TAT-GER | TAT-RUS | RUS-TAT | UDM-RUS

Tatar-Russian

(Latin queries will be automatically transliterated into the Cyrillic alphabet.)


   Headwords Entries Entries (no transcription)
Search:   Whole Words All Matches

А Ә Б В Г Д Е Ё Ж Җ З И Й К Л М Н Ң О Ө П Р С Т У Ү Ф Х Һ Ц Ч Ш Щ Ъ Ы Ь Э Ю Я


авыз
сущ.
1)
а) рот (человека, животного, птицы, рыбы); зев, пасть (зверя,
крупного животного, хищной рыбы) || ротовой
авыз кырые (чите) белән генә елмаю — улыбаться краешком рта
авызым кипте — (у меня) во рту пересохло
авызга бармак кую — приложить палец ко рту (т. е. делать кому-л.
предупредительный знак, чтобы замолчал или помолчал)
авыз куышлыгы — ротовая полость
авызың кыек (чалыш) булганга көзгегә үпкәләмә — (посл.) неча пенять
на зеркало, коли рожа крива
авыз пешкәч (пешсә), салкын (суык) суны да өреп эчәсең — (посл.)
обжёгшись на молоке, дуешь и на воду
бүре авызына эләгү — попасть (угодить) в пасть волку (к волку)
авызы кыек булса да, бай баласы сөйләсен — ирон.; посл. пусть
говорит байчонок, хоть у него и рот кривой (на сторону); богатый
врёт, никто не уймёт
б) перен.; разг. рот, едок
сигез авыз бит бер гаиләдә — восемь ртов ведь в семье
в) уста ед. нет
фәлән авызы белән сөйләү — говорить устами (кого-л.)
фәлән авызыннан ишетү — услышать из уст (чьих)
һәр кешенең авызында шул гына — у всех на устах одно и то же
г) говорило грубo-прост.
яп авызыңны — закрой своё говорило
2) обычно авыз|ы
а) горло, горлышко (графина, горшка); горловина (цистерны, парового
котла)
авызы китек шешә — бутылка с отбитым горлышком
фляганың авызыннан эчү — пить из горлышка фляги
б) устье (печи, скважины, оврага, ложбины, балки)
киң авызлы мич — печь с широким устьем
кылыч кынының авызы — устье сабельных ножен
морҗа авызы — устье печной трубы
в) раструб (музыкальной трубы, шланга)
г) чело (плавильной печи, горна); хайло спец. (технической печи)
мич авызын еш агарту — часто белить чело печи
д) жерло, зев (печи, паровозной топки); пасть (водосточной трубы,
туннеля); дуло (ружейного ствола, пушки)
әллә ничә авызлы вулкан — вулкан с несколькими жерлами
эре калибрлы туп авызы — дуло (жерло, зев) крупнокалиберного орудия
е) вход, лаз, проход (в шалаш, шахту, пещеру); лаз (в нору, логово,
конуру)
кышкылыкка лапас авызын томалау — закрыть на зиму вход (проход) в
навес-хлев
штольня авызында көтеп тору — поджидать у входа в штольню
баз авызына килү — подойти к входу в погреб
мәгарә авызы — вход в пещеру; лаз пещеры; выход (из) пещеры
аралык авызында туктап калу — остановиться у прохода
ж) проём (двери)
ачык капка авызында тору — стоять в проёме открытых ворот; стоять в
воротах
з) отдушина, хайло прост. (проруби)
бәке авызын киңәйтү — расширить продушину (в) проруби
и) отверстие, зев (люка)
сыерчык оясының авызы — отверстие скворечника
к) верх (чего-л.)
кисмәк авызына иелү — наклониться к кадушке; склониться над
кадушкой
киң авызлы чиләк — ведро с широким верхом; ведро, расширяющееся
кверху
силос чокырының авызы киң булган — верх силосной ямы получился
широким
л) вырез, прорез, верх (кармана)
кесә авызын киң итү — сделать вырез (верх) кармана широким
кулны кесә авызна китерү — поднести руку к карману
м) свищ, отверстие (в нарыве, ране), свищик
н) перен. (самое) пекло, (самая) пасть (чего-л.)
