Logowww.mari-language.com:ENGLISH | МАРЛА | ПО-РУССКИ
Главная » Инструменты для текстового корпуса » ket͡ɕe ʃot͡ɕeʃ jydβeləʃte » 4. joʃkar-ola — mosko / yoshkar-ola — mos€ʲ€ow

Инструменты для текстового корпуса - ket͡ɕe ʃot͡ɕeʃ jydβeləʃte - 4. joʃkar-ola — mosko / yoshkar-ola — mos€ʲ€ow

Этот материал на данный момент доступен только на английском языке. Марийская и русская версии разрабатываются и скоро будут опубликованы.

Cyrillic | UPA | IPA

Previous Chapter | Next Chapter

[Instructions]

təge me 1ː aβgustəʃto, eʃe kud ʃagat erdene kornəʃ tarβanəme nergen ʃonaltaʃ toʃtdəmo kok marij, joʃkar-ola — mosko pojezdəʃ lekna.
kyrtɲəgorno βokzaləʃ məjəm pelaʃem den igoŕ ergəm, ʎuba akam uʒataʃ lektət͡ɕ.
marij kugəʒanəʃ uniβersitetəʃte tunemʃe studentka ydərem tide ket͡ɕən paʃaʃ lektən əle.
kumʃo ket͡ɕəm βele əʃtat, βigak jodən kajaʃ jøndəmø lije.
sadlan məj tudən dene ont͡ɕət͡ɕak t͡ɕeβerlasəʃəm.
t͡ɕeβerlasəməʒe-moʒo, βaʃlijna me tudəm aβaʒ dene koktən rydø pazar βaʃtareʃ (firməʒe lat͡ɕak pazar kundeməʃte βerlanen), a tudo ʃketən ogəl ulmaʃ, βoktenəʒe βoʒəl pətəʃe kat͡ɕe ʃoga.
məlanemʒe eʃeat t͡ɕot jøndəmø lijən koltəʃ: ydərem kat͡ɕe dene kelʃaʃat kuʃkən ʃuən aman!.ː
— ydərem, t͡ɕeβerlasaʃ tolənam.
tat͡ɕe mosko pojezd dene tora kornəʃ kajem, — maɲəm.
— ʃkendəm sajən kut͡ɕo, aβatəm koləʃt, polʃo tudlan, arale tudəm.ː
— nu βə dajete!
er ʃydø kandaʃlu graduslan saβərnəʃ!.ː
kat͡ɕe ont͡ɕəlno ʃot͡ɕmo padəraʃəm nə øndalmem, nə ʃupʃalmem.ː
təgak ʃomak dene gəna t͡ɕeβerlasəʃna.
varaʒəm ʃkeməm nu βursem dək: βet təgaj kuʒu kornəʃ tarβanenat.ː
mo təlanet kat͡ɕe?!
takʃəm mom ənde βurset, ʒapəm møŋgeʃ ot saβəre βet.
iget͡ɕe peʃ motor ʃoga, ket͡ɕe ont͡ɕa.
sumka jər ʃogalənːat, genːadijəm peʃ βut͡ɕena, mom ojlen ʃuktədəməm ʃerəna.
teβe toraʃtat ogəl vʲat͡ɕeslaβ abukajeβ kojəlaltəʃ.
vujʒəm kyʃkø nøltalən, təʃ-tuʃ ont͡ɕəʃteʃ, memnamak kət͡ɕaleʃ.
uʒən ʃuktəʃ.
liʃeme.
joltaʃemən tolməʒlan motkot͡ɕ jəβərtenam.
— kuʃto βes marij-t͡ɕukt͡ɕaʒe? — jodeʃ.
— teβe nunak tolət ala-mo, — ʃeklanen ʃuktəʃ aleβtina.
pelaʃemən kid lupʃalme mogərəʃ ont͡ɕaʎəm, gena jər t͡ɕəgan arβəʎ nare kalək oʃkəleʃ.
vekat, kornəʃ ʃketən gəna lektən ogəl, ʃonaltəʃəm ondak.
no uke.
t͡ɕəlanat genam uʒatat ulmaʃ, kum kugu sumkam numalət.
tuʃtak eʃe nələmʃe izirak sumka kojeʃ.
— gena, — məj t͡ɕəlt ørən kudaltəʃəm, — tide t͡ɕəla təjən sumkat mo?
mom tənarʒe ʃyʃkənat?
— utəʒo nimat uke gaj, — əʃtaleʃ sadet.
— takʃəm βatem opten.
mom optəməʒəm omat pale.
— kornəʃtəʒo kuze numalaʃ tyŋalat?
kidetʃe βet kokət βeləs, — manam.
— tidəm təge nalam, tudəm βat͡ɕəʃ sakaltem, kumʃəm.ː
— təʃ-tuʃ ont͡ɕəʃteʃ.
— pyjəʃket nalat mo? — βoʃtəlam.
gena βujʒəm udərale.
— aj, jøra, iktaʒ-mom ʃonen muəna, — lupʃale kidʃəm.
— jøra ənde, təlanda kazanskij βokzal det͡ɕ sadak taksi dene kajəman.
kuze-gənat da taksi ʃogəmo βerəʃke mijen ʃuəda, — ʃəmatat genam uʒataʃ lekʃe kokla gət͡ɕ.
teβe mosko pojezd tolən ʃogale.
tarβanəme marte ʒap peʃ ʃagal kodən.
me pisən gəna biletəʃte ont͡ɕəktəmo βernam muna, sumkanam jaʃlək-polkəʃ pogəstaren pəʃtəʃna.
uʒataʃ tolʃo-βlak ʃukənʒo ureməʃtak kodət͡ɕ.
lektən t͡ɕeβerlasen əʒna ʃukto.
vagon oza uto jeŋəm lektaʃat yʒeʃ.
teβe genːadij pelaʃəʒəm «t͡ɕmok-t͡ɕmok» ʃupʃale da tambur βeləʃ uʒatəʃ, məjat aleβtinam ʃokʃən, jøraten da tunamak motkot͡ɕ t͡ɕot t͡ɕamanen øndaʎəm:
«t͡ɕəte, aʎa.
logaleʃ təlat ʃketetlan».
aleβtina βagon gət͡ɕ lekte.
ik-kok minut gət͡ɕ pojezd tarβanəʃaʃ.
oknaʃ kytem.
teβe kakʃi kuʒu kapəm pogəʃo ergəm oŋ pelenʒe kidʃəm əreslen ʃoga.
məɲar gana ojlenam, təge it əʃte, ʃke deket ojgəm ʃupʃat.
uke, samərəklan t͡ɕəlaʒat nipot͡ɕem.
a tudo — səlne təgaj marij.
eʃe iziʃak t͡ɕogaʃələm poget gən, oj, səlne kat͡ɕe lijat, ergəm!
no nimat ogəl, tidəm ʒap tørlata.
vet təlze gət͡ɕ latkandaʃ ijəm temet.
voktekəʒe, βagon gət͡ɕ lektən, jøratəme pelaʃem, aleβtina, tolən ʃogale.
oj, kuze ʒalən t͡ɕut͡ɕən koltəʃt nuno məlanem.
mo ilena aleβtina dene, ere ilaʃ gəna tyŋaləna.
«pialnam pijak kot͡ɕkən ala-mo» manmemlan, aʎa məɲar gana məjəm təge ʃəmaten:
«təjən kok ikʃəβet ulo, tərʃen tunemət, at͡ɕa-aβam pagalat, mogaj-gənat da ilaʃ βeret ulo.
tek, tek ʃondan ureməʃte, pølem ʃəgər, tyʃka kuxɲo.ː
no tudo təjən!.ː
t͡ɕəlaʒat memnan eʃe ont͡ɕəlno!
t͡ɕəlaʒat memnan saj lijeʃ!.ː»
a məɲar me pat͡ɕerlan tolaʃəʃna, koːperatiβəʃkat puren ont͡ɕəʃna.
kok pøleman pat͡ɕerlan pəʃtəme oksanam 19ː8 ijəse defolt manmet uʃkal gajak nulal nale.
oksam nigø əʃ pørtəltø.
pujto t͡ɕəlaʒat təgak lijʃaʃ.
pujto iləʃ — kartla modəʃ: ʃuktenat — jøra, uke gən — βaraʃ kodənat.
varaʒəm marij el prezident vʲat͡ɕeslaβ aleksandroβit͡ɕ kislit͡sən kok ij nare sørəʃ-yʃandarəʃ.
məɲar məlanem polʃəneʒe əle marij el prezidentən apːaratəʃtəʒe tərʃəʃe, motkot͡ɕak poro ajdeme vladimir petroβit͡ɕ rasːanoβ (kijəme mlandəʒe mamək gaj puʃkədo lijʒe) — uke, nimat əʃ lij.
juʒo godəmʒo en liʃəl joltaʃ-βlakən «polʃəməʃt» denak, ʃojaʒe-naməsdəmələkʃe, osalʒe-t͡ɕojaʒe denak, nəlːe ij teməmeʃkat, samərək pagətna ereak ʃəgərəʃte, laska iləʃ det͡ɕ posnak ertəʃ.
ex, joltaʃ-βlak, joltaʃi (tide «jamde lij» gazet redaktorən, lidija semenoβan, jøratəme ʃomakʃe), pujto kok iləʃəm ilena.
məɲar gana ojlenam, jumont͡ɕəlno, tide ʃomakem motkot͡ɕ t͡ɕən, mom məlanːa pajlaʃ?
ket͡ɕ ik ymərʒəm ajdeme ʃot dene, βaʃ-βaʃ pagalen, uməlen, polʃen iləza-la!
a me ere βaʃ-βaʃ pij den pərəsla opten-udərkalen, βuj gət͡ɕ toʃken ilaʃ tərʃena, βaʃ-βaʃ kyleʃ-okːylːanak kət͡ɕkərkalena, kumələm βoltena, igəltəna.
a βara, lijʒe iktaʒ-mogaj ʃot͡ɕmo ket͡ɕe pajrem, jubilej ale pətartəʃ kornəʃ uʒatəme ket͡ɕe: ogənat βoʒəl, ʃoja poro mutəm tyrgot͡ɕ ojlena.
ex, marij .ː-βlak!
uke!
naməs jomən, ʃot uke.ː
a məjəm ʃotdəmo iləʃ ənde tora jydβeləʃ pokta.
ket͡ɕ juməʒo gəna polʃenak, jønəmak əʃten ʃogəʒo.ː
a takʃəm mo məj ʃke nergenem gəna.
ʃagal mo marij tyɲaʃte məjən gajʒe?
ʃagal mo olase marij-βlak ilat ymərəʃt mut͡ɕko tyʃkagudəlaʃte, komːunalkəlaʃte?!
kuʎtur paʃajeŋ-βlakəmak nalaʃ, ʒurnalist polkəmak.ː
vijβal ymər mut͡ɕko kinde ʃultəʃ da iləme βer nergen ʃonəmek, βujəʃto kumda ʃonəmaʃlan məɲarːak βerʒe kodeʃ gən?
tide jodəʃak βaʃ-βaʃ uʒməʃudəmələkəm, tumam tarβata.
kunam t͡ɕəlaʒat tørlana?
ikte raʃ: marij βert͡ɕ ʃogaʃ, nat͡sionaʎnəj jodəʃəm βorandaren koltaʃ praβiteʎstβən kuməl uke gən, təgaj iləʃ oj! məɲar eʃe ʃujnaʃ tyŋaleʃ.
ənde təgak βele kalasaʃ kodeʃ ala-mo: «marijən pialʒəm pijak kot͡ɕkən».
təge manam da poʃkudo t͡ɕuβaʃ da tatar kaləkəm ʃarnaltem.
teβe nunən t͡ɕəlaʒat ʃot-rat dene.
esogəl uke-uke da rosːij prezidentat nunən deke unala tolən kaja.
a marij eləʃte jørʃən βes syret.
pojezd tarβanəʃ, ʃint͡ɕaβydəm yʃtəlʃø pelaʃeməm, βut͡ɕədəmən tysdəmø t͡ɕurijanəʃ saβərnəʃe ergəməm ʃeklanen, kuməlem todəlalte.ː
vut͡ɕəza məjəm, en liʃəl jøratəmem-βlak!


