-жЕ
whittle-PTCP.FUT-3SG
vb1-ad-poss
шушашыже
шуша-ш-ыже
шуша-еш-жЕ
shuttle-LAT-3SG
no-case-poss
шушашыже
шуша-ш-ыже
шуша-ш-жЕ
shuttle-ILL-3SG
no-case-poss
годым
годым
годым
during
po
тудым
тудым
тудым
him/her
pr
тудым
тудо-м
тудо-м
3SG-ACC
pr-case
ала-кӧ
ала-кӧ
ала-кӧ
somebody
pr
шеҥгечше
шеҥгеч-ше
шеҥгеч-жЕ
from.behind-3SG
av/po-poss
руалтен
руалт-ен-Ø
руалте-ен-Ø
grab-PST2-3SG
vb2-tense-pers
руалтен
руалт-ен
руалте-ен
grab-CVB
vb2-adv
кучыш,
кучыш
кучыш
endurance
no
кучыш,
кучы-ш
кучо-ш
ascarid-ILL
no-case
кучыш,
кучы-ш-Ø
кучо-ш-Ø
hold-PST1-3SG
vb2-tense-pers
капка
капка
капка
gate
no
шеҥгек
шеҥгек
шеҥгек
back
av/po
шупшылын,
шупшыл-ын-Ø
шупшыл-н-Ø
pull-PST2-3SG
vb1-tense-pers
шупшылын,
шупшыл-ын
шупшыл-н
pull-CVB
vb1-adv
арвашке
арва-шке
арва-шкЕ
chaff-ILL
no-case
йӧрыктен
йӧрыкт-ен-Ø
йӧрыктӧ-ен-Ø
bring.down-PST2-3SG
vb2-tense-pers
йӧрыктен
йӧрыкт-ен-Ø
йӧрыктӧ-ен-Ø
extinguish-PST2-3SG
vb2-tense-pers
йӧрыктен
йӧрыкт-ен-Ø
йӧрыктӧ-ен-Ø
felt-PST2-3SG
vb2-tense-pers
йӧрыктен
йӧрыкт-ен
йӧрыктӧ-ен
bring.down-CVB
vb2-adv
йӧрыктен
йӧрыкт-ен
йӧрыктӧ-ен
extinguish-CVB
vb2-adv
йӧрыктен
йӧрыкт-ен
йӧрыктӧ-ен
felt-CVB
vb2-adv
йӧрыктен
йӧры-кт-ен-Ø
йӧрӧ-ктЕ-ен-Ø
roll-CAUS-PST2-3SG
vb2-deriv.v-tense-pers
йӧрыктен
йӧры-кт-ен-Ø
йӧрӧ-ктЕ-ен-Ø
mix-CAUS-PST2-3SG
vb2-deriv.v-tense-pers
йӧрыктен
йӧры-кт-ен-Ø
йӧрӧ-ктЕ-ен-Ø
go.out-CAUS-PST2-3SG
vb2-deriv.v-tense-pers
йӧрыктен
йӧры-кт-ен-Ø
йӧрӧ-ктЕ-ен-Ø
be.satisfying-CAUS-PST2-3SG
vb2-deriv.v-tense-pers
йӧрыктен
йӧры-кт-ен
йӧрӧ-ктЕ-ен
roll-CAUS-CVB
vb2-deriv.v-adv
йӧрыктен
йӧры-кт-ен
йӧрӧ-ктЕ-ен
mix-CAUS-CVB
vb2-deriv.v-adv
йӧрыктен
йӧры-кт-ен
йӧрӧ-ктЕ-ен
go.out-CAUS-CVB
vb2-deriv.v-adv
йӧрыктен
йӧры-кт-ен
йӧрӧ-ктЕ-ен
be.satisfying-CAUS-CVB
vb2-deriv.v-adv
шуыш.
шу-ыш
шу-ш
bran-ILL
no-case
шуыш.
шу-ыш
шу-ш
bristle-ILL
no-case
шуыш.
шу-ыш
шу-ш
eye-ILL
no-case
шуыш.
шу-ыш
шу-ш
spring.water-ILL
no-case
шуыш.
шуы-ш-Ø
шуо-ш-Ø
throw-PST1-3SG
vb2-tense-pers



1-1-6-98


Чачи нимом ыҥленат ыш шукто, мелгандраже кӱрльӧ, чара оҥыштыжо еҥ кидым шиже.

