Logowww.mari-language.com:ENGLISH | МАРЛА | ПО-РУССКИ
Main page » Corpus Tool » Элнет » 1-3-1

Corpus Tool Demo - Элнет - 1-3-1

Cyrillic | UPA | IPA

Previous Chapter | Next Chapter

[Instructions]

— Чип-чи, чип-чи!..
Телым чатлама йӱштӧ годым кож вуеш шинчын муралтем гын, кож вожым тарватем ыле, ынде ситмыж деч ситмыж тольыч да, мурымат мондышым...
Чип-чи, чип-чи!
— манын кож вуйышто киса мурен шинча.
Шошо!..
Чодыраште тӱрлӧ кайык мура.
Эн чотшо шем лого келыштара.
Южгунамже чылт шӱшпык семын савыркала.
Шӱшпыкшӧ але Элнет ломберыш толын огыл.
Кушак пыжашым опта?
Элнет серышкыже возын гынат, олыкышто, чашкер лоҥгаште эртак вӱд, кукшыжо кӱкшака верыште веле уло.
Шӱшпык кӱкшака верым ок йӧрате.
Элнет серыште кӱкшака верлан бурлак-влак веле куанат.
Тулым олтат, ночко вургемыштым, ыштыр-йыдалыштым коштат, кочкаш кун мумышт семын шолтат.
Конешне, тыгай пашам кастене шабаш деч вара веле ыштат.
Кечывалым Пинерин купечын приказчикше-влак пий семынак ваҥен куржталыштыт, кӧ иктаж-вере канен шинча але нералтен колта гын, вара паша пытыш, — кечыдар йомеш.
Приказчик-влак озалан возен пуат але кугу приказчиклан каласат.
Нуныжо тугай бурлакын кечаш пашадаржым волтат але йӧршеш огыт пу.
Марий элысе моло йогын вӱд дене таҥастарымаште Элнетыште шолым волташат, пырням покташат йӧсӧ.
Элнет пеш талын йога.
Йогышыжла, осал янлыкла сержым пурын, каткала.
Серыштыже кокшӱдӧ ияш пӱнчӧ шога гынат, Элнет тудымат вожге вӱдышкӧ шуҥгалтара.
Элнет ик сержым пуреш, вес веланже ошмам шава, тӱрлӧ-тӱрлӧ тӱрлем дене сылнештараш тӧча.
Тиде ок сите гын, Элнет южо вереже ожнысыжла кадырген каяш ӧркана да, гоч пӱчкын, корныжым угыч виктарен, ӧрдыжкӧ каен колта, а тошто корнешыже икса лийын кодеш.
Южгунам тыгай икса ятырак кугу, келге лиеш да тыгай иксаште кол пеш шуко лиеш.
Коклан Элнетыште тыгай верат уло: вӱд кадырген йогымаште вӱд пӧрдмаш лиеш.
Тыгай пӧрдмаш вер бурлаклан эн осал.
Вӱд пӧрдмашыш пырня логалме деч, кок велым канат дене кылдыштын, пырням шупшыт гынат, тышак затор эре лиеш.
Садлан тушто эре оролен шогыман, затор лияш эрыкым пуыде, пырням ужатен колтылман.
Сакар таче кечыгут тыгай кадырыште толаша.
Пырня-влак шӱшкылт толмыла толыт.
Сакарын кидше пагор дене пырням шӱкал-шӱкал колта, ушыжо эре шона: «Кушко тынар чодыра кая?
Кӧн вий дене тынар чодыра руалтын?..
Пинерин-влак тынар оксам кушто муыт?
Кернакак мо, ожнырак Пинерин-влак шкештат приказчиклан коштыныт, маныт?
Ик шоҥго бурлак тыге ойлыш: «Пинерин-влакын ачашт шӱкшӧ апшат веле ыле.
Эргыже-влакат первыйже Мизин озалан приказчиклан коштыч...
Вара Мизинын доверенныйжым вӱд агурыш колтеныт, окса чемоданжым шоргенче кашка йымак тоеныт...
Тулеч вара нуно поеныт...»
Сакарын шонымыжо, Пинерин-влак деч савырнен, Лопнурыш, Чужган Осып дек, миен перныш.
Чужган кугызат еҥ окса дене поен, манеш.
Ик поянрак марий ала-мо шот дене уш кайме семын лийын, оксажым шкеж дене арален кийыкташ лӱдын, тудлан эре вор толын шолышт кайшашла чучын, садлан тудо уло оксажым Чужган дек намиен пуэн:
— Осып, тиде оксам шылте, нигӧланат ит каласе, — манын.
— Йӧра, — манын Чужган, — еҥлан огыл, шканетат ом каласе.
Кернак, Чужган каласен огыл.
Весканарак марий оксаж дек миен:
— Осып, ынде оксамым мӧҥгеш пу.
— Могай оксам?
— ӧреш Чужган.
— Мый тыланет тунам пышташ пуэнам ыле.
— Кай, ала-мом ойлыштат?
Пуыметшым кӧ ужын?
Марий сӧрваленат йодын, шудалынат ончен, уке, нимат полшен огыл.
Чужган кугыза марийлан оксам пуэн огыл.
Тидыже ала чын, ала уке — тыгай «манеш-манешлан» пешыжак ӱшанаш ок лий.
А теве тидыже путырак чын: Лопнур ден Кулашнурын мландышт — ик планыште.
Туге гынат, Лопнур поянрак, а Кудашнур нужна, Лопнур чодыра деч ӧрдыжтырак шинча, сандене Лопнур йыр кинде сайынрак шочеш.
Кудашнур чодыра тӱрыштӧ шога.
Ожнырак тудо чодыра лоҥгаште улмаш.
Кызытат Кудашнур пасушто, коремлаште верын-верын ото, чашкер шуко уло.
Посна-посна шогышо пушеҥгат ятырак коеда: писте, шоло, кож, тумо.
Ожно тумо шукырак улмаш.
Пасусо чыла тумым Чужган кугыза руыктен налын.
Кудашнур марий-влак ожнырак пошкудо ялышт дене, Пысмен ял дене, ик лапчык мландылан ӱчашен улыт: межомщикым конденыт, адвокатым тарленыт.
Тыгай годым окса шуко кӱлеш.
Теве тунам Чужган кугызалан пояшыже йӧн лийын.
Тудо Кудашнур пасусо шӱдӧ коло тумым икганаште налын.
Тумо вуйлан шӱдӧвичырым тӱлен.
Тудо, тумо-влакым руыктен, клепкым ыштыктен, ик теле гоч Озаҥ олашке шупшыктен.
Шошымжо кевытым шынден, вес иешыже скипидар ойырымо заводым ыштен.
Тылеч вара нужна-влакын мландыштым налын ӱдаш тӱҥалын.
Южо нужнаже, йозакым тӱлен ок керт да, пел лӱмжым шкак кудалта, южыжо йозак тӱлаш Чужган дек окса араш мия гын, закладыш терысан аҥажым пышта але ӱден кодымо аҥажым сӧра.
Нужна еҥ телым оксан огыл гын, кеҥежым кушто оксам муэш?
Заклад аҥам сулен ок керт.
Чужган кугыза терысан аҥам курал-ӱда, уржамат тӱред налеш.
Тудын дене ӱчашыше иктат уке.
Кузе ӱчашет?
Вет ончыкшо адак миен эҥерташ кӱлеш.
Теве Сакарланат чомам налаш оксам пуыш.
Кернак, Сакар деч нимогай закладымат ыш йод.
«Чылт ыш йод, манаш ок лий, Сакар, аҥам огыл гын, мутым пуэн, мут почеш Сакар кодшо шыжым, телым чодыраште мом лӱен гын, чыла Чужган кугызалан нумалын.
Ик луй, кок рывыж, шӱдӧ коло ур, шымлу мызе, кум кӱдыр, ик сузо — теве мыняр кайыкым пуштын Сакар.
Мераҥжым ок шотло.
Мераҥ коваште шулдо, тудым Чужган кугыза ок нал, мераҥ коваштым Кесмак татар веле пога.
Мераҥ шылжым Сакар шке кочкын.
Ур шылжым аваже ик мешак чоло коштен оптен.
Коштымо ур шыл пеш тамле, адак кукшо верыште кийыктет гын, кеҥежымат ок пужло, шӱр шолташ пеш чапле.
Луй ден рывыж шыл кочкаш ок йӧрӧ: тамлат огыл, йыгыжгын ӱпша.
Туге гынат, Сакар луй ден рывыж шылжымат пийлан луктын кудалтен огыл, а клат ӧрдыжеш, кече ваштареш, луктын сакен.
Кече ден мардежеш тыгай шыл эркын кошка, огеш шӱй...
Пошкудо-влакше, южгунам лӱмын толын, Сакар деч йодын, изин катен, кӧ луй шылым, кӧ рывыж шылым наҥгаят.
Имньылан шора лийме годым, тыгай янлык шылым, коштен туржын, имне нерыш пуалат гын, пеш полша, маныт.
Южгунам ӧрдыж ял гычат толыт.
Сакар ок чамане: айда наҥгайза.
Чужган кугызалан Сакар чылт ӧреш.
Бурлакыш толмыж деч ончыч Сакар Лопнурыш Чужган кугыза дек расчет ыштыкташ мийыш.
Чужган кугыза моло торговой гай огыл, икганаште расчетым ок ыште.
Мом намиет — эре налеш, эре воза; мом йодат — эре пуа, эре воза.
«Вара шотлена, тый дечет ок йом, мый дечемат ок йом», — манеш.
Кинде кӱлеш — киндым пуа, моло кӱлеш — молым пуа, сатум гына тудын деке намиен шого.
Туге гынат, пуымо-налмым иктаж гана рашемдарыман, уке гын йоҥылышат лиеш.
Сакарын ушыжо Чужган кугызан книшкаж гаяк: мо налмыжым, мо пуымыжым чыла шинча, Сакарым ондален от керт, но Чужган кугыза ондалашат ок шоно, тудын возымыжо Сакарын шонымыжо дене ик семынак келшен тольо.
Сакар мынярым пуэн, Чужган кугызат тунарымак возен.
Чужган кугыза мынярым возен, Сакарат тунарымак налын.
Тиде шотышто чыла пеш раш лекте.
Умбакыжым Сакарын шонымыжо Чужган кугызан кумылжо дене изиш ыш келше: луй коваштылан Сакар латкок теҥгем налаш шонен — тыгай акеш У Сола Арпик пазареш ужален — Чужган кугыза луй коваштым лу теҥгелан веле аклыш; рывыж коваштылан Сакар шым теҥге гыч налаш шонен, Чужган куд теҥге гыч пыштыш; мызе ден урлан кумлывичыр гыч, кӱдырлан шымлур гыч, сузылан теҥге да витльыкокырым шотлыш.
Пазар шот гыч, кажне ур коваште ик кумыр-шымыр мӧҥгӧ шотлалте.
Сакар, иктаж витле теҥгеашым ыштенам, манын шоныш.
Чужган кугыза нылле кок теҥге да шымленыллыраш да латшымырашым шотлен лукто.
Вара Сакарын пуышашыже кумло теҥге да кандашлу ныллыраш погынен.
Тыштат Сакарлан иктаж кок теҥгеже уто каймыла чучо.
Ложаш пазарыште телым кандашлу ныллыраш лийын, Чужган индешлу ныллыраш дене шотлыш.
Сакар, иктаж коло теҥгеже яндар оксак лектеш манын, шонен миен ыле, а Чужган латик теҥге да индеш ныллыраш ден луатшымырым шотлен лукто...
Сакар изиш ӧрмалгыш, тиде окса ага-шога ыштыкташат ок сите.
Сакар нимом пелештенат ыш шукто — Чужган кугыза Сакарын ончыкыжо кок вич теҥгеаш яклака кагазым да кок у ший теҥге оксам луктынат пыштыш, вара йодо:
— Сату мо кӱлеш?
Сакар оксажым ончале, Чужган кугызам ончале.
— Тый, Сакар, оксатым помышкет пыште.
Кеҥеж роскотетлан кӱлеш.
Мый тыланет мо кӱлешым вучымеш пуэм.
Тый гает раш еҥлан пуаш лиеш.
Раш еҥ!..
Тыгай мутым колын, Сакарлан, Чужган кугызам каза пондашыж гыч кучен, кевыт гычше шӱдырен луктын, тошкен лаштыртымыже шуо.
Но тыге ыштыме олмеш Сакарын кидше шоягоремжым удырале, а йылмыже йодо:
— Кугызай, пакилям вучымеш пуэт гын, йӧра ыле.
Тиде мутлан Чужган кугыза куанымыла веле койо.
Сакар ончыко иктаж лу мужыр пакилям конден пыштыш:
— Кудыжо келша, ойырен нал...
Тугеже тый, Сакар, бурлакыш кайынет?
Тый, Сакар, пеш кожмак еҥ улат...
Туге кӱлеш, уке гын, поро илышым от уж.
— Акше могай?
— ик мужыр пакилям ойырен налмекше, йодо Сакар.
— Тый дечет шергын ом нал, первый ужына мо?
Ме Кӱвем суас онал вет...
Молылан гын, кум теҥге деч мӧҥгӧ ом пу ыле да, тый дечет кок теҥгеат пелыжат сита...
Чай сакырже ок кӱл мо?
Аватлан клендырым нал.
Тидыже сай огыл, теве тидыже чаеш нӧртет гын, чылт шула, — лачак шоҥго кувалык.
Акше?..
Коло кандаш ыр...
Ну, тыланет коло ныл ырым шотлена...
Сакар, адак кум теҥге чоло парымыш пурен, Чужган кевыт гыч лекте...
Сакарын помышто латкок теҥге окса уло.
Но тиде окса агалан веле сита.
Кернак, Левентей кугыза шогамат ыштен пуа, ӱдашыже мӱмам ышташ лиеш, но бурлаклан кайде ок лий.
Ик тылзе коштын, мӧҥгӧ лу-лучко теҥгем кондаш гын, уто ок лий...
Теве тыге Сакар Элнетышке бурлаклан толын, таче кечыгут пагор дене вӱд воктене толаша.
Сакар чылт пӱжалт пытен.
Мӱшкыржат шужен.
Кузе изиш каналтышаш гын?
Кочкашыже пырня колтымо коклаштак тӧчыде ок лий...
Чу, мо тиде тыгай?
Пырня каен пытыш мо?
Умбал кадырыш шумеш ик пырнят ок кой.
Тыгеже изиш каналташат лиеш.
Сакар пытартыш пырням шӱкал колтыш да, кӱкшака верышке кӱзен, пӱнчӧ пундыш воктен эҥертен шинче.
Могыржылан су-ур-р чучеш.
Эх, кечыже могай сай!
Кайык-влакше кузе мурат!
Пӱнчӧ кишыже кузе тутлын ӱпшалтеш!
Тыгай жапыште куанен тӧрштылмет, муралтен колтымет веле шуэш:
Ошыт вӱдет — ош аракат,
Элнет вӱдет — шем аракат!
Сакарын мурымыжат, тӧрштылмыжат ок шу.
Тупшым кече шыман вӱчка, шӱргыжым умыр мардеж ласкан ниялта, шинчагомдышыжым омо вӱдоҥ шоҥ гай пушкыдо парняж дене темда...
Сакар мален колтыш...
Шукат ыш лий, ужар укшлажым лупшкедыл, тормака вожлажым савыркален, кугу пӱнчӧ йоген тольо, кок пырня кокласе вишеш тореш пижын шинче.
Почешыже иктын-коктын пырня толеш.
Вӱд пӧрдмӧ вереш затор лияш тӱҥале.
Сакар тидым ок шиж.
Сакар омым ужеш: пуйто Сакарын чомаже кугу лийын, Сакар тудлан тойлымо сӱспаным, тойлымо шлеям чиктен, оҥгыран пӱгым руалын, тарантасеш кычкен.
Сакар шкеже у мыжерым, кудыр кемым чиен, сар сапым кучен, кучыр оҥаш шинчын.
Шеҥгелныже, вуешыже вӱргенчыкым пыштен, Чачи шинча.
Воктенже вуй пулчышо вате лоҥын мура:
Кӱдырчӧ шокта, манын ида ман,
Мемнан тӱмыр тыге шокта.
Волгенче коеш, манын ида ман,
Мемнан шовыч тыге коеш.
Кече нӧлтеш, манын ида ман,
Мемнан каче тыге коеш.
Тылзе нӧлтеш, манын ида ман,
Мемнан ӱдыр тыге коеш.
Сӱан пеш сайын кутырен-мурен толеш ыле, но вот ала-кушеч, вес корно дене, вес сӱан кудал тольо.
Кок сӱан вашлийыч.
Иктыжат корным ок пу.
Кучедалаш тӱҥальыч.
Ала-кӧ, толын, Сакарымат мушкынден колтыш.
Сакар вуйжым тайыш, тунамак помыжалте: тудо, омыжо дене кенета тарванен, вуйжым пундышеш перен колтен улмаш.
Сакар Элнетышке ончале гын — э-э, томаша!
— тугай затор лийын шинчын, кас мартеат шалатен пытараш ок лий.
Сакар сер гыч вигак заторышко тӧрштыш, пырня ӱмбачын, кӱвар ӱмбач куржмыла, куржо.
Пӧрдем аҥыш миен шуо, кугу пӱнчым ужо...
Мом ышташ?
Тиде пӱнчым шкетак нигузеат колташ ок лий!..
Приказчик толын шуэш гын, штрафым ыштыде ок код.
Сакар пагоржо дене тормыла пӱнчым руале, уло кертмыжым шупшыльо.
Пӱнчӧ тарваныш.
Сакар куаныш.
Пӱнчӧ — мугыльт!
— савырнен йоген кайыш.
Пырня-влакат тарванышт.
Сакар, пагоржо дене виктарен, шӱкал-шӱкал колта.
Тиде жапыште кӱшыч кашовой толын шуын.
Кашовойышто Пинерин оза шкежат улмаш...
Тыгай заторым ужын, Пинерин пеш шыдешкыш, уло кертмыжым Сакарлан кычкырал колтыш:
— Мерзавец!
Мален киен!
Сакарлан тиде кычкыралме шоягорем гычше вич кремган кир дене перымыла чучо.
Сакар тайналтыш, вигак пырня кокласе вишышке тошкал колтыш.
Уло капше дене вес пырня ӱмбаке серыплын камвозо.
Тушеч, мунчалтен, вӱдышкӧ волен кайыш, но кидысе пагоржым кок пырня ӱмбалан тореш пыштен шуктыш.
Пагор вурдеш кержалтын, уло кид вийжым чымен, вуйжым кӱшкӧ лукто.
Туге гынат, пырня ӱмбак возын ыш керт, ӧрдыж гычше вес пырня шуралтыш.
«Ынде пытышым», — шоналтыш Сакар, уло вийжым поген, пагор вурдыжым кормыжтале.
Тиде жапыште пырня ӱмбачын кок еҥ куржын тольыч, вӱд йымак каен шушо Сакарым шӱдырен луктыч, серышке наҥгайышт.
— Ӧрдыжлужо пудырген, Аркамбаке, больницыш, наҥгаяш, — манме Сакарын пылышешыже солныш.
Вара ушыжо кайыш.


Admin login:

[Search]

1-3-1-1


— Чип-чи, чип-чи!..

Чип-чи,
Чип-чи
Чип-чи
Chip-chi
na
чип-чи!..
***
***
***
***



1-3-1-2


Телым чатлама йӱштӧ годым кож вуеш шинчын муралтем гын, кож вожым тарватем ыле, ынде ситмыж деч ситмыж тольыч да, мурымат мондышым...

Телым
Телым
телым
in.winter
av
Телым
Телы-м
теле-м
winter-ACC
no-case
чатлама
чатлама
чатлама
frosty
ad/no
йӱштӧ
йӱштӧ
йӱштӧ
cold
ad/no
годым
годым
годым
during
po
кож
кож
кож
spruce
no
вуеш
вуеш
вуеш
into.one's.head
av/po
вуеш
ву[й]-еш
вуй-еш
head-LAT
no-case
шинчын
шинч-ын-Ø
шинч-н-Ø
sit.down-PST2-3SG
vb1-tense-pers
шинчын
шинч-ын
шинч-н
sit.down-CVB
vb1-adv
муралтем
муралт-ем
муралте-ем
sing-1SG
vb2-pers
гын,
гын
гын
if
co/pa
кож
кож
кож
spruce
no
вожым
вож-ым
вож-м
root-ACC
no-case
тарватем
тарват-ем
тарвате-ем
move-1SG
vb2-pers
ыле,
ыл-'е
ул-Е
be-PST1.3SG
vb1-tense.pers
ынде
ынде
ынде
now
av/pa
ситмыж
ситмыж
ситмыж
illegitimate.child
ad/no
деч
деч
деч
from
po
ситмыж
ситмыж
ситмыж
illegitimate.child
ad/no
тольыч
тол-ьыч
тол-ыч
come-PST1.2SG
vb1-tense.pers
тольыч
тол-ьыч
тол-ыч
come-PST1.3PL
vb1-tense.pers
да,
да
да
and
co
да,
да
да
yes
pa
мурымат
муры-м-ат
муро-м-ат
song-ACC-and
no-case-enc
мурымат
муры-м-ат
муро-мЕ-ат
sing-PTCP.PASS-and
vb2-ad-enc
мондышым...
мондышы-м
мондышо-м
forgetting-ACC
ad-case
мондышым...
монды-ш-ым
мондо-ш-ым
forget-PST1-1SG
vb2-tense-pers
мондышым...
монды-шы-м
мондо-шЕ-м
forget-PTCP.ACT-ACC
vb2-ad-case



1-3-1-3


Чип-чи, чип-чи!

Чип-чи,
Чип-чи
Чип-чи
Chip-chi
na
чип-чи!
***
***
***
***



1-3-1-4


— манын кож вуйышто киса мурен шинча.

манын
манын
манын
that
co
манын
ман-ын-Ø
ман-н-Ø
say-PST2-3SG
vb1-tense-pers
манын
ман-ын
ман-н
say-CVB
vb1-adv
кож
кож
кож
spruce
no
вуйышто
вуй-ышто
вуй-штЕ
head-INE
no-case
киса
киса
киса
titmouse
no
киса
киса
киса
[X]
no
киса
киса
киса
bread.bag
no
мурен
мур-ен-Ø
муро-ен-Ø
sing-PST2-3SG
vb2-tense-pers
мурен
мур-ен
муро-ен
sing-CVB
vb2-adv
шинча.
шинча
шинча
eye
no
шинча.
шинч-а
шинче-а
sit-3SG
vb2-pers
шинча.
шинч-а
шинче-а
know-3SG
vb2-pers



1-3-1-5


Шошо!..

Шошо!..
Шошо
шошо
spring
no



1-3-1-6


Чодыраште тӱрлӧ кайык мура.

Чодыраште
Чодыра-ште
чодыра-штЕ
forest-INE
no-case
Чодыраште
Чодыра-ште
чодыра-штЕ
coarse-INE
ad-case
тӱрлӧ
тӱрлӧ
тӱрлӧ
different
ad/no/po
тӱрлӧ
тӱрлӧ-Ø
тӱрлӧ-Ø
embroider-IMP.2SG
vb2-mood.pers
тӱрлӧ
тӱрлӧ-Ø
тӱрлӧ-Ø
embroider-CNG
vb2-conn
кайык
кайык
кайык
bird
no
мура.
мур-а
муро-а
sing-3SG
vb2-pers



1-3-1-7


Эн чотшо шем лого келыштара.

Эн
эн
эн
SUP
pa
чотшо
чот-шо
чот-жЕ
number-3SG
no-poss
чотшо
чот-шо
чот-жЕ
very-3SG
av-poss
шем
шем
шем
black
ad
лого
лого
лого
thrush
no
келыштара.
келыштар-а
келыштаре-а
coordinate-3SG
vb2-pers



1-3-1-8


Южгунамже чылт шӱшпык семын савыркала.

Южгунамже
Южгунамже
южгунамже
only.sometimes
av/pr
Южгунамже
Южгунам-же
южгунам-жЕ
occasionally-3SG
av/pr-poss
чылт
чылт
чылт
completely
av/pa
шӱшпык
шӱшпык
шӱшпык
nightingale
no
семын
семын
семын
like
po
семын
сем-ын
сем-н
melody-GEN
no-case
семын
сем-ын
сем-н
sense-GEN
no-case
савыркала.
савыркал-а
савыркале-а
turn-3SG
vb2-pers



1-3-1-9


Шӱшпыкшӧ але Элнет ломберыш толын огыл.

Шӱшпыкшӧ
Шӱшпык-шӧ
шӱшпык-жЕ
nightingale-3SG
no-poss
але
ал'е
ал'е
or
av/co/pa
але
але-Ø
але-Ø
soften.bast-IMP.2SG
vb2-mood.pers
але
але-Ø
але-Ø
soften.bast-CNG
vb2-conn
Элнет
Элнет
Элнет
Ilet
pn
Элнет
Элн-ет
элне-ет
tire-2SG
vb2-pers
Элнет
Элн-ет
элне-ет
run-2SG
vb2-pers
ломберыш
ломбер-ыш
ломбер-ш
bird.cherry.forest-ILL
no-case
толын
тол-ын-Ø
тол-н-Ø
come-PST2-3SG
vb1-tense-pers
толын
тол-ын
тол-н
come-CVB
vb1-adv
огыл.
ог-Ø-ыл-Ø
ог-Ø-ул-Ø
NEG-3SG-be-CNG
vb-pers-vb-conn



1-3-1-10


Кушак пыжашым опта?

Кушак
Кушак
кушак
sash
no
Кушак
Кушак
кушак
where
av/co/pr
Кушак
Куш-ак
куш-ак
where-STR
av/co/pr-enc
Кушак
Куш-Ø-ак
кушк-Ø-ак
grow-CNG-STR
vb1-conn-enc
Кушак
Куш-Ø-ак
кушк-Ø-ак
grow-CVB-STR
vb1-adv-enc
пыжашым
пыжаш-ым
пыжаш-м
nest-ACC
no-case
опта?
опт-а
опто-а
put-3SG
vb2-pers
опта?
опт-а
опто-а
bark-3SG
vb2-pers



1-3-1-11


Элнет серышкыже возын гынат, олыкышто, чашкер лоҥгаште эртак вӱд, кукшыжо кӱкшака верыште веле уло.

Элнет
Элнет
Элнет
Ilet
pn
Элнет
Элн-ет
элне-ет
tire-2SG
vb2-pers
Элнет
Элн-ет
элне-ет
run-2SG
vb2-pers
серышкыже
сер-ышкы-же
сер-шкЕ-жЕ
shore-ILL-3SG
no-case-poss
серышкыже
серыш-кы-же
серыш-шкЕ-жЕ
letter-ILL-3SG
no-case-poss
серышкыже
серыш-кы-же
серыш-шкЕ-жЕ
plot.of.land-ILL-3SG
no-case-poss
возын
воз-ын
воз-н
cart-GEN
no-case
возын
воз-ын-Ø
воз-н-Ø
lie.down-PST2-3SG
vb1-tense-pers
возын
воз-ын
воз-н
lie.down-CVB
vb1-adv
гынат,
гынат
гынат
even.though
co/pa
гынат,
гына-т
гына-ат
only-and
pa-enc
гынат,
гын-ат
гын-ат
if-and
co/pa-enc
олыкышто,
олык-ышто
олык-штЕ
meadow-INE
no-case
чашкер
чашкер
чашкер
thicket
no
лоҥгаште
лоҥгаште
лоҥгаште
amidst
po
лоҥгаште
лоҥга-ште
лоҥга-штЕ
thicket-INE
no-case
эртак
эртак
эртак
always
av
эртак
эрт-а-к
эрте-а-ак
pass-3SG-STR
vb2-pers-enc
эртак
эрт-Ø-ак
эрте-Ø-ак
pass-CNG-STR
vb2-conn-enc
вӱд,
вӱд
вӱд
water
no
кукшыжо
кукшы-жо
кукшо-жЕ
dry-3SG
ad/no-poss
кӱкшака
кӱкшака
кӱкшака
hill
ad/no
верыште
верыште
верыште
inessive
no
верыште
вер-ыште
вер-штЕ
place-INE
no-case
веле
веле
веле
only
pa
веле
веле-Ø
веле-Ø
spill-IMP.2SG
vb2-mood.pers
веле
вел-'е
вел-Е
spill-PST1.3SG
vb1-tense.pers
веле
веле-Ø
веле-Ø
spill-CNG
vb2-conn
уло.
уло
уло
is
ad/no/vb



1-3-1-12


Шӱшпык кӱкшака верым ок йӧрате.

Шӱшпык
Шӱшпык
шӱшпык
nightingale
no
кӱкшака
кӱкшака
кӱкшака
hill
ad/no
верым
вер-ым
вер-м
place-ACC
no-case
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
йӧрате.
йӧрате-Ø
йӧрате-Ø
love-IMP.2SG
vb2-mood.pers
йӧрате.
йӧрате-Ø
йӧрате-Ø
love-CNG
vb2-conn



1-3-1-13


Элнет серыште кӱкшака верлан бурлак-влак веле куанат.

Элнет
Элнет
Элнет
Ilet
pn
Элнет
Элн-ет
элне-ет
tire-2SG
vb2-pers
Элнет
Элн-ет
элне-ет
run-2SG
vb2-pers
серыште
сер-ыште
сер-штЕ
shore-INE
no-case
серыште
серыш-те
серыш-штЕ
letter-INE
no-case
серыште
серыш-те
серыш-штЕ
plot.of.land-INE
no-case
кӱкшака
кӱкшака
кӱкшака
hill
ad/no
верлан
вер-лан
вер-лан
place-DAT
no-case
верлан
вер-ла-н
вер-ла-н
place-PL-GEN
no-num-case
бурлак-влак
бурлак-влак
бурлак-влак
barge.hauler-PL
no-num
веле
веле
веле
only
pa
веле
веле-Ø
веле-Ø
spill-IMP.2SG
vb2-mood.pers
веле
вел-'е
вел-Е
spill-PST1.3SG
vb1-tense.pers
веле
веле-Ø
веле-Ø
spill-CNG
vb2-conn
куанат.
куан-ат
куан-ат
joy-and
no-enc
куанат.
куан-ат
куане-ат
rejoice-3PL
vb2-pers
куанат.
куан-а-т
куане-а-ат
rejoice-3SG-and
vb2-pers-enc
куанат.
куан-Ø-ат
куане-Ø-ат
rejoice-CNG-and
vb2-conn-enc



1-3-1-14


Тулым олтат, ночко вургемыштым, ыштыр-йыдалыштым коштат, кочкаш кун мумышт семын шолтат.

Тулым
Тул-ым
тул-м
fire-ACC
ad/no-case
Тулым
Тулы-м
туло-м
watermill-ACC
no-case
Тулым
Тулы-м
туло-м
stormy-ACC
ad-case
олтат,
олт-ат
олто-ат
gusset-and
no-enc
олтат,
олт-ат
олто-ат
light-3PL
vb2-pers
олтат,
олт-а-т
олто-а-ат
light-3SG-and
vb2-pers-enc
олтат,
олт-Ø-ат
олто-Ø-ат
light-CNG-and
vb2-conn-enc
ночко
ночко
ночко
wet
ad/no
вургемыштым,
вургем-ышт-ым
вургем-шт-м
clothes-3PL-ACC
no-poss-case
ыштыр-йыдалыштым
ыштыр-йыдал-ышт-ым
ыштыр-йыдал-шт-м
foot.rags.and.birch.bark.shoes-3PL-ACC
no-poss-case
коштат,
кошт-ат
кошт-ат
[X]-and
de-enc
коштат,
кошт-ат
кошт-ат
go-2SG
vb1-pers
коштат,
кошт-ат
кошто-ат
dry-3PL
vb2-pers
коштат,
кошт-а-т
кошто-а-ат
dry-3SG-and
vb2-pers-enc
коштат,
кошт-Ø-ат
кошт-Ø-ат
go-CNG-and
vb1-conn-enc
коштат,
кошт-Ø-ат
кошт-Ø-ат
go-CVB-and
vb1-adv-enc
коштат,
кошт--ат
кошт-Е-ат
go-PST1.3SG-and
vb1-tense.pers-enc
коштат,
кошт-Ø-ат
кошто-Ø-ат
dry-CNG-and
vb2-conn-enc
кочкаш
кочк-аш
кочк-аш
eat-INF
vb1-inf
кун
кун
кун
skill
no
мумышт
мумы-шт
мумо-шт
found-3PL
ad-poss
мумышт
му-мы-шт
му-мЕ-шт
find-PTCP.PASS-3PL
vb1-ad-poss
семын
семын
семын
like
po
семын
сем-ын
сем-н
melody-GEN
no-case
семын
сем-ын
сем-н
sense-GEN
no-case
шолтат.
шолт-ат
шолт-ат
[X]-and
de-enc
шолтат.
шолт-ат
шолто-ат
boil-3PL
vb2-pers
шолтат.
шолт-а-т
шолто-а-ат
boil-3SG-and
vb2-pers-enc
шолтат.
шолт-Ø-ат
шолто-Ø-ат
boil-CNG-and
vb2-conn-enc



1-3-1-15


Конешне, тыгай пашам кастене шабаш деч вара веле ыштат.

Конешне,
Конешне
конешне
of.course
in/pa
тыгай
тыгай
тыгай
such
ad/av/no/pr
пашам
паша-м
паша-м
work-ACC
no-case
пашам
паша-м
паша-ем
work-1SG
no-poss
пашам
паша-м-Ø
паша-ем-Ø
work-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
пашам
паша-м-Ø
паша-ем-Ø
work-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
пашам
паша-м-Ø
паша-ем-Ø
work-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
кастене
кастене
кастене
in.the.evening
ad
шабаш
шабаш
шабаш
end
in/no
шабаш
шабаш
шабаш
moonlighting
ad
деч
деч
деч
from
po
вара
вара
вара
then
av/pa
вара
вара
вара
pole
no
вара
вар-а
варе-а
mix-3SG
vb2-pers
веле
веле
веле
only
pa
веле
веле-Ø
веле-Ø
spill-IMP.2SG
vb2-mood.pers
веле
вел-'е
вел-Е
spill-PST1.3SG
vb1-tense.pers
веле
веле-Ø
веле-Ø
spill-CNG
vb2-conn
ыштат.
ы-ш-т-ат
ы-ш-т-ат
NEG-PST-3PL-and
vb-tense-pers-enc
ыштат.
ышт-ат
ыште-ат
do-3PL
vb2-pers
ыштат.
ышт-а-т
ыште-а-ат
do-3SG-and
vb2-pers-enc
ыштат.
ышт-Ø-ат
ыште-Ø-ат
do-CNG-and
vb2-conn-enc



1-3-1-16


Кечывалым Пинерин купечын приказчикше-влак пий семынак ваҥен куржталыштыт, кӧ иктаж-вере канен шинча але нералтен колта гын, вара паша пытыш, — кечыдар йомеш.

Кечывалым
Кечывалым
кечывалым
at.noon
av
Кечывалым
Кечывал-ым
кечывал-м
midday-ACC
no-case
Пинерин
Пинерин
Пинерин
Pinerin
na
купечын
купеч-ын
купеч-н
merchant-GEN
no-case
приказчикше-влак
приказчик-ше-влак
приказчик-жЕ-влак
salesman-3SG-PL
no-poss-num
пий
пий
пий
dog
no
семынак
семын-ак
семын-ак
like-STR
po-enc
семынак
сем-ын-ак
сем-н-ак
melody-GEN-STR
no-case-enc
семынак
сем-ын-ак
сем-н-ак
sense-GEN-STR
no-case-enc
ваҥен
ваҥ-ен-Ø
ваҥе-ен-Ø
guard-PST2-3SG
vb2-tense-pers
ваҥен
ваҥ-ен
ваҥе-ен
guard-CVB
vb2-adv
куржталыштыт,
куржталышт-ыт
куржталышт-ыт
run-3PL
vb1-pers
кӧ
кӧ
кӧ
who
pr
иктаж-вере
иктаж-вере
иктаж-вере
somewhere
av/pr
канен
кан-ен-Ø
кане-ен-Ø
rest-PST2-3SG
vb2-tense-pers
канен
кан-ен
кане-ен
rest-CVB
vb2-adv
шинча
шинча
шинча
eye
no
шинча
шинч-а
шинче-а
sit-3SG
vb2-pers
шинча
шинч-а
шинче-а
know-3SG
vb2-pers
але
ал'е
ал'е
or
av/co/pa
але
але-Ø
але-Ø
soften.bast-IMP.2SG
vb2-mood.pers
але
але-Ø
але-Ø
soften.bast-CNG
vb2-conn
нералтен
нералт-ен-Ø
нералте-ен-Ø
have.a.nap-PST2-3SG
vb2-tense-pers
нералтен
нералт-ен
нералте-ен
have.a.nap-CVB
vb2-adv
колта
колт-а
колто-а
send-3SG
vb2-pers
гын,
гын
гын
if
co/pa
вара
вара
вара
then
av/pa
вара
вара
вара
pole
no
вара
вар-а
варе-а
mix-3SG
vb2-pers
паша
паша
паша
work
no
пытыш, —
пыты-ш-Ø
пыте-ш-Ø
end-PST1-3SG
vb2-tense-pers
кечыдар
кечыдар
кечыдар
daily.wage
no
йомеш.
йом-еш
йом-еш
disappear-3SG
vb1-pers



1-3-1-17


Приказчик-влак озалан возен пуат але кугу приказчиклан каласат.

Приказчик-влак
Приказчик-влак
приказчик-влак
salesman-PL
no-num
озалан
оза-лан
оза-лан
owner-DAT
no-case
озалан
оза-ла-н
оза-ла-н
owner-PL-GEN
no-num-case
возен
воз-ен-Ø
возо-ен-Ø
write-PST2-3SG
vb2-tense-pers
возен
воз-ен
возо-ен
write-CVB
vb2-adv
пуат
пу-ат
пу-ат
wood-and
no-enc
пуат
пу-ат
пуо-ат
give-3PL
vb2-pers
пуат
пу-ат
пуо-ат
blow-3PL
vb2-pers
пуат
пу-а-т
пуо-а-ат
give-3SG-and
vb2-pers-enc
пуат
пу-а-т
пуо-а-ат
blow-3SG-and
vb2-pers-enc
пуат
пу-Ø-ат
пуо-Ø-ат
give-CNG-and
vb2-conn-enc
пуат
пу-Ø-ат
пуо-Ø-ат
blow-CNG-and
vb2-conn-enc
але
ал'е
ал'е
or
av/co/pa
але
але-Ø
але-Ø
soften.bast-IMP.2SG
vb2-mood.pers
але
але-Ø
але-Ø
soften.bast-CNG
vb2-conn
кугу
кугу
кугу
big
ad/no
приказчиклан
приказчик-лан
приказчик-лан
salesman-DAT
no-case
приказчиклан
приказчик-ла-н
приказчик-ла-н
salesman-PL-GEN
no-num-case
каласат.
калас-ат
каласе-ат
say-3PL
vb2-pers
каласат.
калас-а-т
каласе-а-ат
say-3SG-and
vb2-pers-enc
каласат.
калас-Ø-ат
каласе-Ø-ат
say-CNG-and
vb2-conn-enc



1-3-1-18


Нуныжо тугай бурлакын кечаш пашадаржым волтат але йӧршеш огыт пу.