Admin login:

[Search]

4 — 1


təge me 1ː aβgustəʃto, eʃe kud ʃagat erdene kornəʃ tarβanəme nergen ʃonaltaʃ toʃtdəmo kok marij, joʃkar-ola — mosko pojezdəʃ lekna.

təge
təge
təge
so
av
me
me
me
1PL
pr
1ː
1ː
1ː
11
nm
aβgustəʃto,
aβgust-əʃto
aβgust-ʃte
August-INE
no-case
eʃe
eʃe
eʃe
yet
av
kud
kud
kud
six
nm
ʃagat
ʃagat
ʃagat
hour
no
erdene
erdene
erdene
in.the.morning
av
kornəʃ
kornə-ʃ
korno-ʃ
road-ILL
no-case
tarβanəme
tarβanə-me
tarβane-me
move-PTCP.PASS
vb2-ad
nergen
nergen
nergen
about
po
ʃonaltaʃ
ʃonalt-aʃ
ʃonalte-aʃ
think-INF
vb2-inf
toʃtdəmo
toʃt-dəmo
toʃt-dəme
dare-PTCP.NEG
vb1-ad
kok
kok
kok
two
nm
marij,
marij
marij
Mari
no
joʃkar-ola —
joʃkar-ola
joʃkar-ola
Yoshkar-Ola
pn
mosko
mosko
mosko
Moscow
pn
pojezdəʃ
pojezd-əʃ
pojezd-ʃ
train-ILL
no-case
lekna.
lek-na
lekt-na
go-PST1.1PL
vb1-tense.pers

And so, on 11 August, we two Maris who at 6 in the morning hadn't even dared about leaving, left for the train going from Yoshkar-Ola to Moscow.

4 — 2


kyrtɲəgorno βokzaləʃ məjəm pelaʃem den igoŕ ergəm, ʎuba akam uʒataʃ lektət͡ɕ.

kyrtɲəgorno
kyrtɲəgorno
kyrtɲəgorno
railroad
no
βokzaləʃ
βokzal-əʃ
βokzal-ʃ
station-ILL
no-case
məjəm
məj-əm
məj-m
1SG-ACC
pr-case
pelaʃem
pelaʃ -em
pelaʃ -em
spouse -1SG
no -poss
den
den
den
and
co
igoŕ
igoŕ
igoŕ
Igoŕ
na
ergəm,
ergəm
ergəm
my.son
no
ʎuba
ʎuba
ʎuba
L'uba
na
akam
aka-m
aka-em
older.sister-1SG
no-poss
uʒataʃ
uʒat-aʃ
uʒate-aʃ
accompany-INF
vb2-inf
lektət͡ɕ.
lekt-ət͡ɕ
lekt-ət͡ɕ
go-PST1.3PL
vb1-tense.pers

My wife, my son Igor and my elder sister Lyuba came to see me off to the railway station.

4 — 3


marij kugəʒanəʃ uniβersitetəʃte tunemʃe studentka ydərem tide ket͡ɕən paʃaʃ lektən əle.

marij
marij
marij
Mari
no
kugəʒanəʃ
kugəʒanəʃ
kugəʒanəʃ
state
no
uniβersitetəʃte
uniβersitet-əʃte
uniβersitet-ʃte
university-INE
no-case
tunemʃe
tunem-ʃe
tunem-ʃe
learn-PTCP.ACT
vb1-ad
studentka
studentka
studentka
female.student
no
ydərem
ydər-em
ydər-em
daughter-1SG
no-poss
tide
tide
tide
this
pr
ket͡ɕən
ket͡ɕə-n
ket͡ɕe-n
sun-GEN
no-case
paʃaʃ
paʃa-ʃ
paʃa-ʃ
work-ILL
no-case
lektən
lekt-ən-ø
lekt-n-ø
go-PST2-3SG
vb1-tense-pers
əle.
əl-ʲe
ul-je
be-PST1.3SG
vb1-tense.pers

My daughter, a student at Mari State University, had already left for work.

4 — 4


kumʃo ket͡ɕəm βele əʃtat, βigak jodən kajaʃ jøndəmø lije.

kumʃo
kumʃo
kumʃo
third
nm
ket͡ɕəm
ket͡ɕə-m
ket͡ɕe-m
sun-ACC
no-case
βele
βele
βele
only
pa
əʃtat,
əʃt-at
əʃte-at
do-3PL
vb2-pers
βigak
βigak
βigak
immediately
av
jodən
jod-ən
jod-n
ask-CVB
vb1-adv
kajaʃ
kaj-aʃ
kaje-aʃ
go-INF
vb2-inf
jøndəmø
jøn-dəmø
jøn-dəme
method-without
no-deriv.ad
lije.
lij-e
lij-je
be-PST1.3SG
vb1-tense.pers

It was only the third day of work, so it seemed inappropriate to ask.

4 — 5


sadlan məj tudən dene ont͡ɕət͡ɕak t͡ɕeβerlasəʃəm.

sadlan
sadlan
sadlan
therefore
co
məj
məj
məj
1SG
pr
tudən
tudo-n
tudo-n
3SG-GEN
pr-case
dene
dene
dene
with
po
ont͡ɕət͡ɕak
ont͡ɕət͡ɕ -ak
ont͡ɕət͡ɕ -ak
at.first -STR
av -enc
t͡ɕeβerlasəʃəm.
t͡ɕeβerlasə-ʃə-m
t͡ɕeβerlase-ʃe-m
say.goodbye-PTCP.ACT-ACC
vb2-ad-case

So I said goodbye to her earlier.

4 — 6


t͡ɕeβerlasəməʒe-moʒo, βaʃlijna me tudəm aβaʒ dene koktən rydø pazar βaʃtareʃ (firməʒe lat͡ɕak pazar kundeməʃte βerlanen), a tudo ʃketən ogəl ulmaʃ, βoktenəʒe βoʒəl pətəʃe kat͡ɕe ʃoga.

t͡ɕeβerlasəməʒe-moʒo,
t͡ɕeβerlasə -mə -ʒe- mo -ʒo
t͡ɕeβerlase -me -ʒe mo -ʒe
say.goodbye -PTCP.PASS-3SGwhat-3SG
vb2 -ad-posspr-poss
βaʃlijna
βaʃlij-na
βaʃlij-na
meet-PST1.1PL
vb1-tense.pers
me
me
me
1PL
pr
tudəm
tudo-m
tudo-m
3SG-ACC
pr-case
aβaʒ
aβa-ʒ
aβa-ʒe
mother-3SG
no-poss
dene
dene
dene
with
po
koktən
koktən
koktən
as.a.pair
av
rydø
rydø
rydø
center
no
pazar
pazar
pazar
market
no
βaʃtareʃ
βaʃtareʃ
βaʃtareʃ
toward
po
(firməʒe
firmə-ʒe
firme-ʒe
firm-3SG
no-poss
lat͡ɕak
lat͡ɕ -ak
lat͡ɕ -ak
just -STR
av -enc
pazar
pazar
pazar
market
no
kundeməʃte
kundem-əʃte
kundem-ʃte
region-INE
no-case
βerlanen),
βerlan-en-ø
βerlane-en-ø
settle-PST2-3SG
vb2-tense-pers
a
a
a
and
co
tudo
tudo
tudo
3SG
pr
ʃketən
ʃket -ən
ʃket -n
alone -GEN
ad -case
ogəl
og-ø-əl-ø
og-ø-ul-ø
NEG-3SG-be-CNG
vb-pers-vb-conn
ulmaʃ,
ulmaʃ
ulmaʃ
be.PST2.3SG
vb
βoktenəʒe
βoktenə -ʒe
βoktene -ʒe
beside -3SG
po -poss
βoʒəl
βoʒəl-ø
βoʒəl-ø
be.ashamed-CVB
vb1-adv
pətəʃe
pətə-ʃe
pəte-ʃe
end-PTCP.ACT
vb2-ad
kat͡ɕe
kat͡ɕe
kat͡ɕe
bridegroom
no
ʃoga.
ʃog-a
ʃogo-a
stand-3SG
vb2-pers

Eh, saying goodbye, I met her together with her mother across the street from the central market (her company is right in the market area), but she wasn't alone, beside her stands an embarrassed young man.

4 — 7


məlanemʒe eʃeat t͡ɕot jøndəmø lijən koltəʃ: ydərem kat͡ɕe dene kelʃaʃat kuʃkən ʃuən aman!.ː

məlanemʒe
mə-lan-em-ʒe
məj-lan-em-ʒe
1SG-DAT-1SG-3SG
pr-case-poss-poss
eʃeat
eʃe-at
eʃe-at
yet-and
av-enc
t͡ɕot
t͡ɕot
t͡ɕot
very
av
jøndəmø
jøn-dəmø
jøn-dəme
method-without
no-deriv.ad
lijən
lij-ən
lij-n
be-CVB
vb1-adv
koltəʃ:
koltə-ʃ-ø
kolto-ʃ-ø
send-PST1-3SG
vb2-tense-pers
ydərem
ydər-em
ydər-em
daughter-1SG
no-poss
kat͡ɕe
kat͡ɕe
kat͡ɕe
bridegroom
no
dene
dene
dene
with
po
kelʃaʃat
kelʃ-aʃ-at
kelʃe-aʃ-at
appeal.to-INF-and
vb2-inf-enc
kuʃkən
kuʃk-ən
kuʃk-n
grow-CVB
vb1-adv
ʃuən
ʃu-ən-ø
ʃu-n-ø
reach-PST2-3SG
vb1-tense-pers
aman!.ː
aman
aman
apparently
pa

So that felt even more uncomfortable: turns out my daughter had grown old enough to hang out with boys!...

4 — 8


— ydərem, t͡ɕeβerlasaʃ tolənam.

ydərem,
ydər-em
ydər-em
daughter-1SG
no-poss
t͡ɕeβerlasaʃ
t͡ɕeβerlas-aʃ
t͡ɕeβerlase-aʃ
say.goodbye-INF
vb2-inf
tolənam.
tol-ən-am
tol-n-am
come-PST2-1SG
vb1-tense-pers

'- My daughter, I came to say goodbye.

4 — 9


tat͡ɕe mosko pojezd dene tora kornəʃ kajem, — maɲəm.

tat͡ɕe
tat͡ɕe
tat͡ɕe
today
av
mosko
mosko
mosko
Moscow
pn
pojezd
pojezd
pojezd
train
no
dene
dene
dene
with
po
tora
tora
tora
distant
ad
kornəʃ
kornə-ʃ
korno-ʃ
road-ILL
no-case
kajem, —
kaj-em
kaje-em
go-1SG
vb2-pers
maɲəm.
man-ʲəm
man-əm
say-PST1.1SG
vb1-tense.pers

Today I'm going on a long journey on the Moscow train - I said.

4 — 10


— ʃkendəm sajən kut͡ɕo, aβatəm koləʃt, polʃo tudlan, arale tudəm.ː

ʃkendəm
ʃken-d-əm
ʃke-d-m
REFL-2SG-ACC
pr-poss-case
sajən
saj -ən
saj -n
good -GEN
ad -case
kut͡ɕo,
kut͡ɕo-ø
kut͡ɕo-ø
hold-IMP.2SG
vb2-mood.pers
aβatəm
aβa-t-əm
aβa-et-m
mother-2SG-ACC
no-poss-case
koləʃt,
koləʃt-ø
koləʃt-ø
listen-IMP.2SG
vb1-mood.pers
polʃo
polʃo-ø
polʃo-ø
help-IMP.2SG
vb2-mood.pers
tudlan,
tud-lan
tudo-lan
3SG-DAT
pr-case
arale
arale-ø
arale-ø
defend-IMP.2SG
vb2-mood.pers
tudəm.ː
tudo-m
tudo-m
3SG-ACC
pr-case

'- Behave yourself, listen to your mother, help her, take care of her ...

4 — 1ː


— nu βə dajete!

nu
nu
nu
well
pa
βə
βə
βə
you(RUS)
pr
dajete!
dajete
dajete
you.give(RUS)
vb

'- Good job!

