umə̑lem
{кокымшо спряжениян глагол} [Generate paradigm] 1. to understand, to comprehend, to grasp, to realize, to realise (B.E.ALT)
♢ tidə̑m om umə̑lo {ойлончо} I do not understand this
♢ umə̑laš ok lij {ойлончо} it cannot be understood
♦ ik šinč́aonč́altə̑š gə̑č́ak umə̑lem {кокымшо спряжениян глагол} to understand at a glance
♦ ikte-βesə̑m sajə̑n umə̑lem {кокымшо спряжениян глагол} to understand one another well
♦ ikte-βesə̑m umə̑lem {кокымшо спряжениян глагол} to understand one another
♦ pisə̑n umə̑lem {кокымшо спряжениян глагол} to grasp quickly
♦ sajə̑n umə̑lem gə̑n {наречий} if I understand it correctly
♦ umə̑laš lijdə̑me {пале мут} {set phrase} senseless, inexplicable, incomprehensible, impossible to understand, mysterious
♦ umə̑laš lijdə̑me usloβijə̑šte {наречий} in mysterious circumstances
♦ umə̑laš lijdə̑mə̑n {наречий} mysteriously
♦ umə̑laš lijme {пале мут} understandable, comprehensible
♦ umə̑laš lijme amal dene {наречий} for understandable reasons
♦ umə̑laš lijše {пале мут} understandable, comprehensible
♦ ške titakə̑m umə̑lem {кокымшо спряжениян глагол} to realize one's guilt
2. to inquire, to make inquiries, to ascertain
♦ pašadar nergen umə̑lem {кокымшо спряжениян глагол} to inquire about a salary
3. to interpret, to understand as, to take something in a certain way
♢ kuze tide mutə̑m umə̑laš? {ойлончо} how is this word to be understood?
♦ mə̑skara semə̑n umə̑lem {кокымшо спряжениян глагол} to take something as a joke
♦ türlə̑n umə̑lem {кокымшо спряжениян глагол} to interpret in different ways
4. to understand, to appreciate
♦ pürtüsə̑n motorlə̑kšə̑m umə̑lem {кокымшо спряжениян глагол} to appreciate the beauty of nature
~ ВИДЫМ ОНЧЫКТЫШО СОСТАВНОЙ ГЛАГОЛ ~
// umə̑len nalam {икымше спряжениян глагол} {совершенный} (see above)
// pisə̑n umə̑len nalam {икымше спряжениян глагол} to grasp quickly
// umə̑len šogem {кокымшо спряжениян глагол} {несовершенный} (see above)
♢ mə̑j ilə̑šə̑štem iktə̑m umə̑len šogem: ške pürə̑mašem ške č́oŋem {ойлончо} one thing I understand in my life: I am the master of my destiny
// umə̑len šuam {икымше спряжениян глагол} {совершенный} (see above)
// tekstə̑m umə̑len šuam {икымше спряжениян глагол} to understand a text
// umə̑len šuktem {кокымшо спряжениян глагол} {совершенный} (see above)
♢ joŋə̑lə̑šem βigak umə̑len šuktə̑šə̑m {ойлончо} I understood my mistake at once