Нуныжо
нуно-жо
нуно-жЕ
3PL-3SG
pr-poss
тугай
тугай
тугай
such
ad/av/pr
бурлакын
бурлак-ын
бурлак-н
barge.hauler-GEN
no-case
кечаш
кечаш
кечаш
daily
ad
кечаш
кеч-аш
кече-аш
hang-INF
vb2-inf
пашадаржым
пашадар-жы-м
пашадар-жЕ-м
wages-3SG-ACC
no-poss-case
волтат
волт-ат
волто-ат
lower-3PL
vb2-pers
волтат
волт-а-т
волто-а-ат
lower-3SG-and
vb2-pers-enc
волтат
волт-Ø-ат
волто-Ø-ат
lower-CNG-and
vb2-conn-enc
але
ал'е
ал'е
or
av/co/pa
але
але-Ø
але-Ø
soften.bast-IMP.2SG
vb2-mood.pers
але
але-Ø
але-Ø
soften.bast-CNG
vb2-conn
йӧршеш
йӧршеш
йӧршеш
totally
av
йӧршеш
йӧрш-еш
йӧршӧ-еш
fitting-LAT
ad-case
огыт
ог-ыт
ог-ыт
NEG-3PL
vb-pers
огыт
ог-ыт
ог-ыт
NEG-2SG
vb-pers
пу.
пу
пу
wood
no
пу.
пу-Ø
пуо-Ø
give-IMP.2SG
vb2-mood.pers
пу.
пу-Ø
пуо-Ø
blow-IMP.2SG
vb2-mood.pers
пу.
пу-Ø
пуо-Ø
give-CNG
vb2-conn
пу.
пу-Ø
пуо-Ø
blow-CNG
vb2-conn



1-3-1-19


Марий элысе моло йогын вӱд дене таҥастарымаште Элнетыште шолым волташат, пырням покташат йӧсӧ.

Марий
Марий
марий
Mari
no
элысе
элысе
элысе
of.a.land
ad
элысе
эл-ысе
эл-сЕ
land-ADJ
no-deriv.ad
моло
моло
моло
other
no/pr
йогын
йогын
йогын
stream
no
йогын
йогын
йогын
lazily
av
йогын
йогы-н
його-н
laziness-GEN
ad/no-case
йогын
йогы-н
його-н
yoga-GEN
no-case
вӱд
вӱд
вӱд
water
no
дене
дене
дене
with
po
таҥастарымаште
таҥастарымаште
таҥастарымаште
compared.to
av
таҥастарымаште
таҥастарымаш-те
таҥастарымаш-штЕ
comparison-INE
no-case
таҥастарымаште
таҥастары-маш-те
таҥастаре-маш-штЕ
compare-NMLZ-INE
vb2-deriv.n-case
Элнетыште
Элнет-ыште
Элнет-штЕ
Ilet-INE
pn-case
шолым
шол-ым
шол-м
bracelet-ACC
no-case
шолым
шолы-м
шоло-м
gut-ACC
no-case
шолым
шолы-м
шоло-м
elm-ACC
no-case
шолым
шолы-м
шоло-м
raft-ACC
no-case
шолым
шолы-м
шоло-м
slippery.place-ACC
no-case
шолым
шолы-м
шоло-м
secret-ACC
no-case
шолым
шолы-м
шоло-м
thief-ACC
no-case
волташат,
волт-аш-ат
волто-аш-ат
lower-INF-and
vb2-inf-enc
пырням
пырня-м
пырня-м
log-ACC
no-case
пырням
пырня-м
пырня-ем
log-1SG
no-poss
пырням
пырня-м-Ø
пырня-ем-Ø
log-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
пырням
пырня-м-Ø
пырня-ем-Ø
log-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
пырням
пырня-м-Ø
пырня-ем-Ø
log-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
покташат
покт-аш-ат
покто-аш-ат
drive-INF-and
vb2-inf-enc
йӧсӧ.
йӧсӧ
йӧсӧ
difficult
ad/no
йӧсӧ.
йӧсӧ-Ø
йӧсӧ-Ø
regret-IMP.2SG
vb2-mood.pers
йӧсӧ.
йӧсӧ-Ø
йӧсӧ-Ø
regret-CNG
vb2-conn



1-3-1-20


Элнет пеш талын йога.

Элнет
Элнет
Элнет
Ilet
pn
Элнет
Элн-ет
элне-ет
tire-2SG
vb2-pers
Элнет
Элн-ет
элне-ет
run-2SG
vb2-pers
пеш
пеш
пеш
very
av
талын
талын
талын
strongly
av
талын
талы-н
тале-н
bold-GEN
ad-case
йога.
йог-а
його-а
flow-3SG
vb2-pers



1-3-1-21


Йогышыжла, осал янлыкла сержым пурын, каткала.

Йогышыжла,
Йогы-шыжла
його-шыжла
flow-CVB.SIM.3SG
vb2-adv.pers
Йогышыжла,
Йогышы-ж-ла
йогышо-жЕ-ла
flowing-3SG-COMP
ad-poss-case
Йогышыжла,
Йогышы-ж-ла
йогышо-жЕ-ла
flowing-3SG-PL
ad-poss-num
Йогышыжла,
Йогышы-ж-ла
йогышо-жЕ-ла
flowing-3SG-STR
ad-poss-enc
Йогышыжла,
Йогы-шы-ж-ла
його-шЕ-жЕ-ла
flow-PTCP.ACT-3SG-COMP
vb2-ad-poss-case
Йогышыжла,
Йогы-шы-ж-ла
його-шЕ-жЕ-ла
flow-PTCP.ACT-3SG-PL
vb2-ad-poss-num
Йогышыжла,
Йогы-шы-ж-ла
його-шЕ-жЕ-ла
flow-PTCP.ACT-3SG-STR
vb2-ad-poss-enc
Йогышыжла,
Йогы-ш-ыж-ла
його-ш-жЕ-ла
laziness-ILL-3SG-STR
ad/no-case-poss-enc
Йогышыжла,
Йогы-ш-ыж-ла
його-ш-жЕ-ла
yoga-ILL-3SG-STR
no-case-poss-enc
Йогышыжла,
Йогы-ш-Ø-ыж-ла
його-ш-Ø-жЕ-ла
flow-PST1-3SG-3SG-STR
vb2-tense-pers-poss-enc
осал
осал
осал
evil
ad/no
янлыкла
янлыкла
янлыкла
like.an.animal
av
янлыкла
янлык-ла
янлык-ла
animal-COMP
no-case
янлыкла
янлык-ла
янлык-ла
animal-PL
no-num
янлыкла
янлык-ла
янлык-ла
animal-STR
no-enc
янлыкла
янлыкл-а
янлыкле-а
become.cruel-3SG
vb2-pers
сержым
сер-жы-м
сер-жЕ-м
shore-3SG-ACC
no-poss-case
пурын,
пур-ын-Ø
пур-н-Ø
chew-PST2-3SG
vb1-tense-pers
пурын,
пур-ын
пур-н
chew-CVB
vb1-adv
каткала.
каткал-а
каткале-а
break-3SG
vb2-pers



1-3-1-22


Серыштыже кокшӱдӧ ияш пӱнчӧ шога гынат, Элнет тудымат вожге вӱдышкӧ шуҥгалтара.

Серыштыже
Сер-ышты-же
сер-штЕ-жЕ
shore-INE-3SG
no-case-poss
Серыштыже
Серыш-ты-же
серыш-штЕ-жЕ
letter-INE-3SG
no-case-poss
Серыштыже
Серыш-ты-же
серыш-штЕ-жЕ
plot.of.land-INE-3SG
no-case-poss
кокшӱдӧ
кокшӱдӧ
кокшӱдӧ
two.hundred
nm
ияш
ияш
ияш
annual
ad
ияш
ия-ш
ия-ш
devil-ILL
in/no-case
ияш
ия-ш
ия-еш
devil-LAT
in/no-case
ияш
и[й]-[а]ш
ий-аш
swim-INF
vb1-inf
пӱнчӧ
пӱнчӧ
пӱнчӧ
pine
no
пӱнчӧ
пӱнчӧ-Ø
пӱнчӧ-Ø
notch-IMP.2SG
vb2-mood.pers
пӱнчӧ
пӱнчӧ-Ø
пӱнчӧ-Ø
notch-CNG
vb2-conn
шога
шога
шога
plough
no
шога
шог-а
шого-а
stand-3SG
vb2-pers
гынат,
гынат
гынат
even.though
co/pa
гынат,
гына-т
гына-ат
only-and
pa-enc
гынат,
гын-ат
гын-ат
if-and
co/pa-enc
Элнет
Элнет
Элнет
Ilet
pn
Элнет
Элн-ет
элне-ет
tire-2SG
vb2-pers
Элнет
Элн-ет
элне-ет
run-2SG
vb2-pers
тудымат
тудым-ат
тудым-ат
him/her-and
pr-enc
тудымат
тудо-м-ат
тудо-м-ат
3SG-ACC-and
pr-case-enc
тудымат
ту-дым-ат
ту-дымЕ-ат
that-without-and
pr-deriv.ad-enc
тудымат
ту-дым-ат
ту-дымЕ-ат
gland-without-and
no-deriv.ad-enc
тудымат
ту-дым-ат
ту-дымЕ-ат
banner-without-and
no-deriv.ad-enc
вожге
вожге
вожге
by.the.roots
av
вожге
вож-ге
вож-ге
root-COM
no-case
вӱдышкӧ
вӱд-ышкӧ
вӱд-шкЕ
water-ILL
no-case
шуҥгалтара.
шуҥгалтар-а
шуҥгалтаре-а
bring.down-3SG
vb2-pers



1-3-1-23


Элнет ик сержым пуреш, вес веланже ошмам шава, тӱрлӧ-тӱрлӧ тӱрлем дене сылнештараш тӧча.

Элнет
Элнет
Элнет
Ilet
pn
Элнет
Элн-ет
элне-ет
tire-2SG
vb2-pers
Элнет
Элн-ет
элне-ет
run-2SG
vb2-pers
ик
ик
ик
one
ad/nm/pa/pr
сержым
сер-жы-м
сер-жЕ-м
shore-3SG-ACC
no-poss-case
пуреш,
пур-еш
пур-еш
chew-3SG
vb1-pers
вес
вес
вес
different
ad/pr
веланже
велан-же
велан-жЕ
on.the.side-3SG
po-poss
веланже
вел-ан-же
вел-ан-жЕ
side-with-3SG
no-deriv.ad-poss
ошмам
ошма-м
ошма-м
sand-ACC
no-case
ошмам
ошма-м
ошма-ем
sand-1SG
no-poss
ошмам
ошма-м-Ø
ошма-ем-Ø
sand-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
ошмам
ошма-м-Ø
ошма-ем-Ø
sand-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
ошмам
ошма-м-Ø
ошма-ем-Ø
sand-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
шава,
шав-а
шаве-а
strew-3SG
vb2-pers
тӱрлӧ-тӱрлӧ
тӱрлӧ-тӱрлӧ
тӱрлӧ-тӱрлӧ
various
ad
тӱрлем
тӱрлем
тӱрлем
embroidery
no
тӱрлем
тӱрл-ем
тӱрлӧ-ем
different-1SG
ad/no/po-poss
тӱрлем
тӱрл-ем
тӱрлӧ-ем
embroider-1SG
vb2-pers
тӱрлем
тӱрл-ем-Ø
тӱрлӧ-ем-Ø
different-TRANS-IMP.2SG
ad/no/po-deriv.v-mood.pers
тӱрлем
тӱрл-ем-Ø
тӱрлӧ-ем-Ø
different-TRANS-CNG
ad/no/po-deriv.v-conn
тӱрлем
тӱрл-ем-Ø
тӱрлӧ-ем-Ø
different-TRANS-CVB
ad/no/po-deriv.v-adv
дене
дене
дене
with
po
сылнештараш
сылнештар-аш
сылнештаре-аш
decorate-INF
vb2-inf
тӧча.
тӧч-а
тӧчӧ-а
try-3SG
vb2-pers



1-3-1-24


Тиде ок сите гын, Элнет южо вереже ожнысыжла кадырген каяш ӧркана да, гоч пӱчкын, корныжым угыч виктарен, ӧрдыжкӧ каен колта, а тошто корнешыже икса лийын кодеш.

Тиде
Тиде
тиде
this
pr
Тиде
Тиде-Ø
тиде-Ø
drop.into.boiling.water-IMP.2SG
vb2-mood.pers
Тиде
Тиде-Ø
тиде-Ø
drop.into.boiling.water-CNG
vb2-conn
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
сите
сите-Ø
сите-Ø
suffice-IMP.2SG
vb2-mood.pers
сите
сите-Ø
сите-Ø
suffice-CNG
vb2-conn
гын,
гын
гын
if
co/pa
Элнет
Элнет
Элнет
Ilet
pn
Элнет
Элн-ет
элне-ет
tire-2SG
vb2-pers
Элнет
Элн-ет
элне-ет
run-2SG
vb2-pers
южо
южо
южо
some
pr
южо
ю-жо
ю-жЕ
magic-3SG
no-poss
южо
ю-жо
ю-жЕ
cool-3SG
no-poss
вереже
вере-же
вере-жЕ
in.a.place-3SG
po-poss
ожнысыжла
ожнысы-ж-ла
ожнысо-жЕ-ла
ancient-3SG-COMP
ad/no-poss-case
ожнысыжла
ожнысы-ж-ла
ожнысо-жЕ-ла
ancient-3SG-PL
ad/no-poss-num
ожнысыжла
ожнысы-ж-ла
ожнысо-жЕ-ла
ancient-3SG-STR
ad/no-poss-enc
кадырген
кадырг-ен-Ø
кадырге-ен-Ø
bend-PST2-3SG
vb2-tense-pers
кадырген
кадырг-ен
кадырге-ен
bend-CVB
vb2-adv
каяш
ка[й]-[а]ш
кае-аш
go-INF
vb2-inf
ӧркана
ӧркан-а
ӧркане-а
be.lazy-3SG
vb2-pers
да,
да
да
and
co
да,
да
да
yes
pa
гоч
гоч
гоч
over
po
пӱчкын,
пӱчк-ын-Ø
пӱчк-н-Ø
cut-PST2-3SG
vb1-tense-pers
пӱчкын,
пӱчк-ын-Ø
пӱчк-н-Ø
sharpen-PST2-3SG
vb1-tense-pers
пӱчкын,
пӱчк-ын
пӱчк-н
cut-CVB
vb1-adv
пӱчкын,
пӱчк-ын
пӱчк-н
sharpen-CVB
vb1-adv
корныжым
корны-жы-м
корно-жЕ-м
road-3SG-ACC
no-poss-case
угыч
угыч
угыч
again
av
виктарен,
виктар-ен-Ø
виктаре-ен-Ø
stretch.out-PST2-3SG
vb2-tense-pers
виктарен,
виктар-ен
виктаре-ен
stretch.out-CVB
vb2-adv
ӧрдыжкӧ
ӧрдыжкӧ
ӧрдыжкӧ
the.side
av/po
каен
ка[й]-ен-Ø
кае-ен-Ø
go-PST2-3SG
vb2-tense-pers
каен
ка[й]-ен
кае-ен
go-CVB
vb2-adv
колта,
колт-а
колто-а
send-3SG
vb2-pers
а
а
а
and
co
а
а
а
so
pa
а
а
а
oh
in
тошто
тошто
тошто
old
ad/no
тошто
тош-то
тош-штЕ
butt-INE
no-case
тошто
тошт-о
тошт-Е
dare-PST1.3SG
vb1-tense.pers
корнешыже
корн-еш-ыже
корно-еш-жЕ
road-LAT-3SG
no-case-poss
икса
икса
икса
bay
no
лийын
лийын
лийын
as.a
po
лийын
лий-ын-Ø
лий-н-Ø
be-PST2-3SG
vb1-tense-pers
лийын
лий-ын
лий-н
be-CVB
vb1-adv
кодеш.
код-еш
код-еш
code-LAT
no-case
кодеш.
код-еш
код-еш
stay-3SG
vb1-pers



1-3-1-25


Южгунам тыгай икса ятырак кугу, келге лиеш да тыгай иксаште кол пеш шуко лиеш.

Южгунам
Южгунам
южгунам
occasionally
av/pr
тыгай
тыгай
тыгай
such
ad/av/no/pr
икса
икса
икса
bay
no
ятырак
ятыр-ак
ятыр-ак
much-STR
av/no/pr-enc
кугу,
кугу
кугу
big
ad/no
келге
келге
келге
deep
ad/no
лиеш
лиеш
лиеш
soon
pa
лиеш
ли[й]-еш
лий-еш
be-3SG
vb1-pers
да
да
да
and
co
да
да
да
yes
pa
тыгай
тыгай
тыгай
such
ad/av/no/pr
иксаште
икса-ште
икса-штЕ
bay-INE
no-case
кол
кол
кол
fish
no
кол
кол
кол
Pisces
no
кол
кол-Ø
кол-Ø
hear-IMP.2SG
vb1-mood.pers
кол
кол-Ø
кол-Ø
hear-CNG
vb1-conn
кол
кол-Ø
кол-Ø
hear-CVB
vb1-adv
пеш
пеш
пеш
very
av
шуко
шуко
шуко
a.lot
ad/av/no
лиеш.
лиеш
лиеш
soon
pa
лиеш.
ли[й]-еш
лий-еш
be-3SG
vb1-pers



1-3-1-26


Коклан Элнетыште тыгай верат уло: вӱд кадырген йогымаште вӱд пӧрдмаш лиеш.

Коклан
Коклан
коклан
sometimes
av
Коклан
Кокла-н
кокла-ан
distance-with
ad/no-deriv.ad
Коклан
Кокла-н
кокла-н
distance-GEN
ad/no-case
Коклан
Кок-лан
кок-лан
cook-DAT
no-case
Коклан
Кок-лан
кок-лан
two-DAT
nm-case
Коклан
Кок-ла-н
кок-ла-н
cook-PL-GEN
no-num-case
Коклан
Кок-ла-н
кок-ла-н
two-PL-GEN
nm-num-case
Элнетыште
Элнет-ыште
Элнет-штЕ
Ilet-INE
pn-case
тыгай
тыгай
тыгай
such
ad/av/no/pr
верат
вера-т
вера-ет
belief-2SG
no-poss
верат
вера-т
вера-ат
belief-and
no-enc
верат
вер-ат
вер-ат
place-and
no-enc
уло:
уло
уло
is
ad/no/vb
вӱд
вӱд
вӱд
water
no
кадырген
кадырг-ен-Ø
кадырге-ен-Ø
bend-PST2-3SG
vb2-tense-pers
кадырген
кадырг-ен
кадырге-ен
bend-CVB
vb2-adv
йогымаште
йогымаш-те
йогымаш-штЕ
flow-INE
no-case
йогымаште
йогы-маш-те
його-маш-штЕ
flow-NMLZ-INE
vb2-deriv.n-case
вӱд
вӱд
вӱд
water
no
пӧрдмаш
пӧрдмаш
пӧрдмаш
turning
no
пӧрдмаш
пӧрд-маш
пӧрд-маш
turn-NMLZ
vb1-deriv.n
лиеш.
лиеш
лиеш
soon
pa
лиеш.
ли[й]-еш
лий-еш
be-3SG
vb1-pers



1-3-1-27


Тыгай пӧрдмаш вер бурлаклан эн осал.

Тыгай
Тыгай
тыгай
such
ad/av/no/pr
пӧрдмаш
пӧрдмаш
пӧрдмаш
turning
no
пӧрдмаш
пӧрд-маш
пӧрд-маш
turn-NMLZ
vb1-deriv.n
вер
вер
вер
place
no
бурлаклан
бурлак-лан
бурлак-лан
barge.hauler-DAT
no-case
бурлаклан
бурлак-ла-н
бурлак-ла-н
barge.hauler-PL-GEN
no-num-case
эн
эн
эн
SUP
pa
осал.
осал
осал
evil
ad/no



1-3-1-28


Вӱд пӧрдмашыш пырня логалме деч, кок велым канат дене кылдыштын, пырням шупшыт гынат, тышак затор эре лиеш.

Вӱд
Вӱд
вӱд
water
no
пӧрдмашыш
пӧрдмаш-ыш
пӧрдмаш-ш
turning-ILL
no-case
пӧрдмашыш
пӧрд-маш-ыш
пӧрд-маш-ш
turn-NMLZ-ILL
vb1-deriv.n-case
пырня
пырня
пырня
log
no
логалме
логал-ме
логал-мЕ
touch-PTCP.PASS
vb1-ad
деч,
деч
деч
from
po
кок
кок
кок
cook
no
кок
кок
кок
two
nm
велым
велым
велым
from.the.side
po
велым
вел-ым
вел-м
side-ACC
no-case
канат
канат
канат
rope
no
канат
кан-ат
кане-ат
rest-3PL
vb2-pers
канат
кан-а-т
кане-а-ат
rest-3SG-and
vb2-pers-enc
канат
кан-Ø-ат
кане-Ø-ат
rest-CNG-and
vb2-conn-enc
дене
дене
дене
with
po
кылдыштын,
кылдышт-ын-Ø
кылдышт-н-Ø
tie.up-PST2-3SG
vb1-tense-pers
кылдыштын,
кылдышт-ын
кылдышт-н
tie.up-CVB
vb1-adv
пырням
пырня-м
пырня-м
log-ACC
no-case
пырням
пырня-м
пырня-ем
log-1SG
no-poss
пырням
пырня-м-Ø
пырня-ем-Ø
log-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
пырням
пырня-м-Ø
пырня-ем-Ø
log-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
пырням
пырня-м-Ø
пырня-ем-Ø
log-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
шупшыт
шупш-ыт
шупш-ыт
pull-3PL
vb1-pers
гынат,
гынат
гынат
even.though
co/pa
гынат,
гына-т
гына-ат
only-and
pa-enc
гынат,
гын-ат
гын-ат
if-and
co/pa-enc
тышак
тышак
тышак
here
av/pr
тышак
тыш-ак
тыш-ак
here-STR
av/pr-enc
затор
затор
затор
obstruction
no
эре
эре
эре
always
av/po
эре
эре
эре
clean
ad
лиеш.
лиеш
лиеш
soon
pa
лиеш.
ли[й]-еш
лий-еш
be-3SG
vb1-pers



1-3-1-29


Садлан тушто эре оролен шогыман, затор лияш эрыкым пуыде, пырням ужатен колтылман.

Садлан
Садлан
садлан
therefore
co
Садлан
Сад-лан
сад-лан
garden-DAT
no-case
Садлан
Сад-ла-н
сад-ла-н
garden-PL-GEN
no-num-case
тушто
тушто
тушто
there
av/pa/pr
тушто
тушто
тушто
riddle
no
тушто
ту-што
ту-штЕ
that-INE
pr-case
тушто
ту-што
ту-штЕ
gland-INE
no-case
тушто
ту-што
ту-штЕ
banner-INE
no-case
тушто
туш-то
туш-штЕ
seed-INE
no-case
тушто
туш-то
туш-штЕ
flourish-INE
no-case
тушто
туш-то
туш-штЕ
there-INE
av/pr-case
тушто
тушто-Ø
тушто-Ø
ask-IMP.2SG
vb2-mood.pers
тушто
тушто-Ø
тушто-Ø
ask-CNG
vb2-conn
эре
эре
эре
always
av/po
эре
эре
эре
clean
ad
оролен
орол-ен-Ø
ороло-ен-Ø
guard-PST2-3SG
vb2-tense-pers
оролен
орол-ен
ороло-ен
guard-CVB
vb2-adv
шогыман,
шогым-ан
шогымо-ан
standing-with
ad-deriv.ad
шогыман,
шогы-ман
шого-ман
stand-INF.NEC
vb2-inf
шогыман,
шогы-м-ан
шого-мЕ-ан
stand-PTCP.PASS-with
vb2-ad-deriv.ad
затор
затор
затор
obstruction
no
лияш
ли[й]-[а]ш
лий-аш
be-INF
vb1-inf
эрыкым
эрык-ым
эрык-м
freedom-ACC
ad/no-case
пуыде,
пуы-де
пуо-де
give-CVB.NEG
vb2-adv
пуыде,
пуы-де
пуо-де
blow-CVB.NEG
vb2-adv
пырням
пырня-м
пырня-м
log-ACC
no-case
пырням
пырня-м
пырня-ем
log-1SG
no-poss
пырням
пырня-м-Ø
пырня-ем-Ø
log-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
пырням
пырня-м-Ø
пырня-ем-Ø
log-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
пырням
пырня-м-Ø
пырня-ем-Ø
log-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
ужатен
ужат-ен-Ø
ужате-ен-Ø
accompany-PST2-3SG
vb2-tense-pers
ужатен
ужат-ен
ужате-ен
accompany-CVB
vb2-adv
колтылман.
колтыл-ман
колтыл-ман
send-INF.NEC
vb1-inf
колтылман.
колтыл-м-ан
колтыл-мЕ-ан
send-PTCP.PASS-with
vb1-ad-deriv.ad



1-3-1-30


Сакар таче кечыгут тыгай кадырыште толаша.

Сакар
Сакар
Сакар
Sakar
na
таче
таче
таче
today
ad/av
кечыгут
кечыгут
кечыгут
all.day
av
тыгай
тыгай
тыгай
such
ad/av/no/pr
кадырыште
кадыр-ыште
кадыр-штЕ
crooked-INE
ad/no-case
толаша.
толаш-а
толаше-а
try-3SG
vb2-pers



1-3-1-31


Пырня-влак шӱшкылт толмыла толыт.

Пырня-влак
Пырня-влак
пырня-влак
log-PL
no-num
шӱшкылт
шӱшкылт-Ø
шӱшкылт-Ø
crowd-IMP.2SG
vb1-mood.pers
шӱшкылт
шӱшкылт-Ø
шӱшкылт-Ø
crowd-CNG
vb1-conn
шӱшкылт
шӱшкылт-Ø
шӱшкылт-Ø
crowd-CVB
vb1-adv
толмыла
толмы-ла
толмо-ла
arrival-COMP
ad-case
толмыла
толмы-ла
толмо-ла
arrival-PL
ad-num
толмыла
толмы-ла
толмо-ла
arrival-STR
ad-enc
толмыла
тол-мыла
тол-мыла
come-INF.FUT
vb1-inf
толмыла
тол-мы-ла
тол-мЕ-ла
come-PTCP.PASS-COMP
vb1-ad-case
толмыла
тол-мы-ла
тол-мЕ-ла
come-PTCP.PASS-PL
vb1-ad-num
толмыла
тол-мы-ла
тол-мЕ-ла
come-PTCP.PASS-STR
vb1-ad-enc
толыт.
тол-ыт
тол-ыт
come-3PL
vb1-pers



1-3-1-32


Сакарын кидше пагор дене пырням шӱкал-шӱкал колта, ушыжо эре шона: «Кушко тынар чодыра кая?

Сакарын
Сакарын
Сакарын
Sakaryn
na
кидше
кид-ше
кид-жЕ
hand-3SG
no-poss
пагор
пагор
пагор
boathook
no
дене
дене
дене
with
po
пырням
пырня-м
пырня-м
log-ACC
no-case
пырням
пырня-м
пырня-ем
log-1SG
no-poss
пырням
пырня-м-Ø
пырня-ем-Ø
log-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
пырням
пырня-м-Ø
пырня-ем-Ø
log-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
пырням
пырня-м-Ø
пырня-ем-Ø
log-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
шӱкал-шӱкал
шӱкал-Ø-шӱкал-Ø
шӱкал-Øшӱкал-Ø
push-IMP.2SGpush-IMP.2SG
vb1-mood.persvb1-mood.pers
шӱкал-шӱкал
шӱкал-Ø-шӱкал-Ø
шӱкал-Øшӱкал-Ø
push-IMP.2SGpush-CNG
vb1-mood.persvb1-conn
шӱкал-шӱкал
шӱкал-Ø-шӱкал-Ø
шӱкал-Øшӱкал-Ø
push-IMP.2SGpush-CVB
vb1-mood.persvb1-adv
шӱкал-шӱкал
шӱкал-Ø-шӱкал-Ø
шӱкал-Øшӱкал-Ø
push-CNGpush-IMP.2SG
vb1-connvb1-mood.pers
шӱкал-шӱкал
шӱкал-Ø-шӱкал-Ø
шӱкал-Øшӱкал-Ø
push-CNGpush-CNG
vb1-connvb1-conn
шӱкал-шӱкал
шӱкал-Ø-шӱкал-Ø
шӱкал-Øшӱкал-Ø
push-CNGpush-CVB
vb1-connvb1-adv
шӱкал-шӱкал
шӱкал-Ø-шӱкал-Ø
шӱкал-Øшӱкал-Ø
push-CVBpush-IMP.2SG
vb1-advvb1-mood.pers
шӱкал-шӱкал
шӱкал-Ø-шӱкал-Ø
шӱкал-Øшӱкал-Ø
push-CVBpush-CNG
vb1-advvb1-conn
шӱкал-шӱкал
шӱкал-Ø-шӱкал-Ø
шӱкал-Øшӱкал-Ø
push-CVBpush-CVB
vb1-advvb1-adv
колта,
колт-а
колто-а
send-3SG
vb2-pers
ушыжо
уш-ыжо
уш-жЕ
mind-3SG
no-poss
ушыжо
ушы-жо
ушо-жЕ
join-IMP.3SG
vb2-mood.pers
ушыжо
ушы-жо
ушо-жЕ
order-IMP.3SG
vb2-mood.pers
ушыжо
у-ш-ыжо
у-ш-жЕ
new-ILL-3SG
ad/no-case-poss
ушыжо
ушы-Ø-жо
ушо-Ø-жЕ
join-CNG-3SG
vb2-conn-poss
ушыжо
ушы-Ø-жо
ушо-Ø-жЕ
order-CNG-3SG
vb2-conn-poss
эре
эре
эре
always
av/po
эре
эре
эре
clean
ad
шона:
шон-а
шоно-а
think-3SG
vb2-pers
«Кушко
Кушко
кушко
where
av/pr
«Кушко
Куш-ко
куш-шкЕ
where-ILL
av/co/pr-case
«Кушко
Кушк-о
кушк-Е
grow-PST1.3SG
vb1-tense.pers
тынар
тынар
тынар
that.much
av/pr
чодыра
чодыра
чодыра
forest
no
чодыра
чодыра
чодыра
coarse
ad
кая?
ка[й]-[а]
кае-а
go-3SG
vb2-pers



1-3-1-33


Кӧн вий дене тынар чодыра руалтын?..

Кӧн
Кӧн
кӧн
whose
pr
Кӧн
Кӧ-н
кӧ-н
who-GEN
pr-case
вий
вий
вий
power
no
вий
вий-Ø
вие-Ø
justify.oneself-IMP.2SG
vb2-mood.pers
вий
вий-Ø
вие-Ø
justify.oneself-CNG
vb2-conn
дене
дене
дене
with
po
тынар
тынар
тынар
that.much
av/pr
чодыра
чодыра
чодыра
forest
no
чодыра
чодыра
чодыра
coarse
ad
руалтын?..
ру-алт-ын-Ø
руо-алт-н-Ø
chop-REF-PST2-3SG
vb2-deriv.v-tense-pers
руалтын?..
ру-алт-ын
руо-алт-н
chop-REF-CVB
vb2-deriv.v-adv



1-3-1-34


Пинерин-влак тынар оксам кушто муыт?

Пинерин-влак
Пинерин-влак
Пинерин-влак
Pinerin-vlak
na
тынар
тынар
тынар
that.much
av/pr
оксам
окса-м
окса-м
money-ACC
no-case
оксам
окса-м
окса-ем
money-1SG
no-poss
оксам
окса-м-Ø
окса-ем-Ø
money-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
оксам
окса-м-Ø
окса-ем-Ø
money-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
оксам
окса-м-Ø
окса-ем-Ø
money-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
кушто
кушто
кушто
where
av/co/pr
кушто
куш-то
куш-штЕ
where-INE
av/co/pr-case
кушто
кушто-Ø
кушто-Ø
grow-IMP.2SG
vb2-mood.pers
кушто
кушто-Ø
кушто-Ø
dance-IMP.2SG
vb2-mood.pers
кушто
кушто-Ø
кушто-Ø
grow-CNG
vb2-conn
кушто
кушто-Ø
кушто-Ø
dance-CNG
vb2-conn
муыт?
му-ыт
му-ыт
find-3PL
vb1-pers



1-3-1-35


Кернакак мо, ожнырак Пинерин-влак шкештат приказчиклан коштыныт, маныт?

Кернакак
Кернакак
кернакак
really
pa
Кернакак
Кернак-ак
кернак-ак
really-STR
pa-enc
мо,
мо
мо
what
ad/av/pa/pr
ожнырак
ожны-рак
ожно-рак
once-COMP
av/po-deg
Пинерин-влак
Пинерин-влак
Пинерин-влак
Pinerin-vlak
na
шкештат
шкешт-ат
шкешт-ат
they.themselves-and
pr-enc
шкештат
шке-шт-ат
шке-шт-ат
REFL-3PL-and
pr-poss-enc
шкештат
шке-шт-ат
шке-штЕ-ат
oneself-INE-and
ad/av/pr-case-enc
приказчиклан
приказчик-лан
приказчик-лан
salesman-DAT
no-case
приказчиклан
приказчик-ла-н
приказчик-ла-н
salesman-PL-GEN
no-num-case
коштыныт,
кошт-ын-ыт
кошт-н-ыт
go-PST2-3PL
vb1-tense-pers
маныт?
ман-ыт
ман-ыт
say-3PL
vb1-pers



1-3-1-36


Ик шоҥго бурлак тыге ойлыш: «Пинерин-влакын ачашт шӱкшӧ апшат веле ыле.

Ик
Ик
ик
one
ad/nm/pa/pr
шоҥго
шоҥго
шоҥго
old
ad/no
бурлак
бурлак
бурлак
barge.hauler
no
тыге
тыге
тыге
so
av/pa/pr
ойлыш:
ойлы-ш-Ø
ойло-ш-Ø
talk-PST1-3SG
vb2-tense-pers
«Пинерин-влакын
Пинерин-влакын
Пинерин-влакын
Pinerin-vlakyn
na
ачашт
ача-шт
ача-шт
father-3PL
no-poss
шӱкшӧ
шӱкшӧ
шӱкшӧ
worn.out
ad
шӱкшӧ
шӱк-шӧ
шӱк-жЕ
litter-3SG
no-poss
апшат
апшат
апшат
blacksmith
no
веле
веле
веле
only
pa
веле
веле-Ø
веле-Ø
spill-IMP.2SG
vb2-mood.pers
веле
вел-'е
вел-Е
spill-PST1.3SG
vb1-tense.pers
веле
веле-Ø
веле-Ø
spill-CNG
vb2-conn
ыле.
ыл-'е
ул-Е
be-PST1.3SG
vb1-tense.pers



1-3-1-37


Эргыже-влакат первыйже Мизин озалан приказчиклан коштыч...

Эргыже-влакат
Эргы-же-влак-ат
эрге-жЕ-влак-ат
son-3SG-PL-and
no-poss-num-enc
первыйже
первый-же
первый-жЕ
first-3SG
ad/av/nm-poss
Мизин
Мизин
Мизин
Mizin
na
озалан
оза-лан
оза-лан
owner-DAT
no-case
озалан
оза-ла-н
оза-ла-н
owner-PL-GEN
no-num-case
приказчиклан
приказчик-лан
приказчик-лан
salesman-DAT
no-case
приказчиклан
приказчик-ла-н
приказчик-ла-н
salesman-PL-GEN
no-num-case
коштыч...
кошт-ыч
кошт-ыч
go-PST1.2SG
vb1-tense.pers
коштыч...
кошт-ыч
кошт-ыч
go-PST1.3PL
vb1-tense.pers



1-3-1-38


Вара Мизинын доверенныйжым вӱд агурыш колтеныт, окса чемоданжым шоргенче кашка йымак тоеныт...

Вара
Вара
вара
then
av/pa
Вара
Вара
вара
pole
no
Вара
Вар-а
варе-а
mix-3SG
vb2-pers
Мизинын
Мизинын
Мизинын
Mizinyn
na
доверенныйжым
доверенный-жы-м
доверенный-жЕ-м
entrusted-3SG-ACC
ad-poss-case
вӱд
вӱд
вӱд
water
no
агурыш
агур-ыш
агур-ш
pool-ILL
no-case
колтеныт,
колт-ен-ыт
колто-ен-ыт
send-PST2-3PL
vb2-tense-pers
окса
окса
окса
money
no
чемоданжым
чемодан-жы-м
чемодан-жЕ-м
suitcase-3SG-ACC
no-poss-case
шоргенче
шоргенче
шоргенче
fallen.tree
no
кашка
кашка
кашка
block
no
кашка
кашка
кашка
swift
ad
кашка
кашк-а
кашке-а
mold-3SG
vb2-pers
йымак
йымак
йымак
down
av/po
йымак
йым-а-к
йыме-а-ак
be.blinded-3SG-STR
vb2-pers-enc
йымак
йым-Ø-ак
йыме-Ø-ак
be.blinded-CNG-STR
vb2-conn-enc
тоеныт...
то[й]-ен-ыт
тойо-ен-ыт
hide-PST2-3PL
vb2-tense-pers



1-3-1-39


Тулеч вара нуно поеныт...»

Тулеч
Тулеч
тулеч
from.that
av
вара
вара
вара
then
av/pa
вара
вара
вара
pole
no
вара
вар-а
варе-а
mix-3SG
vb2-pers
нуно
нуно
нуно
3PL
pr
поеныт...»
по[й]-ен-ыт
пойо-ен-ыт
get.rich-PST2-3PL
vb2-tense-pers



1-3-1-40


Сакарын шонымыжо, Пинерин-влак деч савырнен, Лопнурыш, Чужган Осып дек, миен перныш.

Сакарын
Сакарын
Сакарын
Sakaryn
na
шонымыжо,
шонымы-жо
шонымо-жЕ
desired-3SG
ad-poss
шонымыжо,
шоны-мы-жо
шоно-мЕ-жЕ
think-PTCP.PASS-3SG
vb2-ad-poss
Пинерин-влак
Пинерин-влак
Пинерин-влак
Pinerin-vlak
na
деч
деч
деч
from
po
савырнен,
савырн-ен-Ø
савырне-ен-Ø
turn-PST2-3SG
vb2-tense-pers
савырнен,
савырн-ен
савырне-ен
turn-CVB
vb2-adv
Лопнурыш,
Лопнурыш
Лопнурыш
Lopnurysh
na
Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
Осып
Осып
Осып
Osyp
na
дек,
дек
дек
to
po
миен
ми[й]-ен-Ø
мие-ен-Ø
come-PST2-3SG
vb2-tense-pers
миен
ми[й]-ен
мие-ен
come-CVB
vb2-adv
перныш.
перны-ш-Ø
перне-ш-Ø
strike.against-PST1-3SG
vb2-tense-pers



1-3-1-41


Чужган кугызат еҥ окса дене поен, манеш.

Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
кугызат
кугыза-т
кугыза-ет
old.man-2SG
no-poss
кугызат
кугыза-т
кугыза-ат
old.man-and
no-enc
еҥ
еҥ
еҥ
person
ad/no
окса
окса
окса
money
no
дене
дене
дене
with
po
поен,
по[й]-ен-Ø
пойо-ен-Ø
get.rich-PST2-3SG
vb2-tense-pers
поен,
по[й]-ен
пойо-ен
get.rich-CVB
vb2-adv
манеш.
манеш
манеш
it.is.said
av
манеш.
ман-еш
ман-еш
say-3SG
vb1-pers



1-3-1-42


Ик поянрак марий ала-мо шот дене уш кайме семын лийын, оксажым шкеж дене арален кийыкташ лӱдын, тудлан эре вор толын шолышт кайшашла чучын, садлан тудо уло оксажым Чужган дек намиен пуэн:

Ик
Ик
ик
one
ad/nm/pa/pr
поянрак
поян-рак
поян-рак
rich-COMP
ad/av/no-deg
марий
марий
марий
Mari
no
ала-мо
ала-мо
ала-мо
something
pa/pr
шот
шот
шот
use
no
дене
дене
дене
with
po
уш
уш
уш
mind
no
уш
у-ш
у-ш
new-ILL
ad/no-case
кайме
***
***
***
***
семын
семын
семын
like
po
семын
сем-ын
сем-н
melody-GEN
no-case
семын
сем-ын
сем-н
sense-GEN
no-case
лийын,
лийын
лийын
as.a
po
лийын,
лий-ын-Ø
лий-н-Ø
be-PST2-3SG
vb1-tense-pers
лийын,
лий-ын
лий-н
be-CVB
vb1-adv
оксажым
окса-жы-м
окса-жЕ-м
money-3SG-ACC
no-poss-case
шкеж
шке-ж
шке-жЕ
REFL-3SG
pr-poss
дене
дене
дене
with
po
арален
арал-ен-Ø
арале-ен-Ø
defend-PST2-3SG
vb2-tense-pers
арален
арал-ен
арале-ен
defend-CVB
vb2-adv
кийыкташ
кийыкт-аш
кийыкте-аш
keep.something.somewhere-INF
vb2-inf
кийыкташ
кийы-кт-аш
кийе-ктЕ-аш
lie-CAUS-INF
vb2-deriv.v-inf
лӱдын,
лӱдын
лӱдын
timidly
av
лӱдын,
лӱд-ын-Ø
лӱд-н-Ø
be.afraid.of-PST2-3SG
vb1-tense-pers
лӱдын,
лӱд-ын
лӱд-н
be.afraid.of-CVB
vb1-adv
тудлан
туд-лан
тудо-лан
3SG-DAT
pr-case
эре
эре
эре
always
av/po
эре
эре
эре
clean
ad
вор
вор
вор
thief
no
толын
тол-ын-Ø
тол-н-Ø
come-PST2-3SG
vb1-tense-pers
толын
тол-ын
тол-н
come-CVB
vb1-adv
шолышт
шол-ышт
шол-шт
bracelet-3PL
no-poss
шолышт
шолы-шт
шоло-шт
gut-3PL
no-poss
шолышт
шолы-шт
шоло-шт
elm-3PL
no-poss
шолышт
шолы-шт
шоло-шт
raft-3PL
no-poss
шолышт
шолы-шт
шоло-шт
slippery.place-3PL
no-poss
шолышт
шолы-шт
шоло-шт
secret-3PL
no-poss
шолышт
шолы-шт
шоло-шт
thief-3PL
no-poss
шолышт
шолышт-Ø
шолышт-Ø
steal-IMP.2SG
vb1-mood.pers
шолышт
шол-ышт
шол-шт
boil-IMP.3PL
vb1-mood.pers
шолышт
шолы-шт
шоло-шт
throw-IMP.3PL
vb2-mood.pers
шолышт
шолы-ш-т
шоло-ш-т
throw-PST1-3PL
vb2-tense-pers
шолышт
шолышт-Ø
шолышт-Ø
steal-CNG
vb1-conn
шолышт
шолышт-Ø
шолышт-Ø
steal-CVB
vb1-adv
кайшашла
***
***
***
***
чучын,
чучын
чучын
perceptibly
av
чучын,
чуч-ын-Ø
чуч-н-Ø
seem-PST2-3SG
vb1-tense-pers
чучын,
чуч-ын
чуч-н
seem-CVB
vb1-adv
садлан
садлан
садлан
therefore
co
садлан
сад-лан
сад-лан
garden-DAT
no-case
садлан
сад-ла-н
сад-ла-н
garden-PL-GEN
no-num-case
тудо
тудо
тудо
3SG
pr
уло
уло
уло
is
ad/no/vb
оксажым
окса-жы-м
окса-жЕ-м
money-3SG-ACC
no-poss-case
Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
дек
дек
дек
to
po
намиен
нами[й]-ен-Ø
намие-ен-Ø
bring-PST2-3SG
vb2-tense-pers
намиен
нами[й]-ен
намие-ен
bring-CVB
vb2-adv
пуэн:
пу}-эн-Ø
пуо-ен-Ø
give-PST2-3SG
vb2-tense-pers
пуэн:
пу}-эн-Ø
пуо-ен-Ø
blow-PST2-3SG
vb2-tense-pers
пуэн:
пу}-эн
пуо-ен
give-CVB
vb2-adv
пуэн:
пу}-эн
пуо-ен
blow-CVB
vb2-adv



1-3-1-43


— Осып, тиде оксам шылте, нигӧланат ит каласе, — манын.

Осып,
Осып
Осып
Osyp
na
тиде
тиде
тиде
this
pr
тиде
тиде-Ø
тиде-Ø
drop.into.boiling.water-IMP.2SG
vb2-mood.pers
тиде
тиде-Ø
тиде-Ø
drop.into.boiling.water-CNG
vb2-conn
оксам
окса-м
окса-м
money-ACC
no-case
оксам
окса-м
окса-ем
money-1SG
no-poss
оксам
окса-м-Ø
окса-ем-Ø
money-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
оксам
окса-м-Ø
окса-ем-Ø
money-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
оксам
окса-м-Ø
окса-ем-Ø
money-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
шылте,
шылте-Ø
шылте-Ø
hide-IMP.2SG
vb2-mood.pers
шылте,
шылте-Ø
шылте-Ø
hide-CNG
vb2-conn
нигӧланат
н'игӧлан-ат
н'игӧлан-ат
nobody-and
pr-enc
нигӧланат
н'игӧ-лан-ат
н'игӧ-лан-ат
nobody-DAT-and
pr-case-enc
нигӧланат
н'игӧ-ла-на-т
н'игӧ-ла-на-ат
nobody-COMP-1PL-and
pr-case-poss-enc
нигӧланат
н'игӧ-ла-на-т
н'игӧ-ла-на-ат
nobody-PL-1PL-and
pr-num-poss-enc
нигӧланат
н'игӧ-ла-н-ат
н'игӧ-ла-н-ат
nobody-PL-GEN-and
pr-num-case-enc
ит
ит
ит
NEG.IMP.2SG
vb.mood.pers
каласе, —
каласе-Ø
каласе-Ø
say-IMP.2SG
vb2-mood.pers
каласе, —
каласе-Ø
каласе-Ø
say-CNG
vb2-conn
манын.
манын
манын
that
co
манын.
ман-ын-Ø
ман-н-Ø
say-PST2-3SG
vb1-tense-pers
манын.
ман-ын
ман-н
say-CVB
vb1-adv



1-3-1-44


— Йӧра, — манын Чужган, — еҥлан огыл, шканетат ом каласе.

Йӧра, —
Йӧра
йӧра
good
pa
Йӧра, —
Йӧр-а
йӧрӧ-а
roll-3SG
vb2-pers
Йӧра, —
Йӧр-а
йӧрӧ-а
mix-3SG
vb2-pers
Йӧра, —
Йӧр-а
йӧрӧ-а
go.out-3SG
vb2-pers
Йӧра, —
Йӧр-а
йӧрӧ-а
be.satisfying-3SG
vb2-pers
манын
манын
манын
that
co
манын
ман-ын-Ø
ман-н-Ø
say-PST2-3SG
vb1-tense-pers
манын
ман-ын
ман-н
say-CVB
vb1-adv
Чужган, —
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган, —
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган, —
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
еҥлан
еҥ-лан
еҥ-лан
person-DAT
ad/no-case
еҥлан
еҥ-ла-н
еҥ-ла-н
person-PL-GEN
ad/no-num-case
огыл,
ог-Ø-ыл-Ø
ог-Ø-ул-Ø
NEG-3SG-be-CNG
vb-pers-vb-conn
шканетат
шк-ан-ет-ат
шке-лан-ет-ат
REFL-DAT-2SG-and
pr-case-poss-enc
шканетат
шкан-ет-ат
шкан-ет-ат
for.oneself-2SG-and
pr-poss-enc
ом
о-м
о-м
NEG-1SG
vb-pers
ом
ом
ом
ohm
no
каласе.
каласе-Ø
каласе-Ø
say-IMP.2SG
vb2-mood.pers
каласе.
каласе-Ø
каласе-Ø
say-CNG
vb2-conn



1-3-1-45


Кернак, Чужган каласен огыл.

Кернак,
Кернак
кернак
really
pa
Кернак,
Кер-на-к
кер-на-ак
pass.through-PST1.1PL-STR
vb1-tense.pers-enc
Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
каласен
калас-ен-Ø
каласе-ен-Ø
say-PST2-3SG
vb2-tense-pers
каласен
калас-ен
каласе-ен
say-CVB
vb2-adv
огыл.
ог-Ø-ыл-Ø
ог-Ø-ул-Ø
NEG-3SG-be-CNG
vb-pers-vb-conn



1-3-1-46


Весканарак марий оксаж дек миен:

Весканарак
Вескана-рак
вескана-рак
next.time-COMP
av-deg
марий
марий
марий
Mari
no
оксаж
окса-ж
окса-жЕ
money-3SG
no-poss
дек
дек
дек
to
po
миен:
ми[й]-ен-Ø
мие-ен-Ø
come-PST2-3SG
vb2-tense-pers
миен:
ми[й]-ен
мие-ен
come-CVB
vb2-adv



1-3-1-47


— Осып, ынде оксамым мӧҥгеш пу.

Осып,
Осып
Осып
Osyp
na
ынде
ынде
ынде
now
av/pa
оксамым
окса-м-ым
окса-ем-м
money-1SG-ACC
no-poss-case
оксамым
окса-м-ым
окса-ем-ым
money-TRANS-PST1.1SG
no-deriv.v-tense.pers
мӧҥгеш
мӧҥгеш
мӧҥгеш
back
ad/av
мӧҥгеш
мӧҥг-еш
мӧҥгӧ-еш
home-LAT
av/no/po-case
пу.
пу
пу
wood
no
пу.
пу-Ø
пуо-Ø
give-IMP.2SG
vb2-mood.pers
пу.
пу-Ø
пуо-Ø
blow-IMP.2SG
vb2-mood.pers
пу.
пу-Ø
пуо-Ø
give-CNG
vb2-conn
пу.
пу-Ø
пуо-Ø
blow-CNG
vb2-conn



1-3-1-48


— Могай оксам?

Могай
Могай
могай
what.sort.of
ad/pa/pr
оксам?
окса-м
окса-м
money-ACC
no-case
оксам?
окса-м
окса-ем
money-1SG
no-poss
оксам?
окса-м-Ø
окса-ем-Ø
money-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
оксам?
окса-м-Ø
окса-ем-Ø
money-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
оксам?
окса-м-Ø
окса-ем-Ø
money-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv



1-3-1-49


— ӧреш Чужган.

ӧреш
ӧр-еш
ӧр-еш
slope-LAT
no-case
ӧреш
ӧр-еш
ӧрӧ-еш
groove-LAT
no-case
ӧреш
ӧр-еш
ӧр-еш
be.surprised-3SG
vb1-pers
Чужган.
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган.
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган.
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case



1-3-1-50


— Мый тыланет тунам пышташ пуэнам ыле.

Мый
мый
мый
1SG
pr
тыланет
ты-лан-ет
тый-лан-ет
2SG-DAT-2SG
pr-case-poss
тыланет
тылан-ет
тылан-ет
wish-2SG
no-poss
тыланет
тылан-ет
тылане-ет
wish-2SG
vb2-pers
тыланет
тыл-ан-ет
тыл-ан-ет
rear-with-2SG
no-deriv.ad-poss
тунам
тунам
тунам
then
av
тунам
туна-м
туна-м
heifer-ACC
no-case
тунам
туна-м
туна-ем
heifer-1SG
no-poss
тунам
ту-на-м
ту-на-м
that-1PL-ACC
pr-poss-case
тунам
ту-на-м
ту-на-м
gland-1PL-ACC
no-poss-case
тунам
ту-на-м
ту-на-м
banner-1PL-ACC
no-poss-case
тунам
туна-м-Ø
туна-ем-Ø
heifer-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
тунам
туна-м-Ø
туна-ем-Ø
heifer-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
тунам
туна-м-Ø
туна-ем-Ø
heifer-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
пышташ
пышт-аш
пыште-аш
put-INF
vb2-inf
пуэнам
пу}-эн-ам
пуо-ен-ам
give-PST2-1SG
vb2-tense-pers
пуэнам
пу}-эн-ам
пуо-ен-ам
blow-PST2-1SG
vb2-tense-pers
ыле.
ыл-'е
ул-Е
be-PST1.3SG
vb1-tense.pers



1-3-1-51


— Кай, ала-мом ойлыштат?

Кай,
Кай
кай
[X]
in
Кай,
Кай
кай
aftergrass
no
Кай,
Кай-Ø
кае-Ø
go-IMP.2SG
vb2-mood.pers
Кай,
Кай-Ø
кае-Ø
go-CNG
vb2-conn
ала-мом
ала-мо-м
ала-мо-м
something-ACC
pa/pr-case
ойлыштат?
ойлышт-ат
ойлышт-ат
babble-2SG
vb1-pers
ойлыштат?
ойлы-ш-т-ат
ойло-ш-т-ат
talk-PST1-3PL-and
vb2-tense-pers-enc
ойлыштат?
ойлышт-Ø-ат
ойлышт-Ø-ат
babble-CNG-and
vb1-conn-enc
ойлыштат?
ойлышт-Ø-ат
ойлышт-Ø-ат
babble-CVB-and
vb1-adv-enc
ойлыштат?
ойлышт--ат
ойлышт-Е-ат
babble-PST1.3SG-and
vb1-tense.pers-enc



1-3-1-52


Пуыметшым кӧ ужын?

Пуыметшым
Пуым-ет-шы-м
пуымо-ет-жЕ-м
given-2SG-3SG-ACC
ad-poss-poss-case
Пуыметшым
Пуы-м-ет-шы-м
пуо-мЕ-ет-жЕ-м
give-PTCP.PASS-2SG-3SG-ACC
vb2-ad-poss-poss-case
Пуыметшым
Пуы-м-ет-шы-м
пуо-мЕ-ет-жЕ-м
blow-PTCP.PASS-2SG-3SG-ACC
vb2-ad-poss-poss-case
кӧ
кӧ
кӧ
who
pr
ужын?
уж-ын-Ø
уж-н-Ø
see-PST2-3SG
vb1-tense-pers
ужын?
уж-ын
уж-н
see-CVB
vb1-adv
ужын?
у-жы-н
у-жЕ-н
new-3SG-GEN
ad/no-poss-case



1-3-1-53


Марий сӧрваленат йодын, шудалынат ончен, уке, нимат полшен огыл.

Марий
Марий
марий
Mari
no
сӧрваленат
сӧрвален-ат
сӧрвален-ат
pleadingly-and
av-enc
сӧрваленат
сӧрвал-ен-ат
сӧрвале-ен-ат
ask.for.something-PST2-2SG
vb2-tense-pers
сӧрваленат
сӧрвал-ена-т
сӧрвале-ена-ат
ask.for.something-1PL-and
vb2-pers-enc
сӧрваленат
сӧрвал-ен-Ø-ат
сӧрвале-ен-Ø-ат
ask.for.something-PST2-3SG-and
vb2-tense-pers-enc
сӧрваленат
сӧрвал-ен-ат
сӧрвале-ен-ат
ask.for.something-CVB-and
vb2-adv-enc
йодын,
йод-ын
йод-н
iodine-GEN
no-case
йодын,
йод-ын-Ø
йод-н-Ø
ask-PST2-3SG
vb1-tense-pers
йодын,
йод-ын
йод-н
ask-CVB
vb1-adv
шудалынат
шудал-ын-ат
шудал-н-ат
scold-PST2-2SG
vb1-tense-pers
шудалынат
шудал-ына-т
шудал-на-ат
scold-1PL-and
vb1-pers-enc
шудалынат
шудал-ын-Ø-ат
шудал-н-Ø-ат
scold-PST2-3SG-and
vb1-tense-pers-enc
шудалынат
шудал-ын-ат
шудал-н-ат
scold-CVB-and
vb1-adv-enc
ончен,
онч-ен-Ø
ончо-ен-Ø
look-PST2-3SG
vb2-tense-pers
ончен,
онч-ен
ончо-ен
look-CVB
vb2-adv
уке,
уке
уке
no
ad/no/pa
нимат
н'имат
н'имат
nothing
pr
полшен
полш-ен-Ø
полшо-ен-Ø
help-PST2-3SG
vb2-tense-pers
полшен
полш-ен
полшо-ен
help-CVB
vb2-adv
огыл.
ог-Ø-ыл-Ø
ог-Ø-ул-Ø
NEG-3SG-be-CNG
vb-pers-vb-conn



1-3-1-54


Чужган кугыза марийлан оксам пуэн огыл.

Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
кугыза
кугыза
кугыза
old.man
no
марийлан
марий-лан
марий-лан
Mari-DAT
no-case
марийлан
марий-ла-н
марий-ла-н
Mari-PL-GEN
no-num-case
оксам
окса-м
окса-м
money-ACC
no-case
оксам
окса-м
окса-ем
money-1SG
no-poss
оксам
окса-м-Ø
окса-ем-Ø
money-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
оксам
окса-м-Ø
окса-ем-Ø
money-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
оксам
окса-м-Ø
окса-ем-Ø
money-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
пуэн
пу}-эн-Ø
пуо-ен-Ø
give-PST2-3SG
vb2-tense-pers
пуэн
пу}-эн-Ø
пуо-ен-Ø
blow-PST2-3SG
vb2-tense-pers
пуэн
пу}-эн
пуо-ен
give-CVB
vb2-adv
пуэн
пу}-эн
пуо-ен
blow-CVB
vb2-adv
огыл.
ог-Ø-ыл-Ø
ог-Ø-ул-Ø
NEG-3SG-be-CNG
vb-pers-vb-conn



1-3-1-55


Тидыже ала чын, ала уке — тыгай «манеш-манешлан» пешыжак ӱшанаш ок лий.

Тидыже
Тиды-же
тиде-жЕ
this-3SG
pr-poss
Тидыже
Тиды-же
тиде-жЕ
drop.into.boiling.water-IMP.3SG
vb2-mood.pers
Тидыже
Тиды-Ø-же
тиде-Ø-жЕ
drop.into.boiling.water-CNG-3SG
vb2-conn-poss
ала
ала
ала
maybe
co/pa
ала
ала
ала
pitch
no
ала
а-ла
а-ла
and-STR
co-enc
ала
а-ла
а-ла
so-STR
pa-enc
ала
а-ла
а-ла
oh-STR
in-enc
ала
ал-а
але-а
soften.bast-3SG
vb2-pers
чын,
чын
чын
truth
ad/av/no
ала
ала
ала
maybe
co/pa
ала
ала
ала
pitch
no
ала
а-ла
а-ла
and-STR
co-enc
ала
а-ла
а-ла
so-STR
pa-enc
ала
а-ла
а-ла
oh-STR
in-enc
ала
ал-а
але-а
soften.bast-3SG
vb2-pers
уке —
уке
уке
no
ad/no/pa
тыгай
тыгай
тыгай
such
ad/av/no/pr
«манеш-манешлан»
манеш-манеш-лан
манеш-манеш-лан
gossip-DAT
no-case
«манеш-манешлан»
манеш-манеш-ла-н
манеш-манеш-ла-н
gossip-PL-GEN
no-num-case
пешыжак
пеш-ыж-ак
пеш-жЕ-ак
very-3SG-STR
av-poss-enc
ӱшанаш
ӱшан-аш
ӱшане-аш
believe-INF
vb2-inf
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
лий.
лий-Ø
лий-Ø
be-IMP.2SG
vb1-mood.pers
лий.
лий-Ø
лий-Ø
be-CNG
vb1-conn
лий.
лий-Ø
лий-Ø
be-CVB
vb1-adv



1-3-1-56


А теве тидыже путырак чын: Лопнур ден Кулашнурын мландышт — ик планыште.

А
А
а
and
co
А
А
а
so
pa
А
А
а
oh
in
теве
теве
теве
here
av/co/pa
теве
теве
теве
[X]
pa
тидыже
тиды-же
тиде-жЕ
this-3SG
pr-poss
тидыже
тиды-же
тиде-жЕ
drop.into.boiling.water-IMP.3SG
vb2-mood.pers
тидыже
тиды-Ø-же
тиде-Ø-жЕ
drop.into.boiling.water-CNG-3SG
vb2-conn-poss
путырак
путырак
путырак
very
av
чын:
чын
чын
truth
ad/av/no
Лопнур
Лопнур
Лопнур
Lopnur
na
ден
ден
ден
and
co
Кулашнурын
Кулашнурын
Кулашнурын
Kulashnuryn
na
мландышт —
мланды-шт
мланде-шт
land-3PL
no-poss
мландышт —
мланды-шт
мланде-шт
Earth-3PL
pn-poss
ик
ик
ик
one
ad/nm/pa/pr
планыште.
план-ыште
план-штЕ
plan-INE
no-case



1-3-1-57


Туге гынат, Лопнур поянрак, а Кудашнур нужна, Лопнур чодыра деч ӧрдыжтырак шинча, сандене Лопнур йыр кинде сайынрак шочеш.

Туге
Туге
туге
so
av/pa
Туге
Ту-ге
ту-ге
that-COM
pr-case
Туге
Ту-ге
ту-ге
gland-COM
no-case
Туге
Ту-ге
ту-ге
banner-COM
no-case
гынат,
гынат
гынат
even.though
co/pa
гынат,
гына-т
гына-ат
only-and
pa-enc
гынат,
гын-ат
гын-ат
if-and
co/pa-enc
Лопнур
Лопнур
Лопнур
Lopnur
na
поянрак,
поян-рак
поян-рак
rich-COMP
ad/av/no-deg
а
а
а
and
co
а
а
а
so
pa
а
а
а
oh
in
Кудашнур
Кудашнур
Кудашнур
Kudashnur
na
нужна,
нужна
нужна
poor
ad/no
нужна,
нуж-на
нуж-на
nettle-1PL
no-poss
нужна,
нуж-на
нуж-на
pike-1PL
no-poss
Лопнур
Лопнур
Лопнур
Lopnur
na
чодыра
чодыра
чодыра
forest
no
чодыра
чодыра
чодыра
coarse
ad
деч
деч
деч
from
po
ӧрдыжтырак
ӧрдыжты-рак
ӧрдыжтӧ-рак
at.the.side-COMP
av/po-deg
ӧрдыжтырак
ӧрдыжты-Ø-рак
ӧрдыжтӧ-Ø-рак
heel-CNG-COMP
vb2-conn-deg
шинча,
шинча
шинча
eye
no
шинча,
шинч-а
шинче-а
sit-3SG
vb2-pers
шинча,
шинч-а
шинче-а
know-3SG
vb2-pers
сандене
сандене
сандене
therefore
co
Лопнур
Лопнур
Лопнур
Lopnur
na
йыр
йыр
йыр
around
ad/av/no/po
кинде
кинде
кинде
bread
no
сайынрак
сайынрак
сайынрак
better
av
сайынрак
сайын-рак
сайын-рак
well-COMP
av-deg
сайынрак
сайын-рак
сайын-рак
each-COMP
po-deg
сайынрак
сай-ын-рак
сай-н-рак
good-GEN-COMP
ad/av-case-deg
шочеш.
шоч-еш
шоч-еш
[X]-LAT
ad-case
шочеш.
шоч-еш
шоч-еш
be.born-3SG
vb1-pers



1-3-1-58


Кудашнур чодыра тӱрыштӧ шога.

Кудашнур
Кудашнур
Кудашнур
Kudashnur
na
чодыра
чодыра
чодыра
forest
no
чодыра
чодыра
чодыра
coarse
ad
тӱрыштӧ
тӱр-ыштӧ
тӱр-штЕ
edge-INE
no-case
тӱрыштӧ
тӱр-ыштӧ
тӱр-штЕ
embroidery-INE
no-case
шога.
шога
шога
plough
no
шога.
шог-а
шого-а
stand-3SG
vb2-pers



1-3-1-59


Ожнырак тудо чодыра лоҥгаште улмаш.

Ожнырак
Ожны-рак
ожно-рак
once-COMP
av/po-deg
тудо
тудо
тудо
3SG
pr
чодыра
чодыра
чодыра
forest
no
чодыра
чодыра
чодыра
coarse
ad
лоҥгаште
лоҥгаште
лоҥгаште
amidst
po
лоҥгаште
лоҥга-ште
лоҥга-штЕ
thicket-INE
no-case
улмаш.
улмаш
улмаш
being
no/pa/vb
улмаш.
ул-маш
ул-маш
be-NMLZ
vb1-deriv.n



1-3-1-60


Кызытат Кудашнур пасушто, коремлаште верын-верын ото, чашкер шуко уло.

Кызытат
Кызыт-ат
кызыт-ат
now-and
av-enc
Кудашнур
Кудашнур
Кудашнур
Kudashnur
na
пасушто,
пасу-што
пасу-штЕ
field-INE
no-case
коремлаште
корем-ла-ште
корем-ла-штЕ
ravine-PL-INE
no-num-case
верын-верын
верын-верын
верын-верын
in.places
av
ото,
ото
ото
grove
no
чашкер
чашкер
чашкер
thicket
no
шуко
шуко
шуко
a.lot
ad/av/no
уло.
уло
уло
is
ad/no/vb



1-3-1-61


Посна-посна шогышо пушеҥгат ятырак коеда: писте, шоло, кож, тумо.

Посна-посна
Посна-посна
посна-посна
separately
av
шогышо
шогышо
шогышо
standing
no
шогышо
шогы-шо
шого-шЕ
stand-PTCP.ACT
vb2-ad
пушеҥгат
пушеҥг-ат
пушеҥге-ат
tree-and
no-enc
ятырак
ятыр-ак
ятыр-ак
much-STR
av/no/pr-enc
коеда:
коед-а
коеде-а
appear-3SG
vb2-pers
писте,
писте
писте
linden
no
шоло,
шоло
шоло
gut
no
шоло,
шоло
шоло
elm
no
шоло,
шоло
шоло
raft
no
шоло,
шоло
шоло
slippery.place
no
шоло,
шоло
шоло
secret
no
шоло,
шоло
шоло
thief
no
шоло,
шоло-Ø
шоло-Ø
throw-IMP.2SG
vb2-mood.pers
шоло,
шоло-Ø
шоло-Ø
throw-CNG
vb2-conn
кож,
кож
кож
spruce
no
тумо.
тумо
тумо
oak
no



1-3-1-62


Ожно тумо шукырак улмаш.

Ожно
Ожно
ожно
once
av/po
тумо
тумо
тумо
oak
no
шукырак
шукырак
шукырак
more
ad/av
шукырак
шукы-рак
шуко-рак
a.lot-COMP
ad/av/no-deg
улмаш.
улмаш
улмаш
being
no/pa/vb
улмаш.
ул-маш
ул-маш
be-NMLZ
vb1-deriv.n



1-3-1-63


Пасусо чыла тумым Чужган кугыза руыктен налын.

Пасусо
Пасусо
пасусо
field
ad
Пасусо
Пасу-со
пасу-сЕ
field-ADJ
no-deriv.ad
чыла
чыла
чыла
everything
ad/pa/pr
тумым
тумы-м
тумо-м
oak-ACC
no-case
Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
кугыза
кугыза
кугыза
old.man
no
руыктен
руыкт-ен-Ø
руыкто-ен-Ø
have.something.cut-PST2-3SG
vb2-tense-pers
руыктен
руыкт-ен
руыкто-ен
have.something.cut-CVB
vb2-adv
руыктен
руы-кт-ен-Ø
руо-ктЕ-ен-Ø
chop-CAUS-PST2-3SG
vb2-deriv.v-tense-pers
руыктен
руы-кт-ен
руо-ктЕ-ен
chop-CAUS-CVB
vb2-deriv.v-adv
налын.
нал-ын-Ø
нал-н-Ø
take-PST2-3SG
vb1-tense-pers
налын.
нал-ын
нал-н
take-CVB
vb1-adv



1-3-1-64


Кудашнур марий-влак ожнырак пошкудо ялышт дене, Пысмен ял дене, ик лапчык мландылан ӱчашен улыт: межомщикым конденыт, адвокатым тарленыт.

Кудашнур
Кудашнур
Кудашнур
Kudashnur
na
марий-влак
марий-влак
марий-влак
Mari-PL
no-num
ожнырак
ожны-рак
ожно-рак
once-COMP
av/po-deg
пошкудо
пошкудо
пошкудо
neighbor
no
ялышт
ял-ышт
ял-шт
village-3PL
no-poss
дене,
дене
дене
with
po
Пысмен
Пысмен
Пысмен
Pysmen
na
ял
ял
ял
village
no
дене,
дене
дене
with
po
ик
ик
ик
one
ad/nm/pa/pr
лапчык
лапчык
лапчык
rag
no
мландылан
мланды-лан
мланде-лан
land-DAT
no-case
мландылан
мланды-лан
мланде-лан
Earth-DAT
pn-case
мландылан
мланды-ла-н
мланде-ла-н
land-PL-GEN
no-num-case
мландылан
мланды-ла-н
мланде-ла-н
Earth-PL-GEN
pn-num-case
ӱчашен
ӱчаш-ен-Ø
ӱчаше-ен-Ø
compete-PST2-3SG
vb2-tense-pers
ӱчашен
ӱчаш-ен
ӱчаше-ен
compete-CVB
vb2-adv
улыт:
ул-ыт
ул-ыт
be-3PL
vb1-pers
межомщикым
***
***
***
***
конденыт,
конд-ен-ыт
кондо-ен-ыт
bring-PST2-3PL
vb2-tense-pers
адвокатым
адвокат-ым
адвокат-м
lawyer-ACC
no-case
тарленыт.
тарл-ен-ыт
тарле-ен-ыт
hire-PST2-3PL
vb2-tense-pers



1-3-1-65


Тыгай годым окса шуко кӱлеш.

Тыгай
Тыгай
тыгай
such
ad/av/no/pr
годым
годым
годым
during
po
окса
окса
окса
money
no
шуко
шуко
шуко
a.lot
ad/av/no
кӱлеш.
кӱлеш
кӱлеш
need
ad/no
кӱлеш.
кӱл-еш
кӱл-еш
be.necessary-3SG
vb1-pers



1-3-1-66


Теве тунам Чужган кугызалан пояшыже йӧн лийын.

Теве
Теве
теве
here
av/co/pa
Теве
Теве
теве
[X]
pa
тунам
тунам
тунам
then
av
тунам
туна-м
туна-м
heifer-ACC
no-case
тунам
туна-м
туна-ем
heifer-1SG
no-poss
тунам
ту-на-м
ту-на-м
that-1PL-ACC
pr-poss-case
тунам
ту-на-м
ту-на-м
gland-1PL-ACC
no-poss-case
тунам
ту-на-м
ту-на-м
banner-1PL-ACC
no-poss-case
тунам
туна-м-Ø
туна-ем-Ø
heifer-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
тунам
туна-м-Ø
туна-ем-Ø
heifer-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
тунам
туна-м-Ø
туна-ем-Ø
heifer-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
кугызалан
кугыза-лан
кугыза-лан
old.man-DAT
no-case
кугызалан
кугыза-ла-н
кугыза-ла-н
old.man-PL-GEN
no-num-case
пояшыже
по[й]-[а]ш-ыже
пойо-аш-жЕ
get.rich-INF-3SG
vb2-inf-poss
йӧн
йӧн
йӧн
method
no
лийын.
лийын
лийын
as.a
po
лийын.
лий-ын-Ø
лий-н-Ø
be-PST2-3SG
vb1-tense-pers
лийын.
лий-ын
лий-н
be-CVB
vb1-adv



1-3-1-67


Тудо Кудашнур пасусо шӱдӧ коло тумым икганаште налын.

Тудо
тудо
тудо
3SG
pr
Кудашнур
Кудашнур
Кудашнур
Kudashnur
na
пасусо
пасусо
пасусо
field
ad
пасусо
пасу-со
пасу-сЕ
field-ADJ
no-deriv.ad
шӱдӧ
шӱдӧ
шӱдӧ
hundred
nm
шӱдӧ
шӱдӧ-Ø
шӱдӧ-Ø
order-IMP.2SG
vb2-mood.pers
шӱдӧ
шӱд-ӧ
шӱд-Е
clear-PST1.3SG
vb1-tense.pers
шӱдӧ
шӱдӧ-Ø
шӱдӧ-Ø
order-CNG
vb2-conn
коло
коло
коло
twenty
nm
коло
коло-Ø
коло-Ø
die-IMP.2SG
vb2-mood.pers
коло
коло-Ø
коло-Ø
die-CNG
vb2-conn
тумым
тумы-м
тумо-м
oak-ACC
no-case
икганаште
***
***
***
***
налын.
нал-ын-Ø
нал-н-Ø
take-PST2-3SG
vb1-tense-pers
налын.
нал-ын
нал-н
take-CVB
vb1-adv



1-3-1-68


Тумо вуйлан шӱдӧвичырым тӱлен.

Тумо
Тумо
тумо
oak
no
вуйлан
вуйл-ан
вуйло-ан
main-with
ad-deriv.ad
вуйлан
вуй-лан
вуй-лан
head-DAT
no-case
вуйлан
вуй-ла-н
вуй-ла-н
head-PL-GEN
no-num-case
шӱдӧвичырым
***
***
***
***
тӱлен.
тӱл'е-н
тӱл'е-н
heat-GEN
no-case
тӱлен.
тӱл-ен-Ø
тӱлӧ-ен-Ø
pay-PST2-3SG
vb2-tense-pers
тӱлен.
тӱл-ен-Ø
тӱлӧ-ен-Ø
reproduce-PST2-3SG
vb2-tense-pers
тӱлен.
тӱл-ен
тӱлӧ-ен
pay-CVB
vb2-adv
тӱлен.
тӱл-ен
тӱлӧ-ен
reproduce-CVB
vb2-adv



1-3-1-69


Тудо, тумо-влакым руыктен, клепкым ыштыктен, ик теле гоч Озаҥ олашке шупшыктен.

Тудо,
тудо
тудо
3SG
pr
тумо-влакым
тумо-влак-ым
тумо-влак-м
oak-PL-ACC
no-num-case
руыктен,
руыкт-ен-Ø
руыкто-ен-Ø
have.something.cut-PST2-3SG
vb2-tense-pers
руыктен,
руыкт-ен
руыкто-ен
have.something.cut-CVB
vb2-adv
руыктен,
руы-кт-ен-Ø
руо-ктЕ-ен-Ø
chop-CAUS-PST2-3SG
vb2-deriv.v-tense-pers
руыктен,
руы-кт-ен
руо-ктЕ-ен
chop-CAUS-CVB
vb2-deriv.v-adv
клепкым
***
***
***
***
ыштыктен,
ыштыкт-ен-Ø
ыштыкте-ен-Ø
make.somebody.do.something-PST2-3SG
vb2-tense-pers
ыштыктен,
ыштыкт-ен
ыштыкте-ен
make.somebody.do.something-CVB
vb2-adv
ыштыктен,
ышты-кт-ен-Ø
ыште-ктЕ-ен-Ø
do-CAUS-PST2-3SG
vb2-deriv.v-tense-pers
ыштыктен,
ышты-кт-ен
ыште-ктЕ-ен
do-CAUS-CVB
vb2-deriv.v-adv
ик
ик
ик
one
ad/nm/pa/pr
теле
теле
теле
winter
no
гоч
гоч
гоч
over
po
Озаҥ
Озаҥ
Озаҥ
Kazan
pn
Озаҥ
Озаҥ-Ø
озаҥ-Ø
get.an.owner-IMP.2SG
vb1-mood.pers
Озаҥ
Озаҥ-Ø
озаҥ-Ø
get.an.owner-CNG
vb1-conn
Озаҥ
Озаҥ-Ø
озаҥ-Ø
get.an.owner-CVB
vb1-adv
Озаҥ
Оза-ҥ-Ø
оза-аҥ-Ø
owner-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
Озаҥ
Оза-ҥ-Ø
оза-аҥ-Ø
owner-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
Озаҥ
Оза-ҥ-Ø
оза-аҥ-Ø
owner-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
олашке
ола-шке
ола-шкЕ
city-ILL
no-case
олашке
ола-шке
ола-шкЕ
motley-ILL
ad-case
шупшыктен.
шупшыкт-ен-Ø
шупшыкто-ен-Ø
transport-PST2-3SG
vb2-tense-pers
шупшыктен.
шупшыкт-ен
шупшыкто-ен
transport-CVB
vb2-adv
шупшыктен.
шупш-ыкт-ен-Ø
шупш-ктЕ-ен-Ø
pull-CAUS-PST2-3SG
vb1-deriv.v-tense-pers
шупшыктен.
шупш-ыкт-ен
шупш-ктЕ-ен
pull-CAUS-CVB
vb1-deriv.v-adv



1-3-1-70


Шошымжо кевытым шынден, вес иешыже скипидар ойырымо заводым ыштен.

Шошымжо
Шошым-жо
шошым-жЕ
in.spring-3SG
av-poss
Шошымжо
Шошы-м-жо
шошо-м-жЕ
spring-ACC-3SG
no-case-poss
кевытым
кевыт-ым
кевыт-м
shop-ACC
no-case
шынден,
шынд-ен-Ø
шынде-ен-Ø
put-PST2-3SG
vb2-tense-pers
шынден,
шынд-ен
шынде-ен
put-CVB
vb2-adv
вес
вес
вес
different
ad/pr
иешыже
и[й]-еш-ыже
ий-еш-жЕ
year-LAT-3SG
no-case-poss
иешыже
и[й]-еш-ыже
ий-еш-жЕ
ice-LAT-3SG
no-case-poss
иешыже
и[й]-еш-ыже
ий-еш-жЕ
chisel-LAT-3SG
no-case-poss
иешыже
и[й]-еш-ыже
ий-еш-жЕ
swim-3SG-3SG
vb1-pers-poss
скипидар
скипидар
скипидар
turpentine
no
ойырымо
ойырымо
ойырымо
selected
ad
ойырымо
ойыры-мо
ойыро-мЕ
separate-PTCP.PASS
vb2-ad
заводым
завод-ым
завод-м
factory-ACC
no-case
ыштен.
ышт-ен-Ø
ыште-ен-Ø
do-PST2-3SG
vb2-tense-pers
ыштен.
ышт-ен
ыште-ен
do-CVB
vb2-adv



1-3-1-71


Тылеч вара нужна-влакын мландыштым налын ӱдаш тӱҥалын.

Тылеч
Тылеч
тылеч
from.this
av/pr
вара
вара
вара
then
av/pa
вара
вара
вара
pole
no
вара
вар-а
варе-а
mix-3SG
vb2-pers
нужна-влакын
нужна-влак-ын
нужна-влак-н
poor-PL-GEN
ad/no-num-case
нужна-влакын
нуж-на-влак-ын
нуж-на-влак-н
nettle-1PL-PL-GEN
no-poss-num-case
нужна-влакын
нуж-на-влак-ын
нуж-на-влак-н
pike-1PL-PL-GEN
no-poss-num-case
мландыштым
мланды-шт-ым
мланде-шт-м
land-3PL-ACC
no-poss-case
мландыштым
мланды-шт-ым
мланде-шт-м
Earth-3PL-ACC
pn-poss-case
налын
нал-ын-Ø
нал-н-Ø
take-PST2-3SG
vb1-tense-pers
налын
нал-ын
нал-н
take-CVB
vb1-adv
ӱдаш
ӱд-аш
ӱдӧ-аш
sow-INF
vb2-inf
тӱҥалын.
тӱҥал-ын-Ø
тӱҥал-н-Ø
start-PST2-3SG
vb1-tense-pers
тӱҥалын.
тӱҥал-ын
тӱҥал-н
start-CVB
vb1-adv



1-3-1-72


Южо нужнаже, йозакым тӱлен ок керт да, пел лӱмжым шкак кудалта, южыжо йозак тӱлаш Чужган дек окса араш мия гын, закладыш терысан аҥажым пышта але ӱден кодымо аҥажым сӧра.

