Logowww.mari-language.com:ENGLISH | МАРЛА | ПО-РУССКИ
Main page » Corpus Tool » Элнет » 2-1-1

Corpus Tool Demo - Элнет - 2-1-1

Cyrillic | UPA | IPA

Previous Chapter | Next Chapter

[Instructions]

Григорий Петровичлан Чачи ыш ӱшане.
Лӱдшаш уке гын, Григорий Петрович шкеже молан тыге йӧслана, сынжат каен чыла?..
Чачи шорташ тӱҥале.
Вет тудо еҥым пуштын.
Еҥ пуштмо — вуй кайшаш паша.
Еҥ пуштмылан Сибирьыш, каторгыш колтат.
Чачи але пеш самырык гынат, тидым раш шинча.
«Ынде илыш кече пытыш, — шона Чачи.
— Мом ышташ?
Каньысыр гыч кузе утлаш?»
Чачин шинчавӱдшӧ Григорий Петровичын шӱмышкыжак йогыш.
Григорий Петрович, уло вийжым поген, шкенжым кидышкыже нале, Чачилан шыман гына пелештыш:
— Ит лӱд, Чачи, Макар колен огыл.
Тидым аватлан Чужган Элександр шкак ойлен.
Тудо тендан дек тыйым кычал толын.
Тыйын малымет шеҥгеч мый тендан деке миен тольым...
Тыгай мутым колмекше, ик минутлак Чачин чонжылан руден колтымыла чучо.
Макар колен огыл гын, молыжо тунарак шучко огыл.
Ик минут чоло жапыште Чачин вуйыштыжо тӱрлӧ шонымаш ала-мыняр гана, ала-мыняр тӱрлын пӧрдын савырныш: «Макар колен огыл...
Макар тӧрлана.
Тӧрланымекше, тудо адак Чачи деке толеш, адак Чачим Макарлан пуэн колтат...
Уке, уке!
Макар дек уэш каймеш, лучо колаш».
Чачин чонжо утларак веле шолаш тӱҥале...
— Григорий Петрович, мый, колем гынат, Макар дек тегак ом кай!
— Ит ойгыро, Чачи.
Мыйын шонымаште, тыланет Макар деке каяш ок тӱкнӧ.
Конешне, Макарже тыйым мӧҥгӧ пӧртылташ шона, шке эрыкше лиеш гын, толын наҥгаяш тӧча ыле, но тыйын ойлымет гыч пале: Чужган кува тыйым мӧҥгеш намияш ок кӧнӧ.
Нунын шотышто, тый Макарын ешыжым пеш чот койдаренат...
Тидын нерген шонымашым ме кызытеш кудалтена: ачат савырнен толмек гына раш лиеш.
Рушла тыге ойлат: эр — кас деч йӧнанрак...
— Ачийже кушко каен?
— Мый тыланет шым каласе, ужат...
Ачат Чужган Элександр дене пырля тыйым кычалаш каен...
— Авийже мом ойла?
— Ават шке семынже ойгыра: ала-кӧ тыйым Макар деч йӱкшыктарен колтен, манеш.
Ну, тидын нерген сита, вет тыят, мыят таче кочкын огынал, а кече ятыр лийын, кечывал деч вара кок шагатат шуын...
Чайым шолтена, муным пеле кӱыктена.
— Чай шолташ вӱдетше уло?
Кушто ведрат?
— Вӱдым мый шке пуртем.
Кызытеш тыйым иктат ынже уж...
Чай йӱмӧ годым Григорий Петрович Чачилан шке илышыжым ойлен...
Тиде кечылаште Григорий Петрович тунар йӧсым чытен, тудын тунар чонжо йӱлен, а чон почын ойлаш воктенже ик еҥат уке улмаш, сандене Чачилан шке ойгыжым ойлыде нигузеат чытен огыл.
Чачи — ялысе, тунемдыме самырык ӱдыр гынат, Григорий Петровичын ойгыжым ыҥыла: вет тудат кугу ойгыш пернен.
Ойган кок самырык шке ойгыштым ваш-ваш ойлыде кузе чытат?..
Григорий Петровичын южо ой савыртышыжым Чачи раш ок ыҥыле гынат, ик мутшат ӱлкӧ ынже воч манын колыштеш.
Григорий Петрович книгам лаштыклымыла ойлен кая.
Тудо «книган» кажне лаштыкше Чачин кумылжым Григорий Петрович дек чакрак да чакрак шупшеш.
Григорий Петровичын ойлен чарнымыжлан Чачи шке ойгыжым мондыш, Григорий Петровичым туге чаманыш, тыгай чаманымаш умбакыже пеш ныжылге шижмашыш савырнен кертеш...
Григорий Петрович ден Чачин кочкын-йӱын теммышт годым пырдыжыште кечыше шагат ныл гана перыш...
— Ындыже омо пызыра.
Мый изиш каналташ возам.
Иктаж кок шагат гыч кычкыре.
Тувешке, уна, тиде сӱретан книгам монь ончен юватыл, — Григорий Петрович Чачилан кугу коман книгам конден пуыш, шкеже малыме пӧлемышкыже кайыш, койкышкыжо возо.
Григорий Петрович кодшо йӱдымат йӧршеш мален огыл, тулеч ончычат сайын малымыже лийын огыл, сандене тӱсшат каен, туйо еҥла веле коеш...
Григорий Петровичын малаш вочмекыже, Чачи ӱстембачын погыш, ате-шӧрым мушкедыш, пӧртым ӱштӧ, вара сӱретан книгам ончаш шинче.
Тудо книгаште ала-могай сӱретат уло.
Чачилан утларакше тӱрлӧ янлык ден кайык сӱрет келшышт: чылт илыше гай койыт, сӱретленат моштыман вет!..
Возымыжат пеш сай дыр?
Лудынжо Чачи ок мошто...
Чачи книгам петырыш да окна воктек миен шинче.
Окна гыч уржа пасу коеш.
Уржа шуын...
Уржа пасу тӱкалге теҥызла лӱҥгалтеш.
Тудо теҥыз покшелне теве тыште, теве тушто касалык пӱчкылт кая.
Уржа лоҥгаште калык куткыла шолеш...
Кызыт изиже-кугужо, пӧръеҥже-ӱдырамашыже — чылан пасушко каеныт.
Тӱредше-влак кумык пӱгырнат, кок-кум гана чошт, чошт шулыт, уржа парчам, сорлашт дене эҥертен, кӱшко нӧлталыт, вара кылта пидышышкышт пыштат.
Чока уржаште кок-кум гана шулат — кылта темешат, Только тугай чока уржам Чачилан утларакше тареш миймаште веле тӱредаш тӱкнен.
Йорло еҥын аҥаже чока уржам ок шочыкто, йорлын аҥаштыже кандывуят ок лий, йорлын аҥаштыже урвоч веле чот кушкеш...
Кече курык йымакыла волаш тӱҥале.
Уржа лоҥгасе йолгорно дене ял могырыш ӱдырамаш-влак ошкедаш тӱҥальыч.
Нуно кочкаш шолташ, вольык пурташ толыт...
Умаште Чачиат тыге ондак толеш ыле.
«Тый самырыкрак улат, йолет писе, тек куржталыштат, мый лучо иктаж кылтам ыштем», — манеш ыле аваже...
Ынде аваже кеҥеж пашам кузе ышташ тӱҥалеш гын?
Тачат Япуш дене коктын тӱредаш каен гын?
Тыгай туткарыш ок тӱкнӧ гын, кызыт Чачиат аҥа ӱмбалне лиеш ыле...
«Эй, юмыжат-пӱршыжат, молан тыге пӱрен улыда?
Ачийжат-авийжат, молан ыштен улыда?!»
Кечат аваж помышыш пурыш, кӱтӱчат шаҥгак вольыкым кондыш, тӱредше-влакат пасу гыч пӧртыльыч, а Чачи пошарен шындыме гай окна воктене шинча.
Пычкемышалте...
Уремыште йӱк-йӱан пытыш, у кечылан, у пашалан вий погаш калык малаш возо.
Умбалне, курык серыште, Тарас Миклай шиялтышыж дене кужу мурым шуялтыш.
Тиде муро каласен моштыдымо ала-могай ойгым шӱмышкӧ йоктара.
Чачин шинчаж гыч шке шотшо денак шинчавӱд чыпчаш тӱҥале...
Вес пӧлемыште Григорий Петрович кокыралтен шӱлалтыш, койкыштыжо тарваныш, адак шыпланыш.
Чачи пӧрт кӧргыш ончале.
Пычкемыш...
Тымык...
Пырдыжыште кечыше шагат гына, «тыш тол, тыш тол» манмыла шоктыктен, кужу йылмыжым кок веке лӱҥгыкта.
Чачин чонжылан йӧсын, шучкын чучын колтыш.
Кугу пӧртыштӧ, йӱд тымыкыште тунемдыме еҥлан ала-молан шучкын чучеш, самой тымыкшак чонышко лӱдмашым пурта: кажне лукышто, кажне шелшыште тыйым ала-мо ваҥымыла чучеш...
Чачи кынел шогале.
«Мом ышташ?
Григорий Петрович мо шуко мала?
Тул чӱкташ шырпыже кушто гын?» — Чачи кухня омсам почо.
Тушто тылечат пычкемыш, тылечат шучко...
Чачи мӧҥгеш чакналтыш, омсам тӱчӧ, Григорий Петровичын малыме пӧлемыш пурыш, Григорий Петровичым вачыж гыч тӱкалтыш:
— Григорий Петрович, кынел.
— А, мом?
— Григорий Петрович помыжалте.
— Молан кынелаш?
— Григорий Петрович, мый лӱдам...
— Мо деч лӱдат, Чачи?
Григорий Петрович кидшым шуялтыш, пычкемыште Чачин кидшым кучыш.
Чачин кидше пушкыдо, изи...
Григорий Петровичын могыржо мучко электричество тул каен колтыш...
Григорий Петрович Чачим шкеж дек шупшыльо, уло кертмын ӧндале, тӱрвыж гыч шупшале.
Чачин шинчажлан кандын-чеверын койо, чонжылан каласен моштыдымын тамлын чучо, лулегыже чумыр рончалт кайыш...
Чачи ойгыжымат, ачаж ден аважымат, Чужган Макарымат, йӧратыме Сакаржымат — чыла мондыш, Григорий Петровичын шӱйжым изи кидше дене ӧндал кучыш...


Admin login:

[Search]

2-1-1-1


Григорий Петровичлан Чачи ыш ӱшане.

Григорий
Григорий
Григорий
Grigoriy
na
Петровичлан
Петровичлан
Петровичлан
Petrovichlan
na
Чачи
Чачи
Чачи
Chachi
na
ыш
ы-ш-Ø
ы-ш-Ø
NEG-PST-3SG
vb-tense-pers
ӱшане.
ӱшане-Ø
ӱшане-Ø
believe-IMP.2SG
vb2-mood.pers
ӱшане.
ӱшане-Ø
ӱшане-Ø
believe-CNG
vb2-conn



2-1-1-2


Лӱдшаш уке гын, Григорий Петрович шкеже молан тыге йӧслана, сынжат каен чыла?..

Лӱдшаш
Лӱд-шаш
лӱд-шаш
be.afraid.of-PTCP.FUT
vb1-ad
уке
уке
уке
no
ad/no/pa
гын,
гын
гын
if
co/pa
Григорий
Григорий
Григорий
Grigoriy
na
Петрович
Петрович
Петрович
Petrovich
na
шкеже
шке-же
шке-жЕ
REFL-3SG
pr-poss
молан
молан
молан
for.what
av/pr
молан
мол-ан
моло-ан
other-with
no/pr-deriv.ad
молан
мо-лан
мо-лан
what-DAT
ad/av/pa/pr-case
молан
мо-ла-н
мо-ла-н
what-PL-GEN
ad/av/pa/pr-num-case
тыге
тыге
тыге
so
av/pa/pr
йӧслана,
йӧслан-а
йӧслане-а
suffer-3SG
vb2-pers
сынжат
сын-ж-ат
сын-жЕ-ат
appearance-3SG-and
no-poss-enc
каен
ка[й]-ен-Ø
кае-ен-Ø
go-PST2-3SG
vb2-tense-pers
каен
ка[й]-ен
кае-ен
go-CVB
vb2-adv
чыла?..
чыла
чыла
everything
ad/pa/pr



2-1-1-3


Чачи шорташ тӱҥале.

Чачи
Чачи
Чачи
Chachi
na
шорташ
шорт-аш
шорт-аш
cry-INF
vb1-inf
тӱҥале.
тӱҥал-'е
тӱҥал-Е
start-PST1.3SG
vb1-tense.pers



2-1-1-4


Вет тудо еҥым пуштын.

Вет
Вет
вет
so
co/pa
тудо
тудо
тудо
3SG
pr
еҥым
еҥ-ым
еҥ-м
person-ACC
ad/no-case
пуштын.
пушты-н
пушто-н
oat.flour-GEN
no-case
пуштын.
пушты-н
пушто-н
stomach-GEN
no-case
пуштын.
пушт-ын-Ø
пушт-н-Ø
kill-PST2-3SG
vb1-tense-pers
пуштын.
пушт-ын
пушт-н
kill-CVB
vb1-adv
пуштын.
пу-шт-ын
пу-шт-н
wood-3PL-GEN
no-poss-case



2-1-1-5


Еҥ пуштмо — вуй кайшаш паша.

Еҥ
Еҥ
еҥ
person
ad/no
пуштмо —
пуштмо
пуштмо
killed
ad
пуштмо —
пушт-мо
пушт-мЕ
kill-PTCP.PASS
vb1-ad
вуй
вуй
вуй
head
no
кайшаш
***
***
***
***
паша.
паша
паша
work
no



2-1-1-6


Еҥ пуштмылан Сибирьыш, каторгыш колтат.

Еҥ
Еҥ
еҥ
person
ad/no
пуштмылан
пуштмы-лан
пуштмо-лан
killed-DAT
ad-case
пуштмылан
пуштмы-ла-н
пуштмо-ла-н
killed-PL-GEN
ad-num-case
пуштмылан
пушт-мы-лан
пушт-мЕ-лан
kill-PTCP.PASS-DAT
vb1-ad-case
пуштмылан
пушт-мы-ла-н
пушт-мЕ-ла-н
kill-PTCP.PASS-PL-GEN
vb1-ad-num-case
Сибирьыш,
Сибирь-ыш
Сибирь-ш
Siberia-ILL
pn-case
каторгыш
каторгы-ш
каторго-ш
penal.servitude-ILL
no-case
колтат.
колт-ат
колт-ат
[X]-and
de-enc
колтат.
колт-ат
колто-ат
send-3PL
vb2-pers
колтат.
колт-а-т
колто-а-ат
send-3SG-and
vb2-pers-enc
колтат.
колт-Ø-ат
колто-Ø-ат
send-CNG-and
vb2-conn-enc



2-1-1-7


Чачи але пеш самырык гынат, тидым раш шинча.

Чачи
Чачи
Чачи
Chachi
na
але
ал'е
ал'е
or
av/co/pa
але
але-Ø
але-Ø
soften.bast-IMP.2SG
vb2-mood.pers
але
але-Ø
але-Ø
soften.bast-CNG
vb2-conn
пеш
пеш
пеш
very
av
самырык
самырык
самырык
young
ad/no
гынат,
гынат
гынат
even.though
co/pa
гынат,
гына-т
гына-ат
only-and
pa-enc
гынат,
гын-ат
гын-ат
if-and
co/pa-enc
тидым
тиды-м
тиде-м
this-ACC
pr-case
раш
раш
раш
clear
ad/av
шинча.
шинча
шинча
eye
no
шинча.
шинч-а
шинче-а
sit-3SG
vb2-pers
шинча.
шинч-а
шинче-а
know-3SG
vb2-pers



2-1-1-8


«Ынде илыш кече пытыш, — шона Чачи.

«Ынде
Ынде
ынде
now
av/pa
илыш
илыш
илыш
life
no
илыш
илы-ш-Ø
иле-ш-Ø
live-PST1-3SG
vb2-tense-pers
кече
кече
кече
sun
no
кече
кече-Ø
кече-Ø
hang-IMP.2SG
vb2-mood.pers
кече
кече-Ø
кече-Ø
hang-CNG
vb2-conn
пытыш, —
пыты-ш-Ø
пыте-ш-Ø
end-PST1-3SG
vb2-tense-pers
шона
шон-а
шоно-а
think-3SG
vb2-pers
Чачи.
Чачи
Чачи
Chachi
na



2-1-1-9


— Мом ышташ?

Мом
Мом
мом
what
pr
Мом
Мо-м
мо-м
what-ACC
ad/av/pa/pr-case
ышташ?
ышт-аш
ыште-аш
do-INF
vb2-inf



2-1-1-10


Каньысыр гыч кузе утлаш?»

Каньысыр
Каньысыр
каньысыр
restless
ad/av/no
гыч
гыч
гыч
from
po
кузе
кузе
кузе
how
av/co/no/pa
утлаш?»
утл-аш
утло-аш
escape-INF
vb2-inf



2-1-1-11


Чачин шинчавӱдшӧ Григорий Петровичын шӱмышкыжак йогыш.

Чачин
Чачин
Чачин
Chachin
na
шинчавӱдшӧ
шинчавӱд-шӧ
шинчавӱд-жЕ
tear-3SG
no-poss
Григорий
Григорий
Григорий
Grigoriy
na
Петровичын
Петровичын
Петровичын
Petrovichyn
na
шӱмышкыжак
шӱм-ышкы-ж-ак
шӱм-шкЕ-жЕ-ак
heart-ILL-3SG-STR
no-case-poss-enc
шӱмышкыжак
шӱм-ышкы-ж-ак
шӱм-шкЕ-жЕ-ак
feeling-ILL-3SG-STR
no-case-poss-enc
шӱмышкыжак
шӱм-ышкы-ж-ак
шӱм-шкЕ-жЕ-ак
bark-ILL-3SG-STR
no-case-poss-enc
шӱмышкыжак
шӱмыш-кы-ж-ак
шӱмыш-шкЕ-жЕ-ак
[X]-ILL-3SG-STR
no-case-poss-enc
йогыш.
йогы-ш
його-ш
laziness-ILL
ad/no-case
йогыш.
йогы-ш
його-ш
yoga-ILL
no-case
йогыш.
йогы-ш-Ø
його-ш-Ø
flow-PST1-3SG
vb2-tense-pers



2-1-1-12


Григорий Петрович, уло вийжым поген, шкенжым кидышкыже нале, Чачилан шыман гына пелештыш:

Григорий
Григорий
Григорий
Grigoriy
na
Петрович,
Петрович
Петрович
Petrovich
na
уло
уло
уло
is
ad/no/vb
вийжым
вий-жы-м
вий-жЕ-м
power-3SG-ACC
no-poss-case
поген,
пог-ен-Ø
пого-ен-Ø
gather-PST2-3SG
vb2-tense-pers
поген,
пог-ен
пого-ен
gather-CVB
vb2-adv
шкенжым
шкен-жы-м
шке-жЕ-м
REFL-3SG-ACC
pr-poss-case
шкенжым
шкен-жы-м
шкен-жЕ-м
private-3SG-ACC
ad-poss-case
шкенжым
шке-н-жы-м
шке-н-жЕ-м
REFL-GEN-3SG-ACC
pr-case-poss-case
кидышкыже
кид-ышкы-же
кид-шкЕ-жЕ
hand-ILL-3SG
no-case-poss
нале,
нал'е
нал'е
soft.red.clay
no
нале,
нал-'е
нал-Е
take-PST1.3SG
vb1-tense.pers
Чачилан
Чачилан
Чачилан
Chachilan
na
шыман
шыман
шыман
gently
av
шыман
шыма-н
шыма-ан
gentle-with
ad-deriv.ad
шыман
шым-ан
шым-ан
seven-with
nm-deriv.ad
шыман
шыма-н
шыма-н
gentle-GEN
ad-case
гына
гына
гына
only
pa
пелештыш:
пелешты-ш-Ø
пелеште-ш-Ø
say-PST1-3SG
vb2-tense-pers



2-1-1-13


— Ит лӱд, Чачи, Макар колен огыл.