Чачи
Чачи
Чачи
Chachi
na
нимом
н'имом
н'имом
nothing
pr
нимом
н'имо-м
н'имо-м
nothing-ACC
ad/av/pr-case
ыҥленат
ыҥлен-ат
ыҥлен-ат
sensibly-and
av-enc
ыҥленат
ыҥл-ен-ат
ыҥле-ен-ат
understand-PST2-2SG
vb2-tense-pers
ыҥленат
ыҥл-ена-т
ыҥле-ена-ат
understand-1PL-and
vb2-pers-enc
ыҥленат
ыҥл-ен-Ø-ат
ыҥле-ен-Ø-ат
understand-PST2-3SG-and
vb2-tense-pers-enc
ыҥленат
ыҥл-ен-ат
ыҥле-ен-ат
understand-CVB-and
vb2-adv-enc
ыш
ы-ш-Ø
ы-ш-Ø
NEG-PST-3SG
vb-tense-pers
шукто,
шукто-Ø
шукто-Ø
succeed.in-IMP.2SG
vb2-mood.pers
шукто,
шукто-Ø
шукто-Ø
succeed.in-CNG
vb2-conn
шукто,
шу-кто-Ø
шу-ктЕ-Ø
reach-CAUS-IMP.2SG
vb1-deriv.v-mood.pers
шукто,
шу-кто-Ø
шу-ктЕ-Ø
ferment-CAUS-IMP.2SG
vb1-deriv.v-mood.pers
шукто,
шу-кто-Ø
шу-ктЕ-Ø
whittle-CAUS-IMP.2SG
vb1-deriv.v-mood.pers
шукто,
шу-кто-Ø
шу-ктЕ-Ø
reach-CAUS-CNG
vb1-deriv.v-conn
шукто,
шу-кто-Ø
шу-ктЕ-Ø
ferment-CAUS-CNG
vb1-deriv.v-conn
шукто,
шу-кто-Ø
шу-ктЕ-Ø
whittle-CAUS-CNG
vb1-deriv.v-conn
мелгандраже
***
***
***
***
кӱрльӧ,
кӱрл-ьӧ
кӱрл-Е
tear.off-PST1.3SG
vb1-tense.pers
чара
чара
чара
glade
ad/no
чара
чар-а
чаре-а
prohibit-3SG
vb2-pers
оҥыштыжо
оҥ-ышты-жо
оҥ-штЕ-жЕ
chest-INE-3SG
no-case-poss
еҥ
еҥ
еҥ
person
ad/no
кидым
кид-ым
кид-м
hand-ACC
no-case
шиже.
шиж-е
шиж-Е
feel-PST1.3SG
vb1-tense.pers



1-1-6-99


Чачин могырышкыжо кишке тӱкнымыла чучо.

Чачин
Чачин
Чачин
Chachin
na
могырышкыжо
могырышкы-жо
могырышко-жЕ
in.the.direction.of-3SG
po-poss
могырышкыжо
могыр-ышкы-жо
могыр-шкЕ-жЕ
body-ILL-3SG
no-case-poss
кишке
кишке
кишке
snake
no
кишке
киш-ке
киш-шкЕ
resin-ILL
no-case
тӱкнымыла
тӱкны-мыла
тӱкнӧ-мыла
touch-INF.FUT
vb2-inf
тӱкнымыла
тӱкны-мы-ла
тӱкнӧ-мЕ-ла
touch-PTCP.PASS-COMP
vb2-ad-case
тӱкнымыла
тӱкны-мы-ла
тӱкнӧ-мЕ-ла
touch-PTCP.PASS-PL
vb2-ad-num
тӱкнымыла
тӱкны-мы-ла
тӱкнӧ-мЕ-ла
touch-PTCP.PASS-STR
vb2-ad-enc
чучо.
чуч-о
чуч-Е
seem-PST1.3SG
vb1-tense.pers



1-1-6-100


Чачи, уло вийжым поген, кучышо еҥым шӱкал колтыш, кынел шогале, воктенже Чужган Макарым ужо.