Южо
Южо
южо
some
pr
Южо
Ю-жо
ю-жЕ
magic-3SG
no-poss
Южо
Ю-жо
ю-жЕ
cool-3SG
no-poss
нужнаже,
нужна-же
нужна-жЕ
poor-3SG
ad/no-poss
нужнаже,
нуж-на-же
нуж-на-жЕ
nettle-1PL-3SG
no-poss-poss
нужнаже,
нуж-на-же
нуж-на-жЕ
pike-1PL-3SG
no-poss-poss
йозакым
йозак-ым
йозак-м
yasak-ACC
no-case
тӱлен
тӱл'е-н
тӱл'е-н
heat-GEN
no-case
тӱлен
тӱл-ен-Ø
тӱлӧ-ен-Ø
pay-PST2-3SG
vb2-tense-pers
тӱлен
тӱл-ен-Ø
тӱлӧ-ен-Ø
reproduce-PST2-3SG
vb2-tense-pers
тӱлен
тӱл-ен
тӱлӧ-ен
pay-CVB
vb2-adv
тӱлен
тӱл-ен
тӱлӧ-ен
reproduce-CVB
vb2-adv
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
керт
керт-Ø
керт-Ø
be.able.to-IMP.2SG
vb1-mood.pers
керт
керт-Ø
керт-Ø
swaddle-IMP.2SG
vb1-mood.pers
керт
керт-Ø
керт-Ø
be.able.to-CNG
vb1-conn
керт
керт-Ø
керт-Ø
swaddle-CNG
vb1-conn
керт
керт-Ø
керт-Ø
be.able.to-CVB
vb1-adv
керт
керт-Ø
керт-Ø
swaddle-CVB
vb1-adv
да,
да
да
and
co
да,
да
да
yes
pa
пел
пел
пел
half
no
пел
пел-Ø
пел-Ø
burn-IMP.2SG
vb1-mood.pers
пел
пел-Ø
пел-Ø
burn-CNG
vb1-conn
пел
пел-Ø
пел-Ø
burn-CVB
vb1-adv
лӱмжым
лӱм-жы-м
лӱм-жЕ-м
name-3SG-ACC
no-poss-case
шкак
***
***
***
***
кудалта,
кудалт-а
кудалте-а
throw-3SG
vb2-pers
южыжо
южыжо
южыжо
some
pr
южыжо
южы-жо
южо-жЕ
some-3SG
pr-poss
южыжо
ю-жы-жо
ю-жЕ-жЕ
magic-3SG-3SG
no-poss-poss
южыжо
ю-жы-жо
ю-жЕ-жЕ
cool-3SG-3SG
no-poss-poss
йозак
йозак
йозак
yasak
no
тӱлаш
тӱл-аш
тӱлӧ-аш
pay-INF
vb2-inf
тӱлаш
тӱл-аш
тӱлӧ-аш
reproduce-INF
vb2-inf
Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
дек
дек
дек
to
po
окса
окса
окса
money
no
араш
ара-ш
ара-ш
body-ILL
no-case
араш
ара-ш
ара-еш
body-LAT
no-case
араш
ар-аш
аре-аш
borrow-INF
vb2-inf
мия
ми[й]-[а]
мие-а
come-3SG
vb2-pers
гын,
гын
гын
if
co/pa
закладыш
заклад-ыш
заклад-ш
pawning-ILL
no-case
терысан
терысан
терысан
manured
ad
терысан
терыс-ан
терыс-ан
manure-with
no-deriv.ad
терысан
терыс-ан
терысе-ан
on.a.sled-with
ad-deriv.ad
терысан
тер-ыс-ан
тер-сЕ-ан
sled-ADJ-with
no-deriv.ad-deriv.ad
аҥажым
аҥа-жы-м
аҥа-жЕ-м
strip.of.land-3SG-ACC
no-poss-case
пышта
пышт-а
пыште-а
put-3SG
vb2-pers
але
ал'е
ал'е
or
av/co/pa
але
але-Ø
але-Ø
soften.bast-IMP.2SG
vb2-mood.pers
але
але-Ø
але-Ø
soften.bast-CNG
vb2-conn
ӱден
ӱд-ен-Ø
ӱдӧ-ен-Ø
sow-PST2-3SG
vb2-tense-pers
ӱден
ӱд-ен
ӱдӧ-ен
sow-CVB
vb2-adv
кодымо
кодымо
кодымо
left.behind
ad
кодымо
коды-мо
кодо-мЕ
leave-PTCP.PASS
vb2-ad
аҥажым
аҥа-жы-м
аҥа-жЕ-м
strip.of.land-3SG-ACC
no-poss-case
сӧра.
сӧр-а
сӧрӧ-а
promise-3SG
vb2-pers



1-3-1-73


Нужна еҥ телым оксан огыл гын, кеҥежым кушто оксам муэш?

Нужна
Нужна
нужна
poor
ad/no
Нужна
Нуж-на
нуж-на
nettle-1PL
no-poss
Нужна
Нуж-на
нуж-на
pike-1PL
no-poss
еҥ
еҥ
еҥ
person
ad/no
телым
телым
телым
in.winter
av
телым
телы-м
теле-м
winter-ACC
no-case
оксан
оксан
оксан
moneyed
ad
оксан
окса-н
окса-ан
money-with
no-deriv.ad
оксан
окса-н
окса-н
money-GEN
no-case
огыл
ог-Ø-ыл-Ø
ог-Ø-ул-Ø
NEG-3SG-be-CNG
vb-pers-vb-conn
гын,
гын
гын
if
co/pa
кеҥежым
кеҥежым
кеҥежым
in.the.summer
av
кеҥежым
кеҥеж-ым
кеҥеж-м
summer-ACC
no-case
кушто
кушто
кушто
where
av/co/pr
кушто
куш-то
куш-штЕ
where-INE
av/co/pr-case
кушто
кушто-Ø
кушто-Ø
grow-IMP.2SG
vb2-mood.pers
кушто
кушто-Ø
кушто-Ø
dance-IMP.2SG
vb2-mood.pers
кушто
кушто-Ø
кушто-Ø
grow-CNG
vb2-conn
кушто
кушто-Ø
кушто-Ø
dance-CNG
vb2-conn
оксам
окса-м
окса-м
money-ACC
no-case
оксам
окса-м
окса-ем
money-1SG
no-poss
оксам
окса-м-Ø
окса-ем-Ø
money-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
оксам
окса-м-Ø
окса-ем-Ø
money-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
оксам
окса-м-Ø
окса-ем-Ø
money-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
муэш?
му-эш
му-еш
find-3SG
vb1-pers



1-3-1-74


Заклад аҥам сулен ок керт.

Заклад
Заклад
заклад
pawning
no
аҥам
аҥа-м
аҥа-м
strip.of.land-ACC
no-case
аҥам
аҥа-м
аҥа-ем
strip.of.land-1SG
no-poss
аҥам
аҥа-м-Ø
аҥа-ем-Ø
strip.of.land-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
аҥам
аҥа-м-Ø
аҥа-ем-Ø
strip.of.land-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
аҥам
аҥа-м-Ø
аҥа-ем-Ø
strip.of.land-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
сулен
сул-ен-Ø
суло-ен-Ø
redeem.something-PST2-3SG
vb2-tense-pers
сулен
сул-ен
суло-ен
redeem.something-CVB
vb2-adv
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
керт.
керт-Ø
керт-Ø
be.able.to-IMP.2SG
vb1-mood.pers
керт.
керт-Ø
керт-Ø
swaddle-IMP.2SG
vb1-mood.pers
керт.
керт-Ø
керт-Ø
be.able.to-CNG
vb1-conn
керт.
керт-Ø
керт-Ø
swaddle-CNG
vb1-conn
керт.
керт-Ø
керт-Ø
be.able.to-CVB
vb1-adv
керт.
керт-Ø
керт-Ø
swaddle-CVB
vb1-adv



1-3-1-75


Чужган кугыза терысан аҥам курал-ӱда, уржамат тӱред налеш.

Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
кугыза
кугыза
кугыза
old.man
no
терысан
терысан
терысан
manured
ad
терысан
терыс-ан
терыс-ан
manure-with
no-deriv.ad
терысан
терыс-ан
терысе-ан
on.a.sled-with
ad-deriv.ad
терысан
тер-ыс-ан
тер-сЕ-ан
sled-ADJ-with
no-deriv.ad-deriv.ad
аҥам
аҥа-м
аҥа-м
strip.of.land-ACC
no-case
аҥам
аҥа-м
аҥа-ем
strip.of.land-1SG
no-poss
аҥам
аҥа-м-Ø
аҥа-ем-Ø
strip.of.land-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
аҥам
аҥа-м-Ø
аҥа-ем-Ø
strip.of.land-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
аҥам
аҥа-м-Ø
аҥа-ем-Ø
strip.of.land-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
курал-ӱда,
курал-ӱд-а
курал-ӱдӧ-а
cultivate-3SG
vb2-pers
уржамат
уржа-м-ат
уржа-м-ат
rye-ACC-and
no-case-enc
уржамат
уржа-м-ат
уржа-ем-ат
rye-1SG-and
no-poss-enc
уржамат
уржа-м-ат
уржа-ем-ат
rye-TRANS-2SG
no-deriv.v-pers
уржамат
уржа-м-ат
уржа-ем-ат
rye-TRANS-3PL
no-deriv.v-pers
уржамат
уржа-м-а-т
уржа-ем-а-ат
rye-TRANS-3SG-and
no-deriv.v-pers-enc
уржамат
уржа-м-Ø-ат
уржа-ем-Ø-ат
rye-TRANS-CNG-and
no-deriv.v-conn-enc
уржамат
уржа-м-Ø-ат
уржа-ем-Ø-ат
rye-TRANS-CVB-and
no-deriv.v-adv-enc
уржамат
уржа-м--ат
уржа-ем-Е-ат
rye-TRANS-PST1.3SG-and
no-deriv.v-tense.pers-enc
тӱред
тӱред-Ø
тӱред-Ø
cut-IMP.2SG
vb1-mood.pers
тӱред
тӱред-Ø
тӱред-Ø
cut-CNG
vb1-conn
тӱред
тӱред-Ø
тӱред-Ø
cut-CVB
vb1-adv
налеш.
нал[ь]-еш
нал'е-еш
soft.red.clay-LAT
no-case
налеш.
нал-еш
нал-еш
take-3SG
vb1-pers



1-3-1-76


Тудын дене ӱчашыше иктат уке.

Тудын
Тудын
тудын
his/her
pr
Тудын
тудо-н
тудо-н
3SG-GEN
pr-case
дене
дене
дене
with
po
ӱчашыше
ӱчашыше
ӱчашыше
debater
ad/no
ӱчашыше
ӱчашы-ше
ӱчаше-шЕ
compete-PTCP.ACT
vb2-ad
иктат
иктат
иктат
anybody
nm/pr
иктат
икт-ат
икте-ат
one-and
nm/pr-enc
уке.
уке
уке
no
ad/no/pa



1-3-1-77


Кузе ӱчашет?

Кузе
Кузе
кузе
how
av/co/no/pa
ӱчашет?
ӱчаш-ет
ӱчаш-ет
fight-2SG
ad/no-poss
ӱчашет?
ӱчаш-ет
ӱчаше-ет
compete-2SG
vb2-pers



1-3-1-78


Вет ончыкшо адак миен эҥерташ кӱлеш.

Вет
Вет
вет
so
co/pa
ончыкшо
ончык-шо
ончык-жЕ
forward-3SG
av/po-poss
адак
адак
адак
again
av
миен
ми[й]-ен-Ø
мие-ен-Ø
come-PST2-3SG
vb2-tense-pers
миен
ми[й]-ен
мие-ен
come-CVB
vb2-adv
эҥерташ
эҥерт-аш
эҥерте-аш
lean.on-INF
vb2-inf
кӱлеш.
кӱлеш
кӱлеш
need
ad/no
кӱлеш.
кӱл-еш
кӱл-еш
be.necessary-3SG
vb1-pers



1-3-1-79


Теве Сакарланат чомам налаш оксам пуыш.

Теве
Теве
теве
here
av/co/pa
Теве
Теве
теве
[X]
pa
Сакарланат
Сакарланат
Сакарланат
Sakarlanat
na
чомам
чома-м
чома-м
foal-ACC
no-case
чомам
чома-м
чома-ем
foal-1SG
no-poss
чомам
чома-м-Ø
чома-ем-Ø
foal-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
чомам
чома-м-Ø
чома-ем-Ø
foal-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
чомам
чома-м-Ø
чома-ем-Ø
foal-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
налаш
нал-аш
нал-аш
take-INF
vb1-inf
оксам
окса-м
окса-м
money-ACC
no-case
оксам
окса-м
окса-ем
money-1SG
no-poss
оксам
окса-м-Ø
окса-ем-Ø
money-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
оксам
окса-м-Ø
окса-ем-Ø
money-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
оксам
окса-м-Ø
окса-ем-Ø
money-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
пуыш.
пу-ыш
пу-ш
wood-ILL
no-case
пуыш.
пуы-ш-Ø
пуо-ш-Ø
give-PST1-3SG
vb2-tense-pers
пуыш.
пуы-ш-Ø
пуо-ш-Ø
blow-PST1-3SG
vb2-tense-pers



1-3-1-80


Кернак, Сакар деч нимогай закладымат ыш йод.

Кернак,
Кернак
кернак
really
pa
Кернак,
Кер-на-к
кер-на-ак
pass.through-PST1.1PL-STR
vb1-tense.pers-enc
Сакар
Сакар
Сакар
Sakar
na
деч
деч
деч
from
po
нимогай
н'имогай
н'имогай
no
ad/pr
закладымат
заклад-ым-ат
заклад-м-ат
pawning-ACC-and
no-case-enc
ыш
ы-ш-Ø
ы-ш-Ø
NEG-PST-3SG
vb-tense-pers
йод.
йод
йод
iodine
no
йод.
йод-Ø
йод-Ø
ask-IMP.2SG
vb1-mood.pers
йод.
йод-Ø
йод-Ø
ask-CNG
vb1-conn
йод.
йод-Ø
йод-Ø
ask-CVB
vb1-adv



1-3-1-81


«Чылт ыш йод, манаш ок лий, Сакар, аҥам огыл гын, мутым пуэн, мут почеш Сакар кодшо шыжым, телым чодыраште мом лӱен гын, чыла Чужган кугызалан нумалын.

«Чылт
Чылт
чылт
completely
av/pa
ыш
ы-ш-Ø
ы-ш-Ø
NEG-PST-3SG
vb-tense-pers
йод,
йод
йод
iodine
no
йод,
йод-Ø
йод-Ø
ask-IMP.2SG
vb1-mood.pers
йод,
йод-Ø
йод-Ø
ask-CNG
vb1-conn
йод,
йод-Ø
йод-Ø
ask-CVB
vb1-adv
манаш
ман-аш
ман-аш
say-INF
vb1-inf
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
лий,
лий-Ø
лий-Ø
be-IMP.2SG
vb1-mood.pers
лий,
лий-Ø
лий-Ø
be-CNG
vb1-conn
лий,
лий-Ø
лий-Ø
be-CVB
vb1-adv
Сакар,
Сакар
Сакар
Sakar
na
аҥам
аҥа-м
аҥа-м
strip.of.land-ACC
no-case
аҥам
аҥа-м
аҥа-ем
strip.of.land-1SG
no-poss
аҥам
аҥа-м-Ø
аҥа-ем-Ø
strip.of.land-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
аҥам
аҥа-м-Ø
аҥа-ем-Ø
strip.of.land-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
аҥам
аҥа-м-Ø
аҥа-ем-Ø
strip.of.land-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
огыл
ог-Ø-ыл-Ø
ог-Ø-ул-Ø
NEG-3SG-be-CNG
vb-pers-vb-conn
гын,
гын
гын
if
co/pa
мутым
мут-ым
мут-м
word-ACC
no-case
пуэн,
пу}-эн-Ø
пуо-ен-Ø
give-PST2-3SG
vb2-tense-pers
пуэн,
пу}-эн-Ø
пуо-ен-Ø
blow-PST2-3SG
vb2-tense-pers
пуэн,
пу}-эн
пуо-ен
give-CVB
vb2-adv
пуэн,
пу}-эн
пуо-ен
blow-CVB
vb2-adv
мут
мут
мут
word
no
почеш
почеш
почеш
recent
ad/av/po
почеш
поч-еш
поч-еш
tail-LAT
no-case
почеш
поч-еш
поч-еш
open-3SG
vb1-pers
Сакар
Сакар
Сакар
Sakar
na
кодшо
кодшо
кодшо
last
ad/no
кодшо
код-шо
код-шЕ
stay-PTCP.ACT
vb1-ad
кодшо
код-шо
код-жЕ
code-3SG
no-poss
кодшо
код-шо
код-жЕ
stay-IMP.3SG
vb1-mood.pers
кодшо
код-Ø-шо
код-Ø-жЕ
stay-CNG-3SG
vb1-conn-poss
кодшо
код-Ø-шо
код-Ø-жЕ
stay-CVB-3SG
vb1-adv-poss
шыжым,
шыжым
шыжым
in.autumn
av
шыжым,
шыжы-м
шыже-м
autumn-ACC
no-case
телым
телым
телым
in.winter
av
телым
телы-м
теле-м
winter-ACC
no-case
чодыраште
чодыра-ште
чодыра-штЕ
forest-INE
no-case
чодыраште
чодыра-ште
чодыра-штЕ
coarse-INE
ad-case
мом
мом
мом
what
pr
мом
мо-м
мо-м
what-ACC
ad/av/pa/pr-case
лӱен
лӱ[й]-ен-Ø
лӱйӧ-ен-Ø
shoot-PST2-3SG
vb2-tense-pers
лӱен
лӱ[й]-ен
лӱйӧ-ен
shoot-CVB
vb2-adv
гын,
гын
гын
if
co/pa
чыла
чыла
чыла
everything
ad/pa/pr
Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
кугызалан
кугыза-лан
кугыза-лан
old.man-DAT
no-case
кугызалан
кугыза-ла-н
кугыза-ла-н
old.man-PL-GEN
no-num-case
нумалын.
нумал-ын-Ø
нумал-н-Ø
carry-PST2-3SG
vb1-tense-pers
нумалын.
нумал-ын
нумал-н
carry-CVB
vb1-adv



1-3-1-82


Ик луй, кок рывыж, шӱдӧ коло ур, шымлу мызе, кум кӱдыр, ик сузо — теве мыняр кайыкым пуштын Сакар.

Ик
Ик
ик
one
ad/nm/pa/pr
луй,
луй
луй
marten
no
кок
кок
кок
cook
no
кок
кок
кок
two
nm
рывыж,
рывыж
рывыж
fox
no
шӱдӧ
шӱдӧ
шӱдӧ
hundred
nm
шӱдӧ
шӱдӧ-Ø
шӱдӧ-Ø
order-IMP.2SG
vb2-mood.pers
шӱдӧ
шӱд-ӧ
шӱд-Е
clear-PST1.3SG
vb1-tense.pers
шӱдӧ
шӱдӧ-Ø
шӱдӧ-Ø
order-CNG
vb2-conn
коло
коло
коло
twenty
nm
коло
коло-Ø
коло-Ø
die-IMP.2SG
vb2-mood.pers
коло
коло-Ø
коло-Ø
die-CNG
vb2-conn
ур,
ур
ур
squirrel
no
ур,
ур-Ø
ур-Ø
fall-IMP.2SG
vb1-mood.pers
ур,
ур-Ø
ур-Ø
fall-CNG
vb1-conn
ур,
ур-Ø
ур-Ø
fall-CVB
vb1-adv
шымлу
***
***
***
***
мызе,
мызе
мызе
partridge
no
кум
кум
кум
godfather.of.one's.child
no
кум
кум
кум
three
nm
кӱдыр,
кӱдыр
кӱдыр
black.grouse
no
ик
ик
ик
one
ad/nm/pa/pr
сузо —
сузо
сузо
grouse
no
сузо —
сузо
сузо
rotten.tree.core
no
теве
теве
теве
here
av/co/pa
теве
теве
теве
[X]
pa
мыняр
мыняр
мыняр
how.many
av/co/pr
кайыкым
кайык-ым
кайык-м
bird-ACC
no-case
пуштын
пушты-н
пушто-н
oat.flour-GEN
no-case
пуштын
пушты-н
пушто-н
stomach-GEN
no-case
пуштын
пушт-ын-Ø
пушт-н-Ø
kill-PST2-3SG
vb1-tense-pers
пуштын
пушт-ын
пушт-н
kill-CVB
vb1-adv
пуштын
пу-шт-ын
пу-шт-н
wood-3PL-GEN
no-poss-case
Сакар.
Сакар
Сакар
Sakar
na



1-3-1-83


Мераҥжым ок шотло.

Мераҥжым
Мераҥ-жы-м
мераҥ-жЕ-м
hare-3SG-ACC
no-poss-case
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
шотло.
шотло-Ø
шотло-Ø
count-IMP.2SG
vb2-mood.pers
шотло.
шотло-Ø
шотло-Ø
count-CNG
vb2-conn



1-3-1-84


Мераҥ коваште шулдо, тудым Чужган кугыза ок нал, мераҥ коваштым Кесмак татар веле пога.

Мераҥ
Мераҥ
мераҥ
hare
no
Мераҥ
Мера-ҥ-Ø
мера-аҥ-Ø
measure-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
Мераҥ
Мер-аҥ-Ø
мер-аҥ-Ø
community-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
Мераҥ
Мера-ҥ-Ø
мера-аҥ-Ø
measure-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
Мераҥ
Мер-аҥ-Ø
мер-аҥ-Ø
community-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
Мераҥ
Мера-ҥ-Ø
мера-аҥ-Ø
measure-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
Мераҥ
Мер-аҥ-Ø
мер-аҥ-Ø
community-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
коваште
коваште
коваште
skin
no
коваште
кова-ште
кова-штЕ
grandmother-INE
no-case
шулдо,
шулдо
шулдо
cheap
ad
тудым
тудым
тудым
him/her
pr
тудым
тудо-м
тудо-м
3SG-ACC
pr-case
Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
кугыза
кугыза
кугыза
old.man
no
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
нал,
нал-Ø
нал-Ø
take-IMP.2SG
vb1-mood.pers
нал,
нал-Ø
нал-Ø
take-CNG
vb1-conn
нал,
нал-Ø
нал-Ø
take-CVB
vb1-adv
мераҥ
мераҥ
мераҥ
hare
no
мераҥ
мера-ҥ-Ø
мера-аҥ-Ø
measure-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
мераҥ
мер-аҥ-Ø
мер-аҥ-Ø
community-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
мераҥ
мера-ҥ-Ø
мера-аҥ-Ø
measure-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
мераҥ
мер-аҥ-Ø
мер-аҥ-Ø
community-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
мераҥ
мера-ҥ-Ø
мера-аҥ-Ø
measure-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
мераҥ
мер-аҥ-Ø
мер-аҥ-Ø
community-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
коваштым
ковашты-м
коваште-м
skin-ACC
no-case
коваштым
кова-шт-ым
кова-шт-м
grandmother-3PL-ACC
no-poss-case
Кесмак
Кесмак
Кесмак
Kesmak
na
татар
татар
татар
Tatar
no
веле
веле
веле
only
pa
веле
веле-Ø
веле-Ø
spill-IMP.2SG
vb2-mood.pers
веле
вел-'е
вел-Е
spill-PST1.3SG
vb1-tense.pers
веле
веле-Ø
веле-Ø
spill-CNG
vb2-conn
пога.
пог-а
пого-а
gather-3SG
vb2-pers



1-3-1-85


Мераҥ шылжым Сакар шке кочкын.

Мераҥ
Мераҥ
мераҥ
hare
no
Мераҥ
Мера-ҥ-Ø
мера-аҥ-Ø
measure-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
Мераҥ
Мер-аҥ-Ø
мер-аҥ-Ø
community-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
Мераҥ
Мера-ҥ-Ø
мера-аҥ-Ø
measure-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
Мераҥ
Мер-аҥ-Ø
мер-аҥ-Ø
community-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
Мераҥ
Мера-ҥ-Ø
мера-аҥ-Ø
measure-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
Мераҥ
Мер-аҥ-Ø
мер-аҥ-Ø
community-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
шылжым
шыл-жы-м
шыл-жЕ-м
meat-3SG-ACC
no-poss-case
Сакар
Сакар
Сакар
Sakar
na
шке
шке
шке
REFL
pr
кочкын.
кочк-ын-Ø
кочк-н-Ø
eat-PST2-3SG
vb1-tense-pers
кочкын.
кочк-ын
кочк-н
eat-CVB
vb1-adv



1-3-1-86


Ур шылжым аваже ик мешак чоло коштен оптен.

Ур
Ур
ур
squirrel
no
Ур
Ур-Ø
ур-Ø
fall-IMP.2SG
vb1-mood.pers
Ур
Ур-Ø
ур-Ø
fall-CNG
vb1-conn
Ур
Ур-Ø
ур-Ø
fall-CVB
vb1-adv
шылжым
шыл-жы-м
шыл-жЕ-м
meat-3SG-ACC
no-poss-case
аваже
аваже
аваже
honey
no
аваже
ава-же
ава-жЕ
mother-3SG
no-poss
аваже
ав-а-же
аве-а-жЕ
cut-3SG-3SG
vb2-pers-poss
ик
ик
ик
one
ad/nm/pa/pr
мешак
мешак
мешак
bag
no
мешак
ме-ш-ак
ме-ш-ак
1PL-ILL-STR
pr-case-enc
мешак
ме-ш-ак
ме-еш-ак
we-LAT-STR
pr-case-enc
чоло
чоло
чоло
about
po
коштен
кошт-ен-Ø
кошто-ен-Ø
dry-PST2-3SG
vb2-tense-pers
коштен
кошт-ен
кошто-ен
dry-CVB
vb2-adv
оптен.
опт-ен-Ø
опто-ен-Ø
put-PST2-3SG
vb2-tense-pers
оптен.
опт-ен-Ø
опто-ен-Ø
bark-PST2-3SG
vb2-tense-pers
оптен.
опт-ен
опто-ен
put-CVB
vb2-adv
оптен.
опт-ен
опто-ен
bark-CVB
vb2-adv



1-3-1-87


Коштымо ур шыл пеш тамле, адак кукшо верыште кийыктет гын, кеҥежымат ок пужло, шӱр шолташ пеш чапле.

Коштымо
Коштымо
коштымо
dried
ad
Коштымо
Кошты-мо
кошто-мЕ
dry-PTCP.PASS
vb2-ad
ур
ур
ур
squirrel
no
ур
ур-Ø
ур-Ø
fall-IMP.2SG
vb1-mood.pers
ур
ур-Ø
ур-Ø
fall-CNG
vb1-conn
ур
ур-Ø
ур-Ø
fall-CVB
vb1-adv
шыл
шыл
шыл
meat
no
шыл
шыл-Ø
шыл-Ø
hide-IMP.2SG
vb1-mood.pers
шыл
шыл-Ø
шыл-Ø
hide-CNG
vb1-conn
шыл
шыл-Ø
шыл-Ø
hide-CVB
vb1-adv
пеш
пеш
пеш
very
av
тамле,
тамле
тамле
tasty
ad
тамле,
тамле-Ø
тамле-Ø
taste-IMP.2SG
vb2-mood.pers
тамле,
тамле-Ø
тамле-Ø
taste-CNG
vb2-conn
адак
адак
адак
again
av
кукшо
кукшо
кукшо
dry
ad/no
верыште
верыште
верыште
inessive
no
верыште
вер-ыште
вер-штЕ
place-INE
no-case
кийыктет
кийыкт-ет
кийыкте-ет
keep.something.somewhere-2SG
vb2-pers
кийыктет
кийы-кт-ет
кийе-ктЕ-ет
lie-CAUS-2SG
vb2-deriv.v-pers
гын,
гын
гын
if
co/pa
кеҥежымат
кеҥежым-ат
кеҥежым-ат
in.the.summer-and
av-enc
кеҥежымат
кеҥеж-ым-ат
кеҥеж-м-ат
summer-ACC-and
no-case-enc
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
пужло,
пужло-Ø
пужло-Ø
break-IMP.2SG
vb2-mood.pers
пужло,
пужло-Ø
пужло-Ø
break-CNG
vb2-conn
шӱр
шӱр
шӱр
soup
no
шолташ
шолт-аш
шолто-аш
boil-INF
vb2-inf
пеш
пеш
пеш
very
av
чапле.
чапле
чапле
glorious
ad
чапле.
чапле-Ø
чапле-Ø
glorify-IMP.2SG
vb2-mood.pers
чапле.
чапле-Ø
чапле-Ø
glorify-CNG
vb2-conn



1-3-1-88


Луй ден рывыж шыл кочкаш ок йӧрӧ: тамлат огыл, йыгыжгын ӱпша.

Луй
Луй
луй
marten
no
ден
ден
ден
and
co
рывыж
рывыж
рывыж
fox
no
шыл
шыл
шыл
meat
no
шыл
шыл-Ø
шыл-Ø
hide-IMP.2SG
vb1-mood.pers
шыл
шыл-Ø
шыл-Ø
hide-CNG
vb1-conn
шыл
шыл-Ø
шыл-Ø
hide-CVB
vb1-adv
кочкаш
кочк-аш
кочк-аш
eat-INF
vb1-inf
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
йӧрӧ:
йӧрӧ-Ø
йӧрӧ-Ø
roll-IMP.2SG
vb2-mood.pers
йӧрӧ:
йӧрӧ-Ø
йӧрӧ-Ø
mix-IMP.2SG
vb2-mood.pers
йӧрӧ:
йӧрӧ-Ø
йӧрӧ-Ø
go.out-IMP.2SG
vb2-mood.pers
йӧрӧ:
йӧрӧ-Ø
йӧрӧ-Ø
be.satisfying-IMP.2SG
vb2-mood.pers
йӧрӧ:
йӧрӧ-Ø
йӧрӧ-Ø
roll-CNG
vb2-conn
йӧрӧ:
йӧрӧ-Ø
йӧрӧ-Ø
mix-CNG
vb2-conn
йӧрӧ:
йӧрӧ-Ø
йӧрӧ-Ø
go.out-CNG
vb2-conn
йӧрӧ:
йӧрӧ-Ø
йӧрӧ-Ø
be.satisfying-CNG
vb2-conn
тамлат
тамл-ат
тамле-ат
tasty-and
ad-enc
тамлат
тамл-ат
тамле-ат
taste-3PL
vb2-pers
тамлат
там-ла-т
там-ла-ет
taste-COMP-2SG
no-case-poss
тамлат
там-ла-т
там-ла-ет
taste-PL-2SG
no-num-poss
тамлат
там-ла-т
там-ла-ат
taste-COMP-and
no-case-enc
тамлат
там-ла-т
там-ла-ат
taste-PL-and
no-num-enc
тамлат
тамл-а-т
тамле-а-ат
taste-3SG-and
vb2-pers-enc
тамлат
тамл-Ø-ат
тамле-Ø-ат
taste-CNG-and
vb2-conn-enc
огыл,
ог-Ø-ыл-Ø
ог-Ø-ул-Ø
NEG-3SG-be-CNG
vb-pers-vb-conn
йыгыжгын
йыгыжгын
йыгыжгын
disgustingly
av
йыгыжгын
йыгыжгы-н
йыгыжге-н
nasty-GEN
ad-case
ӱпша.
ӱпш-а
ӱпшӧ-а
smell-3SG
vb2-pers



1-3-1-89


Туге гынат, Сакар луй ден рывыж шылжымат пийлан луктын кудалтен огыл, а клат ӧрдыжеш, кече ваштареш, луктын сакен.

Туге
Туге
туге
so
av/pa
Туге
Ту-ге
ту-ге
that-COM
pr-case
Туге
Ту-ге
ту-ге
gland-COM
no-case
Туге
Ту-ге
ту-ге
banner-COM
no-case
гынат,
гынат
гынат
even.though
co/pa
гынат,
гына-т
гына-ат
only-and
pa-enc
гынат,
гын-ат
гын-ат
if-and
co/pa-enc
Сакар
Сакар
Сакар
Sakar
na
луй
луй
луй
marten
no
ден
ден
ден
and
co
рывыж
рывыж
рывыж
fox
no
шылжымат
шыл-жы-м-ат
шыл-жЕ-м-ат
meat-3SG-ACC-and
no-poss-case-enc
пийлан
пий-лан
пий-лан
dog-DAT
no-case
пийлан
пий-ла-н
пий-ла-н
dog-PL-GEN
no-num-case
луктын
лукт-ын-Ø
лукт-н-Ø
lead.out-PST2-3SG
vb1-tense-pers
луктын
лукт-ын
лукт-н
lead.out-CVB
vb1-adv
кудалтен
кудалт-ен-Ø
кудалте-ен-Ø
throw-PST2-3SG
vb2-tense-pers
кудалтен
кудалт-ен
кудалте-ен
throw-CVB
vb2-adv
огыл,
ог-Ø-ыл-Ø
ог-Ø-ул-Ø
NEG-3SG-be-CNG
vb-pers-vb-conn
а
а
а
and
co
а
а
а
so
pa
а
а
а
oh
in
клат
клат
клат
storage
no
ӧрдыжеш,
ӧрдыжеш
ӧрдыжеш
at.the.side
av/po
ӧрдыжеш,
ӧрдыж-еш
ӧрдыж-еш
side-LAT
ad/no-case
кече
кече
кече
sun
no
кече
кече-Ø
кече-Ø
hang-IMP.2SG
vb2-mood.pers
кече
кече-Ø
кече-Ø
hang-CNG
vb2-conn
ваштареш,
ваштареш
ваштареш
toward
ad/av/po
ваштареш,
ваштар-еш
ваштар-еш
maple-LAT
no-case
луктын
лукт-ын-Ø
лукт-н-Ø
lead.out-PST2-3SG
vb1-tense-pers
луктын
лукт-ын
лукт-н
lead.out-CVB
vb1-adv
сакен.
сак-ен-Ø
саке-ен-Ø
hang.up-PST2-3SG
vb2-tense-pers
сакен.
сак-ен
саке-ен
hang.up-CVB
vb2-adv



1-3-1-90


Кече ден мардежеш тыгай шыл эркын кошка, огеш шӱй...

Кече
Кече
кече
sun
no
Кече
Кече-Ø
кече-Ø
hang-IMP.2SG
vb2-mood.pers
Кече
Кече-Ø
кече-Ø
hang-CNG
vb2-conn
ден
ден
ден
and
co
мардежеш
мардеж-еш
мардеж-еш
wind-LAT
no-case
тыгай
тыгай
тыгай
such
ad/av/no/pr
шыл
шыл
шыл
meat
no
шыл
шыл-Ø
шыл-Ø
hide-IMP.2SG
vb1-mood.pers
шыл
шыл-Ø
шыл-Ø
hide-CNG
vb1-conn
шыл
шыл-Ø
шыл-Ø
hide-CVB
vb1-adv
эркын
эркын
эркын
softly
ad/av
эркын
эркын
эркын
freedom
av/no
эркын
эркы-н
эрке-н
peace-GEN
no-case
кошка,
кошк-а
кошко-а
dry-3SG
vb2-pers
огеш
ог-еш
ог-еш
NEG-3SG
vb-pers
шӱй...
шӱй
шӱй
neck
no
шӱй...
шӱй
шӱй
piece.of.coal
no
шӱй...
шӱй
шӱй
pus
no
шӱй...
шӱй-Ø
шӱй-Ø
rot-IMP.2SG
vb1-mood.pers
шӱй...
шӱй-Ø
шӱйӧ-Ø
become.firmer-IMP.2SG
vb2-mood.pers
шӱй...
шӱй-Ø
шӱй-Ø
rot-CNG
vb1-conn
шӱй...
шӱй-Ø
шӱйӧ-Ø
become.firmer-CNG
vb2-conn
шӱй...
шӱй-Ø
шӱй-Ø
rot-CVB
vb1-adv



1-3-1-91


Пошкудо-влакше, южгунам лӱмын толын, Сакар деч йодын, изин катен, кӧ луй шылым, кӧ рывыж шылым наҥгаят.

Пошкудо-влакше,
Пошкудо-влак-ше
пошкудо-влак-жЕ
neighbor-PL-3SG
no-num-poss
южгунам
южгунам
южгунам
occasionally
av/pr
лӱмын
лӱмын
лӱмын
intentionally
ad/av/po
лӱмын
лӱм-ын
лӱм-н
name-GEN
no-case
лӱмын
лӱмы-н
лӱмӧ-н
sore-GEN
no-case
лӱмын
лӱмы-н
лӱмӧ-н
glue-GEN
no-case
толын,
тол-ын-Ø
тол-н-Ø
come-PST2-3SG
vb1-tense-pers
толын,
тол-ын
тол-н
come-CVB
vb1-adv
Сакар
Сакар
Сакар
Sakar
na
деч
деч
деч
from
po
йодын,
йод-ын
йод-н
iodine-GEN
no-case
йодын,
йод-ын-Ø
йод-н-Ø
ask-PST2-3SG
vb1-tense-pers
йодын,
йод-ын
йод-н
ask-CVB
vb1-adv
изин
изин
изин
little.by.little
av
изин
изи-н
изи-н
small-GEN
ad/no-case
катен,
кат-ен-Ø
кате-ен-Ø
break.off-PST2-3SG
vb2-tense-pers
катен,
кат-ен
кате-ен
break.off-CVB
vb2-adv
кӧ
кӧ
кӧ
who
pr
луй
луй
луй
marten
no
шылым,
шыл-ым
шыл-м
meat-ACC
no-case
кӧ
кӧ
кӧ
who
pr
рывыж
рывыж
рывыж
fox
no
шылым
шыл-ым
шыл-м
meat-ACC
no-case
наҥгаят.
наҥга[й]-[а]т
наҥгае-ат
take-3PL
vb2-pers
наҥгаят.
наҥга[й]-[а]-т
наҥгае-а-ат
take-3SG-and
vb2-pers-enc



1-3-1-92


Имньылан шора лийме годым, тыгай янлык шылым, коштен туржын, имне нерыш пуалат гын, пеш полша, маныт.

Имньылан
Имньы-лан
имн'е-лан
horse-DAT
no-case
Имньылан
Имньы-ла-н
имн'е-ла-н
horse-PL-GEN
no-num-case
шора
шора
шора
strangles
no
лийме
лийме
лийме
happening
ad
лийме
лий-ме
лий-мЕ
be-PTCP.PASS
vb1-ad
годым,
годым
годым
during
po
тыгай
тыгай
тыгай
such
ad/av/no/pr
янлык
янлык
янлык
animal
no
шылым,
шыл-ым
шыл-м
meat-ACC
no-case
коштен
кошт-ен-Ø
кошто-ен-Ø
dry-PST2-3SG
vb2-tense-pers
коштен
кошт-ен
кошто-ен
dry-CVB
vb2-adv
туржын,
турж-ын-Ø
турж-н-Ø
crumple-PST2-3SG
vb1-tense-pers
туржын,
турж-ын
турж-н
crumple-CVB
vb1-adv
туржын,
тур-жы-н
тур-жЕ-н
block-3SG-GEN
no-poss-case
туржын,
тур-жы-н
тур-жЕ-н
round-3SG-GEN
no-poss-case
туржын,
тур-жы-н
тур-жЕ-н
quiet-3SG-GEN
ad/no-poss-case
туржын,
тур-жы-н
тур-жЕ-н
aurochs-3SG-GEN
no-poss-case
имне
имн'е
имн'е
horse
no
нерыш
нер-ыш
нер-ш
nose-ILL
no-case
нерыш
неры-ш-Ø
нере-ш-Ø
doze-PST1-3SG
vb2-tense-pers
пуалат
пуал-ат
пуал-ат
blow-2SG
vb1-pers
пуалат
пуал-ат
пуал-ат
swell-2SG
vb1-pers
пуалат
пуал-Ø-ат
пуал-Ø-ат
blow-CNG-and
vb1-conn-enc
пуалат
пуал-Ø-ат
пуал-Ø-ат
swell-CNG-and
vb1-conn-enc
пуалат
пуал-Ø-ат
пуал-Ø-ат
blow-CVB-and
vb1-adv-enc
пуалат
пуал-Ø-ат
пуал-Ø-ат
swell-CVB-and
vb1-adv-enc
гын,
гын
гын
if
co/pa
пеш
пеш
пеш
very
av
полша,
полш-а
полшо-а
help-3SG
vb2-pers
маныт.
ман-ыт
ман-ыт
say-3PL
vb1-pers



1-3-1-93


Южгунам ӧрдыж ял гычат толыт.