4 — 12


er ʃydø kandaʃlu graduslan saβərnəʃ!.ː

er
er
er
morning
av
ʃydø
ʃydø
ʃydø
hundred
nm
kandaʃlu
kandaʃlu
kandaʃle
eighty
nm
graduslan
gradus-lan
gradus-lan
degree-DAT
no-case
saβərnəʃ!.ː
saβərnə-ʃ-ø
saβərne-ʃ-ø
turn-PST1-3SG
vb2-tense-pers

The morning had turned by 180 degrees!..

4 — 13


kat͡ɕe ont͡ɕəlno ʃot͡ɕmo padəraʃəm nə øndalmem, nə ʃupʃalmem.ː

kat͡ɕe
kat͡ɕe
kat͡ɕe
bridegroom
no
ont͡ɕəlno
ont͡ɕəlno
ont͡ɕəlno
in.front
po
ʃot͡ɕmo
ʃot͡ɕ-mo
ʃot͡ɕ-me
be.born-PTCP.PASS
vb1-ad
padəraʃəm
padəraʃ-əm
padəraʃ-m
bit-ACC
no-case
nə
nə
nə
neither.....nor
co
øndalmem,
øndal-m-em
øndal-me-em
embrace-PTCP.PASS-1SG
vb1-ad-poss
nə
nə
nə
neither.....nor
co
ʃupʃalmem.ː
ʃupʃal-m-em
ʃupʃal-me-em
kiss-PTCP.PASS-1SG
vb1-ad-poss

In front of the boyfriend I neither wanted to hug or kiss my baby...

4 — 14


təgak ʃomak dene gəna t͡ɕeβerlasəʃna.

təgak
təgak
təgak
like.this
av
ʃomak
ʃomak
ʃomak
word
no
dene
dene
dene
with
po
gəna
gəna
gəna
only
pa
t͡ɕeβerlasəʃna.
t͡ɕeβerlasə-ʃ-na
t͡ɕeβerlase-ʃ-na
say.goodbye-PST1-1PL
vb2-tense-pers

So we said goodbye with words only.

4 — 15


varaʒəm ʃkeməm nu βursem dək: βet təgaj kuʒu kornəʃ tarβanenat.ː

varaʒəm
varaʒəm
βaraʒəm
then
av
ʃkeməm
ʃke-m-əm
ʃke-em-m
REFL-1SG-ACC
pr-poss-case
nu
nu
nu
well
pa
βursem
βurs-em
βurso-em
scold-1SG
vb2-pers
dək:
dək
dək
well
pa
βet
βet
βet
so
pa
təgaj
təgaj
təgaj
such
ad
kuʒu
kuʒu
kuʒu
long
ad
kornəʃ
kornə-ʃ
korno-ʃ
road-ILL
no-case
tarβanenat.ː
tarβan-en-at
tarβane-en-at
move-PST2-2SG
vb2-tense-pers

But then later I could have scolded myself: but you left on such a long journey ...

4 — 16


mo təlanet kat͡ɕe?!

mo
mo
mo
what
pr
təlanet
tə-lan-et
təj-lan-et
2SG-DAT-2SG
pr-case-poss
kat͡ɕe?!
kat͡ɕe
kat͡ɕe
bridegroom
no

What do you care about the guy?!

4 — 17


takʃəm mom ənde βurset, ʒapəm møŋgeʃ ot saβəre βet.

takʃəm
takʃəm
takʃəm
generally
av
mom
mo -m
mo -m
what -ACC
pr -case
ənde
ənde
ənde
now
av
βurset,
βurs-et
βurso-et
scold-2SG
vb2-pers
ʒapəm
ʒap-əm
ʒap-m
time-ACC
no-case
møŋgeʃ
møŋgeʃ
møŋgeʃ
back
av
ot
o-t
o-t
NEG-2SG
vb-pers
saβəre
saβəre-ø
saβəre-ø
make-CNG
vb2-conn
βet.
βet
βet
so
pa

But then what are you scolding yourself, you can't turn back time.

4 — 18


iget͡ɕe peʃ motor ʃoga, ket͡ɕe ont͡ɕa.

iget͡ɕe
iget͡ɕe
iget͡ɕe
weather
no
peʃ
peʃ
peʃ
very
av
motor
motor
motor
beautifully
av
ʃoga,
ʃog-a
ʃogo-a
stand-3SG
vb2-pers
ket͡ɕe
ket͡ɕe
ket͡ɕe
sun
no
ont͡ɕa.
ont͡ɕ-a
ont͡ɕo-a
look-3SG
vb2-pers

The weather is very nice, the sun is shining.

4 — 19


sumka jər ʃogalənːat, genːadijəm peʃ βut͡ɕena, mom ojlen ʃuktədəməm ʃerəna.

sumka
sumka
sumka
bag
no
jər
jər
jər
around
po
ʃogalənːat,
ʃogal-ən-na-t
ʃogal-n-na-at
stand.up-PST2-1PL-and
vb1-tense-pers-enc
genːadijəm
genːadij -əm
genːadij -m
Gennadiy -ACC
na -case
peʃ
peʃ
peʃ
very
av
βut͡ɕena,
βut͡ɕ-ena
βut͡ɕo-ena
wait-1PL
vb2-pers
mom
mo -m
mo -m
what -ACC
pr -case
ojlen
ojl-en
ojlo-en
talk-CVB
vb2-adv
ʃuktədəməm
ʃu-ktə-dəmə-m
ʃu-kte-dəme-m
reach-CAUS-PTCP.NEG-ACC
vb1-deriv.v-ad-case
ʃerəna.
ʃer-əna
ʃer-na
comb-1PL
vb1-pers

We were standing around our bags, we were really waiting for Gennady, going through the things we had not managed to say.

4 — 20


teβe toraʃtat ogəl vʲat͡ɕeslaβ abukajeβ kojəlaltəʃ.

teβe
teβe
teβe
here
pa
toraʃtat
tora -ʃt -at
tora -ʃte -at
distance -INE-and
no -case-enc
ogəl
og-ø-əl-ø
og-ø-ul-ø
NEG-3SG-be-CNG
vb-pers-vb-conn
vʲat͡ɕeslaβ
vʲat͡ɕeslaβ
vʲat͡ɕeslaβ
V'acheslav
na
abukajeβ
abukajeβ
abukajeβ
Abukayev
na
kojəlaltəʃ.
kojəlaltə-ʃ-ø
kojəlalte-ʃ-ø
appear-PST1-3SG
vb2-tense-pers

And then Vyacheslav Abukayev appeared not far in the distance.

4 — 21


vujʒəm kyʃkø nøltalən, təʃ-tuʃ ont͡ɕəʃteʃ, memnamak kət͡ɕaleʃ.

vujʒəm
vuj-ʒə-m
βuj-ʒe-m
head-3SG-ACC
no-poss-case
kyʃkø
kyʃkø
kyʃkø
up
av
nøltalən,
nøltal-ən-ø
nøltal-n-ø
raise-PST2-3SG
vb1-tense-pers
təʃ-tuʃ
təʃ-tuʃ
təʃ-tuʃ
back.and.forth
av
ont͡ɕəʃteʃ,
ont͡ɕəʃt-eʃ
ont͡ɕəʃt-eʃ
look-3SG
vb1-pers
memnamak
mem-na-m-ak
me-na-m-ak
1PL-1PL-ACC-STR
pr-poss-case-enc
kət͡ɕaleʃ.
kət͡ɕal-eʃ
kət͡ɕal-eʃ
search-3SG
vb1-pers

He lifted his head, he looks back and forth, he is looking for us.

4 — 2ː


uʒən ʃuktəʃ.

uʒən
uʒ-ən
uʒ-n
see-CVB
vb1-adv
ʃuktəʃ.
ʃu-ktə-ʃ-ø
ʃu-kte-ʃ-ø
reach-CAUS-PST1-3SG
vb1-deriv.v-tense-pers

And he saw us.

4 — 23


liʃeme.

liʃeme.
liʃem-e
liʃem-je
go.closer.to-PST1.3SG
vb1-tense.pers

He came closer.

4 — 24


joltaʃemən tolməʒlan motkot͡ɕ jəβərtenam.

joltaʃemən
joltaʃ-em-ən
joltaʃ-em-n
friend-1SG-GEN
no-poss-case
tolməʒlan
tol-mə-ʒ-lan
tol-me-ʒe-lan
come-PTCP.PASS-3SG-DAT
vb1-ad-poss-case
motkot͡ɕ
motkot͡ɕ
motkot͡ɕ
exceedingly
av
jəβərtenam.
jəβərt-en-am
jəβərte-en-am
be.happy-PST2-1SG
vb2-tense-pers

I was very happy that my friend came.

4 — 25


— kuʃto βes marij-t͡ɕukt͡ɕaʒe? — jodeʃ.

kuʃto
kuʃto
kuʃto
where
av
βes
βes
βes
different
ad
marij-t͡ɕukt͡ɕaʒe? —
marij- t͡ɕukt͡ɕa -ʒe
marij t͡ɕukt͡ɕa -ʒe
Mari Chukchi-3SG
no no-poss
jodeʃ.
jod-eʃ
jod-eʃ
ask-3SG
vb1-pers

Where's that other Mari-Chukchi? - He asks.

4 — 26


— teβe nunak tolət ala-mo, — ʃeklanen ʃuktəʃ aleβtina.

teβe
teβe
teβe
here
pa
nunak
nuno-ak
nuno-ak
3PL-STR
pr-enc
tolət
tol-ət
tol-ət
come-3PL
vb1-pers
ala-mo, —
ala-mo
ala-mo
apparently
pa
ʃeklanen
ʃeklan-en
ʃeklane-en
look.after-CVB
vb2-adv
ʃuktəʃ
ʃu-ktə-ʃ-ø
ʃu-kte-ʃ-ø
reach-CAUS-PST1-3SG
vb1-deriv.v-tense-pers
aleβtina.
aleβtina
aleβtina
Alevtina
na

'- So there they are coming it seems - noticed Alevtina.

4 — 27


pelaʃemən kid lupʃalme mogərəʃ ont͡ɕaʎəm, gena jər t͡ɕəgan arβəʎ nare kalək oʃkəleʃ.

pelaʃemən
pelaʃ -em -ən
pelaʃ -em -n
spouse -1SG-GEN
no -poss-case
kid
kid
kid
hand
no
lupʃalme
lupʃal-me
lupʃal-me
whip-PTCP.PASS
vb1-ad
mogərəʃ
mogər-əʃ
mogər-ʃ
body-ILL
no-case
ont͡ɕaʎəm,
ont͡ɕal-ʲəm
ont͡ɕal-əm
look-PST1.1SG
vb1-tense.pers
gena
gena
gena
Gena
na
jər
jər
jər
around
po
t͡ɕəgan
t͡ɕəgan
t͡ɕəgan
Romani
no
arβəʎ
arβəʎ
arβəle
group
no
nare
nare
nare
about
po
kalək
kalək
kalək
people
no
oʃkəleʃ.
oʃkəl-eʃ
oʃkəl-eʃ
step-3SG
vb1-pers

I looked where my wife was pointing her hand, a group of people like a band of gypsies is walking with Gena.

4 — 28


vekat, kornəʃ ʃketən gəna lektən ogəl, ʃonaltəʃəm ondak.

vekat,
vek-at
βek-at
at.all-and
av-enc
kornəʃ
kornə-ʃ
korno-ʃ
road-ILL
no-case
ʃketən
ʃket -ən
ʃket -n
alone -GEN
ad -case
gəna
gəna
gəna
only
pa
lektən
lekt-ən
lekt-n
go-CVB
vb1-adv
ogəl,
og-ø-əl-ø
og-ø-ul-ø
NEG-3SG-be-CNG
vb-pers-vb-conn
ʃonaltəʃəm
ʃonaltə-ʃ-əm
ʃonalte-ʃ-əm
think-PST1-1SG
vb2-tense-pers
ondak.
ondak
ondak
at.first
av

Seems like he didn't hit the road alone, I thought at first.

4 — 29


no uke.

no
no
no
but
co
uke.
uke
uke
no
pa

But no.