ут авызында булып чыгу — побывать в (самом) пекле (огня)
куркынычның авызына ук эләгү — угодить прямо в пасть (пекло)
опасности
о) в знач. нареч. авызыннан доверху (наполнить какой-л. сосуд, яму)
почта әрҗәсе авызыннан тулган иде — почтовый ящик был набит доверху
•
авыз ачып бару — см. авыз ачып йөрү
авыз ачып торучы — ротозей, ротозейка; зевака, разиня
авыз ашка тую — см. авыз ипигә тую
авыз (ни, нәрсә) әйткәнне (сөйләгәнне) колак ишетмәү — не отдавать
себе отчёта в том, что говоришь; говорить безответственно;
бросаться словами; не слышать того, что говоришь
авыз бармау — не (невозможно) выговорить (высказать); язык не
поворачивается (повернётся) (сказать)
авыз белән карау — ирон. ртом глядеть (смотреть); рот разевать,
ротозейничать
авыз белән карга (чәүкә) тоту (аулау) — см. авыз белән кош тоту 3)
авыз белән тыңлау — ирон. ртом слушать (выслушивать/выслушать,
прослушать, прослушивать/прослушать) ртом; ушами хлопать; слушать и
глазами хлопать (моргать)
авыз буяу — см. авыз пычрату
авыз (да) ачырмау (ачтырмау) — (и, даже) рта раскрыть (открыть) не
давать; (и, даже) заикнуться (слова сказать) не давать
авыз еручы — неодобр.; см. ерык авыз 3)
авыз ерып алу — неодобр. позубоскалить прост.
авыз җәелү — прост.; см. авыз ерылу
авыз җәю — прост.; см. авыз еру
авыз җебетү — см. авыз чылату 2)
авыз җебү — распускать/распустить нюни (слюни)
авыз йомдыру — см. авыз каплау
авыз йомып бару — идти молча
авыз йомып утыру — сидеть молчком (с закрытым ртом)
авыз кабарту — см. авыз бүлтәйтү 1)
авыз каплану — замолчать, прикусить (закусить) язык
авыз килмәү — см. авыз оешмау
авыз колакка (колак артына) җитү — см. авыз ерылу
авыз күпертү (күптерү) — см. авыз бүлтәйтү 1)
авыз күтәреп йөрү — см. авыз ачып йөрү
авыз күтәреп калу — см. авыз ачып калу
авыз күтәреп карап тору — см. авыз ачып карап тору
авыз күтәреп тору — см. авыз ачып тору
авыз күтәреп тыңлау (тыңлап тору) — см. авыз ачып тыңлау
авыз майда булу — см. авыз балда-майда булу
авыз кыегайту — см. авыз кыйшайту
авыз кыймылдату — шевелить (пошевеливать/пошевелить) губами
авыз кырые белән (генә) — см. авыз чите белән генә
авыз почмакландыру — см. авыз бүлтәйтү
авызда (авыз тулы) (кара) кан булса да (кеше алдында) төкермәү —
терпеть (не хныкать, не плакаться), не выдать себя (ни при каких
обстоятельствах; что бы ни случилось)
авыз тутыру — см. авызга тутыру
авыз тую — см. авыз ипигә тую
авыз үртәү үртәлү — см. авыз котырту
авыз чалшайту — см. авыз кыйшайту
авыз ябышмау — см. авыз оешмау
авызга йөзек кабу — см. авызга су кабу
авызга йөзек яшерү — редко; см. авызга су кабу
авызга каптырганны йотмау — см. авызга салганны йотмау
авызга каптыру — см. авызга салу
авызга кергәнне йотмау (чәйнәмәү) — ирон. отказываться от того, что
само (в руки) идёт (плывёт, даётся)
авызга керердәй (кереп китәрдәй) булып — очень внимательно, затаив
дыхание
авызга килү — см. телгә килү
авызга май кабу — см. авызга су кабу
авызга салган сары майны йотмау — см. авызга салганны йотмау
авызга салганны көтмәү — не дожидаться, пока тебе в рот положат
авызга селәгәй килү — см. авыздан селәгәй килү
авызга су алгандай (алган кебек) — см. авызга су капкан кебек
авызга су алу — см. авызга су кабу
авызга су кабып калу — набрать в рот воды (и промолчать);
промолчать (набрав воды в рот)
авызга су капкандай — см. авызга су капкан кебек
авызга сулар килү — см. авыз сулары килү
авызга тастымал тыгып булмый (тыга алмыйсың) — рот (глотку, горло)
не заткнёшь, рот не закроешь (прикроешь) (кому-л.)