Южгунам
Южгунам
южгунам
occasionally
av/pr
ӧрдыж
ӧрдыж
ӧрдыж
side
ad/no
ӧрдыж
ӧрды-Ø-ж
ӧрдӧ-Ø-жЕ
grow.fat-CNG-3SG
vb2-conn-poss
ял
ял
ял
village
no
гычат
гыч-ат
гыч-ат
from-and
po-enc
толыт.
тол-ыт
тол-ыт
come-3PL
vb1-pers



1-3-1-94


Сакар ок чамане: айда наҥгайза.

Сакар
Сакар
Сакар
Sakar
na
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
чамане:
чамане-Ø
чамане-Ø
pity-IMP.2SG
vb2-mood.pers
чамане:
чамане-Ø
чамане-Ø
pity-CNG
vb2-conn
айда
айда
айда
let's.go
pa
наҥгайза.
***
***
***
***



1-3-1-95


Чужган кугызалан Сакар чылт ӧреш.

Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
кугызалан
кугыза-лан
кугыза-лан
old.man-DAT
no-case
кугызалан
кугыза-ла-н
кугыза-ла-н
old.man-PL-GEN
no-num-case
Сакар
Сакар
Сакар
Sakar
na
чылт
чылт
чылт
completely
av/pa
ӧреш.
ӧр-еш
ӧр-еш
slope-LAT
no-case
ӧреш.
ӧр-еш
ӧрӧ-еш
groove-LAT
no-case
ӧреш.
ӧр-еш
ӧр-еш
be.surprised-3SG
vb1-pers



1-3-1-96


Бурлакыш толмыж деч ончыч Сакар Лопнурыш Чужган кугыза дек расчет ыштыкташ мийыш.

Бурлакыш
Бурлак-ыш
бурлак-ш
barge.hauler-ILL
no-case
толмыж
толмы-ж
толмо-жЕ
arrival-3SG
ad-poss
толмыж
тол-мы-ж
тол-мЕ-жЕ
come-PTCP.PASS-3SG
vb1-ad-poss
деч
деч
деч
from
po
ончыч
ончыч
ончыч
from.in.front.of
av/po
Сакар
Сакар
Сакар
Sakar
na
Лопнурыш
Лопнурыш
Лопнурыш
Lopnurysh
na
Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
кугыза
кугыза
кугыза
old.man
no
дек
дек
дек
to
po
расчет
расчет
расчет
calculation
no
ыштыкташ
ыштыкт-аш
ыштыкте-аш
make.somebody.do.something-INF
vb2-inf
ыштыкташ
ышты-кт-аш
ыште-ктЕ-аш
do-CAUS-INF
vb2-deriv.v-inf
мийыш.
мийы-ш-Ø
мие-ш-Ø
come-PST1-3SG
vb2-tense-pers



1-3-1-97


Чужган кугыза моло торговой гай огыл, икганаште расчетым ок ыште.

Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
кугыза
кугыза
кугыза
old.man
no
моло
моло
моло
other
no/pr
торговой
торговой
торговой
merchant
no
гай
гай
гай
like
ad/av/pa/po
огыл,
ог-Ø-ыл-Ø
ог-Ø-ул-Ø
NEG-3SG-be-CNG
vb-pers-vb-conn
икганаште
***
***
***
***
расчетым
расчет-ым
расчет-м
calculation-ACC
no-case
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
ыште.
ыште-Ø
ыште-Ø
do-IMP.2SG
vb2-mood.pers
ыште.
ыште-Ø
ыште-Ø
do-CNG
vb2-conn



1-3-1-98


Мом намиет — эре налеш, эре воза; мом йодат — эре пуа, эре воза.

Мом
Мом
мом
what
pr
Мом
Мо-м
мо-м
what-ACC
ad/av/pa/pr-case
намиет —
нами[й]-ет
намие-ет
bring-2SG
vb2-pers
эре
эре
эре
always
av/po
эре
эре
эре
clean
ad
налеш,
нал[ь]-еш
нал'е-еш
soft.red.clay-LAT
no-case
налеш,
нал-еш
нал-еш
take-3SG
vb1-pers
эре
эре
эре
always
av/po
эре
эре
эре
clean
ad
воза;
воз-а
возо-а
write-3SG
vb2-pers
мом
мом
мом
what
pr
мом
мо-м
мо-м
what-ACC
ad/av/pa/pr-case
йодат —
йод-ат
йод-ат
iodine-and
no-enc
йодат —
йод-ат
йод-ат
ask-2SG
vb1-pers
йодат —
йод-Ø-ат
йод-Ø-ат
ask-CNG-and
vb1-conn-enc
йодат —
йод-Ø-ат
йод-Ø-ат
ask-CVB-and
vb1-adv-enc
йодат —
йод--ат
йод-Е-ат
ask-PST1.3SG-and
vb1-tense.pers-enc
эре
эре
эре
always
av/po
эре
эре
эре
clean
ad
пуа,
пу-а
пуо-а
give-3SG
vb2-pers
пуа,
пу-а
пуо-а
blow-3SG
vb2-pers
эре
эре
эре
always
av/po
эре
эре
эре
clean
ad
воза.
воз-а
возо-а
write-3SG
vb2-pers



1-3-1-99


«Вара шотлена, тый дечет ок йом, мый дечемат ок йом», — манеш.

«Вара
Вара
вара
then
av/pa
«Вара
Вара
вара
pole
no
«Вара
Вар-а
варе-а
mix-3SG
vb2-pers
шотлена,
шотл-ена
шотло-ена
count-1PL
vb2-pers
тый
тый
тый
2SG
pr
дечет
деч-ет
деч-ет
from-2SG
po-poss
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
йом,
йом-Ø
йом-Ø
disappear-IMP.2SG
vb1-mood.pers
йом,
йом-Ø
йом-Ø
disappear-CNG
vb1-conn
йом,
йом-Ø
йом-Ø
disappear-CVB
vb1-adv
мый
мый
мый
1SG
pr
дечемат
деч-ем-ат
деч-ем-ат
from-1SG-and
po-poss-enc
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
йом», —
йом-Ø
йом-Ø
disappear-IMP.2SG
vb1-mood.pers
йом», —
йом-Ø
йом-Ø
disappear-CNG
vb1-conn
йом», —
йом-Ø
йом-Ø
disappear-CVB
vb1-adv
манеш.
манеш
манеш
it.is.said
av
манеш.
ман-еш
ман-еш
say-3SG
vb1-pers



1-3-1-100


Кинде кӱлеш — киндым пуа, моло кӱлеш — молым пуа, сатум гына тудын деке намиен шого.

Кинде
Кинде
кинде
bread
no
кӱлеш —
кӱлеш
кӱлеш
need
ad/no
кӱлеш —
кӱл-еш
кӱл-еш
be.necessary-3SG
vb1-pers
киндым
кинды-м
кинде-м
bread-ACC
no-case
пуа,
пу-а
пуо-а
give-3SG
vb2-pers
пуа,
пу-а
пуо-а
blow-3SG
vb2-pers
моло
моло
моло
other
no/pr
кӱлеш —
кӱлеш
кӱлеш
need
ad/no
кӱлеш —
кӱл-еш
кӱл-еш
be.necessary-3SG
vb1-pers
молым
молы-м
моло-м
other-ACC
no/pr-case
пуа,
пу-а
пуо-а
give-3SG
vb2-pers
пуа,
пу-а
пуо-а
blow-3SG
vb2-pers
сатум
сату-м
сату-м
goods-ACC
no-case
гына
гына
гына
only
pa
тудын
тудын
тудын
his/her
pr
тудын
тудо-н
тудо-н
3SG-GEN
pr-case
деке
деке
деке
to
po
намиен
нами[й]-ен-Ø
намие-ен-Ø
bring-PST2-3SG
vb2-tense-pers
намиен
нами[й]-ен
намие-ен
bring-CVB
vb2-adv
шого.
шого
шого
stop
vb
шого.
шого
шого
mute
ad
шого.
шого-Ø
шого-Ø
stand-IMP.2SG
vb2-mood.pers
шого.
шого-Ø
шого-Ø
stand-CNG
vb2-conn



1-3-1-101


Туге гынат, пуымо-налмым иктаж гана рашемдарыман, уке гын йоҥылышат лиеш.

Туге
Туге
туге
so
av/pa
Туге
Ту-ге
ту-ге
that-COM
pr-case
Туге
Ту-ге
ту-ге
gland-COM
no-case
Туге
Ту-ге
ту-ге
banner-COM
no-case
гынат,
гынат
гынат
even.though
co/pa
гынат,
гына-т
гына-ат
only-and
pa-enc
гынат,
гын-ат
гын-ат
if-and
co/pa-enc
пуымо-налмым
пуымо-налмы-м
пуымоналме-м
givenpurchasing-ACC
adad-case
пуымо-налмым
пуымо-нал-мы-м
пуымонал-мЕ-м
giventake-PTCP.PASS-ACC
advb1-ad-case
пуымо-налмым
пуы-мо-налмы-м
пуо-мЕналме-м
give-PTCP.PASSpurchasing-ACC
vb2-adad-case
пуымо-налмым
пуы-мо-нал-мы-м
пуо-мЕнал-мЕ-м
give-PTCP.PASStake-PTCP.PASS-ACC
vb2-advb1-ad-case
пуымо-налмым
пуы-мо-налмы-м
пуо-мЕналме-м
blow-PTCP.PASSpurchasing-ACC
vb2-adad-case
пуымо-налмым
пуы-мо-нал-мы-м
пуо-мЕнал-мЕ-м
blow-PTCP.PASStake-PTCP.PASS-ACC
vb2-advb1-ad-case
иктаж
иктаж
иктаж
somebody
av/pr
гана
гана
гана
times
no/po
рашемдарыман,
рашемдары-ман
рашемдаре-ман
clarify-INF.NEC
vb2-inf
рашемдарыман,
рашемдары-м-ан
рашемдаре-мЕ-ан
clarify-PTCP.PASS-with
vb2-ad-deriv.ad
уке
уке
уке
no
ad/no/pa
гын
гын
гын
if
co/pa
йоҥылышат
йоҥылыш-ат
йоҥылыш-ат
mistake-and
ad/av/no-enc
йоҥылышат
йоҥылы-ш-Ø-ат
йоҥыло-ш-Ø-ат
make.mistakes-PST1-3SG-and
vb2-tense-pers-enc
йоҥылышат
йоҥылы-ш-ат
йоҥыло-шЕ-ат
make.mistakes-PTCP.ACT-and
vb2-ad-enc
лиеш.
лиеш
лиеш
soon
pa
лиеш.
ли[й]-еш
лий-еш
be-3SG
vb1-pers



1-3-1-102


Сакарын ушыжо Чужган кугызан книшкаж гаяк: мо налмыжым, мо пуымыжым чыла шинча, Сакарым ондален от керт, но Чужган кугыза ондалашат ок шоно, тудын возымыжо Сакарын шонымыжо дене ик семынак келшен тольо.

Сакарын
Сакарын
Сакарын
Sakaryn
na
ушыжо
уш-ыжо
уш-жЕ
mind-3SG
no-poss
ушыжо
ушы-жо
ушо-жЕ
join-IMP.3SG
vb2-mood.pers
ушыжо
ушы-жо
ушо-жЕ
order-IMP.3SG
vb2-mood.pers
ушыжо
у-ш-ыжо
у-ш-жЕ
new-ILL-3SG
ad/no-case-poss
ушыжо
ушы-Ø-жо
ушо-Ø-жЕ
join-CNG-3SG
vb2-conn-poss
ушыжо
ушы-Ø-жо
ушо-Ø-жЕ
order-CNG-3SG
vb2-conn-poss
Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
кугызан
кугыза-н
кугыза-ан
old.man-with
no-deriv.ad
кугызан
кугыза-н
кугыза-н
old.man-GEN
no-case
книшкаж
***
***
***
***
гаяк:
гаяк
гаяк
almost
po
гаяк:
га[й]-[а]к
гай-ак
like-STR
ad/av/pa/po-enc
гаяк:
га[й]-[а]к
гае-ак
like-STR
po-enc
мо
мо
мо
what
ad/av/pa/pr
налмыжым,
налмы-жы-м
налме-жЕ-м
purchasing-3SG-ACC
ad-poss-case
налмыжым,
нал-мы-жы-м
нал-мЕ-жЕ-м
take-PTCP.PASS-3SG-ACC
vb1-ad-poss-case
мо
мо
мо
what
ad/av/pa/pr
пуымыжым
пуымы-жы-м
пуымо-жЕ-м
given-3SG-ACC
ad-poss-case
пуымыжым
пуы-мы-жы-м
пуо-мЕ-жЕ-м
give-PTCP.PASS-3SG-ACC
vb2-ad-poss-case
пуымыжым
пуы-мы-жы-м
пуо-мЕ-жЕ-м
blow-PTCP.PASS-3SG-ACC
vb2-ad-poss-case
чыла
чыла
чыла
everything
ad/pa/pr
шинча,
шинча
шинча
eye
no
шинча,
шинч-а
шинче-а
sit-3SG
vb2-pers
шинча,
шинч-а
шинче-а
know-3SG
vb2-pers
Сакарым
Сакарым
Сакарым
Sakarym
na
ондален
ондал-ен-Ø
ондале-ен-Ø
deceive-PST2-3SG
vb2-tense-pers
ондален
ондал-ен
ондале-ен
deceive-CVB
vb2-adv
от
о-т
о-т
NEG-2SG
vb-pers
керт,
керт-Ø
керт-Ø
be.able.to-IMP.2SG
vb1-mood.pers
керт,
керт-Ø
керт-Ø
swaddle-IMP.2SG
vb1-mood.pers
керт,
керт-Ø
керт-Ø
be.able.to-CNG
vb1-conn
керт,
керт-Ø
керт-Ø
swaddle-CNG
vb1-conn
керт,
керт-Ø
керт-Ø
be.able.to-CVB
vb1-adv
керт,
керт-Ø
керт-Ø
swaddle-CVB
vb1-adv
но
но
но
but
co/no/pa
но
но
но
gee.up
in
Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
кугыза
кугыза
кугыза
old.man
no
ондалашат
ондал-аш-ат
ондале-аш-ат
deceive-INF-and
vb2-inf-enc
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
шоно,
шоно-Ø
шоно-Ø
think-IMP.2SG
vb2-mood.pers
шоно,
шоно-Ø
шоно-Ø
think-CNG
vb2-conn
тудын
тудын
тудын
his/her
pr
тудын
тудо-н
тудо-н
3SG-GEN
pr-case
возымыжо
возымы-жо
возымо-жЕ
written-3SG
ad-poss
возымыжо
возы-мы-жо
возо-мЕ-жЕ
write-PTCP.PASS-3SG
vb2-ad-poss
Сакарын
Сакарын
Сакарын
Sakaryn
na
шонымыжо
шонымы-жо
шонымо-жЕ
desired-3SG
ad-poss
шонымыжо
шоны-мы-жо
шоно-мЕ-жЕ
think-PTCP.PASS-3SG
vb2-ad-poss
дене
дене
дене
with
po
ик
ик
ик
one
ad/nm/pa/pr
семынак
семын-ак
семын-ак
like-STR
po-enc
семынак
сем-ын-ак
сем-н-ак
melody-GEN-STR
no-case-enc
семынак
сем-ын-ак
сем-н-ак
sense-GEN-STR
no-case-enc
келшен
келшен
келшен
agreeably
av
келшен
келш-ен-Ø
келше-ен-Ø
appeal.to-PST2-3SG
vb2-tense-pers
келшен
келш-ен
келше-ен
appeal.to-CVB
vb2-adv
тольо.
тол-ьо
тол-Е
come-PST1.3SG
vb1-tense.pers



1-3-1-103


Сакар мынярым пуэн, Чужган кугызат тунарымак возен.

Сакар
Сакар
Сакар
Sakar
na
мынярым
мыняр-ым
мыняр-м
how.many-ACC
av/co/pr-case
мынярым
мыняры-м
мыняре-м
how.many-ACC
av/pr-case
пуэн,
пу}-эн-Ø
пуо-ен-Ø
give-PST2-3SG
vb2-tense-pers
пуэн,
пу}-эн-Ø
пуо-ен-Ø
blow-PST2-3SG
vb2-tense-pers
пуэн,
пу}-эн
пуо-ен
give-CVB
vb2-adv
пуэн,
пу}-эн
пуо-ен
blow-CVB
vb2-adv
Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
кугызат
кугыза-т
кугыза-ет
old.man-2SG
no-poss
кугызат
кугыза-т
кугыза-ат
old.man-and
no-enc
тунарымак
***
***
***
***
возен.
воз-ен-Ø
возо-ен-Ø
write-PST2-3SG
vb2-tense-pers
возен.
воз-ен
возо-ен
write-CVB
vb2-adv



1-3-1-104


Чужган кугыза мынярым возен, Сакарат тунарымак налын.

Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
кугыза
кугыза
кугыза
old.man
no
мынярым
мыняр-ым
мыняр-м
how.many-ACC
av/co/pr-case
мынярым
мыняры-м
мыняре-м
how.many-ACC
av/pr-case
возен,
воз-ен-Ø
возо-ен-Ø
write-PST2-3SG
vb2-tense-pers
возен,
воз-ен
возо-ен
write-CVB
vb2-adv
Сакарат
Сакарат
Сакарат
Sakarat
na
тунарымак
***
***
***
***
налын.
нал-ын-Ø
нал-н-Ø
take-PST2-3SG
vb1-tense-pers
налын.
нал-ын
нал-н
take-CVB
vb1-adv



1-3-1-105


Тиде шотышто чыла пеш раш лекте.

Тиде
Тиде
тиде
this
pr
Тиде
Тиде-Ø
тиде-Ø
drop.into.boiling.water-IMP.2SG
vb2-mood.pers
Тиде
Тиде-Ø
тиде-Ø
drop.into.boiling.water-CNG
vb2-conn
шотышто
шотышто
шотышто
regarding
po
шотышто
шот-ышто
шот-штЕ
use-INE
no-case
чыла
чыла
чыла
everything
ad/pa/pr
пеш
пеш
пеш
very
av
раш
раш
раш
clear
ad/av
лекте.
лект-е
лект-Е
go-PST1.3SG
vb1-tense.pers



1-3-1-106


Умбакыжым Сакарын шонымыжо Чужган кугызан кумылжо дене изиш ыш келше: луй коваштылан Сакар латкок теҥгем налаш шонен — тыгай акеш У Сола Арпик пазареш ужален — Чужган кугыза луй коваштым лу теҥгелан веле аклыш; рывыж коваштылан Сакар шым теҥге гыч налаш шонен, Чужган куд теҥге гыч пыштыш; мызе ден урлан кумлывичыр гыч, кӱдырлан шымлур гыч, сузылан теҥге да витльыкокырым шотлыш.

Умбакыжым
Умбакыжым
Умбакыжым
Umbakyzhym
na
Сакарын
Сакарын
Сакарын
Sakaryn
na
шонымыжо
шонымы-жо
шонымо-жЕ
desired-3SG
ad-poss
шонымыжо
шоны-мы-жо
шоно-мЕ-жЕ
think-PTCP.PASS-3SG
vb2-ad-poss
Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
кугызан
кугыза-н
кугыза-ан
old.man-with
no-deriv.ad
кугызан
кугыза-н
кугыза-н
old.man-GEN
no-case
кумылжо
кумыл-жо
кумыл-жЕ
mood-3SG
no-poss
дене
дене
дене
with
po
изиш
изиш
изиш
a.bit
av
изиш
изи-ш
изи-ш
small-ILL
ad/no-case
ыш
ы-ш-Ø
ы-ш-Ø
NEG-PST-3SG
vb-tense-pers
келше:
кел-ше
кел-шЕ
step-PTCP.ACT
vb1-ad
келше:
келше-Ø
келше-Ø
appeal.to-IMP.2SG
vb2-mood.pers
келше:
келше-Ø
келше-Ø
appeal.to-CNG
vb2-conn
луй
луй
луй
marten
no
коваштылан
ковашты-лан
коваште-лан
skin-DAT
no-case
коваштылан
ковашты-ла-н
коваште-ла-н
skin-PL-GEN
no-num-case
Сакар
Сакар
Сакар
Sakar
na
латкок
латкок
латкок
twelve
nm
теҥгем
теҥге-м
теҥге-м
ruble-ACC
no-case
теҥгем
теҥге-м
теҥге-ем
ruble-1SG
no-poss
теҥгем
теҥге-м-Ø
теҥге-ем-Ø
ruble-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
теҥгем
теҥге-м-Ø
теҥге-ем-Ø
ruble-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
теҥгем
теҥге-м-Ø
теҥге-ем-Ø
ruble-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
налаш
нал-аш
нал-аш
take-INF
vb1-inf
шонен —
шонен
шонен
deliberately
av
шонен —
шон-ен-Ø
шоно-ен-Ø
think-PST2-3SG
vb2-tense-pers
шонен —
шон-ен
шоно-ен
think-CVB
vb2-adv
тыгай
тыгай
тыгай
such
ad/av/no/pr
акеш
ак-еш
ак-еш
price-LAT
no-case
У
У
у
new
ad/no
У
У
у
oh
in
Сола
Сола
сола
whip
no
Сола
Сола
сола
village
no
Сола
Сол-а
соло-а
mow-3SG
vb2-pers
Арпик
Арпик
Арпик
Arpik
na
пазареш
пазар-еш
пазар-еш
marketplace-LAT
ad/no-case
ужален —
ужал-ен-Ø
ужале-ен-Ø
sell-PST2-3SG
vb2-tense-pers
ужален —
ужал-ен
ужале-ен
sell-CVB
vb2-adv
Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
кугыза
кугыза
кугыза
old.man
no
луй
луй
луй
marten
no
коваштым
ковашты-м
коваште-м
skin-ACC
no-case
коваштым
кова-шт-ым
кова-шт-м
grandmother-3PL-ACC
no-poss-case
лу
лу
лу
bone
no
лу
лу
лу
ten
nm
теҥгелан
теҥге-лан
теҥге-лан
ruble-DAT
no-case
теҥгелан
теҥге-ла-н
теҥге-ла-н
ruble-PL-GEN
no-num-case
веле
веле
веле
only
pa
веле
веле-Ø
веле-Ø
spill-IMP.2SG
vb2-mood.pers
веле
вел-'е
вел-Е
spill-PST1.3SG
vb1-tense.pers
веле
веле-Ø
веле-Ø
spill-CNG
vb2-conn
аклыш;
аклы-ш-Ø
акле-ш-Ø
assess-PST1-3SG
vb2-tense-pers
рывыж
рывыж
рывыж
fox
no
коваштылан
ковашты-лан
коваште-лан
skin-DAT
no-case
коваштылан
ковашты-ла-н
коваште-ла-н
skin-PL-GEN
no-num-case
Сакар
Сакар
Сакар
Sakar
na
шым
Ø-ш-ым
ы-ш-ым
NEG-PST-1SG
vb-tense-pers
шым
шым
шым
seven
nm
теҥге
теҥге
теҥге
ruble
no
гыч
гыч
гыч
from
po
налаш
нал-аш
нал-аш
take-INF
vb1-inf
шонен,
шонен
шонен
deliberately
av
шонен,
шон-ен-Ø
шоно-ен-Ø
think-PST2-3SG
vb2-tense-pers
шонен,
шон-ен
шоно-ен
think-CVB
vb2-adv
Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
куд
куд
куд
six
nm
теҥге
теҥге
теҥге
ruble
no
гыч
гыч
гыч
from
po
пыштыш;
пышты-ш-Ø
пыште-ш-Ø
put-PST1-3SG
vb2-tense-pers
мызе
мызе
мызе
partridge
no
ден
ден
ден
and
co
урлан
ур-лан
ур-лан
squirrel-DAT
no-case
урлан
ур-ла-н
ур-ла-н
squirrel-PL-GEN
no-num-case
кумлывичыр
***
***
***
***
гыч,
гыч
гыч
from
po
кӱдырлан
кӱдыр-лан
кӱдыр-лан
black.grouse-DAT
no-case
кӱдырлан
кӱдыр-ла-н
кӱдыр-ла-н
black.grouse-PL-GEN
no-num-case
шымлур
***
***
***
***
гыч,
гыч
гыч
from
po
сузылан
сузы-лан
сузо-лан
grouse-DAT
no-case
сузылан
сузы-лан
сузо-лан
rotten.tree.core-DAT
no-case
сузылан
сузы-ла-н
сузо-ла-н
grouse-PL-GEN
no-num-case
сузылан
сузы-ла-н
сузо-ла-н
rotten.tree.core-PL-GEN
no-num-case
теҥге
теҥге
теҥге
ruble
no
да
да
да
and
co
да
да
да
yes
pa
витльыкокырым
***
***
***
***
шотлыш.
шотлы-ш-Ø
шотло-ш-Ø
count-PST1-3SG
vb2-tense-pers



1-3-1-107


Пазар шот гыч, кажне ур коваште ик кумыр-шымыр мӧҥгӧ шотлалте.

Пазар
Пазар
пазар
marketplace
ad/no
шот
шот
шот
use
no
гыч,
гыч
гыч
from
po
кажне
кажне
кажне
each
pr
ур
ур
ур
squirrel
no
ур
ур-Ø
ур-Ø
fall-IMP.2SG
vb1-mood.pers
ур
ур-Ø
ур-Ø
fall-CNG
vb1-conn
ур
ур-Ø
ур-Ø
fall-CVB
vb1-adv
коваште
коваште
коваште
skin
no
коваште
кова-ште
кова-штЕ
grandmother-INE
no-case
ик
ик
ик
one
ad/nm/pa/pr
кумыр-шымыр
кумыр-шымыр
кумыр-шымыр
a.couple.of.kopecks
no
мӧҥгӧ
мӧҥгӧ
мӧҥгӧ
home
av/no/po
шотлалте.
шотлалт-е
шотлалт-Е
number-PST1.3SG
vb1-tense.pers
шотлалте.
шотл-алт-е
шотло-алт-Е
count-REF-PST1.3SG
vb2-deriv.v-tense.pers



1-3-1-108


Сакар, иктаж витле теҥгеашым ыштенам, манын шоныш.

Сакар,
Сакар
Сакар
Sakar
na
иктаж
иктаж
иктаж
somebody
av/pr
витле
витле
витле
fifty
nm
витле
витле-Ø
витле-Ø
complain-IMP.2SG
vb2-mood.pers
витле
витле-Ø
витле-Ø
complain-CNG
vb2-conn
теҥгеашым
теҥгеаш-ым
теҥгеаш-м
ruble-ACC
ad/no-case
ыштенам,
ышт-ен-ам
ыште-ен-ам
do-PST2-1SG
vb2-tense-pers
манын
манын
манын
that
co
манын
ман-ын-Ø
ман-н-Ø
say-PST2-3SG
vb1-tense-pers
манын
ман-ын
ман-н
say-CVB
vb1-adv
шоныш.
шоныш
шоныш
thought
no
шоныш.
шоны-ш-Ø
шоно-ш-Ø
think-PST1-3SG
vb2-tense-pers



1-3-1-109


Чужган кугыза нылле кок теҥге да шымленыллыраш да латшымырашым шотлен лукто.

Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
кугыза
кугыза
кугыза
old.man
no
нылле
нылле
нылле
forty
nm
кок
кок
кок
cook
no
кок
кок
кок
two
nm
теҥге
теҥге
теҥге
ruble
no
да
да
да
and
co
да
да
да
yes
pa
шымленыллыраш
***
***
***
***
да
да
да
and
co
да
да
да
yes
pa
латшымырашым
латшымыраш-ым
латшымыраш-м
five-kopeck.coin-ACC
no-case
шотлен
шотл-ен-Ø
шотло-ен-Ø
count-PST2-3SG
vb2-tense-pers
шотлен
шотл-ен
шотло-ен
count-CVB
vb2-adv
лукто.
лукт-о
лукт-Е
lead.out-PST1.3SG
vb1-tense.pers



1-3-1-110


Вара Сакарын пуышашыже кумло теҥге да кандашлу ныллыраш погынен.

Вара
Вара
вара
then
av/pa
Вара
Вара
вара
pole
no
Вара
Вар-а
варе-а
mix-3SG
vb2-pers
Сакарын
Сакарын
Сакарын
Sakaryn
na
пуышашыже
пуышаш-ыже
пуышаш-жЕ
having.to.give-3SG
no-poss
пуышашыже
пуы-шаш-ыже
пуо-шаш-жЕ
give-PTCP.FUT-3SG
vb2-ad-poss
пуышашыже
пуы-шаш-ыже
пуо-шаш-жЕ
blow-PTCP.FUT-3SG
vb2-ad-poss
кумло
кумло
кумло
thirty
nm
теҥге
теҥге
теҥге
ruble
no
да
да
да
and
co
да
да
да
yes
pa
кандашлу
***
***
***
***
ныллыраш
***
***
***
***
погынен.
погын-ен-Ø
погыно-ен-Ø
gather-PST2-3SG
vb2-tense-pers
погынен.
погын-ен
погыно-ен
gather-CVB
vb2-adv



1-3-1-111


Тыштат Сакарлан иктаж кок теҥгеже уто каймыла чучо.

Тыштат
Тышт-ат
тыште-ат
here-and
av/pr-enc
Тыштат
Тыш-т-ат
тыш-штЕ-ат
here-INE-and
av/pr-case-enc
Сакарлан
Сакарлан
Сакарлан
Sakarlan
na
иктаж
иктаж
иктаж
somebody
av/pr
кок
кок
кок
cook
no
кок
кок
кок
two
nm
теҥгеже
теҥге-же
теҥге-жЕ
ruble-3SG
no-poss
уто
уто
уто
extra
ad/no
уто
уто-Ø
уто-Ø
become.superfluous-IMP.2SG
vb2-mood.pers
уто
уто-Ø
уто-Ø
hurt-IMP.2SG
vb2-mood.pers
уто
уто-Ø
уто-Ø
become.superfluous-CNG
vb2-conn
уто
уто-Ø
уто-Ø
hurt-CNG
vb2-conn
каймыла
***
***
***
***
чучо.
чуч-о
чуч-Е
seem-PST1.3SG
vb1-tense.pers



1-3-1-112


Ложаш пазарыште телым кандашлу ныллыраш лийын, Чужган индешлу ныллыраш дене шотлыш.

Ложаш
Ложаш
ложаш
flour
no
пазарыште
пазар-ыште
пазар-штЕ
marketplace-INE
ad/no-case
телым
телым
телым
in.winter
av
телым
телы-м
теле-м
winter-ACC
no-case
кандашлу
***
***
***
***
ныллыраш
***
***
***
***
лийын,
лийын
лийын
as.a
po
лийын,
лий-ын-Ø
лий-н-Ø
be-PST2-3SG
vb1-tense-pers
лийын,
лий-ын
лий-н
be-CVB
vb1-adv
Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
индешлу
***
***
***
***
ныллыраш
***
***
***
***
дене
дене
дене
with
po
шотлыш.
шотлы-ш-Ø
шотло-ш-Ø
count-PST1-3SG
vb2-tense-pers



1-3-1-113


Сакар, иктаж коло теҥгеже яндар оксак лектеш манын, шонен миен ыле, а Чужган латик теҥге да индеш ныллыраш ден луатшымырым шотлен лукто...

Сакар,
Сакар
Сакар
Sakar
na
иктаж
иктаж
иктаж
somebody
av/pr
коло
коло
коло
twenty
nm
коло
коло-Ø
коло-Ø
die-IMP.2SG
vb2-mood.pers
коло
коло-Ø
коло-Ø
die-CNG
vb2-conn
теҥгеже
теҥге-же
теҥге-жЕ
ruble-3SG
no-poss
яндар
яндар
яндар
clean
ad/av/no
оксак
окса-к
окса-ак
money-STR
no-enc
лектеш
лект-еш
лект-еш
go-3SG
vb1-pers
манын,
манын
манын
that
co
манын,
ман-ын-Ø
ман-н-Ø
say-PST2-3SG
vb1-tense-pers
манын,
ман-ын
ман-н
say-CVB
vb1-adv
шонен
шонен
шонен
deliberately
av
шонен
шон-ен-Ø
шоно-ен-Ø
think-PST2-3SG
vb2-tense-pers
шонен
шон-ен
шоно-ен
think-CVB
vb2-adv
миен
ми[й]-ен-Ø
мие-ен-Ø
come-PST2-3SG
vb2-tense-pers
миен
ми[й]-ен
мие-ен
come-CVB
vb2-adv
ыле,
ыл-'е
ул-Е
be-PST1.3SG
vb1-tense.pers
а
а
а
and
co
а
а
а
so
pa
а
а
а
oh
in
Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
латик
латик
латик
eleven
nm
теҥге
теҥге
теҥге
ruble
no
да
да
да
and
co
да
да
да
yes
pa
индеш
индеш
индеш
nine
nm
ныллыраш
***
***
***
***
ден
ден
ден
and
co
луатшымырым
***
***
***
***
шотлен
шотл-ен-Ø
шотло-ен-Ø
count-PST2-3SG
vb2-tense-pers
шотлен
шотл-ен
шотло-ен
count-CVB
vb2-adv
лукто...
лукт-о
лукт-Е
lead.out-PST1.3SG
vb1-tense.pers



1-3-1-114


Сакар изиш ӧрмалгыш, тиде окса ага-шога ыштыкташат ок сите.

Сакар
Сакар
Сакар
Sakar
na
изиш
изиш
изиш
a.bit
av
изиш
изи-ш
изи-ш
small-ILL
ad/no-case
ӧрмалгыш,
ӧрмалгы-ш-Ø
ӧрмалге-ш-Ø
be.astonished-PST1-3SG
vb2-tense-pers
тиде
тиде
тиде
this
pr
тиде
тиде-Ø
тиде-Ø
drop.into.boiling.water-IMP.2SG
vb2-mood.pers
тиде
тиде-Ø
тиде-Ø
drop.into.boiling.water-CNG
vb2-conn
окса
окса
окса
money
no
ага-шога
ага-шога
агашога
field.workplough
nono
ага-шога
ага-шог-а
агашого-а
field.workstand-3SG
novb2-pers
ага-шога
ага-шога
агашога
uh-huhplough
in/pano
ага-шога
ага-шог-а
агашого-а
uh-huhstand-3SG
in/pavb2-pers
ага-шога
аг-а-шога
аге-ашога
rob-3SGplough
vb2-persno
ага-шога
аг-а-шог-а
аге-ашого-а
rob-3SGstand-3SG
vb2-persvb2-pers
ыштыкташат
ыштыкт-аш-ат
ыштыкте-аш-ат
make.somebody.do.something-INF-and
vb2-inf-enc
ыштыкташат
ышты-кт-аш-ат
ыште-ктЕ-аш-ат
do-CAUS-INF-and
vb2-deriv.v-inf-enc
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
сите.
сите-Ø
сите-Ø
suffice-IMP.2SG
vb2-mood.pers
сите.
сите-Ø
сите-Ø
suffice-CNG
vb2-conn



1-3-1-115


Сакар нимом пелештенат ыш шукто — Чужган кугыза Сакарын ончыкыжо кок вич теҥгеаш яклака кагазым да кок у ший теҥге оксам луктынат пыштыш, вара йодо:

Сакар
Сакар
Сакар
Sakar
na
нимом
н'имом
н'имом
nothing
pr
нимом
н'имо-м
н'имо-м
nothing-ACC
ad/av/pr-case
пелештенат
пелешт-ен-ат
пелеште-ен-ат
say-PST2-2SG
vb2-tense-pers
пелештенат
пелешт-ена-т
пелеште-ена-ат
say-1PL-and
vb2-pers-enc
пелештенат
пелешт-ен-Ø-ат
пелеште-ен-Ø-ат
say-PST2-3SG-and
vb2-tense-pers-enc
пелештенат
пелешт-ен-ат
пелеште-ен-ат
say-CVB-and
vb2-adv-enc
ыш
ы-ш-Ø
ы-ш-Ø
NEG-PST-3SG
vb-tense-pers
шукто —
шукто-Ø
шукто-Ø
succeed.in-IMP.2SG
vb2-mood.pers
шукто —
шукто-Ø
шукто-Ø
succeed.in-CNG
vb2-conn
шукто —
шу-кто-Ø
шу-ктЕ-Ø
reach-CAUS-IMP.2SG
vb1-deriv.v-mood.pers
шукто —
шу-кто-Ø
шу-ктЕ-Ø
ferment-CAUS-IMP.2SG
vb1-deriv.v-mood.pers
шукто —
шу-кто-Ø
шу-ктЕ-Ø
whittle-CAUS-IMP.2SG
vb1-deriv.v-mood.pers
шукто —
шу-кто-Ø
шу-ктЕ-Ø
reach-CAUS-CNG
vb1-deriv.v-conn
шукто —
шу-кто-Ø
шу-ктЕ-Ø
ferment-CAUS-CNG
vb1-deriv.v-conn
шукто —
шу-кто-Ø
шу-ктЕ-Ø
whittle-CAUS-CNG
vb1-deriv.v-conn
Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
кугыза
кугыза
кугыза
old.man
no
Сакарын
Сакарын
Сакарын
Sakaryn
na
ончыкыжо
ончыкыжо
ончыкыжо
in.future
av
ончыкыжо
ончыкы-жо
ончыко-жЕ
forward-3SG
av/po-poss
кок
кок
кок
cook
no
кок
кок
кок
two
nm
вич
вич
вич
five
nm
теҥгеаш
теҥгеаш
теҥгеаш
ruble
ad/no
яклака
яклака
яклака
smooth
ad
кагазым
кагаз-ым
кагаз-м
paper-ACC
no-case
да
да
да
and
co
да
да
да
yes
pa
кок
кок
кок
cook
no
кок
кок
кок
two
nm
у
у
у
new
ad/no
у
у
у
oh
in
у
у-Ø
уо-Ø
take.care.of-IMP.2SG
vb2-mood.pers
у
у-Ø
уо-Ø
stroke-IMP.2SG
vb2-mood.pers
у
у-Ø
уо-Ø
take.care.of-CNG
vb2-conn
у
у-Ø
уо-Ø
stroke-CNG
vb2-conn
ший
ший
ший
silver
ad/no
ший
ший
ший
tree.ring
no
ший
ший-Ø
ший-Ø
thresh-IMP.2SG
vb1-mood.pers
ший
ший-Ø
ший-Ø
blow-IMP.2SG
vb1-mood.pers
ший
ший-Ø
ший-Ø
thresh-CNG
vb1-conn
ший
ший-Ø
ший-Ø
blow-CNG
vb1-conn
ший
ший-Ø
ший-Ø
thresh-CVB
vb1-adv
ший
ший-Ø
ший-Ø
blow-CVB
vb1-adv
теҥге
теҥге
теҥге
ruble
no
оксам
окса-м
окса-м
money-ACC
no-case
оксам
окса-м
окса-ем
money-1SG
no-poss
оксам
окса-м-Ø
окса-ем-Ø
money-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
оксам
окса-м-Ø
окса-ем-Ø
money-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
оксам
окса-м-Ø
окса-ем-Ø
money-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
луктынат
лукт-ын-ат
лукт-н-ат
lead.out-PST2-2SG
vb1-tense-pers
луктынат
лукт-ына-т
лукт-на-ат
lead.out-1PL-and
vb1-pers-enc
луктынат
лукт-ын-Ø-ат
лукт-н-Ø-ат
lead.out-PST2-3SG-and
vb1-tense-pers-enc
луктынат
лукт-ын-ат
лукт-н-ат
lead.out-CVB-and
vb1-adv-enc
пыштыш,
пышты-ш-Ø
пыште-ш-Ø
put-PST1-3SG
vb2-tense-pers
вара
вара
вара
then
av/pa
вара
вара
вара
pole
no
вара
вар-а
варе-а
mix-3SG
vb2-pers
йодо:
йод-о
йод-Е
ask-PST1.3SG
vb1-tense.pers



1-3-1-116


— Сату мо кӱлеш?