Ит
ит
ит
NEG.IMP.2SG
vb.mood.pers
лӱд,
лӱд-Ø
лӱд-Ø
be.afraid.of-IMP.2SG
vb1-mood.pers
лӱд,
лӱд-Ø
лӱд-Ø
be.afraid.of-CNG
vb1-conn
лӱд,
лӱд-Ø
лӱд-Ø
be.afraid.of-CVB
vb1-adv
Чачи,
Чачи
Чачи
Chachi
na
Макар
Макар
Макар
Makar
na
колен
кол-ен-Ø
коло-ен-Ø
die-PST2-3SG
vb2-tense-pers
колен
кол-ен
коло-ен
die-CVB
vb2-adv
огыл.
ог-Ø-ыл-Ø
ог-Ø-ул-Ø
NEG-3SG-be-CNG
vb-pers-vb-conn



2-1-1-14


Тидым аватлан Чужган Элександр шкак ойлен.

Тидым
Тиды-м
тиде-м
this-ACC
pr-case
аватлан
ава-т-лан
ава-ет-лан
mother-2SG-DAT
no-poss-case
аватлан
ава-т-ла-н
ава-ет-ла-н
mother-2SG-PL-GEN
no-poss-num-case
Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
Элександр
Элександр
Элександр
Eleksandr
na
шкак
***
***
***
***
ойлен.
ойл-ен-Ø
ойло-ен-Ø
talk-PST2-3SG
vb2-tense-pers
ойлен.
ойл-ен
ойло-ен
talk-CVB
vb2-adv



2-1-1-15


Тудо тендан дек тыйым кычал толын.

Тудо
тудо
тудо
3SG
pr
тендан
тен-да-н
те-да-н
2PL-2PL-GEN
pr-poss-case
тендан
те-н-да-н
те-н-да-н
2PL-GEN-2PL-GEN
pr-case-poss-case
дек
дек
дек
to
po
тыйым
тыйым
тыйым
you
pr
тыйым
тый-ым
тый-м
2SG-ACC
pr-case
кычал
кычал-Ø
кычал-Ø
search-IMP.2SG
vb1-mood.pers
кычал
кычал-Ø
кычал-Ø
search-CNG
vb1-conn
кычал
кычал-Ø
кычал-Ø
search-CVB
vb1-adv
толын.
тол-ын-Ø
тол-н-Ø
come-PST2-3SG
vb1-tense-pers
толын.
тол-ын
тол-н
come-CVB
vb1-adv



2-1-1-16


Тыйын малымет шеҥгеч мый тендан деке миен тольым...

Тыйын
Тыйын
тыйын
your
pr
Тыйын
тый-ын
тый-н
2SG-GEN
pr-case
малымет
малым-ет
малыме-ет
sleeping-2SG
ad-poss
малымет
малы-м-ет
мале-мЕ-ет
sleep-PTCP.PASS-2SG
vb2-ad-poss
шеҥгеч
шеҥгеч
шеҥгеч
from.behind
av/po
мый
мый
мый
1SG
pr
тендан
тен-да-н
те-да-н
2PL-2PL-GEN
pr-poss-case
тендан
те-н-да-н
те-н-да-н
2PL-GEN-2PL-GEN
pr-case-poss-case
деке
деке
деке
to
po
миен
ми[й]-ен-Ø
мие-ен-Ø
come-PST2-3SG
vb2-tense-pers
миен
ми[й]-ен
мие-ен
come-CVB
vb2-adv
тольым...
толь-ым
толь-м
tarred.roofing.paper-ACC
no-case
тольым...
тол-ьым
тол-ым
come-PST1.1SG
vb1-tense.pers



2-1-1-17


Тыгай мутым колмекше, ик минутлак Чачин чонжылан руден колтымыла чучо.

Тыгай
Тыгай
тыгай
such
ad/av/no/pr
мутым
мут-ым
мут-м
word-ACC
no-case
колмекше,
кол-мек-ше
кол-мек-жЕ
hear-CVB.PRI-3SG
vb1-adv-poss
ик
ик
ик
one
ad/nm/pa/pr
минутлак
минут-ла-к
минут-ла-ак
minute-COMP-STR
no-case-enc
минутлак
минут-ла-к
минут-ла-ак
minute-PL-STR
no-num-enc
Чачин
Чачин
Чачин
Chachin
na
чонжылан
чон-жы-лан
чон-жЕ-лан
soul-3SG-DAT
no-poss-case
чонжылан
чон-жы-ла-н
чон-жЕ-ла-н
soul-3SG-PL-GEN
no-poss-num-case
руден
руд-ен-Ø
рудо-ен-Ø
untie-PST2-3SG
vb2-tense-pers
руден
руд-ен
рудо-ен
untie-CVB
vb2-adv
колтымыла
колтымы-ла
колтымо-ла
sent-COMP
ad-case
колтымыла
колтымы-ла
колтымо-ла
sent-PL
ad-num
колтымыла
колтымы-ла
колтымо-ла
sent-STR
ad-enc
колтымыла
колты-мыла
колто-мыла
send-INF.FUT
vb2-inf
колтымыла
колты-мы-ла
колто-мЕ-ла
send-PTCP.PASS-COMP
vb2-ad-case
колтымыла
колты-мы-ла
колто-мЕ-ла
send-PTCP.PASS-PL
vb2-ad-num
колтымыла
колты-мы-ла
колто-мЕ-ла
send-PTCP.PASS-STR
vb2-ad-enc
чучо.
чуч-о
чуч-Е
seem-PST1.3SG
vb1-tense.pers



2-1-1-18


Макар колен огыл гын, молыжо тунарак шучко огыл.

Макар
Макар
Макар
Makar
na
колен
кол-ен-Ø
коло-ен-Ø
die-PST2-3SG
vb2-tense-pers
колен
кол-ен
коло-ен
die-CVB
vb2-adv
огыл
ог-Ø-ыл-Ø
ог-Ø-ул-Ø
NEG-3SG-be-CNG
vb-pers-vb-conn
гын,
гын
гын
if
co/pa
молыжо
молы-жо
моло-жЕ
other-3SG
no/pr-poss
тунарак
тунарак
тунарак
not.very.much
av
тунарак
туна-рак
туна-рак
heifer-COMP
no-deg
тунарак
тунар-ак
тунар-ак
so.much-STR
av-enc
тунарак
тунар-ак
тунаре-ак
so.much-STR
av-enc
шучко
шучко
шучко
terrifying
ad
огыл.
ог-Ø-ыл-Ø
ог-Ø-ул-Ø
NEG-3SG-be-CNG
vb-pers-vb-conn



2-1-1-19


Ик минут чоло жапыште Чачин вуйыштыжо тӱрлӧ шонымаш ала-мыняр гана, ала-мыняр тӱрлын пӧрдын савырныш: «Макар колен огыл...

Ик
Ик
ик
one
ad/nm/pa/pr
минут
минут
минут
minute
no
чоло
чоло
чоло
about
po
жапыште
жапыште
жапыште
in.time
av/po
жапыште
жап-ыште
жап-штЕ
time-INE
no-case
Чачин
Чачин
Чачин
Chachin
na
вуйыштыжо
вуй-ышты-жо
вуй-штЕ-жЕ
head-INE-3SG
no-case-poss
тӱрлӧ
тӱрлӧ
тӱрлӧ
different
ad/no/po
тӱрлӧ
тӱрлӧ-Ø
тӱрлӧ-Ø
embroider-IMP.2SG
vb2-mood.pers
тӱрлӧ
тӱрлӧ-Ø
тӱрлӧ-Ø
embroider-CNG
vb2-conn
шонымаш
шонымаш
шонымаш
thought
no
шонымаш
шоны-маш
шоно-маш
think-NMLZ
vb2-deriv.n
ала-мыняр
ала-мыняр
ала-мыняр
some
av/pr
гана,
гана
гана
times
no/po
ала-мыняр
ала-мыняр
ала-мыняр
some
av/pr
тӱрлын
тӱрлын
тӱрлын
in.different.ways
av/po
тӱрлын
тӱрлы-н
тӱрлӧ-н
different-GEN
ad/no/po-case
пӧрдын
пӧрд-ын-Ø
пӧрд-н-Ø
turn-PST2-3SG
vb1-tense-pers
пӧрдын
пӧрд-ын
пӧрд-н
turn-CVB
vb1-adv
савырныш:
савырны-ш-Ø
савырне-ш-Ø
turn-PST1-3SG
vb2-tense-pers
«Макар
Макар
Макар
Makar
na
колен
кол-ен-Ø
коло-ен-Ø
die-PST2-3SG
vb2-tense-pers
колен
кол-ен
коло-ен
die-CVB
vb2-adv
огыл...
ог-Ø-ыл-Ø
ог-Ø-ул-Ø
NEG-3SG-be-CNG
vb-pers-vb-conn



2-1-1-20


Макар тӧрлана.

Макар
Макар
Макар
Makar
na
тӧрлана.
тӧрлан-а
тӧрлане-а
heal-3SG
vb2-pers
тӧрлана.
тӧр-ла-на
тӧр-ла-на
flat-COMP-1PL
ad/av/no-case-poss
тӧрлана.
тӧр-ла-на
тӧр-ла-на
flat-PL-1PL
ad/av/no-num-poss



2-1-1-21


Тӧрланымекше, тудо адак Чачи деке толеш, адак Чачим Макарлан пуэн колтат...

Тӧрланымекше,
Тӧрланы-мек-ше
тӧрлане-мек-жЕ
heal-CVB.PRI-3SG
vb2-adv-poss
тудо
тудо
тудо
3SG
pr
адак
адак
адак
again
av
Чачи
Чачи
Чачи
Chachi
na
деке
деке
деке
to
po
толеш,
тол[ь]-еш
толь-еш
tarred.roofing.paper-LAT
no-case
толеш,
тол-еш
тол-еш
come-3SG
vb1-pers
адак
адак
адак
again
av
Чачим
Чачим
Чачим
Chachim
na
Макарлан
Макарлан
Макарлан
Makarlan
na
пуэн
пу}-эн-Ø
пуо-ен-Ø
give-PST2-3SG
vb2-tense-pers
пуэн
пу}-эн-Ø
пуо-ен-Ø
blow-PST2-3SG
vb2-tense-pers
пуэн
пу}-эн
пуо-ен
give-CVB
vb2-adv
пуэн
пу}-эн
пуо-ен
blow-CVB
vb2-adv
колтат...
колт-ат
колт-ат
[X]-and
de-enc
колтат...
колт-ат
колто-ат
send-3PL
vb2-pers
колтат...
колт-а-т
колто-а-ат
send-3SG-and
vb2-pers-enc
колтат...
колт-Ø-ат
колто-Ø-ат
send-CNG-and
vb2-conn-enc



2-1-1-22


Уке, уке!

Уке,
Уке
уке
no
ad/no/pa
уке!
уке
уке
no
ad/no/pa



2-1-1-23


Макар дек уэш каймеш, лучо колаш».

Макар
Макар
Макар
Makar
na
дек
дек
дек
to
po
уэш
уэш
уэш
again
av
уэш
у-эш
у-еш
new-LAT
ad/no-case
каймеш,
***
***
***
***
лучо
лучо
лучо
rather
ad/av/no
колаш».
кол-аш
кол-аш
hear-INF
vb1-inf
колаш».
кол-аш
коло-аш
die-INF
vb2-inf



2-1-1-24


Чачин чонжо утларак веле шолаш тӱҥале...

Чачин
Чачин
Чачин
Chachin
na
чонжо
чон-жо
чон-жЕ
soul-3SG
no-poss
утларак
утларак
утларак
more
av
утларак
утла-рак
утла-рак
more-COMP
av/po-deg
утларак
утл-а-рак
утло-а-рак
escape-3SG-COMP
vb2-pers-deg
веле
веле
веле
only
pa
веле
веле-Ø
веле-Ø
spill-IMP.2SG
vb2-mood.pers
веле
вел-'е
вел-Е
spill-PST1.3SG
vb1-tense.pers
веле
веле-Ø
веле-Ø
spill-CNG
vb2-conn
шолаш
шолаш
шолаш
the.left
av
шолаш
шола-ш
шола-ш
left-ILL
ad/no-case
шолаш
шола-ш
шола-еш
left-LAT
ad/no-case
шолаш
шол-аш
шол-аш
boil-INF
vb1-inf
шолаш
шол-аш
шоло-аш
throw-INF
vb2-inf
тӱҥале...
тӱҥал-'е
тӱҥал-Е
start-PST1.3SG
vb1-tense.pers



2-1-1-25


— Григорий Петрович, мый, колем гынат, Макар дек тегак ом кай!

Григорий
Григорий
Григорий
Grigoriy
na
Петрович,
Петрович
Петрович
Petrovich
na
мый,
мый
мый
1SG
pr
колем
кол-ем
кол-ем
fish-1SG
no-poss
колем
кол-ем
кол-ем
Pisces-1SG
no-poss
колем
кол-ем
коло-ем
twenty-1SG
nm-poss
колем
кол-ем
коло-ем
die-1SG
vb2-pers
колем
кол-ем-Ø
кол-ем-Ø
fish-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
колем
кол-ем-Ø
кол-ем-Ø
Pisces-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
колем
кол-ем-Ø
коло-ем-Ø
twenty-TRANS-IMP.2SG
nm-deriv.v-mood.pers
колем
кол-ем-Ø
кол-ем-Ø
fish-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
колем
кол-ем-Ø
кол-ем-Ø
Pisces-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
колем
кол-ем-Ø
коло-ем-Ø
twenty-TRANS-CNG
nm-deriv.v-conn
колем
кол-ем-Ø
кол-ем-Ø
fish-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
колем
кол-ем-Ø
кол-ем-Ø
Pisces-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
колем
кол-ем-Ø
коло-ем-Ø
twenty-TRANS-CVB
nm-deriv.v-adv
гынат,
гынат
гынат
even.though
co/pa
гынат,
гына-т
гына-ат
only-and
pa-enc
гынат,
гын-ат
гын-ат
if-and
co/pa-enc
Макар
Макар
Макар
Makar
na
дек
дек
дек
to
po
тегак
тегак
тегак
in.future
av/pa
тегак
тег-ак
тег-ак
tag-STR
no-enc
ом
о-м
о-м
NEG-1SG
vb-pers
ом
ом
ом
ohm
no
кай!
кай
кай
[X]
in
кай!
кай
кай
aftergrass
no
кай!
кай-Ø
кае-Ø
go-IMP.2SG
vb2-mood.pers
кай!
кай-Ø
кае-Ø
go-CNG
vb2-conn



2-1-1-26


— Ит ойгыро, Чачи.

Ит
ит
ит
NEG.IMP.2SG
vb.mood.pers
ойгыро,
ойгыро-Ø
ойгыро-Ø
grieve-IMP.2SG
vb2-mood.pers
ойгыро,
ойгыро-Ø
ойгыро-Ø
grieve-CNG
vb2-conn
Чачи.
Чачи
Чачи
Chachi
na



2-1-1-27


Мыйын шонымаште, тыланет Макар деке каяш ок тӱкнӧ.

Мыйын
Мыйын
мыйын
my
pr
Мыйын
мый-ын
мый-н
1SG-GEN
pr-case
шонымаште,
шонымаш-те
шонымаш-штЕ
thought-INE
no-case
шонымаште,
шоны-маш-те
шоно-маш-штЕ
think-NMLZ-INE
vb2-deriv.n-case
тыланет
ты-лан-ет
тый-лан-ет
2SG-DAT-2SG
pr-case-poss
тыланет
тылан-ет
тылан-ет
wish-2SG
no-poss
тыланет
тылан-ет
тылане-ет
wish-2SG
vb2-pers
тыланет
тыл-ан-ет
тыл-ан-ет
rear-with-2SG
no-deriv.ad-poss
Макар
Макар
Макар
Makar
na
деке
деке
деке
to
po
каяш
ка[й]-[а]ш
кае-аш
go-INF
vb2-inf
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
тӱкнӧ.
тӱкнӧ-Ø
тӱкнӧ-Ø
touch-IMP.2SG
vb2-mood.pers
тӱкнӧ.
тӱкнӧ-Ø
тӱкнӧ-Ø
touch-CNG
vb2-conn



2-1-1-28


Конешне, Макарже тыйым мӧҥгӧ пӧртылташ шона, шке эрыкше лиеш гын, толын наҥгаяш тӧча ыле, но тыйын ойлымет гыч пале: Чужган кува тыйым мӧҥгеш намияш ок кӧнӧ.

Конешне,
Конешне
конешне
of.course
in/pa
Макарже
Макарже
Макарже
Makarzhe
na
тыйым
тыйым
тыйым
you
pr
тыйым
тый-ым
тый-м
2SG-ACC
pr-case
мӧҥгӧ
мӧҥгӧ
мӧҥгӧ
home
av/no/po
пӧртылташ
пӧртылт-аш
пӧртылтӧ-аш
return-INF
vb2-inf
шона,
шон-а
шоно-а
think-3SG
vb2-pers
шке
шке
шке
REFL
pr
эрыкше
эрык-ше
эрык-жЕ
freedom-3SG
ad/no-poss
лиеш
лиеш
лиеш
soon
pa
лиеш
ли[й]-еш
лий-еш
be-3SG
vb1-pers
гын,
гын
гын
if
co/pa
толын
тол-ын-Ø
тол-н-Ø
come-PST2-3SG
vb1-tense-pers
толын
тол-ын
тол-н
come-CVB
vb1-adv
наҥгаяш
наҥга[й]-[а]ш
наҥгае-аш
take-INF
vb2-inf
тӧча
тӧч-а
тӧчӧ-а
try-3SG
vb2-pers
ыле,
ыл-'е
ул-Е
be-PST1.3SG
vb1-tense.pers
но
но
но
but
co/no/pa
но
но
но
gee.up
in
тыйын
тыйын
тыйын
your
pr
тыйын
тый-ын
тый-н
2SG-GEN
pr-case
ойлымет
ойлым-ет
ойлымо-ет
speech-2SG
ad-poss
ойлымет
ойлы-м-ет
ойло-мЕ-ет
talk-PTCP.PASS-2SG
vb2-ad-poss
гыч
гыч
гыч
from
po
пале:
пале
пале
marking
ad/no
пале:
пале-Ø
пале-Ø
know-IMP.2SG
vb2-mood.pers
пале:
пале-Ø
пале-Ø
know-CNG
vb2-conn
Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
кува
кува
кува
old.woman
no
кува
кува
кува
reddish-brown
ad
тыйым
тыйым
тыйым
you
pr
тыйым
тый-ым
тый-м
2SG-ACC
pr-case
мӧҥгеш
мӧҥгеш
мӧҥгеш
back
ad/av
мӧҥгеш
мӧҥг-еш
мӧҥгӧ-еш
home-LAT
av/no/po-case
намияш
нами[й]-[а]ш
намие-аш
bring-INF
vb2-inf
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
кӧнӧ.
кӧнӧ-Ø
кӧнӧ-Ø
agree-IMP.2SG
vb2-mood.pers
кӧнӧ.
кӧнӧ-Ø
кӧнӧ-Ø
agree-CNG
vb2-conn



2-1-1-29


Нунын шотышто, тый Макарын ешыжым пеш чот койдаренат...

