šem(e)
{пале мут} {тӱс} [Generate paradigm] 1. black
♦ šem küč́ə̑m ogeš šogo {муткылдыш} (s)he can't hold a candle to him/her, (s)he's isn't worth his/her little finger
♦ šem küč́ narat ogeš šogo {муткылдыш} (s)he can't hold a candle to him/her, (s)he's isn't worth his/her little finger
♦ šem pə̑rə̑s kudal puren {муткылдыш} something came between them, they had a falling-out
♦ šem pə̑rə̑s kudal erten {муткылдыш} something came between them, they had a falling-out
♦ tudlan šem č́odə̑ra {муткылдыш} (s)he doesn't have a clue about it, (s)he's completely in the dark, it's Greek to him/her
♦ iktaž-kön koklaške šem pə̑rə̑sə̑m koltem {кокымшо спряжениян глагол} {set phrase} to cause bad blood, to cause people to quarrel with one another
♦ iktaž-kön koklaške šem pə̑rə̑sə̑m purtem {кокымшо спряжениян глагол} {set phrase} to cause bad blood, to cause people to quarrel with one another
♦ šem βürgorno {лӱм мут} {анатомий} cardiac vein
♦ šem kinde {лӱм мут} {set phrase} rye bread, dark bread
♦ šem küč́ narat {наречий} {set phrase} not a bit, not one bit, not a jot, not an iota
♦ šem metall {лӱм мут} {set phrase} ferrous metal
♦ šem metallurgij {лӱм мут} {set phrase} ferrous metallurgy, iron and steel industry
♦ šem monč́a {лӱм мут} {set phrase} smoke sauna, bathhouse in which stove does not have flues
♦ šem ožo {лӱм мут} black stallion
♦ šem örə̑š {лӱм мут} black mustache
♦ Šem teŋə̑z {вер лӱм} Black Sea
♦ šem üp {лӱм мут} black hair
♦ šem č́ija {лӱм мут} black paint
♦ šem šinč́a {лӱм мут} black eyes, dark eyes
♦ šem šoβə̑č́ {лӱм мут} black kerchief
2. dark, gloomy, black
♦ šem jüd {лӱм мут} dark night
♦ šem šə̑že {лӱм мут} {set phrase} late autumn
3. having a dark complexion, swarthy
♦ šem šürgö {лӱм мут} {set phrase} shameless person, roughneck, scoundrel, rascal
4. dirty
♦ šem tuβə̑r-jolaš {лӱм мут} dirty underwear
5. heavy, rough, dirty (work)
♦ šem paša {лӱм мут} heavy work, rough work, dirty work
6. {вончештарыме} black, negative, wrong
♦ šem pazar {лӱм мут} {set phrase} black market
♦ šem paša {лӱм мут} dirty deeds, shady deals
♦ šem spiskə̑š βereštam {икымше спряжениян глагол} to be blacklisted
7. {вончештарыме} black, grave, dismal, dark, terrible, awful, dreadful, bad
♦ šem pagə̑t {лӱм мут} dreadful time
♦ šem keč́e {лӱм мут} {set phrase} bleak day, dark day, hard times
♦ šem keč́ə̑lan {наречий} {set phrase} for a rainy day
♦ šem uβerə̑m nalam {икымше спряжениян глагол} to get some bad news, to receive bad news
8. {вончештарыме} malicious, malevolent, spiteful, vile, mean, treacherous
♦ šem köranə̑maš {лӱм мут} spiteful envy
♦ šem mutlan üšanem {кокымшо спряжениян глагол} to believe spiteful words
♦ šem č́on {лӱм мут} {set phrase} evil soul, black soul
♦ šem č́onan {пале мут} {set phrase} black-souled, evil
9. {вончештарыме} magical, dark, connected to dark forces, arcane
♦ šem βijə̑m seŋem {кокымшо спряжениян глагол} to defeat dark forces
10. {вончештарыме} ignorant, backward, uncultured, uncouth
♢ šem jeŋ tunemšə̑m ok umə̑lo {ойлончо} ignorant people don't understand the educated