	www.mari-language.com:	ENGLISH \| МАРЛА \| ПО-РУССКИ
Main page » Corpus Tool » Элнет » 2-3-8

Corpus Tool Demo - Элнет - 2-3-8

Cyrillic | UPA | IPA

Previous Chapter | Next Chapter

[Instructions]

Сакарын илыме концентрационный лагерь пасушто ыле.
Лагерь йыр ныл аршын кӱкшытыш кум радам дене кӱртньӧ воштырым шупшмо.
Кӱртньӧ воштыр йыр келге корем гай канава кӱнчымӧ.
Корем вес велне — мланде вал оптымо.
Вал ӱмбалне йӱдшӧ-кечыже часовой-влак коштыт.
Лагерь покшелне мландым кӱнчен ыштыме барак-влак уремын-уремын ышталтыныт.
Кажне баракыште шӱдӧ еҥ ила.
Нине баракыште иктыштыжат коҥга уке.
Окна манмаштат, омса воктен гына кок изи окна уло.
Тыгай окна гыч волгыдо пеш шагал пура.
Кӱвар деч кок вершок кӱкшытыштӧ тореш олымбал ыштыме.
Тиде олымбалне пленный-влак сӧснала шыгырнен малат.
Лагерьыште пленный чылаже иктаж лу тӱжем уло.
Чыланат шемемын, лавырген, ярнен пытеныт, луышт ден коваштышт веле кодын.
Кочкаш кечеш пел кремга киндым веле пуат.
Эрдене, чай йӱмеке, немыч фельдфебель толеш.
Умшаштыже тудын сигар шикшеш.
Пленный-влакым конвой авырен налеш, вара, пычал приклад дене тӱкален, пашашке поктен наҥгая.
Кольмым вачеш пыштен, колышо тояш кайшыла вуйым сакен, эркын ошкылыт ярныше еҥ-влак.
Ик кеҥеж кечын лагерьыш иктаж шымшӱдӧ чоло француз салтакым поктен кондышт.
Котомкаштым кудашын, шканышт верым налмекышт, руш пленный-влак дек лектын, мутланаш тӱҥальыч.
— Рус, рус!
— кычкырат, шкешт дек ӱжыт.
— Мусье, мусье!
Француз, француз!
— кычкырат руш-влак кокла гыч.
Южышт чакрак мият.
Иктышт-весыштым ончат.
— Корошо, рус!
Камарад!
Товарищ!
Наполеон — Моску — Толстой!
Бонжур!
Вив, ля Рус!
— пылышлан шӱшпык шӱшкымыла шокта.
Изиш лиймек, ешарышт:
— Америк, Керенски, Галитси.
Сакар француз-влак ойлыма гыч кум мутым веле ыҥыла: корошо, рус, товарищ.
Сакар шкежат тыге ойла, лачак «рус» олмеш «руш» манеш.
Адак «Моску» манмышт «Моско» манмыла шокта.
Наполеон, Толстой — Сакарлан так йӱк лукмаш веле.
Керенски ден Галици манмымат Сакар ок ыҥыле.
Туге гынат, ала-кузе вес эр марте лагерь мучко руш пленный-влак коклаште тыгай увер шарлыш:
— Керенский, у правительствын министрже, Галицийыште наступаяш шӱден.
Керенскийлан Америка полша.
— Ну, ынде немыч вашке ярна.
Америка тӱҥалын гын, немычлан вашке капут лиеш, — маныт руш пленный-влак.
— Саржат вашкерак чарныже ыле, вара мемнам мӧҥгӧ колтат ыле.
Ик кече эртыш, вес кече эртыш, арня эртыш — немычым сеҥыше уке.
Вара увер тольо: «Америка але кӱлынак полшен ок керт.
Галициеш немыч-влак Керенскийын салтакше-влакым чот почкеныт...»
Илыш адак тоштылак нушкеш.
Ик эрдене Сакарын чытыдымын чот вуйжо коршташ тӱҥалын.
Сакар, моло черле деке ушнен, околоткыш кайыш.
Околотокшо лагерь тӱжвалне, парусин палатыште улмаш.
Черле, сусыргышо-влак пеш шукын улыт.
Тыштат конвой орола.
Черле-влак коклаште йол пуалшан, шӱйын йогышан ятыр уло.
Шӱйшеш кошкен пижше бинтым ойырымаште шуко пурак кынелеш, нерыш темеш, тӱрвынчыкта, шӱведыкта.
Сусыр вер шӱймаш виля семын ӱпша.
Рончымо бинтыште, шалатыме куткышуэсе кутко висак тий шолеш.
Сакар, пеш ару илышеш шочын-кушкын огыл гынат, чылт тыгай оньыш лийдымашым ужын огыл.
Тий, кӱтӱла койын, Сакар дек, врач дек нушкыт...
Кажне кечын околоткыш тӱрлӧ барак гыч инвалид-влак массаж ыштыкташ толыт.
Нуным ончалат гын, шӱметлан шуй веле чучеш.
Южын кидше шаланен, вара музыргыл кушкын, южын йол кун уке, южын оҥылашлу шӧрын каен шинчын, южын шӱргӧ начкаже мурчак поҥгыла куптыргылын.
Нуным ончен, ӧрат: кузе нуно илыше кодыныт?
Лык-лук лийын кушшо вуйкоҥрам, важык кайше умшам, шинча олмеш кодшо лакым, йол олмеш кодшо тоҥгакым ончет да шканет каласет: «Эх, родо, молан тый тунамак колен отыл?
Колет гын, тыге от орлане ыле».
Тыгай коклаште южыжо уш кайшат уло.
Ик поляк яра барак пусакыште юмылта:
— Пан езус!
Матка бозка!
Пан езус!
Матка бозка!
«Тиде поляк тӱҥын куптырген.
Йӱкшат пытен шуын.
Ила гын, пеш шуко эр марте ила», — шона Сакар.
Ушдымо полякын орланымыжым ужын, Сакар аважым шарналтыш, вара поляклан ойлымыла пелештыш:
— Юмын моло пашаже шуко уло дыр, мемнан гай кумалмым колышташ ок ярсе.
Шоҥгын койшо ик пленный (йошкар пондашыже чалемаш тӱҥалын), эртен кайше еҥым ужын, парняж дене ончыктен кычкыра:
— Вот, вот, вот!
Вот антихрист! * * *
Сентябрьыште лагерьышке шужен ярныше еҥ-влак тольыч.
Кӱпнышӧ шӱргышт — кагаз гай ошо.
Шинчашт кукшо, колышо еҥынла чылгат.
Вуйыштышт — ӱп олмеш ала-мо тугай мочыла тӱсан пун.
Лагерьысе-влак ӧрын ончат.
— Святой-влак!
— ала-кӧ шыпак каласыш.
Нимо шонымашат, нимо шижмашат тӱсыштышт ок кой.
Йодмылан кӱчыкын каласат.
— Кушеч кондышт?
— Белобеж гыч.
— Тушто мом ыштыктат?
— Мландым кӱнчыктат.
Кӱчыкын, кӱрыштын ойлыма гыч раш койшо сӱрет лиеш.
Белобеж пущышто пленный-влакым чаманыде кырат, ярныше-влакым вольыкла пашашке поктен наҥгаят: ыште колымешкет!
Колет гын, олмешет весым кондат.
Толмо кастенак ик пленный Сакармыт баракыш мийыш.
— Вочнем ыле изишак.
Шкенан калык коклаш колынем.
ыле.
Кӧ мемнан вел гыч уло гын?
Руш мутым мутаенрак ойлыма гыч Сакар палыш: тиде черле пленный — руш огыл.
«Тиде, очыни, марий», — шоналтыш Сакар.
Садлан шыман марла йодо:
— Кусо улат?
Черле еҥ Сакарым ыш ыҥыле.
Туге гынат, Сакарым тура ончале.
— Тый откудывуй?
— Сакар угыч йодо.
— Я?
Казанский, — мане.
— Мый тожо казанский, — мане Сакар.
— Какой уезд?
— Царевококшайский.
— А я Чебоксарский...
Ты какой народ?
— Мый — черемис...
— Я — чуваш.
Умбакыже Сакар ден чуваш ваш-ваш тыге ыҥылышт:
— Моч коршта?
— йодо Сакар.
— Чыла коршта.
Эр марте ала илен шуам, ала уке...
— каласыш чуваш.
— Шочмо мланде уждеак колаш возеш.
Мӧҥгешем ватем ден изи эргым кодыныт.
Ынде нуным ом уж...
— Ит ойгыро, але тӧрланет.
— Уке, ом тӧрлане.
Мыйын уло могырышкем вошт куп вӱд шыҥен.
Уна кид-йолемат йӱкшен.
Шӱмышкем йӱштӧ кӱзен шуэш гын, колем...
Эх, кеч пел шинча дене Юл вӱдым ужшаш ыле.
Поро еҥ, колымекем, ешемлан уверым колто.
Эргым...
Умбакыже чуваш ойлен ыш керт, ярныш...
Пелйӱдлан тудо колыш.
Тудым барак гыч нумал луктын пыштымеке, Сакарын чоныштыжо туге нелын чучо, эсогыл Сакарын вуйышкыжо осал шонымаш шеҥынак пурыш: «Мыят вара ӧрдыж мландеш тыгак колем мо?»
Сакар Петроград пашазын, Волковын, мутшым шарналтыш: «Царь...
Генералы...
Купцы...»
Умбакыже Сакар шке ешарыш:
— Чужган-влак...
Чарла тӧра...
Морко урядник...
Теве кӧн верч Сакарлан ӧрдыж мландеш колаш верештеш.
Уке, уке!
Уло вийым погаш, илаш, илаш!

[Search]

2-3-8-1

Сакарын илыме концентрационный лагерь пасушто ыле.

Сакарын

Sakaryn

илыме
илыме
илыме
living
ad

илыме
илы	-ме
иле	-мЕ
live	-PTCP.PASS
vb2	-ad

концентрационный
концентрационный
концентрационный
concentration
ad

лагерь
лагерь
лагерь
camp
no

пасушто
пасу	-што
пасу	-штЕ
field	-INE
no	-case

ыле.
ыл	-'е
ул	-Е
be	-PST1.3SG
vb1	-tense.pers

2-3-8-2

Лагерь йыр ныл аршын кӱкшытыш кум радам дене кӱртньӧ воштырым шупшмо.

Лагерь
Лагерь
лагерь
camp
no

йыр
йыр
йыр
around
ad/av/no/po

ныл
ныл
ныл
four
nm

аршын
аршын
аршын
arshin
no

кӱкшытыш
кӱкшыт	-ыш
кӱкшыт	-ш
height	-ILL
no/po	-case

кум
кум
кум
godfather.of.one's.child
no

кум
кум
кум
three
nm

радам
радам
радам
row
no

дене
дене
дене
with
po

кӱртньӧ
кӱртньӧ
кӱртньӧ
iron
no

воштырым
воштыр	-ым
воштыр	-м
twig	-ACC
no	-case

шупшмо.
шупшмо
шупшмо
smoking
ad

шупшмо.
шупш	-мо
шупш	-мЕ
pull	-PTCP.PASS
vb1	-ad

2-3-8-3

Кӱртньӧ воштыр йыр келге корем гай канава кӱнчымӧ.

Кӱртньӧ
Кӱртньӧ
кӱртньӧ
iron
no

воштыр
воштыр
воштыр
twig
no

йыр
йыр
йыр
around
ad/av/no/po

келге
келге
келге
deep
ad/no

корем
корем
корем
ravine
no

корем
кор[ь]	-ем
корь	-ем
measles	-1SG
no	-poss

корем
кор	-ем
коро	-ем
draw	-1SG
vb2	-pers

корем
кор[ь]	-ем	-Ø
корь	-ем	-Ø
measles	-TRANS	-IMP.2SG
no	-deriv.v	-mood.pers

корем
кор[ь]	-ем	-Ø
корь	-ем	-Ø
measles	-TRANS	-CNG
no	-deriv.v	-conn

корем
кор[ь]	-ем	-Ø
корь	-ем	-Ø
measles	-TRANS	-CVB
no	-deriv.v	-adv

гай
гай
гай
like
ad/av/pa/po

канава

***

кӱнчымӧ.
кӱнчы	-мӧ
кӱнчӧ	-мЕ
dig	-PTCP.PASS
vb2	-ad

2-3-8-4

Корем вес велне — мланде вал оптымо.

Корем
Корем
корем
ravine
no

Корем
Кор[ь]	-ем
корь	-ем
measles	-1SG
no	-poss

Корем
Кор	-ем
коро	-ем
draw	-1SG
vb2	-pers

Корем
Кор[ь]	-ем	-Ø
корь	-ем	-Ø
measles	-TRANS	-IMP.2SG
no	-deriv.v	-mood.pers

Корем
Кор[ь]	-ем	-Ø
корь	-ем	-Ø
measles	-TRANS	-CNG
no	-deriv.v	-conn

Корем
Кор[ь]	-ем	-Ø
корь	-ем	-Ø
measles	-TRANS	-CVB
no	-deriv.v	-adv

вес
вес
вес
different
ad/pr

велне —
велне
велне
on.the.side
po

мланде
мланде
мланде
land
no

мланде
мланде
мланде
Earth
pn

вал
вал
вал
axle
no

вал
вал
вал
bank
no

вал
вал
вал
surface
no

вал
вал
вал
billow
no

оптымо.
опты	-мо
опто	-мЕ
put	-PTCP.PASS
vb2	-ad

оптымо.
опты	-мо
опто	-мЕ
bark	-PTCP.PASS
vb2	-ad

2-3-8-5

Вал ӱмбалне йӱдшӧ-кечыже часовой-влак коштыт.

Вал
Вал
вал
axle
no

Вал
Вал
вал
bank
no

Вал
Вал
вал
surface
no

Вал
Вал
вал
billow
no

ӱмбалне
ӱмбалне
ӱмбалне
above
av/po

йӱдшӧ-кечыже
йӱдшӧ-кечыже
йӱдшӧ-кечыже
always
av

часовой-влак
часовой	-влак
часовой	-влак
sentry	-PL
no	-num

коштыт.
кошт	-ыт
кошт	-ыт
go	-3PL
vb1	-pers

2-3-8-6

Лагерь покшелне мландым кӱнчен ыштыме барак-влак уремын-уремын ышталтыныт.

Лагерь
Лагерь
лагерь
camp
no

покшелне
покшелне
покшелне
in.the.middle
av/po

мландым
мланды	-м
мланде	-м
land	-ACC
no	-case

мландым
мланды	-м
мланде	-м
Earth	-ACC
pn	-case

кӱнчен
кӱнч	-ен	-Ø
кӱнчӧ	-ен	-Ø
dig	-PST2	-3SG
vb2	-tense	-pers

кӱнчен
кӱнч	-ен
кӱнчӧ	-ен
dig	-CVB
vb2	-adv

ыштыме
ыштыме
ыштыме
done
ad

ыштыме
ышты	-ме
ыште	-мЕ
do	-PTCP.PASS
vb2	-ad

барак-влак
барак	-влак
барак	-влак
barracks	-PL
no	-num

уремын-уремын
урем	-ын-	урем	-ын
урем	-н	урем	-н
street	-GEN	street	-GEN
no	-case	no	-case

уремын-уремын
урем	-ын-	ур	-ем	-ын
урем	-н	ур	-ем	-н
street	-GEN	squirrel	-1SG	-GEN
no	-case	no	-poss	-case

уремын-уремын
урем	-ын-	ур	-ем	-ын	-Ø
урем	-н	ур	-ем	-н	-Ø
street	-GEN	squirrel	-TRANS	-PST2	-3SG
no	-case	no	-deriv.v	-tense	-pers

уремын-уремын
урем	-ын-	ур	-ем	-ын
урем	-н	ур	-ем	-н
street	-GEN	squirrel	-TRANS	-CVB
no	-case	no	-deriv.v	-adv

уремын-уремын
ур	-ем	-ын-	урем	-ын
ур	-ем	-н	урем	-н
squirrel	-1SG	-GEN	street	-GEN
no	-poss	-case	no	-case

уремын-уремын
ур	-ем	-ын-	ур	-ем	-ын
ур	-ем	-н	ур	-ем	-н
squirrel	-1SG	-GEN	squirrel	-1SG	-GEN
no	-poss	-case	no	-poss	-case

уремын-уремын
ур	-ем	-ын-	ур	-ем	-ын	-Ø
ур	-ем	-н	ур	-ем	-н	-Ø
squirrel	-1SG	-GEN	squirrel	-TRANS	-PST2	-3SG
no	-poss	-case	no	-deriv.v	-tense	-pers

уремын-уремын
ур	-ем	-ын-	ур	-ем	-ын
ур	-ем	-н	ур	-ем	-н
squirrel	-1SG	-GEN	squirrel	-TRANS	-CVB
no	-poss	-case	no	-deriv.v	-adv

уремын-уремын
ур	-ем	-ын	-Ø-	урем	-ын
ур	-ем	-н	-Ø	урем	-н
squirrel	-TRANS	-PST2	-3SG	street	-GEN
no	-deriv.v	-tense	-pers	no	-case

уремын-уремын
ур	-ем	-ын	-Ø-	ур	-ем	-ын
ур	-ем	-н	-Ø	ур	-ем	-н
squirrel	-TRANS	-PST2	-3SG	squirrel	-1SG	-GEN
no	-deriv.v	-tense	-pers	no	-poss	-case

уремын-уремын
ур	-ем	-ын	-Ø-	ур	-ем	-ын	-Ø
ур	-ем	-н	-Ø	ур	-ем	-н	-Ø
squirrel	-TRANS	-PST2	-3SG	squirrel	-TRANS	-PST2	-3SG
no	-deriv.v	-tense	-pers	no	-deriv.v	-tense	-pers

уремын-уремын
ур	-ем	-ын	-Ø-	ур	-ем	-ын
ур	-ем	-н	-Ø	ур	-ем	-н
squirrel	-TRANS	-PST2	-3SG	squirrel	-TRANS	-CVB
no	-deriv.v	-tense	-pers	no	-deriv.v	-adv

уремын-уремын
ур	-ем	-ын-	урем	-ын
ур	-ем	-н	урем	-н
squirrel	-TRANS	-CVB	street	-GEN
no	-deriv.v	-adv	no	-case

уремын-уремын
ур	-ем	-ын-	ур	-ем	-ын
ур	-ем	-н	ур	-ем	-н
squirrel	-TRANS	-CVB	squirrel	-1SG	-GEN
no	-deriv.v	-adv	no	-poss	-case

уремын-уремын
ур	-ем	-ын-	ур	-ем	-ын	-Ø
ур	-ем	-н	ур	-ем	-н	-Ø
squirrel	-TRANS	-CVB	squirrel	-TRANS	-PST2	-3SG
no	-deriv.v	-adv	no	-deriv.v	-tense	-pers

уремын-уремын
ур	-ем	-ын-	ур	-ем	-ын
ур	-ем	-н	ур	-ем	-н
squirrel	-TRANS	-CVB	squirrel	-TRANS	-CVB
no	-deriv.v	-adv	no	-deriv.v	-adv

ышталтыныт.
ышталт	-ын	-ыт
ышталт	-н	-ыт
be.done	-PST2	-3PL
vb1	-tense	-pers

ышталтыныт.
ышт	-алт	-ын	-ыт
ыште	-алт	-н	-ыт
do	-REF	-PST2	-3PL
vb2	-deriv.v	-tense	-pers

2-3-8-7

Кажне баракыште шӱдӧ еҥ ила.

Кажне
Кажне
кажне
each
pr

баракыште
барак	-ыште
барак	-штЕ
barracks	-INE
no	-case

шӱдӧ
шӱдӧ
шӱдӧ
hundred
nm

шӱдӧ
шӱдӧ	-Ø
шӱдӧ	-Ø
order	-IMP.2SG
vb2	-mood.pers

шӱдӧ
шӱд	-ӧ
шӱд	-Е
clear	-PST1.3SG
vb1	-tense.pers

шӱдӧ
шӱдӧ	-Ø
шӱдӧ	-Ø
order	-CNG
vb2	-conn

еҥ
еҥ
еҥ
person
ad/no

ила.
и	-ла
и	-ла
and	-STR
co	-enc

ила.
и	-ла
и	-ла
[X]	-STR
pa	-enc

ила.
ил	-а
иле	-а
live	-3SG
vb2	-pers

2-3-8-8

Нине баракыште иктыштыжат коҥга уке.

Нине
Нине
нине
these
pr

баракыште
барак	-ыште
барак	-штЕ
barracks	-INE
no	-case

иктыштыжат
икты	-шты	-ж	-ат
икте	-штЕ	-жЕ	-ат
one	-INE	-3SG	-and
nm/pr	-case	-poss	-enc

коҥга
коҥга
коҥга
stove
no

уке.
уке
уке
no
ad/no/pa

2-3-8-9

Окна манмаштат, омса воктен гына кок изи окна уло.