Нунын
Нунын
нунын
their
pr
Нунын
нуно-н
нуно-н
3PL-GEN
pr-case
шотышто,
шотышто
шотышто
regarding
po
шотышто,
шот-ышто
шот-штЕ
use-INE
no-case
тый
тый
тый
2SG
pr
Макарын
Макарын
Макарын
Makaryn
na
ешыжым
еш-ыжы-м
еш-жЕ-м
family-3SG-ACC
no-poss-case
пеш
пеш
пеш
very
av
чот
чот
чот
very
av
чот
чот
чот
number
no
койдаренат...
койдарен-ат
койдарен-ат
mockingly-and
av-enc
койдаренат...
койдар-ен-ат
койдаре-ен-ат
mock-PST2-2SG
vb2-tense-pers
койдаренат...
койдар-ена-т
койдаре-ена-ат
mock-1PL-and
vb2-pers-enc
койдаренат...
койдар-ен-Ø-ат
койдаре-ен-Ø-ат
mock-PST2-3SG-and
vb2-tense-pers-enc
койдаренат...
койдар-ен-ат
койдаре-ен-ат
mock-CVB-and
vb2-adv-enc



2-1-1-30


Тидын нерген шонымашым ме кызытеш кудалтена: ачат савырнен толмек гына раш лиеш.

Тидын
Тиды-н
тиде-н
this-GEN
pr-case
нерген
нерген
нерген
about
po
нерген
нерге-н
нерге-н
cold-GEN
no-case
нерген
нерге-н
нерге-н
badger-GEN
no-case
нерген
нерге-н
нерге-н
order-GEN
no-case
шонымашым
шонымаш-ым
шонымаш-м
thought-ACC
no-case
шонымашым
шоны-маш-ым
шоно-маш-м
think-NMLZ-ACC
vb2-deriv.n-case
ме
ме
ме
1PL
pr
кызытеш
кызытеш
кызытеш
for.now
av/in
кудалтена:
кудалт-ена
кудалте-ена
throw-1PL
vb2-pers
ачат
ача-т
ача-ет
father-2SG
no-poss
ачат
ача-т
ача-ат
father-and
no-enc
савырнен
савырн-ен-Ø
савырне-ен-Ø
turn-PST2-3SG
vb2-tense-pers
савырнен
савырн-ен
савырне-ен
turn-CVB
vb2-adv
толмек
тол-мек
тол-мек
come-CVB.PRI
vb1-adv
гына
гына
гына
only
pa
раш
раш
раш
clear
ad/av
лиеш.
лиеш
лиеш
soon
pa
лиеш.
ли[й]-еш
лий-еш
be-3SG
vb1-pers



2-1-1-31


Рушла тыге ойлат: эр — кас деч йӧнанрак...

Рушла
Рушла
рушла
Russian
ad/av
Рушла
Руш-ла
руш-ла
Russian-COMP
no-case
Рушла
Руш-ла
руш-ла
Russian-PL
no-num
Рушла
Руш-ла
руш-ла
Russian-STR
no-enc
Рушла
Ру-ш-ла
ру-ш-ла
leaven-ILL-STR
no-case-enc
тыге
тыге
тыге
so
av/pa/pr
ойлат:
ойл-ат
ойло-ат
talk-3PL
vb2-pers
ойлат:
ой-ла-т
ой-ла-ет
opinion-COMP-2SG
no-case-poss
ойлат:
ой-ла-т
ой-ла-ет
opinion-PL-2SG
no-num-poss
ойлат:
ой-ла-т
ой-ла-ат
opinion-COMP-and
no-case-enc
ойлат:
ой-ла-т
ой-ла-ат
opinion-PL-and
no-num-enc
ойлат:
ойл-а-т
ойло-а-ат
talk-3SG-and
vb2-pers-enc
ойлат:
ойл-Ø-ат
ойло-Ø-ат
talk-CNG-and
vb2-conn-enc
эр —
эр
эр
morning
ad/av/no
кас
кас
кас
evening
av/no
деч
деч
деч
from
po
йӧнанрак...
йӧнан-рак
йӧнан-рак
fitting-COMP
ad-deg
йӧнанрак...
йӧн-ан-рак
йӧн-ан-рак
method-with-COMP
no-deriv.ad-deg



2-1-1-32


— Ачийже кушко каен?

Ачийже
Ачий-же
ачий-жЕ
father-3SG
no-poss
кушко
кушко
кушко
where
av/pr
кушко
куш-ко
куш-шкЕ
where-ILL
av/co/pr-case
кушко
кушк-о
кушк-Е
grow-PST1.3SG
vb1-tense.pers
каен?
ка[й]-ен-Ø
кае-ен-Ø
go-PST2-3SG
vb2-tense-pers
каен?
ка[й]-ен
кае-ен
go-CVB
vb2-adv



2-1-1-33


— Мый тыланет шым каласе, ужат...

Мый
мый
мый
1SG
pr
тыланет
ты-лан-ет
тый-лан-ет
2SG-DAT-2SG
pr-case-poss
тыланет
тылан-ет
тылан-ет
wish-2SG
no-poss
тыланет
тылан-ет
тылане-ет
wish-2SG
vb2-pers
тыланет
тыл-ан-ет
тыл-ан-ет
rear-with-2SG
no-deriv.ad-poss
шым
Ø-ш-ым
ы-ш-ым
NEG-PST-1SG
vb-tense-pers
шым
шым
шым
seven
nm
каласе,
каласе-Ø
каласе-Ø
say-IMP.2SG
vb2-mood.pers
каласе,
каласе-Ø
каласе-Ø
say-CNG
vb2-conn
ужат...
ужат
ужат
see
pa
ужат...
уж-ат
уж-ат
already-and
av/pa-enc
ужат...
уж-ат
уж-ат
see-2SG
vb1-pers
ужат...
у-ж-ат
у-жЕ-ат
new-3SG-and
ad/no-poss-enc
ужат...
у-ж-ат
у-жЕ-ат
oh-3SG-and
in-poss-enc
ужат...
уж-Ø-ат
уж-Ø-ат
see-CNG-and
vb1-conn-enc
ужат...
уж-Ø-ат
уж-Ø-ат
see-CVB-and
vb1-adv-enc
ужат...
уж--ат
уж-Е-ат
see-PST1.3SG-and
vb1-tense.pers-enc
ужат...
у-Ø-ж-ат
уо-Ø-жЕ-ат
take.care.of-CNG-3SG-and
vb2-conn-poss-enc
ужат...
у-Ø-ж-ат
уо-Ø-жЕ-ат
stroke-CNG-3SG-and
vb2-conn-poss-enc



2-1-1-34


Ачат Чужган Элександр дене пырля тыйым кычалаш каен...

Ачат
Ача-т
ача-ет
father-2SG
no-poss
Ачат
Ача-т
ача-ат
father-and
no-enc
Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
Элександр
Элександр
Элександр
Eleksandr
na
дене
дене
дене
with
po
пырля
пырля
пырля
together
ad/av
тыйым
тыйым
тыйым
you
pr
тыйым
тый-ым
тый-м
2SG-ACC
pr-case
кычалаш
кычал-аш
кычал-аш
search-INF
vb1-inf
каен...
ка[й]-ен-Ø
кае-ен-Ø
go-PST2-3SG
vb2-tense-pers
каен...
ка[й]-ен
кае-ен
go-CVB
vb2-adv



2-1-1-35


— Авийже мом ойла?

Авийже
Авий-же
авий-жЕ
mother-3SG
no-poss
мом
мом
мом
what
pr
мом
мо-м
мо-м
what-ACC
ad/av/pa/pr-case
ойла?
ой-ла
ой-ла
opinion-COMP
no-case
ойла?
ой-ла
ой-ла
opinion-PL
no-num
ойла?
ой-ла
ой-ла
opinion-STR
no-enc
ойла?
ой-ла
ой-ла
oh-STR
in-enc
ойла?
ойл-а
ойло-а
talk-3SG
vb2-pers
ойла?
ой-Ø-ла
ойо-Ø-ла
fast-CNG-STR
vb2-conn-enc
ойла?
ой-Ø-ла
ойо-Ø-ла
fear-CNG-STR
vb2-conn-enc



2-1-1-36


— Ават шке семынже ойгыра: ала-кӧ тыйым Макар деч йӱкшыктарен колтен, манеш.

Ават
Ава-т
ава-ет
mother-2SG
no-poss
Ават
Ава-т
ава-ат
mother-and
no-enc
Ават
Ав-ат
аве-ат
cut-3PL
vb2-pers
Ават
Ав-а-т
аве-а-ат
cut-3SG-and
vb2-pers-enc
Ават
Ав-Ø-ат
аве-Ø-ат
cut-CNG-and
vb2-conn-enc
шке
шке
шке
REFL
pr
семынже
семын-же
семын-жЕ
like-3SG
po-poss
семынже
сем-ын-же
сем-н-жЕ
melody-GEN-3SG
no-case-poss
семынже
сем-ын-же
сем-н-жЕ
sense-GEN-3SG
no-case-poss
ойгыра:
ойгыр-а
ойгыро-а
grieve-3SG
vb2-pers
ала-кӧ
ала-кӧ
ала-кӧ
somebody
pr
тыйым
тыйым
тыйым
you
pr
тыйым
тый-ым
тый-м
2SG-ACC
pr-case
Макар
Макар
Макар
Makar
na
деч
деч
деч
from
po
йӱкшыктарен
йӱкшыктар-ен-Ø
йӱкшыктаре-ен-Ø
cool-PST2-3SG
vb2-tense-pers
йӱкшыктарен
йӱкшыктар-ен
йӱкшыктаре-ен
cool-CVB
vb2-adv
колтен,
колт-ен-Ø
колто-ен-Ø
send-PST2-3SG
vb2-tense-pers
колтен,
колт-ен
колто-ен
send-CVB
vb2-adv
манеш.
манеш
манеш
it.is.said
av
манеш.
ман-еш
ман-еш
say-3SG
vb1-pers



2-1-1-37


Ну, тидын нерген сита, вет тыят, мыят таче кочкын огынал, а кече ятыр лийын, кечывал деч вара кок шагатат шуын...

Ну,
Ну
ну
well
in/pa
тидын
тиды-н
тиде-н
this-GEN
pr-case
нерген
нерген
нерген
about
po
нерген
нерге-н
нерге-н
cold-GEN
no-case
нерген
нерге-н
нерге-н
badger-GEN
no-case
нерген
нерге-н
нерге-н
order-GEN
no-case
сита,
сита
сита
enough
in/vb
сита,
сита
сита
sieve
no
сита,
сит-а
сите-а
suffice-3SG
vb2-pers
вет
вет
вет
so
co/pa
тыят,
тый-[а]т
тый-ат
2SG-and
pr-enc
мыят
мый-[а]т
мый-ат
1SG-and
pr-enc
таче
таче
таче
today
ad/av
кочкын
кочк-ын-Ø
кочк-н-Ø
eat-PST2-3SG
vb1-tense-pers
кочкын
кочк-ын
кочк-н
eat-CVB
vb1-adv
огынал,
ог-ына-л-Ø
ог-ына-ул-Ø
NEG-1PL-be-CNG
vb-pers-vb-conn
а
а
а
and
co
а
а
а
so
pa
а
а
а
oh
in
кече
кече
кече
sun
no
кече
кече-Ø
кече-Ø
hang-IMP.2SG
vb2-mood.pers
кече
кече-Ø
кече-Ø
hang-CNG
vb2-conn
ятыр
ятыр
ятыр
much
av/no/pr
лийын,
лийын
лийын
as.a
po
лийын,
лий-ын-Ø
лий-н-Ø
be-PST2-3SG
vb1-tense-pers
лийын,
лий-ын
лий-н
be-CVB
vb1-adv
кечывал
кечывал
кечывал
midday
no
деч
деч
деч
from
po
вара
вара
вара
then
av/pa
вара
вара
вара
pole
no
вара
вар-а
варе-а
mix-3SG
vb2-pers
кок
кок
кок
cook
no
кок
кок
кок
two
nm
шагатат
шагат-ат
шагат-ат
hour-and
no-enc
шуын...
шуын
шуын
no.matter
pa
шуын...
шу-ын
шу-н
bran-GEN
no-case
шуын...
шу-ын
шу-н
bristle-GEN
no-case
шуын...
шу-ын
шу-н
eye-GEN
no-case
шуын...
шу-ын
шу-н
spring.water-GEN
no-case
шуын...
шу-ын-Ø
шу-н-Ø
reach-PST2-3SG
vb1-tense-pers
шуын...
шу-ын-Ø
шу-н-Ø
ferment-PST2-3SG
vb1-tense-pers
шуын...
шу-ын-Ø
шу-н-Ø
whittle-PST2-3SG
vb1-tense-pers
шуын...
шу-ын
шу-н
reach-CVB
vb1-adv
шуын...
шу-ын
шу-н
ferment-CVB
vb1-adv
шуын...
шу-ын
шу-н
whittle-CVB
vb1-adv



2-1-1-38


Чайым шолтена, муным пеле кӱыктена.

Чайым
Чай-ым
чай-м
tea-ACC
no-case
шолтена,
шолт-ена
шолто-ена
boil-1PL
vb2-pers
муным
муны-м
муно-м
egg-ACC
no-case
пеле
пеле
пеле
half
ad/av/no
пеле
пеле
пеле
in.half
ad/av/no
пеле
пел-'е
пел-Е
burn-PST1.3SG
vb1-tense.pers
кӱыктена.
кӱыкт-ена
кӱыктӧ-ена
ripen-1PL
vb2-pers
кӱыктена.
кӱ-ыкт-ена
кӱ-ктЕ-ена
ripen-CAUS-1PL
vb1-deriv.v-pers



2-1-1-39


— Чай шолташ вӱдетше уло?

Чай
Чай
чай
tea
no
Чай
Чай
чай
probably
pa
шолташ
шолт-аш
шолто-аш
boil-INF
vb2-inf
вӱдетше
вӱд-ет-ше
вӱд-ет-жЕ
water-2SG-3SG
no-poss-poss
вӱдетше
вӱд-ет-ше
вӱдӧ-ет-жЕ
lead-2SG-3SG
vb2-pers-poss
уло?
уло
уло
is
ad/no/vb



2-1-1-40


Кушто ведрат?

Кушто
Кушто
кушто
where
av/co/pr
Кушто
Куш-то
куш-штЕ
where-INE
av/co/pr-case
Кушто
Кушто-Ø
кушто-Ø
grow-IMP.2SG
vb2-mood.pers
Кушто
Кушто-Ø
кушто-Ø
dance-IMP.2SG
vb2-mood.pers
Кушто
Кушто-Ø
кушто-Ø
grow-CNG
vb2-conn
Кушто
Кушто-Ø
кушто-Ø
dance-CNG
vb2-conn
ведрат?
ведра-т
ведра-ет
bucket-2SG
no-poss
ведрат?
ведра-т
ведра-ат
bucket-and
no-enc



2-1-1-41


— Вӱдым мый шке пуртем.

Вӱдым
Вӱд-ым
вӱд-м
water-ACC
no-case
мый
мый
мый
1SG
pr
шке
шке
шке
REFL
pr
пуртем.
пурт-ем
пурто-ем
bring.in-1SG
vb2-pers



2-1-1-42


Кызытеш тыйым иктат ынже уж...

Кызытеш
Кызытеш
кызытеш
for.now
av/in
тыйым
тыйым
тыйым
you
pr
тыйым
тый-ым
тый-м
2SG-ACC
pr-case
иктат
иктат
иктат
anybody
nm/pr
иктат
икт-ат
икте-ат
one-and
nm/pr-enc
ынже
ын-же
ын-жЕ
NEG-IMP.3SG
vb-mood.pers
уж...
уж
уж
already
av/pa
уж...
у-ж
у-жЕ
new-3SG
ad/no-poss
уж...
у-ж
у-жЕ
oh-3SG
in-poss
уж...
уж-Ø
уж-Ø
see-IMP.2SG
vb1-mood.pers
уж...
уж-Ø
уж-Ø
see-CNG
vb1-conn
уж...
уж-Ø
уж-Ø
see-CVB
vb1-adv
уж...
у-Ø-ж
уо-Ø-жЕ
take.care.of-CNG-3SG
vb2-conn-poss
уж...
у-Ø-ж
уо-Ø-жЕ
stroke-CNG-3SG
vb2-conn-poss



2-1-1-43


Чай йӱмӧ годым Григорий Петрович Чачилан шке илышыжым ойлен...

Чай
Чай
чай
tea
no
Чай
Чай
чай
probably
pa
йӱмӧ
йӱмӧ
йӱмӧ
drinking
ad
йӱмӧ
йӱ-мӧ
йӱ-мЕ
drink-PTCP.PASS
vb1-ad
годым
годым
годым
during
po
Григорий
Григорий
Григорий
Grigoriy
na
Петрович
Петрович
Петрович
Petrovich
na
Чачилан
Чачилан
Чачилан
Chachilan
na
шке
шке
шке
REFL
pr
илышыжым
илыш-ыжы-м
илыш-жЕ-м
life-3SG-ACC
no-poss-case
илышыжым
илышы-жы-м
илыше-жЕ-м
living-3SG-ACC
ad/no-poss-case
илышыжым
илы-шы-жы-м
иле-шЕ-жЕ-м
live-PTCP.ACT-3SG-ACC
vb2-ad-poss-case
ойлен...
ойл-ен-Ø
ойло-ен-Ø
talk-PST2-3SG
vb2-tense-pers
ойлен...
ойл-ен
ойло-ен
talk-CVB
vb2-adv



2-1-1-44


Тиде кечылаште Григорий Петрович тунар йӧсым чытен, тудын тунар чонжо йӱлен, а чон почын ойлаш воктенже ик еҥат уке улмаш, сандене Чачилан шке ойгыжым ойлыде нигузеат чытен огыл.

Тиде
Тиде
тиде
this
pr
Тиде
Тиде-Ø
тиде-Ø
drop.into.boiling.water-IMP.2SG
vb2-mood.pers
Тиде
Тиде-Ø
тиде-Ø
drop.into.boiling.water-CNG
vb2-conn
кечылаште
кечы-ла-ште
кече-ла-штЕ
sun-PL-INE
no-num-case
Григорий
Григорий
Григорий
Grigoriy
na
Петрович
Петрович
Петрович
Petrovich
na
тунар
тунар
тунар
so.much
av
йӧсым
йӧсы-м
йӧсӧ-м
difficult-ACC
ad/no-case
чытен,
чытен
чытен
patiently
av
чытен,
чыт-ен-Ø
чыте-ен-Ø
tolerate-PST2-3SG
vb2-tense-pers
чытен,
чыт-ен
чыте-ен
tolerate-CVB
vb2-adv
тудын
тудын
тудын
his/her
pr
тудын
тудо-н
тудо-н
3SG-GEN
pr-case
тунар
тунар
тунар
so.much
av
чонжо
чон-жо
чон-жЕ
soul-3SG
no-poss
йӱлен,
йӱле-н
йӱле-н
fire-GEN
no-case
йӱлен,
йӱл-ен-Ø
йӱлӧ-ен-Ø
burn-PST2-3SG
vb2-tense-pers
йӱлен,
йӱл-ен
йӱлӧ-ен
burn-CVB
vb2-adv
а
а
а
and
co
а
а
а
so
pa
а
а
а
oh
in
чон
чон
чон
soul
no
почын
почын
почын
agape
av
почын
поч-ын
поч-н
tail-GEN
no-case
почын
поч-ын-Ø
поч-н-Ø
open-PST2-3SG
vb1-tense-pers
почын
поч-ын
поч-н
open-CVB
vb1-adv
ойлаш
ойл-аш
ойло-аш
talk-INF
vb2-inf
ойлаш
ой-ла-ш
ой-ла-ш
opinion-PL-ILL
no-num-case
ойлаш
ой-ла-ш
ой-ла-еш
opinion-PL-LAT
no-num-case
воктенже
воктен-же
воктен-жЕ
beside-3SG
av/po-poss
воктенже
вокт-ен-Ø-же
вокто-ен-Ø-жЕ
strip.bark-PST2-3SG-3SG
vb2-tense-pers-poss
воктенже
вокт-ен-же
вокто-ен-жЕ
strip.bark-CVB-3SG
vb2-adv-poss
ик
ик
ик
one
ad/nm/pa/pr
еҥат
еҥ-ат
еҥ-ат
person-and
ad/no-enc
уке
уке
уке
no
ad/no/pa
улмаш,
улмаш
улмаш
being
no/pa/vb
улмаш,
ул-маш
ул-маш
be-NMLZ
vb1-deriv.n
сандене
сандене
сандене
therefore
co
Чачилан
Чачилан
Чачилан
Chachilan
na
шке
шке
шке
REFL
pr
ойгыжым
ойгы-жы-м
ойго-жЕ-м
grief-3SG-ACC
no-poss-case
ойлыде
ойлы-де
ойло-де
talk-CVB.NEG
vb2-adv
нигузеат
н'игузеат
н'игузеат
in.no.way
av
нигузеат
н'игузе-ат
н'игузе-ат
in.no.way-and
av/pr-enc
чытен
чытен
чытен
patiently
av
чытен
чыт-ен-Ø
чыте-ен-Ø
tolerate-PST2-3SG
vb2-tense-pers
чытен
чыт-ен
чыте-ен
tolerate-CVB
vb2-adv
огыл.
ог-Ø-ыл-Ø
ог-Ø-ул-Ø
NEG-3SG-be-CNG
vb-pers-vb-conn



2-1-1-45


Чачи — ялысе, тунемдыме самырык ӱдыр гынат, Григорий Петровичын ойгыжым ыҥыла: вет тудат кугу ойгыш пернен.