4 — 30


t͡ɕəlanat genam uʒatat ulmaʃ, kum kugu sumkam numalət.

t͡ɕəlanat
t͡ɕəla -n -at
t͡ɕəla -an -at
everything -with-and
pr -deriv.ad-enc
genam
gena -m
gena -m
Gena -ACC
na -case
uʒatat
uʒat-at
uʒate-at
accompany-3PL
vb2-pers
ulmaʃ,
ulmaʃ
ulmaʃ
be.PST2.3SG
vb1
kum
kum
kum
three
nm
kugu
kugu
kugu
big
ad
sumkam
sumka-m
sumka-m
bag-ACC
no-case
numalət.
numal-ət
numal-ət
carry-3PL
vb1-pers

They had all come to see Gena off, carrying three heavy bags.

4 — 31


tuʃtak eʃe nələmʃe izirak sumka kojeʃ.

tuʃtak
tuʃt -ak
tuʃto -ak
there -STR
av -enc
eʃe
eʃe
eʃe
yet
av
nələmʃe
nələmʃe
nələmʃe
fourth
nm
izirak
izi -rak
izi -rak
small -COMP
ad -deg
sumka
sumka
sumka
bag
no
kojeʃ.
koj-eʃ
koj-eʃ
be.visible-3SG
vb1-pers

And there a fourth little bag appears too.

4 — 32


— gena, — məj t͡ɕəlt ørən kudaltəʃəm, — tide t͡ɕəla təjən sumkat mo?

gena, —
gena
gena
Gena
na
məj
məj
məj
1SG
pr
t͡ɕəlt
t͡ɕəlt
t͡ɕəlt
completely
av
ørən
ør-ən
ør-n
be.surprised-CVB
vb1-adv
kudaltəʃəm, —
kudaltə-ʃ-əm
kudalte-ʃ-əm
throw-PST1-1SG
vb2-tense-pers
tide
tide
tide
this
pr
t͡ɕəla
t͡ɕəla
t͡ɕəla
everything
pr
təjən
təj-ən
təj-n
2SG-GEN
pr-case
sumkat
sumka-t
sumka-et
bag-2SG
no-poss
mo?
mo
mo
INT
pa

'- Gena - I am completely taken aback - these are all your bags?

4 — 3ː


mom tənarʒe ʃyʃkənat?

mom
mo -m
mo -m
what -ACC
pr -case
tənarʒe
tənar -ʒe
tənar -ʒe
that.much -3SG
av -poss
ʃyʃkənat?
ʃyʃk-ən-at
ʃyʃk-n-at
shove-PST2-2SG
vb1-tense-pers

What did you pack so much?

4 — 34


— utəʒo nimat uke gaj, — əʃtaleʃ sadet.

utəʒo
utə -ʒo
uto -ʒe
extra -3SG
no -poss
nimat
ɲimat
ɲimat
nothing
pr
uke
uke
uke
no
pa
gaj, —
gaj
gaj
like
po
əʃtaleʃ
əʃtal-eʃ
əʃtal-eʃ
do-3SG
vb1-pers
sadet.
sad-et
sade-et
that-2SG
pr-poss

He's like: - There's nothing unnecessary there

4 — 35


— takʃəm βatem opten.

takʃəm
takʃəm
takʃəm
generally
av
βatem
βat-em
βate-em
wife-1SG
no-poss
opten.
opt-en-ø
opto-en-ø
put-PST2-3SG
vb2-tense-pers

'-Actually my wife did the packing.

4 — 36


mom optəməʒəm omat pale.

mom
mo -m
mo -m
what -ACC
pr -case
optəməʒəm
optə-mə-ʒə-m
opto-me-ʒe-m
put-PTCP.PASS-3SG-ACC
vb2-ad-poss-case
omat
o-m-at
o-m-at
NEG-1SG-and
vb-pers-enc
pale.
pale-ø
pale-ø
know-IMP.2SG
vb2-mood.pers

I don't even know what she packed.

4 — 37


— kornəʃtəʒo kuze numalaʃ tyŋalat?

kornəʃtəʒo
kornə-ʃtə-ʒo
korno-ʃte-ʒe
road-INE-3SG
no-case-poss
kuze
kuze
kuze
how
av
numalaʃ
numal-aʃ
numal-aʃ
carry-INF
vb1-inf
tyŋalat?
tyŋal-at
tyŋal-at
start-2SG
vb1-pers

'- How are you going to carry that on the way?

4 — 38


kidetʃe βet kokət βeləs, — manam.

kidetʃe
kid-et-ʃe
kid-et-ʒe
hand-2SG-3SG
no-poss-poss
βet
βet
βet
so
pa
kokət
kokət
kokət
two
nm
βeləs, —
βelə-s
βele-s
only-STR
pa-enc
manam.
man-am
man-am
say-1SG
vb1-pers

You've only got two hands at hand - I say.

4 — 39


— tidəm təge nalam, tudəm βat͡ɕəʃ sakaltem, kumʃəm.ː

tidəm
tidə-m
tide-m
this-ACC
pr-case
təge
təge
təge
so
av
nalam,
nal-am
nal-am
take-1SG
vb1-pers
tudəm
tudo-m
tudo-m
3SG-ACC
pr-case
βat͡ɕəʃ
βat͡ɕə-ʃ
βat͡ɕe-ʃ
shoulder-ILL
no-case
sakaltem,
sakalt-em
sakalte-em
hang.up-1SG
vb2-pers
kumʃəm.ː
kumʃə -m
kumʃo -m
third -ACC
nm -case

'- This one I'll take like this, that one I'll put over my shoulder, the third one ...

4 — 40


— təʃ-tuʃ ont͡ɕəʃteʃ.

təʃ-tuʃ
təʃ-tuʃ
təʃ-tuʃ
back.and.forth
av
ont͡ɕəʃteʃ.
ont͡ɕəʃt-eʃ
ont͡ɕəʃt-eʃ
look-3SG
vb1-pers

'- He looks back and forth.

4 — 41


— pyjəʃket nalat mo? — βoʃtəlam.

pyjəʃket
pyj-əʃk-et
pyj-ʃke-et
tooth-ILL-2SG
no-case-poss
nalat
nal-at
nal-at
take-2SG
vb1-pers
mo? —
mo
mo
INT
pa
βoʃtəlam.
βoʃtəl-am
βoʃtəl-am
laugh-1SG
vb1-pers

'- Are you going to take it between your teeth? - I laugh.

4 — 42


gena βujʒəm udərale.

gena
gena
gena
Gena
na
βujʒəm
βuj-ʒə-m
βuj-ʒe-m
head-3SG-ACC
no-poss-case
udərale.
udəral-ʲe
udəral-je
strike-PST1.3SG
vb1-tense.pers

Gena scratched his head.

4 — 43


— aj, jøra, iktaʒ-mom ʃonen muəna, — lupʃale kidʃəm.

aj,
aj
aj
oh
in
jøra,
jør-a
jørø-a
be.satisfying-3SG
vb2-pers
iktaʒ-mom
iktaʒ-mo -m
iktaʒ-mo -m
anything -ACC
pr -case
ʃonen
ʃon-en
ʃono-en
think-CVB
vb2-adv
muəna, —
mu-əna
mu-na
find-1PL
vb1-pers
lupʃale
lupʃal-ʲe
lupʃal-je
whip-PST1.3SG
vb1-tense.pers
kidʃəm.
kid-ʃə-m
kid-ʒe-m
hand-3SG-ACC
no-poss-case

'- Oh, okay, we'll figure something out, - he threw up his hands.

4 — 4ː


— jøra ənde, təlanda kazanskij βokzal det͡ɕ sadak taksi dene kajəman.

jøra
jør-a
jørø-a
be.satisfying-3SG
vb2-pers
ənde,
ənde
ənde
now
av
təlanda
tə-lan-da
te-lan-da
2PL-DAT-2PL
pr-case-poss
kazanskij
kazanskij
kazanskij
Kazanskiy
na
βokzal
βokzal
βokzal
station
no
det͡ɕ
det͡ɕ
det͡ɕ
from
po
sadak
sadak
sadak
all.the.same
pa
taksi
taksi
taksi
taxi
no
dene
dene
dene
with
po
kajəman.
kajə-man
kaje-man
go-INF.NEC
vb2-inf

'- Okay then, now you'll definitely need to go from the Kazan Railway Station by taxi.

4 — 45


kuze-gənat da taksi ʃogəmo βerəʃke mijen ʃuəda, — ʃəmatat genam uʒataʃ lekʃe kokla gət͡ɕ.

kuze-gənat
kuze-gənat
kuze-gənat
anyhow
av
da
da
da
and
co
taksi
taksi
taksi
taxi
no
ʃogəmo
ʃogə-mo
ʃogo-me
stand-PTCP.PASS
vb2-ad
βerəʃke
βer-əʃke
βer-ʃke
place-ILL
no-case
mijen
mij-en
mije-en
come-CVB
vb2-adv
ʃuəda, —
ʃu-əda
ʃu-da
reach-2PL
vb1-pers
ʃəmatat
ʃəmat-at
ʃəmate-at
comfort-3PL
vb2-pers
genam
gena -m
gena -m
Gena -ACC
na -case
uʒataʃ
uʒat-aʃ
uʒate-aʃ
accompany-INF
vb2-inf
lekʃe
lek-ʃe
lekt-ʃe
go-PTCP.ACT
vb1-ad
kokla
kokla
kokla
distance
no
gət͡ɕ.
gət͡ɕ
gət͡ɕ
from
po

Somehow you'll get to the taxi stand - somebody is reassuring from among Gena's entourage.

4 — 46


teβe mosko pojezd tolən ʃogale.

teβe
teβe
teβe
here
pa
mosko
mosko
mosko
Moscow
pn
pojezd
pojezd
pojezd
train
no
tolən
tol-ən
tol-n
come-CVB
vb1-adv
ʃogale.
ʃogal-ʲe
ʃogal-je
stand.up-PST1.3SG
vb1-tense.pers

And then the Moscow train arrived.

4 — 47


tarβanəme marte ʒap peʃ ʃagal kodən.

tarβanəme
tarβanə-me
tarβane-me
move-PTCP.PASS
vb2-ad
marte
marte
marte
up.to
po
ʒap
ʒap
ʒap
time
no
peʃ
peʃ
peʃ
very
av
ʃagal
ʃagal
ʃagal
little
ad
kodən.
kod-ən-ø
kod-n-ø
stay-PST2-3SG
vb1-tense-pers

There was very little time until its departure.

4 — 48


me pisən gəna biletəʃte ont͡ɕəktəmo βernam muna, sumkanam jaʃlək-polkəʃ pogəstaren pəʃtəʃna.

me
me
me
1PL
pr
pisən
pisə-n
pise-n
quick-GEN
ad-case
gəna
gəna
gəna
only
pa
biletəʃte
bilet-əʃte
bilet-ʃte
ticket-INE
no-case
ont͡ɕəktəmo
ont͡ɕə-ktə-mo
ont͡ɕo-kte-me
look-CAUS-PTCP.PASS
vb2-deriv.v-ad
βernam
βer-na-m
βer-na-m
place-1PL-ACC
no-poss-case
muna,
mu-na
mu-na
find-PST1.1PL
vb1-tense.pers
sumkanam
sumka-na-m
sumka-na-m
bag-1PL-ACC
no-poss-case
jaʃlək-polkəʃ
jaʃlək-polkə-ʃ
jaʃləkpolko-ʃ
boxshelf-ILL
nono-case
pogəstaren
pogəstar-en
pogəstare-en
collect-CVB
vb2-adv
pəʃtəʃna.
pəʃtə-ʃ-na
pəʃte-ʃ-na
put-PST1-1PL
vb2-tense-pers

We quickly found the places shown on our tickets, piled up our bags on the shelves.

4 — 49


uʒataʃ tolʃo-βlak ʃukənʒo ureməʃtak kodət͡ɕ.

uʒataʃ
uʒat-aʃ
uʒate-aʃ
accompany-INF
vb2-inf
tolʃo-βlak
tol-ʃo-βlak
tol-ʃe-βlak
come-PTCP.ACT-PL
vb1-ad-num
ʃukənʒo
ʃukə -n -ʒo
ʃuko -n -ʒe
a.lot -GEN-3SG
no -case-poss
ureməʃtak
urem-əʃt-ak
urem-ʃte-ak
street-INE-STR
no-case-enc
kodət͡ɕ.
kod-ət͡ɕ
kod-ət͡ɕ
stay-PST1.3PL
vb1-tense.pers

A lot of those that came to see us off were still standing outside.