Окна
Окна
окна
window
no

манмаштат,
манмашт	-ат
манмаште	-ат
concerning	-and
po	-enc

манмаштат,
манмаш	-т	-ат
манмаш	-штЕ	-ат
saying	-INE	-and
no	-case	-enc

манмаштат,
ман	-маш	-т	-ат
ман	-маш	-штЕ	-ат
say	-NMLZ	-INE	-and
vb1	-deriv.n	-case	-enc

омса
омса
омса
door
no

воктен
воктен
воктен
beside
av/po

воктен
вокт	-ен	-Ø
вокто	-ен	-Ø
strip.bark	-PST2	-3SG
vb2	-tense	-pers

воктен
вокт	-ен
вокто	-ен
strip.bark	-CVB
vb2	-adv

гына
гына
гына
only
pa

кок
кок
кок
cook
no

кок
кок
кок
two
nm

изи
изи
изи
small
ad/no

окна
окна
окна
window
no

уло.
уло
уло
is
ad/no/vb

2-3-8-10

Тыгай окна гыч волгыдо пеш шагал пура.

Тыгай
Тыгай
тыгай
such
ad/av/no/pr

окна
окна
окна
window
no

гыч
гыч
гыч
from
po

волгыдо
волгыдо
волгыдо
light
ad/no

пеш
пеш
пеш
very
av

шагал
шагал
шагал
little
ad/av/no

пура.
пура
пура
home-made.kvass
no

пура.
пура
пура
framework
no

пура.
пур	-а
пуро	-а
go.in	-3SG
vb2	-pers

2-3-8-11

Кӱвар деч кок вершок кӱкшытыштӧ тореш олымбал ыштыме.

Кӱвар
Кӱвар
кӱвар
floor
no

деч
деч
деч
from
po

кок
кок
кок
cook
no

кок
кок
кок
two
nm

вершок
вершок
вершок
vershok
no

кӱкшытыштӧ
кӱкшыт	-ыштӧ
кӱкшыт	-штЕ
height	-INE
no/po	-case

тореш
тореш
тореш
crosspiece
ad/av/no/po

тореш
тор	-еш
тор	-еш
trash	-LAT
ad/no	-case

тореш
тор	-еш
тор	-еш
bay	-LAT
ad	-case

тореш
тор	-еш
тор	-еш
forest	-LAT
no	-case

тореш
тор	-еш
тор	-еш
demand	-LAT
no	-case

олымбал
олымбал
олымбал
bench
no

ыштыме.
ыштыме
ыштыме
done
ad

ыштыме.
ышты	-ме
ыште	-мЕ
do	-PTCP.PASS
vb2	-ad

2-3-8-12

Тиде олымбалне пленный-влак сӧснала шыгырнен малат.

Тиде
Тиде
тиде
this
pr

Тиде
Тиде	-Ø
тиде	-Ø
drop.into.boiling.water	-IMP.2SG
vb2	-mood.pers

Тиде
Тиде	-Ø
тиде	-Ø
drop.into.boiling.water	-CNG
vb2	-conn

олымбалне
олымбалне
олымбалне
on.the.bench
av

пленный-влак
пленный	-влак
пленный	-влак
captive	-PL
ad/no	-num

сӧснала
сӧсна	-ла
сӧсна	-ла
pig	-COMP
no	-case

сӧснала
сӧсна	-ла
сӧсна	-ла
shock.of.sheaves	-COMP
no	-case

сӧснала
сӧсна	-ла
сӧсна	-ла
pig	-PL
no	-num

сӧснала
сӧсна	-ла
сӧсна	-ла
shock.of.sheaves	-PL
no	-num

сӧснала
сӧсна	-ла
сӧсна	-ла
pig	-STR
no	-enc

сӧснала
сӧсна	-ла
сӧсна	-ла
shock.of.sheaves	-STR
no	-enc

сӧснала
сӧс	-на	-ла
сӧс	-на	-ла
[X]	-1PL	-COMP
ad	-poss	-case

сӧснала
сӧс	-на	-ла
сӧс	-на	-ла
[X]	-1PL	-PL
ad	-poss	-num

сӧснала
сӧс	-на	-ла
сӧс	-на	-ла
[X]	-1PL	-STR
ad	-poss	-enc

шыгырнен
шыгырн	-ен	-Ø
шыгырне	-ен	-Ø
crowd	-PST2	-3SG
vb2	-tense	-pers

шыгырнен
шыгырн	-ен
шыгырне	-ен
crowd	-CVB
vb2	-adv

малат.
мал	-ат
мал	-ат
property	-and
no	-enc

малат.
мал	-ат
мале	-ат
sleep	-3PL
vb2	-pers

малат.
мал	-а	-т
мале	-а	-ат
sleep	-3SG	-and
vb2	-pers	-enc

малат.
мал	-Ø	-ат
мале	-Ø	-ат
sleep	-CNG	-and
vb2	-conn	-enc

2-3-8-13

Лагерьыште пленный чылаже иктаж лу тӱжем уло.

Лагерьыште
Лагерь	-ыште
лагерь	-штЕ
camp	-INE
no	-case

пленный
пленный
пленный
captive
ad/no

чылаже
чылаже
чылаже
everything
pr

чылаже
чыла	-же
чыла	-жЕ
everything	-3SG
ad/pa/pr	-poss

иктаж
иктаж
иктаж
somebody
av/pr

лу
лу
лу
bone
no

лу
лу
лу
ten
nm

тӱжем
тӱжем
тӱжем
thousand
nm

тӱжем
тӱж	-ем
тӱж	-ем
heavy.with.young	-1SG
ad	-poss

тӱжем
тӱж	-ем
тӱжӧ	-ем
heavy.with.young	-1SG
ad	-poss

тӱжем
тӱж	-ем	-Ø
тӱж	-ем	-Ø
heavy.with.young	-TRANS	-IMP.2SG
ad	-deriv.v	-mood.pers

тӱжем
тӱж	-ем	-Ø
тӱжӧ	-ем	-Ø
heavy.with.young	-TRANS	-IMP.2SG
ad	-deriv.v	-mood.pers

тӱжем
тӱж	-ем	-Ø
тӱж	-ем	-Ø
heavy.with.young	-TRANS	-CNG
ad	-deriv.v	-conn

тӱжем
тӱж	-ем	-Ø
тӱжӧ	-ем	-Ø
heavy.with.young	-TRANS	-CNG
ad	-deriv.v	-conn

тӱжем
тӱж	-ем	-Ø
тӱж	-ем	-Ø
heavy.with.young	-TRANS	-CVB
ad	-deriv.v	-adv

тӱжем
тӱж	-ем	-Ø
тӱжӧ	-ем	-Ø
heavy.with.young	-TRANS	-CVB
ad	-deriv.v	-adv

уло.
уло
уло
is
ad/no/vb

2-3-8-14

Чыланат шемемын, лавырген, ярнен пытеныт, луышт ден коваштышт веле кодын.

Чыланат
Чылан	-ат
чылан	-ат
all	-and
av/pr	-enc

Чыланат
Чыла	-на	-т
чыла	-на	-ат
everything	-1PL	-and
ad/pa/pr	-poss	-enc

Чыланат
Чыла	-н	-ат
чыла	-ан	-ат
everything	-with	-and
ad/pa/pr	-deriv.ad	-enc

Чыланат
Чыл	-ан	-ат
чыл	-ан	-ат
dim	-with	-and
ad/av	-deriv.ad	-enc

Чыланат
Чыла	-н	-ат
чыла	-н	-ат
everything	-GEN	-and
ad/pa/pr	-case	-enc

шемемын,
шемем	-ын	-Ø
шемем	-н	-Ø
turn.black	-PST2	-3SG
vb1	-tense	-pers

шемемын,
шемем	-ын
шемем	-н
turn.black	-CVB
vb1	-adv

шемемын,
шем	-ем	-ын
шем	-ем	-н
black	-1SG	-GEN
ad	-poss	-case

шемемын,
шем	-ем	-ын
шеме	-ем	-н
black	-1SG	-GEN
ad/no	-poss	-case

шемемын,
шем	-ем	-ын	-Ø
шем	-ем	-н	-Ø
black	-TRANS	-PST2	-3SG
ad	-deriv.v	-tense	-pers

шемемын,
шем	-ем	-ын	-Ø
шеме	-ем	-н	-Ø
black	-TRANS	-PST2	-3SG
ad/no	-deriv.v	-tense	-pers

шемемын,
шем	-ем	-ын
шем	-ем	-н
black	-TRANS	-CVB
ad	-deriv.v	-adv

шемемын,
шем	-ем	-ын
шеме	-ем	-н
black	-TRANS	-CVB
ad/no	-deriv.v	-adv

лавырген,
лавырг	-ен	-Ø
лавырге	-ен	-Ø
get.muddy	-PST2	-3SG
vb2	-tense	-pers

лавырген,
лавырг	-ен
лавырге	-ен
get.muddy	-CVB
vb2	-adv

ярнен
ярн	-ен	-Ø
ярне	-ен	-Ø
become.tired	-PST2	-3SG
vb2	-tense	-pers

ярнен
ярн	-ен	-Ø
ярне	-ен	-Ø
believe	-PST2	-3SG
vb2	-tense	-pers

ярнен
ярн	-ен
ярне	-ен
become.tired	-CVB
vb2	-adv

ярнен
ярн	-ен
ярне	-ен
believe	-CVB
vb2	-adv

пытеныт,
пыт	-ен	-ыт
пыте	-ен	-ыт
end	-PST2	-3PL
vb2	-tense	-pers

луышт
лу	-ышт
лу	-шт
bone	-3PL
no	-poss

луышт
лу	-ышт
лу	-шт
ten	-3PL
nm	-poss

ден
ден
ден
and
co

коваштышт
ковашты	-шт
коваште	-шт
skin	-3PL
no	-poss

коваштышт
кова	-шты	-шт
кова	-штЕ	-шт
grandmother	-INE	-3PL
no	-case	-poss

веле
веле
веле
only
pa

веле
веле	-Ø
веле	-Ø
spill	-IMP.2SG
vb2	-mood.pers

веле
вел	-'е
вел	-Е
spill	-PST1.3SG
vb1	-tense.pers

веле
веле	-Ø
веле	-Ø
spill	-CNG
vb2	-conn

кодын.
кодын
кодын
with.delay
av

кодын.
код	-ын
код	-н
code	-GEN
no	-case

кодын.
код	-ын	-Ø
код	-н	-Ø
stay	-PST2	-3SG
vb1	-tense	-pers

кодын.
код	-ын
код	-н
stay	-CVB
vb1	-adv

2-3-8-15

Кочкаш кечеш пел кремга киндым веле пуат.

Кочкаш
Кочк	-аш
кочк	-аш
eat	-INF
vb1	-inf

кечеш
кечеш
кечеш
for.a.day
av

кечеш
кеч	-еш
кече	-еш
sun	-LAT
no	-case

пел
пел
пел
half
no

пел
пел	-Ø
пел	-Ø
burn	-IMP.2SG
vb1	-mood.pers

пел
пел	-Ø
пел	-Ø
burn	-CNG
vb1	-conn

пел
пел	-Ø
пел	-Ø
burn	-CVB
vb1	-adv

кремга
кремга
кремга
pound
no

киндым
кинды	-м
кинде	-м
bread	-ACC
no	-case

веле
веле
веле
only
pa

веле
веле	-Ø
веле	-Ø
spill	-IMP.2SG
vb2	-mood.pers

веле
вел	-'е
вел	-Е
spill	-PST1.3SG
vb1	-tense.pers

веле
веле	-Ø
веле	-Ø
spill	-CNG
vb2	-conn

пуат.
пу	-ат
пу	-ат
wood	-and
no	-enc

пуат.
пу	-ат
пуо	-ат
give	-3PL
vb2	-pers

пуат.
пу	-ат
пуо	-ат
blow	-3PL
vb2	-pers

пуат.
пу	-а	-т
пуо	-а	-ат
give	-3SG	-and
vb2	-pers	-enc

пуат.
пу	-а	-т
пуо	-а	-ат
blow	-3SG	-and
vb2	-pers	-enc

пуат.
пу	-Ø	-ат
пуо	-Ø	-ат
give	-CNG	-and
vb2	-conn	-enc

пуат.
пу	-Ø	-ат
пуо	-Ø	-ат
blow	-CNG	-and
vb2	-conn	-enc

2-3-8-16

Эрдене, чай йӱмеке, немыч фельдфебель толеш.

Эрдене,
Эрдене
эрдене
in.the.morning
av

чай
чай
чай
tea
no

чай
чай
чай
probably
pa

йӱмеке,
йӱ	-меке
йӱ	-меке
drink	-CVB.PRI
vb1	-adv

немыч
н'емыч
н'емыч
German
no

фельдфебель
фельдфебель
фельдфебель
sergeant.major
no

толеш.
тол[ь]	-еш
толь	-еш
tarred.roofing.paper	-LAT
no	-case

толеш.
тол	-еш
тол	-еш
come	-3SG
vb1	-pers

2-3-8-17

Умшаштыже тудын сигар шикшеш.

Умшаштыже
Умша	-шты	-же
умша	-штЕ	-жЕ
mouth	-INE	-3SG
no	-case	-poss

тудын
тудын
тудын
his/her
pr

тудын
тудо	-н
тудо	-н
3SG	-GEN
pr	-case

сигар
сигар
сигар
cigar
no

шикшеш.
шикш	-еш
шикш	-еш
smoke	-LAT
no	-case

шикшеш.
шикш	-еш
шикш	-еш
give.off.smoke	-3SG
vb1	-pers

2-3-8-18

Пленный-влакым конвой авырен налеш, вара, пычал приклад дене тӱкален, пашашке поктен наҥгая.

Пленный-влакым
Пленный	-влак	-ым
пленный	-влак	-м
captive	-PL	-ACC
ad/no	-num	-case

конвой
конвой
конвой
convoy
no

авырен
авыр	-ен	-Ø
авыре	-ен	-Ø
surround	-PST2	-3SG
vb2	-tense	-pers

авырен
авыр	-ен
авыре	-ен
surround	-CVB
vb2	-adv

налеш,
нал[ь]	-еш
нал'е	-еш
soft.red.clay	-LAT
no	-case

налеш,
нал	-еш
нал	-еш
take	-3SG
vb1	-pers

вара,
вара
вара
then
av/pa

вара,
вара
вара
pole
no

вара,
вар	-а
варе	-а
mix	-3SG
vb2	-pers

пычал
пычал
пычал
gun
no

приклад
приклад
приклад
butt
no

дене
дене
дене
with
po

тӱкален,
тӱкал	-ен	-Ø
тӱкале	-ен	-Ø
touch	-PST2	-3SG
vb2	-tense	-pers

тӱкален,
тӱкал	-ен
тӱкале	-ен
touch	-CVB
vb2	-adv

пашашке
паша	-шке
паша	-шкЕ
work	-ILL
no	-case

поктен
покт	-ен	-Ø
покто	-ен	-Ø
drive	-PST2	-3SG
vb2	-tense	-pers

поктен
покт	-ен
покто	-ен
drive	-CVB
vb2	-adv

наҥгая.
наҥга[й]	-[а]
наҥгае	-а
take	-3SG
vb2	-pers

2-3-8-19

Кольмым вачеш пыштен, колышо тояш кайшыла вуйым сакен, эркын ошкылыт ярныше еҥ-влак.

Кольмым
Кольмы	-м
кольмо	-м
shovel	-ACC
no	-case

вачеш
вач	-еш
ваче	-еш
shoulder	-LAT
no	-case

пыштен,
пышт	-ен	-Ø
пыште	-ен	-Ø
put	-PST2	-3SG
vb2	-tense	-pers

пыштен,
пышт	-ен
пыште	-ен
put	-CVB
vb2	-adv

колышо
колышо
колышо
dead
ad/no

колышо
колы	-шо
коло	-шЕ
die	-PTCP.ACT
vb2	-ad

тояш
тоя	-ш
тоя	-ш
stick	-ILL
no	-case

тояш
тоя	-ш
тоя	-еш
stick	-LAT
no	-case

тояш
то[й]	-[а]ш
тойо	-аш
hide	-INF
vb2	-inf

кайшыла

***

вуйым
вуй	-ым
вуй	-м
head	-ACC
no	-case

сакен,
сак	-ен	-Ø
саке	-ен	-Ø
hang.up	-PST2	-3SG
vb2	-tense	-pers

сакен,
сак	-ен
саке	-ен
hang.up	-CVB
vb2	-adv

эркын
эркын
эркын
softly
ad/av

эркын
эркын
эркын
freedom
av/no

эркын
эркы	-н
эрке	-н
peace	-GEN
no	-case

ошкылыт
ошкыл	-ыт
ошкыл	-ыт
step	-3PL
vb1	-pers

ярныше
ярныше
ярныше
tired
ad

ярныше
ярны	-ше
ярне	-шЕ
become.tired	-PTCP.ACT
vb2	-ad

ярныше
ярны	-ше
ярне	-шЕ
believe	-PTCP.ACT
vb2	-ad

еҥ-влак.
еҥ	-влак
еҥ	-влак
person	-PL
ad/no	-num

2-3-8-20

Ик кеҥеж кечын лагерьыш иктаж шымшӱдӧ чоло француз салтакым поктен кондышт.

Ик
Ик
ик
one
ad/nm/pa/pr

кеҥеж
кеҥеж
кеҥеж
summer
no

кечын
кечын
кечын
daily
av

кечын
кечы	-н
кече	-н
sun	-GEN
no	-case

лагерьыш
лагерь	-ыш
лагерь	-ш
camp	-ILL
no	-case

иктаж
иктаж
иктаж
somebody
av/pr

шымшӱдӧ
шымшӱдӧ
шымшӱдӧ
seven.hundred
nm

чоло
чоло
чоло
about
po

француз
француз
француз
French
no

салтакым
салтак	-ым
салтак	-м
soldier	-ACC
no	-case

поктен
покт	-ен	-Ø
покто	-ен	-Ø
drive	-PST2	-3SG
vb2	-tense	-pers

поктен
покт	-ен
покто	-ен
drive	-CVB
vb2	-adv

кондышт.
кондышт	-Ø
кондышт	-Ø
drive	-IMP.2SG
vb1	-mood.pers

кондышт.
конды	-шт
кондо	-шт
bring	-IMP.3PL
vb2	-mood.pers

кондышт.
конды	-ш	-т
кондо	-ш	-т
bring	-PST1	-3PL
vb2	-tense	-pers

кондышт.
кондышт	-Ø
кондышт	-Ø
drive	-CNG
vb1	-conn

кондышт.
кондышт	-Ø
кондышт	-Ø
drive	-CVB
vb1	-adv

2-3-8-21

Котомкаштым кудашын, шканышт верым налмекышт, руш пленный-влак дек лектын, мутланаш тӱҥальыч.

Котомкаштым
Котомка	-шт	-ым
котомка	-шт	-м
knapsack	-3PL	-ACC
no	-poss	-case

кудашын,
кудаш	-ын	-Ø
кудаш	-н	-Ø
take.off	-PST2	-3SG
vb1	-tense	-pers

кудашын,
кудаш	-ын
кудаш	-н
take.off	-CVB
vb1	-adv

шканышт
шк	-ан	-ышт
шке	-лан	-шт
REFL	-DAT	-3PL
pr	-case	-poss

шканышт
шкан	-ышт
шкан	-шт
for.oneself	-3PL
pr	-poss

верым
вер	-ым
вер	-м
place	-ACC
no	-case

налмекышт,
нал	-мекы	-шт
нал	-меке	-шт
take	-CVB.PRI	-3PL
vb1	-adv	-poss

руш
руш
руш
Russian
no

руш
ру	-ш
ру	-ш
leaven	-ILL
no	-case

пленный-влак
пленный	-влак
пленный	-влак
captive	-PL
ad/no	-num

дек
дек
дек
to
po

лектын,
лект	-ын	-Ø
лект	-н	-Ø
go	-PST2	-3SG
vb1	-tense	-pers

лектын,
лект	-ын
лект	-н
go	-CVB
vb1	-adv

мутланаш
мутлан	-аш
мутлане	-аш
talk	-INF
vb2	-inf

тӱҥальыч.
тӱҥал	-ьыч
тӱҥал	-ыч
start	-PST1.2SG
vb1	-tense.pers

тӱҥальыч.
тӱҥал	-ьыч
тӱҥал	-ыч
start	-PST1.3PL
vb1	-tense.pers

2-3-8-22

— Рус, рус!

Рус,
Ру	-с
ру	-с
leaven	-STR
no	-enc

Рус,
Ру	-Ø	-с
руо	-Ø	-с
chop	-CNG	-STR
vb2	-conn	-enc

рус!
ру	-с
ру	-с
leaven	-STR
no	-enc

рус!
ру	-Ø	-с
руо	-Ø	-с
chop	-CNG	-STR
vb2	-conn	-enc

2-3-8-23

— кычкырат, шкешт дек ӱжыт.

кычкырат,
кычкыр	-ат
кычкыре	-ат
shout	-3PL
vb2	-pers

кычкырат,
кычкыр	-а	-т
кычкыре	-а	-ат
shout	-3SG	-and
vb2	-pers	-enc

кычкырат,
кычкыр	-Ø	-ат
кычкыре	-Ø	-ат
shout	-CNG	-and
vb2	-conn	-enc

шкешт
шкешт
шкешт
they.themselves
pr

шкешт
шке	-шт
шке	-шт
REFL	-3PL
pr	-poss

дек
дек
дек
to
po

ӱжыт.
ӱж	-ыт
ӱж	-ыт
call	-3PL
vb1	-pers

2-3-8-24

— Мусье, мусье!