Сату
Сату
сату
goods
no
мо
мо
мо
what
ad/av/pa/pr
кӱлеш?
кӱлеш
кӱлеш
need
ad/no
кӱлеш?
кӱл-еш
кӱл-еш
be.necessary-3SG
vb1-pers



1-3-1-117


Сакар оксажым ончале, Чужган кугызам ончале.

Сакар
Сакар
Сакар
Sakar
na
оксажым
окса-жы-м
окса-жЕ-м
money-3SG-ACC
no-poss-case
ончале,
ончал-'е
ончал-Е
look-PST1.3SG
vb1-tense.pers
Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
кугызам
кугыза-м
кугыза-м
old.man-ACC
no-case
кугызам
кугыза-м
кугыза-ем
old.man-1SG
no-poss
кугызам
кугыза-м-Ø
кугыза-ем-Ø
old.man-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
кугызам
кугыза-м-Ø
кугыза-ем-Ø
old.man-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
кугызам
кугыза-м-Ø
кугыза-ем-Ø
old.man-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
ончале.
ончал-'е
ончал-Е
look-PST1.3SG
vb1-tense.pers



1-3-1-118


— Тый, Сакар, оксатым помышкет пыште.

Тый,
тый
тый
2SG
pr
Сакар,
Сакар
Сакар
Sakar
na
оксатым
окса-т-ым
окса-ет-м
money-2SG-ACC
no-poss-case
помышкет
помыш-к-ет
помыш-шкЕ-ет
bosom-ILL-2SG
no-case-poss
пыште.
пыште-Ø
пыште-Ø
put-IMP.2SG
vb2-mood.pers
пыште.
пыште-Ø
пыште-Ø
put-CNG
vb2-conn



1-3-1-119


Кеҥеж роскотетлан кӱлеш.

Кеҥеж
Кеҥеж
кеҥеж
summer
no
роскотетлан
роскот-ет-лан
роскот-ет-лан
expenses-2SG-DAT
no-poss-case
роскотетлан
роскот-ет-ла-н
роскот-ет-ла-н
expenses-2SG-PL-GEN
no-poss-num-case
кӱлеш.
кӱлеш
кӱлеш
need
ad/no
кӱлеш.
кӱл-еш
кӱл-еш
be.necessary-3SG
vb1-pers



1-3-1-120


Мый тыланет мо кӱлешым вучымеш пуэм.

Мый
мый
мый
1SG
pr
тыланет
ты-лан-ет
тый-лан-ет
2SG-DAT-2SG
pr-case-poss
тыланет
тылан-ет
тылан-ет
wish-2SG
no-poss
тыланет
тылан-ет
тылане-ет
wish-2SG
vb2-pers
тыланет
тыл-ан-ет
тыл-ан-ет
rear-with-2SG
no-deriv.ad-poss
мо
мо
мо
what
ad/av/pa/pr
кӱлешым
кӱлеш-ым
кӱлеш-м
need-ACC
ad/no-case
вучымеш
вучымеш
вучымеш
for.loan
av
вучымеш
вучым-еш
вучымо-еш
expected-LAT
ad-case
вучымеш
вучы-меш
вучо-меш
wait-CVB.FUT
vb2-adv
вучымеш
вучы-м-еш
вучо-мЕ-еш
wait-PTCP.PASS-LAT
vb2-ad-case
пуэм.
пуэм
пуэм
bagpipe.mouthpiece
no
пуэм.
пу-эм
пу-ем
wood-1SG
no-poss
пуэм.
пу}-эм
пуо-ем
give-1SG
vb2-pers
пуэм.
пу}-эм
пуо-ем
blow-1SG
vb2-pers
пуэм.
пу-эм-Ø
пу-ем-Ø
wood-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
пуэм.
пу-эм-Ø
пу-ем-Ø
wood-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
пуэм.
пу-эм-Ø
пу-ем-Ø
wood-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv



1-3-1-121


Тый гает раш еҥлан пуаш лиеш.

Тый
тый
тый
2SG
pr
гает
га[й]-ет
гай-ет
like-2SG
ad/av/pa/po-poss
гает
га[й]-ет
гае-ет
like-2SG
po-poss
раш
раш
раш
clear
ad/av
еҥлан
еҥ-лан
еҥ-лан
person-DAT
ad/no-case
еҥлан
еҥ-ла-н
еҥ-ла-н
person-PL-GEN
ad/no-num-case
пуаш
пу-аш
пуо-аш
give-INF
vb2-inf
пуаш
пу-аш
пуо-аш
blow-INF
vb2-inf
лиеш.
лиеш
лиеш
soon
pa
лиеш.
ли[й]-еш
лий-еш
be-3SG
vb1-pers



1-3-1-122


Раш еҥ!..

Раш
Раш
раш
clear
ad/av
еҥ!..
еҥ
еҥ
person
ad/no



1-3-1-123


Тыгай мутым колын, Сакарлан, Чужган кугызам каза пондашыж гыч кучен, кевыт гычше шӱдырен луктын, тошкен лаштыртымыже шуо.

Тыгай
Тыгай
тыгай
such
ad/av/no/pr
мутым
мут-ым
мут-м
word-ACC
no-case
колын,
кол-ын
кол-н
fish-GEN
no-case
колын,
кол-ын
кол-н
Pisces-GEN
no-case
колын,
колы-н
коло-н
twenty-GEN
nm-case
колын,
кол-ын-Ø
кол-н-Ø
hear-PST2-3SG
vb1-tense-pers
колын,
кол-ын
кол-н
hear-CVB
vb1-adv
Сакарлан,
Сакарлан
Сакарлан
Sakarlan
na
Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
кугызам
кугыза-м
кугыза-м
old.man-ACC
no-case
кугызам
кугыза-м
кугыза-ем
old.man-1SG
no-poss
кугызам
кугыза-м-Ø
кугыза-ем-Ø
old.man-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
кугызам
кугыза-м-Ø
кугыза-ем-Ø
old.man-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
кугызам
кугыза-м-Ø
кугыза-ем-Ø
old.man-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
каза
каза
каза
goat
no
пондашыж
пондаш-ыж
пондаш-жЕ
beard-3SG
no-poss
гыч
гыч
гыч
from
po
кучен,
куч-ен-Ø
кучо-ен-Ø
hold-PST2-3SG
vb2-tense-pers
кучен,
куч-ен
кучо-ен
hold-CVB
vb2-adv
кевыт
кевыт
кевыт
shop
no
гычше
гыч-ше
гыч-жЕ
from-3SG
po-poss
шӱдырен
шӱдыр-ен-Ø
шӱдырӧ-ен-Ø
drag-PST2-3SG
vb2-tense-pers
шӱдырен
шӱдыр-ен-Ø
шӱдырӧ-ен-Ø
spin-PST2-3SG
vb2-tense-pers
шӱдырен
шӱдыр-ен
шӱдырӧ-ен
drag-CVB
vb2-adv
шӱдырен
шӱдыр-ен
шӱдырӧ-ен
spin-CVB
vb2-adv
луктын,
лукт-ын-Ø
лукт-н-Ø
lead.out-PST2-3SG
vb1-tense-pers
луктын,
лукт-ын
лукт-н
lead.out-CVB
vb1-adv
тошкен
тошк-ен-Ø
тошко-ен-Ø
trample-PST2-3SG
vb2-tense-pers
тошкен
тошк-ен
тошко-ен
trample-CVB
vb2-adv
лаштыртымыже
лаштыртымы-же
лаштыртыме-жЕ
flattened-3SG
ad-poss
лаштыртымыже
лаштырты-мы-же
лаштырте-мЕ-жЕ
flatten-PTCP.PASS-3SG
vb2-ad-poss
шуо.
шу-о
шу-Е
reach-PST1.3SG
vb1-tense.pers
шуо.
шу-о
шу-Е
ferment-PST1.3SG
vb1-tense.pers
шуо.
шу-о
шу-Е
whittle-PST1.3SG
vb1-tense.pers



1-3-1-124


Но тыге ыштыме олмеш Сакарын кидше шоягоремжым удырале, а йылмыже йодо:

Но
Но
но
but
co/no/pa
Но
Но
но
gee.up
in
тыге
тыге
тыге
so
av/pa/pr
ыштыме
ыштыме
ыштыме
done
ad
ыштыме
ышты-ме
ыште-мЕ
do-PTCP.PASS
vb2-ad
олмеш
олмеш
олмеш
instead
po
олмеш
олм-еш
олмо-еш
place-LAT
no-case
Сакарын
Сакарын
Сакарын
Sakaryn
na
кидше
кид-ше
кид-жЕ
hand-3SG
no-poss
шоягоремжым
шоягорем-жы-м
шоягорем-жЕ-м
back.of.the.head-3SG-ACC
no-poss-case
удырале,
удырал-'е
удырал-Е
strike-PST1.3SG
vb1-tense.pers
а
а
а
and
co
а
а
а
so
pa
а
а
а
oh
in
йылмыже
йылмы-же
йылме-жЕ
tongue-3SG
no-poss
йодо:
йод-о
йод-Е
ask-PST1.3SG
vb1-tense.pers



1-3-1-125


— Кугызай, пакилям вучымеш пуэт гын, йӧра ыле.

Кугызай,
Кугызай
кугызай
old.man
no
пакилям
пакиля-м
пакиля-м
hunter's.boots-ACC
no-case
пакилям
пакиля-м
пакиля-ем
hunter's.boots-1SG
no-poss
пакилям
пакиля-м-Ø
пакиля-ем-Ø
hunter's.boots-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
пакилям
пакиля-м-Ø
пакиля-ем-Ø
hunter's.boots-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
пакилям
пакиля-м-Ø
пакиля-ем-Ø
hunter's.boots-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
вучымеш
вучымеш
вучымеш
for.loan
av
вучымеш
вучым-еш
вучымо-еш
expected-LAT
ad-case
вучымеш
вучы-меш
вучо-меш
wait-CVB.FUT
vb2-adv
вучымеш
вучы-м-еш
вучо-мЕ-еш
wait-PTCP.PASS-LAT
vb2-ad-case
пуэт
пу-эт
пу-ет
wood-2SG
no-poss
пуэт
пу}-эт
пуо-ет
give-2SG
vb2-pers
пуэт
пу}-эт
пуо-ет
blow-2SG
vb2-pers
гын,
гын
гын
if
co/pa
йӧра
йӧра
йӧра
good
pa
йӧра
йӧр-а
йӧрӧ-а
roll-3SG
vb2-pers
йӧра
йӧр-а
йӧрӧ-а
mix-3SG
vb2-pers
йӧра
йӧр-а
йӧрӧ-а
go.out-3SG
vb2-pers
йӧра
йӧр-а
йӧрӧ-а
be.satisfying-3SG
vb2-pers
ыле.
ыл-'е
ул-Е
be-PST1.3SG
vb1-tense.pers



1-3-1-126


Тиде мутлан Чужган кугыза куанымыла веле койо.

Тиде
Тиде
тиде
this
pr
Тиде
Тиде-Ø
тиде-Ø
drop.into.boiling.water-IMP.2SG
vb2-mood.pers
Тиде
Тиде-Ø
тиде-Ø
drop.into.boiling.water-CNG
vb2-conn
мутлан
мутлан
мутлан
for.example
pa
мутлан
мут-лан
мут-лан
word-DAT
no-case
мутлан
мут-ла-н
мут-ла-н
word-PL-GEN
no-num-case
Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
кугыза
кугыза
кугыза
old.man
no
куанымыла
куаны-мыла
куане-мыла
rejoice-INF.FUT
vb2-inf
куанымыла
куаны-мы-ла
куане-мЕ-ла
rejoice-PTCP.PASS-COMP
vb2-ad-case
куанымыла
куаны-мы-ла
куане-мЕ-ла
rejoice-PTCP.PASS-PL
vb2-ad-num
куанымыла
куаны-мы-ла
куане-мЕ-ла
rejoice-PTCP.PASS-STR
vb2-ad-enc
веле
веле
веле
only
pa
веле
веле-Ø
веле-Ø
spill-IMP.2SG
vb2-mood.pers
веле
вел-'е
вел-Е
spill-PST1.3SG
vb1-tense.pers
веле
веле-Ø
веле-Ø
spill-CNG
vb2-conn
койо.
кой-о
кой-Е
be.visible-PST1.3SG
vb1-tense.pers



1-3-1-127


Сакар ончыко иктаж лу мужыр пакилям конден пыштыш:

Сакар
Сакар
Сакар
Sakar
na
ончыко
ончыко
ончыко
forward
av/po
иктаж
иктаж
иктаж
somebody
av/pr
лу
лу
лу
bone
no
лу
лу
лу
ten
nm
мужыр
мужыр
мужыр
pair
no
пакилям
пакиля-м
пакиля-м
hunter's.boots-ACC
no-case
пакилям
пакиля-м
пакиля-ем
hunter's.boots-1SG
no-poss
пакилям
пакиля-м-Ø
пакиля-ем-Ø
hunter's.boots-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
пакилям
пакиля-м-Ø
пакиля-ем-Ø
hunter's.boots-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
пакилям
пакиля-м-Ø
пакиля-ем-Ø
hunter's.boots-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
конден
конд-ен-Ø
кондо-ен-Ø
bring-PST2-3SG
vb2-tense-pers
конден
конд-ен
кондо-ен
bring-CVB
vb2-adv
пыштыш:
пышты-ш-Ø
пыште-ш-Ø
put-PST1-3SG
vb2-tense-pers



1-3-1-128


— Кудыжо келша, ойырен нал...

Кудыжо
Куды-жо
кудо-жЕ
which-3SG
pr-poss
Кудыжо
Куды-жо
кудо-жЕ
house-3SG
no-poss
Кудыжо
Куды-жо
кудо-жЕ
placenta-3SG
no-poss
келша,
келш-а
келше-а
appeal.to-3SG
vb2-pers
ойырен
ойыр-ен-Ø
ойыро-ен-Ø
separate-PST2-3SG
vb2-tense-pers
ойырен
ойыр-ен
ойыро-ен
separate-CVB
vb2-adv
нал...
нал-Ø
нал-Ø
take-IMP.2SG
vb1-mood.pers
нал...
нал-Ø
нал-Ø
take-CNG
vb1-conn
нал...
нал-Ø
нал-Ø
take-CVB
vb1-adv



1-3-1-129


Тугеже тый, Сакар, бурлакыш кайынет?

Тугеже
Тугеже
тугеже
so
av/pa/pr
Тугеже
Туге-же
туге-жЕ
so-3SG
av/pa-poss
Тугеже
Ту-ге-же
ту-ге-жЕ
that-COM-3SG
pr-case-poss
Тугеже
Ту-ге-же
ту-ге-жЕ
gland-COM-3SG
no-case-poss
Тугеже
Ту-ге-же
ту-ге-жЕ
banner-COM-3SG
no-case-poss
тый,
тый
тый
2SG
pr
Сакар,
Сакар
Сакар
Sakar
na
бурлакыш
бурлак-ыш
бурлак-ш
barge.hauler-ILL
no-case
кайынет?
кайы-не-т
кае-не-т
go-DES-2SG
vb2-mood-pers
кайынет?
кай-ын-ет
кай-н-ет
aftergrass-GEN-2SG
no-case-poss



1-3-1-130


Тый, Сакар, пеш кожмак еҥ улат...

Тый,
тый
тый
2SG
pr
Сакар,
Сакар
Сакар
Sakar
na
пеш
пеш
пеш
very
av
кожмак
кожмак
кожмак
quick
ad
еҥ
еҥ
еҥ
person
ad/no
улат...
ула-т
ула-ет
cart-2SG
no-poss
улат...
ула-т
ула-ат
cart-and
no-enc
улат...
ул-ат
уло-ат
is-and
ad/no/vb-enc
улат...
ул-ат
ул-ат
be-2SG
vb1-pers
улат...
у-ла-т
у-ла-ет
new-COMP-2SG
ad/no-case-poss
улат...
у-ла-т
у-ла-ет
new-PL-2SG
ad/no-num-poss
улат...
у-ла-т
у-ла-ат
new-COMP-and
ad/no-case-enc
улат...
у-ла-т
у-ла-ат
new-PL-and
ad/no-num-enc
улат...
ул-Ø-ат
ул-Ø-ат
be-CNG-and
vb1-conn-enc
улат...
ул-Ø-ат
ул-Ø-ат
be-CVB-and
vb1-adv-enc



1-3-1-131


Туге кӱлеш, уке гын, поро илышым от уж.

Туге
Туге
туге
so
av/pa
Туге
Ту-ге
ту-ге
that-COM
pr-case
Туге
Ту-ге
ту-ге
gland-COM
no-case
Туге
Ту-ге
ту-ге
banner-COM
no-case
кӱлеш,
кӱлеш
кӱлеш
need
ad/no
кӱлеш,
кӱл-еш
кӱл-еш
be.necessary-3SG
vb1-pers
уке
уке
уке
no
ad/no/pa
гын,
гын
гын
if
co/pa
поро
поро
поро
good
ad
илышым
илыш-ым
илыш-м
life-ACC
no-case
илышым
илышы-м
илыше-м
living-ACC
ad/no-case
илышым
илы-ш-ым
иле-ш-ым
live-PST1-1SG
vb2-tense-pers
илышым
илы-шы-м
иле-шЕ-м
live-PTCP.ACT-ACC
vb2-ad-case
от
о-т
о-т
NEG-2SG
vb-pers
уж.
уж
уж
already
av/pa
уж.
у-ж
у-жЕ
new-3SG
ad/no-poss
уж.
у-ж
у-жЕ
oh-3SG
in-poss
уж.
уж-Ø
уж-Ø
see-IMP.2SG
vb1-mood.pers
уж.
уж-Ø
уж-Ø
see-CNG
vb1-conn
уж.
уж-Ø
уж-Ø
see-CVB
vb1-adv
уж.
у-Ø-ж
уо-Ø-жЕ
take.care.of-CNG-3SG
vb2-conn-poss
уж.
у-Ø-ж
уо-Ø-жЕ
stroke-CNG-3SG
vb2-conn-poss



1-3-1-132


— Акше могай?

Акше
Ак-ше
ак-жЕ
price-3SG
no-poss
могай?
могай
могай
what.sort.of
ad/pa/pr



1-3-1-133


— ик мужыр пакилям ойырен налмекше, йодо Сакар.

ик
ик
ик
one
ad/nm/pa/pr
мужыр
мужыр
мужыр
pair
no
пакилям
пакиля-м
пакиля-м
hunter's.boots-ACC
no-case
пакилям
пакиля-м
пакиля-ем
hunter's.boots-1SG
no-poss
пакилям
пакиля-м-Ø
пакиля-ем-Ø
hunter's.boots-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
пакилям
пакиля-м-Ø
пакиля-ем-Ø
hunter's.boots-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
пакилям
пакиля-м-Ø
пакиля-ем-Ø
hunter's.boots-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
ойырен
ойыр-ен-Ø
ойыро-ен-Ø
separate-PST2-3SG
vb2-tense-pers
ойырен
ойыр-ен
ойыро-ен
separate-CVB
vb2-adv
налмекше,
нал-мек-ше
нал-мек-жЕ
take-CVB.PRI-3SG
vb1-adv-poss
йодо
йод-о
йод-Е
ask-PST1.3SG
vb1-tense.pers
Сакар.
Сакар
Сакар
Sakar
na



1-3-1-134


— Тый дечет шергын ом нал, первый ужына мо?

Тый
тый
тый
2SG
pr
дечет
деч-ет
деч-ет
from-2SG
po-poss
шергын
шергын
шергын
expensively
av
шергын
шергы-н
шерге-н
expensive-GEN
ad-case
ом
о-м
о-м
NEG-1SG
vb-pers
ом
ом
ом
ohm
no
нал,
нал-Ø
нал-Ø
take-IMP.2SG
vb1-mood.pers
нал,
нал-Ø
нал-Ø
take-CNG
vb1-conn
нал,
нал-Ø
нал-Ø
take-CVB
vb1-adv
первый
первый
первый
first
ad/av/nm
ужына
уж-ына
уж-на
see-1PL
vb1-pers
мо?
мо
мо
what
ad/av/pa/pr



1-3-1-135


Ме Кӱвем суас онал вет...

Ме
ме
ме
1PL
pr
Кӱвем
Кӱвем
Кӱвем
Küvem
na
суас
суас
суас
Tatar
no
онал
о-на-л-Ø
о-на-ул-Ø
NEG-1PL-be-CNG
vb-pers-vb-conn
вет...
вет
вет
so
co/pa



1-3-1-136


Молылан гын, кум теҥге деч мӧҥгӧ ом пу ыле да, тый дечет кок теҥгеат пелыжат сита...

Молылан
Молы-лан
моло-лан
other-DAT
no/pr-case
Молылан
Молы-ла-н
моло-ла-н
other-PL-GEN
no/pr-num-case
гын,
гын
гын
if
co/pa
кум
кум
кум
godfather.of.one's.child
no
кум
кум
кум
three
nm
теҥге
теҥге
теҥге
ruble
no
деч
деч
деч
from
po
мӧҥгӧ
мӧҥгӧ
мӧҥгӧ
home
av/no/po
ом
о-м
о-м
NEG-1SG
vb-pers
ом
ом
ом
ohm
no
пу
пу
пу
wood
no
пу
пу-Ø
пуо-Ø
give-IMP.2SG
vb2-mood.pers
пу
пу-Ø
пуо-Ø
blow-IMP.2SG
vb2-mood.pers
пу
пу-Ø
пуо-Ø
give-CNG
vb2-conn
пу
пу-Ø
пуо-Ø
blow-CNG
vb2-conn
ыле
ыл-'е
ул-Е
be-PST1.3SG
vb1-tense.pers
да,
да
да
and
co
да,
да
да
yes
pa
тый
тый
тый
2SG
pr
дечет
деч-ет
деч-ет
from-2SG
po-poss
кок
кок
кок
cook
no
кок
кок
кок
two
nm
теҥгеат
теҥге-ат
теҥге-ат
ruble-and
no-enc
пелыжат
пелы-ж-ат
пеле-жЕ-ат
half-3SG-and
ad/av/no-poss-enc
пелыжат
пел-'е-ж-ат
пел-Е-жЕ-ат
burn-PST1.3SG-3SG-and
vb1-tense.pers-poss-enc
сита...
сита
сита
enough
in/vb
сита...
сита
сита
sieve
no
сита...
сит-а
сите-а
suffice-3SG
vb2-pers



1-3-1-137


Чай сакырже ок кӱл мо?

Чай
Чай
чай
tea
no
Чай
Чай
чай
probably
pa
сакырже
сакыр-же
сакыр-жЕ
sugar-3SG
ad/no-poss
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
кӱл
кӱл-Ø
кӱл-Ø
be.necessary-IMP.2SG
vb1-mood.pers
кӱл
кӱл-Ø
кӱл-Ø
be.necessary-CNG
vb1-conn
кӱл
кӱл-Ø
кӱл-Ø
be.necessary-CVB
vb1-adv
мо?
мо
мо
what
ad/av/pa/pr



1-3-1-138


Аватлан клендырым нал.

Аватлан
Ава-т-лан
ава-ет-лан
mother-2SG-DAT
no-poss-case
Аватлан
Ава-т-ла-н
ава-ет-ла-н
mother-2SG-PL-GEN
no-poss-num-case
клендырым
клендыр-ым
клендыр-м
pretzel-ACC
no-case
нал.
нал-Ø
нал-Ø
take-IMP.2SG
vb1-mood.pers
нал.
нал-Ø
нал-Ø
take-CNG
vb1-conn
нал.
нал-Ø
нал-Ø
take-CVB
vb1-adv



1-3-1-139


Тидыже сай огыл, теве тидыже чаеш нӧртет гын, чылт шула, — лачак шоҥго кувалык.

Тидыже
Тиды-же
тиде-жЕ
this-3SG
pr-poss
Тидыже
Тиды-же
тиде-жЕ
drop.into.boiling.water-IMP.3SG
vb2-mood.pers
Тидыже
Тиды-Ø-же
тиде-Ø-жЕ
drop.into.boiling.water-CNG-3SG
vb2-conn-poss
сай
сай
сай
good
ad/av
огыл,
ог-Ø-ыл-Ø
ог-Ø-ул-Ø
NEG-3SG-be-CNG
vb-pers-vb-conn
теве
теве
теве
here
av/co/pa
теве
теве
теве
[X]
pa
тидыже
тиды-же
тиде-жЕ
this-3SG
pr-poss
тидыже
тиды-же
тиде-жЕ
drop.into.boiling.water-IMP.3SG
vb2-mood.pers
тидыже
тиды-Ø-же
тиде-Ø-жЕ
drop.into.boiling.water-CNG-3SG
vb2-conn-poss
чаеш
ча[й]-еш
чай-еш
tea-LAT
no-case
нӧртет
нӧрт-ет
нӧртӧ-ет
wet-2SG
vb2-pers
гын,
гын
гын
if
co/pa
чылт
чылт
чылт
completely
av/pa
шула, —
шу-ла
шу-ла
bran-COMP
no-case
шула, —
шу-ла
шу-ла
bristle-COMP
no-case
шула, —
шу-ла
шу-ла
eye-COMP
no-case
шула, —
шу-ла
шу-ла
spring.water-COMP
no-case
шула, —
шу-ла
шу-ла
bran-PL
no-num
шула, —
шу-ла
шу-ла
bristle-PL
no-num
шула, —
шу-ла
шу-ла
eye-PL
no-num
шула, —
шу-ла
шу-ла
spring.water-PL
no-num
шула, —
шу-ла
шу-ла
bran-STR
no-enc
шула, —
шу-ла
шу-ла
bristle-STR
no-enc
шула, —
шу-ла
шу-ла
eye-STR
no-enc
шула, —
шу-ла
шу-ла
spring.water-STR
no-enc
шула, —
шул-а
шуло-а
melt-3SG
vb2-pers
шула, —
шу-Ø-ла
шу-Ø-ла
reach-CNG-STR
vb1-conn-enc
шула, —
шу-Ø-ла
шу-Ø-ла
ferment-CNG-STR
vb1-conn-enc
шула, —
шу-Ø-ла
шу-Ø-ла
whittle-CNG-STR
vb1-conn-enc
шула, —
шу-Ø-ла
шуо-Ø-ла
throw-CNG-STR
vb2-conn-enc
шула, —
шу-Ø-ла
шу-Ø-ла
reach-CVB-STR
vb1-adv-enc
шула, —
шу-Ø-ла
шу-Ø-ла
ferment-CVB-STR
vb1-adv-enc
шула, —
шу-Ø-ла
шу-Ø-ла
whittle-CVB-STR
vb1-adv-enc
лачак
лачак
лачак
[X]
av
лачак
лач-ак
лач-ак
just-STR
av/no/pa-enc
лачак
лач-ак
лач-ак
swim.bladder-STR
no-enc
лачак
лач-ак
лаче-ак
basket-STR
no-enc
лачак
лач-ак
лаче-ак
roller-STR
no-enc
шоҥго
шоҥго
шоҥго
old
ad/no
кувалык.
кува-лык
кува-лык
old.woman-for
no-deriv.ad
кувалык.
кува-лык
кува-лык
reddish-brown-for
ad-deriv.ad



1-3-1-140


Акше?..

Акше?..
Ак-ше
ак-жЕ
price-3SG
no-poss



1-3-1-141


Коло кандаш ыр...

Коло
Коло
коло
twenty
nm
Коло
Коло-Ø
коло-Ø
die-IMP.2SG
vb2-mood.pers
Коло
Коло-Ø
коло-Ø
die-CNG
vb2-conn
кандаш
кандаш
кандаш
eight
nm
ыр...
ыр
ыр
kopeck
no



1-3-1-142


Ну, тыланет коло ныл ырым шотлена...

Ну,
Ну
ну
well
in/pa
тыланет
ты-лан-ет
тый-лан-ет
2SG-DAT-2SG
pr-case-poss
тыланет
тылан-ет
тылан-ет
wish-2SG
no-poss
тыланет
тылан-ет
тылане-ет
wish-2SG
vb2-pers
тыланет
тыл-ан-ет
тыл-ан-ет
rear-with-2SG
no-deriv.ad-poss
коло
коло
коло
twenty
nm
коло
коло-Ø
коло-Ø
die-IMP.2SG
vb2-mood.pers
коло
коло-Ø
коло-Ø
die-CNG
vb2-conn
ныл
ныл
ныл
four
nm
ырым
ырым
ырым
superstition
no
ырым
ыр-ым
ыр-м
kopeck-ACC
no-case
шотлена...
шотл-ена
шотло-ена
count-1PL
vb2-pers



1-3-1-143


Сакар, адак кум теҥге чоло парымыш пурен, Чужган кевыт гыч лекте...

Сакар,
Сакар
Сакар
Sakar
na
адак
адак
адак
again
av
кум
кум
кум
godfather.of.one's.child
no
кум
кум
кум
three
nm
теҥге
теҥге
теҥге
ruble
no
чоло
чоло
чоло
about
po
парымыш
парым-ыш
парым-ш
duty-ILL
no-case
пурен,
пур-ен-Ø
пуро-ен-Ø
go.in-PST2-3SG
vb2-tense-pers
пурен,
пур-ен
пуро-ен
go.in-CVB
vb2-adv
Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
кевыт
кевыт
кевыт
shop
no
гыч
гыч
гыч
from
po
лекте...
лект-е
лект-Е
go-PST1.3SG
vb1-tense.pers



1-3-1-144


Сакарын помышто латкок теҥге окса уло.

Сакарын
Сакарын
Сакарын
Sakaryn
na
помышто
помыш-то
помыш-штЕ
bosom-INE
no-case
латкок
латкок
латкок
twelve
nm
теҥге
теҥге
теҥге
ruble
no
окса
окса
окса
money
no
уло.
уло
уло
is
ad/no/vb



1-3-1-145


Но тиде окса агалан веле сита.

Но
Но
но
but
co/no/pa
Но
Но
но
gee.up
in
тиде
тиде
тиде
this
pr
тиде
тиде-Ø
тиде-Ø
drop.into.boiling.water-IMP.2SG
vb2-mood.pers
тиде
тиде-Ø
тиде-Ø
drop.into.boiling.water-CNG
vb2-conn
окса
окса
окса
money
no
агалан
ага-лан
ага-лан
field.work-DAT
no-case
агалан
ага-ла-н
ага-ла-н
field.work-PL-GEN
no-num-case
веле
веле
веле
only
pa
веле
веле-Ø
веле-Ø
spill-IMP.2SG
vb2-mood.pers
веле
вел-'е
вел-Е
spill-PST1.3SG
vb1-tense.pers
веле
веле-Ø
веле-Ø
spill-CNG
vb2-conn
сита.
сита
сита
enough
in/vb
сита.
сита
сита
sieve
no
сита.
сит-а
сите-а
suffice-3SG
vb2-pers



1-3-1-146


Кернак, Левентей кугыза шогамат ыштен пуа, ӱдашыже мӱмам ышташ лиеш, но бурлаклан кайде ок лий.

Кернак,
Кернак
кернак
really
pa
Кернак,
Кер-на-к
кер-на-ак
pass.through-PST1.1PL-STR
vb1-tense.pers-enc
Левентей
Левентей
Левентей
Leventey
na
кугыза
кугыза
кугыза
old.man
no
шогамат
шога-м-ат
шога-м-ат
plough-ACC-and
no-case-enc
шогамат
шога-м-ат
шога-ем-ат
plough-1SG-and
no-poss-enc
шогамат
шога-м-ат
шога-ем-ат
plough-TRANS-2SG
no-deriv.v-pers
шогамат
шога-м-ат
шога-ем-ат
plough-TRANS-3PL
no-deriv.v-pers
шогамат
шога-м-а-т
шога-ем-а-ат
plough-TRANS-3SG-and
no-deriv.v-pers-enc
шогамат
шога-м-Ø-ат
шога-ем-Ø-ат
plough-TRANS-CNG-and
no-deriv.v-conn-enc
шогамат
шога-м-Ø-ат
шога-ем-Ø-ат
plough-TRANS-CVB-and
no-deriv.v-adv-enc
шогамат
шога-м--ат
шога-ем-Е-ат
plough-TRANS-PST1.3SG-and
no-deriv.v-tense.pers-enc
ыштен
ышт-ен-Ø
ыште-ен-Ø
do-PST2-3SG
vb2-tense-pers
ыштен
ышт-ен
ыште-ен
do-CVB
vb2-adv
пуа,
пу-а
пуо-а
give-3SG
vb2-pers
пуа,
пу-а
пуо-а
blow-3SG
vb2-pers
ӱдашыже
ӱд-аш-ыже
ӱдӧ-аш-жЕ
sow-INF-3SG
vb2-inf-poss
мӱмам
мӱма-м
мӱма-м
help-ACC
no-case
мӱмам
мӱма-м
мӱма-ем
help-1SG
no-poss
мӱмам
мӱма-м-Ø
мӱма-ем-Ø
help-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
мӱмам
мӱма-м-Ø
мӱма-ем-Ø
help-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
мӱмам
мӱма-м-Ø
мӱма-ем-Ø
help-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
ышташ
ышт-аш
ыште-аш
do-INF
vb2-inf
лиеш,
лиеш
лиеш
soon
pa
лиеш,
ли[й]-еш
лий-еш
be-3SG
vb1-pers
но
но
но
but
co/no/pa
но
но
но
gee.up
in
бурлаклан
бурлак-лан
бурлак-лан
barge.hauler-DAT
no-case
бурлаклан
бурлак-ла-н
бурлак-ла-н
barge.hauler-PL-GEN
no-num-case
кайде
***
***
***
***
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
лий.
лий-Ø
лий-Ø
be-IMP.2SG
vb1-mood.pers
лий.
лий-Ø
лий-Ø
be-CNG
vb1-conn
лий.
лий-Ø
лий-Ø
be-CVB
vb1-adv



1-3-1-147


Ик тылзе коштын, мӧҥгӧ лу-лучко теҥгем кондаш гын, уто ок лий...

Ик
Ик
ик
one
ad/nm/pa/pr
тылзе
тылзе
тылзе
moon
no
коштын,
кошт-ын-Ø
кошт-н-Ø
go-PST2-3SG
vb1-tense-pers
коштын,
кошт-ын
кошт-н
go-CVB
vb1-adv
мӧҥгӧ
мӧҥгӧ
мӧҥгӧ
home
av/no/po
лу-лучко
лу-лучко
лу-лучко
ten.to.fifteen
nm
теҥгем
теҥге-м
теҥге-м
ruble-ACC
no-case
теҥгем
теҥге-м
теҥге-ем
ruble-1SG
no-poss
теҥгем
теҥге-м-Ø
теҥге-ем-Ø
ruble-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
теҥгем
теҥге-м-Ø
теҥге-ем-Ø
ruble-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
теҥгем
теҥге-м-Ø
теҥге-ем-Ø
ruble-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
кондаш
конд-аш
кондо-аш
bring-INF
vb2-inf
гын,
гын
гын
if
co/pa
уто
уто
уто
extra
ad/no
уто
уто-Ø
уто-Ø
become.superfluous-IMP.2SG
vb2-mood.pers
уто
уто-Ø
уто-Ø
hurt-IMP.2SG
vb2-mood.pers
уто
уто-Ø
уто-Ø
become.superfluous-CNG
vb2-conn
уто
уто-Ø
уто-Ø
hurt-CNG
vb2-conn
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
лий...
лий-Ø
лий-Ø
be-IMP.2SG
vb1-mood.pers
лий...
лий-Ø
лий-Ø
be-CNG
vb1-conn
лий...
лий-Ø
лий-Ø
be-CVB
vb1-adv



1-3-1-148


Теве тыге Сакар Элнетышке бурлаклан толын, таче кечыгут пагор дене вӱд воктене толаша.

Теве
Теве
теве
here
av/co/pa
Теве
Теве
теве
[X]
pa
тыге
тыге
тыге
so
av/pa/pr
Сакар
Сакар
Сакар
Sakar
na
Элнетышке
Элнет-ышке
Элнет-шкЕ
Ilet-ILL
pn-case
бурлаклан
бурлак-лан
бурлак-лан
barge.hauler-DAT
no-case
бурлаклан
бурлак-ла-н
бурлак-ла-н
barge.hauler-PL-GEN
no-num-case
толын,
тол-ын-Ø
тол-н-Ø
come-PST2-3SG
vb1-tense-pers
толын,
тол-ын
тол-н
come-CVB
vb1-adv
таче
таче
таче
today
ad/av
кечыгут
кечыгут
кечыгут
all.day
av
пагор
пагор
пагор
boathook
no
дене
дене
дене
with
po
вӱд
вӱд
вӱд
water
no
воктене
воктене
воктене
beside
av/po
толаша.
толаш-а
толаше-а
try-3SG
vb2-pers



1-3-1-149


Сакар чылт пӱжалт пытен.

Сакар
Сакар
Сакар
Sakar
na
чылт
чылт
чылт
completely
av/pa
пӱжалт
пӱжалт-Ø
пӱжалт-Ø
sweat-IMP.2SG
vb1-mood.pers
пӱжалт
пӱжалт-Ø
пӱжалт-Ø
sweat-CNG
vb1-conn
пӱжалт
пӱжалт-Ø
пӱжалт-Ø
sweat-CVB
vb1-adv
пытен.
пыт-ен-Ø
пыте-ен-Ø
end-PST2-3SG
vb2-tense-pers
пытен.
пыт-ен
пыте-ен
end-CVB
vb2-adv



1-3-1-150


Мӱшкыржат шужен.

Мӱшкыржат
Мӱшкыр-ж-ат
мӱшкыр-жЕ-ат
stomach-3SG-and
no-poss-enc
шужен.
шуж-ен-Ø
шужо-ен-Ø
get.hungry-PST2-3SG
vb2-tense-pers
шужен.
шуж-ен
шужо-ен
get.hungry-CVB
vb2-adv



1-3-1-151


Кузе изиш каналтышаш гын?

Кузе
Кузе
кузе
how
av/co/no/pa
изиш
изиш
изиш
a.bit
av
изиш
изи-ш
изи-ш
small-ILL
ad/no-case
каналтышаш
каналты-шаш
каналте-шаш
rest-PTCP.FUT
vb2-ad
гын?
гын
гын
if
co/pa



1-3-1-152


Кочкашыже пырня колтымо коклаштак тӧчыде ок лий...