4 — 50


lektən t͡ɕeβerlasen əʒna ʃukto.

lektən
lekt-ən
lekt-n
go-CVB
vb1-adv
t͡ɕeβerlasen
t͡ɕeβerlas-en
t͡ɕeβerlase-en
say.goodbye-CVB
vb2-adv
əʒna
ə -ʒ -na
ə -ʃ -na
NEG -PST-1PL
vb -tense-pers
ʃukto.
ʃu-kto-ø
ʃu-kte-ø
reach-CAUS-CNG
vb1-deriv.v-conn

We didn't have time to say our farewells when leaving.

4 — 51


vagon oza uto jeŋəm lektaʃat yʒeʃ.

vagon
vagon
βagon
railroad.car
no
oza
oza
oza
owner
no
uto
uto
uto
extra
ad
jeŋəm
jeŋ -əm
jeŋ -m
person -ACC
no -case
lektaʃat
lekt-aʃ-at
lekt-aʃ-at
go-INF-and
vb1-inf-enc
yʒeʃ.
yʒ-eʃ
yʒ-eʃ
call-3SG
vb1-pers

The conductor asks those who aren't travelling to leave.

4 — 52


teβe genːadij pelaʃəʒəm «t͡ɕmok-t͡ɕmok» ʃupʃale da tambur βeləʃ uʒatəʃ, məjat aleβtinam ʃokʃən, jøraten da tunamak motkot͡ɕ t͡ɕot t͡ɕamanen øndaʎəm:

teβe
teβe
teβe
here
pa
genːadij
genːadij
genːadij
Gennadiy
na
pelaʃəʒəm
pelaʃ -əʒə -m
pelaʃ -ʒe -m
spouse -3SG-ACC
no -poss-case
«t͡ɕmok-t͡ɕmok»
t͡ɕmok-t͡ɕmok
t͡ɕmok-t͡ɕmok
smooch
de
ʃupʃale
ʃupʃal-ʲe
ʃupʃal-je
kiss-PST1.3SG
vb1-tense.pers
da
da
da
and
co
tambur
tambur
tambur
platform
no
βeləʃ
βel-əʃ
βel-ʃ
side-ILL
no-case
uʒatəʃ,
uʒatə-ʃ-ø
uʒate-ʃ-ø
accompany-PST1-3SG
vb2-tense-pers
məjat
məj-at
məj-at
1SG-and
pr-enc
aleβtinam
aleβtina -m
aleβtina -m
Alevtina -ACC
na -case
ʃokʃən,
ʃokʃə -n
ʃokʃo -n
hot -GEN
ad -case
jøraten
jørat-en
jørate-en
love-CVB
vb2-adv
da
da
da
and
co
tunamak
tunam-ak
tunam-ak
then-STR
av-enc
motkot͡ɕ
motkot͡ɕ
motkot͡ɕ
exceedingly
av
t͡ɕot
t͡ɕot
t͡ɕot
very
av
t͡ɕamanen
t͡ɕaman-en
t͡ɕamane-en
pity-CVB
vb2-adv
øndaʎəm:
øndal-ʲəm
øndal-əm
embrace-PST1.1SG
vb1-tense.pers

So Gennady smooched his wife goodbye and saw her off to the platform; I also hugged Alevtina warmly, loving and also with a lot of longing:

4 — 53


«t͡ɕəte, aʎa.

«t͡ɕəte,
t͡ɕəte-ø
t͡ɕəte-ø
tolerate-IMP.2SG
vb2-mood.pers
aʎa.
aʎa
aʎa
Al'a
na

'"Hang in there, Alya.

4 — 54


logaleʃ təlat ʃketetlan».

logaleʃ
logal-eʃ
logal-eʃ
touch-3SG
vb1-pers
təlat
tə-la-t
təj-lan-et
2SG-DAT-2SG
pr-case-poss
ʃketetlan».
ʃket -et -lan
ʃket -et -lan
alone -2SG-DAT
av -poss-case

You've got to do it on your own now."

4 — 5ː


aleβtina βagon gət͡ɕ lekte.

aleβtina
aleβtina
aleβtina
Alevtina
na
βagon
βagon
βagon
railroad.car
no
gət͡ɕ
gət͡ɕ
gət͡ɕ
from
po
lekte.
lekt-e
lekt-je
go-PST1.3SG
vb1-tense.pers

Alevtina left the wagon.

4 — 56


ik-kok minut gət͡ɕ pojezd tarβanəʃaʃ.

ik-kok
ik-kok
ik-kok
one.or.two
nm
minut
minut
minut
minute
no
gət͡ɕ
gət͡ɕ
gət͡ɕ
from
po
pojezd
pojezd
pojezd
train
no
tarβanəʃaʃ.
tarβanə-ʃaʃ
tarβane-ʃaʃ
move-PTCP.FUT
vb2-ad

The train was supposed to start moving in one or two minutes.

4 — 57


oknaʃ kytem.

oknaʃ
okna-ʃ
okna-ʃ
window-ILL
no-case
kytem.
kyt-em
kytø-em
herd-1SG
vb2-pers

I look out the window.

4 — 58


teβe kakʃi kuʒu kapəm pogəʃo ergəm oŋ pelenʒe kidʃəm əreslen ʃoga.

teβe
teβe
teβe
here
pa
kakʃi
kakʃi
kakʃij
skinny
ad
kuʒu
kuʒu
kuʒu
long
ad
kapəm
kap-əm
kap-m
body-ACC
no-case
pogəʃo
pogə-ʃo
pogo-ʃe
gather-PTCP.ACT
vb2-ad
ergəm
ergəm
ergəm
my.son
no
oŋ
oŋ
oŋ
chest
no
pelenʒe
pelen -ʒe
pelen -ʒe
to -3SG
po -poss
kidʃəm
kid-ʃə-m
kid-ʒe-m
hand-3SG-ACC
no-poss-case
əreslen
əresl-en
əresle-en
make.the.sign.of.the.cross.over.something-CVB
vb2-adv
ʃoga.
ʃog-a
ʃogo-a
stand-3SG
vb2-pers

There my lanky, growing son is standing with his arms in a cross across his chest.

4 — 59


məɲar gana ojlenam, təge it əʃte, ʃke deket ojgəm ʃupʃat.

məɲar
məɲar
məɲar
how.many
pr
gana
gana
gana
times
po
ojlenam,
ojl-en-am
ojlo-en-am
talk-PST2-1SG
vb2-tense-pers
təge
təge
təge
so
av
it
it
it
NEG.IMP.2SG
vb.mood.pers
əʃte,
əʃte-ø
əʃte-ø
do-CNG
vb2-conn
ʃke
ʃke
ʃke
REFL
pr
deket
dek-et
dek-et
to-2SG
po-poss
ojgəm
ojgə-m
ojgo-m
grief-ACC
no-case
ʃupʃat.
ʃupʃ-at
ʃupʃ-at
pull-2SG
vb1-pers

How often had I told him not to do this, you will bring sorrow upon yourself.

4 — 60


uke, samərəklan t͡ɕəlaʒat nipot͡ɕem.

uke,
uke
uke
no
pa
samərəklan
samərək -lan
samərək -lan
young -DAT
no -case
t͡ɕəlaʒat
t͡ɕəla -ʒ -at
t͡ɕəla -ʒe -at
everything -3SG-and
pr -poss-enc
nipot͡ɕem.
nipot͡ɕem
nipot͡ɕem
for.nothing(RUS)
pa

No, the youth doesn't give a damn.

4 — 61


a tudo — səlne təgaj marij.

a
a
a
and
co
tudo —
tudo
tudo
3SG
pr
səlne
səlne
səlne
beautiful
ad
təgaj
təgaj
təgaj
such
ad
marij.
marij
marij
Mari
no

But he is such a handsome man.

4 — 62


eʃe iziʃak t͡ɕogaʃələm poget gən, oj, səlne kat͡ɕe lijat, ergəm!

eʃe
eʃe
eʃe
yet
av
iziʃak
izi -ʃ -ak
izi -ʃ -ak
small -ILL-STR
ad -case-enc
t͡ɕogaʃələm
t͡ɕogaʃəl-əm
t͡ɕogaʃəl-m
muscle-ACC
no-case
poget
pog-et
pogo-et
gather-2SG
vb2-pers
gən,
gən
gən
if
co
oj,
oj
oj
oh
in
səlne
səlne
səlne
beautiful
ad
kat͡ɕe
kat͡ɕe
kat͡ɕe
bridegroom
no
lijat,
lij-at
lij-at
be-2SG
vb1-pers
ergəm!
ergəm
ergəm
my.son
no

Get yourself some muscles and what a beautiful man you could be, my son!

4 — 63


no nimat ogəl, tidəm ʒap tørlata.

no
no
no
but
co
nimat
ɲimat
ɲimat
nothing
pr
ogəl,
og-ø-əl-ø
og-ø-ul-ø
NEG-3SG-be-CNG
vb-pers-vb-conn
tidəm
tidə-m
tide-m
this-ACC
pr-case
ʒap
ʒap
ʒap
time
no
tørlata.
tørlat-a
tørlate-a
fix-3SG
vb2-pers

But whatever, time will take care of this.

4 — 64


vet təlze gət͡ɕ latkandaʃ ijəm temet.

vet
vet
βet
so
pa
təlze
təlze
təlze
moon
no
gət͡ɕ
gət͡ɕ
gət͡ɕ
from
po
latkandaʃ
latkandaʃ
latkandaʃ
eighteen
nm
ijəm
ij-əm
ij-m
year-ACC
no-case
temet.
tem-et
teme-et
fill-2SG
vb2-pers

I mean, in a month you'll turn 18:

4 — 65


voktekəʒe, βagon gət͡ɕ lektən, jøratəme pelaʃem, aleβtina, tolən ʃogale.

voktekəʒe,
voktekə -ʒe
βokteke -ʒe
closer -3SG
po -poss
βagon
βagon
βagon
railroad.car
no
gət͡ɕ
gət͡ɕ
gət͡ɕ
from
po
lektən,
lekt-ən
lekt-n
go-CVB
vb1-adv
jøratəme
jøratə-me
jørate-me
love-PTCP.PASS
vb2-ad
pelaʃem,
pelaʃ -em
pelaʃ -em
spouse -1SG
no -poss
aleβtina,
aleβtina
aleβtina
Alevtina
na
tolən
tol-ən
tol-n
come-CVB
vb1-adv
ʃogale.
ʃogal-ʲe
ʃogal-je
stand.up-PST1.3SG
vb1-tense.pers

My beloved wife Alevtina came beside him, getting off the train.

4 — 6ː


oj, kuze ʒalən t͡ɕut͡ɕən koltəʃt nuno məlanem.

oj,
oj
oj
oh
in
kuze
kuze
kuze
how
av
ʒalən
ʒalən
ʒalən
pitifully
av
t͡ɕut͡ɕən
t͡ɕut͡ɕ-ən
t͡ɕut͡ɕ-n
seem-CVB
vb1-adv
koltəʃt
koltə-ʃ-t
kolto-ʃ-t
send-PST1-3PL
vb2-tense-pers
nuno
nuno
nuno
3PL
pr
məlanem.
mə-lan-em
məj-lan-em
1SG-DAT-1SG
pr-case-poss

Oh, how sorry they felt for me.

4 — 67


mo ilena aleβtina dene, ere ilaʃ gəna tyŋaləna.

mo
mo
mo
what
pr
ilena
il-ena
ile-ena
live-1PL
vb2-pers
aleβtina
aleβtina
aleβtina
Alevtina
na
dene,
dene
dene
with
po
ere
ere
ere
always
av
ilaʃ
il-aʃ
ile-aʃ
live-INF
vb2-inf
gəna
gəna
gəna
only
pa
tyŋaləna.
tyŋal-əna
tyŋal-na
start-1PL
vb1-pers

Living with Alevtina, it always seemed like we were just starting to live.