Мусье,

Мусье

Mus'ye

мусье!

***

2-3-8-25

Француз, француз!

Француз,
Француз
француз
French
no

француз!
француз
француз
French
no

2-3-8-26

— кычкырат руш-влак кокла гыч.

кычкырат
кычкыр	-ат
кычкыре	-ат
shout	-3PL
vb2	-pers

кычкырат
кычкыр	-а	-т
кычкыре	-а	-ат
shout	-3SG	-and
vb2	-pers	-enc

кычкырат
кычкыр	-Ø	-ат
кычкыре	-Ø	-ат
shout	-CNG	-and
vb2	-conn	-enc

руш-влак
руш	-влак
руш	-влак
Russian	-PL
no	-num

кокла
кокла
кокла
distance
ad/no

кокла
кок	-ла
кок	-ла
cook	-COMP
no	-case

кокла
кок	-ла
кок	-ла
two	-COMP
nm	-case

кокла
кок	-ла
кок	-ла
cook	-PL
no	-num

кокла
кок	-ла
кок	-ла
two	-PL
nm	-num

кокла
кок	-ла
кок	-ла
cook	-STR
no	-enc

кокла
кок	-ла
кок	-ла
two	-STR
nm	-enc

гыч.
гыч
гыч
from
po

2-3-8-27

Южышт чакрак мият.

Южышт
Южышт
южышт
some
av/pr

Южышт
Юж	-ышт
юж	-шт
air	-3PL
no	-poss

Южышт
Южы	-шт
южо	-шт
some	-3PL
pr	-poss

чакрак
чакрак
чакрак
closer
av

чакрак
чак	-рак
чак	-рак
close	-COMP
ad/av/no	-deg

чакрак
чак	-рак
чак	-рак
barely	-COMP
av	-deg

мият.
ми[й]	-[а]т
мие	-ат
come	-3PL
vb2	-pers

мият.
ми[й]	-[а]	-т
мие	-а	-ат
come	-3SG	-and
vb2	-pers	-enc

2-3-8-28

Иктышт-весыштым ончат.

Иктышт-весыштым
Икты	-шт-	вес	-ышт	-ым
икте	-шт	вес	-шт	-м
one	-3PL	different	-3PL	-ACC
nm/pr	-poss	ad/pr	-poss	-case

Иктышт-весыштым
Икты	-шт-	весы	-шт	-ым
икте	-шт	весе	-шт	-м
one	-3PL	different	-3PL	-ACC
nm/pr	-poss	ad/no/pr	-poss	-case

ончат.
онч	-ат
ончо	-ат
look	-3PL
vb2	-pers

ончат.
онч	-а	-т
ончо	-а	-ат
look	-3SG	-and
vb2	-pers	-enc

ончат.
онч	-Ø	-ат
ончо	-Ø	-ат
look	-CNG	-and
vb2	-conn	-enc

2-3-8-29

— Корошо, рус!

Корошо,

Корошо

Korosho

рус!
ру	-с
ру	-с
leaven	-STR
no	-enc

рус!
ру	-Ø	-с
руо	-Ø	-с
chop	-CNG	-STR
vb2	-conn	-enc

2-3-8-30

Камарад!

Камарад

Kamarad

2-3-8-31

Товарищ!

Товарищ

Tovarishch

2-3-8-32

Наполеон — Моску — Толстой!

Наполеон —

Наполеон

Napoleon

Моску —

Моску

Mosku

Толстой!

Толстой

Tolstoy

2-3-8-33

Бонжур!

Бонжур

Bonzhur

2-3-8-34

Вив, ля Рус!

Вив,

Вив

Viv

ля
ля
ля
A
no

Рус!
Ру	-с
ру	-с
leaven	-STR
no	-enc

Рус!
Ру	-Ø	-с
руо	-Ø	-с
chop	-CNG	-STR
vb2	-conn	-enc

2-3-8-35

— пылышлан шӱшпык шӱшкымыла шокта.

пылышлан
пылыш	-лан
пылыш	-лан
ear	-DAT
no	-case

пылышлан
пылыш	-ла	-н
пылыш	-ла	-н
ear	-PL	-GEN
no	-num	-case

шӱшпык
шӱшпык
шӱшпык
nightingale
no

шӱшкымыла
шӱшкымы	-ла
шӱшкымӧ	-ла
whistling	-COMP
ad	-case

шӱшкымыла
шӱшкымы	-ла
шӱшкымӧ	-ла
whistling	-PL
ad	-num

шӱшкымыла
шӱшкымы	-ла
шӱшкымӧ	-ла
whistling	-STR
ad	-enc

шӱшкымыла
шӱшкы	-мыла
шӱшкӧ	-мыла
whistle	-INF.FUT
vb2	-inf

шӱшкымыла
шӱшкы	-мы	-ла
шӱшкӧ	-мЕ	-ла
whistle	-PTCP.PASS	-COMP
vb2	-ad	-case

шӱшкымыла
шӱшкы	-мы	-ла
шӱшкӧ	-мЕ	-ла
whistle	-PTCP.PASS	-PL
vb2	-ad	-num

шӱшкымыла
шӱшкы	-мы	-ла
шӱшкӧ	-мЕ	-ла
whistle	-PTCP.PASS	-STR
vb2	-ad	-enc

шокта.
шокт	-а
шокто	-а
be.heard	-3SG
vb2	-pers

2-3-8-36

Изиш лиймек, ешарышт:

Изиш
Изиш
изиш
a.bit
av

Изиш
Изи	-ш
изи	-ш
small	-ILL
ad/no	-case

лиймек,
лий	-мек
лий	-мек
be	-CVB.PRI
vb1	-adv

ешарышт:
ешары	-шт
ешаре	-шт
add	-IMP.3PL
vb2	-mood.pers

ешарышт:
ешары	-ш	-т
ешаре	-ш	-т
add	-PST1	-3PL
vb2	-tense	-pers

2-3-8-37

— Америк, Керенски, Галитси.

Америк,

Америк

Amerik

Керенски,

Керенски

Kerenski

Галитси.

Галитси

Galitsi

2-3-8-38

Сакар француз-влак ойлыма гыч кум мутым веле ыҥыла: корошо, рус, товарищ.

Сакар

Sakar

француз-влак
француз	-влак
француз	-влак
French	-PL
no	-num

ойлыма

***

гыч
гыч
гыч
from
po

кум
кум
кум
godfather.of.one's.child
no

кум
кум
кум
three
nm

мутым
мут	-ым
мут	-м
word	-ACC
no	-case

веле
веле
веле
only
pa

веле
веле	-Ø
веле	-Ø
spill	-IMP.2SG
vb2	-mood.pers

веле
вел	-'е
вел	-Е
spill	-PST1.3SG
vb1	-tense.pers

веле
веле	-Ø
веле	-Ø
spill	-CNG
vb2	-conn

ыҥыла:

***

корошо,

***

рус,
ру	-с
ру	-с
leaven	-STR
no	-enc

рус,
ру	-Ø	-с
руо	-Ø	-с
chop	-CNG	-STR
vb2	-conn	-enc

товарищ.

***

2-3-8-39

Сакар шкежат тыге ойла, лачак «рус» олмеш «руш» манеш.

Сакар

Sakar

шкежат
шке	-ж	-ат
шке	-жЕ	-ат
REFL	-3SG	-and
pr	-poss	-enc

тыге
тыге
тыге
so
av/pa/pr

ойла,
ой	-ла
ой	-ла
opinion	-COMP
no	-case

ойла,
ой	-ла
ой	-ла
opinion	-PL
no	-num

ойла,
ой	-ла
ой	-ла
opinion	-STR
no	-enc

ойла,
ой	-ла
ой	-ла
oh	-STR
in	-enc

ойла,
ойл	-а
ойло	-а
talk	-3SG
vb2	-pers

ойла,
ой	-Ø	-ла
ойо	-Ø	-ла
fast	-CNG	-STR
vb2	-conn	-enc

ойла,
ой	-Ø	-ла
ойо	-Ø	-ла
fear	-CNG	-STR
vb2	-conn	-enc

лачак
лачак
лачак
[X]
av

лачак
лач	-ак
лач	-ак
just	-STR
av/no/pa	-enc

лачак
лач	-ак
лач	-ак
swim.bladder	-STR
no	-enc

лачак
лач	-ак
лаче	-ак
basket	-STR
no	-enc

лачак
лач	-ак
лаче	-ак
roller	-STR
no	-enc

«рус»
ру	-с
ру	-с
leaven	-STR
no	-enc

«рус»
ру	-Ø	-с
руо	-Ø	-с
chop	-CNG	-STR
vb2	-conn	-enc

олмеш
олмеш
олмеш
instead
po

олмеш
олм	-еш
олмо	-еш
place	-LAT
no	-case

«руш»
руш
руш
Russian
no

«руш»
ру	-ш
ру	-ш
leaven	-ILL
no	-case

манеш.
манеш
манеш
it.is.said
av

манеш.
ман	-еш
ман	-еш
say	-3SG
vb1	-pers

2-3-8-40

Адак «Моску» манмышт «Моско» манмыла шокта.

Адак
Адак
адак
again
av

«Моску»

Моску

Mosku

манмышт
ман	-мы	-шт
ман	-мЕ	-шт
say	-PTCP.PASS	-3PL
vb1	-ad	-poss

«Моско»
Моско
Моско
Moscow
pn

манмыла
ман	-мыла
ман	-мыла
say	-INF.FUT
vb1	-inf

манмыла
ман	-мы	-ла
ман	-мЕ	-ла
say	-PTCP.PASS	-COMP
vb1	-ad	-case

манмыла
ман	-мы	-ла
ман	-мЕ	-ла
say	-PTCP.PASS	-PL
vb1	-ad	-num

манмыла
ман	-мы	-ла
ман	-мЕ	-ла
say	-PTCP.PASS	-STR
vb1	-ad	-enc

шокта.
шокт	-а
шокто	-а
be.heard	-3SG
vb2	-pers

2-3-8-41

Наполеон, Толстой — Сакарлан так йӱк лукмаш веле.

Наполеон,

Наполеон

Napoleon

Толстой —

Толстой

Tolstoy

Сакарлан

Sakarlan

так
так
так
like.that
av/co/pa

йӱк
йӱк
йӱк
voice
no

лукмаш
лукмаш
лукмаш
taking.out
no

лукмаш
лук	-маш
лукт	-маш
lead.out	-NMLZ
vb1	-deriv.n

веле.
веле
веле
only
pa

веле.
веле	-Ø
веле	-Ø
spill	-IMP.2SG
vb2	-mood.pers

веле.
вел	-'е
вел	-Е
spill	-PST1.3SG
vb1	-tense.pers

веле.
веле	-Ø
веле	-Ø
spill	-CNG
vb2	-conn

2-3-8-42

Керенски ден Галици манмымат Сакар ок ыҥыле.

Керенски

Kerenski

ден
ден
ден
and
co

Галици

Galici

манмымат
ман	-мы	-м	-ат
ман	-мЕ	-м	-ат
say	-PTCP.PASS	-ACC	-and
vb1	-ad	-case	-enc

Сакар

Sakar

ок
ок	-Ø
ок	-Ø
NEG	-3SG
vb	-pers

ыҥыле.

***

2-3-8-43

Туге гынат, ала-кузе вес эр марте лагерь мучко руш пленный-влак коклаште тыгай увер шарлыш:

Туге
Туге
туге
so
av/pa

Туге
Ту	-ге
ту	-ге
that	-COM
pr	-case

Туге
Ту	-ге
ту	-ге
gland	-COM
no	-case

Туге
Ту	-ге
ту	-ге
banner	-COM
no	-case

гынат,
гынат
гынат
even.though
co/pa

гынат,
гына	-т
гына	-ат
only	-and
pa	-enc

гынат,
гын	-ат
гын	-ат
if	-and
co/pa	-enc

ала-кузе
ала-кузе
ала-кузе
somehow
av/pr

вес
вес
вес
different
ad/pr

эр
эр
эр
morning
ad/av/no

марте
марте
марте
up.to
po

лагерь
лагерь
лагерь
camp
no

мучко
мучко
мучко
completely
av/po

руш
руш
руш
Russian
no

руш
ру	-ш
ру	-ш
leaven	-ILL
no	-case

пленный-влак
пленный	-влак
пленный	-влак
captive	-PL
ad/no	-num

коклаште
коклаште
коклаште
in
av/po

коклаште
кокла	-ште
кокла	-штЕ
distance	-INE
ad/no	-case

коклаште
кок	-ла	-ште
кок	-ла	-штЕ
cook	-PL	-INE
no	-num	-case

коклаште
кок	-ла	-ште
кок	-ла	-штЕ
two	-PL	-INE
nm	-num	-case

тыгай
тыгай
тыгай
such
ad/av/no/pr

увер
увер
увер
news
no

шарлыш:
шарлы	-ш	-Ø
шарле	-ш	-Ø
widen	-PST1	-3SG
vb2	-tense	-pers

2-3-8-44

— Керенский, у правительствын министрже, Галицийыште наступаяш шӱден.

Керенский,

Керенский

Kerenskiy

у
у
у
new
ad/no

у
у
у
oh
in

у
у	-Ø
уо	-Ø
take.care.of	-IMP.2SG
vb2	-mood.pers

у
у	-Ø
уо	-Ø
stroke	-IMP.2SG
vb2	-mood.pers

у
у	-Ø
уо	-Ø
take.care.of	-CNG
vb2	-conn

у
у	-Ø
уо	-Ø
stroke	-CNG
vb2	-conn

правительствын
правительствы	-н
правительстве	-н
government	-GEN
no	-case

министрже,
министр	-же
министр	-жЕ
minister	-3SG
no	-poss

Галицийыште

Galiciyyshte

наступаяш

***

шӱден.
шӱд	-ен	-Ø
шӱдӧ	-ен	-Ø
order	-PST2	-3SG
vb2	-tense	-pers

шӱден.
шӱд	-ен
шӱдӧ	-ен
order	-CVB
vb2	-adv

2-3-8-45

Керенскийлан Америка полша.

Керенскийлан

Kerenskiylan

Америка

Amerika

полша.
полш	-а
полшо	-а
help	-3SG
vb2	-pers

2-3-8-46

— Ну, ынде немыч вашке ярна.

Ну,
Ну
ну
well
in/pa

ынде
ынде
ынде
now
av/pa

немыч
н'емыч
н'емыч
German
no

вашке
вашке
вашке
soon
ad/av/no

вашке
вашке	-Ø
вашке	-Ø
hurry	-IMP.2SG
vb2	-mood.pers

вашке
вашке	-Ø
вашке	-Ø
hurry	-CNG
vb2	-conn

ярна.
яр	-на
яр	-на
film	-1PL
no	-poss

ярна.
яр	-на
яр	-на
icon	-1PL
no	-poss

ярна.
ярн	-а
ярне	-а
become.tired	-3SG
vb2	-pers

ярна.
ярн	-а
ярне	-а
believe	-3SG
vb2	-pers

2-3-8-47

Америка тӱҥалын гын, немычлан вашке капут лиеш, — маныт руш пленный-влак.

Америка

Amerika

тӱҥалын
тӱҥал	-ын	-Ø
тӱҥал	-н	-Ø
start	-PST2	-3SG
vb1	-tense	-pers

тӱҥалын
тӱҥал	-ын
тӱҥал	-н
start	-CVB
vb1	-adv

гын,
гын
гын
if
co/pa

немычлан
н'емыч	-лан
н'емыч	-лан
German	-DAT
no	-case

немычлан
н'емыч	-ла	-н
н'емыч	-ла	-н
German	-PL	-GEN
no	-num	-case

вашке
вашке
вашке
soon
ad/av/no

вашке
вашке	-Ø
вашке	-Ø
hurry	-IMP.2SG
vb2	-mood.pers

вашке
вашке	-Ø
вашке	-Ø
hurry	-CNG
vb2	-conn

капут
капут
капут
end
no

лиеш, —
лиеш
лиеш
soon
pa

лиеш, —
ли[й]	-еш
лий	-еш
be	-3SG
vb1	-pers

маныт
ман	-ыт
ман	-ыт
say	-3PL
vb1	-pers

руш
руш
руш
Russian
no

руш
ру	-ш
ру	-ш
leaven	-ILL
no	-case

пленный-влак.
пленный	-влак
пленный	-влак
captive	-PL
ad/no	-num

2-3-8-48

— Саржат вашкерак чарныже ыле, вара мемнам мӧҥгӧ колтат ыле.

Саржат
Сар	-ж	-ат
сар	-жЕ	-ат
war	-3SG	-and
no	-poss	-enc

Саржат
Сар	-ж	-ат
сар	-жЕ	-ат
yellow	-3SG	-and
ad	-poss	-enc

вашкерак
вашкерак
вашкерак
sooner
av

вашкерак
вашке	-рак
вашке	-рак
soon	-COMP
ad/av/no	-deg

чарныже
чарны	-же
чарне	-жЕ
stop	-IMP.3SG
vb2	-mood.pers

чарныже
чарны	-Ø	-же
чарне	-Ø	-жЕ
stop	-CNG	-3SG
vb2	-conn	-poss

ыле,
ыл	-'е
ул	-Е
be	-PST1.3SG
vb1	-tense.pers

вара
вара
вара
then
av/pa

вара
вара
вара
pole
no

вара
вар	-а
варе	-а
mix	-3SG
vb2	-pers

мемнам
мем	-на	-м
ме	-на	-м
1PL	-1PL	-ACC
pr	-poss	-case

мӧҥгӧ
мӧҥгӧ
мӧҥгӧ
home
av/no/po

колтат
колт	-ат
колт	-ат
[X]	-and
de	-enc

колтат
колт	-ат
колто	-ат
send	-3PL
vb2	-pers

колтат
колт	-а	-т
колто	-а	-ат
send	-3SG	-and
vb2	-pers	-enc

колтат
колт	-Ø	-ат
колто	-Ø	-ат
send	-CNG	-and
vb2	-conn	-enc

ыле.
ыл	-'е
ул	-Е
be	-PST1.3SG
vb1	-tense.pers

2-3-8-49

Ик кече эртыш, вес кече эртыш, арня эртыш — немычым сеҥыше уке.

Ик
Ик
ик
one
ad/nm/pa/pr

кече
кече
кече
sun
no

кече
кече	-Ø
кече	-Ø
hang	-IMP.2SG
vb2	-mood.pers

кече
кече	-Ø
кече	-Ø
hang	-CNG
vb2	-conn

эртыш,
эртыш
эртыш
history
no

эртыш,
эрты	-ш	-Ø
эрте	-ш	-Ø
pass	-PST1	-3SG
vb2	-tense	-pers

вес
вес
вес
different
ad/pr

кече
кече
кече
sun
no

кече
кече	-Ø
кече	-Ø
hang	-IMP.2SG
vb2	-mood.pers

кече
кече	-Ø
кече	-Ø
hang	-CNG
vb2	-conn

эртыш,
эртыш
эртыш
history
no

эртыш,
эрты	-ш	-Ø
эрте	-ш	-Ø
pass	-PST1	-3SG
vb2	-tense	-pers

арня
арня
арня
week
no

эртыш —
эртыш
эртыш
history
no

эртыш —
эрты	-ш	-Ø
эрте	-ш	-Ø
pass	-PST1	-3SG
vb2	-tense	-pers

немычым
н'емыч	-ым
н'емыч	-м
German	-ACC
no	-case

сеҥыше
сеҥыше
сеҥыше
victorious
ad/no

сеҥыше
сеҥы	-ше
сеҥе	-шЕ
defeat	-PTCP.ACT
vb2	-ad

уке.
уке
уке
no
ad/no/pa

2-3-8-50

Вара увер тольо: «Америка але кӱлынак полшен ок керт.

Вара
Вара
вара
then
av/pa

Вара
Вара
вара
pole
no

Вара
Вар	-а
варе	-а
mix	-3SG
vb2	-pers

увер
увер
увер
news
no

тольо:
тол	-ьо
тол	-Е
come	-PST1.3SG
vb1	-tense.pers

«Америка

Америка

Amerika

але
ал'е
ал'е
or
av/co/pa

але
але	-Ø
але	-Ø
soften.bast	-IMP.2SG
vb2	-mood.pers

але
але	-Ø
але	-Ø
soften.bast	-CNG
vb2	-conn

кӱлынак
кӱлын	-ак
кӱлын	-ак
as.necessary	-STR
av	-enc

кӱлынак
кӱл	-ына	-к
кӱл	-на	-ак
be.necessary	-1PL	-STR
vb1	-pers	-enc

кӱлынак
кӱл	-ын	-Ø	-ак
кӱл	-н	-Ø	-ак
be.necessary	-PST2	-3SG	-STR
vb1	-tense	-pers	-enc

кӱлынак
кӱл	-ын	-ак
кӱл	-н	-ак
be.necessary	-CVB	-STR
vb1	-adv	-enc

полшен
полш	-ен	-Ø
полшо	-ен	-Ø
help	-PST2	-3SG
vb2	-tense	-pers

полшен
полш	-ен
полшо	-ен
help	-CVB
vb2	-adv

ок
ок	-Ø
ок	-Ø
NEG	-3SG
vb	-pers

керт.
керт	-Ø
керт	-Ø
be.able.to	-IMP.2SG
vb1	-mood.pers

керт.
керт	-Ø
керт	-Ø
swaddle	-IMP.2SG
vb1	-mood.pers

керт.
керт	-Ø
керт	-Ø
be.able.to	-CNG
vb1	-conn

керт.
керт	-Ø
керт	-Ø
swaddle	-CNG
vb1	-conn

керт.
керт	-Ø
керт	-Ø
be.able.to	-CVB
vb1	-adv

керт.
керт	-Ø
керт	-Ø
swaddle	-CVB
vb1	-adv

2-3-8-51

Галициеш немыч-влак Керенскийын салтакше-влакым чот почкеныт...»