Чачи —
Чачи
Чачи
Chachi
na
ялысе,
ялысе
ялысе
village
ad/no
ялысе,
ял-ысе
ял-сЕ
village-ADJ
no-deriv.ad
тунемдыме
тунемдыме
тунемдыме
uneducated
ad
тунемдыме
тунем-дыме
тунем-дымЕ
learn-PTCP.NEG
vb1-ad
самырык
самырык
самырык
young
ad/no
ӱдыр
ӱдыр
ӱдыр
daughter
no
ӱдыр
ӱдыр
ӱдыр
Virgo
no
гынат,
гынат
гынат
even.though
co/pa
гынат,
гына-т
гына-ат
only-and
pa-enc
гынат,
гын-ат
гын-ат
if-and
co/pa-enc
Григорий
Григорий
Григорий
Grigoriy
na
Петровичын
Петровичын
Петровичын
Petrovichyn
na
ойгыжым
ойгы-жы-м
ойго-жЕ-м
grief-3SG-ACC
no-poss-case
ыҥыла:
***
***
***
***
вет
вет
вет
so
co/pa
тудат
тудо-ат
тудо-ат
3SG-and
pr-enc
тудат
ту-да-т
ту-да-ат
that-2PL-and
pr-poss-enc
тудат
ту-да-т
ту-да-ат
gland-2PL-and
no-poss-enc
тудат
ту-да-т
ту-да-ат
banner-2PL-and
no-poss-enc
кугу
кугу
кугу
big
ad/no
ойгыш
ойгы-ш
ойго-ш
grief-ILL
no-case
пернен.
перн-ен-Ø
перне-ен-Ø
strike.against-PST2-3SG
vb2-tense-pers
пернен.
перн-ен
перне-ен
strike.against-CVB
vb2-adv



2-1-1-46


Ойган кок самырык шке ойгыштым ваш-ваш ойлыде кузе чытат?..

Ойган
Ойган
ойган
sad
ad/av
Ойган
Ойг-ан
ойго-ан
grief-with
no-deriv.ad
кок
кок
кок
cook
no
кок
кок
кок
two
nm
самырык
самырык
самырык
young
ad/no
шке
шке
шке
REFL
pr
ойгыштым
ойгы-шт-ым
ойго-шт-м
grief-3PL-ACC
no-poss-case
ваш-ваш
ваш-ваш
ваш-ваш
mutually
av
ойлыде
ойлы-де
ойло-де
talk-CVB.NEG
vb2-adv
кузе
кузе
кузе
how
av/co/no/pa
чытат?..
чыт-ат
чыте-ат
tolerate-3PL
vb2-pers
чытат?..
чыт-а-т
чыте-а-ат
tolerate-3SG-and
vb2-pers-enc
чытат?..
чыт-Ø-ат
чыте-Ø-ат
tolerate-CNG-and
vb2-conn-enc



2-1-1-47


Григорий Петровичын южо ой савыртышыжым Чачи раш ок ыҥыле гынат, ик мутшат ӱлкӧ ынже воч манын колыштеш.

Григорий
Григорий
Григорий
Grigoriy
na
Петровичын
Петровичын
Петровичын
Petrovichyn
na
южо
южо
южо
some
pr
южо
ю-жо
ю-жЕ
magic-3SG
no-poss
южо
ю-жо
ю-жЕ
cool-3SG
no-poss
ой
ой
ой
opinion
no
ой
ой
ой
oh
in
ой
ой-Ø
ойо-Ø
fast-IMP.2SG
vb2-mood.pers
ой
ой-Ø
ойо-Ø
fear-IMP.2SG
vb2-mood.pers
ой
ой-Ø
ойо-Ø
fast-CNG
vb2-conn
ой
ой-Ø
ойо-Ø
fear-CNG
vb2-conn
савыртышыжым
савыртыш-ыжы-м
савыртыш-жЕ-м
turn-3SG-ACC
no-poss-case
савыртышыжым
савырты-шы-жы-м
савырте-шЕ-жЕ-м
lead.around.something-PTCP.ACT-3SG-ACC
vb2-ad-poss-case
Чачи
Чачи
Чачи
Chachi
na
раш
раш
раш
clear
ad/av
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
ыҥыле
***
***
***
***
гынат,
гынат
гынат
even.though
co/pa
гынат,
гына-т
гына-ат
only-and
pa-enc
гынат,
гын-ат
гын-ат
if-and
co/pa-enc
ик
ик
ик
one
ad/nm/pa/pr
мутшат
мут-ш-ат
мут-жЕ-ат
word-3SG-and
no-poss-enc
ӱлкӧ
***
***
***
***
ынже
ын-же
ын-жЕ
NEG-IMP.3SG
vb-mood.pers
воч
воч
воч
lie.down
vb
воч
воч-Ø
воз-Ø
lie.down-IMP.2SG
vb1-mood.pers
воч
воч-Ø
воз-Ø
lie.down-CNG
vb1-conn
воч
воч-Ø
воз-Ø
lie.down-CVB
vb1-adv
манын
манын
манын
that
co
манын
ман-ын-Ø
ман-н-Ø
say-PST2-3SG
vb1-tense-pers
манын
ман-ын
ман-н
say-CVB
vb1-adv
колыштеш.
колышт-еш
колышт-еш
listen-3SG
vb1-pers



2-1-1-48


Григорий Петрович книгам лаштыклымыла ойлен кая.

Григорий
Григорий
Григорий
Grigoriy
na
Петрович
Петрович
Петрович
Petrovich
na
книгам
книга-м
книга-м
book-ACC
no-case
книгам
книга-м
книга-ем
book-1SG
no-poss
книгам
книга-м-Ø
книга-ем-Ø
book-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
книгам
книга-м-Ø
книга-ем-Ø
book-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
книгам
книга-м-Ø
книга-ем-Ø
book-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
лаштыклымыла
лаштыклы-мыла
лаштыкле-мыла
shred-INF.FUT
vb2-inf
лаштыклымыла
лаштыклы-мы-ла
лаштыкле-мЕ-ла
shred-PTCP.PASS-COMP
vb2-ad-case
лаштыклымыла
лаштыклы-мы-ла
лаштыкле-мЕ-ла
shred-PTCP.PASS-PL
vb2-ad-num
лаштыклымыла
лаштыклы-мы-ла
лаштыкле-мЕ-ла
shred-PTCP.PASS-STR
vb2-ad-enc
ойлен
ойл-ен-Ø
ойло-ен-Ø
talk-PST2-3SG
vb2-tense-pers
ойлен
ойл-ен
ойло-ен
talk-CVB
vb2-adv
кая.
ка[й]-[а]
кае-а
go-3SG
vb2-pers



2-1-1-49


Тудо «книган» кажне лаштыкше Чачин кумылжым Григорий Петрович дек чакрак да чакрак шупшеш.

Тудо
тудо
тудо
3SG
pr
«книган»
книга-н
книга-ан
book-with
no-deriv.ad
«книган»
книга-н
книга-н
book-GEN
no-case
кажне
кажне
кажне
each
pr
лаштыкше
лаштык-ше
лаштык-жЕ
piece-3SG
no-poss
Чачин
Чачин
Чачин
Chachin
na
кумылжым
кумыл-жы-м
кумыл-жЕ-м
mood-3SG-ACC
no-poss-case
Григорий
Григорий
Григорий
Grigoriy
na
Петрович
Петрович
Петрович
Petrovich
na
дек
дек
дек
to
po
чакрак
чакрак
чакрак
closer
av
чакрак
чак-рак
чак-рак
close-COMP
ad/av/no-deg
чакрак
чак-рак
чак-рак
barely-COMP
av-deg
да
да
да
and
co
да
да
да
yes
pa
чакрак
чакрак
чакрак
closer
av
чакрак
чак-рак
чак-рак
close-COMP
ad/av/no-deg
чакрак
чак-рак
чак-рак
barely-COMP
av-deg
шупшеш.
шупш-еш
шупш-еш
pull-3SG
vb1-pers



2-1-1-50


Григорий Петровичын ойлен чарнымыжлан Чачи шке ойгыжым мондыш, Григорий Петровичым туге чаманыш, тыгай чаманымаш умбакыже пеш ныжылге шижмашыш савырнен кертеш...

Григорий
Григорий
Григорий
Grigoriy
na
Петровичын
Петровичын
Петровичын
Petrovichyn
na
ойлен
ойл-ен-Ø
ойло-ен-Ø
talk-PST2-3SG
vb2-tense-pers
ойлен
ойл-ен
ойло-ен
talk-CVB
vb2-adv
чарнымыжлан
чарнымы-ж-лан
чарныме-жЕ-лан
stop-3SG-DAT
ad-poss-case
чарнымыжлан
чарнымы-ж-ла-н
чарныме-жЕ-ла-н
stop-3SG-PL-GEN
ad-poss-num-case
чарнымыжлан
чарны-мы-ж-лан
чарне-мЕ-жЕ-лан
stop-PTCP.PASS-3SG-DAT
vb2-ad-poss-case
чарнымыжлан
чарны-мы-ж-ла-н
чарне-мЕ-жЕ-ла-н
stop-PTCP.PASS-3SG-PL-GEN
vb2-ad-poss-num-case
Чачи
Чачи
Чачи
Chachi
na
шке
шке
шке
REFL
pr
ойгыжым
ойгы-жы-м
ойго-жЕ-м
grief-3SG-ACC
no-poss-case
мондыш,
монды-ш-Ø
мондо-ш-Ø
forget-PST1-3SG
vb2-tense-pers
Григорий
Григорий
Григорий
Grigoriy
na
Петровичым
Петровичым
Петровичым
Petrovichym
na
туге
туге
туге
so
av/pa
туге
ту-ге
ту-ге
that-COM
pr-case
туге
ту-ге
ту-ге
gland-COM
no-case
туге
ту-ге
ту-ге
banner-COM
no-case
чаманыш,
чаман-ыш
чаман-ш
compassion-ILL
no-case
чаманыш,
чаманы-ш-Ø
чамане-ш-Ø
pity-PST1-3SG
vb2-tense-pers
чаманыш,
чама-н-ыш
чама-ан-ш
measure-with-ILL
no-deriv.ad-case
чаманыш,
чама-н-ыш
чама-н-ш
measure-GEN-ILL
no-case-case
тыгай
тыгай
тыгай
such
ad/av/no/pr
чаманымаш
чаманымаш
чаманымаш
compassion
no
чаманымаш
чаманы-маш
чамане-маш
pity-NMLZ
vb2-deriv.n
умбакыже
умбакыже
умбакыже
onward
av
умбакыже
умбакы-же
умбаке-жЕ
far-3SG
av-poss
пеш
пеш
пеш
very
av
ныжылге
ныжылге
ныжылге
affectionate
ad
ныжылге
ныжыл-ге
ныжыл-ге
affectionate-COM
ad-case
ныжылге
ныжылге-Ø
ныжылге-Ø
become.gentle-IMP.2SG
vb2-mood.pers
ныжылге
ныжылге-Ø
ныжылге-Ø
become.gentle-CNG
vb2-conn
шижмашыш
шижмаш-ыш
шижмаш-ш
sense-ILL
no-case
шижмашыш
шиж-маш-ыш
шиж-маш-ш
feel-NMLZ-ILL
vb1-deriv.n-case
савырнен
савырн-ен-Ø
савырне-ен-Ø
turn-PST2-3SG
vb2-tense-pers
савырнен
савырн-ен
савырне-ен
turn-CVB
vb2-adv
кертеш...
керт-еш
керт-еш
be.able.to-3SG
vb1-pers
кертеш...
керт-еш
керт-еш
swaddle-3SG
vb1-pers



2-1-1-51


Григорий Петрович ден Чачин кочкын-йӱын теммышт годым пырдыжыште кечыше шагат ныл гана перыш...

Григорий
Григорий
Григорий
Grigoriy
na
Петрович
Петрович
Петрович
Petrovich
na
ден
ден
ден
and
co
Чачин
Чачин
Чачин
Chachin
na
кочкын-йӱын
кочк-ын-Ø-йӱ-ын-Ø
кочк-н-Øйӱ-н-Ø
eat-PST2-3SGdrink-PST2-3SG
vb1-tense-persvb1-tense-pers
кочкын-йӱын
кочк-ын-Ø-йӱ-ын
кочк-н-Øйӱ-н
eat-PST2-3SGdrink-CVB
vb1-tense-persvb1-adv
кочкын-йӱын
кочк-ын-йӱ-ын-Ø
кочк-нйӱ-н-Ø
eat-CVBdrink-PST2-3SG
vb1-advvb1-tense-pers
кочкын-йӱын
кочк-ын-йӱ-ын
кочк-нйӱ-н
eat-CVBdrink-CVB
vb1-advvb1-adv
теммышт
тем-мы-шт
тем-мЕ-шт
fill.up-PTCP.PASS-3PL
vb1-ad-poss
теммышт
те-м-мы-шт
те-ем-мЕ-шт
2PL-TRANS-PTCP.PASS-3PL
pr-deriv.v-ad-poss
годым
годым
годым
during
po
пырдыжыште
пырдыж-ыште
пырдыж-штЕ
wall-INE
no-case
кечыше
кечыше
кечыше
hanging
ad
кечыше
кечы-ше
кече-шЕ
hang-PTCP.ACT
vb2-ad
шагат
шагат
шагат
hour
no
шагат
шаг-ат
шаге-ат
nursery-and
no-enc
ныл
ныл
ныл
four
nm
гана
гана
гана
times
no/po
перыш...
перы-ш
пере-ш
power-ILL
no-case
перыш...
перы-ш-Ø
пере-ш-Ø
hit-PST1-3SG
vb2-tense-pers



2-1-1-52


— Ындыже омо пызыра.

Ындыже
Ынды-же
ынде-жЕ
now-3SG
av/pa-poss
омо
омо
омо
sleep
no
пызыра.
пызыр-а
пызыре-а
push-3SG
vb2-pers



2-1-1-53


Мый изиш каналташ возам.

Мый
мый
мый
1SG
pr
изиш
изиш
изиш
a.bit
av
изиш
изи-ш
изи-ш
small-ILL
ad/no-case
каналташ
каналт-аш
каналте-аш
rest-INF
vb2-inf
каналташ
кан-алт-аш
кане-алт-аш
rest-REF-INF
vb2-deriv.v-inf
возам.
воз-ам
воз-ам
lie.down-1SG
vb1-pers



2-1-1-54


Иктаж кок шагат гыч кычкыре.

Иктаж
Иктаж
иктаж
somebody
av/pr
кок
кок
кок
cook
no
кок
кок
кок
two
nm
шагат
шагат
шагат
hour
no
шагат
шаг-ат
шаге-ат
nursery-and
no-enc
гыч
гыч
гыч
from
po
кычкыре.
кычкыре-Ø
кычкыре-Ø
shout-IMP.2SG
vb2-mood.pers
кычкыре.
кычкыре-Ø
кычкыре-Ø
shout-CNG
vb2-conn



2-1-1-55


Тувешке, уна, тиде сӱретан книгам монь ончен юватыл, — Григорий Петрович Чачилан кугу коман книгам конден пуыш, шкеже малыме пӧлемышкыже кайыш, койкышкыжо возо.

Тувешке,
Тувешке
тувешке
up.to.that.moment
av
уна,
уна
уна
guest
no
уна,
уна
уна
there
pa
уна,
у-на
у-на
new-1PL
ad/no-poss
тиде
тиде
тиде
this
pr
тиде
тиде-Ø
тиде-Ø
drop.into.boiling.water-IMP.2SG
vb2-mood.pers
тиде
тиде-Ø
тиде-Ø
drop.into.boiling.water-CNG
vb2-conn
сӱретан
сӱретан
сӱретан
illustrated
ad
сӱретан
сӱрет-ан
сӱрет-ан
painting-with
no-deriv.ad
книгам
книга-м
книга-м
book-ACC
no-case
книгам
книга-м
книга-ем
book-1SG
no-poss
книгам
книга-м-Ø
книга-ем-Ø
book-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
книгам
книга-м-Ø
книга-ем-Ø
book-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
книгам
книга-м-Ø
книга-ем-Ø
book-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
монь
монь
монь
and.the.like
pa
ончен
онч-ен-Ø
ончо-ен-Ø
look-PST2-3SG
vb2-tense-pers
ончен
онч-ен
ончо-ен
look-CVB
vb2-adv
юватыл, —
юватыл-Ø
юватыл-Ø
dawdle-IMP.2SG
vb1-mood.pers
юватыл, —
юватыл-Ø
юватыл-Ø
dawdle-CNG
vb1-conn
юватыл, —
юватыл-Ø
юватыл-Ø
dawdle-CVB
vb1-adv
Григорий
Григорий
Григорий
Grigoriy
na
Петрович
Петрович
Петрович
Petrovich
na
Чачилан
Чачилан
Чачилан
Chachilan
na
кугу
кугу
кугу
big
ad/no
коман
коман
коман
surfaced
ad
коман
кома-н
кома-ан
otter-with
no-deriv.ad
коман
ком-ан
ком-ан
surface-with
no-deriv.ad
коман
ком-ан
комо-ан
coma-with
no-deriv.ad
коман
кома-н
кома-н
otter-GEN
no-case
книгам
книга-м
книга-м
book-ACC
no-case
книгам
книга-м
книга-ем
book-1SG
no-poss
книгам
книга-м-Ø
книга-ем-Ø
book-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
книгам
книга-м-Ø
книга-ем-Ø
book-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
книгам
книга-м-Ø
книга-ем-Ø
book-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
конден
конд-ен-Ø
кондо-ен-Ø
bring-PST2-3SG
vb2-tense-pers
конден
конд-ен
кондо-ен
bring-CVB
vb2-adv
пуыш,
пу-ыш
пу-ш
wood-ILL
no-case
пуыш,
пуы-ш-Ø
пуо-ш-Ø
give-PST1-3SG
vb2-tense-pers
пуыш,
пуы-ш-Ø
пуо-ш-Ø
blow-PST1-3SG
vb2-tense-pers
шкеже
шке-же
шке-жЕ
REFL-3SG
pr-poss
малыме
малыме
малыме
sleeping
ad
малыме
малы-ме
мале-мЕ
sleep-PTCP.PASS
vb2-ad
пӧлемышкыже
пӧлем-ышкы-же
пӧлем-шкЕ-жЕ
room-ILL-3SG
no-case-poss
кайыш,
кай-ыш
кай-ш
aftergrass-ILL
no-case
кайыш,
кайы-ш-Ø
кае-ш-Ø
go-PST1-3SG
vb2-tense-pers
койкышкыжо
койкы-шкы-жо
койко-шкЕ-жЕ
bunk-ILL-3SG
no-case-poss
возо.
возо-Ø
возо-Ø
write-IMP.2SG
vb2-mood.pers
возо.
воз-о
воз-Е
lie.down-PST1.3SG
vb1-tense.pers
возо.
возо-Ø
возо-Ø
write-CNG
vb2-conn



2-1-1-56


Григорий Петрович кодшо йӱдымат йӧршеш мален огыл, тулеч ончычат сайын малымыже лийын огыл, сандене тӱсшат каен, туйо еҥла веле коеш...