авызга уймак кабу — редко; см. авызга су кабу
авызга уймак капкан кебек (шикелле, сыман, төсле) — редко; см.
авызга су капкан кебек
авызга чәйнәп салганны (каптырганны) йотмау — см. авызга салганны
йотмау
авызда ботка пешерү (кайнату) — см. авыз эчендә ботка пешерү
авызда (гына) тотарлык — язык проглотишь
авызда кош сайрату (уйнату) — в разн. знач. соловьём петь
(заливаться, разливаться)
авызда сер тормау — проговариваться/проговориться;
пробалтываться/проболтаться разг.; не мочь (уметь) держать язык за
зубами; не уметь хранить секретов
авызда сүз тормау — не уметь (мочь) держать язык за зубами (на
привязи); язык распускать/распустить
авыздагыны алдыру — прозевать (упускать, упустить) своё; оказаться
ротозеем (разиней, растяпой, шляпой, лопухом прост.)
авыздан йолып алу — см. авыздан тартып алу в знач. 2), 4)-6)
авыздан күбек чәчеп — неодобр. с пеной у рта (кричать на кого-л.),
с пеной на устах (похвалиться)
авыздан селәгәй китү — редко; см. авыздан селәгәй килү
авыздан сулар килү (агу) — см. авыз сулары килү
авыздан сулар китерү — см. авыз сулары килү
авыздан сулар китү — редко; см. авыз сулары килү
авыздан сүз тартып ала алмау — см. авыздан сүз ала алмау
авыздан сүзне аркан белән дә (тартып) алып булмау (ала алмау) — см.
авыздан сүз ала алмау; ≈≈ (из, у кого-л.) слова арканом не вытянуть
(вырвать)
авыздан сүзне йолкып (та) алып булмау (ала алмау) — см. авыздан сүз
ала алмау
авыздан сүзне келәшчә белән дә (тартып, йолкып) алып булмау (ала
алмау) — см. авыздан сүз ала алмау; (из, у кого-л.) слова клещами
(насильно) не вытянуть (вырвать)
авыздан тартып әйтү — см. авыздан алып әйтү
авыздан тартып алырга торучы — рвач; хапуга, хапун прост.
авыздан ташламау — см. авыздан төшермәү
авыздан тере саескан очыру (очырту) — плести (нести, говорить) чушь
(вздор, околесицу, ерунду, чепуху), молоть (вздор, чушь, ерунду,
чепуху); заливать, трепаться, брехать прост.; пускать (пустить,
запускать/запустить, распускать) утку книжн.
авыздан төкерек килү — прост.; см. авызга төкерек килү
авыздан төкерек чәчеп — неодобр. с пеной у рта, брызгая слюной
(кричать на кого, ругать кого, хвастаться)
авыздан төшмәү — см. авыздан төшермәү
авыздан ут бөркү — см. авыздан ут чәчү 1), 2)
авыздан үпкәң күренү — см. авызны ачсаң, үпкәң күренү
авыздан чыгару — см. авыздан ычкындыру
авызны авызга куеп — см. авызга-авыз
авызны белеп ачу — см. авызны чамалап ачу
авызны кара канга буяу — см. авызны кан итү 1)
авызны кызылга буяу — см. авызны кан итү 1)
авызны үлчәп (шәйләп) ачу — см. авызны чамалап ачу
авызны чөйгә элеп — см. авыз күтәреп 1)
авызы кипмәгән (кибеп җитмәгән) — см. авыздан ана сөте кипмәгән
авызына җен төкергән — см. авызына шайтан төкергән
авызына саескан төкергән — см. авызына шайтан төкергән 1), 2)
авызыннан сөте кипмәгән (кибеп җитмәгән) — см. авыздан ана сөте
кипмәгән
авызыннан чыкканны эт җыймас (ашамас) — сквернослов; тот, кто
говорит непристойности (непристойные или неприличные слова);
выражаться непристойно (непристойными словами)
авызының тупсасы, теленең туктасы юк — прост. трещотка, сорока,
тараторка, балаболка; бесструнная балалайка прост.; говорит день до