Кочкашыже
Кочк-аш-ыже
кочк-аш-жЕ
eat-INF-3SG
vb1-inf-poss
пырня
пырня
пырня
log
no
колтымо
колтымо
колтымо
sent
ad
колтымо
колты-мо
колто-мЕ
send-PTCP.PASS
vb2-ad
коклаштак
коклашт-ак
коклаште-ак
in-STR
av/po-enc
коклаштак
кокла-шт-ак
кокла-шт-ак
distance-3PL-STR
ad/no-poss-enc
коклаштак
кокла-шт-ак
кокла-штЕ-ак
distance-INE-STR
ad/no-case-enc
коклаштак
кок-ла-шт-ак
кок-ла-шт-ак
cook-COMP-3PL-STR
no-case-poss-enc
коклаштак
кок-ла-шт-ак
кок-ла-шт-ак
two-COMP-3PL-STR
nm-case-poss-enc
коклаштак
кок-ла-шт-ак
кок-ла-шт-ак
cook-PL-3PL-STR
no-num-poss-enc
коклаштак
кок-ла-шт-ак
кок-ла-шт-ак
two-PL-3PL-STR
nm-num-poss-enc
коклаштак
кок-ла-шт-ак
кок-ла-штЕ-ак
cook-PL-INE-STR
no-num-case-enc
коклаштак
кок-ла-шт-ак
кок-ла-штЕ-ак
two-PL-INE-STR
nm-num-case-enc
тӧчыде
тӧчы-де
тӧчӧ-де
try-CVB.NEG
vb2-adv
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
лий...
лий-Ø
лий-Ø
be-IMP.2SG
vb1-mood.pers
лий...
лий-Ø
лий-Ø
be-CNG
vb1-conn
лий...
лий-Ø
лий-Ø
be-CVB
vb1-adv



1-3-1-153


Чу, мо тиде тыгай?

Чу,
Чу
чу
listen
in
мо
мо
мо
what
ad/av/pa/pr
тиде
тиде
тиде
this
pr
тиде
тиде-Ø
тиде-Ø
drop.into.boiling.water-IMP.2SG
vb2-mood.pers
тиде
тиде-Ø
тиде-Ø
drop.into.boiling.water-CNG
vb2-conn
тыгай?
тыгай
тыгай
such
ad/av/no/pr



1-3-1-154


Пырня каен пытыш мо?

Пырня
Пырня
пырня
log
no
каен
ка[й]-ен-Ø
кае-ен-Ø
go-PST2-3SG
vb2-tense-pers
каен
ка[й]-ен
кае-ен
go-CVB
vb2-adv
пытыш
пыты-ш-Ø
пыте-ш-Ø
end-PST1-3SG
vb2-tense-pers
мо?
мо
мо
what
ad/av/pa/pr



1-3-1-155


Умбал кадырыш шумеш ик пырнят ок кой.

Умбал
Умбал
умбал
distant
ad
кадырыш
кадыр-ыш
кадыр-ш
crooked-ILL
ad/no-case
шумеш
шумеш
шумеш
to
po
шумеш
шум-еш
шум-еш
tire-3SG
vb1-pers
шумеш
шу-меш
шу-меш
reach-CVB.FUT
vb1-adv
шумеш
шу-меш
шу-меш
ferment-CVB.FUT
vb1-adv
шумеш
шу-меш
шу-меш
whittle-CVB.FUT
vb1-adv
шумеш
шу-м-еш
шу-мЕ-еш
reach-PTCP.PASS-LAT
vb1-ad-case
шумеш
шу-м-еш
шу-мЕ-еш
ferment-PTCP.PASS-LAT
vb1-ad-case
шумеш
шу-м-еш
шу-мЕ-еш
whittle-PTCP.PASS-LAT
vb1-ad-case
ик
ик
ик
one
ad/nm/pa/pr
пырнят
пырня-т
пырня-ет
log-2SG
no-poss
пырнят
пырня-т
пырня-ат
log-and
no-enc
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
кой.
кой-Ø
кой-Ø
be.visible-IMP.2SG
vb1-mood.pers
кой.
кой-Ø
кой-Ø
be.visible-CNG
vb1-conn
кой.
кой-Ø
кой-Ø
be.visible-CVB
vb1-adv



1-3-1-156


Тыгеже изиш каналташат лиеш.

Тыгеже
Тыгеже
тыгеже
so
av
Тыгеже
Тыге-же
тыге-жЕ
so-3SG
av/pa/pr-poss
изиш
изиш
изиш
a.bit
av
изиш
изи-ш
изи-ш
small-ILL
ad/no-case
каналташат
каналт-аш-ат
каналте-аш-ат
rest-INF-and
vb2-inf-enc
каналташат
кан-алт-аш-ат
кане-алт-аш-ат
rest-REF-INF-and
vb2-deriv.v-inf-enc
лиеш.
лиеш
лиеш
soon
pa
лиеш.
ли[й]-еш
лий-еш
be-3SG
vb1-pers



1-3-1-157


Сакар пытартыш пырням шӱкал колтыш да, кӱкшака верышке кӱзен, пӱнчӧ пундыш воктен эҥертен шинче.

Сакар
Сакар
Сакар
Sakar
na
пытартыш
пытартыш
пытартыш
last
ad/no
пырням
пырня-м
пырня-м
log-ACC
no-case
пырням
пырня-м
пырня-ем
log-1SG
no-poss
пырням
пырня-м-Ø
пырня-ем-Ø
log-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
пырням
пырня-м-Ø
пырня-ем-Ø
log-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
пырням
пырня-м-Ø
пырня-ем-Ø
log-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
шӱкал
шӱкал-Ø
шӱкал-Ø
push-IMP.2SG
vb1-mood.pers
шӱкал
шӱкал-Ø
шӱкал-Ø
push-CNG
vb1-conn
шӱкал
шӱкал-Ø
шӱкал-Ø
push-CVB
vb1-adv
колтыш
колтыш
колтыш
conductivity
no
колтыш
колты-ш-Ø
колто-ш-Ø
send-PST1-3SG
vb2-tense-pers
да,
да
да
and
co
да,
да
да
yes
pa
кӱкшака
кӱкшака
кӱкшака
hill
ad/no
верышке
верышке
верышке
illative
no
верышке
вер-ышке
вер-шкЕ
place-ILL
no-case
кӱзен,
кӱз-ен-Ø
кӱзӧ-ен-Ø
go.up-PST2-3SG
vb2-tense-pers
кӱзен,
кӱз-ен
кӱзӧ-ен
go.up-CVB
vb2-adv
пӱнчӧ
пӱнчӧ
пӱнчӧ
pine
no
пӱнчӧ
пӱнчӧ-Ø
пӱнчӧ-Ø
notch-IMP.2SG
vb2-mood.pers
пӱнчӧ
пӱнчӧ-Ø
пӱнчӧ-Ø
notch-CNG
vb2-conn
пундыш
пундыш
пундыш
stump
no
пундыш
пунды-ш
пундо-ш
capital-ILL
no-case
воктен
воктен
воктен
beside
av/po
воктен
вокт-ен-Ø
вокто-ен-Ø
strip.bark-PST2-3SG
vb2-tense-pers
воктен
вокт-ен
вокто-ен
strip.bark-CVB
vb2-adv
эҥертен
эҥерт-ен-Ø
эҥерте-ен-Ø
lean.on-PST2-3SG
vb2-tense-pers
эҥертен
эҥерт-ен
эҥерте-ен
lean.on-CVB
vb2-adv
шинче.
шинче-Ø
шинче-Ø
sit-IMP.2SG
vb2-mood.pers
шинче.
шинче-Ø
шинче-Ø
know-IMP.2SG
vb2-mood.pers
шинче.
шинч-е
шинч-Е
sit.down-PST1.3SG
vb1-tense.pers
шинче.
шинче-Ø
шинче-Ø
sit-CNG
vb2-conn
шинче.
шинче-Ø
шинче-Ø
know-CNG
vb2-conn



1-3-1-158


Могыржылан су-ур-р чучеш.

Могыржылан
Могыр-жы-лан
могыр-жЕ-лан
body-3SG-DAT
no-poss-case
Могыржылан
Могыр-жы-ла-н
могыр-жЕ-ла-н
body-3SG-PL-GEN
no-poss-num-case
су-ур-р
***
***
***
***
чучеш.
чуч-еш
чуч-еш
seem-3SG
vb1-pers



1-3-1-159


Эх, кечыже могай сай!

Эх,
Эх
эх
eh!
in
кечыже
кечы-же
кече-жЕ
sun-3SG
no-poss
кечыже
кечы-же
кече-жЕ
hang-IMP.3SG
vb2-mood.pers
кечыже
кечы-Ø-же
кече-Ø-жЕ
hang-CNG-3SG
vb2-conn-poss
могай
могай
могай
what.sort.of
ad/pa/pr
сай!
сай
сай
good
ad/av



1-3-1-160


Кайык-влакше кузе мурат!

Кайык-влакше
Кайык-влак-ше
кайык-влак-жЕ
bird-PL-3SG
no-num-poss
кузе
кузе
кузе
how
av/co/no/pa
мурат!
мур-ат
муро-ат
song-and
no-enc
мурат!
мур-ат
муро-ат
sing-3PL
vb2-pers
мурат!
мур-а-т
муро-а-ат
sing-3SG-and
vb2-pers-enc
мурат!
мур-Ø-ат
муро-Ø-ат
sing-CNG-and
vb2-conn-enc



1-3-1-161


Пӱнчӧ кишыже кузе тутлын ӱпшалтеш!

Пӱнчӧ
Пӱнчӧ
пӱнчӧ
pine
no
Пӱнчӧ
Пӱнчӧ-Ø
пӱнчӧ-Ø
notch-IMP.2SG
vb2-mood.pers
Пӱнчӧ
Пӱнчӧ-Ø
пӱнчӧ-Ø
notch-CNG
vb2-conn
кишыже
киш-ыже
киш-жЕ
resin-3SG
no-poss
кузе
кузе
кузе
how
av/co/no/pa
тутлын
тутлын
тутлын
tasty
av
тутлын
тутлы-н
тутло-н
tasty-GEN
ad-case
ӱпшалтеш!
ӱпшалт-еш
ӱпшалт-еш
smell-3SG
vb1-pers
ӱпшалтеш!
ӱпш-алт-еш
ӱпшӧ-алт-еш
smell-REF-3SG
vb2-deriv.v-pers



1-3-1-162


Тыгай жапыште куанен тӧрштылмет, муралтен колтымет веле шуэш:

Тыгай
Тыгай
тыгай
such
ad/av/no/pr
жапыште
жапыште
жапыште
in.time
av/po
жапыште
жап-ыште
жап-штЕ
time-INE
no-case
куанен
куанен
куанен
happily
av
куанен
куан-ен-Ø
куане-ен-Ø
rejoice-PST2-3SG
vb2-tense-pers
куанен
куан-ен
куане-ен
rejoice-CVB
vb2-adv
тӧрштылмет,
тӧрштылм-ет
тӧрштылмӧ-ет
jumping-2SG
ad-poss
тӧрштылмет,
тӧрштыл-м-ет
тӧрштыл-мЕ-ет
jump-PTCP.PASS-2SG
vb1-ad-poss
муралтен
муралт-ен-Ø
муралте-ен-Ø
sing-PST2-3SG
vb2-tense-pers
муралтен
муралт-ен
муралте-ен
sing-CVB
vb2-adv
колтымет
колтым-ет
колтымо-ет
sent-2SG
ad-poss
колтымет
колты-м-ет
колто-мЕ-ет
send-PTCP.PASS-2SG
vb2-ad-poss
веле
веле
веле
only
pa
веле
веле-Ø
веле-Ø
spill-IMP.2SG
vb2-mood.pers
веле
вел-'е
вел-Е
spill-PST1.3SG
vb1-tense.pers
веле
веле-Ø
веле-Ø
spill-CNG
vb2-conn
шуэш:
шуэ-ш
шуэ-ш
thin-ILL
ad-case
шуэш:
шуэ-ш
шуэ-ш
anthill-ILL
no-case
шуэш:
шуэ-ш
шуэ-еш
thin-LAT
ad-case
шуэш:
шуэ-ш
шуэ-еш
anthill-LAT
no-case
шуэш:
шу-эш
шу-еш
bran-LAT
no-case
шуэш:
шу-эш
шу-еш
bristle-LAT
no-case
шуэш:
шу-эш
шу-еш
eye-LAT
no-case
шуэш:
шу-эш
шу-еш
spring.water-LAT
no-case
шуэш:
шу-эш
шу-еш
reach-3SG
vb1-pers
шуэш:
шу-эш
шу-еш
ferment-3SG
vb1-pers
шуэш:
шу-эш
шу-еш
whittle-3SG
vb1-pers



1-3-1-163


Ошыт вӱдет — ош аракат,

Ошыт
Ошыт
Ошыт
Oshyt
na
вӱдет —
вӱд-ет
вӱд-ет
water-2SG
no-poss
вӱдет —
вӱд-ет
вӱдӧ-ет
lead-2SG
vb2-pers
ош
ош
ош
white
ad
аракат,
арака-т
арака-ет
vodka-2SG
no-poss
аракат,
арака-т
арака-ат
vodka-and
no-enc
аракат,
арак-ат
арак-ат
[X]-and
ad-enc
аракат,
а-рак-ат
а-рак-ат
and-COMP-and
co-deg-enc
аракат,
а-рак-ат
а-рак-ат
so-COMP-and
pa-deg-enc
аракат,
а-рак-ат
а-рак-ат
oh-COMP-and
in-deg-enc



1-3-1-164


Элнет вӱдет — шем аракат!

Элнет
Элнет
Элнет
Ilet
pn
Элнет
Элн-ет
элне-ет
tire-2SG
vb2-pers
Элнет
Элн-ет
элне-ет
run-2SG
vb2-pers
вӱдет —
вӱд-ет
вӱд-ет
water-2SG
no-poss
вӱдет —
вӱд-ет
вӱдӧ-ет
lead-2SG
vb2-pers
шем
шем
шем
black
ad
аракат!
арака-т
арака-ет
vodka-2SG
no-poss
аракат!
арака-т
арака-ат
vodka-and
no-enc
аракат!
арак-ат
арак-ат
[X]-and
ad-enc
аракат!
а-рак-ат
а-рак-ат
and-COMP-and
co-deg-enc
аракат!
а-рак-ат
а-рак-ат
so-COMP-and
pa-deg-enc
аракат!
а-рак-ат
а-рак-ат
oh-COMP-and
in-deg-enc



1-3-1-165


Сакарын мурымыжат, тӧрштылмыжат ок шу.

Сакарын
Сакарын
Сакарын
Sakaryn
na
мурымыжат,
муры-мы-ж-ат
муро-мЕ-жЕ-ат
sing-PTCP.PASS-3SG-and
vb2-ad-poss-enc
тӧрштылмыжат
тӧрштылмы-ж-ат
тӧрштылмӧ-жЕ-ат
jumping-3SG-and
ad-poss-enc
тӧрштылмыжат
тӧрштыл-мы-ж-ат
тӧрштыл-мЕ-жЕ-ат
jump-PTCP.PASS-3SG-and
vb1-ad-poss-enc
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
шу.
шу
шу
bran
no
шу.
шу
шу
bristle
no
шу.
шу
шу
eye
no
шу.
шу
шу
spring.water
no
шу.
шу-Ø
шу-Ø
reach-IMP.2SG
vb1-mood.pers
шу.
шу-Ø
шу-Ø
ferment-IMP.2SG
vb1-mood.pers
шу.
шу-Ø
шу-Ø
whittle-IMP.2SG
vb1-mood.pers
шу.
шу-Ø
шуо-Ø
throw-IMP.2SG
vb2-mood.pers
шу.
шу-Ø
шу-Ø
reach-CNG
vb1-conn
шу.
шу-Ø
шу-Ø
ferment-CNG
vb1-conn
шу.
шу-Ø
шу-Ø
whittle-CNG
vb1-conn
шу.
шу-Ø
шуо-Ø
throw-CNG
vb2-conn
шу.
шу-Ø
шу-Ø
reach-CVB
vb1-adv
шу.
шу-Ø
шу-Ø
ferment-CVB
vb1-adv
шу.
шу-Ø
шу-Ø
whittle-CVB
vb1-adv



1-3-1-166


Тупшым кече шыман вӱчка, шӱргыжым умыр мардеж ласкан ниялта, шинчагомдышыжым омо вӱдоҥ шоҥ гай пушкыдо парняж дене темда...

Тупшым
Туп-шы-м
туп-жЕ-м
back-3SG-ACC
no-poss-case
кече
кече
кече
sun
no
кече
кече-Ø
кече-Ø
hang-IMP.2SG
vb2-mood.pers
кече
кече-Ø
кече-Ø
hang-CNG
vb2-conn
шыман
шыман
шыман
gently
av
шыман
шыма-н
шыма-ан
gentle-with
ad-deriv.ad
шыман
шым-ан
шым-ан
seven-with
nm-deriv.ad
шыман
шыма-н
шыма-н
gentle-GEN
ad-case
вӱчка,
вӱчк-а
вӱчкӧ-а
pat.on.the.back-3SG
vb2-pers
шӱргыжым
шӱргы-жы-м
шӱргӧ-жЕ-м
face-3SG-ACC
no-poss-case
шӱргыжым
шӱргы-жы-м
шӱргӧ-жЕ-м
forest-3SG-ACC
no-poss-case
умыр
умыр
умыр
warm.and.calm
ad
мардеж
мардеж
мардеж
wind
no
ласкан
ласкан
ласкан
tenderly
av
ласкан
ласка-н
ласка-ан
affectionate-with
ad/no-deriv.ad
ласкан
ласка-н
ласка-н
affectionate-GEN
ad/no-case
ниялта,
ниялт-а
ниялте-а
stroke-3SG
vb2-pers
шинчагомдышыжым
шинчагомдыш-ыжы-м
шинчагомдыш-жЕ-м
eyelid-3SG-ACC
no-poss-case
омо
омо
омо
sleep
no
вӱдоҥ
вӱдоҥ
вӱдоҥ
wave
no
шоҥ
шоҥ
шоҥ
foam
no
гай
гай
гай
like
ad/av/pa/po
пушкыдо
пушкыдо
пушкыдо
soft
ad
парняж
парня-ж
парня-жЕ
finger-3SG
no-poss
дене
дене
дене
with
po
темда...
темд-а
темде-а
push-3SG
vb2-pers
темда...
тем-да
тем-да
fill.up-PST1.2PL
vb1-tense.pers
темда...
те-м-да
те-ем-да
2PL-TRANS-PST1.2PL
pr-deriv.v-tense.pers



1-3-1-167


Сакар мален колтыш...

Сакар
Сакар
Сакар
Sakar
na
мален
мал-ен-Ø
мале-ен-Ø
sleep-PST2-3SG
vb2-tense-pers
мален
мал-ен
мале-ен
sleep-CVB
vb2-adv
колтыш...
колтыш
колтыш
conductivity
no
колтыш...
колты-ш-Ø
колто-ш-Ø
send-PST1-3SG
vb2-tense-pers



1-3-1-168


Шукат ыш лий, ужар укшлажым лупшкедыл, тормака вожлажым савыркален, кугу пӱнчӧ йоген тольо, кок пырня кокласе вишеш тореш пижын шинче.

Шукат
Шук-ат
шуко-ат
a.lot-and
ad/av/no-enc
ыш
ы-ш-Ø
ы-ш-Ø
NEG-PST-3SG
vb-tense-pers
лий,
лий-Ø
лий-Ø
be-IMP.2SG
vb1-mood.pers
лий,
лий-Ø
лий-Ø
be-CNG
vb1-conn
лий,
лий-Ø
лий-Ø
be-CVB
vb1-adv
ужар
ужар
ужар
green
ad
укшлажым
укш-ла-жы-м
укш-ла-жЕ-м
branch-PL-3SG-ACC
no-num-poss-case
лупшкедыл,
лупшкедыл-Ø
лупшкедыл-Ø
swing-IMP.2SG
vb1-mood.pers
лупшкедыл,
лупшкедыл-Ø
лупшкедыл-Ø
swing-CNG
vb1-conn
лупшкедыл,
лупшкедыл-Ø
лупшкедыл-Ø
swing-CVB
vb1-adv
тормака
тормака
тормака
dead.tree.stump
ad/no
вожлажым
вож-ла-жы-м
вож-ла-жЕ-м
root-PL-3SG-ACC
no-num-poss-case
савыркален,
савыркал-ен-Ø
савыркале-ен-Ø
turn-PST2-3SG
vb2-tense-pers
савыркален,
савыркал-ен
савыркале-ен
turn-CVB
vb2-adv
кугу
кугу
кугу
big
ad/no
пӱнчӧ
пӱнчӧ
пӱнчӧ
pine
no
пӱнчӧ
пӱнчӧ-Ø
пӱнчӧ-Ø
notch-IMP.2SG
vb2-mood.pers
пӱнчӧ
пӱнчӧ-Ø
пӱнчӧ-Ø
notch-CNG
vb2-conn
йоген
йог-ен-Ø
його-ен-Ø
flow-PST2-3SG
vb2-tense-pers
йоген
йог-ен
його-ен
flow-CVB
vb2-adv
тольо,
тол-ьо
тол-Е
come-PST1.3SG
vb1-tense.pers
кок
кок
кок
cook
no
кок
кок
кок
two
nm
пырня
пырня
пырня
log
no
кокласе
кокласе
кокласе
between
ad
кокласе
кокла-се
кокла-сЕ
distance-ADJ
ad/no-deriv.ad
вишеш
виш-еш
виш-еш
hole-LAT
ad/av/no-case
тореш
тореш
тореш
crosspiece
ad/av/no/po
тореш
тор-еш
тор-еш
trash-LAT
ad/no-case
тореш
тор-еш
тор-еш
bay-LAT
ad-case
тореш
тор-еш
тор-еш
forest-LAT
no-case
тореш
тор-еш
тор-еш
demand-LAT
no-case
пижын
пиж-ын
пиж-н
mitten-GEN
no-case
пижын
пиж-ын-Ø
пиж-н-Ø
stick-PST2-3SG
vb1-tense-pers
пижын
пиж-ын
пиж-н
stick-CVB
vb1-adv
шинче.
шинче-Ø
шинче-Ø
sit-IMP.2SG
vb2-mood.pers
шинче.
шинче-Ø
шинче-Ø
know-IMP.2SG
vb2-mood.pers
шинче.
шинч-е
шинч-Е
sit.down-PST1.3SG
vb1-tense.pers
шинче.
шинче-Ø
шинче-Ø
sit-CNG
vb2-conn
шинче.
шинче-Ø
шинче-Ø
know-CNG
vb2-conn



1-3-1-169


Почешыже иктын-коктын пырня толеш.

Почешыже
Почеш-ыже
почеш-жЕ
recent-3SG
ad/av/po-poss
Почешыже
Поч-еш-ыже
поч-еш-жЕ
tail-LAT-3SG
no-case-poss
Почешыже
Поч-еш-ыже
поч-еш-жЕ
open-3SG-3SG
vb1-pers-poss
иктын-коктын
иктын-коктын
иктын-коктын
some.alone.and.some.in.pairs
av
пырня
пырня
пырня
log
no
толеш.
тол[ь]-еш
толь-еш
tarred.roofing.paper-LAT
no-case
толеш.
тол-еш
тол-еш
come-3SG
vb1-pers



1-3-1-170


Вӱд пӧрдмӧ вереш затор лияш тӱҥале.

Вӱд
Вӱд
вӱд
water
no
пӧрдмӧ
пӧрд-мӧ
пӧрд-мЕ
turn-PTCP.PASS
vb1-ad
вереш
вереш
вереш
instead.of
no/po
вереш
вер-еш
вер-еш
place-LAT
no-case
затор
затор
затор
obstruction
no
лияш
ли[й]-[а]ш
лий-аш
be-INF
vb1-inf
тӱҥале.
тӱҥал-'е
тӱҥал-Е
start-PST1.3SG
vb1-tense.pers



1-3-1-171


Сакар тидым ок шиж.

Сакар
Сакар
Сакар
Sakar
na
тидым
тиды-м
тиде-м
this-ACC
pr-case
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
шиж.
шиж-Ø
шиж-Ø
feel-IMP.2SG
vb1-mood.pers
шиж.
шиж-Ø
шиж-Ø
feel-CNG
vb1-conn
шиж.
шиж-Ø
шиж-Ø
feel-CVB
vb1-adv



1-3-1-172


Сакар омым ужеш: пуйто Сакарын чомаже кугу лийын, Сакар тудлан тойлымо сӱспаным, тойлымо шлеям чиктен, оҥгыран пӱгым руалын, тарантасеш кычкен.

Сакар
Сакар
Сакар
Sakar
na
омым
ом-ым
ом-м
ohm-ACC
no-case
омым
омы-м
омо-м
sleep-ACC
no-case
ужеш:
уж-еш
уж-еш
see-3SG
vb1-pers
пуйто
пуйто
пуйто
as.if
co/pa
Сакарын
Сакарын
Сакарын
Sakaryn
na
чомаже
чома-же
чома-жЕ
foal-3SG
no-poss
кугу
кугу
кугу
big
ad/no
лийын,
лийын
лийын
as.a
po
лийын,
лий-ын-Ø
лий-н-Ø
be-PST2-3SG
vb1-tense-pers
лийын,
лий-ын
лий-н
be-CVB
vb1-adv
Сакар
Сакар
Сакар
Sakar
na
тудлан
туд-лан
тудо-лан
3SG-DAT
pr-case
тойлымо
тойлымо
тойлымо
bronze-covered
ad
тойлымо
тойлы-мо
тойло-мЕ
cover.in.brass-PTCP.PASS
vb2-ad
сӱспаным,
сӱспан-ым
сӱспан-м
horse.collar-ACC
no-case
тойлымо
тойлымо
тойлымо
bronze-covered
ad
тойлымо
тойлы-мо
тойло-мЕ
cover.in.brass-PTCP.PASS
vb2-ad
шлеям
шлея-м
шлея-м
breech.band-ACC
no-case
шлеям
шлея-м
шлея-ем
breech.band-1SG
no-poss
шлеям
шлея-м-Ø
шлея-ем-Ø
breech.band-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
шлеям
шлея-м-Ø
шлея-ем-Ø
breech.band-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
шлеям
шлея-м-Ø
шлея-ем-Ø
breech.band-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
чиктен,
чикт-ен-Ø
чикте-ен-Ø
dress-PST2-3SG
vb2-tense-pers
чиктен,
чикт-ен
чикте-ен
dress-CVB
vb2-adv
оҥгыран
оҥгыран
оҥгыран
with.bells
ad
оҥгыран
оҥгыр-ан
оҥгыр-ан
bell-with
no-deriv.ad
пӱгым
пӱгы-м
пӱгӧ-м
shaft.bow-ACC
ad/no-case
руалын,
руал-ын-Ø
руал-н-Ø
chop-PST2-3SG
vb1-tense-pers
руалын,
руал-ын
руал-н
chop-CVB
vb1-adv
тарантасеш
тарантас-еш
тарантас-еш
springless.carriage-LAT
no-case
кычкен.
кычк-ен-Ø
кычке-ен-Ø
harness-PST2-3SG
vb2-tense-pers
кычкен.
кычк-ен
кычке-ен
harness-CVB
vb2-adv



1-3-1-173


Сакар шкеже у мыжерым, кудыр кемым чиен, сар сапым кучен, кучыр оҥаш шинчын.

Сакар
Сакар
Сакар
Sakar
na
шкеже
шке-же
шке-жЕ
REFL-3SG
pr-poss
у
у
у
new
ad/no
у
у
у
oh
in
у
у-Ø
уо-Ø
take.care.of-IMP.2SG
vb2-mood.pers
у
у-Ø
уо-Ø
stroke-IMP.2SG
vb2-mood.pers
у
у-Ø
уо-Ø
take.care.of-CNG
vb2-conn
у
у-Ø
уо-Ø
stroke-CNG
vb2-conn
мыжерым,
мыжер-ым
мыжер-м
caftan-ACC
no-case
кудыр
кудыр
кудыр
curl
ad/no
кудыр
кудыр
кудыр
[X]
de
кемым
кем-ым
кем-м
boot-ACC
no-case
чиен,
чие-н
чие-н
cherry.tree-GEN
no-case
чиен,
чи[й]-ен-Ø
чие-ен-Ø
put.on-PST2-3SG
vb2-tense-pers
чиен,
чи[й]-ен
чие-ен
put.on-CVB
vb2-adv
сар
сар
сар
war
no
сар
сар
сар
yellow
ad
сапым
сап-ым
сап-м
reins-ACC
no-case
сапым
сап-ым
сап-м
[X]-ACC
no-case
кучен,
куч-ен-Ø
кучо-ен-Ø
hold-PST2-3SG
vb2-tense-pers
кучен,
куч-ен
кучо-ен
hold-CVB
vb2-adv
кучыр
***
***
***
***
оҥаш
оҥа-ш
оҥа-ш
board-ILL
no-case
оҥаш
оҥа-ш
оҥа-еш
board-LAT
no-case
шинчын.
шинч-ын-Ø
шинч-н-Ø
sit.down-PST2-3SG
vb1-tense-pers
шинчын.
шинч-ын
шинч-н
sit.down-CVB
vb1-adv



1-3-1-174


Шеҥгелныже, вуешыже вӱргенчыкым пыштен, Чачи шинча.

Шеҥгелныже,
Шеҥгелны-же
шеҥгелне-жЕ
behind-3SG
av/po-poss
вуешыже
вуеш-ыже
вуеш-жЕ
into.one's.head-3SG
av/po-poss
вуешыже
ву[й]-еш-ыже
вуй-еш-жЕ
head-LAT-3SG
no-case-poss
вӱргенчыкым
вӱргенчык-ым
вӱргенчык-м
bridal.veil-ACC
no-case
пыштен,
пышт-ен-Ø
пыште-ен-Ø
put-PST2-3SG
vb2-tense-pers
пыштен,
пышт-ен
пыште-ен
put-CVB
vb2-adv
Чачи
Чачи
Чачи
Chachi
na
шинча.
шинча
шинча
eye
no
шинча.
шинч-а
шинче-а
sit-3SG
vb2-pers
шинча.
шинч-а
шинче-а
know-3SG
vb2-pers



1-3-1-175


Воктенже вуй пулчышо вате лоҥын мура:

Воктенже
Воктен-же
воктен-жЕ
beside-3SG
av/po-poss
Воктенже
Вокт-ен-Ø-же
вокто-ен-Ø-жЕ
strip.bark-PST2-3SG-3SG
vb2-tense-pers-poss
Воктенже
Вокт-ен-же
вокто-ен-жЕ
strip.bark-CVB-3SG
vb2-adv-poss
вуй
вуй
вуй
head
no
пулчышо
пулчы-шо
пулчо-шЕ
[X]-PTCP.ACT
vb2-ad
вате
вате
вате
wife
no
вате
вате
вате
absorbent.cotton
no
лоҥын
лоҥ-ын
лоҥ-н
thicket-GEN
no-case
лоҥын
лоҥ-ын-Ø
лоҥ-н-Ø
winnow-PST2-3SG
vb1-tense-pers
лоҥын
лоҥ-ын
лоҥ-н
winnow-CVB
vb1-adv
мура:
мур-а
муро-а
sing-3SG
vb2-pers



1-3-1-176


Кӱдырчӧ шокта, манын ида ман,

Кӱдырчӧ
Кӱдырчӧ
кӱдырчӧ
thunder
no
шокта,
шокт-а
шокто-а
be.heard-3SG
vb2-pers
манын
манын
манын
that
co
манын
ман-ын-Ø
ман-н-Ø
say-PST2-3SG
vb1-tense-pers
манын
ман-ын
ман-н
say-CVB
vb1-adv
ида
ида
ида
NEG.IMP.2PL
vb.mood.pers
ман,
ман
ман
well.I.never
pa
ман,
ман
ман
that
co
ман,
ман-Ø
ман-Ø
say-IMP.2SG
vb1-mood.pers
ман,
ман-Ø
ман-Ø
say-CNG
vb1-conn
ман,
ман-Ø
ман-Ø
say-CVB
vb1-adv



1-3-1-177


Мемнан тӱмыр тыге шокта.

Мемнан
мем-на-н
ме-на-н
1PL-1PL-GEN
pr-poss-case
тӱмыр
тӱмыр
тӱмыр
drum
no
тыге
тыге
тыге
so
av/pa/pr
шокта.
шокт-а
шокто-а
be.heard-3SG
vb2-pers



1-3-1-178


Волгенче коеш, манын ида ман,

Волгенче
Волгенче
волгенче
lightning
no
Волгенче
Волгенче-Ø
волгенче-Ø
rush.along-IMP.2SG
vb2-mood.pers
Волгенче
Волгенче-Ø
волгенче-Ø
rush.along-CNG
vb2-conn
коеш,
коеш
коеш
it.seems
pa
коеш,
ко[й]-еш
кой-еш
be.visible-3SG
vb1-pers
манын
манын
манын
that
co
манын
ман-ын-Ø
ман-н-Ø
say-PST2-3SG
vb1-tense-pers
манын
ман-ын
ман-н
say-CVB
vb1-adv
ида
ида
ида
NEG.IMP.2PL
vb.mood.pers
ман,
ман
ман
well.I.never
pa
ман,
ман
ман
that
co
ман,
ман-Ø
ман-Ø
say-IMP.2SG
vb1-mood.pers
ман,
ман-Ø
ман-Ø
say-CNG
vb1-conn
ман,
ман-Ø
ман-Ø
say-CVB
vb1-adv



1-3-1-179


Мемнан шовыч тыге коеш.

Мемнан
мем-на-н
ме-на-н
1PL-1PL-GEN
pr-poss-case
шовыч
шовыч
шовыч
kerchief
no
тыге
тыге
тыге
so
av/pa/pr
коеш.
коеш
коеш
it.seems
pa
коеш.
ко[й]-еш
кой-еш
be.visible-3SG
vb1-pers



1-3-1-180


Кече нӧлтеш, манын ида ман,

Кече
Кече
кече
sun
no
Кече
Кече-Ø
кече-Ø
hang-IMP.2SG
vb2-mood.pers
Кече
Кече-Ø
кече-Ø
hang-CNG
vb2-conn
нӧлтеш,
нӧлт-еш
нӧлт-еш
rise-3SG
vb1-pers
манын
манын
манын
that
co
манын
ман-ын-Ø
ман-н-Ø
say-PST2-3SG
vb1-tense-pers
манын
ман-ын
ман-н
say-CVB
vb1-adv
ида
ида
ида
NEG.IMP.2PL
vb.mood.pers
ман,
ман
ман
well.I.never
pa
ман,
ман
ман
that
co
ман,
ман-Ø
ман-Ø
say-IMP.2SG
vb1-mood.pers
ман,
ман-Ø
ман-Ø
say-CNG
vb1-conn
ман,
ман-Ø
ман-Ø
say-CVB
vb1-adv



1-3-1-181


Мемнан каче тыге коеш.

Мемнан
мем-на-н
ме-на-н
1PL-1PL-GEN
pr-poss-case
каче
каче
каче
bridegroom
no
каче
каче
каче
scissors
no
каче
каче
каче
rafter
no
тыге
тыге
тыге
so
av/pa/pr
коеш.
коеш
коеш
it.seems
pa
коеш.
ко[й]-еш
кой-еш
be.visible-3SG
vb1-pers



1-3-1-182


Тылзе нӧлтеш, манын ида ман,

Тылзе
Тылзе
тылзе
moon
no
нӧлтеш,
нӧлт-еш
нӧлт-еш
rise-3SG
vb1-pers
манын
манын
манын
that
co
манын
ман-ын-Ø
ман-н-Ø
say-PST2-3SG
vb1-tense-pers
манын
ман-ын
ман-н
say-CVB
vb1-adv
ида
ида
ида
NEG.IMP.2PL
vb.mood.pers
ман,
ман
ман
well.I.never
pa
ман,
ман
ман
that
co
ман,
ман-Ø
ман-Ø
say-IMP.2SG
vb1-mood.pers
ман,
ман-Ø
ман-Ø
say-CNG
vb1-conn
ман,
ман-Ø
ман-Ø
say-CVB
vb1-adv



1-3-1-183


Мемнан ӱдыр тыге коеш.

Мемнан
мем-на-н
ме-на-н
1PL-1PL-GEN
pr-poss-case
ӱдыр
ӱдыр
ӱдыр
daughter
no
ӱдыр
ӱдыр
ӱдыр
Virgo
no
тыге
тыге
тыге
so
av/pa/pr
коеш.
коеш
коеш
it.seems
pa
коеш.
ко[й]-еш
кой-еш
be.visible-3SG
vb1-pers



1-3-1-184


Сӱан пеш сайын кутырен-мурен толеш ыле, но вот ала-кушеч, вес корно дене, вес сӱан кудал тольо.

Сӱан
Сӱан
сӱан
wedding
no
пеш
пеш
пеш
very
av
сайын
сайын
сайын
well
av
сайын
сайын
сайын
each
po
сайын
сай-ын
сай-н
good-GEN
ad/av-case
кутырен-мурен
кутыр-ен-Ø-мур-ен-Ø
кутыро-ен-Øмуро-ен-Ø
talk-PST2-3SGsing-PST2-3SG
vb2-tense-persvb2-tense-pers
кутырен-мурен
кутыр-ен-Ø-мур-ен
кутыро-ен-Øмуро-ен
talk-PST2-3SGsing-CVB
vb2-tense-persvb2-adv
кутырен-мурен
кутыр-ен-мур-ен-Ø
кутыро-енмуро-ен-Ø
talk-CVBsing-PST2-3SG
vb2-advvb2-tense-pers
кутырен-мурен
кутыр-ен-мур-ен
кутыро-енмуро-ен
talk-CVBsing-CVB
vb2-advvb2-adv
толеш
тол[ь]-еш
толь-еш
tarred.roofing.paper-LAT
no-case
толеш
тол-еш
тол-еш
come-3SG
vb1-pers
ыле,
ыл-'е
ул-Е
be-PST1.3SG
vb1-tense.pers
но
но
но
but
co/no/pa
но
но
но
gee.up
in
вот
вот
вот
there
co/pa
вот
вот
вот
web
no
ала-кушеч,
ала-кушеч
ала-кушеч
from.somewhere
av/pr
вес
вес
вес
different
ad/pr
корно
корно
корно
road
no
дене,
дене
дене
with
po
вес
вес
вес
different
ad/pr
сӱан
сӱан
сӱан
wedding
no
кудал
кудал-Ø
кудал-Ø
run-IMP.2SG
vb1-mood.pers
кудал
кудал-Ø
кудал-Ø
run-CNG
vb1-conn
кудал
кудал-Ø
кудал-Ø
run-CVB
vb1-adv
тольо.
тол-ьо
тол-Е
come-PST1.3SG
vb1-tense.pers



1-3-1-185


Кок сӱан вашлийыч.

Кок
Кок
кок
cook
no
Кок
Кок
кок
two
nm
сӱан
сӱан
сӱан
wedding
no
вашлийыч.
вашлий-ыч
вашлий-ыч
meet-PST1.2SG
vb1-tense.pers
вашлийыч.
вашлий-ыч
вашлий-ыч
meet-PST1.3PL
vb1-tense.pers



1-3-1-186


Иктыжат корным ок пу.

Иктыжат
Иктыж-ат
иктыже-ат
one.of.them-and
pr-enc
Иктыжат
Икты-ж-ат
икте-жЕ-ат
one-3SG-and
nm/pr-poss-enc
корным
корны-м
корно-м
road-ACC
no-case
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
пу.
пу
пу
wood
no
пу.
пу-Ø
пуо-Ø
give-IMP.2SG
vb2-mood.pers
пу.
пу-Ø
пуо-Ø
blow-IMP.2SG
vb2-mood.pers
пу.
пу-Ø
пуо-Ø
give-CNG
vb2-conn
пу.
пу-Ø
пуо-Ø
blow-CNG
vb2-conn



1-3-1-187


Кучедалаш тӱҥальыч.