Григорий
Григорий
Григорий
Grigoriy
na
Петрович
Петрович
Петрович
Petrovich
na
кодшо
кодшо
кодшо
last
ad/no
кодшо
код-шо
код-шЕ
stay-PTCP.ACT
vb1-ad
кодшо
код-шо
код-жЕ
code-3SG
no-poss
кодшо
код-шо
код-жЕ
stay-IMP.3SG
vb1-mood.pers
кодшо
код-Ø-шо
код-Ø-жЕ
stay-CNG-3SG
vb1-conn-poss
кодшо
код-Ø-шо
код-Ø-жЕ
stay-CVB-3SG
vb1-adv-poss
йӱдымат
йӱдым-ат
йӱдым-ат
at.night-and
av-enc
йӱдымат
йӱд-ым-ат
йӱд-м-ат
night-ACC-and
no-case-enc
йӱдымат
йӱды-м-ат
йӱдӧ-мЕ-ат
go.senile-PTCP.PASS-and
vb2-ad-enc
йӱдымат
йӱ-дым-ат
йӱ-дымЕ-ат
drink-PTCP.NEG-and
vb1-ad-enc
йӧршеш
йӧршеш
йӧршеш
totally
av
йӧршеш
йӧрш-еш
йӧршӧ-еш
fitting-LAT
ad-case
мален
мал-ен-Ø
мале-ен-Ø
sleep-PST2-3SG
vb2-tense-pers
мален
мал-ен
мале-ен
sleep-CVB
vb2-adv
огыл,
ог-Ø-ыл-Ø
ог-Ø-ул-Ø
NEG-3SG-be-CNG
vb-pers-vb-conn
тулеч
тулеч
тулеч
from.that
av
ончычат
ончыч-ат
ончыч-ат
from.in.front.of-and
av/po-enc
сайын
сайын
сайын
well
av
сайын
сайын
сайын
each
po
сайын
сай-ын
сай-н
good-GEN
ad/av-case
малымыже
малымы-же
малыме-жЕ
sleeping-3SG
ad-poss
малымыже
малы-мы-же
мале-мЕ-жЕ
sleep-PTCP.PASS-3SG
vb2-ad-poss
лийын
лийын
лийын
as.a
po
лийын
лий-ын-Ø
лий-н-Ø
be-PST2-3SG
vb1-tense-pers
лийын
лий-ын
лий-н
be-CVB
vb1-adv
огыл,
ог-Ø-ыл-Ø
ог-Ø-ул-Ø
NEG-3SG-be-CNG
vb-pers-vb-conn
сандене
сандене
сандене
therefore
co
тӱсшат
тӱс-ш-ат
тӱс-жЕ-ат
color-3SG-and
no-poss-enc
каен,
ка[й]-ен-Ø
кае-ен-Ø
go-PST2-3SG
vb2-tense-pers
каен,
ка[й]-ен
кае-ен
go-CVB
vb2-adv
туйо
туйо
туйо
sickly
ad
еҥла
еҥ-ла
еҥ-ла
person-COMP
ad/no-case
еҥла
еҥ-ла
еҥ-ла
person-PL
ad/no-num
еҥла
еҥ-ла
еҥ-ла
person-STR
ad/no-enc
веле
веле
веле
only
pa
веле
веле-Ø
веле-Ø
spill-IMP.2SG
vb2-mood.pers
веле
вел-'е
вел-Е
spill-PST1.3SG
vb1-tense.pers
веле
веле-Ø
веле-Ø
spill-CNG
vb2-conn
коеш...
коеш
коеш
it.seems
pa
коеш...
ко[й]-еш
кой-еш
be.visible-3SG
vb1-pers



2-1-1-57


Григорий Петровичын малаш вочмекыже, Чачи ӱстембачын погыш, ате-шӧрым мушкедыш, пӧртым ӱштӧ, вара сӱретан книгам ончаш шинче.

Григорий
Григорий
Григорий
Grigoriy
na
Петровичын
Петровичын
Петровичын
Petrovichyn
na
малаш
мал-аш
мале-аш
sleep-INF
vb2-inf
вочмекыже,
воч-мекы-же
воз-меке-жЕ
lie.down-CVB.PRI-3SG
vb1-adv-poss
Чачи
Чачи
Чачи
Chachi
na
ӱстембачын
ӱстембачын
ӱстембачын
from.the.table
av
погыш,
погы-ш
пого-ш
belongings-ILL
no-case
погыш,
погы-ш-Ø
пого-ш-Ø
gather-PST1-3SG
vb2-tense-pers
ате-шӧрым
ате-шӧр-ым
атешӧр-м
vesselmilk-ACC
nono-case
ате-шӧрым
ате-шӧр-ым
атешӧр-м
vesseledge-ACC
nono-case
мушкедыш,
мушкеды-ш-Ø
мушкеде-ш-Ø
wash-PST1-3SG
vb2-tense-pers
пӧртым
пӧрт-ым
пӧрт-м
house-ACC
no-case
ӱштӧ,
ӱштӧ
ӱштӧ
belt
no
ӱштӧ,
ӱш-тӧ
ӱш-штЕ
club-INE
no-case
ӱштӧ,
ӱшт-ӧ
ӱшт-Е
sweep-PST1.3SG
vb1-tense.pers
вара
вара
вара
then
av/pa
вара
вара
вара
pole
no
вара
вар-а
варе-а
mix-3SG
vb2-pers
сӱретан
сӱретан
сӱретан
illustrated
ad
сӱретан
сӱрет-ан
сӱрет-ан
painting-with
no-deriv.ad
книгам
книга-м
книга-м
book-ACC
no-case
книгам
книга-м
книга-ем
book-1SG
no-poss
книгам
книга-м-Ø
книга-ем-Ø
book-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
книгам
книга-м-Ø
книга-ем-Ø
book-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
книгам
книга-м-Ø
книга-ем-Ø
book-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
ончаш
онч-аш
ончо-аш
look-INF
vb2-inf
шинче.
шинче-Ø
шинче-Ø
sit-IMP.2SG
vb2-mood.pers
шинче.
шинче-Ø
шинче-Ø
know-IMP.2SG
vb2-mood.pers
шинче.
шинч-е
шинч-Е
sit.down-PST1.3SG
vb1-tense.pers
шинче.
шинче-Ø
шинче-Ø
sit-CNG
vb2-conn
шинче.
шинче-Ø
шинче-Ø
know-CNG
vb2-conn



2-1-1-58


Тудо книгаште ала-могай сӱретат уло.

Тудо
тудо
тудо
3SG
pr
книгаште
книга-ште
книга-штЕ
book-INE
no-case
ала-могай
ала-могай
ала-могай
some
ad/av/pr
сӱретат
сӱрет-ат
сӱрет-ат
painting-and
no-enc
уло.
уло
уло
is
ad/no/vb



2-1-1-59


Чачилан утларакше тӱрлӧ янлык ден кайык сӱрет келшышт: чылт илыше гай койыт, сӱретленат моштыман вет!..

Чачилан
Чачилан
Чачилан
Chachilan
na
утларакше
утларакше
утларакше
mainly
av
утларакше
утларак-ше
утларак-жЕ
more-3SG
av-poss
утларакше
утла-рак-ше
утла-рак-жЕ
more-COMP-3SG
av/po-deg-poss
утларакше
утл-а-рак-ше
утло-а-рак-жЕ
escape-3SG-COMP-3SG
vb2-pers-deg-poss
тӱрлӧ
тӱрлӧ
тӱрлӧ
different
ad/no/po
тӱрлӧ
тӱрлӧ-Ø
тӱрлӧ-Ø
embroider-IMP.2SG
vb2-mood.pers
тӱрлӧ
тӱрлӧ-Ø
тӱрлӧ-Ø
embroider-CNG
vb2-conn
янлык
янлык
янлык
animal
no
ден
ден
ден
and
co
кайык
кайык
кайык
bird
no
сӱрет
сӱрет
сӱрет
painting
no
келшышт:
келшы-шт
келше-шт
appeal.to-IMP.3PL
vb2-mood.pers
келшышт:
келшы-ш-т
келше-ш-т
appeal.to-PST1-3PL
vb2-tense-pers
келшышт:
кел-шы-шт
кел-шЕ-шт
step-PTCP.ACT-3PL
vb1-ad-poss
чылт
чылт
чылт
completely
av/pa
илыше
илыше
илыше
living
ad/no
илыше
илы-ше
иле-шЕ
live-PTCP.ACT
vb2-ad
гай
гай
гай
like
ad/av/pa/po
койыт,
кой-ыт
кой-ыт
be.visible-3PL
vb1-pers
сӱретленат
сӱретл-ен-ат
сӱретле-ен-ат
paint-PST2-2SG
vb2-tense-pers
сӱретленат
сӱретл-ена-т
сӱретле-ена-ат
paint-1PL-and
vb2-pers-enc
сӱретленат
сӱретл-ен-Ø-ат
сӱретле-ен-Ø-ат
paint-PST2-3SG-and
vb2-tense-pers-enc
сӱретленат
сӱретл-ен-ат
сӱретле-ен-ат
paint-CVB-and
vb2-adv-enc
моштыман
мошты-ман
мошто-ман
be.able.to-INF.NEC
vb2-inf
моштыман
мошты-ман
мошто-ман
become.tired-INF.NEC
vb2-inf
моштыман
мошты-м-ан
мошто-мЕ-ан
be.able.to-PTCP.PASS-with
vb2-ad-deriv.ad
моштыман
мошты-м-ан
мошто-мЕ-ан
become.tired-PTCP.PASS-with
vb2-ad-deriv.ad
вет!..
вет
вет
so
co/pa



2-1-1-60


Возымыжат пеш сай дыр?

Возымыжат
Возымы-ж-ат
возымо-жЕ-ат
written-3SG-and
ad-poss-enc
Возымыжат
Возы-мы-ж-ат
возо-мЕ-жЕ-ат
write-PTCP.PASS-3SG-and
vb2-ad-poss-enc
пеш
пеш
пеш
very
av
сай
сай
сай
good
ad/av
дыр?
дыр
дыр
probably
pa



2-1-1-61


Лудынжо Чачи ок мошто...

Лудынжо
Луды-н-жо
лудо-н-жЕ
duck-GEN-3SG
no-case-poss
Лудынжо
Луды-н-жо
лудо-н-жЕ
gray-GEN-3SG
ad-case-poss
Лудынжо
Луд-ын-Ø-жо
луд-н-Ø-жЕ
read-PST2-3SG-3SG
vb1-tense-pers-poss
Лудынжо
Луд-ын-жо
луд-н-жЕ
read-CVB-3SG
vb1-adv-poss
Чачи
Чачи
Чачи
Chachi
na
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
мошто...
мо-што
мо-штЕ
what-INE
ad/av/pa/pr-case
мошто...
мош-то
мош-штЕ
for.how.much-INE
av/pr-case
мошто...
мошто-Ø
мошто-Ø
be.able.to-IMP.2SG
vb2-mood.pers
мошто...
мошто-Ø
мошто-Ø
become.tired-IMP.2SG
vb2-mood.pers
мошто...
мошто-Ø
мошто-Ø
be.able.to-CNG
vb2-conn
мошто...
мошто-Ø
мошто-Ø
become.tired-CNG
vb2-conn



2-1-1-62


Чачи книгам петырыш да окна воктек миен шинче.

Чачи
Чачи
Чачи
Chachi
na
книгам
книга-м
книга-м
book-ACC
no-case
книгам
книга-м
книга-ем
book-1SG
no-poss
книгам
книга-м-Ø
книга-ем-Ø
book-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
книгам
книга-м-Ø
книга-ем-Ø
book-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
книгам
книга-м-Ø
книга-ем-Ø
book-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
петырыш
петыры-ш-Ø
петыре-ш-Ø
close-PST1-3SG
vb2-tense-pers
да
да
да
and
co
да
да
да
yes
pa
окна
окна
окна
window
no
воктек
воктек
воктек
closer
av/po
миен
ми[й]-ен-Ø
мие-ен-Ø
come-PST2-3SG
vb2-tense-pers
миен
ми[й]-ен
мие-ен
come-CVB
vb2-adv
шинче.
шинче-Ø
шинче-Ø
sit-IMP.2SG
vb2-mood.pers
шинче.
шинче-Ø
шинче-Ø
know-IMP.2SG
vb2-mood.pers
шинче.
шинч-е
шинч-Е
sit.down-PST1.3SG
vb1-tense.pers
шинче.
шинче-Ø
шинче-Ø
sit-CNG
vb2-conn
шинче.
шинче-Ø
шинче-Ø
know-CNG
vb2-conn



2-1-1-63


Окна гыч уржа пасу коеш.

Окна
Окна
окна
window
no
гыч
гыч
гыч
from
po
уржа
уржа
уржа
rye
no
пасу
пасу
пасу
field
no
коеш.
коеш
коеш
it.seems
pa
коеш.
ко[й]-еш
кой-еш
be.visible-3SG
vb1-pers



2-1-1-64


Уржа шуын...

Уржа
Уржа
уржа
rye
no
шуын...
шуын
шуын
no.matter
pa
шуын...
шу-ын
шу-н
bran-GEN
no-case
шуын...
шу-ын
шу-н
bristle-GEN
no-case
шуын...
шу-ын
шу-н
eye-GEN
no-case
шуын...
шу-ын
шу-н
spring.water-GEN
no-case
шуын...
шу-ын-Ø
шу-н-Ø
reach-PST2-3SG
vb1-tense-pers
шуын...
шу-ын-Ø
шу-н-Ø
ferment-PST2-3SG
vb1-tense-pers
шуын...
шу-ын-Ø
шу-н-Ø
whittle-PST2-3SG
vb1-tense-pers
шуын...
шу-ын
шу-н
reach-CVB
vb1-adv
шуын...
шу-ын
шу-н
ferment-CVB
vb1-adv
шуын...
шу-ын
шу-н
whittle-CVB
vb1-adv



2-1-1-65


Уржа пасу тӱкалге теҥызла лӱҥгалтеш.

Уржа
Уржа
уржа
rye
no
пасу
пасу
пасу
field
no
тӱкалге
тӱкалге
тӱкалге
yellowish
ad
теҥызла
теҥыз-ла
теҥыз-ла
sea-COMP
no-case
теҥызла
теҥыз-ла
теҥыз-ла
sea-PL
no-num
теҥызла
теҥыз-ла
теҥыз-ла
sea-STR
no-enc
лӱҥгалтеш.
лӱҥгалт-еш
лӱҥгалт-еш
rock-3SG
vb1-pers
лӱҥгалтеш.
лӱҥг-алт-еш
лӱҥгӧ-алт-еш
rock-REF-3SG
vb2-deriv.v-pers



2-1-1-66


Тудо теҥыз покшелне теве тыште, теве тушто касалык пӱчкылт кая.

Тудо
тудо
тудо
3SG
pr
теҥыз
теҥыз
теҥыз
sea
no
покшелне
покшелне
покшелне
in.the.middle
av/po
теве
теве
теве
here
av/co/pa
теве
теве
теве
[X]
pa
тыште,
тыште
тыште
here
av/pr
тыште,
тыш-те
тыш-штЕ
here-INE
av/pr-case
теве
теве
теве
here
av/co/pa
теве
теве
теве
[X]
pa
тушто
тушто
тушто
there
av/pa/pr
тушто
тушто
тушто
riddle
no
тушто
ту-што
ту-штЕ
that-INE
pr-case
тушто
ту-што
ту-штЕ
gland-INE
no-case
тушто
ту-што
ту-штЕ
banner-INE
no-case
тушто
туш-то
туш-штЕ
seed-INE
no-case
тушто
туш-то
туш-штЕ
flourish-INE
no-case
тушто
туш-то
туш-штЕ
there-INE
av/pr-case
тушто
тушто-Ø
тушто-Ø
ask-IMP.2SG
vb2-mood.pers
тушто
тушто-Ø
тушто-Ø
ask-CNG
vb2-conn
касалык
касалык
касалык
strip
no
касалык
каса-лык
каса-лык
festive.gathering.of.young.people-for
no-deriv.ad
касалык
каса-лык
каса-лык
testicles-for
no-deriv.ad
касалык
каса-лык
каса-лык
oil.cake-for
no-deriv.ad
пӱчкылт
пӱчкылт-Ø
пӱчкылт-Ø
cut.oneself-IMP.2SG
vb1-mood.pers
пӱчкылт
пӱчкылт-Ø
пӱчкылт-Ø
cut.oneself-CNG
vb1-conn
пӱчкылт
пӱчкылт-Ø
пӱчкылт-Ø
cut.oneself-CVB
vb1-adv
кая.
ка[й]-[а]
кае-а
go-3SG
vb2-pers



2-1-1-67


Уржа лоҥгаште калык куткыла шолеш...

Уржа
Уржа
уржа
rye
no
лоҥгаште
лоҥгаште
лоҥгаште
amidst
po
лоҥгаште
лоҥга-ште
лоҥга-штЕ
thicket-INE
no-case
калык
калык
калык
people
no
куткыла
куткы-ла
кутко-ла
ant-COMP
no-case
куткыла
куткы-ла
кутко-ла
ant-PL
no-num
куткыла
куткы-ла
кутко-ла
ant-STR
no-enc
шолеш...
шол-еш
шол-еш
bracelet-LAT
no-case
шолеш...
шол-еш
шоло-еш
gut-LAT
no-case
шолеш...
шол-еш
шоло-еш
elm-LAT
no-case
шолеш...
шол-еш
шоло-еш
raft-LAT
no-case
шолеш...
шол-еш
шоло-еш
slippery.place-LAT
no-case
шолеш...
шол-еш
шоло-еш
secret-LAT
no-case
шолеш...
шол-еш
шоло-еш
thief-LAT
no-case
шолеш...
шол[ь]-еш
шольо-еш
little.brother-LAT
no-case
шолеш...
шол-еш
шол-еш
boil-3SG
vb1-pers



2-1-1-68


Кызыт изиже-кугужо, пӧръеҥже-ӱдырамашыже — чылан пасушко каеныт.

Кызыт
Кызыт
кызыт
now
av
изиже-кугужо, —
изиже-кугужо
изиже-кугужо
young.and.old
no
пӧръеҥже-ӱдырамашыже —
пӧръеҥ-же-ӱдырамаш-ыже
пӧръеҥ-жЕӱдырамаш-жЕ
man-3SGwoman-3SG
no-possno-poss
чылан
чылан
чылан
all
av/pr
чылан
чыла-н
чыла-ан
everything-with
ad/pa/pr-deriv.ad
чылан
чыл-ан
чыл-ан
dim-with
ad/av-deriv.ad
чылан
чыла-н
чыла-н
everything-GEN
ad/pa/pr-case
пасушко
пасу-шко
пасу-шкЕ
field-ILL
no-case
каеныт.
ка[й]-ен-ыт
кае-ен-ыт
go-PST2-3PL
vb2-tense-pers



2-1-1-69


Тӱредше-влак кумык пӱгырнат, кок-кум гана чошт, чошт шулыт, уржа парчам, сорлашт дене эҥертен, кӱшко нӧлталыт, вара кылта пидышышкышт пыштат.