4 — 68


«pialnam pijak kot͡ɕkən ala-mo» manmemlan, aʎa məɲar gana məjəm təge ʃəmaten:

«pialnam
pial-na-m
pial-na-m
happiness-1PL-ACC
no-poss-case
pijak
pij-ak
pij-ak
dog-STR
no-enc
kot͡ɕkən
kot͡ɕk-ən-ø
kot͡ɕk-n-ø
eat-PST2-3SG
vb1-tense-pers
ala-mo»
ala-mo
ala-mo
apparently
pa
manmemlan,
man-m-em-lan
man-me-em-lan
say-PTCP.PASS-1SG-DAT
vb1-ad-poss-case
aʎa
aʎa
aʎa
Al'a
na
məɲar
məɲar
məɲar
how.many
pr
gana
gana
gana
times
po
məjəm
məj-əm
məj-m
1SG-ACC
pr-case
təge
təge
təge
so
av
ʃəmaten:
ʃəmat-en-ø
ʃəmate-en-ø
comfort-PST2-3SG
vb2-tense-pers

When I said that "A dog ate our happiness", how often Alevtina comforted me with these words:

4 — 69


«təjən kok ikʃəβet ulo, tərʃen tunemət, at͡ɕa-aβam pagalat, mogaj-gənat da ilaʃ βeret ulo.

«təjən
təj-ən
təj-n
2SG-GEN
pr-case
kok
kok
kok
two
nm
ikʃəβet
ikʃəβ-et
ikʃəβe-et
child-2SG
no-poss
ulo,
ulo
ulo
is
vb
tərʃen
tərʃ-en
tərʃe-en
try-CVB
vb2-adv
tunemət,
tunem-ət
tunem-ət
learn-3PL
vb1-pers
at͡ɕa-aβam
at͡ɕa-aβa-m
at͡ɕa-aβa-m
parents-ACC
no-case
pagalat,
pagal-at
pagale-at
respect-3PL
vb2-pers
mogaj-gənat
mogaj-gənat
mogaj-gənat
some.kind.of
ad
da
da
da
and
co
ilaʃ
il-aʃ
ile-aʃ
live-INF
vb2-inf
βeret
βer-et
βer-et
place-2SG
no-poss
ulo.
ulo
ulo
is
vb

'"You have two children, they study hard, they respect their parents, and you have some kind of place to live.

4 — 70


tek, tek ʃondan ureməʃte, pølem ʃəgər, tyʃka kuxɲo.ː

tek,
tek
tek
let
pa
tek
tek
tek
let
pa
ʃondan
ʃondan
ʃondan
toilet
no
ureməʃte,
urem-əʃte
urem-ʃte
street-INE
no-case
pølem
pølem
pølem
room
no
ʃəgər,
ʃəgər
ʃəgər
crowded
ad
tyʃka
tyʃka
tyʃka
group
no
kuxɲo.ː
kuxɲo
kuxɲo
kitchen
no

Yes, yes, the toilet is outside, the room is crowded, it's a communal kitchen ...

4 — 71


no tudo təjən!.ː

no
no
no
but
co
tudo
tudo
tudo
3SG
pr
təjən!.ː
təj-ən
təj-n
2SG-GEN
pr-case

But it's yours!..

4 — 72


t͡ɕəlaʒat memnan eʃe ont͡ɕəlno!

t͡ɕəlaʒat
t͡ɕəla -ʒ -at
t͡ɕəla -ʒe -at
everything -3SG-and
pr -poss-enc
memnan
mem-na-n
me-na-n
1PL-1PL-GEN
pr-poss-case
eʃe
eʃe
eʃe
yet
av
ont͡ɕəlno!
ont͡ɕəlno
ont͡ɕəlno
in.front
po

It's all still ahead of us!

4 — 73


t͡ɕəlaʒat memnan saj lijeʃ!.ː»

t͡ɕəlaʒat
t͡ɕəla -ʒ -at
t͡ɕəla -ʒe -at
everything -3SG-and
pr -poss-enc
memnan
mem-na-n
me-na-n
1PL-1PL-GEN
pr-poss-case
saj
saj
saj
good
ad
lijeʃ!.ː»
lij-eʃ
lij-eʃ
be-3SG
vb1-pers

Everything will work out!.."

4 — 74


a məɲar me pat͡ɕerlan tolaʃəʃna, koːperatiβəʃkat puren ont͡ɕəʃna.

a
a
a
and
co
məɲar
məɲar
məɲar
how.many
av
me
me
me
1PL
pr
pat͡ɕerlan
pat͡ɕer-lan
pat͡ɕer-lan
flat-DAT
no-case
tolaʃəʃna,
tolaʃə-ʃ-na
tolaʃe-ʃ-na
try-PST1-1PL
vb2-tense-pers
koːperatiβəʃkat
koːperatiβ-əʃk-at
koːperatiβ-ʃke-at
cooperative-ILL-and
no-case-enc
puren
pur-en
puro-en
go.in-CVB
vb2-adv
ont͡ɕəʃna.
ont͡ɕə-ʃ-na
ont͡ɕo-ʃ-na
look-PST1-1PL
vb2-tense-pers

But what efforts we made for an apartment, we tried to get into a cooperative.

4 — 75


kok pøleman pat͡ɕerlan pəʃtəme oksanam 19ː8 ijəse defolt manmet uʃkal gajak nulal nale.

kok
kok
kok
two
nm
pøleman
pølem-an
pølem-an
room-with
no-deriv.ad
pat͡ɕerlan
pat͡ɕer-lan
pat͡ɕer-lan
flat-DAT
no-case
pəʃtəme
pəʃtə-me
pəʃte-me
put-PTCP.PASS
vb2-ad
oksanam
oksa-na-m
oksa-na-m
money-1PL-ACC
no-poss-case
19ː8
19ː8
19ː8
1998
nm
ijəse
ij-əse
ij-se
year-ADJ
no-deriv.ad
defolt
defolt
defolt
default
no
manmet
man-m-et
man-me-et
say-PTCP.PASS-2SG
vb1-ad-poss
uʃkal
uʃkal
uʃkal
cow
no
gajak
gaj -ak
gaj -ak
like -STR
po -enc
nulal
nulal-ø
nulal-ø
lick-CVB
vb1-adv
nale.
nal-ʲe
nal-je
take-PST1.3SG
vb1-tense.pers

The money we had saved for a two-room apartment, you could say that it's like a cow licked away and swallowed it in the default of 1998.

4 — 76


oksam nigø əʃ pørtəltø.

oksam
oksa-m
oksa-m
money-ACC
no-case
nigø
ɲigø
ɲigø
nobody
pr
əʃ
ə-ʃ-ø
ə-ʃ-ø
NEG-PST-3SG
vb-tense-pers
pørtəltø.
pørtəltø-ø
pørtəltø-ø
return-CNG
vb2-conn

Nobody returned the money.

4 — 7ː


pujto t͡ɕəlaʒat təgak lijʃaʃ.

pujto
pujto
pujto
as.if
co
t͡ɕəlaʒat
t͡ɕəla -ʒ -at
t͡ɕəla -ʒe -at
everything -3SG-and
pr -poss-enc
təgak
təgak
təgak
like.this
av
lijʃaʃ.
lij-ʃaʃ
lij-ʃaʃ
be-PTCP.FUT
vb1-ad

As if evertyhing should be this way.

4 — 78


pujto iləʃ — kartla modəʃ: ʃuktenat — jøra, uke gən — βaraʃ kodənat.

pujto
pujto
pujto
as.if
co
iləʃ —
iləʃ
iləʃ
life
no
kartla
kart-la
kart-la
priest-COMP
no-case
modəʃ:
modəʃ
modəʃ
game
no
ʃuktenat —
ʃu-kt-en-at
ʃu-kte-en-at
reach-CAUS-PST2-2SG
vb1-deriv.v-tense-pers
jøra,
jør-a
jørø-a
be.satisfying-3SG
vb2-pers
uke
uke
uke
no
pa
gən —
gən
gən
if
co
βaraʃ
βaraʃ
βaraʃ
late
av
kodənat.
kod-ən-at
kod-n-at
stay-PST2-2SG
vb1-tense-pers

As if life was a game of cards: if you win, great, if not, you're left behind.

4 — 79


varaʒəm marij el prezident vʲat͡ɕeslaβ aleksandroβit͡ɕ kislit͡sən kok ij nare sørəʃ-yʃandarəʃ.

varaʒəm
varaʒəm
βaraʒəm
then
av
marij
marij
marij
Mari
no
el
el
el
land
no
prezident
prezident
prezident
president
no
vʲat͡ɕeslaβ
vʲat͡ɕeslaβ
vʲat͡ɕeslaβ
V'acheslav
na
aleksandroβit͡ɕ
aleksandroβit͡ɕ
aleksandroβit͡ɕ
Aleksandrovich
na
kislit͡sən
kislit͡sən
kislit͡sən
Kislicyn
na
kok
kok
kok
two
nm
ij
ij
ij
year
no
nare
nare
nare
about
po
sørəʃ-yʃandarəʃ.
sørə-ʃ-ø-yʃandarə-ʃ-ø
sørø-ʃ-øyʃandare-ʃ-ø
promise-PST1-3SGassure-PST1-3SG
vb2-tense-persvb2-tense-pers

Later the president of Mari El, Vyacheslav Aleksdrovich Kislitsyn, kept promising things for about two years.

4 — 80


məɲar məlanem polʃəneʒe əle marij el prezidentən apːaratəʃtəʒe tərʃəʃe, motkot͡ɕak poro ajdeme vladimir petroβit͡ɕ rasːanoβ (kijəme mlandəʒe mamək gaj puʃkədo lijʒe) — uke, nimat əʃ lij.

məɲar
məɲar
məɲar
how.many
av
məlanem
mə-lan-em
məj-lan-em
1SG-DAT-1SG
pr-case-poss
polʃəneʒe
polʃə-ne-ʒe
polʃo-ne-ʒe
help-DES-3SG
vb2-mood-pers
əle
əl-ʲe
ul-je
be-PST1.3SG
vb1-tense.pers
marij
marij
marij
Mari
no
el
el
el
land
no
prezidentən
prezident-ən
prezident-n
president-GEN
no-case
apːaratəʃtəʒe
apːarat-əʃtə-ʒe
apːarat-ʃte-ʒe
apparatus-INE-3SG
no-case-poss
tərʃəʃe,
tərʃə-ʃe
tərʃe-ʃe
try-PTCP.ACT
vb2-ad
motkot͡ɕak
motkot͡ɕ-ak
motkot͡ɕ-ak
exceedingly-STR
av-enc
poro
poro
poro
good
ad
ajdeme
ajdeme
ajdeme
human
no
vladimir
vladimir
vladimir
Vladimir
na
petroβit͡ɕ
petroβit͡ɕ
petroβit͡ɕ
Petrovich
na
rasːanoβ
rasːanoβ
rasːanoβ
Rassanov
na
(kijəme
kijə-me
kije-me
lie-PTCP.PASS
vb2-ad
mlandəʒe
mlandə-ʒe
mlande-ʒe
land-3SG
no-poss
mamək
mamək
mamək
down
no
gaj
gaj
gaj
like
po
puʃkədo
puʃkədo
puʃkədo
soft
ad
lijʒe) —
lij-ʒe
lij-ʒe
be-IMP.3SG
vb1-mood.pers
uke,
uke
uke
no
pa
nimat
ɲimat
ɲimat
nothing
pr
əʃ
ə-ʃ-ø
ə-ʃ-ø
NEG-PST-3SG
vb-tense-pers
lij.
lij-ø
lij-ø
be-CNG
vb1-conn

Oh how this very kind man that worked in the government of the president of Mari El, Vladimir Petrovich Rassanov (may God rest his soul) tried to help us, but nothing came of it.