Чачи,
Чачи
Чачи
Chachi
na
уло
уло
уло
is
ad/no/vb
вийжым
вий-жы-м
вий-жЕ-м
power-3SG-ACC
no-poss-case
поген,
пог-ен-Ø
пого-ен-Ø
gather-PST2-3SG
vb2-tense-pers
поген,
пог-ен
пого-ен
gather-CVB
vb2-adv
кучышо
кучышо
кучышо
owner
ad/no
кучышо
кучы-шо
кучо-шЕ
hold-PTCP.ACT
vb2-ad
еҥым
еҥ-ым
еҥ-м
person-ACC
ad/no-case
шӱкал
шӱкал-Ø
шӱкал-Ø
push-IMP.2SG
vb1-mood.pers
шӱкал
шӱкал-Ø
шӱкал-Ø
push-CNG
vb1-conn
шӱкал
шӱкал-Ø
шӱкал-Ø
push-CVB
vb1-adv
колтыш,
колтыш
колтыш
conductivity
no
колтыш,
колты-ш-Ø
колто-ш-Ø
send-PST1-3SG
vb2-tense-pers
кынел
кын'ел-Ø
кын'ел-Ø
get.up-IMP.2SG
vb1-mood.pers
кынел
кын'ел-Ø
кын'ел-Ø
get.up-CNG
vb1-conn
кынел
кын'ел-Ø
кын'ел-Ø
get.up-CVB
vb1-adv
шогале,
шогале-Ø
шогале-Ø
plough-IMP.2SG
vb2-mood.pers
шогале,
шогал-'е
шогал-Е
stand.up-PST1.3SG
vb1-tense.pers
шогале,
шогале-Ø
шогале-Ø
plough-CNG
vb2-conn
воктенже
воктен-же
воктен-жЕ
beside-3SG
av/po-poss
воктенже
вокт-ен-Ø-же
вокто-ен-Ø-жЕ
strip.bark-PST2-3SG-3SG
vb2-tense-pers-poss
воктенже
вокт-ен-же
вокто-ен-жЕ
strip.bark-CVB-3SG
vb2-adv-poss
Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
Макарым
Макарым
Макарым
Makarym
na
ужо.
у-жо
у-жЕ
new-3SG
ad/no-poss
ужо.
у-жо
у-жЕ
oh-3SG
in-poss
ужо.
уж-о
уж-Е
see-PST1.3SG
vb1-tense.pers
ужо.
у-Ø-жо
уо-Ø-жЕ
take.care.of-CNG-3SG
vb2-conn-poss
ужо.
у-Ø-жо
уо-Ø-жЕ
stroke-CNG-3SG
vb2-conn-poss



1-1-6-101


Чачи сарай омса дек кок йол тошкалтышымат ыштен ыш керт, Макар тудым руалтен кучыш, адак йӧрыктен шуыш.