Тӱредше-влак
Тӱредше-влак
тӱредше-влак
reaper-PL
no-num
Тӱредше-влак
Тӱред-ше-влак
тӱред-шЕ-влак
cut-PTCP.ACT-PL
vb1-ad-num
кумык
кумык
кумык
face-down
ad/av
кумык
кумык
кумык
Kumyk
no
пӱгырнат,
пӱгырн-ат
пӱгырнӧ-ат
bend.down-3PL
vb2-pers
пӱгырнат,
пӱгыр-на-т
пӱгыр-на-ат
hump-1PL-and
ad/no-poss-enc
пӱгырнат,
пӱгырн-а-т
пӱгырнӧ-а-ат
bend.down-3SG-and
vb2-pers-enc
пӱгырнат,
пӱгырн-Ø-ат
пӱгырнӧ-Ø-ат
bend.down-CNG-and
vb2-conn-enc
кок-кум
кок-кум
кок-кум
two.or.three
nm
гана
гана
гана
times
no/po
чошт,
чошт
чошт
[X]
de
чошт
чошт
чошт
[X]
de
шулыт,
шул-ыт
шул-ыт
cut-3PL
vb1-pers
уржа
уржа
уржа
rye
no
парчам,
парча-м
парча-м
twig-ACC
no-case
парчам,
парча-м
парча-м
brocade-ACC
no-case
парчам,
парча-м
парча-ем
twig-1SG
no-poss
парчам,
парча-м
парча-ем
brocade-1SG
no-poss
парчам,
парча-м-Ø
парча-ем-Ø
twig-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
парчам,
парча-м-Ø
парча-ем-Ø
brocade-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
парчам,
парча-м-Ø
парча-ем-Ø
twig-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
парчам,
парча-м-Ø
парча-ем-Ø
brocade-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
парчам,
парча-м-Ø
парча-ем-Ø
twig-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
парчам,
парча-м-Ø
парча-ем-Ø
brocade-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
сорлашт
сорла-шт
сорла-шт
sickle-3PL
no-poss
сорлашт
сор-ла-шт
сор-ла-шт
many-COMP-3PL
ad/av-case-poss
сорлашт
сор-ла-шт
сор-ла-шт
many-PL-3PL
ad/av-num-poss
дене
дене
дене
with
po
эҥертен,
эҥерт-ен-Ø
эҥерте-ен-Ø
lean.on-PST2-3SG
vb2-tense-pers
эҥертен,
эҥерт-ен
эҥерте-ен
lean.on-CVB
vb2-adv
кӱшко
***
***
***
***
нӧлталыт,
нӧлтал-ыт
нӧлтал-ыт
raise-3PL
vb1-pers
вара
вара
вара
then
av/pa
вара
вара
вара
pole
no
вара
вар-а
варе-а
mix-3SG
vb2-pers
кылта
кылта
кылта
sheaf
no
пидышышкышт
пидыш-ышкы-шт
пидыш-шкЕ-шт
bandage-ILL-3PL
no-case-poss
пыштат.
пышт-ат
пыште-ат
put-3PL
vb2-pers
пыштат.
пышт-а-т
пыште-а-ат
put-3SG-and
vb2-pers-enc
пыштат.
пышт-Ø-ат
пыште-Ø-ат
put-CNG-and
vb2-conn-enc



2-1-1-70


Чока уржаште кок-кум гана шулат — кылта темешат, Только тугай чока уржам Чачилан утларакше тареш миймаште веле тӱредаш тӱкнен.

Чока
Чока
чока
thick
ad
Чока
Чока
чока
mute
ad
Чока
Чока
чока
tassel
no
уржаште
уржа-ште
уржа-штЕ
rye-INE
no-case
кок-кум
кок-кум
кок-кум
two.or.three
nm
гана
гана
гана
times
no/po
шулат —
шул-ат
шул-ат
cut-2SG
vb1-pers
шулат —
шул-ат
шуло-ат
melt-3PL
vb2-pers
шулат —
шу-ла-т
шу-ла-ет
bran-COMP-2SG
no-case-poss
шулат —
шу-ла-т
шу-ла-ет
bristle-COMP-2SG
no-case-poss
шулат —
шу-ла-т
шу-ла-ет
eye-COMP-2SG
no-case-poss
шулат —
шу-ла-т
шу-ла-ет
spring.water-COMP-2SG
no-case-poss
шулат —
шу-ла-т
шу-ла-ет
bran-PL-2SG
no-num-poss
шулат —
шу-ла-т
шу-ла-ет
bristle-PL-2SG
no-num-poss
шулат —
шу-ла-т
шу-ла-ет
eye-PL-2SG
no-num-poss
шулат —
шу-ла-т
шу-ла-ет
spring.water-PL-2SG
no-num-poss
шулат —
шу-ла-т
шу-ла-ат
bran-COMP-and
no-case-enc
шулат —
шу-ла-т
шу-ла-ат
bristle-COMP-and
no-case-enc
шулат —
шу-ла-т
шу-ла-ат
eye-COMP-and
no-case-enc
шулат —
шу-ла-т
шу-ла-ат
spring.water-COMP-and
no-case-enc
шулат —
шу-ла-т
шу-ла-ат
bran-PL-and
no-num-enc
шулат —
шу-ла-т
шу-ла-ат
bristle-PL-and
no-num-enc
шулат —
шу-ла-т
шу-ла-ат
eye-PL-and
no-num-enc
шулат —
шу-ла-т
шу-ла-ат
spring.water-PL-and
no-num-enc
шулат —
шул-а-т
шуло-а-ат
melt-3SG-and
vb2-pers-enc
шулат —
шул-Ø-ат
шул-Ø-ат
cut-CNG-and
vb1-conn-enc
шулат —
шул-Ø-ат
шул-Ø-ат
cut-CVB-and
vb1-adv-enc
шулат —
шул-Ø-ат
шуло-Ø-ат
melt-CNG-and
vb2-conn-enc
кылта
кылта
кылта
sheaf
no
темешат,
тем-еш-ат
теме-еш-ат
subject-LAT-and
no-case-enc
темешат,
тем-еш-ат
тем-еш-ат
fill.up-3SG-and
vb1-pers-enc
темешат,
те-м-еш-ат
те-ем-еш-ат
2PL-TRANS-3SG-and
pr-deriv.v-pers-enc
Только
Только
только
but
co/pa
тугай
тугай
тугай
such
ad/av/pr
чока
чока
чока
thick
ad
чока
чока
чока
mute
ad
чока
чока
чока
tassel
no
уржам
уржа-м
уржа-м
rye-ACC
no-case
уржам
уржа-м
уржа-ем
rye-1SG
no-poss
уржам
уржа-м-Ø
уржа-ем-Ø
rye-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
уржам
уржа-м-Ø
уржа-ем-Ø
rye-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
уржам
уржа-м-Ø
уржа-ем-Ø
rye-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
Чачилан
Чачилан
Чачилан
Chachilan
na
утларакше
утларакше
утларакше
mainly
av
утларакше
утларак-ше
утларак-жЕ
more-3SG
av-poss
утларакше
утла-рак-ше
утла-рак-жЕ
more-COMP-3SG
av/po-deg-poss
утларакше
утл-а-рак-ше
утло-а-рак-жЕ
escape-3SG-COMP-3SG
vb2-pers-deg-poss
тареш
тареш
тареш
instead.of
po
тареш
тар-еш
тар-еш
millet-LAT
no-case
тареш
тар-еш
тар-еш
gunpowder-LAT
no-case
тареш
тар-еш
тар-еш
pay-LAT
no-case
тареш
тар-еш
таре-еш
packing-LAT
no-case
миймаште
***
***
***
***
веле
веле
веле
only
pa
веле
веле-Ø
веле-Ø
spill-IMP.2SG
vb2-mood.pers
веле
вел-'е
вел-Е
spill-PST1.3SG
vb1-tense.pers
веле
веле-Ø
веле-Ø
spill-CNG
vb2-conn
тӱредаш
тӱред-аш
тӱред-аш
cut-INF
vb1-inf
тӱкнен.
тӱкнен
тӱкнен
stammering
av
тӱкнен.
тӱкн-ен-Ø
тӱкнӧ-ен-Ø
touch-PST2-3SG
vb2-tense-pers
тӱкнен.
тӱкн-ен
тӱкнӧ-ен
touch-CVB
vb2-adv



2-1-1-71


Йорло еҥын аҥаже чока уржам ок шочыкто, йорлын аҥаштыже кандывуят ок лий, йорлын аҥаштыже урвоч веле чот кушкеш...

Йорло
Йорло
йорло
poor
ad/no
еҥын
еҥ-ын
еҥ-н
person-GEN
ad/no-case
аҥаже
аҥа-же
аҥа-жЕ
strip.of.land-3SG
no-poss
чока
чока
чока
thick
ad
чока
чока
чока
mute
ad
чока
чока
чока
tassel
no
уржам
уржа-м
уржа-м
rye-ACC
no-case
уржам
уржа-м
уржа-ем
rye-1SG
no-poss
уржам
уржа-м-Ø
уржа-ем-Ø
rye-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
уржам
уржа-м-Ø
уржа-ем-Ø
rye-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
уржам
уржа-м-Ø
уржа-ем-Ø
rye-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
шочыкто,
шочыкто-Ø
шочыкто-Ø
give.birth.to-IMP.2SG
vb2-mood.pers
шочыкто,
шочыкто-Ø
шочыкто-Ø
give.birth.to-CNG
vb2-conn
шочыкто,
шоч-ыкто-Ø
шоч-ктЕ-Ø
be.born-CAUS-IMP.2SG
vb1-deriv.v-mood.pers
шочыкто,
шоч-ыкто-Ø
шоч-ктЕ-Ø
be.born-CAUS-CNG
vb1-deriv.v-conn
йорлын
йорлын
йорлын
in.poverty
av
йорлын
йорлы-н
йорло-н
poor-GEN
ad/no-case
аҥаштыже
аҥа-шты-же
аҥа-штЕ-жЕ
strip.of.land-INE-3SG
no-case-poss
кандывуят
кандыву[й]-[а]т
кандывуй-ат
centory-and
no-enc
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
лий,
лий-Ø
лий-Ø
be-IMP.2SG
vb1-mood.pers
лий,
лий-Ø
лий-Ø
be-CNG
vb1-conn
лий,
лий-Ø
лий-Ø
be-CVB
vb1-adv
йорлын
йорлын
йорлын
in.poverty
av
йорлын
йорлы-н
йорло-н
poor-GEN
ad/no-case
аҥаштыже
аҥа-шты-же
аҥа-штЕ-жЕ
strip.of.land-INE-3SG
no-case-poss
урвоч
урвоч
урвоч
horsetail
no
веле
веле
веле
only
pa
веле
веле-Ø
веле-Ø
spill-IMP.2SG
vb2-mood.pers
веле
вел-'е
вел-Е
spill-PST1.3SG
vb1-tense.pers
веле
веле-Ø
веле-Ø
spill-CNG
vb2-conn
чот
чот
чот
very
av
чот
чот
чот
number
no
кушкеш...
кушк-еш
кушко-еш
where-LAT
av/pr-case
кушкеш...
кушк-еш
кушк-еш
grow-3SG
vb1-pers



2-1-1-72


Кече курык йымакыла волаш тӱҥале.

Кече
Кече
кече
sun
no
Кече
Кече-Ø
кече-Ø
hang-IMP.2SG
vb2-mood.pers
Кече
Кече-Ø
кече-Ø
hang-CNG
vb2-conn
курык
курык
курык
mountain
no
йымакыла
йымакыла
йымакыла
downwards
av/po
йымакыла
йымакы-ла
йымаке-ла
down-STR
av/po-enc
волаш
вол-аш
воло-аш
descend-INF
vb2-inf
тӱҥале.
тӱҥал-'е
тӱҥал-Е
start-PST1.3SG
vb1-tense.pers



2-1-1-73


Уржа лоҥгасе йолгорно дене ял могырыш ӱдырамаш-влак ошкедаш тӱҥальыч.

Уржа
Уржа
уржа
rye
no
лоҥгасе
лоҥга-се
лоҥга-сЕ
thicket-ADJ
no-deriv.ad
йолгорно
йолгорно
йолгорно
path
no
дене
дене
дене
with
po
ял
ял
ял
village
no
могырыш
могырыш
могырыш
in.the.direction.of
po
могырыш
могыр-ыш
могыр-ш
body-ILL
no-case
ӱдырамаш-влак
ӱдырамаш-влак
ӱдырамаш-влак
woman-PL
no-num
ошкедаш
ошкед-аш
ошкеде-аш
step-INF
vb2-inf
тӱҥальыч.
тӱҥал-ьыч
тӱҥал-ыч
start-PST1.2SG
vb1-tense.pers
тӱҥальыч.
тӱҥал-ьыч
тӱҥал-ыч
start-PST1.3PL
vb1-tense.pers



2-1-1-74


Нуно кочкаш шолташ, вольык пурташ толыт...

Нуно
нуно
нуно
3PL
pr
кочкаш
кочк-аш
кочк-аш
eat-INF
vb1-inf
шолташ,
шолт-аш
шолто-аш
boil-INF
vb2-inf
вольык
вольык
вольык
cattle
no
пурташ
пурташ
пурташ
swelling
no
пурташ
пурт-аш
пурто-аш
bring.in-INF
vb2-inf
толыт...
тол-ыт
тол-ыт
come-3PL
vb1-pers



2-1-1-75


Умаште Чачиат тыге ондак толеш ыле.

Умаште
Умаште
Умаште
Umashte
na
Чачиат
Чачиат
Чачиат
Chachiat
na
тыге
тыге
тыге
so
av/pa/pr
ондак
ондак
ондак
at.first
av
ондак
он-да-к
он-да-ак
leader-2PL-STR
no-poss-enc
толеш
тол[ь]-еш
толь-еш
tarred.roofing.paper-LAT
no-case
толеш
тол-еш
тол-еш
come-3SG
vb1-pers
ыле.
ыл-'е
ул-Е
be-PST1.3SG
vb1-tense.pers



2-1-1-76


«Тый самырыкрак улат, йолет писе, тек куржталыштат, мый лучо иктаж кылтам ыштем», — манеш ыле аваже...

«Тый
тый
тый
2SG
pr
самырыкрак
самырык-рак
самырык-рак
young-COMP
ad/no-deg
улат,
ула-т
ула-ет
cart-2SG
no-poss
улат,
ула-т
ула-ат
cart-and
no-enc
улат,
ул-ат
уло-ат
is-and
ad/no/vb-enc
улат,
ул-ат
ул-ат
be-2SG
vb1-pers
улат,
у-ла-т
у-ла-ет
new-COMP-2SG
ad/no-case-poss
улат,
у-ла-т
у-ла-ет
new-PL-2SG
ad/no-num-poss
улат,
у-ла-т
у-ла-ат
new-COMP-and
ad/no-case-enc
улат,
у-ла-т
у-ла-ат
new-PL-and
ad/no-num-enc
улат,
ул-Ø-ат
ул-Ø-ат
be-CNG-and
vb1-conn-enc
улат,
ул-Ø-ат
ул-Ø-ат
be-CVB-and
vb1-adv-enc
йолет
йол-ет
йол-ет
foot-2SG
no-poss
писе,
писе
писе
quick
ad
тек
тек
тек
let
av/co/pa
куржталыштат,
куржталышт-ат
куржталышт-ат
run-2SG
vb1-pers
куржталыштат,
куржталышт-Ø-ат
куржталышт-Ø-ат
run-CNG-and
vb1-conn-enc
куржталыштат,
куржталышт-Ø-ат
куржталышт-Ø-ат
run-CVB-and
vb1-adv-enc
куржталыштат,
куржталышт--ат
куржталышт-Е-ат
run-PST1.3SG-and
vb1-tense.pers-enc
мый
мый
мый
1SG
pr
лучо
лучо
лучо
rather
ad/av/no
иктаж
иктаж
иктаж
somebody
av/pr
кылтам
кылта-м
кылта-м
sheaf-ACC
no-case
кылтам
кылта-м
кылта-ем
sheaf-1SG
no-poss
кылтам
кылта-м-Ø
кылта-ем-Ø
sheaf-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
кылтам
кылта-м-Ø
кылта-ем-Ø
sheaf-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
кылтам
кылта-м-Ø
кылта-ем-Ø
sheaf-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
ыштем», —
ышт-ем
ыште-ем
do-1SG
vb2-pers
манеш
манеш
манеш
it.is.said
av
манеш
ман-еш
ман-еш
say-3SG
vb1-pers
ыле
ыл-'е
ул-Е
be-PST1.3SG
vb1-tense.pers
аваже...
аваже
аваже
honey
no
аваже...
ава-же
ава-жЕ
mother-3SG
no-poss
аваже...
ав-а-же
аве-а-жЕ
cut-3SG-3SG
vb2-pers-poss



2-1-1-77


Ынде аваже кеҥеж пашам кузе ышташ тӱҥалеш гын?

Ынде
Ынде
ынде
now
av/pa
аваже
аваже
аваже
honey
no
аваже
ава-же
ава-жЕ
mother-3SG
no-poss
аваже
ав-а-же
аве-а-жЕ
cut-3SG-3SG
vb2-pers-poss
кеҥеж
кеҥеж
кеҥеж
summer
no
пашам
паша-м
паша-м
work-ACC
no-case
пашам
паша-м
паша-ем
work-1SG
no-poss
пашам
паша-м-Ø
паша-ем-Ø
work-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
пашам
паша-м-Ø
паша-ем-Ø
work-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
пашам
паша-м-Ø
паша-ем-Ø
work-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
кузе
кузе
кузе
how
av/co/no/pa
ышташ
ышт-аш
ыште-аш
do-INF
vb2-inf
тӱҥалеш
тӱҥал-еш
тӱҥал-еш
start-3SG
vb1-pers
гын?
гын
гын
if
co/pa



2-1-1-78


Тачат Япуш дене коктын тӱредаш каен гын?

Тачат
Тач-ат
таче-ат
today-and
ad/av-enc
Япуш
Япуш
Япуш
Yapush
na
дене
дене
дене
with
po
коктын
коктын
коктын
as.a.pair
av
тӱредаш
тӱред-аш
тӱред-аш
cut-INF
vb1-inf
каен
ка[й]-ен-Ø
кае-ен-Ø
go-PST2-3SG
vb2-tense-pers
каен
ка[й]-ен
кае-ен
go-CVB
vb2-adv
гын?
гын
гын
if
co/pa



2-1-1-79


Тыгай туткарыш ок тӱкнӧ гын, кызыт Чачиат аҥа ӱмбалне лиеш ыле...

Тыгай
Тыгай
тыгай
such
ad/av/no/pr
туткарыш
туткар-ыш
туткар-ш
misfortune-ILL
no-case
ок
ок-Ø
ок-Ø
NEG-3SG
vb-pers
тӱкнӧ
тӱкнӧ-Ø
тӱкнӧ-Ø
touch-IMP.2SG
vb2-mood.pers
тӱкнӧ
тӱкнӧ-Ø
тӱкнӧ-Ø
touch-CNG
vb2-conn
гын,
гын
гын
if
co/pa
кызыт
кызыт
кызыт
now
av
Чачиат
Чачиат
Чачиат
Chachiat
na
аҥа
аҥа
аҥа
strip.of.land
no
ӱмбалне
ӱмбалне
ӱмбалне
above
av/po
лиеш
лиеш
лиеш
soon
pa
лиеш
ли[й]-еш
лий-еш
be-3SG
vb1-pers
ыле...
ыл-'е
ул-Е
be-PST1.3SG
vb1-tense.pers



2-1-1-80


«Эй, юмыжат-пӱршыжат, молан тыге пӱрен улыда?