4 — 81


juʒo godəmʒo en liʃəl joltaʃ-βlakən «polʃəməʃt» denak, ʃojaʒe-naməsdəmələkʃe, osalʒe-t͡ɕojaʒe denak, nəlːe ij teməmeʃkat, samərək pagətna ereak ʃəgərəʃte, laska iləʃ det͡ɕ posnak ertəʃ.

juʒo
juʒo
juʒo
some
pr
godəmʒo
godəm-ʒo
godəm-ʒe
during-3SG
po-poss
en
en
en
SUP
pa
liʃəl
liʃəl
liʃəl
close
ad
joltaʃ-βlakən
joltaʃ-βlak-ən
joltaʃ-βlak-n
friend-PL-GEN
no-num-case
«polʃəməʃt»
polʃə-mə-ʃt
polʃo-me-ʃt
help-PTCP.PASS-3PL
vb2-ad-poss
denak,
den-ak
dene-ak
with-STR
po-enc
ʃojaʒe-naməsdəmələkʃe,
ʃoja -ʒe- naməs -dəmə -lək -ʃe
ʃoja -ʒe naməs -dəme -lək -ʒe
false -3SGshame-without-ABSTR -3SG
ad -possno-deriv.ad-deriv.n-poss
osalʒe-t͡ɕojaʒe
osal -ʒe- t͡ɕoja -ʒe
osal -ʒe t͡ɕoja -ʒe
evil -3SGcunning-3SG
no -possno-poss
denak,
den-ak
dene-ak
with-STR
po-enc
nəlːe
nəlːe
nəlːe
forty
nm
ij
ij
ij
year
no
teməmeʃkat,
temə-meʃke-at
teme-meʃke-at
fill-CVB.FUT-and
vb2-adv-enc
samərək
samərək
samərək
young
ad
pagətna
pagət-na
pagət-na
time-1PL
no-poss
ereak
ere -ak
ere -ak
always -STR
av -enc
ʃəgərəʃte,
ʃəgər -əʃte
ʃəgər -ʃte
impasse -INE
no -case
laska
laska
laska
affectionate
ad
iləʃ
iləʃ
iləʃ
life
no
det͡ɕ
det͡ɕ
det͡ɕ
from
po
posnak
posna -k
posna -ak
isolated -STR
av -enc
ertəʃ.
ertə-ʃ-ø
erte-ʃ-ø
pass-PST1-3SG
vb2-tense-pers

Sometimes with the "help" of your closest friends, with lies, shamelessness, malice and cunning, before you even turn forty, our youth is stuck in a rut and has passed without us getting to enjoy a pleasant life.

4 — 82


ex, joltaʃ-βlak, joltaʃi (tide «jamde lij» gazet redaktorən, lidija semenoβan, jøratəme ʃomakʃe), pujto kok iləʃəm ilena.

ex,
ex
ex
eh!
in
joltaʃ-βlak,
joltaʃ-βlak
joltaʃ-βlak
friend-PL
no-num
joltaʃi
joltaʃ -i
joltaʃ -i
friend -PL(RUS)
no -num
(tide
tide
tide
this
pr
«jamde
jamde
jamde
ready
ad
lij»
lij-ø
lij-ø
be-CNG
vb1-conn
gazet
gazet
gazet
newspaper
no
redaktorən,
redaktor-ən
redaktor-n
editor-GEN
no-case
lidija
lidija
lidija
Lidiya
na
semenoβan,
semenoβa -n
semenoβa -n
Semenova -GEN
na -case
jøratəme
jøratə-me
jørate-me
love-PTCP.PASS
vb2-ad
ʃomakʃe),
ʃomak-ʃe
ʃomak-ʒe
word-3SG
no-poss
pujto
pujto
pujto
as.if
co
kok
kok
kok
two
nm
iləʃəm
iləʃ-əm
iləʃ-m
life-ACC
no-case
ilena.
il-ena
ile-ena
live-1PL
vb2-pers

Oh, friends, my amigos (that's the favorite word of Lidiya Semenova, the editor of the newspaper "Be prepared"), it's like we live two lives.

4 — 83


məɲar gana ojlenam, jumont͡ɕəlno, tide ʃomakem motkot͡ɕ t͡ɕən, mom məlanːa pajlaʃ?

məɲar
məɲar
məɲar
how.many
pr
gana
gana
gana
times
po
ojlenam,
ojl-en-am
ojlo-en-am
talk-PST2-1SG
vb2-tense-pers
jumont͡ɕəlno,
jumont͡ɕəlno
jumont͡ɕəlno
really!
av
tide
tide
tide
this
pr
ʃomakem
ʃomak-em
ʃomak-em
word-1SG
no-poss
motkot͡ɕ
motkot͡ɕ
motkot͡ɕ
exceedingly
av
t͡ɕən,
t͡ɕən
t͡ɕən
truth
av
mom
mo -m
mo -m
what -ACC
pr -case
məlanːa
mə-lan-na
me-lan-na
1PL-DAT-1PL
pr-case-poss
pajlaʃ?
pajl-aʃ
pajle-aʃ
divide-INF
vb2-inf

How often had I said, before God, these words of mine are quite true, what will fall upon us? (???)

4 — 84


ket͡ɕ ik ymərʒəm ajdeme ʃot dene, βaʃ-βaʃ pagalen, uməlen, polʃen iləza-la!

ket͡ɕ
ket͡ɕ
ket͡ɕ
even.if
co
ik
ik
ik
one
nm
ymərʒəm
ymər-ʒə-m
ymər-ʒe-m
life-3SG-ACC
no-poss-case
ajdeme
ajdeme
ajdeme
human
no
ʃot
ʃot
ʃot
use
no
dene,
dene
dene
with
po
βaʃ-βaʃ
βaʃ-βaʃ
βaʃ-βaʃ
mutually
av
pagalen,
pagal-en
pagale-en
respect-CVB
vb2-adv
uməlen,
uməl-en
uməlo-en
understand-CVB
vb2-adv
polʃen
polʃ-en
polʃo-en
help-CVB
vb2-adv
iləza-la!
ilə -za -la
ile -za -la
live -IMP.2PL-STR
vb2 -mood.pers-enc

You should live one life with human dignity, respect, understanding, and helping one another!

4 — 85


a me ere βaʃ-βaʃ pij den pərəsla opten-udərkalen, βuj gət͡ɕ toʃken ilaʃ tərʃena, βaʃ-βaʃ kyleʃ-okːylːanak kət͡ɕkərkalena, kumələm βoltena, igəltəna.

a
a
a
and
co
me
me
me
1PL
pr
ere
ere
ere
always
av
βaʃ-βaʃ
βaʃ-βaʃ
βaʃ-βaʃ
mutually
av
pij
pij
pij
dog
no
den
den
den
and
co
pərəsla
pərəs -la
pərəs -la
cat -COMP
no -case
opten-udərkalen,
opt-en-udərkal-en
opto-enudərkale-en
bark-CVBstrike.sharply-CVB
vb2-advvb2-adv
βuj
βuj
βuj
head
no
gət͡ɕ
gət͡ɕ
gət͡ɕ
from
po
toʃken
toʃk-en
toʃko-en
trample-CVB
vb2-adv
ilaʃ
il-aʃ
ile-aʃ
live-INF
vb2-inf
tərʃena,
tərʃ-ena
tərʃe-ena
try-1PL
vb2-pers
βaʃ-βaʃ
βaʃ-βaʃ
βaʃ-βaʃ
mutually
av
kyleʃ-okːylːanak
kyleʃ-okːyl -lan -ak
kyleʃ-okːyl -lan -ak
nonsense -DAT-STR
no -case-enc
kət͡ɕkərkalena,
kət͡ɕkərkal-ena
kət͡ɕkərkale-ena
cry-1PL
vb2-pers
kumələm
kuməl-əm
kuməl-m
mood-ACC
no-case
βoltena,
βolt-ena
βolto-ena
lower-1PL
vb2-pers
igəltəna.
igəlt-əna
igəlt-na
mock-1PL
vb1-pers

But we always bark at and scratch each other like dogs and cats, we try to trample on each other's heads, we scream at each other for all kinds of trifles, we make each other miserable and torment each other.

4 — 86


a βara, lijʒe iktaʒ-mogaj ʃot͡ɕmo ket͡ɕe pajrem, jubilej ale pətartəʃ kornəʃ uʒatəme ket͡ɕe: ogənat βoʒəl, ʃoja poro mutəm tyrgot͡ɕ ojlena.

a
a
a
and
co
βara,
βara
βara
then
av
lijʒe
lij-ʒe
lij-ʒe
be-IMP.3SG
vb1-mood.pers
iktaʒ-mogaj
iktaʒ-mogaj
iktaʒ-mogaj
some
ad
ʃot͡ɕmo
ʃot͡ɕ-mo
ʃot͡ɕ-me
be.born-PTCP.PASS
vb1-ad
ket͡ɕe
ket͡ɕe
ket͡ɕe
sun
no
pajrem,
pajrem
pajrem
holiday
no
jubilej
jubilej
jubilej
anniversary
no
ale
aʎe
aʎe
or
co
pətartəʃ
pətartəʃ
pətartəʃ
last
ad
kornəʃ
kornə-ʃ
korno-ʃ
road-ILL
no-case
uʒatəme
uʒatə-me
uʒate-me
accompany-PTCP.PASS
vb2-ad
ket͡ɕe:
ket͡ɕe
ket͡ɕe
sun
no
ogənat
og-əna-t
og-əna-at
NEG-1PL-and
vb-pers-enc
βoʒəl,
βoʒəl-ø
βoʒəl-ø
be.ashamed-CNG
vb1-conn
ʃoja
ʃoja
ʃoja
false
ad
poro
poro
poro
good
ad
mutəm
mut-əm
mut-m
word-ACC
no-case
tyrgot͡ɕ
tyrgot͡ɕ
tyrgot͡ɕ
over.the.edge
av
ojlena.
ojl-ena
ojlo-ena
talk-1PL
vb2-pers

But then, at some kind of birthday party or anniversary or when we see somebody off on their last journey: we're not even ashamed and start excessively talking insincere good words.

4 — 87


ex, marij .ː-βlak!

ex,
ex
ex
eh!
in
marij
marij
marij
Mari
no
.ː-βlak!
.ː -βlak
.ː -βlak
... -PL
no -num

Oh, you Mari ...!

4 — 8ː


uke!

uke!
uke
uke
no
pa

No!

4 — 89


naməs jomən, ʃot uke.ː

naməs
naməs
naməs
shame
no
jomən,
jom-ən
jom-n
disappear-CVB
vb1-adv
ʃot
ʃot
ʃot
use
no
uke.ː
uke
uke
no
pa

You've lost your shame, there's no rhyme or reason...

4 — 90


a məjəm ʃotdəmo iləʃ ənde tora jydβeləʃ pokta.

a
a
a
and
co
məjəm
məj-əm
məj-m
1SG-ACC
pr-case
ʃotdəmo
ʃot-dəmo
ʃot-dəme
use-without
no-deriv.ad
iləʃ
iləʃ
iləʃ
life
no
ənde
ənde
ənde
now
av
tora
tora
tora
distant
ad
jydβeləʃ
jydβel-əʃ
jydβel-ʃ
north-ILL
no-case
pokta.
pokt-a
pokto-a
drive-3SG
vb2-pers

And now this senseless life is chasing me to the far north.

4 — 91


ket͡ɕ juməʒo gəna polʃenak, jønəmak əʃten ʃogəʒo.ː

ket͡ɕ
ket͡ɕ
ket͡ɕ
even.if
co
juməʒo
jumə -ʒo
jumo -ʒe
god -3SG
no -poss
gəna
gəna
gəna
only
pa
polʃenak,
polʃ-en-ak
polʃo-en-ak
help-CVB-STR
vb2-adv-enc
jønəmak
jøn-əm-ak
jøn-m-ak
method-ACC-STR
no-case-enc
əʃten
əʃt-en
əʃte-en
do-CVB
vb2-adv
ʃogəʒo.ː
ʃogə-ʒo
ʃogo-ʒe
stand-IMP.3SG
vb2-mood.pers

If only God would help me, would show me the path ...

4 — 92


a takʃəm mo məj ʃke nergenem gəna.

a
a
a
and
co
takʃəm
takʃəm
takʃəm
generally
av
mo
mo
mo
what
pr
məj
məj
məj
1SG
pr
ʃke
ʃke
ʃke
REFL
pr
nergenem
nergen-em
nergen-em
about-1SG
po-poss
gəna.
gəna
gəna
only
pa

But what am I only talking about myself.

4 — 93


ʃagal mo marij tyɲaʃte məjən gajʒe?

ʃagal
ʃagal
ʃagal
little
ad
mo
mo
mo
what
pr
marij
marij
marij
Mari
no
tyɲaʃte
tyɲa-ʃte
tyɲa-ʃte
world-INE
no-case
məjən
məj-ən
məj-n
1SG-GEN
pr-case
gajʒe?
gaj -ʒe
gaj -ʒe
like -3SG
po -poss

Are there not quite a few other Maris like me?