Чачи
Чачи
Чачи
Chachi
na
сарай
сарай
сарай
shed
no
омса
омса
омса
door
no
дек
дек
дек
to
po
кок
кок
кок
cook
no
кок
кок
кок
two
nm
йол
йол
йол
foot
no
тошкалтышымат
тошкалтыш-ым-ат
тошкалтыш-м-ат
stairs-ACC-and
no-case-enc
ыштен
ышт-ен-Ø
ыште-ен-Ø
do-PST2-3SG
vb2-tense-pers
ыштен
ышт-ен
ыште-ен
do-CVB
vb2-adv
ыш
ы-ш-Ø
ы-ш-Ø
NEG-PST-3SG
vb-tense-pers
керт,
керт-Ø
керт-Ø
be.able.to-IMP.2SG
vb1-mood.pers
керт,
керт-Ø
керт-Ø
swaddle-IMP.2SG
vb1-mood.pers
керт,
керт-Ø
керт-Ø
be.able.to-CNG
vb1-conn
керт,
керт-Ø
керт-Ø
swaddle-CNG
vb1-conn
керт,
керт-Ø
керт-Ø
be.able.to-CVB
vb1-adv
керт,
керт-Ø
керт-Ø
swaddle-CVB
vb1-adv
Макар
Макар
Макар
Makar
na
тудым
тудым
тудым
him/her
pr
тудым
тудо-м
тудо-м
3SG-ACC
pr-case
руалтен
руалт-ен-Ø
руалте-ен-Ø
grab-PST2-3SG
vb2-tense-pers
руалтен
руалт-ен
руалте-ен
grab-CVB
vb2-adv
кучыш,
кучыш
кучыш
endurance
no
кучыш,
кучы-ш
кучо-ш
ascarid-ILL
no-case
кучыш,
кучы-ш-Ø
кучо-ш-Ø
hold-PST1-3SG
vb2-tense-pers
адак
адак
адак
again
av
йӧрыктен
йӧрыкт-ен-Ø
йӧрыктӧ-ен-Ø
bring.down-PST2-3SG
vb2-tense-pers
йӧрыктен
йӧрыкт-ен-Ø
йӧрыктӧ-ен-Ø
extinguish-PST2-3SG
vb2-tense-pers
йӧрыктен
йӧрыкт-ен-Ø
йӧрыктӧ-ен-Ø
felt-PST2-3SG
vb2-tense-pers
йӧрыктен
йӧрыкт-ен
йӧрыктӧ-ен
bring.down-CVB
vb2-adv
йӧрыктен
йӧрыкт-ен
йӧрыктӧ-ен
extinguish-CVB
vb2-adv
йӧрыктен
йӧрыкт-ен
йӧрыктӧ-ен
felt-CVB
vb2-adv
йӧрыктен
йӧры-кт-ен-Ø
йӧрӧ-ктЕ-ен-Ø
roll-CAUS-PST2-3SG
vb2-deriv.v-tense-pers
йӧрыктен
йӧры-кт-ен-Ø
йӧрӧ-ктЕ-ен-Ø
mix-CAUS-PST2-3SG
vb2-deriv.v-tense-pers
йӧрыктен
йӧры-кт-ен-Ø
йӧрӧ-ктЕ-ен-Ø
go.out-CAUS-PST2-3SG
vb2-deriv.v-tense-pers
йӧрыктен
йӧры-кт-ен-Ø
йӧрӧ-ктЕ-ен-Ø
be.satisfying-CAUS-PST2-3SG
vb2-deriv.v-tense-pers
йӧрыктен
йӧры-кт-ен
йӧрӧ-ктЕ-ен
roll-CAUS-CVB
vb2-deriv.v-adv
йӧрыктен
йӧры-кт-ен
йӧрӧ-ктЕ-ен
mix-CAUS-CVB
vb2-deriv.v-adv
йӧрыктен
йӧры-кт-ен
йӧрӧ-ктЕ-ен
go.out-CAUS-CVB
vb2-deriv.v-adv
йӧрыктен
йӧры-кт-ен
йӧрӧ-ктЕ-ен
be.satisfying-CAUS-CVB
vb2-deriv.v-adv
шуыш.
шу-ыш
шу-ш
bran-ILL
no-case
шуыш.
шу-ыш
шу-ш
bristle-ILL
no-case
шуыш.
шу-ыш
шу-ш
eye-ILL
no-case
шуыш.
шу-ыш
шу-ш
spring.water-ILL
no-case
шуыш.
шуы-ш-Ø
шуо-ш-Ø
throw-PST1-3SG
vb2-tense-pers



1-1-6-102


Ындыже Макарын кидше ала-кушко тӱкна ыле (Чачи лӱдын-вожылмыж дене кычкырашат монден), ала-кӧ Макарым ӧрдыжкӧ шупшыл шуыш, Чачим, кид гыч кучен, кынелтен шогалтыш, сарай гыч вӱден лукто.