«Эй,
Эй
эй
hey
in/pa
юмыжат-пӱршыжат,
***
***
***
***
молан
молан
молан
for.what
av/pr
молан
мол-ан
моло-ан
other-with
no/pr-deriv.ad
молан
мо-лан
мо-лан
what-DAT
ad/av/pa/pr-case
молан
мо-ла-н
мо-ла-н
what-PL-GEN
ad/av/pa/pr-num-case
тыге
тыге
тыге
so
av/pa/pr
пӱрен
пӱр-ен-Ø
пӱрӧ-ен-Ø
be.destined-PST2-3SG
vb2-tense-pers
пӱрен
пӱр-ен-Ø
пӱрӧ-ен-Ø
wrinkle-PST2-3SG
vb2-tense-pers
пӱрен
пӱр-ен
пӱрӧ-ен
be.destined-CVB
vb2-adv
пӱрен
пӱр-ен
пӱрӧ-ен
wrinkle-CVB
vb2-adv
улыда?
улы-да
уло-да
is-2PL
ad/no/vb-poss
улыда?
ул-ыда
ул-да
be-2PL
vb1-pers



2-1-1-81


Ачийжат-авийжат, молан ыштен улыда?!»

Ачийжат-авийжат,
Ачий-ж-ат-авий-ж-ат
ачий-жЕ-атавий-жЕ-ат
father-3SG-andmother-3SG-and
no-poss-encno-poss-enc
молан
молан
молан
for.what
av/pr
молан
мол-ан
моло-ан
other-with
no/pr-deriv.ad
молан
мо-лан
мо-лан
what-DAT
ad/av/pa/pr-case
молан
мо-ла-н
мо-ла-н
what-PL-GEN
ad/av/pa/pr-num-case
ыштен
ышт-ен-Ø
ыште-ен-Ø
do-PST2-3SG
vb2-tense-pers
ыштен
ышт-ен
ыште-ен
do-CVB
vb2-adv
улыда?!»
улы-да
уло-да
is-2PL
ad/no/vb-poss
улыда?!»
ул-ыда
ул-да
be-2PL
vb1-pers



2-1-1-82


Кечат аваж помышыш пурыш, кӱтӱчат шаҥгак вольыкым кондыш, тӱредше-влакат пасу гыч пӧртыльыч, а Чачи пошарен шындыме гай окна воктене шинча.

Кечат
Кеч-ат
кеч-ат
even.if-and
co/pa-enc
Кечат
Кеч-ат
кече-ат
sun-and
no-enc
Кечат
Кеч-ат
кече-ат
hang-3PL
vb2-pers
Кечат
Кеч-а-т
кече-а-ат
hang-3SG-and
vb2-pers-enc
Кечат
Кеч-Ø-ат
кече-Ø-ат
hang-CNG-and
vb2-conn-enc
аваж
ава-ж
ава-жЕ
mother-3SG
no-poss
аваж
ав-а-ж
аве-а-жЕ
cut-3SG-3SG
vb2-pers-poss
помышыш
помыш-ыш
помыш-ш
bosom-ILL
no-case
пурыш,
пурыш
пурыш
nase
no
пурыш,
пуры-ш-Ø
пуро-ш-Ø
go.in-PST1-3SG
vb2-tense-pers
кӱтӱчат
кӱтӱч-ат
кӱтӱчӧ-ат
herdsman-and
no-enc
шаҥгак
шаҥгак
шаҥгак
some.time.ago
av
шаҥгак
шаҥг-ак
шаҥге-ак
recently-STR
av-enc
вольыкым
вольык-ым
вольык-м
cattle-ACC
no-case
кондыш,
конды-ш-Ø
кондо-ш-Ø
bring-PST1-3SG
vb2-tense-pers
тӱредше-влакат
тӱредше-влак-ат
тӱредше-влак-ат
reaper-PL-and
no-num-enc
тӱредше-влакат
тӱред-ше-влак-ат
тӱред-шЕ-влак-ат
cut-PTCP.ACT-PL-and
vb1-ad-num-enc
пасу
пасу
пасу
field
no
гыч
гыч
гыч
from
po
пӧртыльыч,
пӧртыл-ьыч
пӧртыл-ыч
return-PST1.2SG
vb1-tense.pers
пӧртыльыч,
пӧртыл-ьыч
пӧртыл-ыч
return-PST1.3PL
vb1-tense.pers
а
а
а
and
co
а
а
а
so
pa
а
а
а
oh
in
Чачи
Чачи
Чачи
Chachi
na
пошарен
пошар-ен-Ø
пошаре-ен-Ø
fasten.a.load-PST2-3SG
vb2-tense-pers
пошарен
пошар-ен
пошаре-ен
fasten.a.load-CVB
vb2-adv
шындыме
шындыме
шындыме
installation
ad
шындыме
шынды-ме
шынде-мЕ
put-PTCP.PASS
vb2-ad
гай
гай
гай
like
ad/av/pa/po
окна
окна
окна
window
no
воктене
воктене
воктене
beside
av/po
шинча.
шинча
шинча
eye
no
шинча.
шинч-а
шинче-а
sit-3SG
vb2-pers
шинча.
шинч-а
шинче-а
know-3SG
vb2-pers



2-1-1-83


Пычкемышалте...

Пычкемышалте...
Пычкемышалт-е
пычкемышалт-Е
grow.dark-PST1.3SG
vb1-tense.pers



2-1-1-84


Уремыште йӱк-йӱан пытыш, у кечылан, у пашалан вий погаш калык малаш возо.

Уремыште
Урем-ыште
урем-штЕ
street-INE
no-case
йӱк-йӱан
йӱк-йӱан
йӱк-йӱан
noise
no
пытыш,
пыты-ш-Ø
пыте-ш-Ø
end-PST1-3SG
vb2-tense-pers
у
у
у
new
ad/no
у
у
у
oh
in
у
у-Ø
уо-Ø
take.care.of-IMP.2SG
vb2-mood.pers
у
у-Ø
уо-Ø
stroke-IMP.2SG
vb2-mood.pers
у
у-Ø
уо-Ø
take.care.of-CNG
vb2-conn
у
у-Ø
уо-Ø
stroke-CNG
vb2-conn
кечылан,
кечы-лан
кече-лан
sun-DAT
no-case
кечылан,
кечы-ла-н
кече-ла-н
sun-PL-GEN
no-num-case
у
у
у
new
ad/no
у
у
у
oh
in
у
у-Ø
уо-Ø
take.care.of-IMP.2SG
vb2-mood.pers
у
у-Ø
уо-Ø
stroke-IMP.2SG
vb2-mood.pers
у
у-Ø
уо-Ø
take.care.of-CNG
vb2-conn
у
у-Ø
уо-Ø
stroke-CNG
vb2-conn
пашалан
паша-лан
паша-лан
work-DAT
no-case
пашалан
паша-ла-н
паша-ла-н
work-PL-GEN
no-num-case
вий
вий
вий
power
no
вий
вий-Ø
вие-Ø
justify.oneself-IMP.2SG
vb2-mood.pers
вий
вий-Ø
вие-Ø
justify.oneself-CNG
vb2-conn
погаш
пог-аш
пого-аш
gather-INF
vb2-inf
калык
калык
калык
people
no
малаш
мал-аш
мале-аш
sleep-INF
vb2-inf
возо.
возо-Ø
возо-Ø
write-IMP.2SG
vb2-mood.pers
возо.
воз-о
воз-Е
lie.down-PST1.3SG
vb1-tense.pers
возо.
возо-Ø
возо-Ø
write-CNG
vb2-conn



2-1-1-85


Умбалне, курык серыште, Тарас Миклай шиялтышыж дене кужу мурым шуялтыш.

Умбалне,
Умбалне
умбалне
at.a.distance
av
курык
курык
курык
mountain
no
серыште,
сер-ыште
сер-штЕ
shore-INE
no-case
серыште,
серыш-те
серыш-штЕ
letter-INE
no-case
серыште,
серыш-те
серыш-штЕ
plot.of.land-INE
no-case
Тарас
Тарас
Тарас
Taras
na
Миклай
Миклай
Миклай
Miklay
na
шиялтышыж
шиялтыш-ыж
шиялтыш-жЕ
pipe-3SG
no-poss
шиялтышыж
шиялты-шы-ж
шиялте-шЕ-жЕ
blow-PTCP.ACT-3SG
vb2-ad-poss
шиялтышыж
шиялты-ш-Ø-ыж
шиялте-ш-Ø-жЕ
blow-PST1-3SG-3SG
vb2-tense-pers-poss
дене
дене
дене
with
po
кужу
кужу
кужу
long
ad
мурым
муры-м
муро-м
song-ACC
no-case
шуялтыш.
шуялты-ш-Ø
шуялте-ш-Ø
stretch.out-PST1-3SG
vb2-tense-pers



2-1-1-86


Тиде муро каласен моштыдымо ала-могай ойгым шӱмышкӧ йоктара.

Тиде
Тиде
тиде
this
pr
Тиде
Тиде-Ø
тиде-Ø
drop.into.boiling.water-IMP.2SG
vb2-mood.pers
Тиде
Тиде-Ø
тиде-Ø
drop.into.boiling.water-CNG
vb2-conn
муро
муро
муро
song
no
муро
муро-Ø
муро-Ø
sing-IMP.2SG
vb2-mood.pers
муро
муро-Ø
муро-Ø
sing-CNG
vb2-conn
каласен
калас-ен-Ø
каласе-ен-Ø
say-PST2-3SG
vb2-tense-pers
каласен
калас-ен
каласе-ен
say-CVB
vb2-adv
моштыдымо
моштыдымо
моштыдымо
unskillful
ad/no
моштыдымо
мошты-дымо
мошто-дымЕ
be.able.to-PTCP.NEG
vb2-ad
моштыдымо
мошты-дымо
мошто-дымЕ
become.tired-PTCP.NEG
vb2-ad
ала-могай
ала-могай
ала-могай
some
ad/av/pr
ойгым
ойгы-м
ойго-м
grief-ACC
no-case
шӱмышкӧ
шӱм-ышкӧ
шӱм-шкЕ
heart-ILL
no-case
шӱмышкӧ
шӱм-ышкӧ
шӱм-шкЕ
feeling-ILL
no-case
шӱмышкӧ
шӱм-ышкӧ
шӱм-шкЕ
bark-ILL
no-case
шӱмышкӧ
шӱмыш-кӧ
шӱмыш-шкЕ
[X]-ILL
no-case
йоктара.
йоктар-а
йоктаре-а
pour-3SG
vb2-pers



2-1-1-87


Чачин шинчаж гыч шке шотшо денак шинчавӱд чыпчаш тӱҥале...

Чачин
Чачин
Чачин
Chachin
na
шинчаж
шинча-ж
шинча-жЕ
eye-3SG
no-poss
шинчаж
шинч-а-ж
шинче-а-жЕ
sit-3SG-3SG
vb2-pers-poss
шинчаж
шинч-а-ж
шинче-а-жЕ
know-3SG-3SG
vb2-pers-poss
гыч
гыч
гыч
from
po
шке
шке
шке
REFL
pr
шотшо
шот-шо
шот-жЕ
use-3SG
no-poss
денак
ден-ак
ден-ак
and-STR
co-enc
денак
ден-ак
дене-ак
with-STR
po-enc
шинчавӱд
шинчавӱд
шинчавӱд
tear
no
чыпчаш
чыпч-аш
чыпче-аш
drip-INF
vb2-inf
тӱҥале...
тӱҥал-'е
тӱҥал-Е
start-PST1.3SG
vb1-tense.pers



2-1-1-88


Вес пӧлемыште Григорий Петрович кокыралтен шӱлалтыш, койкыштыжо тарваныш, адак шыпланыш.

Вес
Вес
вес
different
ad/pr
пӧлемыште
пӧлем-ыште
пӧлем-штЕ
room-INE
no-case
Григорий
Григорий
Григорий
Grigoriy
na
Петрович
Петрович
Петрович
Petrovich
na
кокыралтен
кокыралт-ен-Ø
кокыралте-ен-Ø
cough-PST2-3SG
vb2-tense-pers
кокыралтен
кокыралт-ен
кокыралте-ен
cough-CVB
vb2-adv
шӱлалтыш,
шӱлалтыш
шӱлалтыш
breathing
no
шӱлалтыш,
шӱлалты-ш-Ø
шӱлалте-ш-Ø
breathe-PST1-3SG
vb2-tense-pers
койкыштыжо
койкы-шты-жо
койко-штЕ-жЕ
bunk-INE-3SG
no-case-poss
тарваныш,
тарваны-ш-Ø
тарване-ш-Ø
move-PST1-3SG
vb2-tense-pers
адак
адак
адак
again
av
шыпланыш.
шыпланы-ш-Ø
шыплане-ш-Ø
fall.silent-PST1-3SG
vb2-tense-pers



2-1-1-89


Чачи пӧрт кӧргыш ончале.

Чачи
Чачи
Чачи
Chachi
na
пӧрт
пӧрт
пӧрт
house
no
кӧргыш
кӧргыш
кӧргыш
into
av/po
кӧргыш
кӧргы-ш
кӧргӧ-ш
inside-ILL
ad/no-case
ончале.
ончал-'е
ончал-Е
look-PST1.3SG
vb1-tense.pers



2-1-1-90


Пычкемыш...

Пычкемыш...
Пычкемыш
пычкемыш
darkness
ad/no



2-1-1-91


Тымык...

Тымык...
Тымык
тымык
quiet
ad/no



2-1-1-92


Пырдыжыште кечыше шагат гына, «тыш тол, тыш тол» манмыла шоктыктен, кужу йылмыжым кок веке лӱҥгыкта.

Пырдыжыште
Пырдыж-ыште
пырдыж-штЕ
wall-INE
no-case
кечыше
кечыше
кечыше
hanging
ad
кечыше
кечы-ше
кече-шЕ
hang-PTCP.ACT
vb2-ad
шагат
шагат
шагат
hour
no
шагат
шаг-ат
шаге-ат
nursery-and
no-enc
гына,
гына
гына
only
pa
«тыш
тыш
тыш
here
av/pr
тол,
тол-Ø
тол-Ø
come-IMP.2SG
vb1-mood.pers
тол,
тол-Ø
тол-Ø
come-CNG
vb1-conn
тол,
тол-Ø
тол-Ø
come-CVB
vb1-adv
тыш
тыш
тыш
here
av/pr
тол»
тол-Ø
тол-Ø
come-IMP.2SG
vb1-mood.pers
тол»
тол-Ø
тол-Ø
come-CNG
vb1-conn
тол»
тол-Ø
тол-Ø
come-CVB
vb1-adv
манмыла
ман-мыла
ман-мыла
say-INF.FUT
vb1-inf
манмыла
ман-мы-ла
ман-мЕ-ла
say-PTCP.PASS-COMP
vb1-ad-case
манмыла
ман-мы-ла
ман-мЕ-ла
say-PTCP.PASS-PL
vb1-ad-num
манмыла
ман-мы-ла
ман-мЕ-ла
say-PTCP.PASS-STR
vb1-ad-enc
шоктыктен,
шоктыкт-ен-Ø
шоктыкто-ен-Ø
make.noise-PST2-3SG
vb2-tense-pers
шоктыктен,
шоктыкт-ен
шоктыкто-ен
make.noise-CVB
vb2-adv
шоктыктен,
шокт-ыкт-ен-Ø
шокт-ктЕ-ен-Ø
sift-CAUS-PST2-3SG
vb1-deriv.v-tense-pers
шоктыктен,
шокты-кт-ен-Ø
шокто-ктЕ-ен-Ø
be.heard-CAUS-PST2-3SG
vb2-deriv.v-tense-pers
шоктыктен,
шокт-ыкт-ен
шокт-ктЕ-ен
sift-CAUS-CVB
vb1-deriv.v-adv
шоктыктен,
шокты-кт-ен
шокто-ктЕ-ен
be.heard-CAUS-CVB
vb2-deriv.v-adv
кужу
кужу
кужу
long
ad
йылмыжым
йылмы-жы-м
йылме-жЕ-м
tongue-3SG-ACC
no-poss-case
кок
кок
кок
cook
no
кок
кок
кок
two
nm
веке
веке
веке
to
po
лӱҥгыкта.
лӱҥгыкт-а
лӱҥгыктӧ-а
swing-3SG
vb2-pers
лӱҥгыкта.
лӱҥгы-кт-а
лӱҥгӧ-ктЕ-а
rock-CAUS-3SG
vb2-deriv.v-pers



2-1-1-93


Чачин чонжылан йӧсын, шучкын чучын колтыш.

Чачин
Чачин
Чачин
Chachin
na
чонжылан
чон-жы-лан
чон-жЕ-лан
soul-3SG-DAT
no-poss-case
чонжылан
чон-жы-ла-н
чон-жЕ-ла-н
soul-3SG-PL-GEN
no-poss-num-case
йӧсын,
йӧсын
йӧсын
difficultly
av
йӧсын,
йӧсы-н
йӧсӧ-н
difficult-GEN
ad/no-case
шучкын
шучкын
шучкын
terrifyingly
av
шучкын
шучкы-н
шучко-н
terrifying-GEN
ad-case
чучын
чучын
чучын
perceptibly
av
чучын
чуч-ын-Ø
чуч-н-Ø
seem-PST2-3SG
vb1-tense-pers
чучын
чуч-ын
чуч-н
seem-CVB
vb1-adv
колтыш.
колтыш
колтыш
conductivity
no
колтыш.
колты-ш-Ø
колто-ш-Ø
send-PST1-3SG
vb2-tense-pers



2-1-1-94


Кугу пӧртыштӧ, йӱд тымыкыште тунемдыме еҥлан ала-молан шучкын чучеш, самой тымыкшак чонышко лӱдмашым пурта: кажне лукышто, кажне шелшыште тыйым ала-мо ваҥымыла чучеш...

Кугу
Кугу
кугу
big
ad/no
пӧртыштӧ,
пӧрт-ыштӧ
пӧрт-штЕ
house-INE
no-case
пӧртыштӧ,
пӧртыш-тӧ
пӧртыш-штЕ
coenurosis-INE
no-case
йӱд
йӱд
йӱд
night
no
тымыкыште
тымык-ыште
тымык-штЕ
quiet-INE
ad/no-case
тунемдыме
тунемдыме
тунемдыме
uneducated
ad
тунемдыме
тунем-дыме
тунем-дымЕ
learn-PTCP.NEG
vb1-ad
еҥлан
еҥ-лан
еҥ-лан
person-DAT
ad/no-case
еҥлан
еҥ-ла-н
еҥ-ла-н
person-PL-GEN
ad/no-num-case
ала-молан
ала-молан
ала-молан
for.some.reason
av/pr
ала-молан
ала-мо-лан
ала-мо-лан
something-DAT
pa/pr-case
ала-молан
ала-мо-ла-н
ала-мо-ла-н
something-PL-GEN
pa/pr-num-case
шучкын
шучкын
шучкын
terrifyingly
av
шучкын
шучкы-н
шучко-н
terrifying-GEN
ad-case
чучеш,
чуч-еш
чуч-еш
seem-3SG
vb1-pers
самой
***
***
***
***
тымыкшак
тымык-ш-ак
тымык-жЕ-ак
quiet-3SG-STR
ad/no-poss-enc
чонышко
чон-ышко
чон-шкЕ
soul-ILL
no-case
лӱдмашым
лӱдмаш-ым
лӱдмаш-м
fear-ACC
no-case
лӱдмашым
лӱд-маш-ым
лӱд-маш-м
be.afraid.of-NMLZ-ACC
vb1-deriv.n-case
пурта:
пурт-а
пурто-а
bring.in-3SG
vb2-pers
кажне
кажне
кажне
each
pr
лукышто,
лук-ышто
лук-штЕ
corner-INE
no-case
лукышто,
лук-ышто
лук-штЕ
[X]-INE
no-case
лукышто,
лук-ышто
лук-штЕ
[X]-INE
no-case
кажне
кажне
кажне
each
pr
шелшыште
шелшы-ште
шелше-штЕ
crack-INE
no-case
шелшыште
шел-шы-ште
шел-шЕ-штЕ
break-PTCP.ACT-INE
vb1-ad-case
тыйым
тыйым
тыйым
you
pr
тыйым
тый-ым
тый-м
2SG-ACC
pr-case
ала-мо
ала-мо
ала-мо
something
pa/pr
ваҥымыла
ваҥы-мыла
ваҥе-мыла
guard-INF.FUT
vb2-inf
ваҥымыла
ваҥы-мы-ла
ваҥе-мЕ-ла
guard-PTCP.PASS-COMP
vb2-ad-case
ваҥымыла
ваҥы-мы-ла
ваҥе-мЕ-ла
guard-PTCP.PASS-PL
vb2-ad-num
ваҥымыла
ваҥы-мы-ла
ваҥе-мЕ-ла
guard-PTCP.PASS-STR
vb2-ad-enc
чучеш...
чуч-еш
чуч-еш
seem-3SG
vb1-pers



2-1-1-95


Чачи кынел шогале.