4 — 94


ʃagal mo olase marij-βlak ilat ymərəʃt mut͡ɕko tyʃkagudəlaʃte, komːunalkəlaʃte?!

ʃagal
ʃagal
ʃagal
little
ad
mo
mo
mo
what
pr
olase
ola-se
ola-se
city-ADJ
no-deriv.ad
marij-βlak
marij-βlak
marij-βlak
Mari-PL
no-num
ilat
il-at
ile-at
live-3PL
vb2-pers
ymərəʃt
ymər-əʃt
ymər-ʃt
life-3PL
no-poss
mut͡ɕko
mut͡ɕko
mut͡ɕko
completely
po
tyʃkagudəlaʃte,
tyʃkagudə-la-ʃte
tyʃkagudo-la-ʃte
hostel-PL-INE
no-num-case
komːunalkəlaʃte?!
komːunalkə -la -ʃte
komːunalka -la -ʃte
communal.apartment -PL-INE
no -num-CASE

Don't quite a few Maris in the city spend their whole lives in dormitories, in communal housing?!

4 — 95


kuʎtur paʃajeŋ-βlakəmak nalaʃ, ʒurnalist polkəmak.ː

kuʎtur
kuʎtur
kuʎtur
culture
no
paʃajeŋ-βlakəmak
paʃajeŋ-βlak-əm-ak
paʃajeŋ-βlak-m-ak
worker-PL-ACC-STR
no-num-case-enc
nalaʃ,
nal-aʃ
nal-aʃ
take-INF
vb1-inf
ʒurnalist
ʒurnalist
ʒurnalist
journalist
no
polkəmak.ː
polk-əm-ak
polk-m-ak
regiment-ACC-STR
no-case-enc

Take people working in the cultural sector or in journalism ..

4 — 96


vijβal ymər mut͡ɕko kinde ʃultəʃ da iləme βer nergen ʃonəmek, βujəʃto kumda ʃonəmaʃlan məɲarːak βerʒe kodeʃ gən?

vijβal
vijβal
βijβal
healthy
ad
ymər
ymər
ymər
life
no
mut͡ɕko
mut͡ɕko
mut͡ɕko
completely
po
kinde
kinde
kinde
bread
no
ʃultəʃ
ʃultəʃ
ʃultəʃ
hunk
no
da
da
da
and
co
iləme
ilə-me
ile-me
live-PTCP.PASS
vb2-ad
βer
βer
βer
place
no
nergen
nergen
nergen
about
po
ʃonəmek,
ʃonə-mek
ʃono-mek
think-CVB.PRI
vb2-adv
βujəʃto
βuj-əʃto
βuj-ʃte
head-INE
no-case
kumda
kumda
kumda
wide
ad
ʃonəmaʃlan
ʃonə-maʃ-lan
ʃono-maʃ-lan
think-NMLZ-DAT
vb2-deriv.n-case
məɲarːak
məɲar -rak
məɲar -rak
how.many -COMP
pr -deg
βerʒe
βer-ʒe
βer-ʒe
place-3SG
no-poss
kodeʃ
kod-eʃ
kod-eʃ
stay-3SG
vb1-pers
gən?
gən
gən
if
co

After spending your prime thinking about slices of bread and where to live, how much space is left in your mind for larger thoughts?

4 — 97


tide jodəʃak βaʃ-βaʃ uʒməʃudəmələkəm, tumam tarβata.

tide
tide
tide
this
pr
jodəʃak
jodəʃ-ak
jodəʃ-ak
question-STR
no-enc
βaʃ-βaʃ
βaʃ-βaʃ
βaʃ-βaʃ
mutually
av
uʒməʃudəmələkəm,
uʒməʃudəmə-lək-əm
uʒməʃudəmo-lək-m
hated-ABSTR-ACC
ad-deriv.n-case
tumam
tuma-m
tuma-m
quarrel-ACC
no-case
tarβata.
tarβat-a
tarβate-a
move-3SG
vb2-pers

And this matter motivates reciprocal hatred and quarrels.

4 — 98


kunam t͡ɕəlaʒat tørlana?

kunam
kunam
kunam
when
av
t͡ɕəlaʒat
t͡ɕəla -ʒ -at
t͡ɕəla -ʒe -at
everything -3SG-and
pr -poss-enc
tørlana?
tørlan-a
tørlane-a
heal-3SG
vb2-pers

When will this all get better?

4 — 9ː


ikte raʃ: marij βert͡ɕ ʃogaʃ, nat͡sionaʎnəj jodəʃəm βorandaren koltaʃ praβiteʎstβən kuməl uke gən, təgaj iləʃ oj! məɲar eʃe ʃujnaʃ tyŋaleʃ.

ikte
ikte
ikte
one
nm
raʃ:
raʃ
raʃ
clear
ad
marij
marij
marij
Mari
no
βert͡ɕ
βert͡ɕ
βert͡ɕ
for
po
ʃogaʃ,
ʃog-aʃ
ʃogo-aʃ
stand-INF
vb2-inf
nat͡sionaʎnəj
nat͡sionaʎnəj
nat͡sionaʎnəj
national
ad
jodəʃəm
jodəʃ-əm
jodəʃ-m
question-ACC
no-case
βorandaren
βorandar-en
βorandare-en
do.successfully-CVB
vb2-adv
koltaʃ
kolt-aʃ
kolto-aʃ
send-INF
vb2-inf
praβiteʎstβən
praβiteʎstβə-n
praβiteʎstβe-n
government-GEN
no-case
kuməl
kuməl
kuməl
mood
no
uke
uke
uke
no
pa
gən,
gən
gən
if
co
təgaj
təgaj
təgaj
such
ad
iləʃ
iləʃ
iləʃ
life
no
oj!
oj
oj
oh
in
məɲar
məɲar
məɲar
how.many
av
eʃe
eʃe
eʃe
yet
av
ʃujnaʃ
ʃujn-aʃ
ʃujno-aʃ
stretch.out-INF
vb2-inf
tyŋaleʃ.
tyŋal-eʃ
tyŋal-eʃ
start-3SG
vb1-pers

Oh thing is clear: if the government doesn't feel like standing up for the Maris and concerning itself with national matters, such a life, oh! it's really going drag on.

4 — 10ː


ənde təgak βele kalasaʃ kodeʃ ala-mo: «marijən pialʒəm pijak kot͡ɕkən».

ənde
ənde
ənde
now
av
təgak
təgak
təgak
like.this
av
βele
βele
βele
only
pa
kalasaʃ
kalas-aʃ
kalase-aʃ
say-INF
vb2-inf
kodeʃ
kod-eʃ
kod-eʃ
stay-3SG
vb1-pers
ala-mo:
ala-mo
ala-mo
possibly
pa
«marijən
marij-ən
marij-n
Mari-GEN
no-case
pialʒəm
pial-ʒə-m
pial-ʒe-m
happiness-3SG-ACC
no-poss-case
pijak
pij-ak
pij-ak
dog-STR
no-enc
kot͡ɕkən».
kot͡ɕk-ən-ø
kot͡ɕk-n-ø
eat-PST2-3SG
vb1-tense-pers

All that's left to say now I guess: "It was a dog that ate the Mari's happiness."

4 — 101


təge manam da poʃkudo t͡ɕuβaʃ da tatar kaləkəm ʃarnaltem.

təge
təge
təge
so
av
manam
man-am
man-am
say-1SG
vb1-pers
da
da
da
and
co
poʃkudo
poʃkudo
poʃkudo
neighbor
no
t͡ɕuβaʃ
t͡ɕuβaʃ
t͡ɕuβaʃ
Chuvash
no
da
da
da
and
co
tatar
tatar
tatar
Tatar
no
kaləkəm
kalək-əm
kalək-m
people-ACC
no-case
ʃarnaltem.
ʃarnalt-em
ʃarnalte-em
remember-1SG
vb2-pers

I say this and I reminisce about our Chuvash and Tatar neighbours.

4 — 102


teβe nunən t͡ɕəlaʒat ʃot-rat dene.

teβe
teβe
teβe
here
pa
nunən
nuno-n
nuno-n
3PL-GEN
pr-case
t͡ɕəlaʒat
t͡ɕəla -ʒ -at
t͡ɕəla -ʒe -at
everything -3SG-and
pr -poss-enc
ʃot-rat
ʃot-rat
ʃot-rat
sense
no
dene.
dene
dene
with
po

For them everything is in order.

4 — 103


esogəl uke-uke da rosːij prezidentat nunən deke unala tolən kaja.

esogəl
esogəl
esogəl
even
pa
uke-uke
uke-uke
uke-uke
no-no
pa
da
da
da
and
co
rosːij
rosːij
rosːij
Russia
pn
prezidentat
prezident-at
prezident-at
president-and
no-enc
nunən
nuno-n
nuno-n
3PL-GEN
pr-case
deke
deke
deke
to
po
unala
una-la
una-la
guest-COMP
no-case
tolən
tol-ən
tol-n
come-CVB
vb1-adv
kaja.
kaj-a
kaje-a
go-3SG
vb2-pers

Every once in a while even the President of Russia visits them.

4 — 104


a marij eləʃte jørʃən βes syret.

a
a
a
and
co
marij
marij
marij
Mari
no
eləʃte
el-əʃte
el-ʃte
land-INE
no-case
jørʃən
jørʃən
jørʃən
totally
av
βes
βes
βes
different
ad
syret.
syret
syret
painting
no

But in Mari El it's a completely different picture.

4 — 105


pojezd tarβanəʃ, ʃint͡ɕaβydəm yʃtəlʃø pelaʃeməm, βut͡ɕədəmən tysdəmø t͡ɕurijanəʃ saβərnəʃe ergəməm ʃeklanen, kuməlem todəlalte.ː

pojezd
pojezd
pojezd
train
no
tarβanəʃ,
tarβanə-ʃ-ø
tarβane-ʃ-ø
move-PST1-3SG
vb2-tense-pers
ʃint͡ɕaβydəm
ʃint͡ɕaβyd-əm
ʃint͡ɕaβyd-m
tear-ACC
no-case
yʃtəlʃø
yʃtəl-ʃø
yʃtəl-ʃe
sweep-PTCP.ACT
vb1-ad
pelaʃeməm,
pelaʃ -em -əm
pelaʃ -em -m
spouse -1SG-ACC
no -poss-case
βut͡ɕədəmən
βut͡ɕə-dəmə-n
βut͡ɕo-dəme-n
wait-PTCP.NEG-GEN
vb2-ad-case
tysdəmø
tys-dəmø
tys-dəme
color-without
no-deriv.ad
t͡ɕurijanəʃ
t͡ɕurij-an-əʃ
t͡ɕurij-an-ʃ
face-with-ILL
no-deriv.ad-case
saβərnəʃe
saβərnə-ʃe
saβərne-ʃe
turn-PTCP.ACT
vb2-ad
ergəməm
ergəm-əm
ergəm-m
my.son-ACC
no-case
ʃeklanen,
ʃeklan-en
ʃeklane-en
look.after-CVB
vb2-adv
kuməlem
kuməl-em
kuməl-em
mood-1SG
no-poss
todəlalte.ː
todəl-alt-e
todəl-alt-je
break-REF-PST1.3SG
vb1-deriv.v-tense.pers

The train set off, my wife wiped away tears, unexpectedly when seeing my son turning his pale face, I was deeply moved.

4 — 106


vut͡ɕəza məjəm, en liʃəl jøratəmem-βlak!

vut͡ɕəza
vut͡ɕə-za
βut͡ɕo-za
wait-IMP.2PL
vb2-mood.pers
məjəm,
məj-əm
məj-m
1SG-ACC
pr-case
en
en
en
SUP
pa
liʃəl
liʃəl
liʃəl
close
ad
jøratəmem-βlak!
jøratə-m-em-βlak
jørate-me-em-βlak
love-PTCP.PASS-1SG-PL
vb2-ad-poss-num

Wait for me, my closest loved ones!

Работа над проектом The Mari Web Project главным образом проходит на отделении финно-угорских исследований Венского университета. Вторая стадия нашего проекта The Mari Web Project: Phase 2 возможна благодаря финансовой поддержке Фонда Коне. Часть работы над проектом проводится в Институте финно-угорских и уральских исследований Мюнхенского университета Людвига-Максимилиана.
Последнее обновление: 8 июня 2024 года