uməlem
{кокымшо спряжениян глагол} [Generate paradigm] 1. to understand, to comprehend, to grasp, to realize, to realise (B.E.ALT)
♢ tidəm om uməlo {ойлончо} I do not understand this
♢ uməlaʃ ok lij {ойлончо} it cannot be understood
♦ ik ʃint͡ɕaont͡ɕaltəʃ gət͡ɕak uməlem {кокымшо спряжениян глагол} to understand at a glance
♦ ikte-βesəm sajən uməlem {кокымшо спряжениян глагол} to understand one another well
♦ ikte-βesəm uməlem {кокымшо спряжениян глагол} to understand one another
♦ pisən uməlem {кокымшо спряжениян глагол} to grasp quickly
♦ sajən uməlem gən {наречий} if I understand it correctly
♦ uməlaʃ lijdəme {пале мут} {set phrase} senseless, inexplicable, incomprehensible, impossible to understand, mysterious
♦ uməlaʃ lijdəme usloβijəʃte {наречий} in mysterious circumstances
♦ uməlaʃ lijdəmən {наречий} mysteriously
♦ uməlaʃ lijme {пале мут} understandable, comprehensible
♦ uməlaʃ lijme amal dene {наречий} for understandable reasons
♦ uməlaʃ lijʃe {пале мут} understandable, comprehensible
♦ ʃke titakəm uməlem {кокымшо спряжениян глагол} to realize one's guilt
2. to inquire, to make inquiries, to ascertain
♦ paʃadar nergen uməlem {кокымшо спряжениян глагол} to inquire about a salary
3. to interpret, to understand as, to take something in a certain way
♢ kuze tide mutəm uməlaʃ? {ойлончо} how is this word to be understood?
♦ məskara semən uməlem {кокымшо спряжениян глагол} to take something as a joke
♦ tyrlən uməlem {кокымшо спряжениян глагол} to interpret in different ways
4. to understand, to appreciate
♦ pyrtysən motorləkʃəm uməlem {кокымшо спряжениян глагол} to appreciate the beauty of nature
~ ВИДЫМ ОНЧЫКТЫШО СОСТАВНОЙ ГЛАГОЛ ~
// uməlen nalam {икымше спряжениян глагол} {совершенный} (see above)
// pisən uməlen nalam {икымше спряжениян глагол} to grasp quickly
// uməlen ʃogem {кокымшо спряжениян глагол} {несовершенный} (see above)
♢ məj iləʃəʃtem iktəm uməlen ʃogem: ʃke pyrəmaʃem ʃke t͡ɕoŋem {ойлончо} one thing I understand in my life: I am the master of my destiny
// uməlen ʃuam {икымше спряжениян глагол} {совершенный} (see above)
// tekstəm uməlen ʃuam {икымше спряжениян глагол} to understand a text
// uməlen ʃuktem {кокымшо спряжениян глагол} {совершенный} (see above)
♢ joŋələʃem βigak uməlen ʃuktəʃəm {ойлончо} I understood my mistake at once