Кучедалаш
Кучедал-аш
кучедал-аш
fight-INF
vb1-inf
тӱҥальыч.
тӱҥал-ьыч
тӱҥал-ыч
start-PST1.2SG
vb1-tense.pers
тӱҥальыч.
тӱҥал-ьыч
тӱҥал-ыч
start-PST1.3PL
vb1-tense.pers



1-3-1-188


Ала-кӧ, толын, Сакарымат мушкынден колтыш.

Ала-кӧ,
Ала-кӧ
ала-кӧ
somebody
pr
толын,
тол-ын-Ø
тол-н-Ø
come-PST2-3SG
vb1-tense-pers
толын,
тол-ын
тол-н
come-CVB
vb1-adv
Сакарымат
Сакарымат
Сакарымат
Sakarymat
na
мушкынден
мушкынд-ен-Ø
мушкындо-ен-Ø
hit.with.one's.fist-PST2-3SG
vb2-tense-pers
мушкынден
мушкынд-ен
мушкындо-ен
hit.with.one's.fist-CVB
vb2-adv
колтыш.
колтыш
колтыш
conductivity
no
колтыш.
колты-ш-Ø
колто-ш-Ø
send-PST1-3SG
vb2-tense-pers



1-3-1-189


Сакар вуйжым тайыш, тунамак помыжалте: тудо, омыжо дене кенета тарванен, вуйжым пундышеш перен колтен улмаш.

Сакар
Сакар
Сакар
Sakar
na
вуйжым
вуй-жы-м
вуй-жЕ-м
head-3SG-ACC
no-poss-case
тайыш,
тай-ыш
тай-ш
Thai-ILL
no-case
тайыш,
тайы-ш-Ø
тае-ш-Ø
bend-PST1-3SG
vb2-tense-pers
тунамак
тунамак
тунамак
immediately
av
тунамак
тунам-ак
тунам-ак
then-STR
av-enc
тунамак
туна-м-ак
туна-м-ак
heifer-ACC-STR
no-case-enc
тунамак
туна-м-ак
туна-ем-ак
heifer-1SG-STR
no-poss-enc
тунамак
туна-м-а-к
туна-ем-а-ак
heifer-TRANS-3SG-STR
no-deriv.v-pers-enc
тунамак
ту-на-м-ак
ту-на-м-ак
that-1PL-ACC-STR
pr-poss-case-enc
тунамак
ту-на-м-ак
ту-на-м-ак
gland-1PL-ACC-STR
no-poss-case-enc
тунамак
ту-на-м-ак
ту-на-м-ак
banner-1PL-ACC-STR
no-poss-case-enc
тунамак
туна-м-Ø-ак
туна-ем-Ø-ак
heifer-TRANS-CNG-STR
no-deriv.v-conn-enc
тунамак
туна-м-Ø-ак
туна-ем-Ø-ак
heifer-TRANS-CVB-STR
no-deriv.v-adv-enc
тунамак
туна-м--ак
туна-ем-Е-ак
heifer-TRANS-PST1.3SG-STR
no-deriv.v-tense.pers-enc
помыжалте:
помыжалте-Ø
помыжалте-Ø
wake.up-IMP.2SG
vb2-mood.pers
помыжалте:
помыжалт-е
помыжалт-Е
wake.up-PST1.3SG
vb1-tense.pers
помыжалте:
помыжалте-Ø
помыжалте-Ø
wake.up-CNG
vb2-conn
тудо,
тудо
тудо
3SG
pr
омыжо
омы-жо
омо-жЕ
sleep-3SG
no-poss
дене
дене
дене
with
po
кенета
кенета
кенета
suddenly
av
тарванен,
тарван-ен-Ø
тарване-ен-Ø
move-PST2-3SG
vb2-tense-pers
тарванен,
тарван-ен
тарване-ен
move-CVB
vb2-adv
вуйжым
вуй-жы-м
вуй-жЕ-м
head-3SG-ACC
no-poss-case
пундышеш
пундыш-еш
пундыш-еш
stump-LAT
no-case
перен
пер-ен-Ø
пере-ен-Ø
hit-PST2-3SG
vb2-tense-pers
перен
пер-ен
пере-ен
hit-CVB
vb2-adv
колтен
колт-ен-Ø
колто-ен-Ø
send-PST2-3SG
vb2-tense-pers
колтен
колт-ен
колто-ен
send-CVB
vb2-adv
улмаш.
улмаш
улмаш
being
no/pa/vb
улмаш.
ул-маш
ул-маш
be-NMLZ
vb1-deriv.n



1-3-1-190


Сакар Элнетышке ончале гын — э-э, томаша!

Сакар
Сакар
Сакар
Sakar
na
Элнетышке
Элнет-ышке
Элнет-шкЕ
Ilet-ILL
pn-case
ончале
ончал-'е
ончал-Е
look-PST1.3SG
vb1-tense.pers
гын —
гын
гын
if
co/pa
э-э,
э-э
ээ
ohoh
in/pain/pa
томаша!
томаша
томаша
commotion
ad/no
томаша!
томаш-а
томаше-а
make.a.fuss-3SG
vb2-pers



1-3-1-191


— тугай затор лийын шинчын, кас мартеат шалатен пытараш ок лий.

тугай
тугай
тугай
such
ad/av/pr
затор
затор
затор
obstruction
no
лийын
лийын
лийын
as.a
po
лийын
лий-ын-Ø
лий-н-Ø
be-PST2-3SG
vb1-tense-pers
лийын
лий-ын
лий-н
be-CVB
vb1-adv
шинчын,
шинч-ын-Ø
шинч-н-Ø
sit.down-PST2-3SG
vb1-tense-pers
шинчын,
шинч-ын
шинч-н
sit.down-CVB
vb1-adv
кас
кас
кас
evening
av/no
мартеат
марте-ат
марте-ат
up.to-and
po-enc
шалатен
шалат-ен-Ø
шалате-ен-Ø
scatter-PST2-3SG
vb2-tense-pers
шалатен
шалат-ен
шалате-ен
scatter-CVB
vb2-adv
пытараш
пытар-аш
пытаре-аш
finish-INF
vb2-inf
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
лий.
лий-Ø
лий-Ø
be-IMP.2SG
vb1-mood.pers
лий.
лий-Ø
лий-Ø
be-CNG
vb1-conn
лий.
лий-Ø
лий-Ø
be-CVB
vb1-adv



1-3-1-192


Сакар сер гыч вигак заторышко тӧрштыш, пырня ӱмбачын, кӱвар ӱмбач куржмыла, куржо.

Сакар
Сакар
Сакар
Sakar
na
сер
сер
сер
shore
no
гыч
гыч
гыч
from
po
вигак
вигак
вигак
immediately
av
заторышко
затор-ышко
затор-шкЕ
obstruction-ILL
no-case
тӧрштыш,
тӧршты-ш-Ø
тӧрштӧ-ш-Ø
jump-PST1-3SG
vb2-tense-pers
пырня
пырня
пырня
log
no
ӱмбачын,
ӱмбачын
ӱмбачын
from.above
av/po
кӱвар
кӱвар
кӱвар
floor
no
ӱмбач
ӱмбач
ӱмбач
from.above
av/po
куржмыла,
курж-мыла
курж-мыла
run-INF.FUT
vb1-inf
куржмыла,
курж-мы-ла
курж-мЕ-ла
run-PTCP.PASS-COMP
vb1-ad-case
куржмыла,
курж-мы-ла
курж-мЕ-ла
run-PTCP.PASS-PL
vb1-ad-num
куржмыла,
курж-мы-ла
курж-мЕ-ла
run-PTCP.PASS-STR
vb1-ad-enc
куржо.
курж-о
курж-Е
run-PST1.3SG
vb1-tense.pers



1-3-1-193


Пӧрдем аҥыш миен шуо, кугу пӱнчым ужо...

Пӧрдем
Пӧрдем
пӧрдем
whirl
no
Пӧрдем
Пӧрд-ем
пӧрдӧ-ем
lathe-1SG
vb2-pers
аҥыш
аҥ-ыш
аҥ-ш
hole-ILL
no-case
аҥыш
аҥ-ыш
аҥ-ш
width-ILL
no-case
миен
ми[й]-ен-Ø
мие-ен-Ø
come-PST2-3SG
vb2-tense-pers
миен
ми[й]-ен
мие-ен
come-CVB
vb2-adv
шуо,
шу-о
шу-Е
reach-PST1.3SG
vb1-tense.pers
шуо,
шу-о
шу-Е
ferment-PST1.3SG
vb1-tense.pers
шуо,
шу-о
шу-Е
whittle-PST1.3SG
vb1-tense.pers
кугу
кугу
кугу
big
ad/no
пӱнчым
пӱнчы-м
пӱнчӧ-м
pine-ACC
no-case
ужо...
у-жо
у-жЕ
new-3SG
ad/no-poss
ужо...
у-жо
у-жЕ
oh-3SG
in-poss
ужо...
уж-о
уж-Е
see-PST1.3SG
vb1-tense.pers
ужо...
у-Ø-жо
уо-Ø-жЕ
take.care.of-CNG-3SG
vb2-conn-poss
ужо...
у-Ø-жо
уо-Ø-жЕ
stroke-CNG-3SG
vb2-conn-poss



1-3-1-194


Мом ышташ?

Мом
Мом
мом
what
pr
Мом
Мо-м
мо-м
what-ACC
ad/av/pa/pr-case
ышташ?
ышт-аш
ыште-аш
do-INF
vb2-inf



1-3-1-195


Тиде пӱнчым шкетак нигузеат колташ ок лий!..

Тиде
Тиде
тиде
this
pr
Тиде
Тиде-Ø
тиде-Ø
drop.into.boiling.water-IMP.2SG
vb2-mood.pers
Тиде
Тиде-Ø
тиде-Ø
drop.into.boiling.water-CNG
vb2-conn
пӱнчым
пӱнчы-м
пӱнчӧ-м
pine-ACC
no-case
шкетак
шкет-ак
шкет-ак
alone-STR
ad/av/pa-enc
шкетак
шке-т-ак
шке-ет-ак
REFL-2SG-STR
pr-poss-enc
нигузеат
н'игузеат
н'игузеат
in.no.way
av
нигузеат
н'игузе-ат
н'игузе-ат
in.no.way-and
av/pr-enc
колташ
колт-аш
колто-аш
send-INF
vb2-inf
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
лий!..
лий-Ø
лий-Ø
be-IMP.2SG
vb1-mood.pers
лий!..
лий-Ø
лий-Ø
be-CNG
vb1-conn
лий!..
лий-Ø
лий-Ø
be-CVB
vb1-adv



1-3-1-196


Приказчик толын шуэш гын, штрафым ыштыде ок код.

Приказчик
Приказчик
приказчик
salesman
no
толын
тол-ын-Ø
тол-н-Ø
come-PST2-3SG
vb1-tense-pers
толын
тол-ын
тол-н
come-CVB
vb1-adv
шуэш
шуэ-ш
шуэ-ш
thin-ILL
ad-case
шуэш
шуэ-ш
шуэ-ш
anthill-ILL
no-case
шуэш
шуэ-ш
шуэ-еш
thin-LAT
ad-case
шуэш
шуэ-ш
шуэ-еш
anthill-LAT
no-case
шуэш
шу-эш
шу-еш
bran-LAT
no-case
шуэш
шу-эш
шу-еш
bristle-LAT
no-case
шуэш
шу-эш
шу-еш
eye-LAT
no-case
шуэш
шу-эш
шу-еш
spring.water-LAT
no-case
шуэш
шу-эш
шу-еш
reach-3SG
vb1-pers
шуэш
шу-эш
шу-еш
ferment-3SG
vb1-pers
шуэш
шу-эш
шу-еш
whittle-3SG
vb1-pers
гын,
гын
гын
if
co/pa
штрафым
штраф-ым
штраф-м
fine-ACC
no-case
ыштыде
ышты-де
ыште-де
do-CVB.NEG
vb2-adv
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
код.
код
код
code
no
код.
код-Ø
код-Ø
stay-IMP.2SG
vb1-mood.pers
код.
код-Ø
код-Ø
stay-CNG
vb1-conn
код.
код-Ø
код-Ø
stay-CVB
vb1-adv



1-3-1-197


Сакар пагоржо дене тормыла пӱнчым руале, уло кертмыжым шупшыльо.

Сакар
Сакар
Сакар
Sakar
na
пагоржо
пагор-жо
пагор-жЕ
boathook-3SG
no-poss
дене
дене
дене
with
po
тормыла
тормыла
тормыла
gnarled
ad/no
пӱнчым
пӱнчы-м
пӱнчӧ-м
pine-ACC
no-case
руале,
руал-'е
руал-Е
chop-PST1.3SG
vb1-tense.pers
уло
уло
уло
is
ad/no/vb
кертмыжым
керт-мы-жы-м
керт-мЕ-жЕ-м
be.able.to-PTCP.PASS-3SG-ACC
vb1-ad-poss-case
кертмыжым
керт-мы-жы-м
керт-мЕ-жЕ-м
swaddle-PTCP.PASS-3SG-ACC
vb1-ad-poss-case
шупшыльо.
шупшыл-ьо
шупшыл-Е
pull-PST1.3SG
vb1-tense.pers



1-3-1-198


Пӱнчӧ тарваныш.

Пӱнчӧ
Пӱнчӧ
пӱнчӧ
pine
no
Пӱнчӧ
Пӱнчӧ-Ø
пӱнчӧ-Ø
notch-IMP.2SG
vb2-mood.pers
Пӱнчӧ
Пӱнчӧ-Ø
пӱнчӧ-Ø
notch-CNG
vb2-conn
тарваныш.
тарваны-ш-Ø
тарване-ш-Ø
move-PST1-3SG
vb2-tense-pers



1-3-1-199


Сакар куаныш.

Сакар
Сакар
Сакар
Sakar
na
куаныш.
куан-ыш
куан-ш
joy-ILL
no-case
куаныш.
куаны-ш-Ø
куане-ш-Ø
rejoice-PST1-3SG
vb2-tense-pers



1-3-1-200


Пӱнчӧ — мугыльт!

Пӱнчӧ —
Пӱнчӧ
пӱнчӧ
pine
no
Пӱнчӧ —
Пӱнчӧ-Ø
пӱнчӧ-Ø
notch-IMP.2SG
vb2-mood.pers
Пӱнчӧ —
Пӱнчӧ-Ø
пӱнчӧ-Ø
notch-CNG
vb2-conn
мугыльт!
***
***
***
***



1-3-1-201


— савырнен йоген кайыш.

савырнен
савырн-ен-Ø
савырне-ен-Ø
turn-PST2-3SG
vb2-tense-pers
савырнен
савырн-ен
савырне-ен
turn-CVB
vb2-adv
йоген
йог-ен-Ø
його-ен-Ø
flow-PST2-3SG
vb2-tense-pers
йоген
йог-ен
його-ен
flow-CVB
vb2-adv
кайыш.
кай-ыш
кай-ш
aftergrass-ILL
no-case
кайыш.
кайы-ш-Ø
кае-ш-Ø
go-PST1-3SG
vb2-tense-pers



1-3-1-202


Пырня-влакат тарванышт.

Пырня-влакат
Пырня-влак-ат
пырня-влак-ат
log-PL-and
no-num-enc
тарванышт.
тарваны-шт
тарване-шт
move-IMP.3PL
vb2-mood.pers
тарванышт.
тарваны-ш-т
тарване-ш-т
move-PST1-3PL
vb2-tense-pers



1-3-1-203


Сакар, пагоржо дене виктарен, шӱкал-шӱкал колта.

Сакар,
Сакар
Сакар
Sakar
na
пагоржо
пагор-жо
пагор-жЕ
boathook-3SG
no-poss
дене
дене
дене
with
po
виктарен,
виктар-ен-Ø
виктаре-ен-Ø
stretch.out-PST2-3SG
vb2-tense-pers
виктарен,
виктар-ен
виктаре-ен
stretch.out-CVB
vb2-adv
шӱкал-шӱкал
шӱкал-Ø-шӱкал-Ø
шӱкал-Øшӱкал-Ø
push-IMP.2SGpush-IMP.2SG
vb1-mood.persvb1-mood.pers
шӱкал-шӱкал
шӱкал-Ø-шӱкал-Ø
шӱкал-Øшӱкал-Ø
push-IMP.2SGpush-CNG
vb1-mood.persvb1-conn
шӱкал-шӱкал
шӱкал-Ø-шӱкал-Ø
шӱкал-Øшӱкал-Ø
push-IMP.2SGpush-CVB
vb1-mood.persvb1-adv
шӱкал-шӱкал
шӱкал-Ø-шӱкал-Ø
шӱкал-Øшӱкал-Ø
push-CNGpush-IMP.2SG
vb1-connvb1-mood.pers
шӱкал-шӱкал
шӱкал-Ø-шӱкал-Ø
шӱкал-Øшӱкал-Ø
push-CNGpush-CNG
vb1-connvb1-conn
шӱкал-шӱкал
шӱкал-Ø-шӱкал-Ø
шӱкал-Øшӱкал-Ø
push-CNGpush-CVB
vb1-connvb1-adv
шӱкал-шӱкал
шӱкал-Ø-шӱкал-Ø
шӱкал-Øшӱкал-Ø
push-CVBpush-IMP.2SG
vb1-advvb1-mood.pers
шӱкал-шӱкал
шӱкал-Ø-шӱкал-Ø
шӱкал-Øшӱкал-Ø
push-CVBpush-CNG
vb1-advvb1-conn
шӱкал-шӱкал
шӱкал-Ø-шӱкал-Ø
шӱкал-Øшӱкал-Ø
push-CVBpush-CVB
vb1-advvb1-adv
колта.
колт-а
колто-а
send-3SG
vb2-pers



1-3-1-204


Тиде жапыште кӱшыч кашовой толын шуын.

Тиде
Тиде
тиде
this
pr
Тиде
Тиде-Ø
тиде-Ø
drop.into.boiling.water-IMP.2SG
vb2-mood.pers
Тиде
Тиде-Ø
тиде-Ø
drop.into.boiling.water-CNG
vb2-conn
жапыште
жапыште
жапыште
in.time
av/po
жапыште
жап-ыште
жап-штЕ
time-INE
no-case
кӱшыч
кӱшыч
кӱшыч
from.above
av
кашовой
кашовой
кашовой
cabin
no
кашовой
кашовой
кашовой
[X]
no
толын
тол-ын-Ø
тол-н-Ø
come-PST2-3SG
vb1-tense-pers
толын
тол-ын
тол-н
come-CVB
vb1-adv
шуын.
шуын
шуын
no.matter
pa
шуын.
шу-ын
шу-н
bran-GEN
no-case
шуын.
шу-ын
шу-н
bristle-GEN
no-case
шуын.
шу-ын
шу-н
eye-GEN
no-case
шуын.
шу-ын
шу-н
spring.water-GEN
no-case
шуын.
шу-ын-Ø
шу-н-Ø
reach-PST2-3SG
vb1-tense-pers
шуын.
шу-ын-Ø
шу-н-Ø
ferment-PST2-3SG
vb1-tense-pers
шуын.
шу-ын-Ø
шу-н-Ø
whittle-PST2-3SG
vb1-tense-pers
шуын.
шу-ын
шу-н
reach-CVB
vb1-adv
шуын.
шу-ын
шу-н
ferment-CVB
vb1-adv
шуын.
шу-ын
шу-н
whittle-CVB
vb1-adv



1-3-1-205


Кашовойышто Пинерин оза шкежат улмаш...

Кашовойышто
Кашовой-ышто
кашовой-штЕ
cabin-INE
no-case
Кашовойышто
Кашовой-ышто
кашовой-штЕ
[X]-INE
no-case
Пинерин
Пинерин
Пинерин
Pinerin
na
оза
оза
оза
owner
no
шкежат
шке-ж-ат
шке-жЕ-ат
REFL-3SG-and
pr-poss-enc
улмаш...
улмаш
улмаш
being
no/pa/vb
улмаш...
ул-маш
ул-маш
be-NMLZ
vb1-deriv.n



1-3-1-206


Тыгай заторым ужын, Пинерин пеш шыдешкыш, уло кертмыжым Сакарлан кычкырал колтыш:

Тыгай
Тыгай
тыгай
such
ad/av/no/pr
заторым
затор-ым
затор-м
obstruction-ACC
no-case
ужын,
уж-ын-Ø
уж-н-Ø
see-PST2-3SG
vb1-tense-pers
ужын,
уж-ын
уж-н
see-CVB
vb1-adv
ужын,
у-жы-н
у-жЕ-н
new-3SG-GEN
ad/no-poss-case
Пинерин
Пинерин
Пинерин
Pinerin
na
пеш
пеш
пеш
very
av
шыдешкыш,
шыдешкы-ш-Ø
шыдешке-ш-Ø
be.angry-PST1-3SG
vb2-tense-pers
уло
уло
уло
is
ad/no/vb
кертмыжым
керт-мы-жы-м
керт-мЕ-жЕ-м
be.able.to-PTCP.PASS-3SG-ACC
vb1-ad-poss-case
кертмыжым
керт-мы-жы-м
керт-мЕ-жЕ-м
swaddle-PTCP.PASS-3SG-ACC
vb1-ad-poss-case
Сакарлан
Сакарлан
Сакарлан
Sakarlan
na
кычкырал
кычкырал-Ø
кычкырал-Ø
shout-IMP.2SG
vb1-mood.pers
кычкырал
кычкырал-Ø
кычкырал-Ø
shout-CNG
vb1-conn
кычкырал
кычкырал-Ø
кычкырал-Ø
shout-CVB
vb1-adv
колтыш:
колтыш
колтыш
conductivity
no
колтыш:
колты-ш-Ø
колто-ш-Ø
send-PST1-3SG
vb2-tense-pers



1-3-1-207


— Мерзавец!

Мерзавец!
Мерзавец
Мерзавец
Merzavec
na



1-3-1-208


Мален киен!

Мален
Мал-ен-Ø
мале-ен-Ø
sleep-PST2-3SG
vb2-tense-pers
Мален
Мал-ен
мале-ен
sleep-CVB
vb2-adv
киен!
кие-н
кие-н
moth-GEN
no-case
киен!
ки[й]-ен-Ø
кие-ен-Ø
lie-PST2-3SG
vb2-tense-pers
киен!
ки[й]-ен
кие-ен
lie-CVB
vb2-adv



1-3-1-209


Сакарлан тиде кычкыралме шоягорем гычше вич кремган кир дене перымыла чучо.

Сакарлан
Сакарлан
Сакарлан
Sakarlan
na
тиде
тиде
тиде
this
pr
тиде
тиде-Ø
тиде-Ø
drop.into.boiling.water-IMP.2SG
vb2-mood.pers
тиде
тиде-Ø
тиде-Ø
drop.into.boiling.water-CNG
vb2-conn
кычкыралме
кычкыралме
кычкыралме
scream
ad
кычкыралме
кычкырал-ме
кычкырал-мЕ
shout-PTCP.PASS
vb1-ad
шоягорем
шоягорем
шоягорем
back.of.the.head
no
гычше
гыч-ше
гыч-жЕ
from-3SG
po-poss
вич
вич
вич
five
nm
кремган
кремган
кремган
pound
ad
кремган
кремга-н
кремга-ан
pound-with
no-deriv.ad
кремган
кремга-н
кремга-н
pound-GEN
no-case
кир
кир
кир
weight
no
дене
дене
дене
with
po
перымыла
перымы-ла
перыме-ла
beat-COMP
ad-case
перымыла
перымы-ла
перыме-ла
beat-PL
ad-num
перымыла
перымы-ла
перыме-ла
beat-STR
ad-enc
перымыла
перы-мыла
пере-мыла
hit-INF.FUT
vb2-inf
перымыла
перы-мы-ла
пере-мЕ-ла
hit-PTCP.PASS-COMP
vb2-ad-case
перымыла
перы-мы-ла
пере-мЕ-ла
hit-PTCP.PASS-PL
vb2-ad-num
перымыла
перы-мы-ла
пере-мЕ-ла
hit-PTCP.PASS-STR
vb2-ad-enc
чучо.
чуч-о
чуч-Е
seem-PST1.3SG
vb1-tense.pers



1-3-1-210


Сакар тайналтыш, вигак пырня кокласе вишышке тошкал колтыш.

Сакар
Сакар
Сакар
Sakar
na
тайналтыш,
***
***
***
***
вигак
вигак
вигак
immediately
av
пырня
пырня
пырня
log
no
кокласе
кокласе
кокласе
between
ad
кокласе
кокла-се
кокла-сЕ
distance-ADJ
ad/no-deriv.ad
вишышке
виш-ышке
виш-шкЕ
hole-ILL
ad/av/no-case
тошкал
тошкал-Ø
тошкал-Ø
step-IMP.2SG
vb1-mood.pers
тошкал
тошкал-Ø
тошкал-Ø
step-CNG
vb1-conn
тошкал
тошкал-Ø
тошкал-Ø
step-CVB
vb1-adv
колтыш.
колтыш
колтыш
conductivity
no
колтыш.
колты-ш-Ø
колто-ш-Ø
send-PST1-3SG
vb2-tense-pers



1-3-1-211


Уло капше дене вес пырня ӱмбаке серыплын камвозо.

Уло
Уло
уло
is
ad/no/vb
капше
кап-ше
кап-жЕ
body-3SG
no-poss
дене
дене
дене
with
po
вес
вес
вес
different
ad/pr
пырня
пырня
пырня
log
no
ӱмбаке
ӱмбаке
ӱмбаке
the.top
av/po
серыплын
серыплын
серыплын
heavily
av
серыплын
серыплы-н
серыпле-н
heavy-GEN
ad-case
камвозо.
камвоз-о
камвоз-Е
fall-PST1.3SG
vb1-tense.pers



1-3-1-212


Тушеч, мунчалтен, вӱдышкӧ волен кайыш, но кидысе пагоржым кок пырня ӱмбалан тореш пыштен шуктыш.

Тушеч,
Тушеч
тушеч
from.there
av/pr
мунчалтен,
мунчалт-ен-Ø
мунчалте-ен-Ø
slide-PST2-3SG
vb2-tense-pers
мунчалтен,
мунчалт-ен
мунчалте-ен
slide-CVB
vb2-adv
вӱдышкӧ
вӱд-ышкӧ
вӱд-шкЕ
water-ILL
no-case
волен
вол-ен-Ø
воло-ен-Ø
descend-PST2-3SG
vb2-tense-pers
волен
вол-ен
воло-ен
descend-CVB
vb2-adv
кайыш,
кай-ыш
кай-ш
aftergrass-ILL
no-case
кайыш,
кайы-ш-Ø
кае-ш-Ø
go-PST1-3SG
vb2-tense-pers
но
но
но
but
co/no/pa
но
но
но
gee.up
in
кидысе
кидысе
кидысе
in.one's.hands
ad
кидысе
кид-ысе
кид-сЕ
hand-ADJ
no-deriv.ad
пагоржым
пагор-жы-м
пагор-жЕ-м
boathook-3SG-ACC
no-poss-case
кок
кок
кок
cook
no
кок
кок
кок
two
nm
пырня
пырня
пырня
log
no
ӱмбалан
ӱмбалан
ӱмбалан
up
av/po
ӱмбалан
ӱмбалан
ӱмбалан
with.a.surface
ad
ӱмбалан
ӱмбала-н
ӱмбала-ан
one.on.another-with
ad/av-deriv.ad
ӱмбалан
ӱмбал-ан
ӱмбал-ан
top-with
ad/no/po-deriv.ad
ӱмбалан
ӱмбала-н
ӱмбала-н
one.on.another-GEN
ad/av-case
тореш
тореш
тореш
crosspiece
ad/av/no/po
тореш
тор-еш
тор-еш
trash-LAT
ad/no-case
тореш
тор-еш
тор-еш
bay-LAT
ad-case
тореш
тор-еш
тор-еш
forest-LAT
no-case
тореш
тор-еш
тор-еш
demand-LAT
no-case
пыштен
пышт-ен-Ø
пыште-ен-Ø
put-PST2-3SG
vb2-tense-pers
пыштен
пышт-ен
пыште-ен
put-CVB
vb2-adv
шуктыш.
шуктыш
шуктыш
execution
no
шуктыш.
шукты-ш-Ø
шукто-ш-Ø
succeed.in-PST1-3SG
vb2-tense-pers
шуктыш.
шу-кты-ш-Ø
шу-ктЕ-ш-Ø
reach-CAUS-PST1-3SG
vb1-deriv.v-tense-pers
шуктыш.
шу-кты-ш-Ø
шу-ктЕ-ш-Ø
ferment-CAUS-PST1-3SG
vb1-deriv.v-tense-pers
шуктыш.
шу-кты-ш-Ø
шу-ктЕ-ш-Ø
whittle-CAUS-PST1-3SG
vb1-deriv.v-tense-pers



1-3-1-213


Пагор вурдеш кержалтын, уло кид вийжым чымен, вуйжым кӱшкӧ лукто.

Пагор
Пагор
пагор
boathook
no
вурдеш
вурд-еш
вурдо-еш
handle-LAT
no-case
кержалтын,
кержалт-ын-Ø
кержалт-н-Ø
grasp-PST2-3SG
vb1-tense-pers
кержалтын,
кержалт-ын
кержалт-н
grasp-CVB
vb1-adv
уло
уло
уло
is
ad/no/vb
кид
кид
кид
hand
no
вийжым
вий-жы-м
вий-жЕ-м
power-3SG-ACC
no-poss-case
чымен,
чым-ен-Ø
чыме-ен-Ø
tighten-PST2-3SG
vb2-tense-pers
чымен,
чым-ен
чыме-ен
tighten-CVB
vb2-adv
вуйжым
вуй-жы-м
вуй-жЕ-м
head-3SG-ACC
no-poss-case
кӱшкӧ
кӱшкӧ
кӱшкӧ
[X]
av
кӱшкӧ
кӱ-шкӧ
кӱ-шкЕ
stone-ILL
no-case
лукто.
лукт-о
лукт-Е
lead.out-PST1.3SG
vb1-tense.pers



1-3-1-214


Туге гынат, пырня ӱмбак возын ыш керт, ӧрдыж гычше вес пырня шуралтыш.

Туге
Туге
туге
so
av/pa
Туге
Ту-ге
ту-ге
that-COM
pr-case
Туге
Ту-ге
ту-ге
gland-COM
no-case
Туге
Ту-ге
ту-ге
banner-COM
no-case
гынат,
гынат
гынат
even.though
co/pa
гынат,
гына-т
гына-ат
only-and
pa-enc
гынат,
гын-ат
гын-ат
if-and
co/pa-enc
пырня
пырня
пырня
log
no
ӱмбак
ӱмбак
ӱмбак
the.top
av/po
возын
воз-ын
воз-н
cart-GEN
no-case
возын
воз-ын-Ø
воз-н-Ø
lie.down-PST2-3SG
vb1-tense-pers
возын
воз-ын
воз-н
lie.down-CVB
vb1-adv
ыш
ы-ш-Ø
ы-ш-Ø
NEG-PST-3SG
vb-tense-pers
керт,
керт-Ø
керт-Ø
be.able.to-IMP.2SG
vb1-mood.pers
керт,
керт-Ø
керт-Ø
swaddle-IMP.2SG
vb1-mood.pers
керт,
керт-Ø
керт-Ø
be.able.to-CNG
vb1-conn
керт,
керт-Ø
керт-Ø
swaddle-CNG
vb1-conn
керт,
керт-Ø
керт-Ø
be.able.to-CVB
vb1-adv
керт,
керт-Ø
керт-Ø
swaddle-CVB
vb1-adv
ӧрдыж
ӧрдыж
ӧрдыж
side
ad/no
ӧрдыж
ӧрды-Ø-ж
ӧрдӧ-Ø-жЕ
grow.fat-CNG-3SG
vb2-conn-poss
гычше
гыч-ше
гыч-жЕ
from-3SG
po-poss
вес
вес
вес
different
ad/pr
пырня
пырня
пырня
log
no
шуралтыш.
шуралтыш
шуралтыш
injection
no
шуралтыш.
шуралты-ш-Ø
шуралте-ш-Ø
stick.in-PST1-3SG
vb2-tense-pers



1-3-1-215


«Ынде пытышым», — шоналтыш Сакар, уло вийжым поген, пагор вурдыжым кормыжтале.

«Ынде
Ынде
ынде
now
av/pa
пытышым», —
пытышы-м
пытыше-м
dead-ACC
ad-case
пытышым», —
пыты-ш-ым
пыте-ш-ым
end-PST1-1SG
vb2-tense-pers
пытышым», —
пыты-шы-м
пыте-шЕ-м
end-PTCP.ACT-ACC
vb2-ad-case
шоналтыш
шоналты-ш-Ø
шоналте-ш-Ø
think-PST1-3SG
vb2-tense-pers
Сакар,
Сакар
Сакар
Sakar
na
уло
уло
уло
is
ad/no/vb
вийжым
вий-жы-м
вий-жЕ-м
power-3SG-ACC
no-poss-case
поген,
пог-ен-Ø
пого-ен-Ø
gather-PST2-3SG
vb2-tense-pers
поген,
пог-ен
пого-ен
gather-CVB
vb2-adv
пагор
пагор
пагор
boathook
no
вурдыжым
вурды-жы-м
вурдо-жЕ-м
handle-3SG-ACC
no-poss-case
кормыжтале.
кормыжтал-'е
кормыжтал-Е
press-PST1.3SG
vb1-tense.pers



1-3-1-216


Тиде жапыште пырня ӱмбачын кок еҥ куржын тольыч, вӱд йымак каен шушо Сакарым шӱдырен луктыч, серышке наҥгайышт.

Тиде
Тиде
тиде
this
pr
Тиде
Тиде-Ø
тиде-Ø
drop.into.boiling.water-IMP.2SG
vb2-mood.pers
Тиде
Тиде-Ø
тиде-Ø
drop.into.boiling.water-CNG
vb2-conn
жапыште
жапыште
жапыште
in.time
av/po
жапыште
жап-ыште
жап-штЕ
time-INE
no-case
пырня
пырня
пырня
log
no
ӱмбачын
ӱмбачын
ӱмбачын
from.above
av/po
кок
кок
кок
cook
no
кок
кок
кок
two
nm
еҥ
еҥ
еҥ
person
ad/no
куржын
курж-ын-Ø
курж-н-Ø
run-PST2-3SG
vb1-tense-pers
куржын
курж-ын
курж-н
run-CVB
vb1-adv
тольыч,
тол-ьыч
тол-ыч
come-PST1.2SG
vb1-tense.pers
тольыч,
тол-ьыч
тол-ыч
come-PST1.3PL
vb1-tense.pers
вӱд
вӱд
вӱд
water
no
йымак
йымак
йымак
down
av/po
йымак
йым-а-к
йыме-а-ак
be.blinded-3SG-STR
vb2-pers-enc
йымак
йым-Ø-ак
йыме-Ø-ак
be.blinded-CNG-STR
vb2-conn-enc
каен
ка[й]-ен-Ø
кае-ен-Ø
go-PST2-3SG
vb2-tense-pers
каен
ка[й]-ен
кае-ен
go-CVB
vb2-adv
шушо
шушо
шушо
ripe
ad
шушо
шушо
шушо
fermented
ad
шушо
шу-шо
шу-шЕ
reach-PTCP.ACT
vb1-ad
шушо
шу-шо
шу-шЕ
ferment-PTCP.ACT
vb1-ad
шушо
шу-шо
шу-шЕ
whittle-PTCP.ACT
vb1-ad
Сакарым
Сакарым
Сакарым
Sakarym
na
шӱдырен
шӱдыр-ен-Ø
шӱдырӧ-ен-Ø
drag-PST2-3SG
vb2-tense-pers
шӱдырен
шӱдыр-ен-Ø
шӱдырӧ-ен-Ø
spin-PST2-3SG
vb2-tense-pers
шӱдырен
шӱдыр-ен
шӱдырӧ-ен
drag-CVB
vb2-adv
шӱдырен
шӱдыр-ен
шӱдырӧ-ен
spin-CVB
vb2-adv
луктыч,
лукт-ыч
лукт-ыч
lead.out-PST1.2SG
vb1-tense.pers
луктыч,
лукт-ыч
лукт-ыч
lead.out-PST1.3PL
vb1-tense.pers
серышке
сер-ышке
сер-шкЕ
shore-ILL
no-case
серышке
серыш-ке
серыш-шкЕ
letter-ILL
no-case
серышке
серыш-ке
серыш-шкЕ
plot.of.land-ILL
no-case
наҥгайышт.
наҥгайы-шт
наҥгайе-шт
take-IMP.3PL
vb2-mood.pers
наҥгайышт.
наҥгайы-ш-т
наҥгае-ш-т
take-PST1-3PL
vb2-tense-pers



1-3-1-217


— Ӧрдыжлужо пудырген, Аркамбаке, больницыш, наҥгаяш, — манме Сакарын пылышешыже солныш.

Ӧрдыжлужо
Ӧрдыжлу-жо
ӧрдыжлу-жЕ
rib-3SG
no-poss
пудырген,
пудырг-ен-Ø
пудырго-ен-Ø
break-PST2-3SG
vb2-tense-pers
пудырген,
пудырг-ен
пудырго-ен
break-CVB
vb2-adv
Аркамбаке,
Аркамбаке
аркамбаке
up.the.hill
av
больницыш,
больницы-ш
больнице-ш
hospital-ILL
no-case
наҥгаяш, —
наҥга[й]-[а]ш
наҥгае-аш
take-INF
vb2-inf
манме
ман-ме
ман-мЕ
say-PTCP.PASS
vb1-ad
Сакарын
Сакарын
Сакарын
Sakaryn
na
пылышешыже
пылыш-еш-ыже
пылыш-еш-жЕ
ear-LAT-3SG
no-case-poss
пылышешыже
пылы-ш-еш-ыже
пыле-шЕ-еш-жЕ
sink-PTCP.ACT-LAT-3SG
vb2-ad-case-poss
солныш.
солны-ш-Ø
солно-ш-Ø
reach-PST1-3SG
vb2-tense-pers



1-3-1-218


Вара ушыжо кайыш.

Вара
Вара
вара
then
av/pa
Вара
Вара
вара
pole
no
Вара
Вар-а
варе-а
mix-3SG
vb2-pers
ушыжо
уш-ыжо
уш-жЕ
mind-3SG
no-poss
ушыжо
ушы-жо
ушо-жЕ
join-IMP.3SG
vb2-mood.pers
ушыжо
ушы-жо
ушо-жЕ
order-IMP.3SG
vb2-mood.pers
ушыжо
у-ш-ыжо
у-ш-жЕ
new-ILL-3SG
ad/no-case-poss
ушыжо
ушы-Ø-жо
ушо-Ø-жЕ
join-CNG-3SG
vb2-conn-poss
ушыжо
ушы-Ø-жо
ушо-Ø-жЕ
order-CNG-3SG
vb2-conn-poss
кайыш.
кай-ыш
кай-ш
aftergrass-ILL
no-case
кайыш.
кайы-ш-Ø
кае-ш-Ø
go-PST1-3SG
vb2-tense-pers



The Mari Web Project is primarily based at the Department of Finno-Ugric Studies at the University of Vienna. The second stage of the project is being funded by the Kone Foundation: The Mari Web Project: Phase 2. Some of our work is carried out at the Institute of Finno-Ugric and Uralic Studies at the Ludwig Maximilian University of Munich.
Last update: 10 August 2023