Галициеш

Galiciyesh

немыч-влак
н'емыч	-влак
н'емыч	-влак
German	-PL
no	-num

Керенскийын

Kerenskiyyn

салтакше-влакым
салтак	-ше	-влак	-ым
салтак	-жЕ	-влак	-м
soldier	-3SG	-PL	-ACC
no	-poss	-num	-case

чот
чот
чот
very
av

чот
чот
чот
number
no

почкеныт...»
почк	-ен	-ыт
почко	-ен	-ыт
shake.off	-PST2	-3PL
vb2	-tense	-pers

2-3-8-52

Илыш адак тоштылак нушкеш.

Илыш
Илыш
илыш
life
no

Илыш
Илы	-ш	-Ø
иле	-ш	-Ø
live	-PST1	-3SG
vb2	-tense	-pers

адак
адак
адак
again
av

тоштылак
тоштыла	-к
тоштыла	-ак
as.before	-STR
av	-enc

тоштылак
тошты	-ла	-к
тошто	-ла	-ак
old	-COMP	-STR
ad/no	-case	-enc

тоштылак
тошты	-ла	-к
тошто	-ла	-ак
old	-PL	-STR
ad/no	-num	-enc

нушкеш.
нушк	-еш
нушк	-еш
creep	-3SG
vb1	-pers

2-3-8-53

Ик эрдене Сакарын чытыдымын чот вуйжо коршташ тӱҥалын.

Ик
Ик
ик
one
ad/nm/pa/pr

эрдене
эрдене
эрдене
in.the.morning
av

Сакарын

Sakaryn

чытыдымын
чытыдымын
чытыдымын
intolerably
av

чытыдымын
чытыдымы	-н
чытыдыме	-н
intolerable	-GEN
ad	-case

чытыдымын
чыты	-дымы	-н
чыте	-дымЕ	-н
tolerate	-PTCP.NEG	-GEN
vb2	-ad	-case

чот
чот
чот
very
av

чот
чот
чот
number
no

вуйжо
вуй	-жо
вуй	-жЕ
head	-3SG
no	-poss

коршташ
коршт	-аш
коршто	-аш
hurt	-INF
vb2	-inf

тӱҥалын.
тӱҥал	-ын	-Ø
тӱҥал	-н	-Ø
start	-PST2	-3SG
vb1	-tense	-pers

тӱҥалын.
тӱҥал	-ын
тӱҥал	-н
start	-CVB
vb1	-adv

2-3-8-54

Сакар, моло черле деке ушнен, околоткыш кайыш.

Сакар,

Сакар

Sakar

моло
моло
моло
other
no/pr

черле
черле
черле
sick
ad/no

деке
деке
деке
to
po

ушнен,
ушн	-ен	-Ø
ушно	-ен	-Ø
join	-PST2	-3SG
vb2	-tense	-pers

ушнен,
ушн	-ен
ушно	-ен
join	-CVB
vb2	-adv

околоткыш
околоткы	-ш
околотко	-ш
field.hospital	-ILL
no	-case

кайыш.
кай	-ыш
кай	-ш
aftergrass	-ILL
no	-case

кайыш.
кайы	-ш	-Ø
кае	-ш	-Ø
go	-PST1	-3SG
vb2	-tense	-pers

2-3-8-55

Околотокшо лагерь тӱжвалне, парусин палатыште улмаш.

Околотокшо

Okolotoksho

лагерь
лагерь
лагерь
camp
no

тӱжвалне,
тӱжвалне
тӱжвалне
outside
av/po

парусин
парусин
парусин
sailcloth
no

палатыште
палаты	-ште
палате	-штЕ
hall	-INE
no	-case

улмаш.
улмаш
улмаш
being
no/pa/vb

улмаш.
ул	-маш
ул	-маш
be	-NMLZ
vb1	-deriv.n

2-3-8-56

Черле, сусыргышо-влак пеш шукын улыт.

Черле,
Черле
черле
sick
ad/no

сусыргышо-влак
сусыргышо	-влак
сусыргышо	-влак
wounded	-PL
ad/no	-num

сусыргышо-влак
сусыргы	-шо	-влак
сусырго	-шЕ	-влак
be.injured	-PTCP.ACT	-PL
vb2	-ad	-num

пеш
пеш
пеш
very
av

шукын
шукын
шукын
a.lot
av

шукын
шукы	-н
шуко	-н
a.lot	-GEN
ad/av/no	-case

улыт.
ул	-ыт
ул	-ыт
be	-3PL
vb1	-pers

2-3-8-57

Тыштат конвой орола.

Тыштат
Тышт	-ат
тыште	-ат
here	-and
av/pr	-enc

Тыштат
Тыш	-т	-ат
тыш	-штЕ	-ат
here	-INE	-and
av/pr	-case	-enc

конвой
конвой
конвой
convoy
no

орола.
орол	-а
ороло	-а
guard	-3SG
vb2	-pers

2-3-8-58

Черле-влак коклаште йол пуалшан, шӱйын йогышан ятыр уло.

Черле-влак
Черле	-влак
черле	-влак
sick	-PL
ad/no	-num

коклаште
коклаште
коклаште
in
av/po

коклаште
кокла	-ште
кокла	-штЕ
distance	-INE
ad/no	-case

коклаште
кок	-ла	-ште
кок	-ла	-штЕ
cook	-PL	-INE
no	-num	-case

коклаште
кок	-ла	-ште
кок	-ла	-штЕ
two	-PL	-INE
nm	-num	-case

йол
йол
йол
foot
no

пуалшан,
пуалшан
пуалшан
swollen
ad

пуалшан,
пуалш	-ан
пуалше	-ан
swollen	-with
ad/no	-deriv.ad

пуалшан,
пуал	-ш	-ан
пуал	-шЕ	-ан
blow	-PTCP.ACT	-with
vb1	-ad	-deriv.ad

пуалшан,
пуал	-ш	-ан
пуал	-шЕ	-ан
swell	-PTCP.ACT	-with
vb1	-ad	-deriv.ad

шӱйын
шӱй	-ын
шӱй	-н
neck	-GEN
no	-case

шӱйын
шӱй	-ын
шӱй	-н
piece.of.coal	-GEN
no	-case

шӱйын
шӱй	-ын
шӱй	-н
pus	-GEN
no	-case

шӱйын
шӱй	-ын	-Ø
шӱй	-н	-Ø
rot	-PST2	-3SG
vb1	-tense	-pers

шӱйын
шӱй	-ын
шӱй	-н
rot	-CVB
vb1	-adv

йогышан
йогышан
йогышан
fluid
ad

йогышан
йогыш	-ан
йогышо	-ан
flowing	-with
ad	-deriv.ad

йогышан
йогы	-ш	-ан
його	-шЕ	-ан
flow	-PTCP.ACT	-with
vb2	-ad	-deriv.ad

ятыр
ятыр
ятыр
much
av/no/pr

уло.
уло
уло
is
ad/no/vb

2-3-8-59

Шӱйшеш кошкен пижше бинтым ойырымаште шуко пурак кынелеш, нерыш темеш, тӱрвынчыкта, шӱведыкта.

Шӱйшеш
Шӱйш	-еш
шӱйшӧ	-еш
rotten	-LAT
ad/no	-case

Шӱйшеш
Шӱй	-ш	-еш
шӱй	-шЕ	-еш
rot	-PTCP.ACT	-LAT
vb1	-ad	-case

кошкен
кошк	-ен	-Ø
кошко	-ен	-Ø
dry	-PST2	-3SG
vb2	-tense	-pers

кошкен
кошк	-ен
кошко	-ен
dry	-CVB
vb2	-adv

пижше
пижше
пижше
sticky
ad

пижше
пиж	-ше
пиж	-шЕ
stick	-PTCP.ACT
vb1	-ad

пижше
пиж	-ше
пиж	-жЕ
mitten	-3SG
no	-poss

пижше
пиж	-ше
пиж	-жЕ
stick	-IMP.3SG
vb1	-mood.pers

пижше
пиж	-Ø	-ше
пиж	-Ø	-жЕ
stick	-CNG	-3SG
vb1	-conn	-poss

пижше
пиж	-Ø	-ше
пиж	-Ø	-жЕ
stick	-CVB	-3SG
vb1	-adv	-poss

бинтым
бинт	-ым
бинт	-м
bandage	-ACC
no	-case

ойырымаште
ойырымаш	-те
ойырымаш	-штЕ
separation	-INE
no	-case

ойырымаште
ойыры	-маш	-те
ойыро	-маш	-штЕ
separate	-NMLZ	-INE
vb2	-deriv.n	-case

шуко
шуко
шуко
a.lot
ad/av/no

пурак
пурак
пурак
dust
no

пурак
пурак
пурак
birch.bark.container
no

пурак
пу	-рак
пу	-рак
wood	-COMP
no	-deg

пурак
пура	-к
пура	-ак
home-made.kvass	-STR
no	-enc

пурак
пура	-к
пура	-ак
framework	-STR
no	-enc

пурак
пу	-Ø	-рак
пуо	-Ø	-рак
give	-CNG	-COMP
vb2	-conn	-deg

пурак
пу	-Ø	-рак
пуо	-Ø	-рак
blow	-CNG	-COMP
vb2	-conn	-deg

пурак
пур	-а	-к
пуро	-а	-ак
go.in	-3SG	-STR
vb2	-pers	-enc

пурак
пур	-Ø	-ак
пур	-Ø	-ак
chew	-CNG	-STR
vb1	-conn	-enc

пурак
пур	-Ø	-ак
пур	-Ø	-ак
chew	-CVB	-STR
vb1	-adv	-enc

пурак
пур	-	-ак
пур	-Е	-ак
chew	-PST1.3SG	-STR
vb1	-tense.pers	-enc

пурак
пур	-Ø	-ак
пуро	-Ø	-ак
go.in	-CNG	-STR
vb2	-conn	-enc

кынелеш,
кын'ел	-еш
кын'ел	-еш
get.up	-3SG
vb1	-pers

нерыш
нер	-ыш
нер	-ш
nose	-ILL
no	-case

нерыш
неры	-ш	-Ø
нере	-ш	-Ø
doze	-PST1	-3SG
vb2	-tense	-pers

темеш,
тем	-еш
теме	-еш
subject	-LAT
no	-case

темеш,
тем	-еш
тем	-еш
fill.up	-3SG
vb1	-pers

темеш,
те	-м	-еш
те	-ем	-еш
2PL	-TRANS	-3SG
pr	-deriv.v	-pers

тӱрвынчыкта,
тӱрвынчыкт	-а
тӱрвынчыктӧ	-а
sneeze	-3SG
vb2	-pers

тӱрвынчыкта,
тӱрвынч	-ыкт	-а
тӱрвынч	-ктЕ	-а
sneeze	-CAUS	-3SG
vb1	-deriv.v	-pers

шӱведыкта.
шӱведыкт	-а
шӱведыкте	-а
have.someone.healed	-3SG
vb2	-pers

шӱведыкта.
шӱведы	-кт	-а
шӱведе	-ктЕ	-а
spit	-CAUS	-3SG
vb2	-deriv.v	-pers

2-3-8-60

Сусыр вер шӱймаш виля семын ӱпша.

Сусыр
Сусыр
сусыр
wound
ad/no

вер
вер
вер
place
no

шӱймаш
шӱймаш
шӱймаш
suppuration
no

шӱймаш
шӱй	-маш
шӱй	-маш
rot	-NMLZ
vb1	-deriv.n

виля
виля
виля
carcass
no

семын
семын
семын
like
po

семын
сем	-ын
сем	-н
melody	-GEN
no	-case

семын
сем	-ын
сем	-н
sense	-GEN
no	-case

ӱпша.
ӱпш	-а
ӱпшӧ	-а
smell	-3SG
vb2	-pers

2-3-8-61

Рончымо бинтыште, шалатыме куткышуэсе кутко висак тий шолеш.

Рончымо
Рончымо
рончымо
comprehensive
ad

Рончымо
Рончы	-мо
рончо	-мЕ
unwind	-PTCP.PASS
vb2	-ad

бинтыште,
бинт	-ыште
бинт	-штЕ
bandage	-INE
no	-case

шалатыме
шалаты	-ме
шалате	-мЕ
scatter	-PTCP.PASS
vb2	-ad

куткышуэсе
куткышуэ	-се
куткышуэ	-сЕ
ant.colony	-ADJ
no	-deriv.ad

кутко
кутко
кутко
ant
no

висак
виса	-к
виса	-ак
scale	-STR
no	-enc

висак
виса	-к
виса	-ак
Libra	-STR
no	-enc

висак
виса	-к
виса	-ак
about	-STR
po	-enc

висак
вис	-а	-к
висе	-а	-ак
weigh	-3SG	-STR
vb2	-pers	-enc

висак
вис	-Ø	-ак
висе	-Ø	-ак
weigh	-CNG	-STR
vb2	-conn	-enc

тий
тий
тий
louse
no

тий
тий	-Ø
тий	-Ø
go.into	-IMP.2SG
vb1	-mood.pers

тий
тий	-Ø
тий	-Ø
go.into	-CNG
vb1	-conn

тий
тий	-Ø
тий	-Ø
go.into	-CVB
vb1	-adv

шолеш.
шол	-еш
шол	-еш
bracelet	-LAT
no	-case

шолеш.
шол	-еш
шоло	-еш
gut	-LAT
no	-case

шолеш.
шол	-еш
шоло	-еш
elm	-LAT
no	-case

шолеш.
шол	-еш
шоло	-еш
raft	-LAT
no	-case

шолеш.
шол	-еш
шоло	-еш
slippery.place	-LAT
no	-case

шолеш.
шол	-еш
шоло	-еш
secret	-LAT
no	-case

шолеш.
шол	-еш
шоло	-еш
thief	-LAT
no	-case

шолеш.
шол[ь]	-еш
шольо	-еш
little.brother	-LAT
no	-case

шолеш.
шол	-еш
шол	-еш
boil	-3SG
vb1	-pers

2-3-8-62

Сакар, пеш ару илышеш шочын-кушкын огыл гынат, чылт тыгай оньыш лийдымашым ужын огыл.

Сакар,

Сакар

Sakar

пеш
пеш
пеш
very
av

ару
ару
ару
clean
ad

илышеш
илыш	-еш
илыш	-еш
life	-LAT
no	-case

илышеш
илыш	-еш
илыше	-еш
living	-LAT
ad/no	-case

илышеш
илы	-ш	-еш
иле	-шЕ	-еш
live	-PTCP.ACT	-LAT
vb2	-ad	-case

шочын-кушкын
шочын-кушк	-ын	-Ø
шочын-кушк	-н	-Ø
be.born.and.raised	-PST2	-3SG
vb1	-tense	-pers

шочын-кушкын
шочын-кушк	-ын
шочын-кушк	-н
be.born.and.raised	-CVB
vb1	-adv

огыл
ог	-Ø	-ыл	-Ø
ог	-Ø	-ул	-Ø
NEG	-3SG	-be	-CNG
vb	-pers	-vb	-conn

гынат,
гынат
гынат
even.though
co/pa

гынат,
гына	-т
гына	-ат
only	-and
pa	-enc

гынат,
гын	-ат
гын	-ат
if	-and
co/pa	-enc

чылт
чылт
чылт
completely
av/pa

тыгай
тыгай
тыгай
such
ad/av/no/pr

оньыш
оньыш
оньыш
farther
av

оньыш
оньыш
оньыш
tall.tale
no

оньыш
оньы	-ш
оньо	-ш
father-in-law	-ILL
no	-case

лийдымашым
лийдымаш	-ым
лийдымаш	-м
impossibility	-ACC
no	-case

лийдымашым
лий	-дымаш	-ым
лий	-дымаш	-м
be	-NMLZ.NEG	-ACC
vb1	-deriv.n	-case

ужын
уж	-ын	-Ø
уж	-н	-Ø
see	-PST2	-3SG
vb1	-tense	-pers

ужын
уж	-ын
уж	-н
see	-CVB
vb1	-adv

ужын
у	-жы	-н
у	-жЕ	-н
new	-3SG	-GEN
ad/no	-poss	-case

огыл.
ог	-Ø	-ыл	-Ø
ог	-Ø	-ул	-Ø
NEG	-3SG	-be	-CNG
vb	-pers	-vb	-conn

2-3-8-63

Тий, кӱтӱла койын, Сакар дек, врач дек нушкыт...

Тий,
Тий
тий
louse
no

Тий,
Тий	-Ø
тий	-Ø
go.into	-IMP.2SG
vb1	-mood.pers

Тий,
Тий	-Ø
тий	-Ø
go.into	-CNG
vb1	-conn

Тий,
Тий	-Ø
тий	-Ø
go.into	-CVB
vb1	-adv

кӱтӱла
кӱтӱ	-ла
кӱтӱ	-ла
herd	-COMP
no	-case

кӱтӱла
кӱтӱ	-ла
кӱтӱ	-ла
herd	-PL
no	-num

кӱтӱла
кӱтӱ	-ла
кӱтӱ	-ла
herd	-STR
no	-enc

койын,
койын
койын
noticeably
av

койын,
кой	-ын	-Ø
кой	-н	-Ø
be.visible	-PST2	-3SG
vb1	-tense	-pers

койын,
кой	-ын
кой	-н
be.visible	-CVB
vb1	-adv

Сакар

Sakar

дек,
дек
дек
to
po

врач
врач
врач
doctor
no

дек
дек
дек
to
po

нушкыт...
нушк	-ыт
нушк	-ыт
creep	-3PL
vb1	-pers

2-3-8-64

Кажне кечын околоткыш тӱрлӧ барак гыч инвалид-влак массаж ыштыкташ толыт.

Кажне
Кажне
кажне
each
pr

кечын
кечын
кечын
daily
av

кечын
кечы	-н
кече	-н
sun	-GEN
no	-case

околоткыш
околоткы	-ш
околотко	-ш
field.hospital	-ILL
no	-case

тӱрлӧ
тӱрлӧ
тӱрлӧ
different
ad/no/po

тӱрлӧ
тӱрлӧ	-Ø
тӱрлӧ	-Ø
embroider	-IMP.2SG
vb2	-mood.pers

тӱрлӧ
тӱрлӧ	-Ø
тӱрлӧ	-Ø
embroider	-CNG
vb2	-conn

барак
барак
барак
barracks
no

барак
бар	-ак
бар	-ак
bar	-STR
no	-enc

барак
бар	-ак
бар	-ак
bar	-STR
no	-enc

гыч
гыч
гыч
from
po

инвалид-влак
инвалид	-влак
инвалид	-влак
invalid	-PL
no	-num

массаж
массаж
массаж
massage
no

ыштыкташ
ыштыкт	-аш
ыштыкте	-аш
make.somebody.do.something	-INF
vb2	-inf

ыштыкташ
ышты	-кт	-аш
ыште	-ктЕ	-аш
do	-CAUS	-INF
vb2	-deriv.v	-inf

толыт.
тол	-ыт
тол	-ыт
come	-3PL
vb1	-pers

2-3-8-65

Нуным ончалат гын, шӱметлан шуй веле чучеш.

Нуным
Нуным
нуным
them
pr

Нуным
нуно	-м
нуно	-м
3PL	-ACC
pr	-case

ончалат
ончал	-ат
ончал	-ат
look	-2SG
vb1	-pers

ончалат
ончал	-Ø	-ат
ончал	-Ø	-ат
look	-CNG	-and
vb1	-conn	-enc

ончалат
ончал	-Ø	-ат
ончал	-Ø	-ат
look	-CVB	-and
vb1	-adv	-enc

гын,
гын
гын
if
co/pa

шӱметлан
шӱм	-ет	-лан
шӱм	-ет	-лан
heart	-2SG	-DAT
no	-poss	-case

шӱметлан
шӱм	-ет	-лан
шӱм	-ет	-лан
feeling	-2SG	-DAT
no	-poss	-case

шӱметлан
шӱм	-ет	-лан
шӱм	-ет	-лан
bark	-2SG	-DAT
no	-poss	-case

шӱметлан
шӱм	-ет	-ла	-н
шӱм	-ет	-ла	-н
heart	-2SG	-PL	-GEN
no	-poss	-num	-case

шӱметлан
шӱм	-ет	-ла	-н
шӱм	-ет	-ла	-н
feeling	-2SG	-PL	-GEN
no	-poss	-num	-case

шӱметлан
шӱм	-ет	-ла	-н
шӱм	-ет	-ла	-н
bark	-2SG	-PL	-GEN
no	-poss	-num	-case

шуй
шуй
шуй
[X]
de

шуй
шуй	-Ø
шуйо	-Ø
stretch.out	-IMP.2SG
vb2	-mood.pers

шуй
шуй	-Ø
шуйо	-Ø
stretch.out	-CNG
vb2	-conn

веле
веле
веле
only
pa

веле
веле	-Ø
веле	-Ø
spill	-IMP.2SG
vb2	-mood.pers

веле
вел	-'е
вел	-Е
spill	-PST1.3SG
vb1	-tense.pers

веле
веле	-Ø
веле	-Ø
spill	-CNG
vb2	-conn

чучеш.
чуч	-еш
чуч	-еш
seem	-3SG
vb1	-pers

2-3-8-66

Южын кидше шаланен, вара музыргыл кушкын, южын йол кун уке, южын оҥылашлу шӧрын каен шинчын, южын шӱргӧ начкаже мурчак поҥгыла куптыргылын.