Ындыже
Ынды-же
ынде-жЕ
now-3SG
av/pa-poss
Макарын
Макарын
Макарын
Makaryn
na
кидше
кид-ше
кид-жЕ
hand-3SG
no-poss
ала-кушко
ала-кушко
ала-кушко
somewhere
av/pr
ала-кушко
ала-куш-ко
ала-куш-шкЕ
somewhere-ILL
av/pr-case
тӱкна
тӱкн-а
тӱкнӧ-а
touch-3SG
vb2-pers
ыле
ыл-'е
ул-Е
be-PST1.3SG
vb1-tense.pers
(Чачи
Чачи
Чачи
Chachi
na
лӱдын-вожылмыж
лӱдын-вожылмы-ж
лӱдынвожылмо-жЕ
timidlyshy-3SG
avad-poss
лӱдын-вожылмыж
лӱдын-вожыл-мы-ж
лӱдынвожыл-мЕ-жЕ
timidlybe.ashamed-PTCP.PASS-3SG
avvb1-ad-poss
лӱдын-вожылмыж
лӱд-ын-Ø-вожылмы-ж
лӱд-н-Øвожылмо-жЕ
be.afraid.of-PST2-3SGshy-3SG
vb1-tense-persad-poss
лӱдын-вожылмыж
лӱд-ын-Ø-вожыл-мы-ж
лӱд-н-Øвожыл-мЕ-жЕ
be.afraid.of-PST2-3SGbe.ashamed-PTCP.PASS-3SG
vb1-tense-persvb1-ad-poss
лӱдын-вожылмыж
лӱд-ын-вожылмы-ж
лӱд-нвожылмо-жЕ
be.afraid.of-CVBshy-3SG
vb1-advad-poss
лӱдын-вожылмыж
лӱд-ын-вожыл-мы-ж
лӱд-нвожыл-мЕ-жЕ
be.afraid.of-CVBbe.ashamed-PTCP.PASS-3SG
vb1-advvb1-ad-poss
дене
дене
дене
with
po
кычкырашат
кычкыр-аш-ат
кычкыре-аш-ат
shout-INF-and
vb2-inf-enc
монден),
монд-ен-Ø
мондо-ен-Ø
forget-PST2-3SG
vb2-tense-pers
монден),
монд-ен
мондо-ен
forget-CVB
vb2-adv
ала-кӧ
ала-кӧ
ала-кӧ
somebody
pr
Макарым
Макарым
Макарым
Makarym
na
ӧрдыжкӧ
ӧрдыжкӧ
ӧрдыжкӧ
the.side
av/po
шупшыл
шупшыл-Ø
шупшыл-Ø
pull-IMP.2SG
vb1-mood.pers
шупшыл
шупшыл-Ø
шупшыл-Ø
pull-CNG
vb1-conn
шупшыл
шупшыл-Ø
шупшыл-Ø
pull-CVB
vb1-adv
шуыш,
шу-ыш
шу-ш
bran-ILL
no-case
шуыш,
шу-ыш
шу-ш
bristle-ILL
no-case
шуыш,
шу-ыш
шу-ш
eye-ILL
no-case
шуыш,
шу-ыш
шу-ш
spring.water-ILL
no-case
шуыш,
шуы-ш-Ø
шуо-ш-Ø
throw-PST1-3SG
vb2-tense-pers
Чачим,
Чачим
Чачим
Chachim
na
кид
кид
кид
hand
no
гыч
гыч
гыч
from
po
кучен,
куч-ен-Ø
кучо-ен-Ø
hold-PST2-3SG
vb2-tense-pers
кучен,
куч-ен
кучо-ен
hold-CVB
vb2-adv
кынелтен
кын'елт-ен-Ø
кын'елте-ен-Ø
wake.up-PST2-3SG
vb2-tense-pers
кынелтен
кын'елт-ен
кын'елте-ен
wake.up-CVB
vb2-adv
шогалтыш,
шогалтыш
шогалтыш
[X]
no
шогалтыш,
шогалты-ш-Ø
шогалте-ш-Ø
put-PST1-3SG
vb2-tense-pers
сарай
сарай
сарай
shed
no
гыч
гыч
гыч
from
po
вӱден
вӱд-ен-Ø
вӱдӧ-ен-Ø
lead-PST2-3SG
vb2-tense-pers
вӱден
вӱд-ен
вӱдӧ-ен
lead-CVB
vb2-adv
лукто.
лукт-о
лукт-Е
lead.out-PST1.3SG
vb1-tense.pers