вечера, а слушать нечего
- авыз ачу
- авызәдәбияты
- авыз гармуны
- авыз итү
- авыз итеп карау
- авыз иҗаты
- авыз пешү
- авыз тәме
- авыз эче
- авызга кабу
- авыз алдау
- авыз алдалау
- авыз ачып йөрү
- авыз ачып калу
- авыз ачып карап тору
- авыз ачып карап утыру
- авыз ачып тору
- авыз ачып тыңлау
- авыз ачып тыңлап тору
- авыз балда-майда булу
- авыз бал-май булу
- авыз бал да май булу
- авыз белән кош тоту
- авыз белән кош тотучы
- авыз бикләү
- авыз бозу
- авыз бүлтәйтү
- авыз бөршәйтү
- авыз бәлшәйтү
- авыз ачмау
- авыз да ачмау
- авыз еру
- авыз ерылу
- авыз ерып
- авыз җәеп
- авыз җебегән булу
- авыз җыеру
- авыз җыю
- авыз җыя алмау
- авыз ипигә тую
- авыз икмәккә тую
- авыз йому
- авыз йомып
- авыз йомып калу
- авыз йомып тору
- авыз йомып үткәрү
- авыз каплау
- авыз котырту
- авыз күтәреп
- авыз кыйшайту
- авыз кычыту
- авыз майлау
- авыз оешмау
- авыз күнмәү
- авыз пычрату
- авыз салындыру
- авыз салыну
- авыз сулары килү
- авыз сулары кору
- авыз суы кору
- авыз суларын агызу
- авыз суларын китерү
- авыз суын китерү
- авыз суларын корыту
- авыз суын корыту
- авыз сүздән бушамау
- авыз тидерү
- авыз тидереп карау
- авыз тишек булу
- авыз туйганчы
- авыз турсайту
- авыз тутырып
- авыз тыю
- авыз чайкау
- авыз чите белән
- авыз чите белән генә
- авыз чылату
- авыз ыржайту
- авыз эчендә ботка пешерү
- авыз эчендә ботка кайнату
- авыз эченнән
- авыз эченнән ботка пешерү
- авыз эченнән ботка кайнату
- авыз ябу
- авыз ямьшәйтү
- авызга авыз куеп
- авызга авыз карап
- авызга алгысыз
- авызга алу
- авызга гына карап тору
- авызга йокмау
- авызга да йокмау
- авызга карату
- авызга карау
- авызга керергә тора
- авызга керәм дип тора
- авызга керү
- авызга салганны йотмау
- авызга салу
- авызга су кабу
- авызга су капкан кебек
- авызга су капкан шикелле
- авызга су капкан төсле
- авызга су капкан сыман
- авызга су капкан диярсең
- авызга сугу
- авызга тел сыймау
- авызга тию
- авызга төкерек килү
- авызга тутыру
- авызга чәйнәп салу
- авызга чәйнәп каптыру
- авызда бал-май булу
- авызда бал да май булу
- авыздан алу
- авыздан алып әйтү
- авыздан ана сөте кипмәгән
- авыздан җан чыгарга тору
- авыздан җан чыгу
- авыздан җан чыкканчы
- авыздан өзелмәү
- авыздан өзеп
- авыздан өзеп алу
- авыздан өзеп алып әйтү
- авыздан өзмәү
- авыздан селәгәй килү
- авыздан селәгәйләр килү
- авыздан селәгәй агу
- авыздан селәгәйләр агу
- авыздан сүз ала алмау
- авыздан сүз алып булмау
- авыздан сүз чыкмау
- авыздан тартып алу
- авыздан төшермәү
- авыздан ут чәчү
- авыздан ут чәчрәтү
- авыздан чыгу
- авыздан ычкындыру
- авыздан ычкыну
- авызны ачсаң, үпкәң күренү
- авызны ачсаң, үпкәң күренергә тору
- авызны кара кан белән юу
- авызны кан итү
- авызны кара кан итү
- авызны чамалап ачу
- авызны чөйгә элү
- авызы пешмәгән
- авызына шайтан төкергән
- авызына иблис төкергән
- авызыңа бал да май
- авызыңнан җил алсын
- авызыңнан чыкмасын!
Ш. Н. Асылгараев, Ф. А. Ганиев, М. З. Закиев, К. М. Миннуллин, Д. Б. Рамазанова 2007: Татарско-русский словарь; Институт языка, литературы и искусства им. Г. Ибрагимова; Kazan. (2 volumes, 726 + 728 pages, ~56000 entries)