Южын
Юж	-ын
юж	-н
air	-GEN
no	-case

Южын
Южы	-н
южо	-н
some	-GEN
pr	-case

Южын
Ю	-жы	-н
ю	-жЕ	-н
magic	-3SG	-GEN
no	-poss	-case

Южын
Ю	-жы	-н
ю	-жЕ	-н
cool	-3SG	-GEN
no	-poss	-case

кидше
кид	-ше
кид	-жЕ
hand	-3SG
no	-poss

шаланен,
шалан	-ен	-Ø
шалане	-ен	-Ø
be.scattered	-PST2	-3SG
vb2	-tense	-pers

шаланен,
шалан	-ен
шалане	-ен
be.scattered	-CVB
vb2	-adv

вара
вара
вара
then
av/pa

вара
вара
вара
pole
no

вара
вар	-а
варе	-а
mix	-3SG
vb2	-pers

музыргыл
музыргыл	-Ø
музыргыл	-Ø
get.an.uneven.surface	-IMP.2SG
vb1	-mood.pers

музыргыл
музыргыл	-Ø
музыргыл	-Ø
get.an.uneven.surface	-CNG
vb1	-conn

музыргыл
музыргыл	-Ø
музыргыл	-Ø
get.an.uneven.surface	-CVB
vb1	-adv

кушкын,
кушкы	-н
кушко	-н
where	-GEN
av/pr	-case

кушкын,
кушк	-ын	-Ø
кушк	-н	-Ø
grow	-PST2	-3SG
vb1	-tense	-pers

кушкын,
кушк	-ын
кушк	-н
grow	-CVB
vb1	-adv

южын
юж	-ын
юж	-н
air	-GEN
no	-case

южын
южы	-н
южо	-н
some	-GEN
pr	-case

южын
ю	-жы	-н
ю	-жЕ	-н
magic	-3SG	-GEN
no	-poss	-case

южын
ю	-жы	-н
ю	-жЕ	-н
cool	-3SG	-GEN
no	-poss	-case

йол
йол
йол
foot
no

кун
кун
кун
skill
no

уке,
уке
уке
no
ad/no/pa

южын
юж	-ын
юж	-н
air	-GEN
no	-case

южын
южы	-н
южо	-н
some	-GEN
pr	-case

южын
ю	-жы	-н
ю	-жЕ	-н
magic	-3SG	-GEN
no	-poss	-case

южын
ю	-жы	-н
ю	-жЕ	-н
cool	-3SG	-GEN
no	-poss	-case

оҥылашлу
оҥылашлу
оҥылашлу
lower.jawbone
no

шӧрын
шӧрын
шӧрын
slantwise
ad/av/no

шӧрын
шӧр	-ын
шӧр	-н
milk	-GEN
no	-case

шӧрын
шӧр	-ын
шӧр	-н
edge	-GEN
no	-case

каен
ка[й]	-ен	-Ø
кае	-ен	-Ø
go	-PST2	-3SG
vb2	-tense	-pers

каен
ка[й]	-ен
кае	-ен
go	-CVB
vb2	-adv

шинчын,
шинч	-ын	-Ø
шинч	-н	-Ø
sit.down	-PST2	-3SG
vb1	-tense	-pers

шинчын,
шинч	-ын
шинч	-н
sit.down	-CVB
vb1	-adv

южын
юж	-ын
юж	-н
air	-GEN
no	-case

южын
южы	-н
южо	-н
some	-GEN
pr	-case

южын
ю	-жы	-н
ю	-жЕ	-н
magic	-3SG	-GEN
no	-poss	-case

южын
ю	-жы	-н
ю	-жЕ	-н
cool	-3SG	-GEN
no	-poss	-case

шӱргӧ
шӱргӧ
шӱргӧ
face
no

шӱргӧ
шӱргӧ
шӱргӧ
forest
no

начкаже
начка	-же
начка	-жЕ
[X]	-3SG
no	-poss

мурчак

***

поҥгыла
поҥгы	-ла
поҥго	-ла
mushroom	-COMP
no	-case

поҥгыла
поҥгы	-ла
поҥго	-ла
mushroom	-PL
no	-num

поҥгыла
поҥгы	-ла
поҥго	-ла
mushroom	-STR
no	-enc

поҥгыла
поҥгыл	-а
поҥгыло	-а
beat	-3SG
vb2	-pers

поҥгыла
поҥгы	-Ø	-ла
поҥго	-Ø	-ла
frighten	-CNG	-STR
vb2	-conn	-enc

куптыргылын.
куптыргыл	-ын	-Ø
куптыргыл	-н	-Ø
wrinkle	-PST2	-3SG
vb1	-tense	-pers

куптыргылын.
куптыргыл	-ын
куптыргыл	-н
wrinkle	-CVB
vb1	-adv

2-3-8-67

Нуным ончен, ӧрат: кузе нуно илыше кодыныт?

Нуным
Нуным
нуным
them
pr

Нуным
нуно	-м
нуно	-м
3PL	-ACC
pr	-case

ончен,
онч	-ен	-Ø
ончо	-ен	-Ø
look	-PST2	-3SG
vb2	-tense	-pers

ончен,
онч	-ен
ончо	-ен
look	-CVB
vb2	-adv

ӧрат:
ӧр	-ат
ӧр	-ат
slope	-and
no	-enc

ӧрат:
ӧр	-ат
ӧрӧ	-ат
groove	-and
no	-enc

ӧрат:
ӧр	-ат
ӧр	-ат
be.surprised	-2SG
vb1	-pers

ӧрат:
ӧр	-Ø	-ат
ӧр	-Ø	-ат
be.surprised	-CNG	-and
vb1	-conn	-enc

ӧрат:
ӧр	-Ø	-ат
ӧр	-Ø	-ат
be.surprised	-CVB	-and
vb1	-adv	-enc

ӧрат:
ӧр	-	-ат
ӧр	-Е	-ат
be.surprised	-PST1.3SG	-and
vb1	-tense.pers	-enc

кузе
кузе
кузе
how
av/co/no/pa

нуно
нуно
нуно
3PL
pr

илыше
илыше
илыше
living
ad/no

илыше
илы	-ше
иле	-шЕ
live	-PTCP.ACT
vb2	-ad

кодыныт?
код	-ын	-ыт
код	-н	-ыт
stay	-PST2	-3PL
vb1	-tense	-pers

2-3-8-68

Лык-лук лийын кушшо вуйкоҥрам, важык кайше умшам, шинча олмеш кодшо лакым, йол олмеш кодшо тоҥгакым ончет да шканет каласет: «Эх, родо, молан тый тунамак колен отыл?

Лык-лук
Лык-лук
лык-лук
bending
av

лийын
лийын
лийын
as.a
po

лийын
лий	-ын	-Ø
лий	-н	-Ø
be	-PST2	-3SG
vb1	-tense	-pers

лийын
лий	-ын
лий	-н
be	-CVB
vb1	-adv

кушшо
кушшо
кушшо
growing
ad

кушшо
куш	-шо
кушк	-шЕ
grow	-PTCP.ACT
vb1	-ad

кушшо
куш	-шо
куш	-жЕ
where	-3SG
av/co/pr	-poss

кушшо
куш	-шо
кушк	-жЕ
grow	-IMP.3SG
vb1	-mood.pers

кушшо
куш	-Ø	-шо
кушк	-Ø	-жЕ
grow	-CNG	-3SG
vb1	-conn	-poss

кушшо
куш	-Ø	-шо
кушк	-Ø	-жЕ
grow	-CVB	-3SG
vb1	-adv	-poss

вуйкоҥрам,

***

важык
важык
важык
crooked
ad/av/no

кайше

***

умшам,
умша	-м
умша	-м
mouth	-ACC
no	-case

умшам,
умша	-м
умша	-ем
mouth	-1SG
no	-poss

умшам,
умша	-м	-Ø
умша	-ем	-Ø
mouth	-TRANS	-IMP.2SG
no	-deriv.v	-mood.pers

умшам,
умша	-м	-Ø
умша	-ем	-Ø
mouth	-TRANS	-CNG
no	-deriv.v	-conn

умшам,
умша	-м	-Ø
умша	-ем	-Ø
mouth	-TRANS	-CVB
no	-deriv.v	-adv

шинча
шинча
шинча
eye
no

шинча
шинч	-а
шинче	-а
sit	-3SG
vb2	-pers

шинча
шинч	-а
шинче	-а
know	-3SG
vb2	-pers

олмеш
олмеш
олмеш
instead
po

олмеш
олм	-еш
олмо	-еш
place	-LAT
no	-case

кодшо
кодшо
кодшо
last
ad/no

кодшо
код	-шо
код	-шЕ
stay	-PTCP.ACT
vb1	-ad

кодшо
код	-шо
код	-жЕ
code	-3SG
no	-poss

кодшо
код	-шо
код	-жЕ
stay	-IMP.3SG
vb1	-mood.pers

кодшо
код	-Ø	-шо
код	-Ø	-жЕ
stay	-CNG	-3SG
vb1	-conn	-poss

кодшо
код	-Ø	-шо
код	-Ø	-жЕ
stay	-CVB	-3SG
vb1	-adv	-poss

лакым,
лак	-ым
лак	-м
varnish	-ACC
no	-case

лакым,
лакы	-м
лаке	-м
hole	-ACC
no	-case

йол
йол
йол
foot
no

олмеш
олмеш
олмеш
instead
po

олмеш
олм	-еш
олмо	-еш
place	-LAT
no	-case

кодшо
кодшо
кодшо
last
ad/no

кодшо
код	-шо
код	-шЕ
stay	-PTCP.ACT
vb1	-ad

кодшо
код	-шо
код	-жЕ
code	-3SG
no	-poss

кодшо
код	-шо
код	-жЕ
stay	-IMP.3SG
vb1	-mood.pers

кодшо
код	-Ø	-шо
код	-Ø	-жЕ
stay	-CNG	-3SG
vb1	-conn	-poss

кодшо
код	-Ø	-шо
код	-Ø	-жЕ
stay	-CVB	-3SG
vb1	-adv	-poss

тоҥгакым
тоҥгак	-ым
тоҥгак	-м
bump	-ACC
ad/av/no	-case

ончет
онч	-ет
ончо	-ет
look	-2SG
vb2	-pers

да
да
да
and
co

да
да
да
yes
pa

шканет
шк	-ан	-ет
шке	-лан	-ет
REFL	-DAT	-2SG
pr	-case	-poss

шканет
шкан	-ет
шкан	-ет
for.oneself	-2SG
pr	-poss

каласет:
калас	-ет
каласе	-ет
say	-2SG
vb2	-pers

«Эх,
Эх
эх
eh!
in

родо,
родо
родо
relative
no

молан
молан
молан
for.what
av/pr

молан
мол	-ан
моло	-ан
other	-with
no/pr	-deriv.ad

молан
мо	-лан
мо	-лан
what	-DAT
ad/av/pa/pr	-case

молан
мо	-ла	-н
мо	-ла	-н
what	-PL	-GEN
ad/av/pa/pr	-num	-case

тый
тый
тый
2SG
pr

тунамак
тунамак
тунамак
immediately
av

тунамак
тунам	-ак
тунам	-ак
then	-STR
av	-enc

тунамак
туна	-м	-ак
туна	-м	-ак
heifer	-ACC	-STR
no	-case	-enc

тунамак
туна	-м	-ак
туна	-ем	-ак
heifer	-1SG	-STR
no	-poss	-enc

тунамак
туна	-м	-а	-к
туна	-ем	-а	-ак
heifer	-TRANS	-3SG	-STR
no	-deriv.v	-pers	-enc

тунамак
ту	-на	-м	-ак
ту	-на	-м	-ак
that	-1PL	-ACC	-STR
pr	-poss	-case	-enc

тунамак
ту	-на	-м	-ак
ту	-на	-м	-ак
gland	-1PL	-ACC	-STR
no	-poss	-case	-enc

тунамак
ту	-на	-м	-ак
ту	-на	-м	-ак
banner	-1PL	-ACC	-STR
no	-poss	-case	-enc

тунамак
туна	-м	-Ø	-ак
туна	-ем	-Ø	-ак
heifer	-TRANS	-CNG	-STR
no	-deriv.v	-conn	-enc

тунамак
туна	-м	-Ø	-ак
туна	-ем	-Ø	-ак
heifer	-TRANS	-CVB	-STR
no	-deriv.v	-adv	-enc

тунамак
туна	-м	-	-ак
туна	-ем	-Е	-ак
heifer	-TRANS	-PST1.3SG	-STR
no	-deriv.v	-tense.pers	-enc

колен
кол	-ен	-Ø
коло	-ен	-Ø
die	-PST2	-3SG
vb2	-tense	-pers

колен
кол	-ен
коло	-ен
die	-CVB
vb2	-adv

отыл?
о	-т	-ыл	-Ø
о	-т	-ул	-Ø
NEG	-2SG	-be	-CNG
vb	-pers	-vb	-conn

отыл?
отыл
отыл
stubble
no

2-3-8-69

Колет гын, тыге от орлане ыле».

Колет
Кол	-ет
кол	-ет
fish	-2SG
no	-poss

Колет
Кол	-ет
Кол	-ет
Pisces	-2SG
no	-poss

Колет
Кол	-ет
коло	-ет
twenty	-2SG
nm	-poss

Колет
Кол	-ет
коло	-ет
die	-2SG
vb2	-pers

гын,
гын
гын
if
co/pa

тыге
тыге
тыге
so
av/pa/pr

от
о	-т
о	-т
NEG	-2SG
vb	-pers

орлане
орлане	-Ø
орлане	-Ø
suffer	-IMP.2SG
vb2	-mood.pers

орлане
орлане	-Ø
орлане	-Ø
suffer	-CNG
vb2	-conn

ыле».
ыл	-'е
ул	-Е
be	-PST1.3SG
vb1	-tense.pers

2-3-8-70

Тыгай коклаште южыжо уш кайшат уло.

Тыгай
Тыгай
тыгай
such
ad/av/no/pr

коклаште
коклаште
коклаште
in
av/po

коклаште
кокла	-ште
кокла	-штЕ
distance	-INE
ad/no	-case

коклаште
кок	-ла	-ште
кок	-ла	-штЕ
cook	-PL	-INE
no	-num	-case

коклаште
кок	-ла	-ште
кок	-ла	-штЕ
two	-PL	-INE
nm	-num	-case

южыжо
южыжо
южыжо
some
pr

южыжо
южы	-жо
южо	-жЕ
some	-3SG
pr	-poss

южыжо
ю	-жы	-жо
ю	-жЕ	-жЕ
magic	-3SG	-3SG
no	-poss	-poss

южыжо
ю	-жы	-жо
ю	-жЕ	-жЕ
cool	-3SG	-3SG
no	-poss	-poss

уш
уш
уш
mind
no

уш
у	-ш
у	-ш
new	-ILL
ad/no	-case

кайшат

***

уло.
уло
уло
is
ad/no/vb

2-3-8-71

Ик поляк яра барак пусакыште юмылта:

Ик
Ик
ик
one
ad/nm/pa/pr

поляк
поляк
поляк
Pole
no

поляк
поля	-к
поля	-ак
margin	-STR
no	-enc

яра
яра
яра
empty
ad/av/no

яра
яр	-а
яре	-а
catch.someone	-3SG
vb2	-pers

яра
яр	-а
яре	-а
take.up	-3SG
vb2	-pers

барак
барак
барак
barracks
no

барак
бар	-ак
бар	-ак
bar	-STR
no	-enc

барак
бар	-ак
бар	-ак
bar	-STR
no	-enc

пусакыште
пусак	-ыште
пусак	-штЕ
corner	-INE
no	-case

юмылта:
юмылт	-а
юмылто	-а
pray	-3SG
vb2	-pers

2-3-8-72

— Пан езус!

Пан
Пан
пан
landowner
no

езус!

***

2-3-8-73

Матка бозка!

Матка

Matka

бозка!

***

2-3-8-74

Пан езус!

Пан
Пан
пан
landowner
no

езус!

***

2-3-8-75

Матка бозка!

Матка

Matka

бозка!

***

2-3-8-76

«Тиде поляк тӱҥын куптырген.

«Тиде
Тиде
тиде
this
pr

«Тиде
Тиде	-Ø
тиде	-Ø
drop.into.boiling.water	-IMP.2SG
vb2	-mood.pers

«Тиде
Тиде	-Ø
тиде	-Ø
drop.into.boiling.water	-CNG
vb2	-conn

поляк
поляк
поляк
Pole
no

поляк
поля	-к
поля	-ак
margin	-STR
no	-enc

тӱҥын
тӱҥ	-ын
тӱҥ	-н
foundation	-GEN
ad/no	-case

тӱҥын
тӱҥ	-ын	-Ø
тӱҥ	-н	-Ø
freeze	-PST2	-3SG
vb1	-tense	-pers

тӱҥын
тӱҥ	-ын
тӱҥ	-н
freeze	-CVB
vb1	-adv

куптырген.
куптырг	-ен	-Ø
куптырго	-ен	-Ø
wrinkle	-PST2	-3SG
vb2	-tense	-pers

куптырген.
куптырг	-ен
куптырго	-ен
wrinkle	-CVB
vb2	-adv

2-3-8-77

Йӱкшат пытен шуын.

Йӱкшат
Йӱкш	-ат
йӱкшӧ	-ат
cool.down	-3PL
vb2	-pers

Йӱкшат
Йӱкш	-а	-т
йӱкшӧ	-а	-ат
cool.down	-3SG	-and
vb2	-pers	-enc

Йӱкшат
Йӱк	-ш	-ат
йӱк	-жЕ	-ат
voice	-3SG	-and
no	-poss	-enc

Йӱкшат
Йӱкш	-Ø	-ат
йӱкшӧ	-Ø	-ат
cool.down	-CNG	-and
vb2	-conn	-enc

пытен
пыт	-ен	-Ø
пыте	-ен	-Ø
end	-PST2	-3SG
vb2	-tense	-pers

пытен
пыт	-ен
пыте	-ен
end	-CVB
vb2	-adv

шуын.
шуын
шуын
no.matter
pa

шуын.
шу	-ын
шу	-н
bran	-GEN
no	-case

шуын.
шу	-ын
шу	-н
bristle	-GEN
no	-case

шуын.
шу	-ын
шу	-н
eye	-GEN
no	-case

шуын.
шу	-ын
шу	-н
spring.water	-GEN
no	-case

шуын.
шу	-ын	-Ø
шу	-н	-Ø
reach	-PST2	-3SG
vb1	-tense	-pers

шуын.
шу	-ын	-Ø
шу	-н	-Ø
ferment	-PST2	-3SG
vb1	-tense	-pers

шуын.
шу	-ын	-Ø
шу	-н	-Ø
whittle	-PST2	-3SG
vb1	-tense	-pers

шуын.
шу	-ын
шу	-н
reach	-CVB
vb1	-adv

шуын.
шу	-ын
шу	-н
ferment	-CVB
vb1	-adv

шуын.
шу	-ын
шу	-н
whittle	-CVB
vb1	-adv

2-3-8-78

Ила гын, пеш шуко эр марте ила», — шона Сакар.

Ила
И	-ла
и	-ла
and	-STR
co	-enc

Ила
И	-ла
и	-ла
[X]	-STR
pa	-enc

Ила
Ил	-а
иле	-а
live	-3SG
vb2	-pers

гын,
гын
гын
if
co/pa

пеш
пеш
пеш
very
av

шуко
шуко
шуко
a.lot
ad/av/no

эр
эр
эр
morning
ad/av/no

марте
марте
марте
up.to
po

ила», —
и	-ла
и	-ла
and	-STR
co	-enc

ила», —
и	-ла
и	-ла
[X]	-STR
pa	-enc

ила», —
ил	-а
иле	-а
live	-3SG
vb2	-pers

шона
шон	-а
шоно	-а
think	-3SG
vb2	-pers

Сакар.