1-1-6-103


Чачин тунам иже ушыжо пурыш.

Чачин
Чачин
Чачин
Chachin
na
тунам
тунам
тунам
then
av
тунам
туна-м
туна-м
heifer-ACC
no-case
тунам
туна-м
туна-ем
heifer-1SG
no-poss
тунам
ту-на-м
ту-на-м
that-1PL-ACC
pr-poss-case
тунам
ту-на-м
ту-на-м
gland-1PL-ACC
no-poss-case
тунам
ту-на-м
ту-на-м
banner-1PL-ACC
no-poss-case
тунам
туна-м-Ø
туна-ем-Ø
heifer-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
тунам
туна-м-Ø
туна-ем-Ø
heifer-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
тунам
туна-м-Ø
туна-ем-Ø
heifer-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
иже
иже
иже
not.until
av/pa
иже
и-же
и-жЕ
and-3SG
co-poss
иже
и-же
и-жЕ
[X]-3SG
pa-poss
ушыжо
уш-ыжо
уш-жЕ
mind-3SG
no-poss
ушыжо
ушы-жо
ушо-жЕ
join-IMP.3SG
vb2-mood.pers
ушыжо
ушы-жо
ушо-жЕ
order-IMP.3SG
vb2-mood.pers
ушыжо
у-ш-ыжо
у-ш-жЕ
new-ILL-3SG
ad/no-case-poss
ушыжо
ушы-Ø-жо
ушо-Ø-жЕ
join-CNG-3SG
vb2-conn-poss
ушыжо
ушы-Ø-жо
ушо-Ø-жЕ
order-CNG-3SG
vb2-conn-poss
пурыш.
пурыш
пурыш
nase
no
пурыш.
пуры-ш-Ø
пуро-ш-Ø
go.in-PST1-3SG
vb2-tense-pers



1-1-6-104


Ончылныжо Сандыр шога.

Ончылныжо
Ончылны-жо
ончылно-жЕ
in.front-3SG
av/po-poss
Сандыр
Сандыр
Сандыр
Sandyr
na
шога.
шога
шога
plough
no
шога.
шог-а
шого-а
stand-3SG
vb2-pers



1-1-6-105


— Ия, мо жапыште кӱзен шуын, мый эре эскерен коштым-ыс.

Ия,
Ия
ия
devil
in/no
мо
мо
мо
what
ad/av/pa/pr
жапыште
жапыште
жапыште
in.time
av/po
жапыште
жап-ыште
жап-штЕ
time-INE
no-case
кӱзен
кӱз-ен-Ø
кӱзӧ-ен-Ø
go.up-PST2-3SG
vb2-tense-pers
кӱзен
кӱз-ен
кӱзӧ-ен
go.up-CVB
vb2-adv
шуын,
шуын
шуын
no.matter
pa
шуын,
шу-ын
шу-н
bran-GEN
no-case
шуын,
шу-ын
шу-н
bristle-GEN
no-case
шуын,
шу-ын
шу-н
eye-GEN
no-case
шуын,
шу-ын
шу-н
spring.water-GEN
no-case
шуын,
шу-ын-Ø
шу-н-Ø
reach-PST2-3SG
vb1-tense-pers
шуын,
шу-ын-Ø
шу-н-Ø
ferment-PST2-3SG
vb1-tense-pers
шуын,
шу-ын-Ø
шу-н-Ø
whittle-PST2-3SG
vb1-tense-pers
шуын,
шу-ын
шу-н
reach-CVB
vb1-adv
шуын,
шу-ын
шу-н
ferment-CVB
vb1-adv
шуын,
шу-ын
шу-н
whittle-CVB
vb1-adv
мый
мый
мый
1SG
pr
эре
эре
эре
always
av/po
эре
эре
эре
clean
ad
эскерен
эскерен
эскерен
attentively
av
эскерен
эскер-ен-Ø
эскере-ен-Ø
observe-PST2-3SG
vb2-tense-pers
эскерен
эскер-ен
эскере-ен
observe-CVB
vb2-adv
коштым-ыс.
кошт-ым-ыс
кошт-ым-с
go-PST1.1SG-STR
vb1-tense.pers-enc