Чачи
Чачи
Чачи
Chachi
na
кынел
кын'ел-Ø
кын'ел-Ø
get.up-IMP.2SG
vb1-mood.pers
кынел
кын'ел-Ø
кын'ел-Ø
get.up-CNG
vb1-conn
кынел
кын'ел-Ø
кын'ел-Ø
get.up-CVB
vb1-adv
шогале.
шогале-Ø
шогале-Ø
plough-IMP.2SG
vb2-mood.pers
шогале.
шогал-'е
шогал-Е
stand.up-PST1.3SG
vb1-tense.pers
шогале.
шогале-Ø
шогале-Ø
plough-CNG
vb2-conn



2-1-1-96


«Мом ышташ?

«Мом
Мом
мом
what
pr
«Мом
Мо-м
мо-м
what-ACC
ad/av/pa/pr-case
ышташ?
ышт-аш
ыште-аш
do-INF
vb2-inf



2-1-1-97


Григорий Петрович мо шуко мала?

Григорий
Григорий
Григорий
Grigoriy
na
Петрович
Петрович
Петрович
Petrovich
na
мо
мо
мо
what
ad/av/pa/pr
шуко
шуко
шуко
a.lot
ad/av/no
мала?
ма-ла
ма-ла
whether-STR
co/pa-enc
мала?
мал-а
мале-а
sleep-3SG
vb2-pers



2-1-1-98


Тул чӱкташ шырпыже кушто гын?» — Чачи кухня омсам почо.

Тул
Тул
тул
fire
ad/no
чӱкташ
чӱкт-аш
чӱктӧ-аш
light-INF
vb2-inf
шырпыже
шырпы-же
шырпе-жЕ
match-3SG
no-poss
кушто
кушто
кушто
where
av/co/pr
кушто
куш-то
куш-штЕ
where-INE
av/co/pr-case
кушто
кушто-Ø
кушто-Ø
grow-IMP.2SG
vb2-mood.pers
кушто
кушто-Ø
кушто-Ø
dance-IMP.2SG
vb2-mood.pers
кушто
кушто-Ø
кушто-Ø
grow-CNG
vb2-conn
кушто
кушто-Ø
кушто-Ø
dance-CNG
vb2-conn
гын?» —
гын
гын
if
co/pa
Чачи
Чачи
Чачи
Chachi
na
кухня
***
***
***
***
омсам
омса-м
омса-м
door-ACC
no-case
омсам
омса-м
омса-ем
door-1SG
no-poss
омсам
омса-м-Ø
омса-ем-Ø
door-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
омсам
омса-м-Ø
омса-ем-Ø
door-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
омсам
омса-м-Ø
омса-ем-Ø
door-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
почо.
поч-о
поч-Е
open-PST1.3SG
vb1-tense.pers



2-1-1-99


Тушто тылечат пычкемыш, тылечат шучко...

Тушто
Тушто
тушто
there
av/pa/pr
Тушто
Тушто
тушто
riddle
no
Тушто
Ту-што
ту-штЕ
that-INE
pr-case
Тушто
Ту-што
ту-штЕ
gland-INE
no-case
Тушто
Ту-што
ту-штЕ
banner-INE
no-case
Тушто
Туш-то
туш-штЕ
seed-INE
no-case
Тушто
Туш-то
туш-штЕ
flourish-INE
no-case
Тушто
Туш-то
туш-штЕ
there-INE
av/pr-case
Тушто
Тушто-Ø
тушто-Ø
ask-IMP.2SG
vb2-mood.pers
Тушто
Тушто-Ø
тушто-Ø
ask-CNG
vb2-conn
тылечат
тылеч-ат
тылеч-ат
from.this-and
av/pr-enc
пычкемыш,
пычкемыш
пычкемыш
darkness
ad/no
тылечат
тылеч-ат
тылеч-ат
from.this-and
av/pr-enc
шучко...
шучко
шучко
terrifying
ad



2-1-1-100


Чачи мӧҥгеш чакналтыш, омсам тӱчӧ, Григорий Петровичын малыме пӧлемыш пурыш, Григорий Петровичым вачыж гыч тӱкалтыш:

Чачи
Чачи
Чачи
Chachi
na
мӧҥгеш
мӧҥгеш
мӧҥгеш
back
ad/av
мӧҥгеш
мӧҥг-еш
мӧҥгӧ-еш
home-LAT
av/no/po-case
чакналтыш,
чакналтыш
чакналтыш
deviation
no
чакналтыш,
чакналты-ш-Ø
чакналте-ш-Ø
move.back-PST1-3SG
vb2-tense-pers
омсам
омса-м
омса-м
door-ACC
no-case
омсам
омса-м
омса-ем
door-1SG
no-poss
омсам
омса-м-Ø
омса-ем-Ø
door-TRANS-IMP.2SG
no-deriv.v-mood.pers
омсам
омса-м-Ø
омса-ем-Ø
door-TRANS-CNG
no-deriv.v-conn
омсам
омса-м-Ø
омса-ем-Ø
door-TRANS-CVB
no-deriv.v-adv
тӱчӧ,
тӱчӧ-Ø
тӱчӧ-Ø
flick-IMP.2SG
vb2-mood.pers
тӱчӧ,
тӱч-ӧ
тӱч-Е
close-PST1.3SG
vb1-tense.pers
тӱчӧ,
тӱчӧ-Ø
тӱчӧ-Ø
flick-CNG
vb2-conn
Григорий
Григорий
Григорий
Grigoriy
na
Петровичын
Петровичын
Петровичын
Petrovichyn
na
малыме
малыме
малыме
sleeping
ad
малыме
малы-ме
мале-мЕ
sleep-PTCP.PASS
vb2-ad
пӧлемыш
пӧлем-ыш
пӧлем-ш
room-ILL
no-case
пурыш,
пурыш
пурыш
nase
no
пурыш,
пуры-ш-Ø
пуро-ш-Ø
go.in-PST1-3SG
vb2-tense-pers
Григорий
Григорий
Григорий
Grigoriy
na
Петровичым
Петровичым
Петровичым
Petrovichym
na
вачыж
вачы-ж
ваче-жЕ
shoulder-3SG
no-poss
гыч
гыч
гыч
from
po
тӱкалтыш:
тӱкалтыш
тӱкалтыш
push
no
тӱкалтыш:
тӱкалты-ш-Ø
тӱкалте-ш-Ø
touch-PST1-3SG
vb2-tense-pers



2-1-1-101


— Григорий Петрович, кынел.

Григорий
Григорий
Григорий
Grigoriy
na
Петрович,
Петрович
Петрович
Petrovich
na
кынел.
кын'ел-Ø
кын'ел-Ø
get.up-IMP.2SG
vb1-mood.pers
кынел.
кын'ел-Ø
кын'ел-Ø
get.up-CNG
vb1-conn
кынел.
кын'ел-Ø
кын'ел-Ø
get.up-CVB
vb1-adv



2-1-1-102


— А, мом?

А,
А
а
and
co
А,
А
а
so
pa
А,
А
а
oh
in
мом?
мом
мом
what
pr
мом?
мо-м
мо-м
what-ACC
ad/av/pa/pr-case



2-1-1-103


— Григорий Петрович помыжалте.

Григорий
Григорий
Григорий
Grigoriy
na
Петрович
Петрович
Петрович
Petrovich
na
помыжалте.
помыжалте-Ø
помыжалте-Ø
wake.up-IMP.2SG
vb2-mood.pers
помыжалте.
помыжалт-е
помыжалт-Е
wake.up-PST1.3SG
vb1-tense.pers
помыжалте.
помыжалте-Ø
помыжалте-Ø
wake.up-CNG
vb2-conn



2-1-1-104


— Молан кынелаш?

Молан
Молан
молан
for.what
av/pr
Молан
Мол-ан
моло-ан
other-with
no/pr-deriv.ad
Молан
Мо-лан
мо-лан
what-DAT
ad/av/pa/pr-case
Молан
Мо-ла-н
мо-ла-н
what-PL-GEN
ad/av/pa/pr-num-case
кынелаш?
кын'ел-аш
кын'ел-аш
get.up-INF
vb1-inf
кынелаш?
кын'е-ла-ш
кын'е-ла-ш
hemp-PL-ILL
no-num-case
кынелаш?
кын'е-ла-ш
кын'е-ла-еш
hemp-PL-LAT
no-num-case



2-1-1-105


— Григорий Петрович, мый лӱдам...

Григорий
Григорий
Григорий
Grigoriy
na
Петрович,
Петрович
Петрович
Petrovich
na
мый
мый
мый
1SG
pr
лӱдам...
лӱд-ам
лӱд-ам
be.afraid.of-1SG
vb1-pers



2-1-1-106


— Мо деч лӱдат, Чачи?

Мо
Мо
мо
what
ad/av/pa/pr
деч
деч
деч
from
po
лӱдат,
лӱд-ат
лӱд-ат
be.afraid.of-2SG
vb1-pers
лӱдат,
лӱд-Ø-ат
лӱд-Ø-ат
be.afraid.of-CNG-and
vb1-conn-enc
лӱдат,
лӱд-Ø-ат
лӱд-Ø-ат
be.afraid.of-CVB-and
vb1-adv-enc
лӱдат,
лӱд--ат
лӱд-Е-ат
be.afraid.of-PST1.3SG-and
vb1-tense.pers-enc
Чачи?
Чачи
Чачи
Chachi
na



2-1-1-107


Григорий Петрович кидшым шуялтыш, пычкемыште Чачин кидшым кучыш.

Григорий
Григорий
Григорий
Grigoriy
na
Петрович
Петрович
Петрович
Petrovich
na
кидшым
кид-шы-м
кид-жЕ-м
hand-3SG-ACC
no-poss-case
шуялтыш,
шуялты-ш-Ø
шуялте-ш-Ø
stretch.out-PST1-3SG
vb2-tense-pers
пычкемыште
пычкемыш-те
пычкемыш-штЕ
darkness-INE
ad/no-case
пычкемыште
пычкемыште-Ø
пычкемыште-Ø
darken-IMP.2SG
vb2-mood.pers
пычкемыште
пычкемыште-Ø
пычкемыште-Ø
darken-CNG
vb2-conn
Чачин
Чачин
Чачин
Chachin
na
кидшым
кид-шы-м
кид-жЕ-м
hand-3SG-ACC
no-poss-case
кучыш.
кучыш
кучыш
endurance
no
кучыш.
кучы-ш
кучо-ш
ascarid-ILL
no-case
кучыш.
кучы-ш-Ø
кучо-ш-Ø
hold-PST1-3SG
vb2-tense-pers



2-1-1-108


Чачин кидше пушкыдо, изи...

Чачин
Чачин
Чачин
Chachin
na
кидше
кид-ше
кид-жЕ
hand-3SG
no-poss
пушкыдо,
пушкыдо
пушкыдо
soft
ad
изи...
изи
изи
small
ad/no



2-1-1-109


Григорий Петровичын могыржо мучко электричество тул каен колтыш...

Григорий
Григорий
Григорий
Grigoriy
na
Петровичын
Петровичын
Петровичын
Petrovichyn
na
могыржо
могыр-жо
могыр-жЕ
body-3SG
no-poss
мучко
мучко
мучко
completely
av/po
электричество
***
***
***
***
тул
тул
тул
fire
ad/no
каен
ка[й]-ен-Ø
кае-ен-Ø
go-PST2-3SG
vb2-tense-pers
каен
ка[й]-ен
кае-ен
go-CVB
vb2-adv
колтыш...
колтыш
колтыш
conductivity
no
колтыш...
колты-ш-Ø
колто-ш-Ø
send-PST1-3SG
vb2-tense-pers



2-1-1-110


Григорий Петрович Чачим шкеж дек шупшыльо, уло кертмын ӧндале, тӱрвыж гыч шупшале.

Григорий
Григорий
Григорий
Grigoriy
na
Петрович
Петрович
Петрович
Petrovich
na
Чачим
Чачим
Чачим
Chachim
na
шкеж
шке-ж
шке-жЕ
REFL-3SG
pr-poss
дек
дек
дек
to
po
шупшыльо,
шупшыл-ьо
шупшыл-Е
pull-PST1.3SG
vb1-tense.pers
уло
уло
уло
is
ad/no/vb
кертмын
кертмын
кертмын
[X]
av
кертмын
керт-мы-н
керт-мЕ-н
be.able.to-PTCP.PASS-GEN
vb1-ad-case
кертмын
керт-мы-н
керт-мЕ-н
swaddle-PTCP.PASS-GEN
vb1-ad-case
ӧндале,
ӧндал-'е
ӧндал-Е
embrace-PST1.3SG
vb1-tense.pers
тӱрвыж
тӱрвы-ж
тӱрвӧ-жЕ
lip-3SG
no-poss
гыч
гыч
гыч
from
po
шупшале.
шупшал-'е
шупшал-Е
kiss-PST1.3SG
vb1-tense.pers



2-1-1-111


Чачин шинчажлан кандын-чеверын койо, чонжылан каласен моштыдымын тамлын чучо, лулегыже чумыр рончалт кайыш...

Чачин
Чачин
Чачин
Chachin
na
шинчажлан
шинча-ж-лан
шинча-жЕ-лан
eye-3SG-DAT
no-poss-case
шинчажлан
шинча-ж-ла-н
шинча-жЕ-ла-н
eye-3SG-PL-GEN
no-poss-num-case
кандын-чеверын
кандын-чеверын
кандынчеверын
bluebeautifully
avav/in
кандын-чеверын
кандын-чевер-ын
кандынчевер-н
bluebeautiful-GEN
avad/av/no-case
кандын-чеверын
канды-н-чеверын
канде-нчеверын
blue-GENbeautifully
ad-caseav/in
кандын-чеверын
канды-н-чевер-ын
канде-нчевер-н
blue-GENbeautiful-GEN
ad-casead/av/no-case
койо,
кой-о
кой-Е
be.visible-PST1.3SG
vb1-tense.pers
чонжылан
чон-жы-лан
чон-жЕ-лан
soul-3SG-DAT
no-poss-case
чонжылан
чон-жы-ла-н
чон-жЕ-ла-н
soul-3SG-PL-GEN
no-poss-num-case
каласен
калас-ен-Ø
каласе-ен-Ø
say-PST2-3SG
vb2-tense-pers
каласен
калас-ен
каласе-ен
say-CVB
vb2-adv
моштыдымын
моштыдымын
моштыдымын
lacking.skill
av
моштыдымын
моштыдымы-н
моштыдымо-н
unskillful-GEN
ad/no-case
моштыдымын
мошты-дымы-н
мошто-дымЕ-н
be.able.to-PTCP.NEG-GEN
vb2-ad-case
моштыдымын
мошты-дымы-н
мошто-дымЕ-н
become.tired-PTCP.NEG-GEN
vb2-ad-case
тамлын
тамлын
тамлын
delicious
av
тамлын
тамлы-н
тамле-н
tasty-GEN
ad-case
чучо,
чуч-о
чуч-Е
seem-PST1.3SG
vb1-tense.pers
лулегыже
лулегы-же
лулеге-жЕ
skeleton-3SG
no-poss
чумыр
чумыр
чумыр
all
ad/av/no/pr
рончалт
рончалт-Ø
рончалт-Ø
come.unwound-IMP.2SG
vb1-mood.pers
рончалт
рончалт-Ø
рончалт-Ø
come.unwound-CNG
vb1-conn
рончалт
рончалт-Ø
рончалт-Ø
come.unwound-CVB
vb1-adv
рончалт
ронч-алт-Ø
рончо-алт-Ø
unwind-REF-IMP.2SG
vb2-deriv.v-mood.pers
рончалт
ронч-алт-Ø
рончо-алт-Ø
unwind-REF-CNG
vb2-deriv.v-conn
рончалт
ронч-алт-Ø
рончо-алт-Ø
unwind-REF-CVB
vb2-deriv.v-adv
кайыш...
кай-ыш
кай-ш
aftergrass-ILL
no-case
кайыш...
кайы-ш-Ø
кае-ш-Ø
go-PST1-3SG
vb2-tense-pers



2-1-1-112


Чачи ойгыжымат, ачаж ден аважымат, Чужган Макарымат, йӧратыме Сакаржымат — чыла мондыш, Григорий Петровичын шӱйжым изи кидше дене ӧндал кучыш...

Чачи
Чачи
Чачи
Chachi
na
ойгыжымат,
ойгы-жы-м-ат
ойго-жЕ-м-ат
grief-3SG-ACC-and
no-poss-case-enc
ачаж
ача-ж
ача-жЕ
father-3SG
no-poss
ден
ден
ден
and
co
аважымат,
ава-жы-м-ат
ава-жЕ-м-ат
mother-3SG-ACC-and
no-poss-case-enc
Чужган
Чужган
чужган
firmly
av
Чужган
Чужга-н
чужга-ан
coarse-with
ad-deriv.ad
Чужган
Чужга-н
чужга-н
coarse-GEN
ad-case
Макарымат,
Макарымат
Макарымат
Makarymat
na
йӧратыме
йӧратыме
йӧратыме
dear
ad
йӧратыме
йӧраты-ме
йӧрате-мЕ
love-PTCP.PASS
vb2-ad
Сакаржымат —
Сакаржымат
Сакаржымат
Sakarzhymat
na
чыла
чыла
чыла
everything
ad/pa/pr
мондыш,
монды-ш-Ø
мондо-ш-Ø
forget-PST1-3SG
vb2-tense-pers
Григорий
Григорий
Григорий
Grigoriy
na
Петровичын
Петровичын
Петровичын
Petrovichyn
na
шӱйжым
шӱй-жы-м
шӱй-жЕ-м
neck-3SG-ACC
no-poss-case
шӱйжым
шӱй-жы-м
шӱй-жЕ-м
piece.of.coal-3SG-ACC
no-poss-case
шӱйжым
шӱй-жы-м
шӱй-жЕ-м
pus-3SG-ACC
no-poss-case
изи
изи
изи
small
ad/no
кидше
кид-ше
кид-жЕ
hand-3SG
no-poss
дене
дене
дене
with
po
ӧндал
ӧндал-Ø
ӧндал-Ø
embrace-IMP.2SG
vb1-mood.pers
ӧндал
ӧндал-Ø
ӧндал-Ø
embrace-CNG
vb1-conn
ӧндал
ӧндал-Ø
ӧндал-Ø
embrace-CVB
vb1-adv
кучыш...
кучыш
кучыш
endurance
no
кучыш...
кучы-ш
кучо-ш
ascarid-ILL
no-case
кучыш...
кучы-ш-Ø
кучо-ш-Ø
hold-PST1-3SG
vb2-tense-pers



The Mari Web Project is primarily based at the Department of Finno-Ugric Studies at the University of Vienna. The second stage of the project is being funded by the Kone Foundation: The Mari Web Project: Phase 2. Some of our work is carried out at the Institute of Finno-Ugric and Uralic Studies at the Ludwig Maximilian University of Munich.
Last update: 10 August 2023