Сакар

Sakar

2-3-8-79

Ушдымо полякын орланымыжым ужын, Сакар аважым шарналтыш, вара поляклан ойлымыла пелештыш:

Ушдымо
Ушдымо
ушдымо
insane
ad/no

Ушдымо
Уш	-дымо
уш	-дымЕ
mind	-without
no	-deriv.ad

полякын
поляк	-ын
поляк	-н
Pole	-GEN
no	-case

орланымыжым
орланы	-мы	-жы	-м
орлане	-мЕ	-жЕ	-м
suffer	-PTCP.PASS	-3SG	-ACC
vb2	-ad	-poss	-case

ужын,
уж	-ын	-Ø
уж	-н	-Ø
see	-PST2	-3SG
vb1	-tense	-pers

ужын,
уж	-ын
уж	-н
see	-CVB
vb1	-adv

ужын,
у	-жы	-н
у	-жЕ	-н
new	-3SG	-GEN
ad/no	-poss	-case

Сакар

Sakar

аважым
ава	-жы	-м
ава	-жЕ	-м
mother	-3SG	-ACC
no	-poss	-case

шарналтыш,
шарналтыш
шарналтыш
reminder
no

шарналтыш,
шарналты	-ш	-Ø
шарналте	-ш	-Ø
remember	-PST1	-3SG
vb2	-tense	-pers

вара
вара
вара
then
av/pa

вара
вара
вара
pole
no

вара
вар	-а
варе	-а
mix	-3SG
vb2	-pers

поляклан
поляк	-лан
поляк	-лан
Pole	-DAT
no	-case

поляклан
поляк	-ла	-н
поляк	-ла	-н
Pole	-PL	-GEN
no	-num	-case

ойлымыла
ойлымы	-ла
ойлымо	-ла
speech	-COMP
ad	-case

ойлымыла
ойлымы	-ла
ойлымо	-ла
speech	-PL
ad	-num

ойлымыла
ойлымы	-ла
ойлымо	-ла
speech	-STR
ad	-enc

ойлымыла
ойлы	-мыла
ойло	-мыла
talk	-INF.FUT
vb2	-inf

ойлымыла
ойлы	-мы	-ла
ойло	-мЕ	-ла
talk	-PTCP.PASS	-COMP
vb2	-ad	-case

ойлымыла
ойлы	-мы	-ла
ойло	-мЕ	-ла
talk	-PTCP.PASS	-PL
vb2	-ad	-num

ойлымыла
ойлы	-мы	-ла
ойло	-мЕ	-ла
talk	-PTCP.PASS	-STR
vb2	-ad	-enc

пелештыш:
пелешты	-ш	-Ø
пелеште	-ш	-Ø
say	-PST1	-3SG
vb2	-tense	-pers

2-3-8-80

— Юмын моло пашаже шуко уло дыр, мемнан гай кумалмым колышташ ок ярсе.

Юмын
Юм	-ын
юм	-н
horsehair.worm	-GEN
no	-case

Юмын
Юмы	-н
юмо	-н
god	-GEN
in/no	-case

моло
моло
моло
other
no/pr

пашаже
паша	-же
паша	-жЕ
work	-3SG
no	-poss

шуко
шуко
шуко
a.lot
ad/av/no

уло
уло
уло
is
ad/no/vb

дыр,
дыр
дыр
probably
pa

мемнан
мем	-на	-н
ме	-на	-н
1PL	-1PL	-GEN
pr	-poss	-case

гай
гай
гай
like
ad/av/pa/po

кумалмым
кумалмы	-м
кумалме	-м
prayer	-ACC
ad	-case

кумалмым
кумал	-мы	-м
кумал	-мЕ	-м
pray	-PTCP.PASS	-ACC
vb1	-ad	-case

колышташ
колышт	-аш
колышт	-аш
listen	-INF
vb1	-inf

ок
ок	-Ø
ок	-Ø
NEG	-3SG
vb	-pers

ярсе.
ярсе	-Ø
ярсе	-Ø
become.free	-IMP.2SG
vb2	-mood.pers

ярсе.
ярсе	-Ø
ярсе	-Ø
become.free	-CNG
vb2	-conn

2-3-8-81

Шоҥгын койшо ик пленный (йошкар пондашыже чалемаш тӱҥалын), эртен кайше еҥым ужын, парняж дене ончыктен кычкыра:

Шоҥгын
Шоҥгын
шоҥгын
old
av

Шоҥгын
Шоҥгы	-н
шоҥго	-н
old	-GEN
ad/no	-case

койшо
койшо
койшо
visible
ad

койшо
кой	-шо
кой	-шЕ
be.visible	-PTCP.ACT
vb1	-ad

ик
ик
ик
one
ad/nm/pa/pr

пленный
пленный
пленный
captive
ad/no

(йошкар
йошкар
йошкар
red
ad

пондашыже
пондаш	-ыже
пондаш	-жЕ
beard	-3SG
no	-poss

чалемаш
чалем	-аш
чалем	-аш
go.gray	-INF
vb1	-inf

чалемаш
чал	-ем	-аш
чал	-ем	-аш
gray	-TRANS	-INF
ad	-deriv.v	-inf

тӱҥалын),
тӱҥал	-ын	-Ø
тӱҥал	-н	-Ø
start	-PST2	-3SG
vb1	-tense	-pers

тӱҥалын),
тӱҥал	-ын
тӱҥал	-н
start	-CVB
vb1	-adv

эртен
эртен
эртен
very
av

эртен
эрт	-ен	-Ø
эрте	-ен	-Ø
pass	-PST2	-3SG
vb2	-tense	-pers

эртен
эрт	-ен
эрте	-ен
pass	-CVB
vb2	-adv

кайше

***

еҥым
еҥ	-ым
еҥ	-м
person	-ACC
ad/no	-case

ужын,
уж	-ын	-Ø
уж	-н	-Ø
see	-PST2	-3SG
vb1	-tense	-pers

ужын,
уж	-ын
уж	-н
see	-CVB
vb1	-adv

ужын,
у	-жы	-н
у	-жЕ	-н
new	-3SG	-GEN
ad/no	-poss	-case

парняж
парня	-ж
парня	-жЕ
finger	-3SG
no	-poss

дене
дене
дене
with
po

ончыктен
ончыкт	-ен	-Ø
ончыкто	-ен	-Ø
show	-PST2	-3SG
vb2	-tense	-pers

ончыктен
ончыкт	-ен
ончыкто	-ен
show	-CVB
vb2	-adv

ончыктен
ончы	-кт	-ен	-Ø
ончо	-ктЕ	-ен	-Ø
look	-CAUS	-PST2	-3SG
vb2	-deriv.v	-tense	-pers

ончыктен
ончы	-кт	-ен
ончо	-ктЕ	-ен
look	-CAUS	-CVB
vb2	-deriv.v	-adv

кычкыра:
кычкыр	-а
кычкыре	-а
shout	-3SG
vb2	-pers

2-3-8-82

— Вот, вот, вот!

Вот,
Вот
вот
there
co/pa

Вот,
Вот
вот
web
no

вот,
вот
вот
there
co/pa

вот,
вот
вот
web
no

вот!
вот
вот
there
co/pa

вот!
вот
вот
web
no

2-3-8-83

Вот антихрист! * * *

Вот
Вот
вот
there
co/pa

Вот
Вот
вот
web
no

антихрист! * * *
антихрист
антихрист
the.Antichrist
no

2-3-8-84

Сентябрьыште лагерьышке шужен ярныше еҥ-влак тольыч.

Сентябрьыште
Сентябрь	-ыште
сентябрь	-штЕ
September	-INE
no	-case

лагерьышке
лагерь	-ышке
лагерь	-шкЕ
camp	-ILL
no	-case

шужен
шуж	-ен	-Ø
шужо	-ен	-Ø
get.hungry	-PST2	-3SG
vb2	-tense	-pers

шужен
шуж	-ен
шужо	-ен
get.hungry	-CVB
vb2	-adv

ярныше
ярныше
ярныше
tired
ad

ярныше
ярны	-ше
ярне	-шЕ
become.tired	-PTCP.ACT
vb2	-ad

ярныше
ярны	-ше
ярне	-шЕ
believe	-PTCP.ACT
vb2	-ad

еҥ-влак
еҥ	-влак
еҥ	-влак
person	-PL
ad/no	-num

тольыч.
тол	-ьыч
тол	-ыч
come	-PST1.2SG
vb1	-tense.pers

тольыч.
тол	-ьыч
тол	-ыч
come	-PST1.3PL
vb1	-tense.pers

2-3-8-85

Кӱпнышӧ шӱргышт — кагаз гай ошо.

Кӱпнышӧ
Кӱпнышӧ
кӱпнышӧ
swollen
ad

Кӱпнышӧ
Кӱпны	-шӧ
кӱпнӧ	-шЕ
swell	-PTCP.ACT
vb2	-ad

шӱргышт —
шӱргы	-шт
шӱргӧ	-шт
face	-3PL
no	-poss

шӱргышт —
шӱргы	-шт
шӱргӧ	-шт
forest	-3PL
no	-poss

кагаз
кагаз
кагаз
paper
no

гай
гай
гай
like
ad/av/pa/po

ошо.
ошо
ошо
white
ad

2-3-8-86

Шинчашт кукшо, колышо еҥынла чылгат.

Шинчашт
Шинча	-шт
шинча	-шт
eye	-3PL
no	-poss

кукшо,
кукшо
кукшо
dry
ad/no

колышо
колышо
колышо
dead
ad/no

колышо
колы	-шо
коло	-шЕ
die	-PTCP.ACT
vb2	-ad

еҥынла
еҥ	-ын	-ла
еҥ	-н	-ла
person	-GEN	-COMP
ad/no	-case	-case

еҥынла
еҥ	-ын	-ла
еҥ	-н	-ла
person	-GEN	-PL
ad/no	-case	-num

еҥынла
еҥ	-ын	-ла
еҥ	-н	-ла
person	-GEN	-STR
ad/no	-case	-enc

чылгат.
чылг	-ат
чылге	-ат
gleaming	-and
av	-enc

чылгат.
чылг	-ат
чылге	-ат
gleam	-3PL
vb2	-pers

чылгат.
чылг	-а	-т
чылге	-а	-ат
gleam	-3SG	-and
vb2	-pers	-enc

чылгат.
чылг	-Ø	-ат
чылге	-Ø	-ат
gleam	-CNG	-and
vb2	-conn	-enc

2-3-8-87

Вуйыштышт — ӱп олмеш ала-мо тугай мочыла тӱсан пун.

Вуйыштышт —
Вуй	-ышты	-шт
вуй	-штЕ	-шт
head	-INE	-3PL
no	-case	-poss

ӱп
ӱп
ӱп
hair
no

олмеш
олмеш
олмеш
instead
po

олмеш
олм	-еш
олмо	-еш
place	-LAT
no	-case

ала-мо
ала-мо
ала-мо
something
pa/pr

тугай
тугай
тугай
such
ad/av/pr

мочыла
мочыла
мочыла
bast
no

тӱсан
тӱсан
тӱсан
colored
ad

тӱсан
тӱс	-ан
тӱс	-ан
color	-with
no	-deriv.ad

пун.
пун
пун
hair
no

пун.
пу	-н
пу	-н
wood	-GEN
no	-case

2-3-8-88

Лагерьысе-влак ӧрын ончат.

Лагерьысе-влак
Лагерьысе	-влак
лагерьысе	-влак
camp	-PL
ad	-num

Лагерьысе-влак
Лагерь	-ысе	-влак
лагерь	-сЕ	-влак
camp	-ADJ	-PL
no	-deriv.ad	-num

ӧрын
ӧрын
ӧрын
timidly
av

ӧрын
ӧр	-ын
ӧр	-н
slope	-GEN
no	-case

ӧрын
ӧры	-н
ӧрӧ	-н
groove	-GEN
no	-case

ӧрын
ӧр	-ын	-Ø
ӧр	-н	-Ø
be.surprised	-PST2	-3SG
vb1	-tense	-pers

ӧрын
ӧр	-ын
ӧр	-н
be.surprised	-CVB
vb1	-adv

ончат.
онч	-ат
ончо	-ат
look	-3PL
vb2	-pers

ончат.
онч	-а	-т
ончо	-а	-ат
look	-3SG	-and
vb2	-pers	-enc

ончат.
онч	-Ø	-ат
ончо	-Ø	-ат
look	-CNG	-and
vb2	-conn	-enc

2-3-8-89

— Святой-влак!

Святой-влак!
Святой	-влак
святой	-влак
holy	-PL
ad	-num

2-3-8-90

— ала-кӧ шыпак каласыш.

ала-кӧ
ала-кӧ
ала-кӧ
somebody
pr

шыпак
шыпак
шыпак
quietly
av

шыпак
шып	-ак
шып	-ак
quiet	-STR
ad/av/no	-enc

каласыш.
каласы	-ш	-Ø
каласе	-ш	-Ø
say	-PST1	-3SG
vb2	-tense	-pers

2-3-8-91

Нимо шонымашат, нимо шижмашат тӱсыштышт ок кой.

Нимо
Нимо
нимо
nothing
ad/av/pr

шонымашат,
шонымаш	-ат
шонымаш	-ат
thought	-and
no	-enc

шонымашат,
шоны	-маш	-ат
шоно	-маш	-ат
think	-NMLZ	-and
vb2	-deriv.n	-enc

нимо
н'имо
н'имо
nothing
ad/av/pr

шижмашат
шижмаш	-ат
шижмаш	-ат
sense	-and
no	-enc

шижмашат
шиж	-маш	-ат
шиж	-маш	-ат
feel	-NMLZ	-and
vb1	-deriv.n	-enc

тӱсыштышт
тӱс	-ышты	-шт
тӱс	-штЕ	-шт
color	-INE	-3PL
no	-case	-poss

тӱсыштышт
тӱсыш	-ты	-шт
тӱсыш	-штЕ	-шт
endurance	-INE	-3PL
no	-case	-poss

ок
ок	-Ø
ок	-Ø
NEG	-3SG
vb	-pers

кой.
кой	-Ø
кой	-Ø
be.visible	-IMP.2SG
vb1	-mood.pers

кой.
кой	-Ø
кой	-Ø
be.visible	-CNG
vb1	-conn

кой.
кой	-Ø
кой	-Ø
be.visible	-CVB
vb1	-adv

2-3-8-92

Йодмылан кӱчыкын каласат.

Йодмылан
Йодмы	-лан
йодмо	-лан
interrogative	-DAT
ad	-case

Йодмылан
Йодмы	-ла	-н
йодмо	-ла	-н
interrogative	-PL	-GEN
ad	-num	-case

Йодмылан
Йод	-мы	-лан
йод	-мЕ	-лан
ask	-PTCP.PASS	-DAT
vb1	-ad	-case

Йодмылан
Йод	-мы	-ла	-н
йод	-мЕ	-ла	-н
ask	-PTCP.PASS	-PL	-GEN
vb1	-ad	-num	-case

кӱчыкын
кӱчыкын
кӱчыкын
briefly
av

кӱчыкын
кӱчык	-ын
кӱчык	-н
short	-GEN
ad/no	-case

каласат.
калас	-ат
каласе	-ат
say	-3PL
vb2	-pers

каласат.
калас	-а	-т
каласе	-а	-ат
say	-3SG	-and
vb2	-pers	-enc

каласат.
калас	-Ø	-ат
каласе	-Ø	-ат
say	-CNG	-and
vb2	-conn	-enc

2-3-8-93

— Кушеч кондышт?

Кушеч
Кушеч
кушеч
from.where
av/pr

кондышт?
кондышт	-Ø
кондышт	-Ø
drive	-IMP.2SG
vb1	-mood.pers

кондышт?
конды	-шт
кондо	-шт
bring	-IMP.3PL
vb2	-mood.pers

кондышт?
конды	-ш	-т
кондо	-ш	-т
bring	-PST1	-3PL
vb2	-tense	-pers

кондышт?
кондышт	-Ø
кондышт	-Ø
drive	-CNG
vb1	-conn

кондышт?
кондышт	-Ø
кондышт	-Ø
drive	-CVB
vb1	-adv

2-3-8-94

— Белобеж гыч.

Белобеж

Belobezh

гыч.
гыч
гыч
from
po

2-3-8-95

— Тушто мом ыштыктат?

Тушто
Тушто
тушто
there
av/pa/pr

Тушто
Тушто
тушто
riddle
no

Тушто
Ту	-што
ту	-штЕ
that	-INE
pr	-case

Тушто
Ту	-што
ту	-штЕ
gland	-INE
no	-case

Тушто
Ту	-што
ту	-штЕ
banner	-INE
no	-case

Тушто
Туш	-то
туш	-штЕ
seed	-INE
no	-case

Тушто
Туш	-то
туш	-штЕ
flourish	-INE
no	-case

Тушто
Туш	-то
туш	-штЕ
there	-INE
av/pr	-case

Тушто
Тушто	-Ø
тушто	-Ø
ask	-IMP.2SG
vb2	-mood.pers

Тушто
Тушто	-Ø
тушто	-Ø
ask	-CNG
vb2	-conn

мом
мом
мом
what
pr

мом
мо	-м
мо	-м
what	-ACC
ad/av/pa/pr	-case

ыштыктат?
ыштыкт	-ат
ыштыкте	-ат
make.somebody.do.something	-3PL
vb2	-pers

ыштыктат?
ыштыкт	-а	-т
ыштыкте	-а	-ат
make.somebody.do.something	-3SG	-and
vb2	-pers	-enc

ыштыктат?
ыштыкт	-Ø	-ат
ыштыкте	-Ø	-ат
make.somebody.do.something	-CNG	-and
vb2	-conn	-enc

ыштыктат?
ышты	-кт	-ат
ыште	-ктЕ	-ат
do	-CAUS	-3PL
vb2	-deriv.v	-pers

ыштыктат?
ышты	-кт	-а	-т
ыште	-ктЕ	-а	-ат
do	-CAUS	-3SG	-and
vb2	-deriv.v	-pers	-enc

ыштыктат?
ышты	-кт	-Ø	-ат
ыште	-ктЕ	-Ø	-ат
do	-CAUS	-CNG	-and
vb2	-deriv.v	-conn	-enc

2-3-8-96

— Мландым кӱнчыктат.

Мландым
Мланды	-м
мланде	-м
land	-ACC
no	-case

Мландым
Мланды	-м
Мланде	-м
Earth	-ACC
pn	-case

кӱнчыктат.
кӱнчыкт	-ат
кӱнчыктӧ	-ат
have.something.dug	-3PL
vb2	-pers

кӱнчыктат.
кӱнчыкт	-а	-т
кӱнчыктӧ	-а	-ат
have.something.dug	-3SG	-and
vb2	-pers	-enc

кӱнчыктат.
кӱнчыкт	-Ø	-ат
кӱнчыктӧ	-Ø	-ат
have.something.dug	-CNG	-and
vb2	-conn	-enc

кӱнчыктат.
кӱнчы	-кт	-ат
кӱнчӧ	-ктЕ	-ат
dig	-CAUS	-3PL
vb2	-deriv.v	-pers

кӱнчыктат.
кӱнчы	-кт	-а	-т
кӱнчӧ	-ктЕ	-а	-ат
dig	-CAUS	-3SG	-and
vb2	-deriv.v	-pers	-enc

кӱнчыктат.
кӱнчы	-кт	-Ø	-ат
кӱнчӧ	-ктЕ	-Ø	-ат
dig	-CAUS	-CNG	-and
vb2	-deriv.v	-conn	-enc

2-3-8-97

Кӱчыкын, кӱрыштын ойлыма гыч раш койшо сӱрет лиеш.

Кӱчыкын,
Кӱчыкын
кӱчыкын
briefly
av

Кӱчыкын,
Кӱчык	-ын
кӱчык	-н
short	-GEN
ad/no	-case

кӱрыштын
кӱрышт	-ын	-Ø
кӱрышт	-н	-Ø
pick	-PST2	-3SG
vb1	-tense	-pers

кӱрыштын
кӱрышт	-ын
кӱрышт	-н
pick	-CVB
vb1	-adv

кӱрыштын
кӱр	-ышт	-ын
кӱр	-шт	-н
bast	-3PL	-GEN
no	-poss	-case

ойлыма

***

гыч
гыч
гыч
from
po

раш
раш
раш
clear
ad/av

койшо
койшо
койшо
visible
ad

койшо
кой	-шо
кой	-шЕ
be.visible	-PTCP.ACT
vb1	-ad

сӱрет
сӱрет
сӱрет
painting
no

лиеш.
лиеш
лиеш
soon
pa

лиеш.
ли[й]	-еш
лий	-еш
be	-3SG
vb1	-pers

2-3-8-98

Белобеж пущышто пленный-влакым чаманыде кырат, ярныше-влакым вольыкла пашашке поктен наҥгаят: ыште колымешкет!