1-1-6-106


Тудо тыйым теҥгечсек ваҥа...

Тудо
тудо
тудо
3SG
pr
тыйым
тыйым
тыйым
you
pr
тыйым
тый-ым
тый-м
2SG-ACC
pr-case
теҥгечсек
теҥгечсек
теҥгечсек
since.yesterday
av
ваҥа...
ваҥ-а
ваҥе-а
guard-3SG
vb2-pers



1-1-6-107


Яра кийшыжла тудын кояже чыгылтеш...

Яра
Яра
яра
empty
ad/av/no
Яра
Яр-а
яре-а
catch.someone-3SG
vb2-pers
Яра
Яр-а
яре-а
take.up-3SG
vb2-pers
кийшыжла
***
***
***
***
тудын
тудын
тудын
his/her
pr
тудын
тудо-н
тудо-н
3SG-GEN
pr-case
кояже
коя-же
коя-жЕ
fat-3SG
ad/no-poss
чыгылтеш...
чыгылт-еш
чыгылт-еш
itch-3SG
vb1-pers



1-1-6-108


У-у, ия вуй, мый але тыланет ушым пуртем, — мушкындыжым Сандыр сарай век рӱзалтыш.

У-у,
У-у
уу
newnew
ad/noad/no
У-у,
У-у
уу
newoh
ad/noin
У-у,
У-у-Ø
ууо-Ø
newtake.care.of-IMP.2SG
ad/novb2-mood.pers
У-у,
У-у-Ø
ууо-Ø
newstroke-IMP.2SG
ad/novb2-mood.pers
У-у,
У-у-Ø
ууо-Ø
newtake.care.of-CNG
ad/novb2-conn
У-у,
У-у-Ø
ууо-Ø
newstroke-CNG
ad/novb2-conn
У-у,
У-у
уу
ohnew
inad/no
У-у,
У-у
уу
ohoh
inin
У-у,
У-у-Ø
ууо-Ø
ohtake.care.of-IMP.2SG
invb2-mood.pers
У-у,
У-у-Ø
ууо-Ø
ohstroke-IMP.2SG
invb2-mood.pers
У-у,
У-у-Ø
ууо-Ø
ohtake.care.of-CNG
invb2-conn
У-у,
У-у-Ø
ууо-Ø
ohstroke-CNG
invb2-conn
ия
ия
ия
devil
in/no
вуй,
вуй
вуй
head
no
мый
мый
мый
1SG
pr
але
ал'е
ал'е
or
av/co/pa
але
але-Ø
але-Ø
soften.bast-IMP.2SG
vb2-mood.pers
але
але-Ø
але-Ø
soften.bast-CNG
vb2-conn
тыланет
ты-лан-ет
тый-лан-ет
2SG-DAT-2SG
pr-case-poss
тыланет
тылан-ет
тылан-ет
wish-2SG
no-poss
тыланет
тылан-ет
тылане-ет
wish-2SG
vb2-pers
тыланет
тыл-ан-ет
тыл-ан-ет
rear-with-2SG
no-deriv.ad-poss
ушым
уш-ым
уш-м
mind-ACC
no-case
пуртем, —
пурт-ем
пурто-ем
bring.in-1SG
vb2-pers
мушкындыжым
мушкынды-жы-м
мушкындо-жЕ-м
fist-3SG-ACC
no-poss-case
Сандыр
Сандыр
Сандыр
Sandyr
na
сарай
сарай
сарай
shed
no
век
век
век
at.all
av
век
век
век
to
po
рӱзалтыш.
рӱзалты-ш-Ø
рӱзалте-ш-Ø
shake-PST1-3SG
vb2-tense-pers
рӱзалтыш.
рӱзалты-ш-Ø
рӱзалте-ш-Ø
rinse-PST1-3SG
vb2-tense-pers



1-1-6-109


Тидым шоналтат, Чачин шӱмжылан кызытат шуй веле чучеш.

Тидым
Тиды-м
тиде-м
this-ACC
pr-case
шоналтат,
шоналт-ат
шоналт-ат
seem-2SG
vb1-pers
шоналтат,
шоналт-ат
шоналте-ат
think-3PL
vb2-pers
шоналтат,
шоналт-а-т
шоналте-а-ат
think-3SG-and
vb2-pers-enc
шоналтат,
шоналт-Ø-ат
шоналт-Ø-ат
seem-CNG-and
vb1-conn-enc
шоналтат,
шоналт-Ø-ат
шоналт-Ø-ат
seem-CVB-and
vb1-adv-enc
шоналтат,
шоналт--ат
шоналт-Е-ат
seem-PST1.3SG-and
vb1-tense.pers-enc
шоналтат,
шоналт-Ø-ат
шоналте-Ø-ат
think-CNG-and
vb2-conn-enc
шоналтат,
шон-алт-ат
шоно-алт-ат
think-REF-2SG
vb2-deriv.v-pers
шоналтат,
шон-алт-Ø-ат
шоно-алт-Ø-ат
think-REF-CNG-and
vb2-deriv.v-conn-enc
шоналтат,
шон-алт-Ø-ат
шоно-алт-Ø-ат
think-REF-CVB-and
vb2-deriv.v-adv-enc
шоналтат,
шон-алт--ат
шоно-алт-Е-ат
think-REF-PST1.3SG-and
vb2-deriv.v-tense.pers-enc
Чачин
Чачин
Чачин
Chachin
na
шӱмжылан
шӱм-жы-лан
шӱм-жЕ-лан
heart-3SG-DAT
no-poss-case
шӱмжылан
шӱм-жы-лан
шӱм-жЕ-лан
feeling-3SG-DAT
no-poss-case
шӱмжылан
шӱм-жы-лан
шӱм-жЕ-лан
bark-3SG-DAT
no-poss-case
шӱмжылан
шӱм-жы-ла-н
шӱм-жЕ-ла-н
heart-3SG-PL-GEN
no-poss-num-case
шӱмжылан
шӱм-жы-ла-н
шӱм-жЕ-ла-н
feeling-3SG-PL-GEN
no-poss-num-case
шӱмжылан
шӱм-жы-ла-н
шӱм-жЕ-ла-н
bark-3SG-PL-GEN
no-poss-num-case
кызытат
кызыт-ат
кызыт-ат
now-and
av-enc
шуй
шуй
шуй
[X]
de
шуй
шуй-Ø
шуйо-Ø
stretch.out-IMP.2SG
vb2-mood.pers
шуй
шуй-Ø
шуйо-Ø
stretch.out-CNG
vb2-conn
веле
веле
веле
only
pa
веле
веле-Ø
веле-Ø
spill-IMP.2SG
vb2-mood.pers
веле
вел-'е
вел-Е
spill-PST1.3SG
vb1-tense.pers
веле
веле-Ø
веле-Ø
spill-CNG
vb2-conn
чучеш.
чуч-еш
чуч-еш
seem-3SG
vb1-pers



The Mari Web Project is primarily based at the Department of Finno-Ugric Studies at the University of Vienna. The second stage of the project is being funded by the Kone Foundation: The Mari Web Project: Phase 2. Some of our work is carried out at the Institute of Finno-Ugric and Uralic Studies at the Ludwig Maximilian University of Munich.
Last update: 10 August 2023