Белобеж

Belobezh

пущышто

***

пленный-влакым
пленный	-влак	-ым
пленный	-влак	-м
captive	-PL	-ACC
ad/no	-num	-case

чаманыде
чаманыде
чаманыде
ruthlessly
av

чаманыде
чаманы	-де
чамане	-де
pity	-CVB.NEG
vb2	-adv

кырат,
кыр	-ат
кыре	-ат
beat	-3PL
vb2	-pers

кырат,
кыр	-а	-т
кыре	-а	-ат
beat	-3SG	-and
vb2	-pers	-enc

кырат,
кыр	-Ø	-ат
кыре	-Ø	-ат
beat	-CNG	-and
vb2	-conn	-enc

ярныше-влакым
ярныше	-влак	-ым
ярныше	-влак	-м
tired	-PL	-ACC
ad	-num	-case

ярныше-влакым
ярны	-ше	-влак	-ым
ярне	-шЕ	-влак	-м
become.tired	-PTCP.ACT	-PL	-ACC
vb2	-ad	-num	-case

ярныше-влакым
ярны	-ше	-влак	-ым
ярне	-шЕ	-влак	-м
believe	-PTCP.ACT	-PL	-ACC
vb2	-ad	-num	-case

вольыкла
вольык	-ла
вольык	-ла
cattle	-COMP
no	-case

вольыкла
вольык	-ла
вольык	-ла
cattle	-PL
no	-num

вольыкла
вольык	-ла
вольык	-ла
cattle	-STR
no	-enc

пашашке
паша	-шке
паша	-шкЕ
work	-ILL
no	-case

поктен
покт	-ен	-Ø
покто	-ен	-Ø
drive	-PST2	-3SG
vb2	-tense	-pers

поктен
покт	-ен
покто	-ен
drive	-CVB
vb2	-adv

наҥгаят:
наҥга[й]	-[а]т
наҥгае	-ат
take	-3PL
vb2	-pers

наҥгаят:
наҥга[й]	-[а]	-т
наҥгае	-а	-ат
take	-3SG	-and
vb2	-pers	-enc

ыште
ыште	-Ø
ыште	-Ø
do	-IMP.2SG
vb2	-mood.pers

ыште
ыште	-Ø
ыште	-Ø
do	-CNG
vb2	-conn

колымешкет!
колы	-мешке	-ет
коло	-мешке	-ет
die	-CVB.FUT	-2SG
vb2	-adv	-poss

2-3-8-99

Колет гын, олмешет весым кондат.

Колет
Кол	-ет
кол	-ет
fish	-2SG
no	-poss

Колет
Кол	-ет
Кол	-ет
Pisces	-2SG
no	-poss

Колет
Кол	-ет
коло	-ет
twenty	-2SG
nm	-poss

Колет
Кол	-ет
коло	-ет
die	-2SG
vb2	-pers

гын,
гын
гын
if
co/pa

олмешет
олмеш	-ет
олмеш	-ет
instead	-2SG
po	-poss

олмешет
олм	-еш	-ет
олмо	-еш	-ет
place	-LAT	-2SG
no	-case	-poss

весым
вес	-ым
вес	-м
different	-ACC
ad/pr	-case

весым
весы	-м
весе	-м
different	-ACC
ad/no/pr	-case

кондат.
конд	-ат
кондо	-ат
bring	-3PL
vb2	-pers

кондат.
кон	-да	-т
кон	-да	-ат
kitty	-2PL	-and
no	-poss	-enc

кондат.
кон	-да	-т
кон	-да	-ат
alkali	-2PL	-and
no	-poss	-enc

кондат.
конд	-а	-т
кондо	-а	-ат
bring	-3SG	-and
vb2	-pers	-enc

кондат.
конд	-Ø	-ат
кондо	-Ø	-ат
bring	-CNG	-and
vb2	-conn	-enc

2-3-8-100

Толмо кастенак ик пленный Сакармыт баракыш мийыш.

Толмо
Толмо
толмо
arrival
ad

Толмо
Тол	-мо
тол	-мЕ
come	-PTCP.PASS
vb1	-ad

кастенак
кастен	-ак
кастен	-ак
in.the.evening	-STR
av	-enc

кастенак
кастен	-ак
кастене	-ак
in.the.evening	-STR
ad	-enc

ик
ик
ик
one
ad/nm/pa/pr

пленный
пленный
пленный
captive
ad/no

Сакармыт

Sakarmyt

баракыш
барак	-ыш
барак	-ш
barracks	-ILL
no	-case

мийыш.
мийы	-ш	-Ø
мие	-ш	-Ø
come	-PST1	-3SG
vb2	-tense	-pers

2-3-8-101

— Вочнем ыле изишак.

Вочнем
Воч	-не	-м
воз	-не	-м
lie.down	-DES	-1SG
vb1	-mood	-pers

ыле
ыл	-'е
ул	-Е
be	-PST1.3SG
vb1	-tense.pers

изишак.
изишак
изишак
a.bit
av

изишак.
изиш	-ак
изиш	-ак
a.bit	-STR
av	-enc

изишак.
изи	-ш	-ак
изи	-ш	-ак
small	-ILL	-STR
ad/no	-case	-enc

2-3-8-102

Шкенан калык коклаш колынем.

Шкенан
шке	-на	-н
шке	-на	-н
REFL	-1PL	-GEN
pr	-poss	-case

Шкенан
Шкен	-ан
шкен	-ан
private	-with
ad	-deriv.ad

Шкенан
шке	-на	-н
шке	-на	-н
REFL	-1PL	-GEN
pr	-poss	-case

калык
калык
калык
people
no

коклаш
коклаш
коклаш
into
av/po

коклаш
кокла	-ш
кокла	-ш
distance	-ILL
ad/no	-case

коклаш
кокла	-ш
кокла	-еш
distance	-LAT
ad/no	-case

коклаш
кок	-ла	-ш
кок	-ла	-ш
cook	-PL	-ILL
no	-num	-case

коклаш
кок	-ла	-ш
кок	-ла	-ш
two	-PL	-ILL
nm	-num	-case

коклаш
кок	-ла	-ш
кок	-ла	-еш
cook	-PL	-LAT
no	-num	-case

коклаш
кок	-ла	-ш
кок	-ла	-еш
two	-PL	-LAT
nm	-num	-case

колынем.
колы	-не	-м
коло	-не	-м
die	-DES	-1SG
vb2	-mood	-pers

колынем.
кол	-ын	-ем
кол	-н	-ем
fish	-GEN	-1SG
no	-case	-poss

колынем.
кол	-ын	-ем
кол	-н	-ем
Pisces	-GEN	-1SG
no	-case	-poss

колынем.
колы	-н	-ем
коло	-н	-ем
twenty	-GEN	-1SG
nm	-case	-poss

2-3-8-103

ыле.

ыле.
ыл	-'е
ул	-Е
be	-PST1.3SG
vb1	-tense.pers

2-3-8-104

Кӧ мемнан вел гыч уло гын?

Кӧ
Кӧ
кӧ
who
pr

мемнан
мем	-на	-н
ме	-на	-н
1PL	-1PL	-GEN
pr	-poss	-case

вел
вел
вел
side
no

вел
вел	-Ø
вел	-Ø
spill	-IMP.2SG
vb1	-mood.pers

вел
вел	-Ø
вел	-Ø
spill	-CNG
vb1	-conn

вел
вел	-Ø
вел	-Ø
spill	-CVB
vb1	-adv

гыч
гыч
гыч
from
po

уло
уло
уло
is
ad/no/vb

гын?
гын
гын
if
co/pa

2-3-8-105

Руш мутым мутаенрак ойлыма гыч Сакар палыш: тиде черле пленный — руш огыл.

Руш
Руш
руш
Russian
no

Руш
Ру	-ш
ру	-ш
leaven	-ILL
no	-case

мутым
мут	-ым
мут	-м
word	-ACC
no	-case

мутаенрак
мута[й]	-ен	-Ø	-рак
мутае	-ен	-Ø	-рак
delay	-PST2	-3SG	-COMP
vb2	-tense	-pers	-deg

мутаенрак
мута[й]	-ен	-рак
мутае	-ен	-рак
delay	-CVB	-COMP
vb2	-adv	-deg

ойлыма

***

гыч
гыч
гыч
from
po

Сакар

Sakar

палыш:
палыш
палыш
[X]
no

палыш:
палыш
палыш
literacy
no

палыш:
палы	-ш
пале	-ш
marking	-ILL
ad/no	-case

палыш:
палы	-ш	-Ø
пале	-ш	-Ø
know	-PST1	-3SG
vb2	-tense	-pers

тиде
тиде
тиде
this
pr

тиде
тиде	-Ø
тиде	-Ø
drop.into.boiling.water	-IMP.2SG
vb2	-mood.pers

тиде
тиде	-Ø
тиде	-Ø
drop.into.boiling.water	-CNG
vb2	-conn

черле
черле
черле
sick
ad/no

пленный —
пленный
пленный
captive
ad/no

руш
руш
руш
Russian
no

руш
ру	-ш
ру	-ш
leaven	-ILL
no	-case

огыл.
ог	-Ø	-ыл	-Ø
ог	-Ø	-ул	-Ø
NEG	-3SG	-be	-CNG
vb	-pers	-vb	-conn

2-3-8-106

«Тиде, очыни, марий», — шоналтыш Сакар.

«Тиде,
Тиде
тиде
this
pr

«Тиде,
Тиде	-Ø
тиде	-Ø
drop.into.boiling.water	-IMP.2SG
vb2	-mood.pers

«Тиде,
Тиде	-Ø
тиде	-Ø
drop.into.boiling.water	-CNG
vb2	-conn

очыни,
очын'и
очын'и
probably
pa

марий», —
марий
марий
Mari
no

шоналтыш
шоналты	-ш	-Ø
шоналте	-ш	-Ø
think	-PST1	-3SG
vb2	-tense	-pers

Сакар.

Сакар

Sakar

2-3-8-107

Садлан шыман марла йодо:

Садлан
Садлан
садлан
therefore
co

Садлан
Сад	-лан
сад	-лан
garden	-DAT
no	-case

Садлан
Сад	-ла	-н
сад	-ла	-н
garden	-PL	-GEN
no	-num	-case

шыман
шыман
шыман
gently
av

шыман
шыма	-н
шыма	-ан
gentle	-with
ad	-deriv.ad

шыман
шым	-ан
шым	-ан
seven	-with
nm	-deriv.ad

шыман
шыма	-н
шыма	-н
gentle	-GEN
ad	-case

марла
марла
марла
Mari
ad/av

йодо:
йод	-о
йод	-Е
ask	-PST1.3SG
vb1	-tense.pers

2-3-8-108

— Кусо улат?

Кусо
Кусо
кусо
from.where
ad/pr

улат?
ула	-т
ула	-ет
cart	-2SG
no	-poss

улат?
ула	-т
ула	-ат
cart	-and
no	-enc

улат?
ул	-ат
уло	-ат
is	-and
ad/no/vb	-enc

улат?
ул	-ат
ул	-ат
be	-2SG
vb1	-pers

улат?
у	-ла	-т
у	-ла	-ет
new	-COMP	-2SG
ad/no	-case	-poss

улат?
у	-ла	-т
у	-ла	-ет
new	-PL	-2SG
ad/no	-num	-poss

улат?
у	-ла	-т
у	-ла	-ат
new	-COMP	-and
ad/no	-case	-enc

улат?
у	-ла	-т
у	-ла	-ат
new	-PL	-and
ad/no	-num	-enc

улат?
ул	-Ø	-ат
ул	-Ø	-ат
be	-CNG	-and
vb1	-conn	-enc

улат?
ул	-Ø	-ат
ул	-Ø	-ат
be	-CVB	-and
vb1	-adv	-enc

2-3-8-109

Черле еҥ Сакарым ыш ыҥыле.

Черле
Черле
черле
sick
ad/no

еҥ
еҥ
еҥ
person
ad/no

Сакарым

Sakarym

ыш
ы	-ш	-Ø
ы	-ш	-Ø
NEG	-PST	-3SG
vb	-tense	-pers

ыҥыле.

***

2-3-8-110

Туге гынат, Сакарым тура ончале.

Туге
Туге
туге
so
av/pa

Туге
Ту	-ге
ту	-ге
that	-COM
pr	-case

Туге
Ту	-ге
ту	-ге
gland	-COM
no	-case

Туге
Ту	-ге
ту	-ге
banner	-COM
no	-case

гынат,
гынат
гынат
even.though
co/pa

гынат,
гына	-т
гына	-ат
only	-and
pa	-enc

гынат,
гын	-ат
гын	-ат
if	-and
co/pa	-enc

Сакарым

Sakarym

тура
тура
тура
steep
ad/av/no/po

тура
тура
тура
rook
po

ончале.
ончал	-'е
ончал	-Е
look	-PST1.3SG
vb1	-tense.pers

2-3-8-111

— Тый откудывуй?

Тый
тый
тый
2SG
pr

откудывуй?

***

2-3-8-112

— Сакар угыч йодо.

Сакар

Sakar

угыч
угыч
угыч
again
av

йодо.
йод	-о
йод	-Е
ask	-PST1.3SG
vb1	-tense.pers

2-3-8-113

— Я?

Я?
Я
я
or
co

Я?
Я
я
well
in

2-3-8-114

Казанский, — мане.

Казанский, —

Казанский

Kazanskiy

мане.
ман	-'е
ман	-Е
say	-PST1.3SG
vb1	-tense.pers

2-3-8-115

— Мый тожо казанский, — мане Сакар.

Мый
мый
мый
1SG
pr

тожо
тожо
тожо
also
av/pa

казанский, —

***

мане
ман	-'е
ман	-Е
say	-PST1.3SG
vb1	-tense.pers

Сакар.

Сакар

Sakar

2-3-8-116

— Какой уезд?

Какой

Kakoy

уезд?
уезд
уезд
uyezd
no

2-3-8-117

— Царевококшайский.

Царевококшайский.

Царевококшайский

Carevokokshayskiy

2-3-8-118

— А я Чебоксарский...

А
А
а
and
co

А
А
а
so
pa

А
А
а
oh
in

я
я
я
or
co

я
я
я
well
in

Чебоксарский...

Чебоксарский

Cheboksarskiy

2-3-8-119

Ты какой народ?

Ты
Ты
ты
this
pr

Ты
Ты
ты
[X]
pa

какой

***

народ?

***

2-3-8-120

— Мый — черемис...

Мый —
мый
мый
1SG
pr

черемис...
черемис
черемис
Cheremis
no

2-3-8-121

— Я — чуваш.

Я —
Я
я
or
co

Я —
Я
я
well
in

чуваш.
чуваш
чуваш
Chuvash
no

2-3-8-122

Умбакыже Сакар ден чуваш ваш-ваш тыге ыҥылышт:

Умбакыже
Умбакыже
умбакыже
onward
av

Умбакыже
Умбакы	-же
умбаке	-жЕ
far	-3SG
av	-poss

Сакар

Sakar

ден
ден
ден
and
co

чуваш
чуваш
чуваш
Chuvash
no

ваш-ваш
ваш-ваш
ваш-ваш
mutually
av

тыге
тыге
тыге
so
av/pa/pr

ыҥылышт:

***

2-3-8-123

— Моч коршта?

Моч
Моч
моч
your.what
pr

коршта?
коршт	-а
коршто	-а
hurt	-3SG
vb2	-pers

2-3-8-124

— йодо Сакар.

йодо
йод	-о
йод	-Е
ask	-PST1.3SG
vb1	-tense.pers

Сакар.

Сакар

Sakar

2-3-8-125

— Чыла коршта.

Чыла
Чыла
чыла
everything
ad/pa/pr

коршта.
коршт	-а
коршто	-а
hurt	-3SG
vb2	-pers

2-3-8-126

Эр марте ала илен шуам, ала уке...

Эр
Эр
эр
morning
ad/av/no

марте
марте
марте
up.to
po

ала
ала
ала
maybe
co/pa

ала
ала
ала
pitch
no

ала
а	-ла
а	-ла
and	-STR
co	-enc

ала
а	-ла
а	-ла
so	-STR
pa	-enc

ала
а	-ла
а	-ла
oh	-STR
in	-enc

ала
ал	-а
але	-а
soften.bast	-3SG
vb2	-pers

илен
ил'е	-н
ил'е	-н
damp	-GEN
ad	-case

илен
ил	-ен	-Ø
иле	-ен	-Ø
live	-PST2	-3SG
vb2	-tense	-pers

илен
ил	-ен
иле	-ен
live	-CVB
vb2	-adv

шуам,
шу	-ам
шу	-ам
reach	-1SG
vb1	-pers

шуам,
шу	-ам
шу	-ам
ferment	-1SG
vb1	-pers

шуам,
шу	-ам
шу	-ам
whittle	-1SG
vb1	-pers

ала
ала
ала
maybe
co/pa

ала
ала
ала
pitch
no

ала
а	-ла
а	-ла
and	-STR
co	-enc

ала
а	-ла
а	-ла
so	-STR
pa	-enc

ала
а	-ла
а	-ла
oh	-STR
in	-enc

ала
ал	-а
але	-а
soften.bast	-3SG
vb2	-pers

уке...
уке
уке
no
ad/no/pa

2-3-8-127

— каласыш чуваш.

каласыш
каласы	-ш	-Ø
каласе	-ш	-Ø
say	-PST1	-3SG
vb2	-tense	-pers

чуваш.
чуваш
чуваш
Chuvash
no

2-3-8-128

— Шочмо мланде уждеак колаш возеш.

Шочмо
Шочмо
шочмо
Monday
ad/no

Шочмо
Шоч	-мо
шоч	-мЕ
be.born	-PTCP.PASS
vb1	-ad

мланде
мланде
мланде
land
no

мланде
мланде
мланде
Earth
pn

уждеак
уж	-де	-ак
уж	-де	-ак
see	-CVB.NEG	-STR
vb1	-adv	-enc

колаш
кол	-аш
кол	-аш
hear	-INF
vb1	-inf

колаш
кол	-аш
коло	-аш
die	-INF
vb2	-inf

возеш.
воз	-еш
воз	-еш
cart	-LAT
no	-case

возеш.
воз	-еш
воз	-еш
lie.down	-3SG
vb1	-pers

2-3-8-129

Мӧҥгешем ватем ден изи эргым кодыныт.

Мӧҥгешем
Мӧҥгеш	-ем
мӧҥгеш	-ем
back	-1SG
ad/av	-poss

Мӧҥгешем
Мӧҥг	-еш	-ем
мӧҥгӧ	-еш	-ем
home	-LAT	-1SG
av/no/po	-case	-poss

Мӧҥгешем
Мӧҥгеш	-ем	-Ø
мӧҥгеш	-ем	-Ø
back	-TRANS	-IMP.2SG
ad/av	-deriv.v	-mood.pers

Мӧҥгешем
Мӧҥгеш	-ем	-Ø
мӧҥгеш	-ем	-Ø
back	-TRANS	-CNG
ad/av	-deriv.v	-conn

Мӧҥгешем
Мӧҥгеш	-ем	-Ø
мӧҥгеш	-ем	-Ø
back	-TRANS	-CVB
ad/av	-deriv.v	-adv

ватем
ватем
ватем
honey
no

ватем
ват	-ем
вате	-ем
wife	-1SG
no	-poss

ватем
ват	-ем
вате	-ем
absorbent.cotton	-1SG
no	-poss

ватем
ват	-ем	-Ø
вате	-ем	-Ø
wife	-TRANS	-IMP.2SG
no	-deriv.v	-mood.pers

ватем
ват	-ем	-Ø
вате	-ем	-Ø
absorbent.cotton	-TRANS	-IMP.2SG
no	-deriv.v	-mood.pers

ватем
ват	-ем	-Ø
вате	-ем	-Ø
wife	-TRANS	-CNG
no	-deriv.v	-conn

ватем
ват	-ем	-Ø
вате	-ем	-Ø
absorbent.cotton	-TRANS	-CNG
no	-deriv.v	-conn

ватем
ват	-ем	-Ø
вате	-ем	-Ø
wife	-TRANS	-CVB
no	-deriv.v	-adv

ватем
ват	-ем	-Ø
вате	-ем	-Ø
absorbent.cotton	-TRANS	-CVB
no	-deriv.v	-adv

ден
ден
ден
and
co

изи
изи
изи
small
ad/no

эргым
эргым
эргым
my.son
no

эргым
эргы	-м
эрге	-м
son	-ACC
no	-case

кодыныт.
код	-ын	-ыт
код	-н	-ыт
stay	-PST2	-3PL
vb1	-tense	-pers

2-3-8-130

Ынде нуным ом уж...

Ынде
Ынде
ынде
now
av/pa

нуным
нуным
нуным
them
pr

нуным
нуно	-м
нуно	-м
3PL	-ACC
pr	-case

ом
о	-м
о	-м
NEG	-1SG
vb	-pers

ом
ом
ом
ohm
no

уж...
уж
уж
already
av/pa

уж...
у	-ж
у	-жЕ
new	-3SG
ad/no	-poss

уж...
у	-ж
у	-жЕ
oh	-3SG
in	-poss

уж...
уж	-Ø
уж	-Ø
see	-IMP.2SG
vb1	-mood.pers

уж...
уж	-Ø
уж	-Ø
see	-CNG
vb1	-conn

уж...
уж	-Ø
уж	-Ø
see	-CVB
vb1	-adv

уж...
у	-Ø	-ж
уо	-Ø	-жЕ
take.care.of	-CNG	-3SG
vb2	-conn	-poss

уж...
у	-Ø	-ж
уо	-Ø	-жЕ
stroke	-CNG	-3SG
vb2	-conn	-poss

2-3-8-131

— Ит ойгыро, але тӧрланет.

Ит
ит
ит
NEG.IMP.2SG
vb.mood.pers

ойгыро,
ойгыро	-Ø
ойгыро	-Ø
grieve	-IMP.2SG
vb2	-mood.pers

ойгыро,
ойгыро	-Ø
ойгыро	-Ø
grieve	-CNG
vb2	-conn

але
ал'е
ал'е
or
av/co/pa

але
але	-Ø
але	-Ø
soften.bast	-IMP.2SG
vb2	-mood.pers

але
але	-Ø
але	-Ø
soften.bast	-CNG
vb2	-conn

тӧрланет.
тӧрлан	-ет
тӧрлане	-ет
heal	-2SG
vb2	-pers

тӧрланет.
тӧр	-лан	-ет
тӧр	-лан	-ет
flat	-DAT	-2SG
ad/av/no	-case	-poss

2-3-8-132

— Уке, ом тӧрлане.

Уке,
Уке
уке
no
ad/no/pa

ом
о	-м
о	-м
NEG	-1SG
vb	-pers

ом
ом
ом
ohm
no

тӧрлане.
тӧрлане	-Ø
тӧрлане	-Ø
heal	-IMP.2SG
vb2	-mood.pers

тӧрлане.
тӧрлане	-Ø
тӧрлане	-Ø
heal	-CNG
vb2	-conn

2-3-8-133

Мыйын уло могырышкем вошт куп вӱд шыҥен.

Мыйын
Мыйын
мыйын
my
pr

Мыйын
мый	-ын
мый	-н
1SG	-GEN
pr	-case

уло
уло
уло
is
ad/no/vb

могырышкем
могырышк	-ем
могырышко	-ем
in.the.direction.of	-1SG
po	-poss

могырышкем
могыр	-ышк	-ем
могыр	-шкЕ	-ем
body	-ILL	-1SG
no	-case	-poss

вошт
вошт
вошт
over
av/po

куп
куп
куп
swamp
no

вӱд
вӱд
вӱд
water
no

шыҥен.
шыҥ	-ен	-Ø
шыҥе	-ен	-Ø
fit	-PST2	-3SG
vb2	-tense	-pers

шыҥен.
шыҥ	-ен
шыҥе	-ен
fit	-CVB
vb2	-adv

2-3-8-134

Уна кид-йолемат йӱкшен.

Уна
Уна
уна
guest
no

Уна
Уна
уна
there
pa

Уна
У	-на
у	-на
new	-1PL
ad/no	-poss

кид-йолемат
кид-йол	-ем	-ат
кид-йол	-ем	-ат
arms.and.legs	-1SG	-and
no	-poss	-enc

кид-йолемат
кид-йол	-ем	-ат
кид-йол	-ем	-ат
arms.and.legs	-TRANS	-2SG
no	-deriv.v	-pers

кид-йолемат
кид-йол	-ем	-ат
кид-йол	-ем	-ат
arms.and.legs	-TRANS	-3PL
no	-deriv.v	-pers

кид-йолемат
кид-йол	-ем	-а	-т
кид-йол	-ем	-а	-ат
arms.and.legs	-TRANS	-3SG	-and
no	-deriv.v	-pers	-enc

кид-йолемат
кид-йол	-ем	-Ø	-ат
кид-йол	-ем	-Ø	-ат
arms.and.legs	-TRANS	-CNG	-and
no	-deriv.v	-conn	-enc

кид-йолемат
кид-йол	-ем	-Ø	-ат
кид-йол	-ем	-Ø	-ат
arms.and.legs	-TRANS	-CVB	-and
no	-deriv.v	-adv	-enc

кид-йолемат
кид-йол	-ем	-	-ат
кид-йол	-ем	-Е	-ат
arms.and.legs	-TRANS	-PST1.3SG	-and
no	-deriv.v	-tense.pers	-enc

йӱкшен.
йӱкш	-ен	-Ø
йӱкшӧ	-ен	-Ø
cool.down	-PST2	-3SG
vb2	-tense	-pers

йӱкшен.
йӱкш	-ен
йӱкшӧ	-ен
cool.down	-CVB
vb2	-adv

2-3-8-135

Шӱмышкем йӱштӧ кӱзен шуэш гын, колем...

Шӱмышкем
Шӱм	-ышк	-ем
шӱм	-шкЕ	-ем
heart	-ILL	-1SG
no	-case	-poss

Шӱмышкем
Шӱм	-ышк	-ем
шӱм	-шкЕ	-ем
feeling	-ILL	-1SG
no	-case	-poss

Шӱмышкем
Шӱм	-ышк	-ем
шӱм	-шкЕ	-ем
bark	-ILL	-1SG
no	-case	-poss

Шӱмышкем
Шӱмыш	-к	-ем
шӱмыш	-шкЕ	-ем
[X]	-ILL	-1SG
no	-case	-poss

йӱштӧ
йӱштӧ
йӱштӧ
cold
ad/no

кӱзен
кӱз	-ен	-Ø
кӱзӧ	-ен	-Ø
go.up	-PST2	-3SG
vb2	-tense	-pers

кӱзен
кӱз	-ен
кӱзӧ	-ен
go.up	-CVB
vb2	-adv

шуэш
шуэ	-ш
шуэ	-ш
thin	-ILL
ad	-case

шуэш
шуэ	-ш
шуэ	-ш
anthill	-ILL
no	-case

шуэш
шуэ	-ш
шуэ	-еш
thin	-LAT
ad	-case

шуэш
шуэ	-ш
шуэ	-еш
anthill	-LAT
no	-case

шуэш
шу	-эш
шу	-еш
bran	-LAT
no	-case

шуэш
шу	-эш
шу	-еш
bristle	-LAT
no	-case

шуэш
шу	-эш
шу	-еш
eye	-LAT
no	-case

шуэш
шу	-эш
шу	-еш
spring.water	-LAT
no	-case

шуэш
шу	-эш
шу	-еш
reach	-3SG
vb1	-pers

шуэш
шу	-эш
шу	-еш
ferment	-3SG
vb1	-pers

шуэш
шу	-эш
шу	-еш
whittle	-3SG
vb1	-pers

гын,
гын
гын
if
co/pa

колем...
кол	-ем
кол	-ем
fish	-1SG
no	-poss

колем...
кол	-ем
кол	-ем
Pisces	-1SG
no	-poss

колем...
кол	-ем
коло	-ем
twenty	-1SG
nm	-poss

колем...
кол	-ем
коло	-ем
die	-1SG
vb2	-pers

колем...
кол	-ем	-Ø
кол	-ем	-Ø
fish	-TRANS	-IMP.2SG
no	-deriv.v	-mood.pers

колем...
кол	-ем	-Ø
кол	-ем	-Ø
Pisces	-TRANS	-IMP.2SG
no	-deriv.v	-mood.pers

колем...
кол	-ем	-Ø
коло	-ем	-Ø
twenty	-TRANS	-IMP.2SG
nm	-deriv.v	-mood.pers

колем...
кол	-ем	-Ø
кол	-ем	-Ø
fish	-TRANS	-CNG
no	-deriv.v	-conn

колем...
кол	-ем	-Ø
кол	-ем	-Ø
Pisces	-TRANS	-CNG
no	-deriv.v	-conn

колем...
кол	-ем	-Ø
коло	-ем	-Ø
twenty	-TRANS	-CNG
nm	-deriv.v	-conn

колем...
кол	-ем	-Ø
кол	-ем	-Ø
fish	-TRANS	-CVB
no	-deriv.v	-adv

колем...
кол	-ем	-Ø
кол	-ем	-Ø
Pisces	-TRANS	-CVB
no	-deriv.v	-adv

колем...
кол	-ем	-Ø
коло	-ем	-Ø
twenty	-TRANS	-CVB
nm	-deriv.v	-adv

2-3-8-136

Эх, кеч пел шинча дене Юл вӱдым ужшаш ыле.

Эх,
Эх
эх
eh!
in

кеч
кеч
кеч
even.if
co/pa

пел
пел
пел
half
no

пел
пел	-Ø
пел	-Ø
burn	-IMP.2SG
vb1	-mood.pers

пел
пел	-Ø
пел	-Ø
burn	-CNG
vb1	-conn

пел
пел	-Ø
пел	-Ø
burn	-CVB
vb1	-adv

шинча
шинча
шинча
eye
no

шинча
шинч	-а
шинче	-а
sit	-3SG
vb2	-pers

шинча
шинч	-а
шинче	-а
know	-3SG
vb2	-pers

дене
дене
дене
with
po

Юл
Юл
Юл
Volga
pn

вӱдым
вӱд	-ым
вӱд	-м
water	-ACC
no	-case

ужшаш
ужшаш
ужшаш
future
ad

ужшаш
уж	-шаш
уж	-шаш
see	-PTCP.FUT
vb1	-ad

ыле.
ыл	-'е
ул	-Е
be	-PST1.3SG
vb1	-tense.pers

2-3-8-137

Поро еҥ, колымекем, ешемлан уверым колто.

Поро
Поро
поро
good
ad

еҥ,
еҥ
еҥ
person
ad/no

колымекем,
колы	-меке	-ем
коло	-меке	-ем
die	-CVB.PRI	-1SG
vb2	-adv	-poss

ешемлан
еш	-ем	-лан
еш	-ем	-лан
family	-1SG	-DAT
no	-poss	-case

ешемлан
еш	-ем	-ла	-н
еш	-ем	-ла	-н
family	-1SG	-PL	-GEN
no	-poss	-num	-case

уверым
увер	-ым
увер	-м
news	-ACC
no	-case

колто.
колто	-Ø
колто	-Ø
send	-IMP.2SG
vb2	-mood.pers

колто.
колто	-Ø
колто	-Ø
send	-CNG
vb2	-conn

2-3-8-138

Эргым...

Эргым...
Эргым
эргым
my.son
no

Эргым...
Эргы	-м
эрге	-м
son	-ACC
no	-case

2-3-8-139

Умбакыже чуваш ойлен ыш керт, ярныш...

Умбакыже
Умбакыже
умбакыже
onward
av

Умбакыже
Умбакы	-же
умбаке	-жЕ
far	-3SG
av	-poss

чуваш
чуваш
чуваш
Chuvash
no

ойлен
ойл	-ен	-Ø
ойло	-ен	-Ø
talk	-PST2	-3SG
vb2	-tense	-pers

ойлен
ойл	-ен
ойло	-ен
talk	-CVB
vb2	-adv

ыш
ы	-ш	-Ø
ы	-ш	-Ø
NEG	-PST	-3SG
vb	-tense	-pers

керт,
керт	-Ø
керт	-Ø
be.able.to	-IMP.2SG
vb1	-mood.pers

керт,
керт	-Ø
керт	-Ø
swaddle	-IMP.2SG
vb1	-mood.pers

керт,
керт	-Ø
керт	-Ø
be.able.to	-CNG
vb1	-conn

керт,
керт	-Ø
керт	-Ø
swaddle	-CNG
vb1	-conn

керт,
керт	-Ø
керт	-Ø
be.able.to	-CVB
vb1	-adv

керт,
керт	-Ø
керт	-Ø
swaddle	-CVB
vb1	-adv

ярныш...
ярны	-ш	-Ø
ярне	-ш	-Ø
become.tired	-PST1	-3SG
vb2	-tense	-pers

ярныш...
ярны	-ш	-Ø
ярне	-ш	-Ø
believe	-PST1	-3SG
vb2	-tense	-pers

2-3-8-140

Пелйӱдлан тудо колыш.

Пелйӱдлан
Пелйӱд	-лан
пелйӱд	-лан
midnight	-DAT
no	-case

Пелйӱдлан
Пелйӱд	-ла	-н
пелйӱд	-ла	-н
midnight	-PL	-GEN
no	-num	-case

тудо
тудо
тудо
3SG
pr

колыш.
кол	-ыш
кол	-ш
fish	-ILL
no	-case

колыш.
кол	-ыш
кол	-ш
Pisces	-ILL
no	-case

колыш.
колы	-ш
коло	-ш
twenty	-ILL
nm	-case

колыш.
колы	-ш	-Ø
коло	-ш	-Ø
die	-PST1	-3SG
vb2	-tense	-pers

2-3-8-141

Тудым барак гыч нумал луктын пыштымеке, Сакарын чоныштыжо туге нелын чучо, эсогыл Сакарын вуйышкыжо осал шонымаш шеҥынак пурыш: «Мыят вара ӧрдыж мландеш тыгак колем мо?»

Тудым
Тудым
тудым
him/her
pr

Тудым
тудо	-м
тудо	-м
3SG	-ACC
pr	-case

барак
барак
барак
barracks
no

барак
бар	-ак
бар	-ак
bar	-STR
no	-enc

барак
бар	-ак
бар	-ак
bar	-STR
no	-enc

гыч
гыч
гыч
from
po

нумал
нумал	-Ø
нумал	-Ø
carry	-IMP.2SG
vb1	-mood.pers

нумал
нумал	-Ø
нумал	-Ø
carry	-CNG
vb1	-conn

нумал
нумал	-Ø
нумал	-Ø
carry	-CVB
vb1	-adv

луктын
лукт	-ын	-Ø
лукт	-н	-Ø
lead.out	-PST2	-3SG
vb1	-tense	-pers

луктын
лукт	-ын
лукт	-н
lead.out	-CVB
vb1	-adv

пыштымеке,
пышты	-меке
пыште	-меке
put	-CVB.PRI
vb2	-adv

Сакарын

Sakaryn

чоныштыжо
чон	-ышты	-жо
чон	-штЕ	-жЕ
soul	-INE	-3SG
no	-case	-poss

туге
туге
туге
so
av/pa

туге
ту	-ге
ту	-ге
that	-COM
pr	-case

туге
ту	-ге
ту	-ге
gland	-COM
no	-case

туге
ту	-ге
ту	-ге
banner	-COM
no	-case

нелын
нелын
нелын
heavily
av

нелын
нелы	-н
неле	-н
heavy	-GEN
ad/no	-case

нелын
нел	-ын	-Ø
нел	-н	-Ø
swallow	-PST2	-3SG
vb1	-tense	-pers

нелын
нел	-ын
нел	-н
swallow	-CVB
vb1	-adv

чучо,
чуч	-о
чуч	-Е
seem	-PST1.3SG
vb1	-tense.pers

эсогыл
эсогыл
эсогыл
even
pa

Сакарын

Sakaryn

вуйышкыжо
вуй	-ышкы	-жо
вуй	-шкЕ	-жЕ
head	-ILL	-3SG
no	-case	-poss

осал
осал
осал
evil
ad/no

шонымаш
шонымаш
шонымаш
thought
no

шонымаш
шоны	-маш
шоно	-маш
think	-NMLZ
vb2	-deriv.n

шеҥынак
шеҥ	-ына	-к
шеҥ	-на	-ак
rummage	-1PL	-STR
vb1	-pers	-enc

шеҥынак
шеҥ	-ын	-Ø	-ак
шеҥ	-н	-Ø	-ак
rummage	-PST2	-3SG	-STR
vb1	-tense	-pers	-enc

шеҥынак
шеҥ	-ын	-ак
шеҥ	-н	-ак
rummage	-CVB	-STR
vb1	-adv	-enc

пурыш:
пурыш
пурыш
nase
no

пурыш:
пуры	-ш	-Ø
пуро	-ш	-Ø
go.in	-PST1	-3SG
vb2	-tense	-pers

«Мыят
мый	-[а]т
мый	-ат
1SG	-and
pr	-enc

вара
вара
вара
then
av/pa

вара
вара
вара
pole
no

вара
вар	-а
варе	-а
mix	-3SG
vb2	-pers

ӧрдыж
ӧрдыж
ӧрдыж
side
ad/no

ӧрдыж
ӧрды	-Ø	-ж
ӧрдӧ	-Ø	-жЕ
grow.fat	-CNG	-3SG
vb2	-conn	-poss

мландеш
мланд	-еш
мланде	-еш
land	-LAT
no	-case

мландеш
мланд	-еш
мланде	-еш
Earth	-LAT
pn	-case

тыгак
тыгак
тыгак
like.this
ad/av/co/pa/pr

колем
кол	-ем
кол	-ем
fish	-1SG
no	-poss

колем
кол	-ем
кол	-ем
Pisces	-1SG
no	-poss

колем
кол	-ем
коло	-ем
twenty	-1SG
nm	-poss

колем
кол	-ем
коло	-ем
die	-1SG
vb2	-pers

колем
кол	-ем	-Ø
кол	-ем	-Ø
fish	-TRANS	-IMP.2SG
no	-deriv.v	-mood.pers

колем
кол	-ем	-Ø
кол	-ем	-Ø
Pisces	-TRANS	-IMP.2SG
no	-deriv.v	-mood.pers

колем
кол	-ем	-Ø
коло	-ем	-Ø
twenty	-TRANS	-IMP.2SG
nm	-deriv.v	-mood.pers

колем
кол	-ем	-Ø
кол	-ем	-Ø
fish	-TRANS	-CNG
no	-deriv.v	-conn

колем
кол	-ем	-Ø
кол	-ем	-Ø
Pisces	-TRANS	-CNG
no	-deriv.v	-conn

колем
кол	-ем	-Ø
коло	-ем	-Ø
twenty	-TRANS	-CNG
nm	-deriv.v	-conn

колем
кол	-ем	-Ø
кол	-ем	-Ø
fish	-TRANS	-CVB
no	-deriv.v	-adv

колем
кол	-ем	-Ø
кол	-ем	-Ø
Pisces	-TRANS	-CVB
no	-deriv.v	-adv

колем
кол	-ем	-Ø
коло	-ем	-Ø
twenty	-TRANS	-CVB
nm	-deriv.v	-adv

мо?»
мо
мо
what
ad/av/pa/pr

2-3-8-142

Сакар Петроград пашазын, Волковын, мутшым шарналтыш: «Царь...

Сакар

Sakar

Петроград

Petrograd

пашазын,
пашазы	-н
пашазе	-н
worker	-GEN
ad/no	-case

Волковын,

Волковын

Volkovyn

мутшым
мут	-шы	-м
мут	-жЕ	-м
word	-3SG	-ACC
no	-poss	-case

шарналтыш:
шарналтыш
шарналтыш
reminder
no

шарналтыш:
шарналты	-ш	-Ø
шарналте	-ш	-Ø
remember	-PST1	-3SG
vb2	-tense	-pers

«Царь...

Царь

Car'

2-3-8-143

Генералы...

Генералы

Generaly

2-3-8-144

Купцы...»

Купцы

Kupcy

2-3-8-145

Умбакыже Сакар шке ешарыш:

Умбакыже
Умбакыже
умбакыже
onward
av

Умбакыже
Умбакы	-же
умбаке	-жЕ
far	-3SG
av	-poss

Сакар

Sakar

шке
шке
шке
REFL
pr

ешарыш:
ешары	-ш	-Ø
ешаре	-ш	-Ø
add	-PST1	-3SG
vb2	-tense	-pers

2-3-8-146

— Чужган-влак...

Чужган-влак...
Чужга	-н	-влак
чужга	-ан	-влак
coarse	-with	-PL
ad	-deriv.ad	-num

Чужган-влак...
Чужга	-н	-влак
чужга	-н	-влак
coarse	-GEN	-PL
ad	-case	-num

2-3-8-147

Чарла тӧра...

Чарла
Чарла
Чарла
Tsaryovokokshaysk
pn

Чарла
Чар	-ла
чар	-ла
film	-COMP
no	-case

Чарла
Чар	-ла
чар	-ла
film	-PL
no	-num

Чарла
Чар	-ла
чар	-ла
film	-STR
no	-enc

тӧра...
тӧра
тӧра
lord
no

2-3-8-148

Морко урядник...

Морко
Морко
Морко
Morki
pn

урядник...
урядник
урядник
village.constable
no

2-3-8-149

Теве кӧн верч Сакарлан ӧрдыж мландеш колаш верештеш.

Теве
Теве
теве
here
av/co/pa

Теве
Теве
теве
[X]
pa

кӧн
кӧн
кӧн
whose
pr

кӧн
кӧ	-н
кӧ	-н
who	-GEN
pr	-case

верч
верч
верч
for
po

Сакарлан

Sakarlan

ӧрдыж
ӧрдыж
ӧрдыж
side
ad/no

ӧрдыж
ӧрды	-Ø	-ж
ӧрдӧ	-Ø	-жЕ
grow.fat	-CNG	-3SG
vb2	-conn	-poss

мландеш
мланд	-еш
мланде	-еш
land	-LAT
no	-case

мландеш
мланд	-еш
мланде	-еш
Earth	-LAT
pn	-case

колаш
кол	-аш
кол	-аш
hear	-INF
vb1	-inf

колаш
кол	-аш
коло	-аш
die	-INF
vb2	-inf

верештеш.
верешт	-еш
верешт	-еш
get.into	-3SG
vb1	-pers

2-3-8-150

Уке, уке!

Уке,
Уке
уке
no
ad/no/pa

уке!
уке
уке
no
ad/no/pa

2-3-8-151

Уло вийым погаш, илаш, илаш!

Уло
Уло
уло
is
ad/no/vb

вийым
вий	-ым
вий	-м
power	-ACC
no	-case

погаш,
пог	-аш
пого	-аш
gather	-INF
vb2	-inf

илаш,
ил	-аш
иле	-аш
live	-INF
vb2	-inf

илаш!
ил	-аш
иле	-аш
live	-INF
vb2	-inf


The Mari Web Project is primarily based at the Department of Finno-Ugric Studies at the University of Vienna. The second stage of the project is being funded by the Kone Foundation: The Mari Web Project: Phase 2. Some of our work is carried out at the Institute of Finno-Ugric and Uralic Studies at the Ludwig Maximilian University of Munich.
Last update: 10 August 2023